Załącznik 1. Dokumentacja fotograficzna

1
1
WSTĘP I CEL PRACY
3
1.1
PODSTAWOWE DEFINICJE ............................................................................................. 3
1.2
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA ..................................................... 4
1.3
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GEOGRAFICZNO-PRZYRODNICZA OBSZARU. .................. 4
2
METODYKA
17
2.1
ETAPY PRACY ............................................................................................................. 17
2.2
METODYKA BADAŃ FLORYSTYCZNYCH ...................................................................... 17
2.3
METODY INWENTARYZACJI FAUNISTYCZNEJ .............................................................. 18
2.3.1
SSAKI
18
2.3.2
PŁAZY
18
2.3.3
GADY
19
3
WYNIKI
20
3.1
ROŚLINNOŚĆ POTENCJALNA ....................................................................................... 20
3.2
FLORA ORAZ ROŚLINNOŚĆ RZECZYWISTA ................................................................... 22
3.3
FAUNA........................................................................................................................ 29
3.3.1
SSAKI
29
3.3.2
PŁAZY I GADY
30
4
PODSUMOWANIE
31
2
1
WSTĘP I CEL PRACY
Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka przyrodnicza, w tym przede
wszystkim możliwie szczegółowa inwentaryzacja składu florystycznego zbiorowisk
roślinnych znajdujących się na obszarze zlokalizowania planowanej inwestycji oraz ogólna
charakterystyka ich przynależności syntaksonomicznej.
Punktem wyjścia do analiz było zidentyfikowanie powierzchniowych form ochrony
prawnej przyrody na obszarze przeznaczonym pod realizację inwestycji oraz w jego
najbliższej okolicy, wykazanie istniejących na tym obszarze chronionych siedlisk i stanowisk
roślin i zwierząt, z uwzględnieniem przede wszystkim gatunków i siedlisk wymienionych w
Załączniku I i II Dyrektywy Siedliskowej.
1.1
PODSTAWOWE DEFINICJE
Szata roślinna jest jednym z podstawowych elementów krajobrazu. Pod tym
pojęciem rozumiemy ogół roślin występujących na powierzchni Ziemi i współtworzących
biosferę jako jeden z elementów środowiska geograficznego. Składnikami szaty roślinnej są
więc pojedyncze organizmy roślinne danych gatunków. Możemy je rozpatrywać w dwojaki
sposób: w ujęciu florystycznym i fitosocjologicznym. Czyli z jednej strony jako skupienia
poszczególnych jednostek systematycznych, z drugiej zaś jako rośliny tworzące zbiorowiska
złożone z wielu gatunków.
Flora jest to ogół gatunków roślinnych występujących na danym terytorium.
Roślinność jest elementem szaty roślinnej. Pod tym pojęciem rozumiemy ogół
zbiorowisk roślinnych występujących na określonym terytorium. Zbiorowisko roślinne
możemy
określić
jako
zdeterminowane
warunkami
siedliskowymi,
zazwyczaj
wielogatunkowe skupisko osobników roślin, które konkurują ze sobą i jednocześnie same
zmieniają własne środowisko. Zbiorowisko roślinne posiada swoistą fizjonomię i strukturę
oraz określoną różnorodność budujących go gatunków. Zespół roślinny to podstawowa
jednostka w systematyce zbiorowisk (syntaksonomii). Jest on pojmowany jako abstrakcyjny,
najniższy w systemie typ zbiorowiska roślinnego, który na danym terytorium stanowi swoistą,
charakterystyczną kombinację gatunków tzn. różniącą się od innych obecnością przynajmniej
jednego własnego gatunku charakterystycznego. Kształt roślinności zależy nie tylko od
jakości siedliska i wzajemnych oddziaływań pomiędzy populacjami występujących na danym
terenie gatunków roślin, jak i pomiędzy poszczególnymi osobnikami tworzącymi te
populacje. Oddziaływania te mają zazwyczaj charakter konkurencji. Na obraz roślinności nie
mniejszy wpływ mają historyczne i obecne formy antropopresji, ale również nakładająca się
na rezultaty tej presji spontaniczna dynamika fitocenoz.
3
Roślinność potencjalna jest to określony na podstawie badań fitosocjologicznych
optymalny, będący wyrazem zdolności produkcyjnej danego siedliska, obraz szaty roślinnej
jaka występowałaby na danym terenie po zaprzestaniu wszelkiej działalności człowieka -w warunkach klimatycznych Polski są to różnego typu zbiorowiska leśne. Pod warunkiem,
że nie zaszły w tym siedlisku zbyt daleko idące zmiany. Zespół roślinny jest podstawową a
zarazem najważniejszą jednostką w systemie klasyfikacji zbiorowisk roślinnych i
definiowany jest jako
,,...abstrakcyjnie
ujęty, terytorialnie ograniczony, najniższy
hierarchicznie typ fitocenozy (fitocenon), który na danym terytorium stanowi swoistą
charakterystyczną kombinację gatunków”. Wyróżnione w sposób powyższy zespoły roślinne,
pogrupowane są w jednostki syntaksonomiczne wyższego rzędu, takie jak - hierarchicznie
rzecz biorąc - związki, rzędy i klasy.
Roślinność rzeczywista każdego obszaru jest podstawowym elementem decydującym
o charakterze i fizjonomii jego krajobrazu, wskaźnikiem przeobrażeń zachodzących w
środowisku. Roślinność ta jest wypadkową zróżnicowanego potencjału siedlisk, zasobów
flory oraz przekształcających szatę roślinną działań człowieka.
1.2
SKRÓCONA CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA
Planowane przedsięwzięcie polegać będzie na wydobywaniu kopaliny pospolitej w
postaci piasków, które mogą znaleźć zastosowanie m.in. do wykonywania nasypów
ziemnych, produkcji betonu i zapraw budowlanych.
Strop omawianego złoża stanowią głównie piaski zaglinione oraz warstwa gleby. Pod
względem bonitacyjnym są to przede wszystkim gleby użytków rolnych słabych lub bardzo
słabych - na przeważającej powierzchni klasy V oraz klasy VI jak również VIRz (pod
zalesienia). Jedynie część zachodnią złoża stanowią gleby orne średniej jakości, gorsze (kl.
IVb) Gleby tego typu zajmują
również niewielką powierzchnię przy południowo –
wschodniej granicy udokumentowanego złoża. Spąg omawianego złoża stanowią natomiast
piaski zaglinione oraz gliny lodowcowe piaszczyste.
1.3
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GEOGRAFICZNO-PRZYRODNICZA OBSZARU.
Planowana inwestycja ma być zlokalizowana na terenie gminy Rogowo, w powiecie
żnińskim, w południowo-zachodniej części województwa kujawsko- pomorskiego (Ryc.1).
4
Ryc. 1 Lokalizacja obszaru badań (szkic poglądowy).
Pod względem zagospodarowania udokumentowane złoże „Gałęzewo III” przylega do
obszarów użytkowanych rolniczo (od południa i północy), od zachodu sąsiaduje z rowem
melioracyjnym drogą gruntową oraz zabudowaniami gospodarczymi. Od wschodu obszar
graniczy z terenami leśnymi.
FIZJOGRAFIA
Obszar przeznaczony pod inwestycję położony jest wg podziału fizjograficznego Polski
Kondrackiego na obszarze Pojezierza Gnieźnieńskiego (315.54), stanowiącego część
Pojezierza Wielkopolskiego (315.5), w podprowincji Pojezierzy Południowobałtyckich,
prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego (Ryc. 2).
5
Ryc. 2 Położenie omawianego terenu na tle podziału fizjograficznego Polski.
Pojezierze Gnieźnieńskie stanowi środkową część Pojezierza Wielkopolskiego.
Graniczy ono z pojezierzami Chodzieskim (od północy) i Kujawskim (od wschodu), oraz
równinami Inowrocławską (od wschodu) i Wrzesińską (od południa). Od zachodu
z mezoregionem tym graniczy Poznański Przełom Warty (Ryc. 2).
GEOMORFOLOGIA, POKRYWA GLEBOWA, HYDROLOGIA
Region charakteryzuje krajobraz młodoglacjalny. Zasadnicze rysy geomorfologii
terenu Pojezierza Gnieźnieńskiego powstały w czasie zlodowacenia bałtyckiego. Położenie
czoła lodowca w jego fazie poznańskiej wyznaczają miejscowości Poznań- Gniezno- Powidz-Konin. Szerokość moreny czołowej w okolicy Gniezna dochodzi do około 5km. Na północ
od
jej pasa
rozciągają
się rozległe
tereny dennomorenowe, których część stanowi
charakteryzowany obszar. Rzeźbę terenu urozmaicają tu liczne rynny polodowcowe w tym
Rynna Gnieźnieńsko-Rogowska.
Na powierzchni Pojezierza Gnieźnieńskiego występują przede wszystkim gliny
moreny dennej, pochodzące z fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego. Z glin tych
wykształciły się gleby brunatnoziemne, które są w dużej mierze wykorzystywane przez
rolnictwo. Bory porastają głównie piaszczyste tereny stożków sandrowych.
Mezoregion ten jest obszarem wododziałowym Warty i Noteci, mają tu źródła m.in.
takie cieki jak: Kwieciszewica, Meszna, Struga, Wrześnica, Główna, Mała Wełna, Wełna,
Gąsawka i Panna. Rejon planowanej inwestycji jest położony w zlewni rzeki Wełny
6
- w jej górnym odcinku- wykorzystującej ciągi rynien subglacjalnych (m.in. jeziora
rogowskie), całkowita długość rzeki wynosi 117,8 km, odwadnia ona obszar o powierzchni
2611 km2, z czego 290 km2 znajduje sie w granicach województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Większość jezior Pojezierza Gnieźnieńskiego stanowią jeziora rynnowe. Największym jest
Gopło ( 21,5 km2), w dalszej kolejności Jezioro Powidzkie ( 11,7 km2) i Jezioro Pakoskie
( 8,1 km2).
Pod względem morfologicznym jest to teren płaski o niewielkich deniwelacjach,
zawierających się w przedziale od 100,0 do 102,5 m n.p.m. Analizowane złoże znajduje się
w strefie osadów czwartorzędowych, których miąższość przekracza głębokość 50m p.p.t.
Wykształcone są one głównie w postaci kompleksu piasków fluwioglacjalnych podścielonego
kompleksem glin lodowcowych. Stwierdzona seria piaszczysta ma charakter pokrywowy
dla osadów lodowcowych i jej miąższość nie przekracza kilku metrów. Na całym obszarze
złoża badania geologiczne stwierdziły występowanie wód podziemnych, których zwierciadło
ma charakter swobodny i zalega na głębokości od 0,88 do 1,81 m p.p.t.
KLIMAT
Pod względem klimatycznym jest to obszar przeplatania się wpływów oceanicznych
i kontynentalnych. Opady należą tutaj do najmniejszych w Polsce - średnioroczna wieloletnia
suma opadów wynosi poniżej 550 mm. Wieloletnia średnia temperatura powietrza dla terenu
powiatu żnińskiego zawiera się w przedziale od 7 do 8 stopi Celsjusza, a długość trwania
okresu wegetacyjnego wynosi około 215-216 dni.
Poniżej zostały przedstawione podstawowe wskaźniki meteorologiczne zarówno dla
terenu gminy Rogowo jak i dla powiatu żnińskiego:
Tab. 1 Średnie wieloletnie sumy opadów atmosferycznych z okresu 1891-1980 w cyklu rocznym.
Gmina
Rogowo
najwyższy
opad m-c VII
75 mm
najniższy opad
m-c II
27 mm
Półrocze letnie
(IV-IX)
312 mm
Półrocze
zimowe (XIII)
197 mm
Cykl roczny
I-XII
509 mm
Tab. 2 Średnie wieloletnie temperatury powietrza - w oC, za lata 1931-1960
Gmina
Rogowo
najwyższa
temperatura
lipca w oC
18,3
najniższa
temperatura
stycznia
- 3,0
Półrocze
letnie IV-IX
14,5
Półrocze
Cykl roczny
zimowe X- I-XII
III
1,2
7,8
7
Tab. 3 Długość termicznej zimy i długość okresu wegetacyjnego.
Długość termicznej zimy
Gmina
Rogowo
Ilość dni
83
Długość
okresu
wegetacyjnego
Ilość dni
216
Średnie parametry meteorologiczne w skali roku - powiat żniński:
-
opady atmosferyczne
temperatura powietrza
najcieplejszy miesiąc lipiec
najzimniejszy miesiąc styczeń
długość termicznej zimy
długość okresu wegetacyjnego
najwyższe sumy opadów atmosferyczny – lipiec
najniższe sumy opadów atmosferyczny - luty
515,7 mm
7,8oC
18,4oC
- 3,0oC
83-84 dni
215-216 dni
74-75 mm
23-27 mm
Najczęstszymi wiatrami w skali roku dla omawianego obszaru są wiatry z sektora
zachodniego (18,1 %), południowo-zachodniego (14,3 %) i północno-zachodniego (11,1 %).
Znaczny jest udział wiatrów z kierunków: wschodniego i południowo-wschodniego (E i SE) 10,1 %. Średnia prędkość wiatru w skali roku od 2,5 do 4,0 m/s (średnio 3,3 m/s). W części
południowo-zachodniej województwa K-P na obszarze powiatu żnińskiego, silne wiatry, tj. o
prędkości powyżej 5 m/s stanowią 5 % ogółu wiatrów w skali roku.
Źródło:(dane IMGW z posterunków meteorologicznych i opadowych opracowane w Zakładzie Agrometeorologii Wydział Rolniczy ATR
w Bydgoszczy). Dane zaczerpnięte z Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla powiatu żnińskiego (2004)
PODZIAŁ GEOBOTANICZNY
Klasyfikacja badanego terenu według geobotanicznego podziału Polski zastosowana
przez Szafera i Zarzyckiego (1977) przedstawia się następująco:
Państwo: Holoarktyda
Obszar: Eurosyberyjski
Prowincja: Niżowo – Wyżynna, Środkowoeuropejska
Dział: Dział: Bałtycki (A)
Poddział: Pas Wielkich Dolin (A2)
Kraina: Wielkopolsko – Kujawska
Okręg: Poznańsko-Gnieźnieński
8
ROŚLINNOŚĆ I FAUNA
Obecna szata roślinna jest w bardzo dużym stopniu przekształcona przez działalność
człowieka. Charakterystyczne dla tego obszaru zbiorowiska leśne stanowią niewielki procent
pokrywy roślinnej. Potencjalnym zbiorowiskiem na wyniesionych partiach terenu jest grąd
środkowoeuropejski.
Część naturalnych lasów zachowała się na terenach nieatrakcyjnych gospodarczo –
-w dolinach małych cieków wodnych, w tym w dolinie rzeki Gąsawki. Istotną rolę
biocenotyczną odgrywają szuwary trzcinowe, mannowe, turzycowe i oczeretowe otaczające
jeziora i będące siedliskiem wielu gatunków ptaków wodno-błotnych. Na terenie Pałuk
występuje roślinność kserotermiczna z reliktowymi stanowiskami gatunków stepowych.
Najciekawsze skupiska znajdują się w okolicach Folusza, Kierzkowa i Chomiąży Księżej.
Rośnie tam między innymi miłek wiosenny, ostnica Jana i ostnica włosowata. W uprawach
występuje kąkol, chaber bławatek i maki.
W lasach powiatu żnińskiego występują m.in.: jelenie, daniele, sarny, muflony, dziki,
zające, dzikie króliki, bażanty, kuropatwy, lisy, borsuki, jenoty, norki, kuny, tchórze, piżmaki,
dzikie gęsi, dzikie kaczki, gołębie grzywacze, czaple i łyski.
W Dolinie Noteci na odcinku od jeziora Gopło do Nakła zachowało się kilka
obszarów wyróżniających się cennymi gatunkami ptaków. Gnieżdżą się tam: gęgawy,
cyranki, płaskonosy, błotniak stawowy, a nad jeziorem Mielno rybitwy rzeczne, rybitwy
białoczelne i sieweczki rzeczne. W pradolinie Gąsawki gniazduje kania czarna i kania ruda,
kropiatka, zielonka, derkacz, żuraw, kulig wielki i podróżniczek.
Źródło: Powiatowego Programu Ochrony Środowiska dla powiatu żnińskiego (2004)
FORMY OCHRONY PRZYRODY W REJONIE INWESTYCJI
Ochrona
przyrody
oznacza
ochronę
wartości
ekologicznych,
naukowych,
dydaktycznych, estetycznych oraz cech stanowiących o tożsamości przyrodniczej regionu.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 nr
92 poz. 880 z późniejszymi zmianami ) elementami środowiska objętymi ochroną na
podstawie w/w ustawy są następujące formy ochrony przyrody:

parki narodowe;

rezerwaty przyrody;

parki krajobrazowe;

obszary chronionego krajobrazu;

pomniki przyrody;

obszary Natura 2000;
9

stanowiska dokumentacyjne;

użytki ekologiczne;

zespoły przyrodniczo – krajobrazowe;

ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Przedmiotowe przedsięwzięcie zlokalizowane jest na terenie, na którym
nie
występuje żadna z powyższych form ochrony przyrody. Obszary takie nie występują również
w najbliższym sąsiedztwie planowanej inwestycji. Najbliższa
forma powierzchniowej
ochrony przyrody jest położona ponad 2 km w kierunku zachodnim i jest to OChK Jezior
Rogowskich.
PARKI NARODOWE, PARKI KRAJOBRAZOWE ORAZ OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU
Najbliższym parkiem narodowym jest Wielkopolski Park Narodowy położony ponad
70 km na południowy-zachód od omawianego obszaru.
Najbliższymi parkami krajobrazowymi są (Ryc. 2):

Lednicki Park Krajobrazowy (około 23 km - SW)

Powidzki Park Krajobrazowy (około 24 km - SE)
Ryc. 3 Parki krajobrazowe w rejonie inwestycji (ilustracja poglądowa)
10
Najbliżej położonymi obszarami chronionego krajobrazu są (Ryc.4):

Obszar chronionego krajobrazu Jezior Rogowskich
Obejmuje teren jezior polodowcowych odwadnianych przez rzekę Wełnę i jej
niewielkie dopływy w rejonie Rogowa. Są to następujące jeziora (w nawiasach powierzchnia i
maksymalna głębokość): Lubieckie (ok. 50 ha), Zioło (292 ha i ok. 9 m gł.), Rogowskie (353
ha i 20 m gł. - największe na szlaku rzeki Wełny), Tonowskie (183 ha i 15 m gł.), Wolskie
(ok. 180 ha i 28 m gł.), Kaczkowskie (ok. 32 ha i 16 m gł.), Grochowiskie (20 ha), Reckie
(ok. 20 ha), Niedźwiady (ok. 20 ha), Kołdrąbskie (ok. 80 ha i 30 m gł.), Żernickie (13 ha i 3 m
gł.).

Obszar Chronionego Krajobrazu "Jezior Żnińskich"
Obejmuje przede wszystkim jeziora
położone zarówno w rynnie jeziornej
polodowcowej-żnińskiej, jak i barcińskiej łącznie z ich strefami krawędziowymi i przyległymi
lasami. W rynnie jezior żnińskich odwadnianej przez Gąsawkę położone są następujące
jeziora (w nawiasach powierzchnia maksymalna i głębokość): Głęboczek (9ha), Bełka (3 ha),
Oćwieckie (155 ha i 50 m głębokości, najgłębsze na Pałukach), Gąsawskie (108 ha i 10 m
głębokości), Godawskie (31 ha i 7,5 głębokości), Biskupińskie (120 ha i 14 m gł. - słynne
osiedle Biskupin), Skrzynka (ok. 30 ha i 7 m gł.), Weneckie (151 ha i 18 m gł.), Skarbienickie
(75 ha i 10 m gł.), Małe Żnińskie (165 ha i ok. 6 m gł.), Duże Żnińskie (458 ha i 27 m gł. jest zarazem największym powierzchniowo jeziorem na całych Pałukach). Natomiast w
rynnie jezior barcińskich odwadnianych przez niewielką Strugę Foluską położone są
następujące jeziora (w nawiasach powierzchnia i maksymalna głębokość): Chomiąskie (99 ha
i 44 gł.), Grzmiące (15 ha), Foluskie (66 ha i 32 m gł.), Pniewskie (25 ha), Ostrowieckie (208
ha i 32 m gł.), Kierzkowskie (79 ha i 22 m gł.), Wolickie (240 ha i 14 m gł.).
11
Ryc. 4 Obszary chronionego krajobrazu w pobliżu inwestycji (ilustracja poglądowa)
REZERWATY PRZYRODY
Rezerwat „Mięcierzyn” o pow. 53,24 ha, rezerwat leśny. Ustanowiony zarządzeniem
M.O.Ś.Z.N.iL. z dnia 14.06.1996 r. (Monitor Polski nr 37, poz. 374), utworzony dla ochrony
fragmentu żyznej buczyny niżowej na terenach niewapiennych. Położony na terenie
nadleśnictwa Gołąbki.
Rezerwat „Gąsawka” o powierzchni 12,88 ha, utworzony w celu ochrony źródeł
rzeki Gąsawki. Położony na terenie Nadleśnictwa Gołąbki. Ustanowiony rozporządzeniem nr
275/01 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 02.10.2001 r., Dz. Urz. Województwa
Kujawsko Pomorskiego Nr 80 poz.1573.
12
Ryc. 5 Rozmieszczenie rezerwatów przyrody w rejonie inwestycji (ilustracja poglądowa)
OBSZARY NATURA 2000
Obszarem tego typu położonym najbliżej, bo w odległości około 6,5 km (Ryc. 6) na
wschód od terenu planowanej inwestycji, jest Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Ostoja
Barcińsko-Gąsawska”. Najbliższym obszarem specjalnej ochrony ptaków jest OSO ”Dolina
Małej Wełny pod Kiszkowem” położona od terenu przeznaczonego pod inwestycję w
odległości ponad 26 km w kierunku południowo zachodnim (Ryc.7)
Poniżej przedstawiono ogólną charakterystykę terenu położonego najbliżej Ostoi
Barcińsko – Gąsawskiej, jak również zilustrowano położenie wspomnianych obszarów
w stosunku do miejsca planowanej inwestycji (Ryc. 6 i 7).
Obszar Ostoi Barcińsko –Gąsawskiej (PLH040028 ) wynosi 3595,9 ha. Jest on
elementem jednego z największych na Pałukach kompleksu leśnego otaczającego rynnę z
jeziorami połączonymi rzekami - Gąsawką i Notecią. Obejmuje górny bieg rzeki Gąsawki
wraz z jej odcinkiem źródliskowym oraz ciąg głęboko wciętych dolin łączących się z doliną
Noteci. Stanowi rynnę, której rozszerzenia wypełniają liczne jeziora. Strome zbocza tych
dolin zajmują lasy grądowe, a na niewielkich powierzchniach również świetliste dąbrowy.
Wzdłuż brzegów Gąsawki obecne są niewielki płaty zarastających torfowisk przejściowych;
w śródleśnych obniżeniach małe płaty torfowisk wysokich. W zbiornikach wodnych
13
kształtują się zbiorowiska wodne ze związku Nymphaeion. W północnej części, na łąkach na
zachód od Barcina odnotowano występowanie Ostericum palustre. Miejscami odsłonięte
zbocza zajmują murawy kserotermiczne. Obszar ważny dla różnych siedlisk przyrodniczych,
których stwierdzono tu 11 typów, zajmujących powyżej 30% terenu. Do najważniejszych
walorów należą:

stanowiska starodubu łąkowego na łąkach w rejonie jeziora Wolickiego;

kserotermiczne skarpy nad jez. Kierzkowskim Małym z Anthericum ramosum,
Campanula bononiensis, Helianthemum ovatum, Peuderdanum cervaria, Scorzonera
purpurea, Thalictrum minus;

wilgotne łąki nad jeziorem Wolickim oraz w dolinie Noteci poniżej jez. Wolickiego z
Dianthus
superbus,
Inula
salicina, Ostericum
palustre, Pimpinella major,
Sanguisorba officinalis);

lasy liściaste w okolicy leśniczówki Chomiąża Księża (z Corydalis cava, Corydalis
fabacea, gagea lutea, Phyteuma spicatum,Viola mirabilis);

lasy liściaste na wsch. od jez. Ostrowieckiego i w otoczeniu jez. Gwiazda (Hepatica
nobilis, Hypericum montanum, Liliummartagon, Phyteuma spicatum);

wilgotne łąki na pd. brzegach jez. Weneckiego (Dianthus superbus, Gentianella
uliginosa, Selinum carvifolium);

źródła Gąsawki (rezerwat; Allium ursinum, Daphne mezereum).
Użytki leśne obejmują lasy sosnowe z domieszką brzozy, modrzewia, jodły i świerku.
Znajdują się na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Gołąbki. Ze zwierząt łownych
najliczniej występują: jelenie, daniele, dziki, zające, bażanty, lisy, dzikie kaczki. Gatunki
chronione roślinności występującej na terenie gminy to grążel żółty, grzybienie białe,
konwalia majowa, paprotka zwyczajna, porzeczka czarna, kocanka piaskowa. Gatunki
zwierząt: lis, sarna, zając, jeże, krety, bażant, wydra, kuna, nietoperz, mysz polna oraz ptaki:
wróbel, sikora, jastrząb, mewa śmieszka, wrona, bocian, jaskółka, szpak.
Formy ochrony przyrody
Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żędowskich [ OChK ],
Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Żnińskich [OChK],
Źródła Gąsawki [ rezerwat ].
Zagrożenia :
Najważniejszym zagrożeniem dla obszaru jest presja turystyczna i rozwój ośrodków
wypoczynkowych wokół jezior.
14
Siedliska











wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi;
starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion,
Potamion;
murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion
septentrionalis-Festucion pallentis) * - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi
stanowiskami storczyków;
zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion);
niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris),
torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z ScheuchzerioCaricetea);
torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum
nigricantis)* ;
grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum),
łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum
albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy żródliskowe)*;
łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum),
ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae)*;
Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w
tym gatunki priorytetowe):
bóbr europejski
kumak nizinny
wydra
Ważne dla Europy gatunki roślin (z Zał. II Dyr. siedliskawej), w tym gatunki
priorytetowe:
starodub łąkowy,
Obszar biogeograficzny : kontynentalny
15
Ryc. 6 Rozmieszczenie obszarów specjalnej ochrony siedlisk w rejonie inwestycji (ilustracja poglądowa)
Ryc. 7 Rozmieszczenie specjalnych obszarów ochrony ptaków w rejonie inwestycji (ilustracja poglądowa)
16
2
METODYKA
Dla obszaru, na którym zlokalizowana ma być planowana inwestycja, nie natrafiono
na aktualne i szczegółowe opracowania dotyczące charakterystyki środowiska przyrodniczego
w zakresie szaty roślinnej oraz fauny go zamieszkującej. W związku z tym dla potrzeb
niniejszego opracowania przeprowadzono wizję terenową, mająca na celu poznanie składu
gatunkowego zbiorowisk roślinnych zasiedlających obszary przeznaczone pod inwestycję
oraz wybranych grup systematycznych fauny zasiedlającej obszary planowanej inwestycji.
2.1
ETAPY PRACY
Etap I – wstępny polegał na określeniu przestrzennego zasięgu analizy przyrodniczej
i obejmował wytypowanie miejsc występowania obszarów cennych przyrodniczo, dla których
realizacja planowanego przedsięwzięcia może stanowić istotne zagrożenie. We wstępnej
ocenie, na podstawie ortofotomap, materiałów źródłowych i literatury przedmiotu,
wytypowano fragmenty terenu mogące stać się potencjalnym miejscem kolizji na styku
inwestycja – ochrona przyrody.
Etap II – terenowy polegał na penetracji terenu pod kątem rozpoznania zasobów
przyrodniczych. Podkład roboczy stanowiły: ortofotomapa i mapy topograficzne.
Etap III – kameralny obejmował analizę zebranych materiałów dotyczących planowanej
inwestycji oraz syntezę końcowych wniosków.
2.2
METODYKA BADAŃ FLORYSTYCZNYCH
W pierwszym etapie na podstawie ortofotomapy oraz mapy topograficznej terenu
wytypowano obszary o potencjalnie ponadprzeciętnej wartości przyrodniczej, które następnie
zweryfikowano podczas kolejnych wizyt terenowych. Kilkukrotne oględziny
w terenie
przeprowadzono w okresie od maja do sierpnia 2011 roku.
Dane florystyczne zbierano metodą marszrutową, skupiając się przede wszystkim na
powierzchni przewidzianej pod eksploatację kruszywa, jak również na pokrywie roślinnej
występującej w pasie o szerokości do około 250m od granicy działek ewidencyjnych, na
których planowana jest inwestycja.
Dokonano również lustracji terenu w odległości do około 500m od granic obszaru
inwestycyjnego w celu wykrycia ewentualnie mogących występować na tej powierzchni
gatunków flory
lub siedlisk podlegających ścisłej lub częściowej ochronie na mocy
polskiego prawa, lub też wymienionych w załącznikach I lub II Dyrektywy Habitatowej.
Kwalifikacji syntaksonomicznej występujących na terenach objętych wizją terenową
zbiorowisk roślinnych dokonano na podstawie obecności na powierzchni objętej spisami
florystycznymi gatunków charakterystycznych dla poszczególnych grup syntaksonomicznych
17
zbiorowisk roślinnych. Podział syntaksonomiczny przyjęto za Matuszkiewiczem (W.
Matuszkiewicz 2002)
2.3
METODY INWENTARYZACJI FAUNISTYCZNEJ
Obszar, na którym planowana jest inwestycja nie posiada kompletnych aktualnych
i dostępnych opracowań omawiających w szczegółowy sposób charakterystykę fauny
danego terenu. Dla potrzeb niniejszego pracownia wykonano rozpoznanie w terenie mające
na celu wykazanie gatunków wybranych grup systematycznych fauny zasiedlającej obszar
oddziaływania planowanej inwestycji w tym przede wszystkim określenie czy na badanej
powierzchni występują gatunki wymienione w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.
Wizja lokalna objęła obszar w odległości do około 500m od granic obszaru
przeznaczonego pod inwestycję. Kilkukrotne oględziny w terenie przeprowadzono w okresie
od maja do sierpnia 2011 roku.
2.3.1
SSAKI
W sąsiedztwie terenu przedsięwzięcia wytyczono pas buforowy o szerokości 500 m,
po którym to terenie poruszano się w jego granicach w różnych porach dnia. Metodami,
którymi się posłużono w czasie trwania prac były:
a) inwentaryzacja śladów bytowania
Metoda mająca na celu określenia gatunku zwierzęcia na podstawie znalezionych śladów tj.
m.in. : odchody oraz ślady żerowania i innej aktywności.
b) tropienie
Metoda oparta na identyfikowaniu tropów pozostawionych przez zwierzynę.
c) obserwacje bezpośrednie
Obserwacje odbywały się w dwóch cyklach czasowych, w godzinach od świtu do godzin
okołopołudniowych oraz od godzin późnopopołudniowych do zmierzchu i pierwszych godzin
nocnych. Przy obserwacjach wykorzystywano lornetkę 10x50. Wyniki obserwacji nanoszono
na mapę uwzględniając położenie zarejestrowanych gatunków ssaków.
2.3.2
PŁAZY
Obecność płazów odnotowywano na podstawie obserwacji głosowych oraz
bezpośrednich. W środowiskach szczególnie atrakcyjnych dla płazów i gadów zwiększono
zakres penetracji terenu, tak by prawdopodobieństwo ich wykrycia było jak najwyższe.
18
W specyficznych środowiskach (skraje wilgotnych łąk i lasów, zbiorniki wodne)
prowadzono również obserwacje i nasłuchy z punktu. Teren penetrowano w pasie o
szerokości do 500 m od granicy działek ewidencyjnych na których zlokalizowana ma być
inwestycja.

Obserwacja dorosłych płazów:
poszukiwano osobników różnych gatunków przede wszystkim w zbiornikach potencjalnie
mogących być miejscem rozrodu oraz ekosystemach wilgotnych (łąki, zarośla);

Nasłuchiwanie głosów godowych:
poza traszkami, wszystkie potencjalnie mogące występować na badanym terenie gatunki
płazów wydają w sezonie rozrodczym charakterystyczne głosy godowe. Na ich podstawie
można bezbłędnie określić gatunek, bez konieczności obserwacji wydających te głosy
osobników. Wyjątkiem są żaba wodna i jeziorowa, których głosy godowe są niemal
niemożliwe do odróżnienia;
Dane liczbowe, dotyczące poszczególnych gatunków, są niepełne i nie można się nimi
posłużyć do obiektywnej oceny liczebności. Biorąc jednak pod uwagę częstość spotykania
poszczególnych gatunków w przestrzeni oraz szacunkowe oceny stanu populacji można
przyjąć uproszczoną skalę:
1) W odniesieniu do częstości spotkań w przestrzeni:

gatunek rzadki – odnotowany na jednym względnie kilku izolowanym stanowiskach,

gatunek pospolity – odnotowany na większości w większości wytypowanych
stanowisk.
2) W odniesieniu do szacunkowych liczebności:

gatunek nieliczny – pojedyncze osobniki,

gatunek niezbyt liczny – kilka, kilkanaście osobników,

gatunek liczny – kilkanaście, kilkadziesiąt osobników,

gatunek bardzo liczny – kilkadziesiąt, kilkaset osobników
2.3.3
GADY
Gady, jako zwierzęta zdecydowanie ciepłolubne były obserwowane podczas
słonecznej, ciepłej pogody. Poszukiwano ich w odpowiednich dla poszczególnych gatunków
19
środowiskach. Teren penetrowano w pasie o szerokości do 500 m od granicy działek
ewidencyjnych na których zlokalizowana ma być inwestycja.
Dane liczbowe, dotyczące poszczególnych gatunków, są w większości niepełne i nie można
się nimi posłużyć do obiektywnej oceny liczebności. Biorąc jednak pod uwagę częstość
spotykania poszczególnych gatunków w przestrzeni oraz szacunkowe oceny stanu populacji
można przyjąć uproszczoną skalę:
1) W odniesieniu do częstości spotkań w przestrzeni:

gatunek rzadki – odnotowany na jednym względnie kilku izolowanym stanowiskach,

gatunek pospolity – odnotowany na większości w większości wytypowanych
stanowisk.
2) W odniesieniu do szacunkowych liczebności:

gatunek nieliczny – pojedyncze osobniki,

gatunek niezbyt liczny – kilka, kilkanaście osobników,

gatunek liczny – kilkanaście, kilkadziesiąt osobników,

gatunek bardzo liczny – kilkadziesiąt, kilkaset osobników
3
3.1
WYNIKI
ROŚLINNOŚĆ POTENCJALNA
W ogólnej powierzchni badanego terenu przeważającym typem roślinności potencjalnej
jest stosunkowo uboga florystycznie, zajmująca średnio żyzne siedliska świeże, postać lasów
grądowych (Galio-Carpinetum). Większość obszaru objętego badaniami stanowią potencjalne
biochory tego rodzaju zbiorowisk leśnych. W praktyce zbiorowiska tego typu
zostały
zniszczone, zarówno poprzez wylesianie siedlisk przez nie zajmowanych na potrzeby
rolnictwa, jak i poprzez sztuczną przebudowę drzewostanów nasadzeniami drzew
szpilkowych (przede wszystkim sosny).
Zróżnicowanie przestrzenne roślinności potencjalnej w rejonie objętym zamierzeniami
inwestycyjnymi przedstawia Ryc.8. zamieszczona na następnej stronie.
20
Omawiany
obszar
Ryc. 8 Przestrzenne zróżnicowanie roślinności potencjalnej w rejonie inwestycji
(wg J.M. Matuszkiewicz 2008)
21
3.2
FLORA ORAZ ROŚLINNOŚĆ RZECZYWISTA
Roślinność rzeczywista na spenetrowanym obszarze w znacznym stopniu różni się od
potencjalnej. Jest to wynikiem wielowiekowych przekształceń jakich dokonywał na tym
obszarze człowiek pozyskując ziemię pod uprawy polowe. Na większości obszaru
wykształciły się zastępcze zbiorowiska roślin segetalnych stanowiących wyodrębnioną grupę
ekosystemów, powstających spontanicznie w warunkach swoistej, ale skrajnej antropopresji.
Powierzchniowo na obszarze udokumentowanego złoża „Gałęzewo III” przeważają
grunty odłogowane. Stwierdzono obecność m.in. takich
gatunków jak przymiotno białe
Erigeron annuus i nawłoć późna Solidago gigantea (rozmieszczone
nieregularnie na całej
skupiskowo i dość
powierzchni) natomiast chwasty związane z uprawami rolnymi
wykazują duży udział a są to m.in. takie gatunki jak: tobołki polne Thlaspi arvense, tasznik
pospolity Capsella bursa-pastoris, chwastnica jednostronna Echinichloa crus-gali, włośnica
zielona Setaria viridis, mak polny Papaver rhoeas, rumian polny Anthemis arvensis.
Ponadto w warstwie zielnej zidentyfikowano następujące gatunki: mietlica pospolita
Agrostis capillaris, szczaw zwyczajny Rumex acetosa,
wyka ptasia Vicia craca, wyka
kosmata Vicia villosa, pasternak zwyczajny Pastinaca sativa, powój polny Convolvulus
arvensis, bniec biały Melandrium album, lepnica rozdęta Silene vulgaris, mydlnica lekarska
Saponaria officinalis, perz właściwy Elymus repens, wiesiołek dwuletni Oenothera biennis,
wilczomlecz sosnka Euphorbia .cyparissias, wilczomlecz lancetowaty Euphorbia esula,
koniczyna polna Triforium arvense, krwawnik pospolity Achillea millefolium, jastrzębiec
kosmaczek Hieracium pilosella, brodawnik jesienny i zwyczajny Leontodon autumnalis i L.
hispidus, pięciornik wyprostowany i pięciornik gęsi Potentilla recta i P. anserina.
W sąsiedztwie planowanej inwestycji wyodrębniono również uprawy rolne (głównie
zbożowe) oraz tereny zabudowane z uprawami warzywnymi, okopowymi, kukurydzą oraz
odłogami. W zbożach wykształciło się zbiorowisko nawiązujące do Vicietum tetraspermae, w
którego skład wchodzą m.in. wyka czteronasienna Vicia tetrasperma, wyka kosmata Vicia
villosa, rdest szczawiolistny Polygonum lapathifolium, niezapominajka polna Myosotis
arvensis, stokłosa miękka Bromus mollis, mak polny Papaver rhoeas, ostróżka polna
Consolida regalis, fiołek polny Viola arvensis.
W przydomowych uprawach ogrodowych wykształciło się zbiorowisko GalinsogoSetarietum przywiązane do bogatych w azot, żyznych gleb. W składzie gatunkowym
występują następujące taksony: wilczomlecz ogrodowy Euphorbia peplus, żółtlica owłosiona
Galinsoga ciliata, żółtlica drobnokwiatowa G. parviflora, mlecz kolczasty Sonchus asper,
przetacznik perski Veronica persica, mlecz zwyczajny Sonchus oleraceus, szczaw
kędzierzawy Rumex crispus, łoboda rozłożysta Atriplex patula, gwiazdnica pospolita Stellaria
22
media, tobołki polne Thlaspi arvense, poziewnik szorstki Galeopsis tetrachit, poziewnik pstry
G. speciosa, sporek polny Spergula arvensis, rdest ptasi Polygonum aviculare, gorczyca polna
Sinapsis arvensis, łoczyga pospolita Lapsana communis, rdestówka powojowata Fallopia
convolvulus, perz właściwy Elymus repens, jaskier rozłogowy Ranunculus regens, jasnota
biała Lamium album, kupkówka pospolita Dactylis glomerata, rdest ostrogorzki Polygonum
hydropiper,, bniec biały Melandrium album.
W obrębie podwórek, przy zabudowaniach gospodarskich, spotkać można wybitnie
nitrofilne zbiorowisko Urtico-Malvetum neglectae z pokrzywą żegawką Urtica urens, ślazem
zaniedbanym Malva neglecte, komosą wielonasienną Chenopodium polyspermum. W
miejscach silnie wydeptywanych wykształciło się zbiorowisko ze związku Polygonion
avicularis z babką zwyczajną Plantago major, życicą trwałą Lolium perenne, rdestem ptasim
Polygonum aviculare.
Na niewielkim
obszarze położonym w północno-wschodniej części zlustrowanej
powierzchni odnotowano obecność fitocenozy łąk
wilgotnych z klasy Molinio-
Arrhenatheretea, rzędu Molinietalia z takimi gatunkami jak wyczyniec łąkowy Alopecurus
pratensis, rzeżucha łąkowa Cardamine pratensis, chaber łąkowy Centaurea jacea, ostrożeń
warzywny Cirsium oleraceum czy też z gatunkami charakterystycznymi dla rzędu takimi jak
chociażby dzięgiel leśny Angelica sylvestris, śmiałek darniowy Deschampsia caespitosa,
komonica błotna Lotus uliginosus, firletka poszarpana Lychnis flos-cuculi. Fitocenozy tego
typu mają jednak znikomy udział w pokrywie roślinnej na badanym obszarze ograniczając
się na badanej powierzchni do tej jednej tylko lokalizacji.
W południowej części zlustrowanej powierzchni stwierdzono ponadto występowanie
przemiennych użytków zielonych o charakterze ściśle antropogenicznym.
Głównym spotykanym na omawianym obszarze typem
roślinności jest roślinność
pochodzenia synantropijnego, a w szczególności ugrupowania roślinne towarzyszące
uprawom polowym (zbiorowiska segetalne z klasy Stelarietea mediae). Zdecydowanie
mniejszy udział w pokrywie roślinnej omawianego obszaru mają inne rodzaje zbiorowisk
takich jak chociażby:
zbiorowiska ruderalne z klasy Artemisietea ;
zbiorowiska łąk wilgotnych i świeżych z klasy Molinio-Arrhenatheretea;
zbiorowiska szuwarowo-bagienne i wodne
z klas Phragmitetea oraz Lemnetea
tworzące na badanym obszarze bardzo niewielkie płaty o marginalnym w stosunku do
zbiorowisk segetalnych udziale powierzchniowym.
W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji (w części wschodniej) występują
poza wymienionymi wyżej zbiorowiskami powierzchnie o charakterze leśnym, w których
23
gatunkiem
panującym
jest
sosna
zwyczajna z
jednostkowym
udziałem
brzozy
brodawkowatej, podszyt jest tu słabo wykształcony- w miejscach o niepełnym zwarciu
spotkać można pojedynczo dziki bez czarny.
Są to prawdopodobnie powierzchnie porolne. Z uwagi na pełne zwarcie w obrębie
młodników po wschodniej stronie wydzielenia brak jest pokrywy zielnej, jedynie na skraje
zalesień wkraczają gatunki z sąsiednich zbiorowisk a w miejscach silnie prześwietlonych
gatunkiem dominującym w runie
jest trzcinnik. Całość wydzielenia pod względem
florystycznym nie przedstawia większej wartości przyrodniczej.
Flora omawianego terenu liczy 214 gatunków roślin naczyniowych, w tym 15
gatunków drzew i krzewów.
Wykaz
gatunków
roślin
naczyniowych
zidentyfikowanych
na
badanych
powierzchniach zamieszczono na następnych stronach (Tab 4).
Tab. 4 Wykaz gatunków flory stwierdzonych na badanych powierzchniach.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
NAZWA ŁACIŃSKA
Acer platanoides
Acer pseudoplatanus
Achillea millefolium
Achillea panonica
Aegopodium podagraria
Agrimonia eupatoria
Agrostemma githago
Agrostis capillaris
Allium vineale
Alnus glutinosa
Alopecurus pratensis
Amaranthus retloflexus
Anagalis arvensis
Anemone nemeroza
Angelica silvestris
Anthemis arvensis
Anthoxantum aristatum
Anthoxantum odoratum
Anthriscum silvestris
Apera spica-venti
Arctium lappa
Arctium tomentosum
Arrhenatherum elatius
Artemisia campestris
Artemisia vulgaris
Artriplex patula
NAZWA POLSKA
klon zwyczajny
klon jawor
krwawnik pospolity
krwawnik pannoński
podagrycznik pospolity
rzepik pospolity
kąkol polny
mietlica pospolita
czosnek winnicowy
olsza czarna
wyczyniec łąkowy
szarłat szorstki
kurzyślad polny
zawilec gajowy
dzięgiel leśny
rumian polny
tomka oścista
tomka wonna
trybula leśna
miotła zbożowa
łopian większy
łopian pajeczynowaty
rajgras wyniosły
bylica polna
bylica pospolita
łoboda rozłożysta
24
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
Avena fatua
Ballota nigra
Betula pendula
Bidens frondosa
Brassica napus
Bromus inermis
Bromus mollis
Butomus umbelatus
Calamagrostis epigeios
Calystegia sepium
Capsella bursa-pastoris
Carex hirta
Centaurea cyanus
Centaurea jacea
Cerastium arvense
Cerastium holosteoides
Chelidonium majus
Chenopodium rubrum
Chenopodium album
Chenopodium polyspermum
Cichorium intybus
Cirsium arvense
Cirsium oleraceum
Cirsium rivulare
Consolida regalis
Convolvulus arvensis
Conyza canadensis
Coronilla varia
Crataegus monogyna
Dactylis glomerata
Daucus carrota
Deschampsia caespitosa
Descurainia sophia
Echinochloa crus galli
Echinocystis lobata
Echium vulgare
Elymus repens
Equisetum arvense
Equisetum palustre
Erigeron annuus
Erigeron canadensis
Erodium cicutarium
Eunymus europeus
Eupatorium cannabinum
Euphorbia cyparissias
owies głuchy
mierznica czarna
brzoza brodawkowata
uczep amerykański
kapusta rzepak
stokłosa bezostna
stokłosa miękka
łaczeń baldaszkowy
trzcinnik piaskowy
kielisznik zaroślowy
tasznik pospolity
turzyca owłosiona
chaber bławatek
chaber łąkowy
rogownica polna
rogownica pospolita
glistnik jaskółcze ziele
komosa czerwona
komosa biała
komosa wielonasienna
cykoria podróżnik
ostrożeń polny
ostrożeń warzywny
ostrożeń łąkowy
ostróżeczka polna
powój polny
przymiotno kanadyjskie
cieciorka pstra
głóg jednoszyjkowy
kupkówka pospolita
marchew zwyczajna
śmiałek darniowy
stulicha psia
chwastnica jednostronna
kolczurka klapowana
żmijowiec zwyczajny
perz właściwy
skrzyp polny
skrzyp błotny
przymiotno białe
konyza kanadyjska
iglica pospolita
trzmielina zwyczajna
sadziec konopiasty
wilczomlecz sosnka
25
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
114.
115.
116.
Euphorbia esula
Euphorbia helioscopia
Euphorbia peplus
Fallopia dumetorum
Festuca pratensis
Festuca rubra
Ficaria verna
Filago arvensis
Filago minima
Filipendula ulmaria
Fumaria officinalis
Galeopsis speciosa
Galeopsis tetrachit
Galinsoga ciliata
Galinsoga parviflora
Galium aparine
Galium mollugo
Geranium pratense
Geranium robertianum
Geum rivale
Geum urbanum
Glechoma hederacea
Glyceria maxima
Heracleum sphondylium
Hieracium pilosella
Holcus mollis
Hordeum sp.
Hypericum perforatum
Imaptiens glandulifera
Iris pseudacorus
Juncus articulatus
Juncus effusus
Knautia arvensis
Lamium album
Lamium amplexicaule
Lamium purpureum
Lapsana communis
Larix decidua
Lathyrus pratensis
Lemna minor
Lemna trisulca
Leontodon autumnalis
Leontodon hispidus
Linaria vulgaris
Lithospermum arvense
wilczomlecz lancetowaty
wilczomlecz obrotny
wilczomlecz ogrodowy
rdestówka zaroślowa
kostrzewa łakowa
kostrzwewa czerwona
ziarnopłon wiosenny
nicciennica polna
nicciennica drobna
wiązówka błotna
dymnica pospolita
poziewnik pstry
poziewnik szorstki
żółtlica owłosiona
żółtlica drobnokwiatowa
przytulia czepna
przytulia pospolita
bodziszek łąkowy
bodziszek cuchnący
kuklik zwisły
kuklik pospolity
bluszczyk kurdybanek
manna mielec
barszcz zwyczajny
jastrzębiec kosmaczek
kłosówka miękka
jęczmień
dziurawiec zwyczajny
niecirpek gruczołowaty
kosaciec żółty
sit członowany
sit rozpierzchły
świerzbnica polna
jasnota biała
jasnota różowa
jasnota purpurowa
łoczyga pospolita
modrzew europejski
groszek łąkowy
rzęsa drobna
rzęsa trójrowkowa
brodawnik jesienny
brodawnik zwyczajny
lnica pospolita
nawrot polny
26
117.
118.
119.
120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
Lolium perenne
Lotus corniculatus
Lotus uliginosus
Luzula campestris
Lychnis flos-cuculi
Lycopus europeus
Lysimachia nummularia
Lythrum salicaria
Malva neglecta
Matricaria chamomilla
Matricaria discoidea
Matricaria inodora
Medicafo lupulina
Medicago falcata
Melampyrum arvense
Melandrium album
Molinia caerulaea
Myosotis arvensis
Myosotis palustris
Myosoton aquaticum
Oenothera biennis
Papaver argemone
Papaver rhoeas
Pastinaca sativa
Petrorhagia prolifera
Phalaris arundinaceae
Phleum pratense
Phragmites australis
Picea abies
Pinus silvestris
Plantago lanceolata
Plantago major
Poa annua
Poa pratensis
Polygonum aviculare
Polygonum bistorta
Polygonum convolvulus
Polygonum hydropiper
Polygonum lapathifolium
Polygonum mite
Polygonum persicaria
Populus nigra
Populus tremula
Potentilla anserina
Potentilla recta
życica trwała
komonica zwyczajna
komonica błotna
kosmatka polna
firletka poszarpana
karbieniec pospolity
tojeść rozesłana
krwawnica pospolita
ślaz zaniedbany
rumianek pospolity
rumianek bezpromieniowy
maruna bezwonna
lucerna nerkowata
lucerna sierpowata
pszeniec różowy
bniec biały
trzęślica modra
niezapominajka polna
niezapominajka błotna
kościenica wodna
wiesiołek dwuletni
mak piaskowy
mak polny
pasternak zwyczajny
gożdzicznik wycięty
mozga trzcinowata
tymotka łąkowa
trzcina pospolita
świerk pospolity
sosna zwyczajna
babka lancetowata
babka zwyczajna
wiechlina roczna
wiechlina łąkowa
rdest ptasi
rdest wężownik
rdestówka powojowata
rdest ostrogorzki
rdest szczawiolistny
rdest łagodny
rdest plamisty
topola czarna
topola osika
pięciornik gęsi
pieciornik wyprostowany
27
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
Potentilla reptans
Prunella vulgaris
Ranunculus acris
Ranunculus repens
Raphanum raphanistrum
Robinia pseudacacia
Rubus caesius
Rumex acetosa
Rumex acetosella
Rumex crispus
Rumex obtusifolius L.
Salix alba
Salix cinerea
Sambucus nigra
Saponaria officinalis
Scleranthus annuus
Scleranthus perennis
Setaria viridis
Silene vulgaris
Sinapis arvensis
Sisymbrium officinale
Slix fragilis
Solidago gigantea
Sonchus arvensis
Sonchus asper
Sonchus oleraceus
Spergula arvensis
Spergularia rubra
Stachys officinalis
Stellaria media
Symphytum officinale
Syringa vulgaris
Tanacetum vulgare
Taraxacum officinale
Thlaspi arvense
Trifolium arvense
Trifolium campestre
Trifolium hybridum
Trifolium pratense
Trifolium repens
Urtica dioica
Urtica urens
Verbascum nigrum
Veronica arvensis
Veronica chamaedrys
pieciornik rozłogowy
głowienka pospolita
jaskier ostry
jaskier rozłogowy
rzodkiew świrzepa
robinia akacjowa
jeżyna popielica
szczaw zwyczajny
szczaw polny
szczaw kędzierzawy
szczaw tępolistny
wierzba biała
wierzba szara
dziki bez czarny
mydlnica lekarska
czerwiec roczny
czerwiec trwały
włośnica zielona
lepnica rozdęta
gorczyca polna
stulisz lekarski
wierzba krucha
nawłoć późna
mlecz polny
mlecz kolczasty
mlecz zwyczajny
sporek polny
muchotrzew polny
bukwica zwyczajna
gwiazdnica pospolita
żywokost lekarski
lilak pospolity
wrotycz pospolity
mniszek pospolity
tobołki polne
koniczyna polna
koniczyna różnoogonkowa
koniczyna białoróżowa
koniczyna biała
koniczyna biała
pokrzywa zwyczajna
pokrzywa żegawka
dziewanna pospolita
przetacznik polny
przetacznik ożankowy
28
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
3.3
3.3.1
Veronica hederifolia
Veronica persica
Vicia angustifola
Vicia hirsuta
Vicia tetrasperma
Vicia villosa
Viola arvensis
Zea mays
przetacznik bluszczykowy
przetacznik perski
wyka wąskolistna
wyka drobnokwiatowa
wyka czteronasienna
wyka kosmata
fiołek polny
kukurydza zwyczajna
FAUNA
SSAKI
W takcie wizyt w terenie stwierdzono występowanie 10 gatunków ssaków (Tab 5.).
Ochroną prawną objęte są dwa gatunki, w tym jeden częściowo. Jeden gatunek (Sorex
araneus) znajduje się pod ochroną ścisłą. Pięć spośród odnotowanych gatunków ssaków
jest gatunkami łownymi, pozostałe nie podlegają ochronie.
Tab. 5 Wykaz stwierdzonych gatunków ssaków
Lp.
Nazwa gatunku
Metoda stwierdzenia
Sta
Miejsce stwierdzenia gatunku
tus
1.
Jeleń szlachetny
ślady bytowania
och
Ł
Cervus elaphus
północna część badanego obszaru
r
o
2.
Sarna europejska
obserwacje bezpośrednie, ślady
Capreolus capreolus
bytowania
Ł
n
na całym terenie
n
y
3.
4.
5.
6.
Dzik
Sus scrofa
Ł
na całym terenie
Ł
na całym terenie
obserwacje bezpośrednie
-
na całym terenie
obserwacja bezpośrednia
-
na całym terenie
rozproszone ślady bytowania
Lis
obserwacje
Vulpes vulpes
bezpośrednie
Nornica ruda
Myodes glareolus
Nornik zwyczajny
Microtus arvalis
29
7.
8.
Mysz domowa
Mus musculus
Zając szarak
obserwacja bezpośrednia
-
obserwacje bezpośrednie
Ł
w południowej i zachodniej
części obszaru
na całym terenie
Lepus europaeus
9.
Kret
ślady bytowania
Talpa europaea
OC
użytki zielone
z
pojedyncze stwierdzenie
10.
Ryjówka aksamitna
martwy osobnik
Sorex araneus
wschodnia część drzewostanu
OS
sąsiadującego z terenem
przeznaczonym pod inwestycję
Objaśnienia:
OS – gatunek objęty ochroną ścisłą,
OCz – gatunek objęty ochroną częściową,
Ł – gatunek łowny,
3.3.2
PŁAZY I GADY
Na podstawie wizyt w terenie stwierdzono obecność 3 gatunki płazów oraz jeden
gatunek gada (Tab. 6). Wszystkie z odnotowanych gatunków podlegają ochronie ścisłej
i wymieniane są w załączniku II lub III Konwencji Berneńskiej. Ponadto dwa gatunki
umieszczone zostały w Załączniku IV Dyrektywy Siedliskowej.
Tab. 6 Wykaz oraz status ochronny stwierdzonych gatunków płazów i gadów
L.p
Gatunek
Siedliskowa Konwencja
Berneńska Częstość / liczebność
Ochrona gatunkowa
Dyrektywa
w Polsce
(nr zał.)
(nr zał.)
gatunku
OS
-
III
rzadki/ nieliczny
OS
V
III
pospolity /nielkiczny
OS
IV
II
rzadki/ nieliczny
OS
IV
III
rzadki / nieliczny
PŁAZY
1.
2.
3.
ropucha szara
(Bufo bufo)
żaba trawna
(Rana temporaria)
Żaba moczarowa
(Rana arvalis)
GADY
1.
jaszczurka
(Lacerta agilis)
zwinka
Objaśnienia:
OS – gatunek objęty ścisłą ochroną gatunkową,
Załączniki do Dyrektywy Siedliskowej UE:
IV – gatunki wymagające ścisłej ochrony V – gatunki, których pozyskiwanie ze stanu dzikiego może podlegać ograniczeniom
Załączniki do Konwencji Berneńskiej:
II – gatunki zwierząt ściśle chronione, III – gatunki zwierząt chronione (umiarkowanie, częściowo)
30
4
PODSUMOWANIE
Podczas lustracji terenowej
w obrębie planowanej inwestycji nie stwierdzono
występowania:
 gatunków roślin oraz siedlisk wymienionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących
przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów
kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 2010r
Nr 77, poz. 510);
- gatunków roślin ujętych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
9 lipca 2004r w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U.
Nr 168 poz. 1764),
- grzybów objętych ochroną na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca
2004r w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr
168 poz. 1765),
- gatunków roślin wymienionych w załączniku 2 Dyrektywy Siedliskowej,
- siedlisk przyrodniczych z załącznika nr 1 Dyrektywy Siedliskowej.
Wszystkie z odnotowanych gatunków płazów i gadów podlegają ochronie ścisłej
i wymieniane są w załączniku II lub III Konwencji Berneńskiej. Ponadto dwa gatunki
umieszczone zostały w Załączniku IV Dyrektywy Siedliskowej.
31
LITERATURA:
Fukarek F. 1967. Fitosocjologia. W Przekładzie T.Wojterskiego (Tytuł oryginału
„Pflanzensociologie”. Botanische Instytut der Ernst – Moritz –Arndt – Universität
Greifswald, Abtailung für Tafonomie und Vegetationskunde. Akademie Verlag, Berlin 1964)
Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa.
Matuszkiewicz J.M. 1993. Krajobrazy roślinne i rejony geobotaniczne Polski. Polska
Akademia Nauk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Prace Geograficzne
nr 158, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa– Kraków: 1 – 107
Matuszkiewicz J.M. 2002. Zespoły leśne Polski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa.
Matuszkiewicz W. 1999. Szata Roślinna W: Geografia Polski-środowisko przyrodnicze
(Red. L. Starkel) Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa: 427 - 475
Matuszkiewicz W. 2002. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Młynarski M. 1977. Płazy i gady Polski-atlas. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Powiatowy program ochrony środowiska Dla powiatu żnińskiego wraz planem
gospodarki odpadami na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011. Część A Program
ochrony środowiska (2004)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r w sprawie gatunków dziko
występujących roślin objętych ochroną Dz. U. z 2004r Nr 168 poz. 1764,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r w sprawie gatunków dziko
występujących grzybów objętych ochroną Dz. U. z 2004r Nr 168 poz. 1765,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną Dz. U. z 2004r Nr 220 poz. 2237,
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r w sprawie siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także
kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary
Natura 2000 Dz. U. z 2010r Nr 77 poz. 510,
Rutkowski L.1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Państwowe
Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Szafer W. 1972. Szata roślinna Polski. Tom 1. Państwowe Wydawnictwo Naukowe,
Warszawa: 1 – 586
Matuszkiewicz J. M. 2008, Potencjalna roślinność naturalna Polski, IGiPZ PAN, Warszawa.
Strony Internetowe:
http://www.lasy.gov.pl
http://www.obszary.natura2000.org.pl
http://www.igipz.pan.pl/geoekoklimat/home.pl
http://paluki.tygodnik.pl
32
Załącznik 1. Dokumentacja fotograficzna:
Wykonał : mgr inż. Tomasz Bocian
Fot. 1 Na zdjęciu widoczne Centaurea cyanus oraz Agrostemma githago – gatunki charakterystyczne dla rzędu
Centauretalia cyani
Fot. 2 Consolida regalis – gatunek charakterystyczny dla rzędu zbiorowisk roślinnych Centauretalia cyani
33
Fot. 3 Lithospermum arvense gatunek charakterystyczny dla rzędu zbiorowisk roślinnych Centauretalia cyani
Fot. 4 Ropucha szara (Bufo bufo).
34
Załącznik 2. Dokumentacja graficzna:
Wykonał :mgr inż. Tomasz Bocian
Objaśnienia skrótów użytych w załączniku graficznym:
Dominujący typ roślinności:
St-M
-
Cl. Stellarietea mediae
A
-
Cl. Artemisietea vulgaris
M-A/Mo
-
Cl.Molinio-Arrenatheretea/ O. Molinietalia
Gatunki roślin chronionych:
--Płazy:
Ra
-
Rana arvalis
Rt
-
Rana temporaria
Bb
-
Bufo bufo
-
Lacerta agilis
Gady:
La
Inne obserwacje:
Cc
-
Capreolus capreolus
Ce
-
Cervus elaphus
Ss
-
Sus scrofa
Pc
-
Phasianus colhicus
Le
-
Lepus europeus
Sa
-
Sorex araneus
35