5. Zmiany w pokrywie Źnie˝nej i lodowej „Czy ∏y

INSTRUMENTARUIM
5. Zmiany w pokrywie Ênie˝nej i lodowej
„Czy ∏y˝wy przestanà byç potrzebne?”
zdj´cie z programu „Pod kloszem, czyli prognoza pogody”
Tok lekcji
1. We wprowadzeniu:
• Przypomnij podzia∏ ery kenozoicznej na okresy i epoki
(zapisz w widocznym miejscu).
era
kenozoiczna
okres
epoka
wiek
czwartorz´d
holocen
10 tys. lat
plejstocen
1,8 mln lat
pliocen
miocen
oligocen
eocen
paleocen
65 mln lat
trzeciorz´d
Obecnie w tabeli stratygraficznej, rekomendowanej przez Mi´dzynarodowà Komisj´
Stratygraficznà, nie istniejà okresy trzeciorz´d i czwartorz´d. Zastàpione one zosta∏y
przez paleogen i neogen (b´dàcymi poprzednio podokresami trzeciorz´du
CIE¡ LAWINY – Co to jest i jak powstaje Ênieg. Co robiç gdy
powstanie go za du˝o? Jak si´ przed nim broniç? Po co nam Ênieg i
jak pozbyç jego namiaru?
• Postaw pytanie problemowe: czy obecne zmiany klimatyczne sà naturalnym rytmem przyrody, czy efektem
dzia∏alnoÊci cz∏owieka.
Zmiany Êredniej globalnej temperatury powietrza w ciàgu ostatnich 160 tysi´cy lat
Change in Temperature (°C)
-2
Eemian Interglacial
Present Interglacial
0
-2
-4
Holocene
Pleistocene
140
160
120
100
80
60
40
20
0
Thousands of Years (B.P.)
600
540
480
430
240
180
120
holocen
zlodowacenie
ba∏tyckie
interglacja∏
eemski
zlodowacenie
Êrodkowopolskie
interglacja∏
mazowiecki
zlodowacenie
krakowskie
interglacja∏
przasnyski
zlodowacenie
podlaskie
Zlodowacenia w plejstocenie:
10 0
[tys. lat temu]
http://gcrio.org/CONSEQUENCES/winter96/article1-fig3.html
1
Pod kloszem, czyli prognoza pogody
INSTRUMENTARUIM
Change in Temperature (°C)
Zmiany Êredniej globalnej temperatury powietrza w ciàgu ostatnich 18 tysi´cy lat
Holocene Maximum
+2
0
Little Ice Age
-2
-4
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Thousands of Years (B.P.)
3. Odcinek „Cieƒ lawiny”
a) Ânieg i lawiny jako zagro˝enie dla cz∏owieka.
b) Czym jest Ênieg, rodzaje Êniegu.
c) Znaczenie Êniegu dla przyrody i gospodarki.
d) Warunki powstawania lodowców.
e) Rytm zjawisk klimatycznych w przesz∏oÊci.
f) Wyniki wspó∏czesnych badaƒ pokrywy Ênie˝nej i lodowej.
4. TreÊç odcinka „Tragedia »Titanica«”
a) Opis góry lodowej.
b) Prognozy dotyczàce zmian pokrywy lodowej.
c) Pràdy morskie a góry lodowe.
www.sxc.hu
Poni˝sze dane zaprezentuj po obejrzeniu programu telewizyjnego jako dodatkowy materia∏ do dyskusji
Niektórzy wyra˝ajà poglàd, ˝e ˝yjemy w interglacjale.
2. W trakcie programów telewizyjnych rozwa˝ane sà przyczyny obecnego globalnego ocieplenia.
Poleç uczniom, aby na podstawie programów
telewizyjnych pogrupowali argumenty potwierdzajàce poglàd, ˝e obecne zmiany klimatyczne sà naturalnym rytmem
przyrody, oraz te, które potwierdzajà poglàd, ˝e zmiany sà
efektem dzia∏alnoÊci cz∏owieka (np. d∏ugoÊç kolejnych interglacja∏ów, zmiany w klimacie zanim pojawi∏ si´ cz∏owiek, szybkie tempo obecnych zmian klimatycznych,
zmniejszajàca si´ z roku na rok mià˝szoÊç pokrywy Ênie˝nej i lodowej).
Pod kloszem, czyli prognoza pogody
2