Opłacalność produkcji wiśni w Polsce w latach 2000-2010

ZESZYTY NAUKOWE
INSTYTUTU SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA im. SZCZEPANA PIENIĄŻKA
TOM 18
2010
OPŁACALNOŚĆPRODUKCJI WIŚNI W POLSCE
W LATACH 2000-2010
Profitability of sour cherry production in Poland in the years 2000-2010
P i o t r B r z o z o w s k i, G r z e g o r z K l i m e k
Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka
ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice
e-mail: [email protected]; [email protected]
ABSTRACT
As a result of low prices for sour cherries and low profitability of sour cherry
production in Poland, the total area occupied by sour cherry orchards had decreased from
about 40 thousand ha in 2000 to 32 thousand ha in 2010. The objective of this research
was to evaluate the production costs and profitability of sour cherry production and to
identify the factors influencing profitability. The research was carried out on eight
commercial fruit farms involved in sour cherry production, all located in the central part
of Poland. To quantify the strength of the relationship between the profitability index and
some other independent variables, a regression analysis was used. The price paid to the
farmer and the profitability index turned out to be closely correlated, but the relationship
between fruit yield and profitability was statistically insignificant.
Key words: sour cherry, production, profitability, costs
WSTĘP
W Polsce wiś
nie mająbardzo ważnąpozycjęw produkcji owoców.
Pod wzglę
dem wartoś
ci produkcji wiś
nie zajmujądrugie lub trzecie
miejsce po jabł
kach i truskawkach. Powierzchnia uprawy owoców
wszystkich gatunków (ogół
em) w ostatnim 10-leciu wzrosł
a o okoł
o 5%
(do 415 tys. ha w roku 2010), natomiast powierzchnia uprawy wiś
ni
zmniejszył
a sięw tym okresie prawie o 20% z okoł
o 40 tys. ha w roku
2000 do 32 tys. ha w roku 2010. Przyczynąspadku wielkoś
ci powierzchni
uprawy wiś
ni jest masowe karczowanie nasadzeńspowodowane niską
opł
acalnoś
ciąprodukcji w ostatnich latach. Pomimo, że w pierwszej
182 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
kolejnoś
ci usuwane są najmniej produktywne starsze i zaniedbane
nasadzenia, ubytek ten moż
e spowodowaćdalszy spadek zbiorów wiś
ni
w Polsce w następnych latach.
Wiś
nie sądobrym przykł
adem zmiennoś
ci koniunktury na owoce
będą
ce surowcem dla przemysł
u przetwórczego. W latach 80. produkcja
wiś
ni z reguł
y był
a opł
acalna, a wartoś
ćprodukcji znacznie przewyższał
a
wysokoś
ćponoszonych kosztów, na przykł
ad w roku 1982 wskaźnik
opł
acalnoś
ci produkcji wyniósł226%, w 1983 – 190% (Mą
droch 1984).
W latach 1992 i 1993 nastą
piłduż
y spadek opł
acalnoś
ci i regres
w produkcji (Kubiak 1993). W latach 1995-2000 produkcja wiś
ni był
a
opł
acalna i nastą
pił w tym okresie wzrost powierzchni nasadzeń
(Brzozowski 2001). W roku 2001 i 2004 produkcja był
a nieopł
acalna, co
był
o symptomem zbliż
ają
cego siękryzysu na rynku wiś
ni do przetwórstwa
(Brzozowski 2005).
Celem pracy był
a analiza opł
acalnoś
ci i kosztów produkcji wiś
ni oraz
okreś
lenie rodzaju i sił
y zwią
zków pomię
dzy elementami kosztów
a opł
acalnoś
ciąprodukcji.
MATERIAŁI METODY
Analizowano wysokoś
ć plonów wiś
ni, ceny, wartoś
ć produkcji,
poziom i strukturękosztów produkcji w wybranych gospodarstwach oraz
wysokoś
ćzbiorów wiś
ni w Polsce. Wyniki opracowano statystycznie przy
użyciu metody regresji i korelacji liniowej. Na podstawie wykresów
zależ
noś
ci pomię
dzy poszczególnymi zmiennymi wyszczególnionymi
w tabeli 1. do dalszych badańwybrano zależnoś
ci pomiędzy wskaź
nikiem
opł
acalnoś
ci a: produkcjątowarową
, plonami, cenąproducenta, kosztami
cał
kowitymi produkcji i kosztami pracy ludzi. Uż
yto wskaź
nika
opł
acalnoś
ci produkcji wyraż
onego jako procentowy stosunek wartoś
ci
produkcji towarowej do wysokoś
ci kosztów cał
kowitych. Obliczeń
dokonano dla próby liczą
cej 78 obserwacji (5-8 gospodarstw x 11 lat).
Przedstawiono także zależ
noś
ci pomię
dzy cenąi plonami w badanych
gospodarstwach oraz cenąi zbiorami w skali cał
ego kraju. Istotnoś
ć
badanych zwią
zków oceniano na podstawie wartoś
ci krytycznych
współ
czynnika korelacji liniowej (Elandt 1964).
Opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w Polsce w latach 2000-2010
183
Dane o kosztach produkcji wiś
ni zbierano w gospodarstwach
województw mazowieckiego i lubelskiego, przeprowadzają
c wywiady
z producentami. W latach 2000-2006 był
y to dane z 8 gospodarstw, tych
samych w każ
dym roku, w roku 2007 z 7, a w latach 2008-2010 z 5
gospodarstw, ponieważpozostał
e zrezygnował
y z produkcji wiś
ni. Obszar
nasadzeńtego gatunku w gospodarstwie wynosiłod 2 ha do 15 ha. Ponad
70% wiś
ni w tych gospodarstwach stanowił
a ‘Łutówka’. We wszystkich
gospodarstwach prawie 90% plonów sprzedawano w punktach skupu
zakł
adów przetwórczych, resztęna targowiskach. Wszystkie gospodarstwa
korzystał
y z najemnej sił
y roboczej w okresie zbiorów. Średnie stawki
akordowe wynosił
y od 0,25 złza zbiór 1 kg wiś
ni w roku 2000 do 0,50 zł
w roku 2010. Najniższa odnotowana stawka wynosił
a 0,2 zł
/kg w 2000
roku, najwyższa 0,60 złw 2005 i w 2010 roku. Dane odnoś
nie
powierzchni i zbiorów wiś
ni w Polsce uzyskano z publikacji GUS pt:
”Wyniki produkcji roś
linnej” dla poszczególnych lat.
WYNIKI I DYSKYSJA
Średnie plony wiś
ni w badanych gospodarstwach wynosił
y od 6,7 t/ha
w roku 2010 do 13,1 t/ha w roku 2006. Badane gospodarstwa charakteryzował
y się 2-krotnie wię
kszą produktywnoś
cią niż przecię
tne
gospodarstwo, gdyżś
rednio w badanym okresie plony wyniosł
y dla nich
9,96 t/ha, podczas gdy ś
rednie plony obliczone wedł
ug danych GUS dla
tego okresu wynosił
y 4,58 t/ha (tab. 1).
W roku 2010 pomimo niskich plonów w badanych gospodarstwach
(6,7 tony) produkcja był
a opł
acalna dzię
ki wysokiej ś
redniej cenie skupu –
2,61 zł
/kg (tab. 1). Cał
kowite koszty produkcji wyniosł
y 14,5 tys. zł
/ha,
a koszty bezpoś
rednie produkcji 7,5 tys. zł
. Najwię
ksząwysokoś
ćkosztów
cał
kowitych w badanych gospodarstwach odnotowano w roku 2009 –
16,2 tys. zł
/ha, co oznacza 23% wzrost w stosunku do roku 2000.
Koszty bezpoś
rednie stanowił
y od 42,7% kosztów cał
kowitych
produkcji w 2000 roku do 60,7% w 2004 roku, ś
rednio w badanym okresie
−55,4%. Największy udziałw bezpoś
rednich kosztach produkcji miał
y
koszty pracy najemnej, ś
rednio w okresie 2000-2010 udziałten wynosił
64,0% (rys. 1).
Tabela 1
Plony, koszty i opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni ‘Łutówka’ w 5-8 gospodarstwach w latach 2000-2010. – Fruit yield and the costs
and profitability of the production of ‘English Morello’ sour cherry on 5-8 farms in the years 2000-2010
Wyszczególnienie −Production attributes 2000
Plony handlowe −Marketable fruit yield
[t/ha]
8,70
Cena otrzymywana przez producenta
Price paid to the producer [PLN/kg]
1,97
Koszty bezpoś
rednie rzeczywiste w tym:
Real direct costs [PLN/ha] ince.:
5615
−nawozy – fertilizers
321
−środki ochrony roślin −pesticides
1025
−herbicydy – herbicides
253
−koszty pracy najemnej ludzi
hired labour costs
3655
−inne koszty bezpośrednie
other direct costs
360
Eksploatacja maszyn
Machinery maintenance costs [PLN/ha]
1785
Pozostał
e koszty; w tym mają
tkowe
Other costs, incl. property-related costs
[PLN/ha]
3232
Amortyzacja − Depreciation [PLN/ha]
2503
Koszty cał
kowite −Total costs [PLN/ha] 13135
Produkcja towarowa
Gross income from production [PLN/ha] 17139
Wskaźnik opł
acalnoś
ci
Profitability index [%]
130,5
Źródł
o badania wł
asne; Author’s own studies
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
9,30
7,90
9,70
13,10
8,50
13,10
7,30
12,50
12,80
6,70
0,86
1,85
1,90
0,89
2,30
1,31
1,80
0,85
0,81
2,61
6409 5931,5
330
486
1215
1325
254
225
6637
479
1397
242
8213
540
1550
314
7977
550
1610
370
7742
541
1624
383
6520
450
1580
390
8975
750
1250
310
9230
520
1360
342
7454
550
1725
420
4160 3455,5
4079
5349
4987
4706
3620
6195
6586
4247
450
440
440
460
460
488
480
470
422
512
1800
1860
1950
2390
2580
2620
2650
2730
2740
2770
459
2503
11171
350,9
2250
10392
335
2370
11292
410,5
2510
13524
409,5
2590
13557
420
2805
13587
528
3100
12798
438
3580
15723
430
3750
16150
439
3880
14543
7998
14615
18430
11659
19550
17161
13140
10625
10240
17420
71,6
140,6
163,2
86,2
144,2
126,3
102,7
67,6
63,4
119,8
Wobec wzrostu kosztów sił
y roboczej i trudnoś
ci w znalezieniu
odpowiednich pracowników mechaniczny zbiór wiś
ni, zarówno przy
pomocy otrząsarek, jak i maszyn pracują
cych w ruchu cią
gł
ym staje się
coraz bardziej zasadny.
Koszty ś
rodków ochrony roś
lin stanowił
y w badanym okresie ś
rednio
19,3% kosztów bezpoś
rednich.
100%
10,9% 11,0% 11,2% 10,3%
9,4%
10,4% 11,3% 13,3%
8,7%
8,3%
12,5%
80%
60%
65,1% 64,9% 58,3% 61,5% 65,1% 62,5% 60,8% 55,5% 69,0% 71,4% 57,0%
40%
20%
18,3% 19,0% 22,3% 21,0% 18,9% 20,2% 21,0% 24,2% 13,9% 14,7% 23,1%
0%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
nawozy/fertilizers
ś
rodki ochrony roś
lin/pesticides
praca najemna/hired labor
inne koszty bezpoś
rednie/other direct costs
2010
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 1. Struktura kosztów bezpoś
rednich produkcji wiś
ni ‘Łutówka’ w latach
2000-2010 – Structure of average direct costs of the production of ‘English
Morello’ sour cherry in the years 2000-2010
Koszty cał
kowite w latach 2000-2010 wzrastał
y w tempie 3,2%
rocznie, koszty bezpoś
rednie – 4,7% rocznie, koszty nawozów i ś
rodków
ochrony odpowiednio w tempie 7,5% i 3,8% rocznie. Najwię
ksze tempo
wzrostu cechował
o koszty pracy najemnej przy zbiorach −8,1% rocznie.
Spowodowane był
o to wzrostem kosztów zbioru zarówno wskutek
wzrostu stawek akordowych, jak i przyrostem plonów, który w analizowanym okresie wynosiłś
rednio 1,4%. Doś
ć duże tempo wzrostu
charakteryzował
o także koszty eksploatacji maszyn – 6,6% rocznie.
Wartoś
ćprodukcji towarowej w badanym okresie pomimo niewielkiego wzrostu plonów nie zwię
kszył
a się
, przeciwnie odnotowano minimalny
spadek – 0,4% rocznie. Nie odnotowano takż
e wzrostu (0% rocznie) drugiego
czynnika decydującego o wartoś
ci produkcji, czyli ceny producenta.
186 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
wsk aź
n ik op ł
acaln oś
ci/co efficient
of pro fitability %
W latach 2000-2010 wskaźnik opł
acalnoś
ci produkcji wiś
ni wyniósł
ś
rednio okoł
o 110%, co oznacza generowanie rocznie zaledwie okoł
o
1,1 tys. złdochodu czystego netto na 1 ha. Wartoś
ćta nie wystarczał
a na
pokrycie oprocentowania zaangażowanych wł
asnych ś
rodków produkcji
i choć
by minimalnej renty gruntowej. Najgorsza sytuacja był
a w latach
2008-2009, gdy wskaźniki opł
acalnoś
ci kształ
tował
y sięna poziomie
zaledwie 60-70%, co przy peł
nym rachunku ekonomicznym oznaczał
o
stratęprzez producentów 5-6 tys. złrocznie na 1 ha uprawy.
Zależnoś
ćpomiędzy wskaź
nikiem opł
acalnoś
ci a produkcjątowarową
wiś
ni przedstawiono na rysunku 2. Stwierdzono wysokąistotnązależ
noś
ć
wskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji od wartoś
ci produkcji towarowej
okreś
lonąwspół
czynnikiem korelacji r = 0,9084. Zależ
noś
ćjest wysoko
istotna, ponieważjest to wartoś
ćwiększa od wartoś
ci krytycznej r 0,010,685. Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej zależnoś
ci wynosił
a
0,0081%/(zł
/ha). Oznacza to, ż
e przyrost produkcji towarowej o 1000 złna
1 ha powodowałprzecię
tny wzrost opł
acalnoś
ci produkcji wiś
ni o 8,1%.
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
7000
y = 0,0081x - 5,5899
r = 0,9084**
9000
11000
13000
15000
17000
19000
produkcja towarowa/gross income zł
/ha
Objaś
nienia:
1. Wskaź
nik opł
acalnoś
ci Profitability index =
Produkcja towarowa w zł
/ha Gross income from production [PLN/ha]
Koszty cał
kowite w zł
/ha Total costs [PLN/ha]
2. Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji dla róż
nych poziomów istotnoś
ci: Critical
values of the correlation coefficient at different levels of significance:
r 0,1 -0,521-○(bliska istotnoś
ci)/(close to being significant); r 0,05 - 0,602- * - (istotna)/
(significant); r 0,01- 0,685- ** - (wysoko istotna)/(highly significant)
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 2. Zależ
noś
ć wskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji [%] od wartoś
ci
produkcji towarowej −The relationship between the profitability index [%] and
gross income.
Opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w Polsce w latach 2000-2010
187
Zależnoś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci [%] od plonów [t/ha] okazał
a się
nieistotna, jednakż
e zaznaczył
a siętendencja, ż
e wraz ze wzrostem
plonów malałwskaźnik opł
acalnoś
ci, na co wskazuje ujemna wartoś
ć
współ
czynnika korelacji r = -0,478.
Stwierdzono wysoką istotną zależ
noś
ć ceny wiś
ni od plonów
okreś
lonąwspół
czynnikiem korelacji r = -0,8033**. Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej zależ
noś
ci wynosił
a -0,21 (zł
/kg)/(t/ha). Oznacza
to, ż
e przyrost plonów o 1,0 t/ha powodowałprzecię
tny spadek ceny
o 0,21 zł
/kg (rys. 3).
3
cena/p rice zł
/k g
2,5
2
1,5
y = -0,2102x + 3,6521
r = -0,8033
1
0,5
0
5
7
9
11
plony/yields t/ha
13
15
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2; Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 3. Zależ
noś
ćceny otrzymywanej przez producenta [zł
/kg] od wysokoś
ci
plonów [t/ha] −The relationship between the price paid to the producer [PLN/kg]
and fruit yield [t/ha]
Zjawisko to wystę
pował
o takż
e w skali cał
ego kraju, o czym
ś
wiadczy stwierdzona wysoce istotna zależnoś
ćceny od zbiorów w Polsce,
okreś
lona współ
czynnikiem korelacji r = -0,6680* (rys. 4). Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej zależ
noś
ci wynosił
a -0,014 zł
/kg/1000 t.
188 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
Oznacza to, że przyrost zbiorów w skali kraju o 1000 t powodował
przecię
tny spadek ceny o 0,014 zł
/kg.
3
cen a/p rice zł
/kg
2,5
2
1,5
y = -0,0139x + 3,9121
r =- 0,6680
1
0,5
0
100
120
140
160
180
200
220
zbiory w tys.ton/ crops in thousand of tons
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2; Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o;Source: badania wł
asne i dane GUS; Author’s own studies+ data obtained from
the Central Statisical Office of Poland
Rysunek 4. Zależ
noś
ćceny otrzymywanej przez producenta [zł
/kg] od zbiorów
wiś
ni w Polsce [tys. ton] − The relationship between the price paid to the
producer [PLN/kg] and the size of sour cherry crops in Poland [thousands of
tons].
Zależnoś
ćmiędzy wskaźnikiem opł
acalnoś
ci a cenąwiś
ni otrzymywanąprzez producenta przedstawia rysunek 5. Stwierdzono wysoką
istotną zależ
noś
ć wskaźnika opł
acalnoś
ci produkcji od ceny wiś
ni
okreś
lonąwspół
czynnikiem korelacji r = 0,7853**. Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej zależnoś
ci wynosił
a 41,908%/(zł
/kg). Oznacza to,
że przyrost ceny o 1 złpowodowałprzecię
tny wzrost wskaź
nika
opł
acalnoś
ci o 41,908%.
wskaź
nik o pł
acaln oś
ci/co efficien t o f
p rofitability %
Opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w Polsce w latach 2000-2010
189
180
160
140
120
100
y = 41,908x + 45,291
r = 0,7853**
80
60
40
20
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
cena/price zł
/kg
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2 Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o/Source: badania wł
asne/ Author’s own studies
Rysunek 5. Zależ
noś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji [%] od wysokoś
ci ceny
wiś
ni otrzymywanej przez producenta [zł
/kg] − The relationship between the
profitability index [%] and the price paid to the producer [PLN/kg]
Opł
acalnoś
ć produkcji w badanych gospodarstwach okazał
a się
w pewnym stopniu zależ
na od wysokoś
ci kosztów cał
kowitych produkcji,
jest to zależnoś
ćujemna (rys. 6). Stwierdzono mał
o istotną(przy poziomie
P = 10%) zależ
noś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji od wysokoś
ci kosztów
cał
kowitych na 1 ha okreś
lonąwspół
czynnikiem korelacji r = -0,527.
Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej zależ
noś
ci wynosił
a -0,01%/
(zł
/ha). Oznacza to, że przyrost kosztów cał
kowitych na 1 ha o 1000 zł
powodowałprzecię
tny spadek wskaźnika opł
acalnoś
ci o 10%.
wsk aź
n ik
op ł
acaln oś
ci/co efficient of
pro fitability %
190 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
10000
y = -0,01x + 242,66
r = -0,5273 o
12000
14000
16000
koszty cał
kowite/total costs zł
/ha
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2 Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 6. Zależ
noś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji [%] od wysokoś
ci
kosztów cał
kowitych [zł
/ha] −The relationship between the profitability index
[%] and total costs [PLN/ha]
Opł
acalnoś
ćprodukcji okazał
a sięjednak zależna od wysokoś
ci
kosztów pracy ludzi, jest to zależ
noś
ćujemna (rys. 7). Stwierdzono istotną
zależ
noś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji od wysokoś
ci kosztów pracy
ludzi na 1 ha okreś
lonąwspół
czynnikiem korelacji r = -0,626*. Wartoś
ć
współ
czynnika regresji dla tej zależ
noś
ci wynosił
a -0,0205%/(zł
/ha).
Oznacza to, ż
e przyrost kosztów cał
kowitych na 1 ha o 1000 zł
powodowałprzecię
tny spadek wskaź
nika opł
acalnoś
ci o 20,5%. Podobną
zależ
noś
ćkosztów pracy i opł
acalnoś
ci produkcji odnotowano w produkcji
malin i truskawek dla przemysł
u w latach 2001-2007, choć przy
wartoś
ciach współ
czynników korelacji odpowiednio r =- 0,55 i r = -0,29
nie odnotowano istotnej zależ
noś
ci (Paszko 2008).
wsk aź
n ik op ł
acaln oś
ć
i/co effocient
o f p rofitab ility %
Opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w Polsce w latach 2000-2010
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
3000
191
y = -0,0205x + 205,85
r =- 0,6260*
4000
5000
6000
koszty pracy ludzi/labor zł
/ha
7000
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2; Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 7. Zależ
noś
ćwskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji [%] od wysokoś
ci
kosztów pracy ludzi [zł
/ha] −The relationship between the profitability index
[%] and labour costs [PLN/ha]
Ponieważstwierdzono ujemnąbliskąistotnoś
ci zależnoś
ćwskaź
nika
opł
acalnoś
ci od wysokoś
ci kosztów cał
kowitych produkcji na 1 ha
i ujemnąistotnązależ
noś
ćtegożwskaź
nika od kosztów pracy ludzi na
1 ha, można domniemywaćo co najmniej istotnej zależ
noś
ci kosztów
cał
kowitych produkcji od kosztów pracy ludzi. Rzeczywiś
cie zależ
noś
ćta
okazał
a sięwysoce istotna, współ
czynnik korelacji dla tych zmiennych
wyniósłr = 0,8079** (rys. 8). Wartoś
ćwspół
czynnika regresji „b” dla tej
zależ
noś
ci wynosił
a 1,403 zł
/ha/zł
/ha. Oznacza to, ż
e przyrost kosztów
pracy ludzi o 1000 złna 1 ha powodowałprzeciętny wzrost kosztów
cał
kowitych produkcji na 1 ha o 1403 zł
.
ko szty cał
k owite/to tal costs zł
/h a
192 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pienią
ż
ka, tom 18
17000
15000
13000
y = 1,4032x + 6750,1
r = 0,8079**
11000
9000
7000
3000
4000
5000
praca ludzi/labor zł
/ha
6000
7000
Objaś
nienia:
Wartoś
ci krytyczne współ
czynnika korelacji jak dla rys. 2 Critical values of the
correlation coefficient as for Figure 2.
Źródł
o; Source: badania wł
asne; Author’s own studies
Rysunek 8. Zależ
noś
ćkosztów cał
kowitych [zł
/ha] od wysokoś
ci kosztów pracy
ludzi [zł
/ha] −The relationship between total costs [PLN/ha] and labour costs
[PLN/ha]
WNIOSKI
1. Koszty produkcji wiś
ni ‘Łutówka’ w latach 2000-2010 nie
zmieniał
y sięzasadniczo w zakresie ich wysokoś
ci i struktury.
2. Istniał
a wysoce istotna zależ
noś
ć wskaźnika opł
acalnoś
ci
produkcji od wartoś
ci produkcji towarowej, a także od ceny wiś
ni. Wraz
ze wzrostem tych czynników opł
acalnoś
ćprodukcji rosł
a. Nie istniał
a
statystycznie istotna zależ
noś
ć mię
dzy wskaź
nikiem opł
acalnoś
ci
produkcji a wysokoś
ciąplonów.
3. Istniał
a ujemna, wysoce istotna korelacja mię
dzy ceną
a wysokoś
ciąplonów wiś
ni, a takż
e mię
dzy cenąa zbiorami wiś
ni.
4. Istniał
a mał
o istotna zależnoś
ćwskaźnika opł
acalnoś
ci produkcji
od wysokoś
ci kosztów cał
kowitych na 1 ha oraz istotna zależ
noś
ć
wskaź
nika opł
acalnoś
ci produkcji od wysokoś
ci kosztów pracy ludzi na 1 ha.
Opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w Polsce w latach 2000-2010
193
Istniał
a takż
e wysoce istotna zależ
noś
ćkosztów cał
kowitych produkcji od
kosztów pracy ludzi.
LITERATURA
B r z o z o w s k i P. 2005. Perspektywy uprawy wiś
ni w Polsce. XLIV zjazd
sadowników. Rynek owoców, 27 paź
dziernika 2005 Skierniewice: 68-75.
B r z o z o w s k i P. 2001. Koszty i opł
acalnoś
ćprodukcji wiś
ni w gospodarstwach rejonu grójecko-wareckiego w latach 1995-2000. Materiał
y XXI
Mię
dzynarod. Sem. Sad., Limanowa 21-22 III 2001 r.:107-114.
E l a n d t R. 1964. Statystyka matematyczna w zastosowaniu do
doś
wiadczalnictwa rolniczego. PWN 1964. Warszawa.
K u b i a k K. 1993. Co dalej z produkcjąwiś
ni w Polsce? Sad Now., 8: 1-5.
M ąd r o c h J. 1984. Koszty i dochodowoś
ćprodukcji wiś
ni w 1983 r.
Prognozowanie i efektywnoś
ćekonomiczna produkcji owoców i warzyw
oraz wybrane zagadnienia obrotu produktami ogrodniczymi. COBRO,
Warszawa.
P a s z k o D. 2008. Wpł
yw zmiennoś
ci kosztów sił
y roboczej na opł
acalnoś
ćprodukcji owoców jagodowych. Zesz. Nauk. Inst. Sadow. Kwiac. 16: 223-234.
Rocznik statystyczny GUS. Wyniki produkcji roś
linnej. Publikacje z lat 20002010. GUS, Warszawa.