Raport oceniający stan zdrowia obcokrajowców przebywających w
Transkrypt
Raport oceniający stan zdrowia obcokrajowców przebywających w
Raport oceniający stan zdrowia obcokrajowców przebywających w ośrodkach pobytowych Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców oraz ich dostęp do diagnostyki i leczenia. Propozycje zmian organizacji opieki zdrowotnej nad obcokrajowcami w ośrodkach. Raport został opracowany na podstawie danych uzyskanych podczas realizacji projektu „Pomoc medyczna dla obcokrajowców w obozach dla uchodźców” realizowanego przez Stowarzyszenie Polska Misja Medyczna w okresie wrzesień 2004 – sierpień 2005. Projekt numer 2/ERF/2004 dofinansowany przez Europejski Fundusz Uchodźczy PHARE. Cele raportu: 1) ocena stanu zdrowia oraz dostęp do diagnostyki i leczenia dla osób przebywających w ośrodkach dla uchodźców, 2) ukierunkowanie zmian w sposobach realizacji opieki medycznej dla dostosowania jej do wymogów wynikających z umów międzynarodowych oraz standardów wewnętrznych RP. Na podstawie analizy wyników przeprowadzonych konsultacji opracowano uproszczoną statystykę rozpoznań i problemów medycznych wśród badanych obcokrajowców. Ponieważ ze względów finansowych projekt uwzględniał przebadanie tylko części osób przebywających w ośrodkach pobytowych Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców (URiC), statystyka ta nie pozwala na całościową ocenę stanu zdrowia populacji uchodźców, a jedynie na wyłonienie najczęstszych problemów medycznych. Wydaje się jednak, że uwzględnienie danych zebranych w czasie konsultacji jak też innych obserwacji poczynionych podczas wizytowania ośrodków pobytowych URiC przez przedstawicieli PMM, oraz uzyskanych dzięki współpracy z lekarzami podstawowej opieki medycznej ośrodków i lekarzami Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (CSK MSWiA - szpitala, który od kilku miesięcy zapewnia całościowa opiekę medyczną nad osobami w ośrodkach pobytowych) jak i konsultacje ze środowiskiem uchodźców pozwalają na wyciągnięcie wstępnych wniosków. Po zbadaniu 375 dorosłych osób postawiono łącznie 488 rozpoznań medycznych. Ich statystyka przedstawia się następująco (począwszy od najczęstszych): 1) rozpoznania gastroenterologiczne – 89 (18,2%) 2) rozpoznania psychiatryczne/neurologiczne – 89 (18,2%) 3) rozpoznania urazowo-ortopedyczne – 68 (13,9%) 4) rozpoznania dermatologiczne – 44 (9,0%) 5) rozpoznania ginekologiczne – 36 (7,4%) 6) infekcje – 34 (7,0%) 7) rozpoznania kardiologiczne – 34 (7,0%) 8) rozpoznania ogólnochirurgiczne/naczyniowe – 29 (5,9%) 9) rozpoznania okulistyczne – 13 (2,7%) 10) rozpoznania laryngologiczne – 10 (2%) 11) rozpoznania endokrynologiczne – 6 (1,2%) 12) rozpoznania pulmonologiczne – 5 (1,2%) 13) inne – 31 (6,4%) Łącznie 10 spośród zgłoszonych do badania osób uznano za zdrowe, wykluczając obecność sygnalizowanego przez lekarza opieki podstawowej problemu medycznego. Po zbadaniu 247 dzieci postawiono łącznie 183 rozpoznania. W wyniku badań łącznie w przypadku 131 dzieci wykluczono chorobę podejrzewaną przez lekarza opieki podstawowej lub rodziców. Średnia rozpoznań w przypadku pozostałych 116 dzieci wyniosła 1,6/dziecko. Ich statystyka przedstawia się następująco (począwszy od najczęstszych): 1. ortopedyczno-urazowe – 56 (30%) 2. zakażenia– 33 (18%) 3. stomatologiczne – 20 (11%) 4. urologiczne – 15 (8,2%) 5. gastroenterologiczne – 13 (7,1%) 6. dermatologiczne – 12 (6,5%) 7. psychologiczno-neurologiczne – 11 (6%) 8. okulistyczne – 4 (2,2%) 9. ogólnochirurgiczne – 4 (2,2%) 10. inne – 16 (8,7%) Należy odnotować, że ze względu na szacowaną na podstawie danych epidemiologicznych charakterystycznych dla gruźlicy dużą skalę problemów pulmonologicznych przerastających możliwości niniejszego projektu, chorych tych, po konsultacjach z przedstawicielami URiC i CSK MSWiA zasadniczo wyłączono z oceny. Problem gruźlicy wśród obcokrajowców przebywających w ośrodkach pobytowych URiC wymaga jak się wydaje rozwiązań systemowych, na szczeblu MSWiA, Ministerstwa Zdrowia i URiC. Wstępne działania w tym zakresie polegały na opracowaniu i kompleksowym wdrażaniu opracowanego przez CSK MSWiA Programu Przeciwdziałania, Wykrywania i Leczenia Gruźlicy. Oceniono ponadto, że zakres projektu „Pomoc medyczna dla obcokrajowców w obozach dla uchodźców” nie pozwala na diagnozowanie rentgenowskie całej populacji obcokrajowców w COR Podkowa Leśna-Dębak, a badania w innych ośrodkach były niemożliwe ze względu na trudności z wynajęciem przewoźnego aparatu RTG. Wobec powyższego oraz uwzględniając, iż rozpoznania gastroenterologiczne i ginekologiczne (w przypadku których badanie USG brzucha jest jednym z podstawowych) stanowiły prawie 26% wszystkich rozpoznań (a po wykluczeniu rozpoznań psychiatrycznych – ponad 31%), zdecydowano o przeprowadzeniu badań USG jamy brzusznej w wielu ośrodkach. Badania te wykonywano w oparciu o zalecenia lekarzy specjalistów oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej poszczególnych ośrodków. Wydaje się, że na podstawie wszystkich zebranych w powyższy sposób danych i informacji można zaproponować następujące rozwiązanie mające na celu poprawę jakości opieki medycznej nad uchodźcami z równoczesnym efektywnym wykorzystaniem zasobów i środków medycznych: 1) wstępne badania przesiewowe obejmujące wszystkich obcokrajowców starających się o status uchodźcy a) obowiązkowe wypełnianie odpowiednio zaprojektowanej ankiety zdrowotnej, b) osoby dorosłe – obowiązkowe badanie przez internistę i ewentualnie chirurga, c) dzieci – obowiązkowe badanie przez pediatrę, d) ocena stanu szczepień ochronnych ze szczególnym uwzględnieniem dzieci. e) dodatkowe badania przesiewowe: obowiązkowo RTG klatki piersiowej, EKG; wybiórczo USG jamy brzusznej oraz inne badania RTG, wybiórczo badania endoskopowe i badania laboratoryjne (według wskazań medycznych na podstawie wstępnej oceny) UZASADNIENIE: wszyscy obcokrajowcy starający się o status uchodźcy w Polsce trafiają początkowo do COR Podkowa Leśna-Dębak, skąd są przenoszeni do docelowych ośrodków pobytowych. Na tym etapie informacje medyczne dotyczące tych osób są w najlepszym razie szczątkowe. Szczególną uwagę zwraca brak danych na temat szczepień ochronnych wśród dzieci. Wydaje się, że dokonanie wstępnych badań przesiewowych podczas kilkudniowego pobytu w COR pozwoliłoby na wyłonienie tych osób, które wymagają pilnego leczenia oraz na zaplanowanie diagnostyki i leczenia u tych chorych, którzy tego wymagają, ale w późniejszym terminie. Ocena stanu szczepień ochronnych pozwoliła by na ewentualne uzupełnienie tych szczepień. Wypełnienie przez obcokrajowców odpowiednio zaprojektowanej ankiety zdrowotnej oraz dalsze badania pozwoliłyby na tworzenie bazy danych zdrowotnych. Oprócz korzyści w zakresie poszczególnych chorych, taka baza danych pozwoliłaby z czasem na pełną ocenę epidemiologii chorób trapiących uchodźców, a tym samym na korzystniejsze rozdysponowanie zasobów i środków medycznych. Znajomość czynników ryzyka zachorowania na gruźlicę (zwłaszcza wielolekooporną) pozwala podejrzewać, że częstość zachorowań na gruźlicę wśród obcokrajowców starających się o status uchodźcy może być duża, co gdyby zostało potwierdzone mogło by mieć znaczenie zdrowotne i epidemiologiczne. Stąd proponujemy obowiązkowe badania RTG klatki piersiowej i ewentualnie dalsze badania przesiewowe w kierunku gruźlicy. Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych przez PMM konsultacji (duża częstość problemów gastrologicznych i ortopedyczno-urazowych) należy również rozważyć wybiórcze badania EKG, USG oraz inne badania RTG, badania endoskopowe i badania laboratoryjne. 2) Standardowa ocena i opieka psychiatryczno-psychologiczna w ośrodku pobytowym. Szkolenie personelu ośrodków pobytowych w zakresie problemów psychicznych zdarzających się wśród uchodźców. UZASADNIENIE: olbrzymia skala problemów psychiatryczno-psychologicznych (PTSD, depresja, nerwice reaktywne, bezsenność, zaburzenia somatyzacyjne) jest przyczyną małego komfortu psychicznego samych chorych oraz ich bezpośredniego otoczenia. Problemy te często są również źródłem konfliktów między uchodźcami a personelem ośrodków pobytowych. Powyższe obserwacje uzasadniają objęcie opieką psychiatry lub psychologa wszystkich obcokrajowców starających się o status uchodźcy. Wydaje się, że każdy obcokrajowiec powinien być wstępnie zbadany za pomocą odpowiednich kwestionariuszy i przez specjalistę. Na tej podstawie wyłoni się grupę obcokrajowców wymagających interwencji kryzysowej lub długoterminowej. Złagodzenie problemów psychicznych poprawi komfort obcokrajowców i zmniejszy ryzyko konfliktów między uchodźcami i personelem ośrodków pobytowych. Postępowanie to wpłynęło by również korzystnie na proces kohabitacji tej grupy z lokalnymi społecznościami. 3) Komputeryzacja ośrodków, tworzenie cyfrowej bazy danych zdrowotnych i łączność internetowa pozwalająca na wymianę tych danych między ośrodkami pobytowymi. UZASADNIENIE: Dane medyczne obcokrajowców starających się o status uchodźcy powinny być starannie zbierane i magazynowane. Wstępna baza danych powinna powstawać w czasie pierwotnych badań przesiewowych w COR, a następnie uzupełniana w poszczególnych ośrodkach pobytowych. Konieczne jest również ustanowienie łączności pomiędzy bazami danych ośrodków pobytowych. Pozwoli to na zgromadzenie większej ilości danych medycznych na temat poszczególnych osób, rzetelność ich gromadzenia i ich ciągłość w przypadku przenoszenia uchodźcy lub konieczności leczenia. Powyższa baza danych była by również odpowiednim narzędziem pozwalającym na dokładniejsza ocenę epidemiologię zachorowań wśród obcokrajowców starających się o status uchodźcy, a tym samym na lepsze gospodarowanie środkami i zasobami medycznymi. 4) Kontynuacja prac nad całościową koordynacją opieki zdrowotnej nad obcokrajowcami starającymi się o status uchodźcy. UZASADNIENIE: Trwająca od początku 2005 roku restrukturyzacja opieki zdrowotnej nad obcokrajowcami przebywającymi w ośrodkach pobytowych URiC, a polegająca na koordynacji tej opieki przez CSK MSWiA dąży do uporządkowania wielu aspektów tej opieki, jak gospodarka lekami i innymi zasobami i środkami medycznymi, programy badań przesiewowych, regulacja kierowania chorych na leczenie specjalistyczne, nadzór nad procesem rehabilitacji i inne. W większości ośrodków pobytowych zatrudniono podwójną kadrę lekarzy i pielęgniarek, celem zabezpieczenia płynności i ciągłości pracy ambulatorium, często zwiększając liczbę godzin pracy, aby poprawić odstęp pacjentów do lekarzy. Opracowano szereg wystandaryzowanych wzorów dokumentów medycznych. Podjęto kroki w celu systemowego rozwiązana problemu zaopatrzenia w leki i środki opatrunkowe w oparciu o potencjał apteki CSK MSWiA. w większości ośrodków pobytowych zatrudniono podwójną kadrę lekarzy i pielęgniarek, celem zabezpieczenia płynności i ciągłości pracy ambulatorium, często zwiększając liczbę godzin pracy, aby poprawić odstęp pacjentów do lekarzy. Wydaje się, ze ten kierunek działań pozwala lepiej ocenić problemy zdrowotne obcokrajowców starających się o status uchodźcy, stwarza możliwości poprawy standardów opieki zdrowotnej i jest sposobem na korzystniejsze gospodarowanie zasobami medycznymi. 5) Uwzględnienie różnic kulturowych cechujących obcokrajowców starających się o status uchodźcy. W przypadku problematyki medycznej istotnym by było odpowiednie informowanie uchodźców o przysługującym im zakresie opieki medycznej i kulturowej specyfice Polski raz szkolenie personelu ośrodków pobytowych w zakresie różnic kulturowych. UZASADNIENIE: Powyższe różnice kulturowe często są przyczyną konfliktów między uchodźcami w ośrodkach pobytowych a personelem tych ośrodków. Uwzględnienie tych odmienności pozwoliłoby na skuteczniejszą współpracę między uchodźcami a personelem medycznym i socjalnym. 6) Uzupełnienie wyposażenia ambulatoriów ośrodków pobytowych URiC w podstawowy sprzęt medyczny. UZASADNIENIE: dotychczasowa restrukturyzacja opieki medycznej nad obcokrajowcami przebywających w ośrodkach pobytowych URiC, mająca miejsce w 2005 roku przynosi wymierne korzyści pod względem poprawy opieki medycznej i lepszego gospodarowania środkami. Jednak finanse, jakimi dysponuje URiC nie pozwoliły dotychczas na pełne wyposażenie ośrodków pobytowych w podstawowy sprzęt medyczny. Zmniejsza to możliwości lekarzy zatrudnionych w tych ośrodkach i obniża standard opieki medycznej nad uchodźcami. Cennym by było uzupełnienie wyposażenia ambulatoriów ośrodków w podstawowy sprzęt medyczny: aparaty do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi, elektrokardiogramy, zestawy do reanimacji i inne.