Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej - Eko-DOk

jeziora, litoral, chemizm wód, ryby
Karolina KACAPER, Monika KOWALSKA-GÓRALSKA, Magdalena SENZE *
WYBRANE WSKAŹNIKI JAKOŚCI
WODY POWIERZCHNIOWEJ LITORALU
JEZIOR LEŻĄCYCH NA SZLAKU TURYSTYCZNYM
WIELKICH JEZIOR MAZURSKICH
Badaniami objęto wody strefy litoralnej 15 jezior na najbardziej uczęszczanym przez żeglarzy
i turystów szlaku wodnym: Bełdany, Boczne, Dargin, Jagodne, Kisajno, Kirsajty, Kotek, Mamry, Mikołajskie, Niegocin, Roś, Szymon, Śniardwy, Tałty, Tałtowisko. Próbki wody do badań pobrano
w okresie stagnacji letniej (4.07–10.07.2010r.). Na każdym stanowisku oznaczono 14 parametrów jakości wody. W badanych próbkach wody stwierdzono bardzo niskie zawartości tlenu w wodzie strefy litoralnej jezior (w zakresie od 0,4 mg O2/dm3 do 3,9 mg O2/dm3), stanowiące duże zagrożenie dla miejsc
rozrodu ryb i przebywania narybku. Niskie zawartości soli pokarmowych świadczą o masowym wyczerpywaniu ich przez bujnie rozwijające się mikro i makrofity. Przewodnictwo elektrolityczne w zakresie od 283,0 µS do 410,0 µS wskazuje na średnie zasolenie wody. Odczyn wody był alkaliczny
w zakresie od pH=8,47 do pH=8,90. Wartości metali w wodzie strefy litoralnej wybranych Jezior Mazurskich byłły małe. Pierwiastkiem, którego stężenia były największe był cynk, a najmniejsze – kadm.
1. WSTĘP
Wielkie Jeziora Mazurskie stanowią jeden z najatrakcyjniejszych krajobrazowo
i turystycznie regionów naszego kraju. Jest to największy w Polsce zespół jezior połączonych kanałami, które tworzą pełen uroku szlak wodny. Różnorodność krajobrazów i bogactwo przyrody sprawiają, że Kraina Wielkich Jezior Mazurskich jest, co roku latem
tłumnie odwiedzana przez miłośników żeglarstwa, kajakarstwa i sportów motorowodnych.
Rozbudowana baza turystyczna, dobrze wyposażone porty i przystanie rozmieszczone
są w miarę równomiernie na całym szlaku żeglarskim. Wiele ciekawych imprez (regaty,
szanty) przyciągają w ten region naszego kraju wielu żeglarzy. Wydawała się rzeczą inte__________
*
Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Instytut Biologii, Zakład Hydrobiologii i Akwakultury,
ul. Chełmońskiego 38c, 51-360 Wrocław.
246
K. KACAPER i in.
resującą próba ustalenia rozmiaru presji znacznej rzeszy turystów i żeglarzy na przyrodnicze i środowiskowe walory jezior – szczególnie na właściwości fizyczne i chemiczne jezior.
Antropopresja znacznej rzeszy turystów i żeglarzy przebywających w strefie przybrzeżnej jezior może wpływać na jakość wody litoralu.
Litoral to strefa najpłytsza i najbliższa brzegu. Jego szerokość określa się zwykle jako
przestrzeń zawartą pomiędzy lądem a pelagialem (otwartą tonią wodną) [5]. Rola strefy
litoralnej jest wieloraka. Litoral jest środowiskiem tarła większości ryb, a także bytowania
i żerowania ich narybku. Tu także bywają płazy i gady oraz wiele ptaków. Jest też litoral
swoistą strefą barierową, ochronną zatrzymującą spływ substancji zanieczyszczających
z lądu do zbiornika. Pomimo tak licznych, ważnych funkcji tej strefy dla ekosystemów
wodnych jezior, znaczna większość badań prowadzonych w obrębie kompleksu Wielkich
Jezior Mazurskich dotyczy pelagialu i profundalu (strefa głębinowa jezior).
Z tych względów celem badań było poznanie wybranych wskaźników jakości wody
w obrębie litoralu na szlaku turystycznym Wielkich Jezior Mazurskich.
2. MATERIAŁ I METODY
2.1. TEREN BADAŃ
Teren badań obejmował 15 jezior na terenie Pojezierza Mazurskiego, ukształtowanego w wyniku zmian polodowcowych około 10 000 lat temu. Ten unikatowy w naszym kraju region odznacza się największą powierzchnią wodną, gdzie zajezierzenie
przekracza 15 %. Jest to teren zawierający ponad 10% sumarycznej powierzchni jezior w Polsce. Wszystkie jeziora mazurskiego kompleksu utrzymują się na zbliżonym
poziomie zwierciadła wody około 116 m.n.p.m. [3]. Jeziora te łączą się pomiędzy
sobą naturalnie lub sztucznie poprzez kanały żeglugi.
Do badań wybrane zostały jeziora leżące na jednym z najpopularniejszych wśród
żeglarzy i turystów szlaku wodnym wiodącym przez jeziora: Bełdany (940,6 ha; gł.
max: 46 m), Boczne (183,3 ha; gł max.: 17 m), Dargin (3030,0 ha; gł. max.: 37,6 m),
Jagodne (942,7 ha; gł. max.: 37,4 m), Kisajno (1896 ha; gł. max.: 25 m), Kirsajty
(207 ha; gł max.: 5,8 m), Kotek (19,1 ha; gł. max.: 3,2 m), Mamry (2504 ha; gł. max.:
43,8 m), Mikołajskie (497,9 ha; gł. max.: 25,9 m), Niegocin (2600 ha; gł. max.:
7,3 m), Roś (188,7 ha; gł. max.: 31,8 m), Szymon (154 ha; gł. max.: 2,9 m), Śniardwy
(11340,4 ha gł. max.: 23,4 m), Tałty (1160,4 ha; gł. max.: 44,7 m), Tałtowisko
(326,9 ha; gł. max.: 39,5 m) [3]. Stanowiska poboru prób usytuowane były w strefie
litoralnej jezior w pobliżu portów w obrębie miejscowości szczególnie popularnych
turystycznie.
Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku…
247
2.2. METODYKA BADAŃ
Próbki wody do badań pobrano w początkowym okresie stagnacji letniej ze strefy
litoralnej jezior w terminie 4.07-10.07.2010. Próbki wody pobierano 10-15 cm pod
powierzchnią lustra wody. Bezpośrednio na miejscu poboru próbek wody oznaczono:
- temperaturę wody (termometrem elektronicznym),
- aktualną zawartość tlenu w wodzie (sondą tlenową firmy HANNA HI 91-34),
- odczyn wody (pH-metrem PH 232),
- przewodnictwo elektrolityczne (konduktometrem KD 241).
Badania analityczne przeprowadzono w laboratorium Zakładu Hydrobiologii
i Akwakultury, w wodzie nie sączonej oznaczono:
- azot azotynowy metodą absorpcyjnej spektrometrii cząstkowej PN – EN 26777,
- azot azotanowy metodą absorpcyjnej spektrometrii cząstkowej
PN – EN 82/C-04576.08,
- fosforany metodą PN – EN 1198,
- zawartość metali (miedzi (Cu), kadmu (Cd), niklu (Ni), ołowiu (Pb), cynku
(Zn)) za pomocą spektrofotometru absorpcji atomowej przy pomocy aparatu
Spectr AA 220 SF firmy Varian. Wyniki analiz zawartości metali w wodzie weryfikowane były przy pomocy certyfikowanego materiału odniesienia Trace
Metals 1-049-RT Corporation Lamie, USA.
3. WYNIKI BADAŃ I ICH OMÓWIENIE
3.1. TEMPERATURA WODY
Zakres temperatur wody powierzchniowej litoralu w badanych jeziorach mieścił
się w przedziale od 19°C w wodzie z jeziora Mamry do 23,6°C w wodzie z jeziora
Bełdany (tab. 1). Zanotowane podczas badań temperatury charakterystyczne były dla
uwarstwienia prostego letniego jezior przy dobrym nasłonecznieniu [8].
3.2. AKTUALNA ZAWARTOŚĆ TLENU ROZPUSZCZONEGO W WODZIE
Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie mieściła się w zakresie wartości od
0,4 mg O2/dm3 w wodzie z jeziora Mamry do 3,9 mg O2/dm3 w wodzie z jeziora Bełdany (tab. 1), są to bardzo niskie zawartości tlenu w wodzie. Przyczyny tak małych
zawartości tlenu rozpuszczonego w wodzie powierzchniowej strefy litoralnej jezior
można tłumaczyć wczesnymi godzinami przedpołudniowymi poboru próbek wody.
Rośliny w godzinach rannych dopiero rozpoczynają proces fotosyntezy sprzyjający
wzbogacaniu wody w tlen. Natomiast całą dobę trwają procesy rozkładu materii orga-
248
K. KACAPER i in.
nicznej dopływającej z otaczającej jezioro zlewni, które zużywają tlen rozpuszczony
w wodzie. W wodach zagrożonych procesem eutrofizacji, mimo bardzo intensywnej
fotosyntetycznej produkcji tlenu w ciągu dnia, jego zużycie nocą (na rozkład bardzo
dużej ilości materii organicznej oraz procesy oddechowe wszystkich oddychających
tlenem organizmów żyjących w wodzie) jest tak znaczne, że może doprowadzić okresowo do całkowitego ubytku tlenu z wody. Stwierdzone małe zawartości tlenu są bardzo niepokojącym przejawem zmian w środowisku przybrzeżnej strefy wody jezior
gdyż litoral jest miejscem żerowania, rozmnażania i dorastania licznych gatunków
ryb, w tym cennych gospodarczo i przyrodniczo. Konsekwencją deficytów tlenowych
w wodach Jezior Mazurskich są zmiany w stosunkach dominacji pomiędzy zespołami
ryb. Ustępują ryby łososiowate (sieja, sielawa) szczupakowate (szczupaki) a zaczynają dominować mało cenne ryby karpiowate (leszcze, płocie) [5].
Tabela 1. Skład fizykochemiczny próbek wody w warstwie powierzchniowej strefy litoralnej
w okresie stagnacji letniej (4-10.07.2010)
Strefa litoralna – stagnacja letnia
Przewodnictwo
Jezioro Temperatura,
Tlen
Odczyn,
Fosforany,
Azotyny,
Azotany,
elektrolityczne,
°C
mg O2/dm3 pH
mg PO4/dm3 mg NNO2/dm3 mg NNO3/dm3
µS
Bełdany
23,6
3,9
8,74
309,7
0,18
0,0001
0,050
Boczne
22,9
2,1
8,80
385,9
0,18
0,0000
0,060
Dargin
21,0
0,5
8,62
305,4
0,17
0,0001
0,480
Jagodne
22,9
3,4
8,77
364,6
0,22
0,0001
0,440
Kisajno
20,6
0,7
8,87
311,0
0,20
0,0001
0,005
Kirsajty
19,9
1,0
8,65
283,0
0,17
0,0000
0,040
Kotek
22,7
0,8
8,47
410,0
0,24
0,0010
1,100
Mamry
19,0
0,4
8,47
284,0
0,22
0,0000
0,030
Mikołajskie
22,7
3,5
8,80
338,4
0,17
0,0000
0,040
Niegocin
22,0
0,6
8,70
385,3
0,34
0,0001
0,410
Roś
22,8
0,4
8,80
337,4
0,17
0,0009
0,040
Szymon
22,7
2,1
8,56
339,0
0,28
0,0004
0,034
Śniardwy
21,9
1,0
8,90
332,8
0,22
0,0000
0,060
Tałty
23,5
3,1
8,75
377,9
0,17
0,0001
0,590
Tałtowisko
23,5
1,3
8,84
402,4
0,20
0,0001
0,060
Zakres
8,47–
0,0000–
19,0–23,6
0,4–3,9
283,0–410,0 0,17–0,34
0,005–1,1
wartości
8,90
0,0010
Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku…
249
3.3. ODCZYN WODY
Odczyn wody litoralu wybranych Jezior Mazurskich mieścił się w przedziale od
pH=8,47 w jeziorze Kotek do pH=8,90 w jeziorze Śniardwy (tab. 1). Optymalny dla
życia ryb zakres pH w wodach słodkich mieści się w przedziale pH=6,5–8,5. Zmierzone wartości pH oscylowały w górnej granicy tolerancji organizmów wodnych lub
nieznacznie przekraczały barierę tolerancji [7]. Porównując wyniki obecnie prezentowanych badań, z wynikami badań prowadzonych w latach 80-tych, wynika, że wartości pH są zbliżone, z lekką tendencją wzrostową. Zasadowy odczyn wykazany został
we wszystkich próbkach wody z jezior w strefie litoralnej Jezior Mazurskich. Może
być powodowany działaniami ludzi takimi jak: mycie się w wodzie jezior z użyciem
mydeł, szamponów, mycie naczyń z detergentami oraz pranie odzieży w proszkach
i wylewanie wody po praniu do jeziora. Środki myjące i piorące mają odczyn zazwyczaj silnie zasadowy i zawierają aktywowane w wodzie enzymy.
3.4. PRZEWODNICTWO ELEKTROLITYCZNE
Przewodnictwo elektrolityczne w próbkach wody pobranych wzdłuż całego szlaku
turystycznego, mieściło się w zakresie wartości 283,0 µS w jeziorze Kirsajty do
410 µS w jeziorze Kotek (tab. 1) [2]. Zmierzone wartości przewodnictwa w próbkach
wody pobranych w strefie litoralnej na popularnym szlaku turystycznym Jezior Mazurskich nie odbiegały znacząco od wartości prawidłowych dla wód powierzchniowych stojących i wolno płynących. Na przestrzeni 25 lat stwierdzono wzrost przewodnictwa występującego w zakresie 270,0-350,0 µS [3] do wartości uzyskanych
z pomiarów wykonanych w tych samych jeziorach w 2010 roku (283,0-410,0 µS).
3.5. FOSFORANY
Zawartości fosforanów w próbkach wody z badanych jezior mieściły się w zakresie wartości od 0,17 mg PO4/dm3 w wodzie z jezior, Dargin, Kirsajty, Mikołajskie,
Roś i Tałty do 0,34 mg PO4/dm3 w wodzie z jeziora Niegocin. W okresie letnim, kiedy mineralne formy fosforu są intensywnie wykorzystywane przez fitoplankton i roślinność wyższą stężenie fosforanów może spadać aż do wyczerpania.
W wodach nie zanieczyszczonych zawartości fosforanów mieszczą się w przedziale od 0,01 mg PO4/dm3 do 0,10 mg PO4/dm3 (tab. 1) [9]. Zmierzone wartości fosforanów w próbkach wody pobranej ze strefy litoralu Jezior Mazurskich były i wyższe
wskazują na podatność tych jezior na proces eutrofizacji [5].
250
K. KACAPER i in.
3.6. ZWIĄZKI AZOTU (AZOTYNY, AZOTANY)
W wodzie jezior: Boczne, Kirsajty, Mamry, Mikołajskie, Śniardwy nie stwierdzono obecności azotynów. Maksymalna zawartość azotynów spośród wszystkich stanowisk zanotowana została w jeziorze Kotek 0,0010 mg NNO2/dm3.
W badanych próbach wody pobranych ze strefy litoralnej jezior, stężenia azotanów
kształtowały się następująco: najmniej azotanów stwierdzono w wodzie litoralu
z jeziora Kisajno (0,005 mg NNO3/dm3), a najwięcej w wodzie z jeziora Kotek
(1,1 mg NNO3/dm3) (tab. 1). Niskie wartości tlenu w wodzie z jezior oraz małe stężenia
azotynów (niestałej formy azotu występującej w wodzie), niewielkie azotanów (przypuszczalnie ulegających biochemicznym procesom utlenienia do formy wolnego azotu), mogą świadczyć o postępującym procesie denitryfikacji w badanych zbiornikach
wodnych [4].
3.7. METALE CIĘŻKIE
Wartości metali ciężkich w wodzie z badanych jezior mieściły się w zakresie:
miedź od 0,0021 mg Cu/dm3 w jeziorze Bełdany i Dargin do 0,0055 mg Cu/dm3
w wodzie z jeziora Śniardwy; kadm od 0,0001 mg Cd/dm3 w wodzie z jeziora Szymon
do 0,0015 mg Cd/dm3 w wodzie z jeziora Jagodno; nikiel od 0,0026 mg Ni/dm3
w wodzie z jeziora Roś do 0,0097 mg Ni/dm3 w wodzie z jeziora Kotek; ołów od
0,0008 mg Pb/dm3 w wodzie z jeziora Dargin do 0,0054 mg Pb/dm3 w wodzie z jeziora Jagodne; cynk od 0,0013 mg Zn/dm3 w wodzie z jeziora Bełdany do 0,0507 mg
Zn/dm3 w wodzie z jeziora Śniardwy. Zawartości metali w próbkach wody z jezior
kształtowały się w następującej kolejności od najmniejszych do największych wartości: Cd<Pb<Cu<Ni<Zn (tab. 2). Przedostające się do wód powierzchniowych metale
ciężkie, ulegają sorpcji, wytrąceniu, sedymentacji i rozcieńczeniu. Sorpcja
i sedymentacja prowadzą do okresowego unieruchomienia metali w osadach dennych,
niejednokrotnie na długie lata. Może się jednak zdarzyć, że w określonych (sprzyjających) warunkach zostaną one z powrotem włączone do obiegu. Utrzymywaniu się
metali w wodzie sprzyja między innymi mała pojemność sorpcyjna osadów dennych,
niska wartość pH oraz obecność substancji kompleksujących [8]. Cynk i miedź to
metale uznawane za niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmów inne
natomiast, na przykład kadm, ołów, nikiel są silnymi toksykantami. Nawet metale
uznawane za niezbędne do życia organizmom żywym, po przekroczeniu określonych
stężeń mogą oddziaływać silnie toksycznie [1].
Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku…
251
Tabela 2. Stężenia metali ciężkich (mg/dm3) w warstwie wody powierzchniowej strefy litoralnej
w okresie stagnacji letniej (2010)
Jezioro
Bełdany
Boczne
Dargin
Jagodne
Kisajno
Kirsajty
Kotek
Mamry
Mikołajskie
Niegocin
Roś
Szymon
Śniardwy
Tałty
Tałtowisko
Zakres wahań
Cu, mg Cu/dm3
0,0021
0,0025
0,0021
0,0029
0,0030
0,0039
0,0033
0,0047
0,0033
0,0022
0,0028
0,0022
0,0055
0,0027
0,0028
0,0021–0,0055
Strefa litoralna – stagnacja letnia
Cd, mg Cd/dm3 Ni, mg Ni/dm3 Pb, mg Pb/dm3
0,0009
0,0043
0,0022
0,0013
0,0038
0,0028
0,0013
0,0047
0,0008
0,0015
0,0059
0,0054
0,0010
0,0054
0,0014
0,0011
0,0035
0,0022
0,0007
0,0097
0,0031
0,0014
0,0054
0,0030
0,0010
0,0053
0,0026
0,0011
0,0039
0,0009
0,0009
0,0026
0,0019
0,0001
0,0049
0,0041
0,0013
0,0058
0,0042
0,0011
0,0034
0,0020
0,0011
0,0042
0,0016
0,0001–0,0015 0,0026–0,0097 0,0008–0,0054
Zn, mg Zn/dm3
0,0013
0,0016
0,0018
0,0118
0,0058
0,0148
0,0069
0,0224
0,0092
0,0022
0,0427
0,0070
0,0507
0,0044
0,0109
0,0013–0,0507
4. WNIOSKI
- Wody strefy litoralnej w pobliżu miejscowości turystycznych, portów żeglarskich charakteryzują się bardzo niską zawartością tlenu rozpuszczonego w wodzie (od 0,4 mg O2/dm3 do 3,9 mg O2/dm3).
- Odczyn wody był alkaliczny (w zakresie od pH=8,47 do pH=8,90).
- Przewodnictwo elektrolityczne wód wskazuje na ich średnie zasolenie.
- Zawartość fosforanów (powyżej 0,10 mg PO4/dm3) w strefie litoralnej jezior
świadczy o podatności wód jeziorowych w strefie litoralu na proces eutrofizacji.
- Zawartość związków azotowych (azotynów, azotanów) przy zanotowanych deficytach tlenowych w pobranych próbkach wody z badanych jezior wskazuje na
zachodzenie procesu denitryfikacji w strefie litoralnej.
- Wartości metali (kadm, ołów, miedź, nikiel i cynk) były małe.
- W świetle przeprowadzonych badań wydaje się, że ruch turystyczny w dość
istotny sposób wpływa na strukturę biocenotyczną i funkcjonowanie jeziornych
stref litoralnych poprzez eutrofizację mikrosiedlisk i degradowanie specyficznych struktur biocenoz wodnych (np. niszczenie zbiorowisk makrofitów i eli-
252
K. KACAPER i in.
minowanie szlachetnych gatunków ryb). Dlatego też strefy litoralu Wielkich
Jezior Mazurskich powinny podlegać szczególnej ochronie oraz powinny odgrywać wiodącą rolę w planowaniu kształtowania krajobrazów jeziornych.
LITERATURA
[1] DOBICKI W., Biodostępność metali ciężkich w środowisku jezior Suwalskiego Parku Krajobrazowego, Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu NR 54, Wrocław 2004.
[2] GOMÓŁKA E., SZAYNOK A., Chemia wody i powietrza, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1997.
[3] JAŃCZAK J., Atlas jezior Polski tom I i III – Jeziora Pojezierza Mazurskiego i Polski południowej,
pod red. JAŃCZAK J., Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C., Poznań 1999.
[4] JARA Z., CHODYNIECKI A., Ichtiopatologia, Wyd. AR Wrocław 1999.
[5] KAJAK Z., Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych, PWN, Warszawa 1998.
[6] KORYCKA A., Charakterystyka składu chemicznego wody w jeziorach północnej Polski, Rocznik
Nauk Rolniczych, H, 102, 3.
[7] MICKIEWICZ M., Stan i uwarunkowania gospodarki rybackiej prowadzonej w wodach śródlądowych, Wyd. IRS, Olsztyn 2008.
[8] STARMACH K., WRÓBEL S., PASTERNAK K., Hydrobiologia, PWN. Warszawa 1976.
[9] ZDANOWSKI B., Czystość jezior a możliwości rybackiego wykorzystania, Wyd. IRS, Olsztyn 1996.
PHYSICO-CHEMICAL COMPOSITION OF SURFACE LITTORAL WATER
OF LAKES LYING ON THE TOURIST TRAIL OF THE GREAT MASURIAN LAKES
Masurian Lake District is characterized by the highest share of surface water (over 15% of water).
Lakes of this complex are connected to each other naturally or artificially shipping channels, persisting
for nearly the same level of water table - about 116 m above sea level. It is the largest complex of lakes in
Poland. It covers about 10% of the total area of lakes in the country. The composition of this complex
consists of four systems lakeside: Mamry lake system, the system of lakes and canals Niegocin - Tałty,
ribbon lakes system Rytańskie-Tałty-Mikołajskie-Bełdany, the system of lakes Śniardwy-Roś. This area
has great tourist attractions. The condition for the rational management of water resources of lakes is a
detailed, based on repeated assays to analyze and evaluate their quality, in line with the direction of water
use (fishing, fishing, drinking water source for residents of the region, maintaining biodiversity, recreational and tourist destination). The study littoral area sixteen water lakes in the most frequented by sailors
and tourists water route of the Great Masurian Lakes: Roś, Śniardwy, Bełdany, Mikołajskie, Talty,
Tałtowisko, Kotek, Szymon, Jagodno, Boczne, Niegocin, Kisajno, Dargin, Kirsajty, Mamry. Water samples were taken in the summer stagnation period from 07/04/2010 to 07/10/2010. Marked at each following 13 water quality parameters: water temperature, oxygen content present in water, water pH, electrolytic conductivity, nitrite nitrogen, nitrate nitrogen, phosphates, metal content: copper (Cu), cadmium (Cd),
lead (Pb), zinc (Zn), nickel (Ni). The study showed: very low oxygen content in the water zone of lakes
littoral (mean 1.6 mg O2/dm3) indicates intensive processes of decomposition of organic matter and
probably the dilution of oxygen-depleted water runoff from the catchment, water reaction (pH) was
strongly alkaline average value of 8.71 pH - pH of water no more than 9.0 pH is not harmful to fish, but
may increase the toxicity of other parameters, low values indicate dietary salt depletion of the intense
Wybrane wskaźniki jakości wody powierzchniowej litoralu jezior leżących na szlaku…
253
mass-developing micro-and macrophytes, high conductivity values (mean value 348.42 µS/dm3) indicate
the average salinity of the water; the metals copper, nickel, cadmium, lead, zinc were low - the lowest
concentrations of cadmium occurred (average 0.00010 mg Cd/dm3) of water and the highest zinc (0.0129
mg Zn/dm3). A small content of oxygen in the waters of Masurian Lakes littoral a major threat to the
breeding grounds and the residence of juvenile fry of valuable fish species.