(PT/ILC) Hałasu w Środowisku

Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
S P R A W O Z D A N I E
Z REALIZACJI XLI BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W
ŚRODOWISKU
Warszawa 14 – 15 kwietnia 2015 r.
1. CEL I ZAKRES BADAŃ
Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych (PT/ILC) hałasu w środowisku przeprowadzonych
w dniach 14-15 kwietnia 2015 r. był Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy. Badania
odbyły się na terenie Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ-PIB przy ulicy Kolektorskiej 4 w Warszawie.
Przeprowadzono je w celu oceny zdolności laboratoriów do prowadzenia pomiarów hałasu w środowisku.
Ocenie zostało poddanych 21 uczestników z laboratoriów badawczych specjalizujących się w badaniach
hałasu.
Badania poprowadzono zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011 „Ocena zgodności - Ogólne
wymagania dotyczące badania biegłości”.
WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z XLI BADANIAMI BIEGŁOŚCI
I BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU:
Normy:
 PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości,
 PCA DAPT -01 Akredytacja organizatorów badań biegłości.
 ISO 13528:2005 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons,
Rozporządzenia:
 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 30 października 2014r. w sprawie
wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody
(Dz.U. 2014 poz. 1542).
 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 16 czerwca 2011r. w sprawie wymagań
w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez
zarządzającego drogą, linią kolejową, linia tramwajową, lotniskiem lun portem (Dz. U. nr 140, poz.
824).
 PN-EN ISO 3746:2011 Akustyka – Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii
akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego – metoda orientacyjna z
zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk.
 PN-EN ISO 3744:2011 Akustyka -- Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii
akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego -- Metody techniczne
stosowane w warunkach zbliżonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk
2.
ORGANIZACJA XL BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU
W ŚRODOWISKU
Uczestnicy badań byli zobowiązani do przywiezienia własnego sprzętu pomiarowego wyposażonego
w aktualne świadectwa wzorcowania.
Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługiwali się dla zachowania
poufności.
3.
Wykonywanie badań na danym poligonie nadzorowali obserwatorzy. Podpisywali oni także w protokole
wyniki pomiarów uzyskane na danym poligonie, tak, aby zapobiec zmowie i fałszowaniu wyników przez
Uczestników.
Organizator monitorował parametry źródła dźwięku oraz panujące warunki atmosferyczne: prędkość
i kierunek wiatru, temperaturę ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność.
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
-1-
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
Każdy z uczestników badań otrzymał skoroszyt pt. Normy i Metody, w którym zawarte były przykładowe
metody analiz.
W celu wykonania badań biegłości i badań porównawczych hałasu zostały przygotowane eksperymentalne
poligony pomiarowe ze znaną charakterystyką źródła:
 dla hałasu przemysłowego,
 dla pomiarów mocy akustycznej urządzenia.
Zostały one scharakteryzowane poniżej.
Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i
sprawozdaniu.
POLIGON 1 – Program ZAŚ1: Pomiary na poligonie hałasu instalacyjnego
Na poligonie 1 pomiary wykonywało 14 uczestników.
Organizator badań przygotowywał poligon pomiarowy hałasu przemysłowego z:
 określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie,
 wyznaczonymi 3 lokalizacjami punktów pomiarowych położonymi w zróżnicowanych warunkach
topograficznych,
 określonymi warunkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była
możliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła.
Organizator przygotował w warunkach poligonu badawczego zarejestrowane wcześniej sztuczne źródło
dźwięku symulujące pracę instalacji na przenośnym urządzeniu. Sygnał podstawowy – szum różowy –
generator sygnałowy RFT. Poziom sygnału 107,5 dB +/- 0,3 dB w odległości 1 m od źródła w pomiarowym
czasie rzeczywistym 09.30 – 14.00.
Poligon symulował uciążliwy zakład przemysłowy, w którym można z góry sterować mocą
i czasem pracy źródeł. Uczestnicy badań zobowiązani byli wykonać pomiary, imisji hałasu w wyznaczonych
punktach pomiarowych zgodnie z Rozp. Min. Środ. z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w
zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. 2014 poz.
1542).
Metody i procedury badań uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie
oraz dysponowanymi umiejętnościami.
Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia równoważnego poziomu dźwięku LAeqD
w wyznaczonych punktach pomiarowych wraz z oszacowaniem niepewności. Czas pracy urządzenia został
podany przez organizatora badań i wynosił on 270 min. Uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami
laboratorium odniesienia.
POLIGON 2 – Program ZAŚ3 : Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia
Na poligonie 2 pomiary wykonywało 9 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia
w ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3746:2011, poziomów
ciśnienia akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.:
 LAeqi
równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu
pomiarowego w dB,
 Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny – LWA w dB,
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
-2-
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem
wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami.
Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole
i sprawozdaniu.
Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej LWA.
POLIGON 3 – Program ZAŚ 5: Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia
Na poligonie 3 pomiary wykonywało 8 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia w
ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3744:2011, poziomów ciśnienia
akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.:
 LAeqi
równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu
pomiarowego w dB,
 Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny – LWA w dB,
Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem
wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami.
Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole
i sprawozdaniu.
Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej LWA.
4. STABILNOŚĆ I JEDNORODNOŚĆ ŹRÓDŁA
Stabilność i jednorodność źródeł dźwięku była prowadzona
z Programem Badań Biegłości PT-BH-01 z dn. 02.07.2012.
w
trakcie
badań
zgodnie
5. OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ
Wyniki badań - równoważne poziomy dźwięku dla pory dziennej LAeqD oraz poziom mocy akustycznej
LWA -obliczone przez uczestników badań były opracowywane statystycznie. Podstawą do statystycznej
oceny laboratorium był standaryzowany parametr En, obliczany oddzielnie dla każdego przyjętego punktu
pomiarowego oraz dla poligonu badania poziomu mocy akustycznej Standaryzowany parametr
En określany jest z zależności:
E
n

x X
2
2
ulab
 uref
gdzie:
x - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej, obliczone przez poszczególne laboratoria,
dB,
X – wartość przypisana - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej dB obliczone
na podstawie pomiarów laboratorium odniesienia, dB,
ulab - niepewność wyniku pomiaru uczestnika (średnia),
uref - niepewność wartości przypisanej oznaczonej w laboratorium odniesienia.
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
-3-
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
Tabela 1 Klasyfikacja laboratoriów ze względu na parametr En
Ocena laboratorium
Kryterium oceny
Zadowalająca
En 1
Niezadowalająca
En> 1
Skalę oceny interpretuje się następująco:
 zadowalająca - oznacza, iż dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo,
 niezadowalająca - laboratorium musi podjąć działania naprawcze.
Aby badania biegłości zostały zaliczone z wynikiem zadowalającym należy uzyskać na każdym
poligonie i w każdym punkcie pomiarowym zadowalający parametr En.
6. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ LABORATORIUM ODNIESIENIA.
6.1 Poligon nr 1
Tabela 2
Numer punktu pomiarowego
Równoważny, średni poziom
hałasu w środowisku LAeq[dB]
1
2
2a
3
84,6
72,3
71,2
72,2
Niepewność równoważnego
poziom hałasu w środowisku
Uref [dB]
1,3
1,2
1,2
1,3
6.2 Poligon nr 2
Tabela 3.
Wyznaczona wartość skorygowanego poziomu mocy akustycznej [dB]
LWA
107,9
Niepewność
laboratorium
odniesienia
Uref [dB]
2,9
6.3 Poligon nr 3
Tabela 4.
Wyznaczona wartość skorygowanego poziomu mocy akustycznej [dB]
LWA
107,8
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
Niepewność
laboratorium
odniesienia
Uref [dB]
2,2
-4-
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
7. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ
Wartość parametru En obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego –
hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych, pomiarów
hałasu komunikacyjnego oraz pomiarów mocy akustycznej.
Tabela 5. Wyniki – Poligon nr 1, hałas instalacyjny
Równoważny, średni poziom hałasu w
środowisku LAeq[dB]
Niepewność równoważnego poziomu
hałasu w środowisku
Punkt 1
Punkt 2
Punkt 2a
Punkt 1
Punkt 2
Punkt 2a
A3/XLI/1/2015/K
87,2
72,2
72,1
1,2
1,4
1,4
A4/XLI/1/2015/K
84,1
71,7
71,9
1,1
1,3
1,1
A5/XLI/1/2015/K
84,2
71,8
71,6
1,5
1,5
1,5
A6/XLI/1/2015/K
83,9
71,0
71,4
1,3
1,3
1,3
A7/XLI/1/2015/K
84,2
71,6
71,6
1,2
1,2
1,2
A8/XLI/1/2015/K
84,8
71,5
71,6
1,4
1,4
1,4
A9/XLI/1/2015/K
84,6
71,7
71,8
1,2
1,3
1,3
A10/XLI/1/2015/K
84,6
70,9
72,1
1,5
1,0
0,9
A11/XLI/1/2015/K
84,3
71,2
71,0
2,0
2,0
2,0
A13/XLI/1/2015/K
84,6
71,9
72,0
1,8
1,8
1,8
A14/XLI/1/2015/K
84,6
71,9
71,9
1,8
1,8
1,8
A19/XLI/1/2015/K
83,9
71,9
72,1
1,6
1,6
1,6
A21/XLI/1/2015/K
85,3
72,4
72,6
1,2
1,2
1,2
A22/XLI/1/2015/K
85,1
72,6
72,5
1,2
1,2
1,2
Kod laboratorium
Tabela 6. Wyniki – poligon nr 2, poligon mocy akustycznej źródła
Kod laboratorium
LwA [dB]
Niepewność * [dB]
A1/XLI/1/2015/K
A6/XLI/1/2015/K
A9/XLI/1/2015/K
A10/XLI/1/2015/K
A15/XLI/1/2015/K
A16/XLI/1/2015/K
A17/XLI/1/2015/K
A18/XLI/1/2015/K
A20/XLI/1/2015/K
107,7
106,9
107,4
107,4
107,5
107,6
107,5
107,5
107,5
1,3
3,0
3,2
3,2
6,1
6,1
6,1
6,1
3,8
Tabela 7. Wyniki – poligon nr 3, poligon mocy akustycznej źródła
Kod laboratorium
LwA [dB]
Niepewność * [dB]
A2/XLI/1/2015/K
A7/XLI/1/2015/K
A13/XLI/1/2015/K
A14/XLI/1/2015/K
107,7
107,6
107,5
107,5
1,2
2,1
3,0
3,0
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
-5-
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
8.
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
Kod laboratorium
LwA [dB]
Niepewność * [dB]
A15/XLI/1/2015/K
A16/XLI/1/2015/K
A17/XLI/1/2015/K
A18/XLI/1/2015/K
107,6
107,6
107,6
108,6
3,0
3,0
3,0
4,0
LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW XL BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ
PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU
Wartość parametru En obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego –
hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych, pomiarów
hałasu komunikacyjnego oraz badanie mocy akustycznej maszyny.
Tabela 8. Wyniki parametru En – poligon 1 hałasu instalacyjnego ZAŚ 1
ocena
P2- En
ocena
P2a- En
ocena
Kod laboratorium P1- En
P3- En
ocena
A3/XLI/1/2015/K
0,5
Zadowalająca
0,0
Zadowalająca
0,5
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
A4/XLI/1/2015/K
0,2
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
A5/XLI/1/2015/K
0,1
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
A6/XLI/1/2015/K
0,3
Zadowalająca
0,5
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
A7/XLI/1/2015/K
0,2
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,0
Zadowalająca
A8/XLI/1/2015/K
0,1
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
A9/XLI/1/2015/K
0,0
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
0,4
Zadowalająca
A10/XLI/1/2015/K
0,0
Zadowalająca
0,5
Zadowalająca
0,4
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
A11/XLI/1/2015/K
0,1
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
A13/XLI/1/2015/K
0,0
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
A14/XLI/1/2015/K
0,0
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,2
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
A19/XLI/1/2015/K
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
0,3
Zadowalająca
0,1
Zadowalająca
A21/XLI/1/2015/K
0,3
Zadowalająca
0,0
Zadowalająca
0,5
Zadowalająca
0,4
Zadowalająca
A22/XLI/1/2015/K
0,3
Zadowalająca
0,0
Zadowalająca
0,5
Zadowalająca
0,4
Zadowalająca
Tabela 9. Wyniki parametru En – poligon 2 badanie mocy akustycznej maszyny, metoda
orientacyjna ZAŚ 2
Kod laboratorium
|En|
A1/XLI/1/2015/K
A6/XLI/1/2015/K
A9/XLI/1/2015/K
A10/XLI/1/2015/K
A15/XLI/1/2015/K
A16/XLI/1/2015/K
A17/XLI/1/2015/K
A18/XLI/1/2015/K
A20/XLI/1/2015/K
0,1
0,2
0,1
0,1
0,1
0,0
0,1
0,1
0,1
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
Ocena
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
-6-
INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA
PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY
Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:
rzeczywistych (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl)
Tabela 10. Wyniki parametru En – poligon 3 badanie mocy akustycznej maszyny, metoda
techniczna ZAŚ 5
Kod laboratorium
|En|
Ocena
A2/XLI/1/2015/K
A7/XLI/1/2015/K
A13/XLI/1/2015/K
A14/XLI/1/2015/K
A15/XLI/1/2015/K
A16/XLI/1/2015/K
A17/XLI/1/2015/K
A18/XLI/1/2015/K
0,0
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,1
0,2
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Zadowalająca
Tabela 11. Analizy statystyczne wyników XL PT/ILC badań biegłości
Lp.
Zakres oceny
1
2
3
4
5
Udział w ćwiczeniach wzięło razem
Nie sklasyfikowano z uwagi na błędy merytoryczne
Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe
Jeden wynik niezadowalający (ze względu na E) uzyskały
Wynik zadowalający(ze względu na E)
Liczba (osób)
laboratoriów
pomiarowych/
liczba ocen
21
21
21
Koniec sprawozdania..
Sprawozdanie zweryfikował Z-ca Kierownika Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ - PIB – Zbigniew K. Szymański. Niniejszy
dokument wygenerowano w wersji elektronicznej zgodnie z przyjętą procedurą nie wymaga on podpisu ani stempla.
Zakład Akustyki Środowiska IOŚ – PIB
BADANIA PORÓWNAWCZE I BADANIA BIEGŁOŚCI WG. PN-EN ISO/IEC 17043;2011
-7-