Anura - Biologia grupa 5 @ Lamarr.pl

ZOOLOGIA - KRĘGOWCE
Niniejsze materiały objęte są prawami autorskimi
Zakładu Anatomii Porównawczej IZ UJ
i przeznaczone są wyłącznie do celów dydaktycznych
dla studentów kursu „Zoologia – kręgowce”
Gnathostomata - żuchwowce
Amphibia - płazy
cechy, pochodzenie, taksonomia, budowa, biologia
Płazy - Amphibia
• Podstawowe cechy i systematyka
• Budowa skóry
• Budowa szkieletu
• Układ oddechowy i pokarmowy
• Układ nerwowy i narządy zmysłów
• Układ krwionośny
• Układ wydalniczy i rozrodczy
Cechy czworonogów i cechy płazów
Synapomorfie Tetrapoda
• w kręgosłupie odcinek krzyżowy
(między tułowiowym a ogonowym)
• pojedyncza, bilateralna kość nosowa
• redukcja kości skórnych pasa barkowego
• parzyste kończyny (funkcja lokomotoryczna)
- stylopodium – część nasadowa
- zeugopodium – część pośrednia
- autopodium – część wolna
(pierwotnie wielopalczasta tzn. więcej niż 5)
• powstanie spojenia kulszowo-łonowego
Synapomorfie Tetrapoda (cd.)
• ucho środkowe
• kosteczka słuchowa
columella – powstała z hyomandibulare
(=stapes, strzemiączko u ssaków)
• choany - nozdrza wewnętrzne (choanae)
• powieki i gruczoły nawilżające gałkę oczną
• gruczoły ślinowe
• gruczoły wielokomórkowe w skórze
Cechy płazów
• jeden kręg krzyżowy (u Apoda brak)
• dwa kłykcie potyliczne
• powierzchnia dźwigacza (atlasu) wypukła
• brak klatki piersiowej
(krótkie, proste żebra nie dochodzą do mostka)
• mięsień unoszący gałkę oczną (levator bulbi) lub narząd czułkowy
u Apoda
• brodawka płazia (papilla amphibiorum)
• ciało tłuszczowe powstające z epigonalnej części gonady
• skóra bez łusek (nieliczne wyjątki), przystosowana do wymiany
gazowej
• żyła mięśniowo-skórna (związek z oddychaniem skórnym)
Występowanie płazów
• wszędzie, od miejsc bardzo wilgotnych po pustynie
• nie występują na Antarktydzie, bardzo suchych pustyniach
(Sahara, Gobi) oraz na wielu wyspach
• nie tolerują wody morskiej (wyjątek - Limnonectes cancrivora)
• są silnie uzależnione od wody, lub środowiska wilgotnego:
- skóra podatna na wysychanie
- oddychanie skórne - skóra musi być wilgotna
- jaja łatwo wysychają bo brak błon płodowych, a osłonki jaj
są przepuszczalne dla wody
Actinistia
Latimeria
Dipnomorpha
Dipnoi
† Porolepiformes
† Rhizodontiformes
Panderichthys
Choanata
† Acanthostegidae
Reptilomorpha
Sarcopterygii
Neotetrapoda
Amphibia
Tetrapoda
† Ichthyostegidae
Sarcopterygii
† Elpistostegidae
Eustenopteron
Rhipidistia
† Osteolepiformes
Powstanie płazów
Actinistia – Latimeria chalumnae, Latimeria menadoensis
Rhipidistia – Dipnomorpha i Choanata
do Choanata należały m.in. wymarłe
Osteolepiformes – np. Eusthenopteron
głównie drapieżniki płytkich wód słodkich
Panderichthys (Elpistostegidae) – prawdopodobnie
posiadały płuca; zapewne w tej grupie byli przodkowie
czworonogów
Acanthostega i Ichthyostega – liczba palców 6-8;
dopiero u Neotetrapoda 5 lub mniej
Eusthenopteron i Ichthyostega
Rhipidistia
( Osteolepiformes )
Tetrapoda ( Ichthyostegidae )
Powstanie kończyny czworonoga
kończyny przednie - polidaktylia
Acanthostega
Ichthyostega
( Ichthyostegidae - górny dewon )
Płazy – Amphibia (ok. 6150 gat.)
Labirynthodontia †
Lepospondyli †
Temnospondyli †
Lissamphibia 6145
25.03.2007 (w 1986 r. znanych było 3900 gat.)
Apoda (=Gymnophiona) ok. 172 gat.
Urodela (=Caudata)
ok. 558 gat.
Anura (=Salientia)
ok. 5415 gat.
dane wg. www.amphibia.web.org
Plethodon cinereus
7- 10 osobników / 1m2
Eleutherodactylus coqui
20 570 / 1 ha
Liczba gatunków płazów
Skóra płazów
Wytwory naskórka
• zrogowacenia
• barwy
• gruczoły
Zrogowacenia
• modzele:
- znaczenie przy godach
- zakopywanie się w podłożu
• pazury u Xenopus
Złuszczanie naskórka
• bezogonowe - małe płaty
• ogoniaste - duże płaty lub w całości
Ubarwienie
• kryptyczne
• aposematyczne
• rozród
Gruczoły
• płazy nieprzeobrażone komórki Leydiga - gruczoły jednokomórkowe,
treść kwasochłonna, zanikają po przeobrażeniu
• płazy przeobrażone - gruczoły wielokomórkowe
•
•
•
holokrynowe – cała komórka gruczołowa zużywa się jednorazowo
merokrynowe – wydzielanie zachodzi na drodze egzocytozy
apokrynowe – wydzielina gromadzi się na wierzchołku komórki,
który odrywa się do światła gruczołu
Gruczoły wielokomórkowe
• z naskórka przemieszczają się do skóry właściwej
• kuliste lub workowate pęcherzyki
• podczas przeobrażenia powstają kanaliki przebijające naskórek
• otoczone mięśniami gładkimi
• śluzowe - treść zasadowa, jednorodna, ciągnista - śluz
• jadowe - treść kwaśna, drobnoziarnista, mleczna - jady
• gruczoły przy modzelach
Parotydy
Wytwory skóry właściwej
• łuski u niektórych beznogich
(np. Ichthyophidae)
Skóra płaza
nieprzeobrażonego
Skóra płaza
przeobrażonego
Nastopek kumaka
Szkielet
•
•
•
•
czaszka
kręgosłup
obręcze: barkowa, miednicowa
kończyny
Czaszka
• autostylia
• redukcja kości pochodzenia skórnego
• redukcja skostnień chrzęstnej mózgoczaszki pierwotnej
• dwa kłykcie potyliczne – tylko niewielkie ruchy „potakujące”
• hyomandibulare przekształca się w kostkę słuchową
• brak przegrody międzyoczodołowej
• łuki skrzelowe (4) obecne u larw, u dorosłych wraz z kością
gnykową tworzą szkielet krtani
Czaszka żaby
Zróżnicowanie kręgosłupa
Apoda
• brak ogona (u większości odbyt na końcu ciała)
• dużo kręgów
Urodela
• pierwszy kręg - atlas - nie homologiczny z atlasem owodniowców,
brak wyrostków poprzecznych, dwa kłykcie potyliczne, „potakiwanie”
• okolica przedkrzyżowa (kręgi z krótkimi żebrami)
• jeden kręg krzyżowy
• okolica ogonowa (łuki naczyniowe)
Zróżnicowanie kręgosłupa
Anura
• okolica przedkrzyżowa silnie skrócona
• kręg krzyżowy łączy się z kośćmi biodrowymi
wyrostkami poprzecznymi
• urostyl w tułowiu
(cd.)
Szkielet - chrząstka i kość
chrząstka - niebieska
kość - czerwonawa
Bombina variegata - kumak górski
Typy trzonów u płazów
•
•
•
dwuwklęsłe (Apoda i niektóre Urodela)
tyłowklęsłe (Urodela i niektóre Anura)
przodowklęsłe (większość Anura)
Żebra
• jeden garnitur żeber
• krótkie, nie sięgają mostka
• Urodela - dobrze rozwinięte tylko w okolicy tułowiowej,
u przodków płazów również do połowy ogona
• Apoda na całej długości, nie ma ogona
• Anura silnie zredukowane, ich resztki bez śladu wtapiają się
w wyrostki poprzeczne (tylko u Discoglossidae jako oddzielne chrząstki)
Mostek
Cienka płyta (Urodela) lub pręt (Anura), związana
z obręczą barkową. U Apoda brak mostka.
Obręcz barkowa
• Urodela - łopatka/krucza
• Anura - łopatka i kość krucza (nie homologiczna
z kością kruczą gadów ssakokształtnych
i stekowców), resztki skoblowej (pręt zrośnięty
z łopatką), obojczyki
Urodela
Anura
Schemat kończyny pięciopalczastej
Obręcz barkowa i kończyna przednia
Anura
ra
ra - ramieniowa
pr - promieniowa
ło - łokciowa
pr
pk
1
śr1
ppr - przypromieniowa
ppr
2
pło
3+4
pło - przyłokciowa
śr4
oś - ośrodkowa
pk - przedkciuk
I
1-4 - dystalne kości nadgarstka (carpalia
(carpalia))
śr1śr1-4 - kości śródręcza 1 do 4 (metacarpalia
(metacarpalia))
I-IV - palce
ło
oś
II
III
IV
Obręcz miednicowa
• Urodela - kości łonowe i kulszowe tworzą płytkę,
biodrowa łączy się z kręgiem krzyżowym (dużo chrząstki),
u wielu obecny jest wyrostek przedłonowy
• Anura - kości biodrowe silnie wydłużone dogłowowo
i połączony z kręgiem krzyżowym
Urodela
Anura
Obręcz miednicowa i kończyna tylna
Anura
ud
cr
ud - udowa
ost
opi
cr - piszczelowa+strzałkowa ( os cruris)
cruris)
ds
opi - odpiszczelowa
śr5
ost - odstrzałkowa
pp
ds - dystalne kości stępu (tarsalia)
tarsalia)
śr1
pp - przedpaluch
V
śr1śr1-5 - kości śródstopia (metatarsalia
(metatarsalia))
I-V - palce
I
II
III
IV
Narządy wymiany gazowej
• skrzela
• płuca
• skóra
• jama gębowa lub gardziel
Skrzela
• larwy Anura - 4 szpary, na łukach drzewkowate wyrostki;
wieczko, tryskawka (spiraculum) - nie homologiczne z wieczkiem
i tryskawką ryb
• larwy Urodela - 4 szpary, 2 (Proteide) lub jedna
(amphiumy i Cryptobranchidae),
u form neotenicznych skrzela zewnętrzne przez całe życie
larwa traszki
aksolotl (Ambystoma)
Płuca
• od gardzieli odchodzi tchawico-krtań
• płuca workowate, gładkie (np. traszki) lub z fałdami
Skóra
• skóra wilgotna i cienka
• niektóre płazy - brak płuc (np. Plethodontidae)
wentylacja płuc
Układ pokarmowy
• dorosłe płazy oraz larwy Urodela są drapieżne
•
(brazylijska rzekotka Xenohyla truncata jest roślinożerna)
larwy Anura są roślinożerne (są wyjątki)
Zęby
• drobne, ostre
• osadzone na krawędziach kości szczęk,
a także na lemieszach, kościach podniebiennych i przyklinowych
• u Anura brak zębów na żuchwie, a u Bufo i Pipa w ogóle brak zębów
Język
•
•
•
beznogie - mała wyniosłość i mało ruchliwy
ogoniaste - aparat chwytny
bezogonowe - przytwierdzony przednim odcinkiem
Pipa pipa
• brak języka u Pipa, Xenopus
Pipa (grzbietoród) - żyje w wodzie, wytwarza siły ssące dnem jamy gębowej
i gardzieli
Żołądek
•
•
typowy
u kijanek brak żołądka
Jelito
• cienkie i grube
• u kijanek jelito bardzo długie, spiralnie zwinięte
• kloaka
Mózg
• wydłużone kresomózgowie rozdzielone na dwie półkule
• małe międzymózgowie, mały móżdżek
• dobrze rozwinięty rdzeń przedłużony
Linia naboczna
• wzgórki zmysłowe płazów leżą na powierzchni skóry
- u larw
- u płazów neotenicznych
- u płazów żyjących w wodzie (np. Xenopus)
Narząd smaku
• kubki smakowe skupione w jamie gębowej i gardzieli,
na języku i chrząstce nagłośni
• u przeobrażonych mają postać okrągłych tarczek
rozmieszczonych na szczytach brodawek grzybkowatych
Narząd węchu
• narząd węchu u czworonogów łączy się z jamą gębową
przez nozdrza wewnętrzne (choanae)
• nozdrza zewnętrzne - worek węchowy - nozdrza wewnętrzne
• u większość prymitywny narząd Jacobsona
Ucho wewnętrzne
• u wszystkich płazów jest w ścianie woreczka brodawka płazia
(papilla amphibiorum)
• po raz pierwszy pojawia się brodawka podstawowa (papilla basilaris)
przy ujściu buteleczki (lagena)
• brodawka podstawowa - dzwięki o wysokiej częstotliwości
(np. głosy godowe), natomiast brodawka płazia - dzwięki o niskiej
częstotliwości
• brak brodawki podstawowej u płazów nie wydających głosów godowych
(np. u salamander), a jest tylko brodawka płazia
łagiewka (utriculus)
buteleczka (lagena)
woreczek (sacculus)
z otolitem
Ucho środkowe
• błona bębenkowa (u beznogich, ogoniastych i niektórych bezogonowych
brak błony bębenkowej)
• jama bębenkowa
• kolumienka (hyomandibulare), a dodatkowo wieczko (operculum)
•
wieczko - dodatkowa kostka słuchowa - powstaje z elementów błędnika kostnego
i tak jak kolumienka - dochodzi do okienka owalnego błędnika; przenosi drgania
przychodzące z podłoża poprzez kości kończyny przedniej i obręcz barkową;
u większości płazów zrasta się z kolumienką;
u Lissamphibia istnieją więc dwa systemy słuchowe: bębenkowy i wieczkowy; np. u larw
salamander kolumienka łączy błędnik z powierzchniowymi kośćmi czaszki, natomiast
później ulega redukcji i u dorosłej salamandry pozostaje jedynie system wieczkowy
krótka trąbka Eustachiusza (pierwsza szpara skrzelowa)
Ewolucja ucha środkowego
Oko płazów
• oko kuliste wzmocnione kielichem chrzęstnym w twardówce
• akomodacja przez ruch soczewki
(mięśnie wewnątrz gałki ocznej przyciągają soczewkę do rogówki)
powieki (u Apoda może być ich brak)
•
• u ogoniastych oko gorzej rozwinięte
zdegenerowane oko odmieńca jaskiniowego
Serce
• początki powstawania serca płucnego (rozdzielonego)
• krew utlenowana w skórze: żyła skórna - żyła podobojczykowa
- zatoka żylna
• redukcja zatoki żylnej i stożka tętniczego
Schemat krążenia u płazów
Naczynia łuków skrzelowych
6 naczyń łuków aorty:
1 i 2 zanikają,
3 naczynia szyi
4 wchodzą w skład aorty tworząc jej łuki:
oba u gadów,
prawy u ptaków
lewy u ssaków
5 zanikają
6 powstają tętnice płucne
Łuki aorty u płazów
Naczynia żylne
Układ limfatyczny
• Serca limfatyczne
- ogoniaste ok. 14 par
- bezogonowe – 2 pary
• Worki limfatyczne – magazyn wody
Narządy wydalnicze kręgowców
zarodek kręgowca
cewki przednercza
wydłużający się przewód przednercza
nefrotomy
listwa nerkotwórcza
przednercze
(pronephros)
pronephros)
śród
(meso nercze
nephr
os)
zan
(meta ercze
ne phr
os)
tyłoner
cze
(opisth
oneph
ros)
dorosłe śluzice,
śluzice, ryby, płazy
jako narząd wydalniczy:
zarodki i larwy Cyclostomata
dorosłe śluzice *
nieliczne Teleostei
dorosłe Amniota
(nerka ostateczna)
zarodki i larwy wszystkich kręgowców
młode Amniota - przejściowo
* przednercze działa u dorosłych śluzic,
śluzic, choć ich głównym narządem wydalniczym jest tyłonercze
przednercze (tzw. nerka głowowa): wcześnie różnicujący się przedni
przedni odcinek listwy nerkotwórczej,
nerkotwórczej, położony przy sercu na pericardium
śródnercze mesonephros (= pranercze)
pranercze)
tyłonercze opisthonephros : śródnercze z elementami zanercza
Połączenia układów wydalniczego i rozrodczego
Płazy ogoniaste Polski
Salamandridae - Salamandrowate
Traszka zwyczajna Triturus vulgaris
Traszka grzebieniasta Triturus cristatus
Traszka górska Triturus alpestris
Traszka karpacka Triturus montandoni
Salamandra plamista Salamandra salamandra
Traszka zwyczajna - Triturus vulgaris
Traszka grzebieniasta - Triturus cristatus
Traszka górska - Triturus alpestris
Traszka karpacka - Triturus montandoni
Salamandra plamista - Salamandra salamandra
Larwy polskich Urodela
Płazy bezogonowe Polski
Discoglossidae - Ropuszkowate
Kumak nizinny - Bombina bombina
Kumak górski - Bombina variegata
Pelobatidae – Grzebiuszkowate
Huczek ziemny - Pelobates fuscus
Bufonidae – Ropuchowate
Ropucha szara - Bufo bufo
Ropucha zielona - Bufo viridis
Ropucha paskówka - Bufo calamita
Płazy bezogonowe Polski
(cd.)
Hylidae - Rzekotkowate
Rzekotka drzewna - Hyla arborea
Ranidae – Żabowate
Żaba wodna - Rana esculenta
Żaba jeziorkowa - Rana lessonae
Żaba śmieszka - Rana ridibunda
Żaba trawna - Rana temporaria
Żaba moczarowa - Rana arvalis
Żaba dalmatyńska - Rana dalmatina
Jaja płazów krajowych
Pyszczki kijanek
Kijanki polskich Anura
Płazy beznogie - Apoda
•
•
•
•
•
•
•
tropikalne, żyją w ściółce/glebie lub w wodzie
wiele przystosowań do rycia
brak ogona (większość)
metameria wątroby, nerek i ciał tłuszczowych
parzysty narząd czułkowy (autapomorfia)
dodatkowy mięsień przywodzący żuchwę (autapomorfia)
łuski
Doskonalenie
zamykania szczęk
• dodatkowy mięsień
(międzygnykowy tylny)
wspomagający zamykanie
Rozmnażanie i rozwój Apoda
• zapłodnienie wewnętrzne - narząd kopulacyjny
• jajorodne lub żyworodne
Rhinatrematidae
• Ameryka Południowa
• otwór gębowy na końcu pyska
• posiadają ogon
• liczne łuski
• czaszka składa się z wielu kości
• czułki kontaktują się z dużymi oczami
• najsłabiej rozwinięty podwójny mechanizm zamykania szczęk
• jajorodne, larwy żyją w wodzie
Epicrionops
Ichthyophiidae
• południowo-wschodnia Azja
• otwór gębowy na końcu pyska
• posiadają ogon
• liczne łuski
• czułki z przodu przed oczami
Łusecznik lepki - Ichtyophis glutinosus
• czaszka składa się z wielu kości
• dobrze rozwinięty podwójny mechanizm zamykania szczęk
• jajorodne, samica opiekuje się jajami
Caeciliidae - marszczelcowate
• Ameryka Środkowa i Południowa, Afryka, Seszele i Indie
• nieliczne i silnie połączone kości czaszki
• otwór gębowy na spodzie
• brak ogona
• jajorodne z larwami lub bez, lub żyworodne
• dwie podrodziny:
- Caeciliine - lądowe
- Typhlonectinae - Ameryka Południowa, ziemnowodne lub
wodne, fałd skórny lub płetwa, żyworodne,
jeden z gatunków nie ma płuc
Typhlonectes natans
Siphonos annulatus marszczelec pierścieniowy
Schistometopum thomense
Płazy ogoniaste - Urodela
• klimat umiarkowany, półkula północna
• występuje pedomorfoza (rozmnażanie osobników o cechach młodocianych):
- progeneza (przyspieszony rozwój gonad)
- neotenia (opóźniony rozwój)
• u większości zapłodnienie wewnętrzne - spermatofor
(zapłodnienie zewnętrze u Hynobidae i Cryptobranchidae)
• gody na lądzie (salamandry, Plethodontidae) lub w wodzie (traszki)
Gody traszek
spermatofor
Rozwój traszki
Rozród salamandry
gody S. salamandra
Salamandra salamandra
larwy
Ambystoma maculatum
Cryptobranchidae - skrytoskrzelne
• fałdy skórne po bokach ciała
• przeobrażenie niecałkowite
• obecność szczelin skrzelowych
• brak powiek
• zapłodnienie zewnętrzne
• USA (Cryptobranchus)
oraz Chiny i Japonia (Andrias)
Cryptobranchus aleganiensis - diabeł błotny
Andrias japonicus
Hynobiidae - kątozębne
• żyją na lądzie, rozmnażają w strumieniach
lub stawach górskich
• zapłodnienie zewnętrzne
• częsta opieka rodzicielska
• Azja
Hynobius tsuensis
Sirenidae - syrenowate
• formy neoteniczne
• skrzela
• brak powiek
• brak tylnych odnóży
• prawdopodobnie zapłodnienie zewnętrzne
• żyją w stawach i na mokradłach
• USA i północny Meksyk
Siren lacertina - syrena jaszczurowata
Proteidae - odmieńcowate
• neoteniczne
• skrzela
• brak powiek
• dwie szczeliny skrzelowe
• Proteus - Bałkany, Necturus - USA
Proteus anguinus - odmieniec jaskiniowy
Ambystomatidae - ambystomy
• niemal całe życie pod ziemią
• rozród w stawach lub strumieniach
• 2 gatunki partenogenetyczne
• Ameryka Północna
aksolotl - A. mexicanum
A. maculatum
Amphiumidae - amfiumy
• neoteniczne
• żyją w wodzie
• brak powiek i języka
• jajorodne
• redukcja palców i kończyn
• Ameryka Północna
amfiuma jednopalcowa - Amphiuma pholeter
Salamandridae - salamandrowate
• Europa, Afryka, Azja
Salamandra atra
Cynops orientalis
Pleurodeles waltl
Plethodontidae - salamandry bezpłucne
• brak płuc
• odrzucanie ogona
• rowek nosowo-wargowy
• głównie nadrzewne
• niski metabolizm
• uniezależnienie od wody
• głównie Ameryka, ale również Europa Płd. i Sardynia
Desmognathus monticola
Hydromantes platycephalus
Plethodon cinereus
Płazy bezogonowe - Anura
• przystosowania do skoków
• niemal na całej Ziemi
Rozmnażanie i rozwój Anura
• dymorfizm płciowy
Rozmnażanie i rozwój Anura
• głosy
Rozmnażanie i rozwój Anura
• ampleksus
Rozmnażanie i rozwój Anura
• zapłodnienie zewnętrzne
Rozmnażanie i rozwój Anura
• kijanki
Hyla pseudopuma
Hyla ebraccata
Cykl życiowy żaby (strefa umiarkowana)
Przeobrażenie
Porównanie larw płazów ogoniastych i kijanek
Urodela
Anura
kształt ciała
podobny do formy dorosłej
narząd Rusconiego
narząd czepny
nie podobny do formy dorosłej
(kijanka)
przylga
aparat gębowy
inny niż u dorosłych,
rogowe ząbki, aparat filtracyjny
podobny do aparatu gębowego
dorosłych
drapieżne,
przewód pokarmowy krótki,
żołądek jest
zewnętrzne przez cały okres
życia larwalnego
pożywienie
skrzela
planktono- i roślinożerne,
przewód pokarmowy długi,
brak żołądka
zewnętrzne tylko u młodej larwy,
potem wewnętrzne, tryskawka
Porównanie larw płazów ogoniastych i kijanek (cd.)
Urodela
Anura
kończyny
na zewnątrz widoczne obie pary;
pierwsza rozwija się para przednia
obecny
na zewnątrz początkowo brak;
przed metamorfozą rozwijają się
równocześnie obie pary,
ale widoczna tylko tylna, bo przednia
ukryta w jamie skrzelowej
narząd linii nabocznej
obecny
metamorfoza
przebudowa organów,
ogon nie zanika, lecz
zostaje przebudowany
głęboka przebudowa kijanki,
ogon ulega resorpcji apoptotycznej
Odstępstwa w rozrodzie
Cały rozwój w osłonce jaja, wykluwa się przeobrażona żabka - Eleutherodactylus
Odstępstwa w rozrodzie
Składanie jaj na liściach nad wodą i opieka samca nad jajami Centrolenella valerioi
Odstępstwa w rozrodzie
Noszenie jaj owiniętych wokół tylnych nóg samca - Alytes
Odstępstwa w rozrodzie
Rozwój jaj na grzbiecie samicy - rzekotka torbowa Flectonotus pygmaeus
Odstępstwa w rozrodzie
Rozwój jaj na grzbiecie samicy - grzbietoród amerykański Pipa pipa
Przekrój przez skórę grzbietoroda
Odstępstwa w rozrodzie
Rozwój jaj na grzbiecie samicy - rzekotka wylęgarka Gastrotheca ovifera
Odstępstwa w rozrodzie
Rozwój kijanek w torbach lęgowych po bokach ciała samca - Assa darlingtoni
Odstępstwa w rozrodzie
Gniazda pianowe - Chiromantis xerampelina
Odstępstwa w rozrodzie
Jaja składane na liściach
i zwilżane moczem.
Po wylęgu samica przenosi kijanki
pojedynczo do zbiorników w liściach,
i co parę dni karmi je
niezapłodnionymi jajami
drzewołaz karłowaty Dendrobates
pumillo