profil produktu

PROFIL PRODUKTU
LD Systems LAX12DA
Marek Kozik
N
ie tak dawno, bo w numerze marzec/
kwiecień 2008 Live Sound Polska,
przedstawiałem mikser niemieckiej
firmy LD Systems LAX8D, który świetnie
sprawdza się w niewielkich projektach mu­
zycznych lub w domowym studiu nagra­
niowym. Nie bez powodu o tym piszę, bo­
wiem chciałbym dziś przybliżyć następnego
przedstawiciela serii LAX, a mianowicie
LAX12DA.
SERIA LAX
W serii jak to w serii, jest dużo wspól­
nych rozwiązań konstrukcyjnych i, aby nie
powtarzać się, będę przedstawiać głównie
cechy różniące te dwa bliźniacze urządze­
nia. Więc na samym początku zapraszam
do lektury opisu LAX’a 8D, nie dla zdo­
bycia sławy wątpliwej, lecz dla uzyskania
płynności tematu rozważań. Gdy Kocha­
ny Czytelniku porównasz zdjęcia obu przy­
wołanych przeze mnie urządzeń, powiesz
Powermikser rodem z Niemiec
„o czym gość mówi, przecież LAX8D to nie
to samo co LAX12DA”. I częściowo będziesz
miał rację, bowiem LD Systems LAX12DA
to przede wszystkim powermikser, a na do­
datek o większej ilości kanałów i mnogo­
ści różnorakich regulatorów. Prezentowa­
ne urządzenie jest przede wszystkim wersją
miksera LAX12D wyposażoną w końców­
kę mocy. Aby jednak przerwać ten spór sa­
mego z sobą, przejdę do przedstawiania
konstrukcji urządzenia wyprodukowanego
przez firmę Adam Hall GmbH, której marką
jest LD Systems.
MIKSER Z ZEWNĄTRZ
Obudowa zewnętrzna powermiksera wy­
konana jest w całości z blachy stalowej,
polakierowanej na kolor czarny. Wszyst­
kie opisy oraz wygląd zewnętrzny jest
identyczny jak w mikserze LAX8D, ale
także w pozostałych urządzeniach serii
LAX. Z racji tego, że dwunastka zawiera
w swojej obudowie wzmacniacz, waga jego
jest trochę większa i, dla wygody użytkow­
ników, lewy i prawy bok obudowy wyposa­
żony został w uchwyty transportowe z two­
rzywa sztucznego. Zaskoczeniem dla mnie
osobiście jest zamontowanie w plastiko­
wych uchwytach paska do zawieszenia
LAX’a na ramieniu. Dosyć dziwna spra­
wa – nie należę do najmniejszych, ale no­
szenie jedenastu kilogramów na ramieniu
szybko mi się znudziło (żeby nie powie­
dzieć – zmęczyło) i cały czas nachodziło
mnie jak natręt przeświadczenie, że ten
pasek wyrwie się z tworzywa i urządze­
nie z hukiem runie na podłogę. Ale, oczy­
wiście, jest to małe dziwactwo konstruk­
cyjne, gdyż mikser służy do miksowania,
a nie do noszenia na ramieniu.
LAX12DA wyposażony jest w osłonę re­
gulatorów, która wykonana jest z przezro­
czystego tworzywa sztucznego typu lexan,
a nie jak u mniejszego brata z grubego ce­
luloidu. Osłona ma zaczepy, które unie­
możliwiają jej osunięcie się, nawet pod­
czas transportu na ramieniu. Osłona taka
to fajny pomysł zabezpieczający regulatory
przed uszkodzeniem w czasie transportu.
KONFIGURACJA
Powermikser ma cztery kanały monofo­
niczne o identycznej architekturze. Kanał
monofoniczny wyposażony jest w wejście
mikrofonowe oraz liniowe. Wejście mi­
krofonowe zapewnia możliwość zasilania
mikrofonów pojemnościowych z zasilacza
napięcia fantomowego +48V. Włączenie
napięcia zasilającego mikrofony odbywa
się za pośrednictwem wyłącznika znajdują­
cego się na płycie tylnej LAX-a, nad gniaz­
dem zasilania z sieci napięcia przemienne­
go 230 V. Oczywiście, napięcie fantomowe,
po jego włączeniu, pojawi się na wszyst­
kich wejściach mikrofonowych jednocze­
śnie. Kanał monofoniczny wyposażony jest
w regulator czułości wejścia oraz wyłącz­
nik filtra górnoprzepustowego 18 dB/okt
50 Live Sound Polska listopad/grudzień 2008
Płyta z regulatorami na pierwszy rzut oka jest
podobna do tej z LAX8D, są jednak pewne różnice,
np. w korekcji.
i częstotliwości granicznej 75 Hz. Po regu­
lacji czułości kanał monofoniczny ma wej­
ście/wyjście INSERT, służące do podłącze­
nia zewnętrznego procesora dynamicznego
lub efektowego.
Pierwszą różnicą pomiędzy kanałami mo­
nofonicznymi LAX’a 8 a LAX’a 12 jest regu­
lacja barwy. W LAX12DA jest ona trójpunk­
towa, z tym że środek pasma regulowany
jest za pomocą korektora parametrycz­
nego. A więc zaczynając od góry, często­
tliwość środkowa filtra tonów wysokich
to 12 kHz, częstotliwość środkowa filtra
tonów średnich regulowana jest w zakresie
od 100 Hz do 8 kHz, zaś jego dobroć w za­
kresie +/-15dB, a częstotliwość środkowa
filtra tonów niskich to 80 Hz. Powermikser
ma dwie wysyłki, AUX 1 oraz AUX 2. Blok
wysyłek AUX LAX’a 12 również nieco różni
się od mniejszej ósemki. AUX1 wyposażony
jest w przełącznik pozwalający na ustawie­
nie wysyłki jako PRE (przed tłumikiem ka­
nału) lub POST (za tłumikiem). AUX2 usta­
wiony jest zawsze jako POST. Dwunastka
wyposażona jest również w regulatory AUX
SEND1 oraz 2, które pełnią rolę mastera
wysyłanych sygnałów AUX1 i 2.
Kanał monofoniczny oferuje możli­
wość wyciszenia jego sygnału w głów­
nym miksie. Ale w tym miejscu znów nie
jest to takie „hop-siup” i wyłącznik kana­
łu to nie tylko typowy MUTE, ale MUTE/
ALT3-4. Co to za diabelstwo ten ALT3-4?
LAX12DA wyposażony jest w dodatkową
linię alternatywną ALT3-4, która ma osobne
wyjścia. Za pomocą tej linii możemy stwo­
rzyć np. osobny odsłuch. Wyobraźmy sobie,
że nagłaśniamy zespół, którego kongista
chce mieć w odsłuchu tylko siebie i bas
(bo np. nie lubi wokalistki). Wtedy wyci­
szamy bas i kongo, a do wyjść ALT3 lub
Większość gniazd znajduje się na płycie czołowej powermiksera. Z tyłu znajdziemy gniazda Speakon do
podłączenia głośników, gniazdo kabla zasilającego, wyłącznik główny i zasilania Phantom oraz gniazdo
foot switcha.
4 podłączamy aktywny odsłuch tylko dla
perkusisty. No tak, powie ktoś, ale w głów­
nym miksie nie będzie ani basu ani konga?
Nie jest to jednak problem, gdyż LD Systems
wyposażyło LAX12DA w przycisk znajdu­
jący się w grupie ASSIGN TO MIX, pozwa­
lający doprowadzić do głównej szyny sy­
gnał skierowany na szynę ALT3-4. Możemy
mieć również sytuację, gdy nie wszystkie
kanały potrzebne są np. na początku kon­
certu, ale pod koniec potrzebujemy wszyst­
kich wejść. Wystarczy niewykorzystane ka­
nały wyciszyć, a w chwili potrzeby jednym
przyciskiem doprowadzić je do głównego
miksu. Oczywiście, dodatkowy miks ALT34 ma swój tłumik, pozwalający na regulo­
wanie głośności. Regulacja jednak wpływa
również na ilość sygnału doprowadzanego
do głównego miksu.
Do szyny głównej domiksować możemy
również sygnał z wejścia 2TK i do tego służy
przycisk 2TK w bloku ASSIGN TO MIX. Po­
ziom sygnału wejściowego 2TK można re­
gulować za pomocą potencjometru 2TK IN.
Kanały monofoniczne wyposażone są rów­
nież w przycisk SOLO. Ten przycisk powo­
duje podanie na wyjścia CTR ROOM wy­
branego kanału, równocześnie wyciszając
pozostałe kanały. Dodatkowo na wskaźniku
OUTPUT LEVEL zobaczymy poziom wybra­
nego kanału, lecz LAX12DA daje możliwość
obserwacji poziomu sygnały tak PFL (czyli
przed tłumikiem kanału), jak i AFL (czyli
po tłumiku). Przełączenia dokonujemy za
Płytka procesora efektów, który zawiera 100 presetów, m. in.: Echo, Tremolo, Plate, Chorus, Vocal, Rotary,
Flanger czy pogłosy.
listopad/grudzień 2008 Live Sound Polska 51
PROFIL PRODUKTU
MIKSER WEWNĄTRZ
LAX12DA ma wbudowany zasilacz impulsowy, co znacząco wpłynęło tak na gabaryty, jak i wagę całego
urządzenia.
pośrednictwem przełącznika SOLO MODE.
Funkcję tą można wykorzys­tać podczas
ustawiania poziomów głośności lub spraw­
dzenia działania kanału.
LAX12DA ma również rozbudowaną sek­
cję CONTROL ROOM. W tej sekcji możemy
decydować czy w słuchawkach bądź w od­
słuchu reżyserskim, znajduje się główny
miks, dodatkowy miks ALT3-4, czy też sy­
gnał doprowadzony do wejścia 2TK. Oczy­
wiście, przełączniki bloku CTR ROOM SO­
URCE działają równolegle, czyli wciśnięcie
dwóch czy trzech przycisków spowoduje od­
słuch odpowiednio z dwóch czy też trzech
źródeł.
I w ten oto sprytny sposób w zasadzie
przedstawiłem różnice, a dokładnie ulep­
szenia, w mikserach LAX8D i LAX12DA.
Pozostały jeszcze cztery kanały stereofo­
niczne, które wyposażone są, podobnie jak
kanały monofoniczne, w innowacje typu
AUX1 PRE/POST, MUTE/ALT3-4 oraz SOLO.
Różnicą jednak najważniejszą pomiędzy
LAX8 a LAX12 w dziedzinie kanałów ste­
reo jest zastosowanie w dwunastce cztero­
punktowej barwy tonu, o częstotliwościach
12 kHz, 3 kHz, 500 Hz oraz 80 Hz. Wszyst­
kie filtry umożliwiają regulację w zakre­
sie +/-15dB.
Podobnie, jak to było w LAX8D, również
w powermikserze znajduje się procesor
dźwięku, zaopatrzony w sto gotowych prese­
tów, pogrupowanych w dziesięciu bankach.
Jak przystało na powermikser, LAX12DA
w swoim wnętrzu zawiera wzmacniacz
mocy pracujący w klasie AB. Wzmacniacz
ten wyposażony jest w zabezpieczenie ze­
stawów głośnikowych przed pojawieniem
52 Live Sound Polska listopad/grudzień 2008
się napięcia stałego oraz opóźnione załącza­
nie zestawów głośnikowych. Moc wzmac­
niacza to 300 W RMS przy impedancji 4 Ω
na kanał lub 200 W RMS przy impedancji
obciążenia równej 8 Ω. Do dołączenia zesta­
wów głośnikowych służą wyjścia w formie
gniazd SPEACON oraz JACK ¼”. Sześćset
watów mocy to nie byle co, a co ważniejsze,
trzeba kawałek zasilacza, aby takie urzą­
dzenie zasilić. LD Systems sięgnął tutaj po
nowe technologie i zastosował zasilacz im­
pulsowy. Dzięki temu rozwiązaniu waga
urządzenia to około 11 kg i, oczywiście,
gabaryty całości są mniejsze.
Wewnętrzna budowa LAX12DA nie budzi
żadnych zastrzeżeń, może oprócz jedne­
go, że aby dostać się do wnętrza trzeba
rozłączyć kilka połączeń wtyczkowych (na
szczęście). Jest to jednak zmartwienie ser­
wisu (nieczęste jak mniemam). Blok wejść
oraz przedwzmacniaczy, jak nakazuje sztu­
ka, jest ekranowany od wzmacniacza mocy
oraz zasilacza za pomocą miękkiej blachy
stalowej. Połączenia pomiędzy płytkami
wykonane są przewodami zakończonymi
konektorami lub złączami. Wszystkie ele­
menty większe gabarytowo są dodatkowo
zabezpieczane klejem w celu uniknięcia
oberwania końcówek elementów. Płyt­
ki montowane są w technologii tak prze­
wlekanej, jak również SMD (montaż po­
wierzchniowy). Potencjometry obrotowe nie
są przykręcane do płyty czołowej. Ja oso­
biście nie należę do zwolenników takiego
rozwiązania. Oczywiście, z pozycji serwi­
su jest to duże ułatwienie, gdyż ilość po­
łączeń skręcanych mocno się zmniejsza,
lecz z pozycji użytkownika łatwo jest taki
kiwający się potencjometr obruszać w pły­
cie drukowanej. A poza tym z rozbiórką LA­
X12DA nie jest tak jednoznacznie prosto,
gdyż tłumiki kanałów są klejone do spodu
płyty czołowej i wprawdzie odkręcać nie
trzeba, ale za to odrywać...
W SUMIE
Podsumowując, LAX12DA to powermik­
ser niemieckiej marki LD Systems działają­
cej w korporacji Adam Hall GmbH. Trzeba
Wzmacniacz pracujący w klasie AB dysponuje 300 W mocy RMS, przy impedancji 4 Ω na kanał lub 200 W RMS,
przy impedancji obciążenia równej 8 Ω.
INFORMACJE:
Pasmo przenoszenia: 20 Hz-22 kHz, +/-1 dB
Zniekształcenia: <0,03% przy +0 dB, 1 kHz
Impedancje:wejścia: 10 kΩ
wyjścia: 10 kΩ lub więcej
wyjście nagrywania: 120 Ω
Korekcja:Hi – +/-15 dB@12 kHz
Mid – +/-15 dB@100 Hz-8 kHz (mic)
Mid – +/-15 dB@3 kHz i 500 Hz
(stereo)
Low – +/-15 dB@80 Hz.
Konwersja A/D i D/A sekcji DSP: 24 bity
Ilość efektów: 100 (Echo, Echo+Verb,
Tremolo, Plate, Chorus, Vocal, Rotary, Small
Room, Flanger+Verb, Large Hall)
Moc: 2 x 300 W@4 Ω lub 2 x 200 W@8 Ω
(1 kHz@1% THD+N) RMS
Zasilanie: 210-230 V AC, 50 Hz
Pobór mocy: 1150 W
Wymiary: 427 x 425 x 161 mm
Waga: 10,58 kg
Cena: 1.525 zł
Dostarczył:
Adam Hall GmbH
Rudolf-Diesel-Straße 5
D-61267 Neu-Anspach, Niemcy
stwierdzić, że przedstawiciel serii LAX jest
dobrze przemyślany konstrukcyjnie pod
kątem użytkownika. Wyraźna, kontrasto­
wo opisana płyta czołowa oraz zróżnico­
wana kolorystyka gałek potencjometrów
ułatwia orientację w sytuacji na stole mik­
serskim. Nie można nie wspomnieć o cał­
kowicie innych gałkach czułości kanałów
monofonicznych, zmniejszających przypad­
ki pomyłkowego przeregulowania czułości.
Cztery kanały mono oraz cztery podwój­
ne kanały stereo pozwolą na nagłośnienie
małego zespołu czy imprezy typu bankiet.
Dodatkowe wyjścia kanałów pomocniczych
dają możliwość tworzenia alternatywnego
miksu lub selektywnego odsłuchu. Wyjś­
cia sygnału miksu głównego, tak syme­
tryczne jak i niesymetryczne, dają moż­
liwość podłączenia systemu aktywnego
lub mocniejszej końcówki. Dobre brzmie­
nie kanałów, w połączeniu z dobrze do­
braną korekcją, pozwala na zadowalające
wzmocnienie wokalu czy instrumentów.
Możliwość regulacji ilości efektu dostar­
czanego z wewnętrznego procesora pozwa­
la na stworzenie nie przesadzonego klima­
tu odsłuchiwanego materiału. Stosunkowo
nieduża waga (w stosunku do mocy) po­
wermiksera powoduje, że LAX12DA jest
mobilnym urządzeniem nagłaśniającym.
Przeważnie małe i (nie bójmy się tego po­
wiedzieć) amatorskie projekty traktowane
są z lekkim przymrużeniem oka, podobnie
jak i sprzęt przeznaczony do takich pro­
jektów nie jest wybujały brzmieniowo oraz
technologicznie. Firma LD Systems jednak
postawiła na jakość i funkcjonalność już od
podstaw. Wiadomo, że LAX12DA jest sprzę­
tem dedykowanym niedużym aplikacjom,
ale jednocześnie jego możliwości na pewno
dadzą wiele satysfakcji i walorów odsłucho­
wych, czego szczerze życzę wszystkim użyt­
kownikom oraz słuchaczom.
Lista polskich dystrybutorów urządzeń firmy LD Systems
znajduje się na stronie www.ld-systems.com lub
www.adamhall.com.
Płyta z przedwzmacniaczami przykręcona jest do panelu głównego za pomocą wkrętów (potencjometry obrotowe
nie są przykręcane do płyty czołowej, co ma swoje plusy i minusy).