PEDAGOGIKA WSPÓŁCZESNA
Transkrypt
PEDAGOGIKA WSPÓŁCZESNA
1 PEDAGOGIKA WSPÓŁCZESNA [streszczenie wykładu] Program wykładu: Temat nr 1: Pedagogika i wychowanie. Temat nr 2: Wychowanie wg koncepcji behawioralnej. Temat nr 3: Wychowanie wg koncepcji humanistycznej. Temat nr 4: Wychowanie wg koncepcji psychospołecznej. Temat nr 5: Metody wychowania. Temat nr 6: Rozwój a nauczanie (wg J. Piageta). Temat nr 7: Rozwój a nauczanie (wg L. Wygotskiego). Temat nr 8: Rozwój a nauczanie (wg J. Brunera). Temat nr 1: Pedagogika i wychowanie. PEDAGOGIKA – DEFINICJE Pedagogika – zespół nauk o wychowaniu (kształceniu), celach, metodach, środkach i formach organizacyjnych. Zajmuje się procesami świadomego i celowego oddziaływania na rozwój człowieka we wszystkich fazach jego życia. Współczesna pedagogika – jest wszechstronną nauką o całej rzeczywistości wychowawczej, której istotę stanowi całożyciowy rozwój człowieka oraz wszelkie – tak dodatnie jak i ujemne – interakcje jednych ludzi na drugich oraz interakcje środowiska. WYCHOWANIE – DEFINICJE Dynamiczny, złożony układ oddziaływań społecznych, instytucjonalnych i interpersonalnych wywołujący zmiany w osobowości wychowanka (człowieka) przygotowujący do życia w społeczeństwie. Odziaływanie pokoleń dorosłych na pokolenie młode niedojrzałe dożycia społecznego [Durkheim]. Oddziaływanie na wszechstronny rozwój osobowości. Temat nr 2: Wychowanie wg koncepcji behawioralnej. Przedstawiciele: Iwan PAWŁOW, Edward THORNDIKE, JOHN WATSON, Burrhus SKINNER Warunkowanie instrumentalne Zachowanie człowieka jest całkowicie sterowane przez środowisko zewnętrzne. Ludzie uczą się zachowań i ich działanie ma charakter nawykowy. Powtarzają zachowania przynoszące pozytywne skutki, a unikają zachowań przynoszących negatywne skutki. Warunkowanie instrumentalne w procesie wychowania polega na manipulowaniu wzmocnieniami pozytywnymi i negatywnymi. Służy do podtrzymywania lub oduczania pewnych zachowań, za pomocą wzmocnień negatywnych i pozytywnych. Brak wzmocnień powoduje zanikanie wyuczonej reakcji. Wychowanie to dobieranie i aplikowanie odpowiednich wzmocnień. 2 Temat nr 3: Wychowanie wg koncepcji humanistycznej. Przedstawiciele: Abraham MASLOW, Carl ROGERS Wychowanie to stwarzanie warunków sprzyjających samorealizacji i wyjaśnianie wychowankom kim są i co robią. Rola wychowawcy jest stworzenie w procesie wychowawczym atmosfery pozbawionej lęku, frustracji i stresu. Każdy człowiek jest jednostką aktywną, samodzielną i dobrą z natury. Dziecko ma własne życie i tożsamość. „Sterowanie” następuje przez własny sposób postrzegania siebie i otoczenia. Wartość człowieka – określa to kim jest obecnie. Ostrożność wobec dogmatów. Temat nr 4: Wychowanie wg koncepcji psychospołecznej. Przedstawiciele: Alfred ADLER, Erich FROMM, Harry Stack SULLIVAN zachowaniu człowieka decyduje sytuacja społeczna w której się znalazł. Na kształtowanie osobowości mają uwarunkowania społeczne. Człowiek to istota społeczna uwikłana w środowisku społecznym. Lęk to wytwór interakcji społecznych. Zadanie wychowania wg A. Adlera Uświadomienie dziecku wartości społecznej i poczucia wspólnoty. Pomoc w harmonizowaniu rozwoju. Pomoc w przezwyciężaniu poczucia małej wartości. Działalność społeczna dla społeczeństwa. Temat nr 5: Metody wychowania. Metoda modelowania. Uczenie się przez naśladownictwo, odwzorowywanie i przyswajanie. Model wywiera tym większy wpływ im: − obserwator postrzega jego kompetencje, prestiż w otoczeniu − większa jest wiedza nauczyciela − duże podobieństwo do obserwatora − więcej prezentuje entuzjazmu Metoda zadaniowa. Powierzanie zadań, których wykonanie prowadzi do zmian zachowań i postaw (zadania dla dobra ogólnego). Pomoc koleżeńska w nauce. Zadania oczekiwane przez otoczenie. Metoda perswazyjna. Rozmowa z dyskusją. Uświadomienie wychowankowi różnych obowiązków. Metoda nagradzania. Nagradzany dowiaduje się o wykonaniu poleceń zgodnych z oczekiwanymi. Nagradzanie to czynnik motywujący. Nagradzanie wpływa na aktywność i kreatywność. Metoda karania. Świadome stosowanie kar celem zapobieżenia zachowaniom niezgodnym z obowiązującymi wartościami i normami. Pozorna skuteczność (tłumienie!). Zbyt częste karanie wywołuje agresję. 3 Temat nr 6: Rozwój a nauczanie (wg J. Piageta) Teoria rozwoju poznawczego. Okres – noworodek, niemowlę (wiek: 0-2 rok życia). Faza odruchów albo konstruktów dziedzicznych. Faza pierwszych nawyków ruchowych, spostrzeżeń, uczuć. Faza inteligencji sensoryczno-motorycznej. Okres wczesnego dzieciństwa (wiek: 2-7 rok życia). Faza intuicyjnej inteligencji spontanicznych uczuć. Okres dzieciństwa (wiek:7-12 rok życia). Faza konkretnych operacji intelektualnych. Okres młodzieńczy (powyżej 12 roku życia). Faza abstrakcyjnych operacji intelektualnych, kształtowania się osobowości oraz wchodzenia w społeczeństwo dorosłych. Temat nr 7: Rozwój a nauczanie (wg L. Wygotskiego) Teoria kulturowo-historycznego rozwoju psychiki. Czynniki rozwoju dziecka wg. L. Wygotskiego. − Obcowanie społeczne dziecka z dorosłymi − Działanie na przedmiotach − Linia rozwoju mowy i myślenia prowadzi od mowy uspołecznionej do egocentrycznej Strefa najbliższego rozwoju. − Zakres możliwości i sprawności działania umysłowego dziecka w warunkach okazywanej mu pomocy przez dorosłego − To co dziecko dziś wykonuje z pomocą dorosłego, jutro może wykonać samodzielnie Temat nr 8: Rozwój a nauczanie (wg J. Brunera) Psychologia poznawcza (kognitywna). Rozwój to przechodzenie przez trzy typy reprezentacji – enaktywnej, ikonicznej i symbolicznej. Nauczanie. − rola struktury w nauczaniu: im bardziej przyswojona jest zasada podstawowa tym szersze są możliwości zastosowania jej do rozwiązania nowych problemów Spiralny układ treści nauczania. Myślenie intuicyjne, a myślenie analityczne − Zrozumienie sensu i znaczenia problemu − Ocena słuszności przypuszczeń − Wnikliwe przypuszczenia, płodne hipotezy, odważne przeskoki skojarzeniowe