Wydanie specjalne - Systemy bezpieczeństwa, automatyka
Transkrypt
Wydanie specjalne - Systemy bezpieczeństwa, automatyka
2015 luty WWW.SYSTEMYALARMOWE.COM.PL WA SY AU TO M WA BEZPIECZEŃ Y M ST E T S AT YKA BUDYNKO partnerzy wydania: partnerzy wydania: siła integracji Przez dziesięciolecia Honeywell udowadnia swoim klientom, że potrafi zapewnić bezpieczeństwo i optymalne wykorzystanie energii w budynkach, które wyposażył w zintegrowane rozwiązania. Utrzymanie budynku w dobie współczesnych wyzwań gospodarczych wymaga odpowiedniego wykorzystania technologii i wiedzy. Tylko harmonijne połączenie tych zasobów pozwala uzyskać rzeczywiste efekty. Integracja systemów automatyki i bezpieczeństwa w budynku podnosi jakość zarządzania przy jednoczesnym obniżeniu kosztów i ryzyka. Wyobraź sobie, że technika działa dla Ciebie i przynosi wymierne korzyści finansowe. Honeywell Enterprise Buildings Integrator (EBI™) korzysta z najnowszych dostępnych technologii informatycznych, co gwarantuje pewne zarządzanie informacją cyfrową i lepszy nadzór nad budynkiem. Nigdy wcześniej moc tkwiąca w integracji nie była bardziej realna. Honeywell Building Solutions (HBS) jest znanym i doświadczonym dostawcą infrastruktury inteligentnego budynku, która odpowiada za zarządzanie energią, nadzór nad instalacjami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo osób i mienia oraz świadczy usługi serwisowe dla tysięcy klientów w Polsce i na świecie. Od koncepcji, poprzez projekt i realizację, uruchomienie i wsparcie techniczne HBS bazuje na lokalnym doświadczeniu i globalnych zasobach, po to, żeby dostarczyć swoim klientom indywidualne rozwiązania, które pomogą osiągnąć zakładane cele. Innowacyjna technologia przynosząca zyski. W celu uzyskania pełniejszej informacji prosimy o kontakt: tel. +48 22 606 09 00 lub http://www.honeywell.com.pl wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Spis treści 4 8 10 12 14 16 18 19 24 26 Zarządzanie inteligentnymi budynkami biurowymi Zbigniew Kidawa GEMOS – inteligentny system na miarę każdego obiektu Ela-compil Honeywell EBI i DVM – synonimy inteligencji w budynkach Honeywell Building Solutions Fundament inteligentnie zintegrowanego budynku Grzegorz Suwała, Dariusz Romejko – Siemens Sp. z o.o. P2000 Johnson Controls – integracja systemu z platformami VMS Johnson Controls International Sterowanie windami – interfejsy wysokiego poziomu ID Electronics Pelco by Schneider Electric: inteligentne integracje Schneider Electric Uniwersalne okablowanie do tradycyjnego i inteligentnego domu Andrzej Tomczak Zintegrowane systemy sygnalizacji i wentylacji pożarowej. Zasilanie napięciem stałym 24 V i przemiennym 230 V – Merawex Protokół BACnet Wydawca: Redakcja „Systemy Alarmowe” 02-952 Warszawa, ul. Wiertnicza 65 tel.: 22 651 80 00 faks: 22 651 92 00 [email protected] www.systemyalarmowe.com.pl partnerzy wydania: „Systemy Alarmowe” – dwumiesięcznik branży security o tematyce: • Sygnalizacja włamania i napadu • Sygnalizacja pożarowa • Telewizja dozorowa CCTV • Kontrola dostępu • Biometria • Systemy Zintegrowane • Automatyka Budynkowa • Ochrona danych i informacji 3 4 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Zbigniew Kidawa Zarządzanie inteligentnymi budynkami biurowymi W artykule zostały przedstawione spostrzeżenia autora na temat zarządzania inteligentnymi budynkami biurowymi. Omówiono podstawowe wymagania stawiane systemom zarządzania, a także najczęstsze błędy w projektowaniu i realizacji inteligentnych budynków. W podsumowaniu zaprezentowano korzyści wynikające ze stosowania rozwiązań zintegrowanych oraz omówiono perspektywy rozwoju inteligentnych systemów budynkowych. partnerzy wydania: Budynki biurowe Na wstępie rozważań na temat systemów zarządzania w biurowcach warto uzmysłowić sobie, jak ważny jest ten element dla inwestora. Doświadczony inwestor przystępując do budowy nowego obiektu, zwraca uwagę na wizerunek, przestrzeń wokół budynku, komfort w pomieszczeniach, wpływ budynku na środowisko i w końcu na wyposażenie techniczne i instalacje. Z doświadczenia wiemy, że całkowita wartość systemów bezpieczeństwa i komfortu (kontrola dostępu, telewi- zja dozorowa, sygnalizacja włamania i napadu, instalacje SAP i DSO oraz automatyka komfortu) stanowi 6 – 10% wartości inwestycji. Można śmiało postawić tezę, że dla większości inwestorów wyposażenie budynku biurowego w systemy bezpieczeństwa jest smutną koniecznością i znajduje się w kategorii tematów mniejszego zainteresowania. Omawiając budynki biurowe, należy uwzględnić fakt, który nie jest oczywisty, że obiekty te są budynkami użyteczności publicznej i obowiązują 5 w tym zakresie wszystkie dotyczące ich przepisy. Warto również wiedzieć, jaki jest podział budynków pod względem wysokości: • niskie (N) – do 12 m włącznie nad poziomem terenu, • średniowysokie (SW) – ponad 12 m do 25 m włącznie nad poziomem terenu, • wysokie (W) – ponad 25 m do 55 m włącznie nad poziomem terenu, • wysokościowe (WW) – powyżej 55 m nad poziomem terenu. Trzeba pamiętać, że w zależności od danej kategorii obiektu mogą obowiązywać dodatkowe wymagania techniczne, np. obowiązek stosowania systemu DSO po przekroczeniu określonej wysokości budynku. Spojrzenie całościowe (od projektu do serwisu) Podejście inwestora do wyposażenia technicznego budynku jest różne w zależności od tego, czy budynek powstaje tylko po to, żeby go wkrótce sprzedać z zyskiem, czy po to, by bezpośrednio czerpać korzyści z najmu powierzchni. Dla szanujących się dostawców i wykonawców instalacji bezpieczeństwa i automatyki naprawdę interesująca jest współpraca z drugim typem inwestorów. Inwestor, który eksploatuje budynek, jest świadomy, że w ciągu 20 lat eksploatacji obiektu tylko 20% poniesionych kosztów stanowią koszty inwestycyjne, reszta to koszty eksploatacji, modernizacji, aktualizacji itp. Oto wykaz najistotniejszych elementów, które trzeba uwzględnić w trakcie kolejnych etapów budowania i eksploatacji budynku: • Koncepcja i projekt budynku – jasne zdefiniowanie przeznaczenia budynku, – postawienie na sprawdzone rozwiązania i zastosowanie urządzeń o najlepszych w danym czasie parametrach, – zdefiniowane ścieżki migracji systemów budynkowych i otwartość w projektowaniu, – możliwość wykorzystania wspólnej platformy sieciowej w celu integracji systemów budynkowych. • Wykonanie instalacji bezpieczeństwa i automatyki (dostawy, realizacja i uruchomienie) – postawienie na doświadczonych wykonawców, – nadzór nad realizacją i skrupulatne pilnowanie czasu i budżetu, – wykonywanie instalacji przez niezmienny, zgrany zespół, w którym panują dobre międzyludzkie relacje i dobra komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna, – mobilizacja i skuteczne planowanie zasobów, – zapewnienie zgodności instalacji z przepisami prawa, partnerzy wydania: – zapewnienie technicznej poprawności wykonywanych instalacji, – zarządzanie ryzykiem (szczególnie podczas uruchamiania instalacji), – dokumentowanie uruchomienia instalacji, – weryfikowanie zgodności wykonanych instalacji z dokumentacją, – potwierdzenie zakończenia uruchamiania protokołem bezusterkowego odbioru. • Codzienna obsługa i serwis – zdalny monitoring wszystkich istotnych parametrów instalacji, – zatrudnienie wykwalifikowanych, doświadczonych i dobrze przeszkolonych operatorów systemów, – zagwarantowanie sprawnego serwisu gwarantującego naprawy i nieprzerwane działanie. Optymalny zestaw sprzętu systemu BMS powinien zawierać następujące elementy: • Dedykowany na potrzeby BMS serwer, umożliwiający podłączenie i integrację budynkowych systemów technicznych, systemów bezpieczeństwa oraz zapewniający równorzędny dostęp dla stacji operatorskich do wszystkich zdefiniowanych w bazie danych rekordów i zmiennych. • Stacje operatorskie wyznaczone do obsługi konkretnych instalacji technicznych, stacje do instalacji cyfrowej telewizji dozorowej oraz stacje dla pozostałych systemów bezpieczeństwa (wg podziału obowiązków w obsłudze budynku). Oparte na komputerze klasy PC stanowiska stacji operatorskich wraz z oprogramowaniem graficznym umożliwiają operatorom dostęp do wszystkich sterowanych i monitoCechy dobrego systemu rowanych punktów i funkcjonują jako poddo zarządzania stawowy interfejs systemu BMS. Dostęp inteligentnym budynkiem operatorów do odpowiednich zasobów System zarządzania w budynku inteligentsystemu oraz możliwość oddziaływania na nym powinien być w pełni otwarty. Rozumie obsługiwane przez nich urządzenia i instasię przez to zastosowanie tylko otwartych lacje jest chroniony hasłem tak, aby był on protokołów komunikacyjnych. Przesyłanie możliwy tylko dla osób uprawnionych. danych pomiędzy sterownikami swobod- • Drukarki do rejestrowania na papierze ranie programowalnymi oraz komunikacja do portów systemowych, alarmów i trendów. systemu BMS (BMS – Building Management • Sieć komunikacyjna. Udostępnianie zaSystem) powinna odbywać się z wykorzystasobów serwera dla stacji operatorskiej odniem sieci IP. System powinien mieć możlibywa się za pośrednictwem sieci Ethernet wość komunikacji poprzez protokoły BACLAN/WAN wykorzystującej odpowiednie net®, LON, M-Bus, Modbus, OPC. protokoły komunikacyjne (np. TCP/IP). O ile to możliwe, do komunikacji można System BMS powinien integrować urząwykorzystać okablowanie strukturalne dzenia różnych producentów (sterowniki budynku. automatyki HVAC, analizatory sieci, ste- • Sterowniki sieciowe zapewniające komrowniki agregatów wody lodowej, centrale pleksowe sterowanie i monitoring, rejesystemu sygnalizacji pożarowej itp.). Aby strację zdarzeń, zdalne powiadomienie taka integracja była możliwa, dostawcy alarmowe. Informacje z obiektu są urządzeń, które mają być zinzbierane z wykorzystaniem tegrowane w ramach BMS, modułów I/O lub poprzez powinni dostarczyć rapodłączenie urządzeń zem z urządzeniem w ykorzystujących wszelkie licencje oraz możliwości inteo p ro gr am ow a ni e gracyjne samych narzędziowe niesterowników – koDla większości inwestorów zbędne do ich munikacja Modwyposażenie budynku biurowekonfiguracji i urubus lub BACnet. go w systemy bezpieczeństwa jest chomienia. Sterowniki sieciosmutną koniecznością i znajduje się Urządzenia wypowe mają porty zew kategorii tematów mniejszego sażone w protokół wnętrzne, które zainteresowania. Modicon Modbus umożliwiają podRTU powinny prałączenie: cować jako podrzęd– modułów I/O ne (slave) w stosunku (wejścia/wyjścia) stado systemu BMS. Ich nowiących naturalne dostawca musi udostępnić rozszerzenie możliwości rejestr zmiennych wraz z opisterowników. Moduły te są rozsami. Również dostawca urządzeń proszone w budynku i zlokalizowane korzystających z protokołu Meter-Bus musi przy urządzeniach podłączanych do sysprzedstawić rejestr zmiennych i ich opisy. temu BMS; Urządzenia LON powinny mieć certyfikat – urządzeń zewnętrznych posługujących LonMark zgodny z ANSI/CEA 709.1, a dostawsię jednym z otwartych protokołów koca urządzeń – zapewnić pliki XIF oraz plugmunikacji szeregowej: Modbus MS/TP lub -iny konfiguracyjne. BACnet MS/TP. 6 Wszelkie aplikacje, zależności i interakcje są realizowane bezpośrednio w sterowniku sieciowym w taki sposób, aby mógł on pełnić swoje podstawowe funkcje niezależnie od reszty systemu (np. w przypadku awarii sieci Ethernet lub awarii serwera). Najważniejszą cechą systemu BMS jest integracja na poziomie jednej wspólnej bazy danych SQL dla całego zasobu danych o budynku. Zdarzenia, wartości punktów systemowych, alarmy i inne parametry dostępne w każdym z systemów: kontroli dostępu, sygnalizacji włamania, sygnalizacji pożarowej, parkingowego oraz systemu nadzoru instalacji technicznych i komfortu znajdują się we wspólnej bazie danych SQL serwera BMS. Skonfigurowanie takiej struktury bazy danych pozwala na tworzenie dowolnych interakcji pomiędzy systemami, wyzwalanych nie tylko na podstawie zdarzeń najwyższego priorytetu (np. poprzez dodatkowe styki alarmowe), ale również inicjowanych zdarzeniami o niższym priorytecie. Interfejs użytkownika niezależnie od obsługiwanego systemu jest identyczny, dostępny bez przełączania pomiędzy programami. Każda stacja operatorska zainstalowana w obiekcie musi zapewniać dostęp do danych ze wszystkich instalacji podłączonych do BMS, a jedynym ograniczeniem powinien być poziom dostępu danego użytkownika. Z punktu widzenia stacji nadzoru każdy z dostępnych i podłączonych punktów instalacji technicznych w budynku jest możliwy do odczytu oraz ewentualnej modyfikacji z poziomu stanowiska operatorskiego przez uprawnionego operatora. Stacja operatorska gwarantuje operatorowi dostęp do pełnego zestawu in- partnerzy wydania: wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa formacji dotyczących obsługiwanych przez Miarą inteligencji budynku powinna być niego instalacji. Ponadto wspomaga go w po- jego zdolność do zapewnienia komfortu dejmowaniu właściwych decyzji związanych i obrona przed zakłóceniami zewnętrznymi, z obsługą instalacji dzięki systemowi odpo- przy jednoczesnej minimalizacji nakładów wiednich podpowiedzi i automana jego wykonanie i eksploatatycznych reakcji na wynikłe cję. Pozorne oszczędności na zdarzenia. Struktura sysetapie inwestycji z pewtemu operatorskiego, nością dadzą znać o soa w szczególności bie już w pierwszych hierarchia obrazów latach funkcjonosynoptycznych powania obiektu. Nie winna być przejmożna w prosty Zdarzyło się, rzysta i łatwa sposób wyliczyć że projekt nowo wznoszonego w nawigacji. Przewartości bezpiebiurowca nie uwzględniał miejsca chodzenie poczeństwa ludzi dla centralnej sterowni między poszczei mienia w biurze. (architekt nie przewidział). gólnymi obrazami Inteligentny bui akcje operatorskie dynek to nie tylko powinny odbywać modne hasło, to taksię intuicyjnie za poże racjonalny wybór mocą myszy i/lub klamądrego inwestora. wiatury. Systemy BMS projektuje się Najczęściej jako systemy skalowalne. Oznacza popełniane błędy to, że inwestor będzie miał możliwość roz- Ciągle jeszcze niezbyt duża liczba oddabudowy w sposób dostosowany do zmiany nych do użytku inteligentnych budynków obiektu i oczekiwań najemców biur. oraz fakt, że instalacje niskoprądowe (w tym Podstawową zaletą inteligentnego budynku bezpieczeństwa) są wykonywane na samym biurowego jest właśnie integracja wielu sys- końcu procesu inwestycyjnego, kiedy kutemów i płynąca z niej synergia. Poszczegól- mulują się wszystkie opóźnienia. Stan ten ne podsystemy pracują autonomicznie, czyli powoduje, że dochodzi do wielu błędów mogą niezależnie realizować swoje zadania, i uproszczeń. Oto typowe problemy dostrzea jednocześnie system jest tak skonstruowa- żone podczas udziału w inwestycjach: ny, by poszczególne jego elementy były • brak niezależnego, profesjonalnego konw stałym kontakcie. Sytuacja ta jest szczesultanta (koordynatora) działającego gólnie ważna w momentach krytycznych, w imieniu inwestora, kiedy reakcje muszą być natychmiastowe • wykonanie pełnego projektu wykonawi automatyczne. czego poszczególnych systemów w ra- 7 mach inteligentnego budynku przed ogłoszeniem przetargu na realizację, • niezależne projektowanie poszczególnych systemów w ramach inteligentnego budynku bez koordynacji, • nieodpowiednie miejsce na centralną sterownię, • powierzanie wykonawstwa firmom bez tradycji na rynku polskim. Zdarza się, że inwestorzy nie powołują niezależnego konsultanta (koordynatora), którego zadaniem powinno być dopilnowanie w imieniu inwestora, aby zastosowane instalacje w budowanym obiekcie były spójne. Dzieje się tak z powodu źle rozumianej oszczędności, braku doświadczenia inwestora lub dominującej roli generalnego wykonawcy. Inwestor powinien też zwrócić uwagę, aby nie dopuścić do żywiołowego powstawania projektów wykonawczych instalacji technicznych przed rozstrzygnięciem przetargu na kompleksowe wykonawstwo systemów niskoprądowych dla inteligentnego budynku. Każdy taki projekt wykonawczy musi zawierać specyfikację zastosowanego sprzętu, jednoznacznie wskazując dostawcę urządzeń. Mimo coraz większej unifikacji i standaryzacji urządzeń automatyki i systemów bezpieczeństwa system każdego producenta ma swoją specyfikę, i jeśli nie jest to system otwarty, ma również własny protokół transmisji danych. Wykonanie projektów bazujących nawet na najlepszych produktach, ale różnych producentów może doprowadzić do tego, że nie będzie możliwe osiągnięcie zakładanego przez inwestora celu, tzn. stworzenie inteligentnego budynku. Być może trudno w to uwierzyć, ale zdarzyło się, że projekt nowo wznoszonego biurowca nie uwzględniał miejsca dla centralnej sterowni (architekt nie przewidział). Centralną sterownię można przyrównać do mózgu inteligentnego budynku – ze względu na funkcje, jakie pełni, nie powinna znajdować się w przypadkowym miejscu. W centralnej sterowni znajdują się komputerowe stanowiska operatorskie z monitorami i drukarkami. Na ekranach komputerów są monitorowane wszystkie działające na terenie budynku instalacje, niezależnie od tego czy korzystają ze wspólnej bazy danych (system zintegrowany), czy każdy system działa autonomicznie. Komputerowy system nadzoru wspomaga decyzje obsługi obiektu, szczególnie w sytuacjach krytycznych, wymagających natychmiastowego działania i w związku z tym odpowiednie warunki pracy obsługi tego systemu rzutują bezpośrednio na bezpieczeństwo ludzi i sprzętu. Korzyści ze stosowania rozwiązań zintegrowanych Oto najistotniejsze korzyści płynące ze stosowania zintegrowanych systemów zarządzania budynkami: partnerzy wydania: • Minimalizowanie ryzyka czając natychmiastowej analizy, podpowieWczesna identyfikacja ryzyka i zagrożenia dzi dla projektantów, ułatwią interpretację znacząco wpłynie na zmniejszenie skut- danych i ostatecznie wygenerują wszystkie ków naruszenia bezpieczeństwa i awarii niezbędne dokumenty projektowe. Elektrosprzętu w budynku. niczna struktura danych wspomoże urucho• Zamiana strumienia danych mienie, utrzymanie budynku w trakw wiedzę cie eksploatacji, konserwację Integracja pozwala i ewentualną renowację. na przełożenie duInteligentny budynek żej ilości danych będzie automatycznie w wiedzę poprzez działał poprzez: prezentację in• automatyczne Instalacje niskoprądowe formacji w forwykrywanie zain(w tym bezpieczeństwa) są wymie przydatnej stalowanych urząkonywane na samym końcu procedo wykorzydzeń, su inwestycyjnego, kiedy kumulują stania i łatwej • t e s t o w a n i e się wszystkie opóźnienia. Stan ten w użyciu. z punktu widzepowoduje, że dochodzi do wielu • Poprawa efeknia prawidłowości błędów i uproszczeń. tywności zarządziałania instalacji, dzania budyn• generowanie kiem algorytmów regulacji, Wdrożenie metody • wdrażanie zarządzania opartej na optymalnych, adaptacyjreakcji na zdarzenia ponych algorytmów regulacji, zwala zautomatyzować pracę, • diagnozowanie i korygouprościć codzienne zadania oraz bardziej wanie powstałych uszkodzeń, efektywnie planować i przydzielać zasoby • zarządzanie konserwacją, do zadań. • dostarczanie dla operatorów i właścicieli • Poprawa obsługi klienta danych dotyczących działania budynku. Rozwiązanie zintegrowane umożliwia lep- Zmiany będą dotyczyć narzędzi projektosze zarządzanie elementami sterowanymi wych, diagnostyki, współpracy systemów z wielu źródeł, poprawę funkcjonalności, i czujników. a także świadczenie dodatkowych usług dla najemców (rozbudowana obsługa sys- Osoby zawodowo zajmujące się systemami temu parkingowego, dedykowana stacja budynkowymi są pod stałą presją poszukiwaoperatorska dla najemcy itp.). nia nowych rozwiązań zapewniających wyższy komfort, większe bezpieczeństwo i efekPodsumowanie tywne wykorzystanie energii. Wymuszają to – co przyniesie przyszłość na nich właściciele budynków, chcący w ten Oczekuje się, że w ciągu najbliższych pięciu sposób poprawić atrakcyjność swojej oferty lat liczba inwestycji związanych z inteligent- na coraz trudniejszym rynku nieruchomości. nymi budynkami w skali całego świata zwięk- Rozwój oprogramowania do projektowania, szy się ponad dwukrotnie w stosunku do sta- powszechność mikroelektroniki, łatwy donu obecnego. stęp do Internetu i ciągłe prace badawcze Coraz powszechniejsze będą intuicyjne w laboratoriach najlepszych firm prowadzą technologie, przyjazne dla użytkownika. do coraz bardziej zaawansowanych rozwiąUpowszechnią się interfejsy użytkownika zań, przy jednoczesnym zmniejszeniu koszz ekranami dotykowym ułatwiające obsługę tów. Pomysły, które wprowadza przodująca systemów poprzez uproszczenie zarządzania firma, szybko są kopiowane przez następną, infrastrukturą techniczną budynku. Pilota- standaryzacja i unifikacja powoduje zacierażowe rozwiązania tego typu są już dostępne nie różnic. w centrach zarządzania kryzysowego i wydaje się, że kolejnym krokiem będzie wpro- W jaki sposób klient może się odnaleźć się wadzenie tych standardów do zarządzania w tej sytuacji? Według mnie kluczową rolę budynkami. zaczną odgrywać integratorzy i producenPowszechne staną się aplikacje mobilne ci dostarczający sprawdzone rozwiązania. wykorzystywane do zdalnego zarządzania, Rozwiązania wynikające z doświadczenia, serwisowania i nadzoru nad systemami. (Naj- poparte wysokimi kwalifikacjami stabilnej lepsi dostawcy systemów BMS już proponują kadry technicznej i zarządzającej. Przetrwają takie rozwiązania). Analiza dużej ilości danych firmy, którym klient nie będzie się bał powieumożliwi szybsze podejmowanie decyzji, rzyć wykonania tego, co decyduje o sukceprzyspieszy automatyzację i zmiejszy koszty sie przedsięwzięcia pod nazwą inteligentny eksploatacyjne budynku. budynek. Najważniejsi będą więc przede Szacuje się, że do roku 2030 zostaną opra- wszystkim ludzie, a nie wybór danego rozcowane programy, które będą wspomagały wiązania technicznego. I to chyba wniosek wszystkie aspekty projektowania, dostar- optymistyczny. 8 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Ela-compil Sp. z o. o. ul. Słoneczna 15A, 60-286 Poznań tel. +48 61 869 38 50; +48 61 869 38 60 faks +48 61 861 47 40 [email protected]; www.ela.pl Z roku na rok rosną wymagania dotyczące norm, jakie muszą spełniać nowo powstające obiekty. Jak podają różnorodne źródła internetowe, koszty zarządzania mogą w niektórych przypadkach stanowić nawet 80% całkowitych kosztów generowanych przez obiekt. Czy istnieje sposób na ich redukcję lub optymalizację? Czy w dobie globalnego dostępu do wszystkich usług poprzez urządzenia elektroniczne da się ograniczyć zużycie energii? Jak sprawić, by zarządzanie obiektem stało się prostsze i bardziej efektywne? Odpowiedź na tak postawione pytania przynosi nowoczesna platforma integrująca – GEMOS, która zaspokoi potrzeby nawet najbardziej wymagających inwestorów, zarządców i użytkowników obiektu. Nowoczesna platforma integrująca systemy bezpieczeństwa System zarządzania GEMOS jest jednym z najbardziej nowoczesnych systemów dostępnych na rynku. Rozwiązanie ma postać nowoczesnej, skalowalnej platformy integrującej dostępnej przez przeglądarkę internetową lub aplikację mobilną. Dostarcza kompletu informacji na temat stanu budynku, umożliwiając kontrolę nad wszystkimi systemami teletechnicznymi zainstalowany- partnerzy wydania: GEMOS inteligentny system na miarę każdego obiektu mi w obiekcie. GEMOS zapewnia integrację wszystkich instalacji budynkowych (w tym odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, takich jak systemy sygnalizacji pożaru, systemy sygnalizacji włamania i napadu, systemy kontroli dostępu, telewizji dozorowej czy dźwiękowego systemu ostrzegania). Dzięki niej możliwa jest wizualizacja w czasie rzeczywistym ww. systemów na planach, rejestracja zdarzeń, archiwizacja i późniejsza zaawansowana analiza danych. GEMOS uła- twia sprawne podejmowanie decyzji w sytuacjach kryzysowych, dzięki czemu zapewnia najwyższy poziom zarządzania bezpieczeństwem. Jedną z najważniejszych cech systemu GEMOS, która daje mu przewagę nad innymi konkurencyjnymi systemami, jest neutralność względem producentów urządzeń i systemów dedykowanych. Pozwala to na pełną swobodę w doborze instalacji budynkowych, 9 co ma znaczenie nie tylko dla optymalnego doboru rozwiązań już na etapie projektowania nowych obiektów, ale również w przypadku rewitalizacji istniejących, w których modernizacja odbywa się stopniowo i musi być zagwarantowana współpraca starszych instalacji z bardziej nowoczesnymi systemami, nierzadko pochodzącymi od innych producentów. Optymalizacja kosztów utrzymania obiektu Wiele funkcji systemu GEMOS korzystnie wpływa na wysoki stan techniczny obiektu i pozwala eliminować pojawiające się usterki. System jest wyposażony m.in. w funkcję monitorowania pracy urządzeń technicznych. Umożliwia to pełną kontrolę nad urządzeniami, ciągłe testowanie ich sprawności i szybką reakcję w przypadku ewentualnej awarii. Stałe dozorowanie urządzeń zwiększa poziom bezpieczeństwa w obiekcie, pozwala też optymalizować wydatki związane z serwisem, a tym samym wpływa na obniżenie kosztów napraw i remontów. Dane zbierane z poszczególnych urządzeń są poddawane analizie w dedykowanym module FM Analyzer, dzięki któremu zarządca obiektu otrzymuje wszystkie informacje niezbędne do prawidłowej oceny stanu instalacji budynkowych. Zgromadzone dane są przedstawiane w formie wykresów lub zestawień tabelarycznych, by maksymalnie ułatwić ich interpretację. Informacje z FM Analyzera stanowią również podstawę do wiarygodnej weryfikacji pracy służb ochrony i firm odpowiedzialnych za konserwację urządzeń. Możliwość zwizualizowania wszystkich systemów zintegrowanych w ramach jednego stanowiska obsługi wpływa korzystnie na ergonomię pracy. Jedno stanowisko obsługi zapewnia także dodatkowe oszczędności związane z mniejszymi nakładami na dedykowane aplikacje, systemy operacyjne i sprzęt komputerowy (serwer, stacje robocze itp.). Gwarantuje szybszą reakcję operatora, a dostarczona kompleksowa informacja pozwala lepiej ocenić sytuację i podjąć adekwatne działania. Personel obsługujący stanowisko otrzymuje pełną informację tekstową i graficzną towarzyszącą pojawieniu się komunikatu alarmowego i może przystąpić do wykonywania procedur postępowania wyświetlanych przez system na ekranie komputera. Ponadto GEMOS automatycznie generuje podgląd tego fragmentu obiektu, w którym czujnik alarmujący zgłasza odchylenie od normy. Taka realizacja procedur na wypadek sytuacji krytycznej zapewnia najwyższy poziom bezpieczeństwa ludzi, ochronę mienia, a także pozwala zminimalizować straty. Zintegrowanie całej infrastruktury technicznej budynku (łącznie z systemami odpowiedzialnymi za zasilanie w energię elektryczną, partnerzy wydania: klimatyzację i wentylację, systemami komunikacyjnymi itp.) w ramach jednej platformy jest ogromną zaletą systemu. W zależności od potrzeb zarządcy obiektu wizualizacja pracy urządzeń może być prowadzona na oddzielnym stanowisku, jednak wszystkie dane są nadal gromadzone w jednej bazie. Korzysta się tu z efektu synergii – pomiędzy systemami mogą zachodzić interakcje prowadzące do powstania nowych funkcjonalności, których nie oferuje żaden z tych systemów, jeśli funkcjonuje on odrębnie. Dane pomiarowe gromadzone przez system GEMOS są wykorzystywane do kalkulacji i kontroli mediów, co ma ogromny wpływ na zarządzanie kosztami eksploatacji obiektu. Balice, Copernicus, Zintegrowane Centrum Komunikacyjne w Katowicach oraz Lufthansa we Frankfurcie czy Deutsche Bahn), a także znanych obiektów sportowych (Stadion Narodowy w Warszawie, Stadion Miejski w Białymstoku). Warto podkreślić, iż GEMOS może być z powodzeniem stosowany zarówno w niewielkich obiektach, jak i w kompleksach o bardziej skomplikowanej architekturze. Skalowalność systemu pozwala na jego stopniową rozbudowę. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku, gdy inwestor dysponuje ograniczonym budżetem w początkowych etapach powstawania obiektu. Natomiast struktura systemu umożliwia jego stopniową implementację, jednocześnie zapewniając dostęp do funkcjonalności profesjonalnego systemu już od pierwszego etapu. Dzięki temu GEMOS jest rozwiązaniem na lata. Bardzo dobrym tego przykładem jest wdrożenie sytemu w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Ten wybudowany w latach 50. ubiegłego stulecia obiekt o wysokości ok. 230 m to wciąż najwyższy budynek w Polsce. Pałac zajmuje powierzchnię ok. 123 tys. m2, ma 42 kondygnacje i ponad 3200 pomieszczeń. Na co dzień jest odwiedzany przez setki turystów. Pomimo upływu lat PKiN nadal imponuje rozmachem i monumentalnością. Jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w kraju. Ze względu na liczbę osób, która codziennie przebywa w pomieszczeniach Pałacu Kultury i Nauki, utrzymanie bezpieczeństwa jest tam kwestią priorytetową. Obsługę licznych urządzeń i systemów bezpieczeństwa wydatnie wspomaga system GEMOS, wdrożony w PKiN już pod koniec lat 90. XX w. Tuż po roku 2000 system został wzbogacony o kolejne funkcjonalności: rozbudowa systemu sygnalizacji pożaru do kilkunastu central pożarowych i kilku tysięcy urządzeń detekcyjnych, wizualizacja i integracja systemów kontroli dostępu i telewizji dozorowej z ponad 200 kamerami. W kolejnych etapach w latach 2005-2006 zostały zintegrowane dźwiękowy system ostrzegania oraz sygnalizacja włamania i napadu. Przykład Pałacu Kultury i Nauki jest dowodem na to, że system zarządzania GEMOS może być z powodzeniem eksploatowany przez wiele lat, a jego neutralność sprawia, że będzie on zawsze kompatybilny z nowo instalowanymi systemami. Dlaczego warto inwestować w nowoczesne systemy zarządzania? GEMOS Mobile – sprawdzony standard, nowe możliwości Aplikacja mobilna instalowana na urządzeniach przenośnych, takich jak smartfony czy tablety, rozszerza funkcjonalność systemu GEMOS m.in. o zarządzanie zasobami, jakimi są patrole mobilne, służby serwisowe, ratunkowe itp. Szybka wymiana danych pozwala na swobodny przepływ informacji między dyspozytorem a operatorami mobilnymi wyposażonymi w urządzenia mobilne. Dzięki zbieranym w systemie GEMOS danym zapewnione jest prawidłowe rozliczenie zlecanych zadań. Aplikacja GEMOS Mobile zapewnia ponadto usługę geolokalizacji, która pozwala na ustalanie pozycji operatorów w terenie otwartym oraz wewnątrz budynków. Śledzenie pozycji patroli i monitorowanie ich statusu podnosi poziom bezpieczeństwa zarówno obiektu, jak i personelu ochrony. GEMOS – system na miarę każdego obiektu System GEMOS jest z powodzeniem użytkowany w najbardziej znanych obiektach w kraju i na świecie. O jego zaletach przekonali się zarządcy nie tylko obiektów komercyjnych (jak hotel Marriott na warszawskim Okęciu, Hotel Aquarius Spa *****, Galeria Sztuki Zachęta w Warszawie, Stary Browar w Poznaniu, Wydawnictwo Axel Springer w Berlinie), ale też ogromnych kompleksów przemysłowych (np. Browar Warka w Żywcu, Zespół Elektrowni Dolna Odra czy Zakłady Farmaceutyczne Polpharma S.A. w Starogardzie Gdańskim, fabryki BAYER, Daimler Chrysler i Motorola), centrów komunikacyjnych (największe porty lotnicze w Polsce: Ławica, 10 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Honeywell Building Solutions Honeywell Sp. z o.o. ul. Domaniewska 39b budynek Topaz 02-672 Warszawa tel. +48 22 606 09 00 www.honeywell.com.pl/automatyka_budynkow.php W artykule przedstawiono krótką charakterystykę działu Automatyki Budynków Honeywell oraz omówiono dwie platformy programowe do zarządzania inteligentnymi budynkami – EBI i DVM. Zwrócono szczególna uwagę na wykazanie konkretnych korzyści ze stosowania najbardziej zaawansowanej integracji systemów zarządzania budynkami. H oneywell EBI i DVM – synonimy inteligencji w budynkach Automatyka Budynków Honeywell Honeywell Building Solutions (HBS) – Dział Automatyki Budynków to ważny reprezentant firmy Honeywell na polskim rynku instalacji budynkowych. Niniejszy artykuł stwarza dobrą okazję do wyjaśnienia czytelnikom, w jakim zakresie i w jaki sposób HBS jest obecny na rynku. Wyróżnia się na tle pozostałych działów Honeywell tym, że jako jedyny proponuje kompleksową usługę dla klienta – od projektu, poprzez dostawę urządzeń, montaż, okablowanie, oprogramowanie i uruchomienie, po serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Przedstawiciele innych działów Honeywell związanych z instalacjami budynkowymi starają się dotrzeć do klienta poprzez dystrybutorów/partnerów handlowych. Drugą zasadniczą różnicą pomiędzy HBS a pozostałymi działami są typy obiektów, w których są instalowane oferowane rozwiązania. Dział Automatyka Budynków koncentruje się na obiektach dużych, zintegrowanych i takich, w których właściciel/użytkownik przywiązuje wagę i korzysta z zaawansowanych funkcji zastosowanych rozwiązań zintegrowanych. Do wypełnienia zadania integracji służą dwie platformy programowe: Enterprise Buildings In- partnerzy wydania: tegrator (EBI) oraz Digital Video Manager (DVM). Nie ma na rynku drugiego takiego rozwiązania przemyślanego od podstaw, które zapewniłoby tak głęboki poziom spójności oraz przystosowania do obsługi różnorodnych interfejsów komunikacyjnych i typów instalacji w zakresie zarówno komfortu, jak i bezpieczeństwa. Enterprise Buildings Integrator (EBI) Zarządzanie obiektami niegdyś polegało wyłącznie na administrowaniu budynkiem i konserwacji – takie podejście należy już do przeszłości. Postęp techniczny w zakresie obsługi budynków – którego dobrym przykładem jest stworzenie zintegrowanego systemu zarządzania EBI przez firmę Honeywell – przyczynił się do tego, że budynki i instalacje obsługiwane przez takie narzędzie mają mniejsze koszty obsługi i eksploatacji. Tego rodzaju oprogramowanie pojawiło się w odpowiednim momencie, biorąc pod uwagę wzrost konkurencji pomiędzy właścicielami budynków, stałe dążenie do obniżenia kosztów funkcjonowania budynków, większe wymagania dotyczące zrównoważonego rozwoju i związane z nimi działania prawne. Sztuka integracji Integracja sprzętu i oprogramowania odpowiadającego za prawidłowe działanie instalacji technicznych w budynku umożliwia właścicielom tych obiektów zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych, poprawienie warunków pracy osób przebywających w budynku, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i ograniczenie do minimum ryzyka, przy jednoczesnym skróceniu okresu zwrotu z inwestycji. Kluczowym wyzwaniem jest integracja zarządzania energią, komfortem, bezpieczeństwem, ochroną przeciwpożarową obiektu i innymi niezbędnymi instalacjami w nowoczesnym budynku, by poprawić szybkość reakcji na zdarzenia i zapewnić pełny nadzór nad wszystkimi procesami. Istotne, by oprogramowanie zarządzające umożliwiało służbom technicznym wgląd w rzetelne dane, dzięki którym ekosystem budynku będzie funkcjonował prawidłowo i stanie się czymś więcej niż jedynie sumą instalacji, w które jest wyposażony budynek. Wraz z ciągłym rozwojem i zaawansowaniem systemów automatyki budynków oraz wzro- 11 stem oczekiwań w zakresie parametrów eksploatacyjnych obiektów funkcjonalność systemów zarządzania również ewoluuje. Coraz większy nacisk kładzie się na agregowanie i analizę danych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na aspekty związane z elektroniką użytkową, taką jak mobilność i intuicyjne, dotykowe interfejsy użytkownika. Budowanie platformy Dostrzegając rosnące zapotrzebowanie na płynne połączenie systemów budynkowych z innymi systemami informatycznymi w danej organizacji w jedną spójną sieć firmową, Honeywell wprowadził na rynek zintegrowany system zarządzania Enterprise Buildings Integrator (EBI). Ta modułowa i skalowalna platforma oferuje łatwy w obsłudze, wspólny interfejs mający wiele zastosowań związanych ze zintegrowanym zarządzaniem automatyką budynku, ochroną ppoż. i systemami bezpieczeństwa. System EBI Honeywell, wyposażony w wiele przydatnych funkcji, zapewnia kompleksowe i sprawne połączenie z systemami innych firm, usprawnia i poprawia organizację pracy, a także optymalizuje regulację procesów w budynku. To oprogramowanie oferuje administratorom obiektów i pracownikom działów IT nowe sposoby zdalnego dostępu do systemów z wykorzystaniem smarftonów czy tabletów. Daje także nowe możliwości interpretacji zgromadzonych danych, pozyskiwania ich, jak również wykorzystania tych danych do podjęcia konkretnych działań. System EBI pozwala na wdrożenie jeszcze bardziej skutecznych, wydajnych procedur i procesów, wspiera raportowanie i podejmowanie trafnych decyzji oraz usprawnia sposób codziennego zarządzania budynkiem. Właściwe rozwiązanie Korzyści, jakie płyną ze stosowania systemu zarządzania budynkiem, to możliwość ciągłego monitorowania obiektu, uzyskanie pełnego obrazu całej infrastruktury technicznej oraz wsparcie dla szybszego podejmowania zasadnych decyzji. Intuicyjne zarządzanie alarmami i zintegrowane rozwiązania z zakresu bezpieczeństwa ułatwiają kompleksową ocenę sytuacji, a tym samym umożliwiają skrócenie czasu reakcji i zmniejszenie ryzyka błędu człowieka w przypadku sytuacji kryzysowej dzięki monitorowaniu działalności obiektu w czasie rzeczywistym. Jeden interfejs bazujący na rozwiązaniach internetowych ze spójną grafiką jest przyjazny dla użytkownika i ogranicza liczbę koniecznych szkoleń. Mobilna łączność i wbudowane funkcje pomocy technicznej zwiększają sprawność zarządzania całym obiektem. Z perspektywy zarządzania energią system optymalizuje procesy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji, minimalizując zużycie energii i koszty za media. Zintegrowana, konwergentna sieć IP, do której są podłączone partnerzy wydania: wszystkie systemy w budynku, pozwala na zmniejszenie nakładów kapitałowych na etapie inwestycji, kosztów bieżącej konserwacji i zminimalizowanie kosztów w całym cyklu funkcjonowania obiektu. Platforma EBI oparta na otwartym protokole zapewnia łatwość obsługi i długotrwałą elastyczność systemu. Digital Video Manager (DVM) Drugą kluczową platformą programową oferowaną przez Dział Automatyki Budynków Honeywell do obsługi systemu cyfrowej telewizji dozorowej jest Digital Video Manager (DVM). Najnowsza wersja programu DVM wyznacza nowe standardy dzięki zaawansowanej diagnostyce i funkcjom wyszukiwania oraz ulepszonej integracji z systemem kontroli dostępu i innymi systemami związanymi z zapewnieniem bezpieczeństwa. Zaktualizowana wersja interfejsu użytkownika odpowiada zasadom projektowania przyjętym dla interfejsów aplikacji multimedialnych i zapewnia intuicyjną, sprawną nawigację, która ma wpływ na skrócenie czasu reakcji na zdarzenia i ograniczenie kosztów szkolenia. Innowacje te są dodatkowo wzmocnione przez inteligentne moduły diagnostyczne analizujące funkcjonowanie systemu, co pomaga operatorom w szybkim generowaniu raportów, przeprowadzaniu diagnostyki oraz sprawdzaniu poprawności działania i statusu systemu. Jak informuje nas jeden z użytkowników, analizy i raporty, które zwykły system generuje przez cztery do pięciu godzin, teraz uzyskuje się w zaledwie kilka minut. Pracownicy obsługi mogą wykorzystać ten czas na wykonanie innych istotnych zadań. Również nowe funkcje związane z nagrywaniem i odtwarzaniem w połączeniu z ulepszonym interfejsem ułatwiają pracownikom ochrony szybkie wykrywanie potencjalnych zagrożeń i reagowanie na nie, zanim staną się incydentami. Dzięki wielu skoordynowanym czasowo podglądom z kamer te same narzędzia pozwalają skrócić czas pracy związanej z procesem śledzenia zmian. Dostępne są funkcje, które obejmują: • zsynchronizowane i natychmiastowe odtwarzanie podglądu z kilku kamer, • wykrywanie ruchu na wybranym obszarze i analizę tego ruchu, • przewijanie zapisanych filmów i szybkie lokalizowanie krytycznych zdarzeń. Ponadto dzięki wykorzystaniu globalnych otwartych standardów komunikacji w systemach bezpieczeństwa, takich jak ONVIF™, program DVM pomaga obniżyć koszty eksploatacji i poprawić uniwersalność systemu. Pozwala na korzystanie z najnowszych kamer i urządzeń przy jednoczesnym wykorzystaniu dotychczas stosowanego sprzętu. Program DVM stanowi też integralny komponent ww. systemu zarządza- nia budynkiem Honeywell Enterprise Buildings Integrator (EBI), łączącego wszystkie aspekty technologii bezpieczeństwa, w tym jednoczesny dozór CCTV oraz np. kontrolę dostępu czy wykrywanie włamań. EBI integruje również systemy ochrony życia oraz inne urządzenia pełniące kluczowe funkcje w obiekcie. Takie podejście zapewnia użytkownikom dostęp do wszystkich ważnych informacji i zasobów niezbędnych do monitorowania, zarządzania i ochrony pojedynczego obiektu, kampusu lub obiektów rozproszonych z jednego miejsca. Osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo otrzymują jasne komunikaty i są w stanie skuteczniej i efektywniej zarządzać personelem oraz zasobami. Aby sprostać rosnącej liczbie zagrożeń mających wpływ na ludzi i sprzęt, pracownicy ochrony potrzebują zaawansowanych i ekonomicznych rozwiązań służących do zabezpieczenia zasobów i zapewniania bezpieczeństwa. DVM pomaga użytkownikom identyfikować potencjalne zagrożenia i zapobiegać im, zanim doprowadzą do problemów lub szkód. Dzieje się to w łatwy i intuicyjny sposób. Właściwe wykorzystanie wiedzy W ostatnich latach można zaobserwować istotne zmiany w zakresie integracji systemów zarządzania i osiąganych z tego tytułu efektów. Obecnie coraz powszechniej są wykorzystywane zaawansowane, otwarte platformy programowe, które sprawnie i inteligentnie łączą różne systemy, konsolidując wszystkie dane w jeden pakiet. Wpływa to na podniesienie wartości całej inwestycji, a personel zarządzający obiektem ma ułatwiony dostęp do kluczowych informacji. Takie rozwiązanie zwiększa zdolność przedsiębiorstwa w zakresie monitorowania, zarządzania ochroną i daje możliwość rozwoju nie tylko infrastruktury technicznej, ale także innych usług oferowanych w obiekcie. Z pełnego wyzwań, uciążliwego obowiązku zarządzanie obiektami staje się – w prosty sposób – źródłem korzyści. Uwagi końcowe Na liście referencyjnej budynków wyposażonych w systemy automatyki i bezpieczeństwa Honeywell w Polsce jest kilkaset obiektów. Część z nich została wykonana przez partnerów handlowych, pozostałe bezpośrednio przez Dział Automatyki Budynków Honeywell. Są na tej liście budynki biurowe, centra handlowe, hotele, obiekty przemysłowe, centra komunikacyjne i obiekty specjalne. Jednak największą satysfakcję sprawia nam pozytywna ocena klientów, którzy nam zaufali i współpracują z nami przez lata. Firma Honeywell ma atrakcyjną propozycję zarówno do obiektów zaawansowanych technicznie i wymagających klientów (Dział Automatyki Budynków), jak i do budynków mniejszych i prostszych. 12 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Grzegorz Suwała, Dariusz Romejko Siemens Sp. z o.o. Building Technologies ul. Żupnicza 11, 03-821 Warszawa tel.: 22 870 87 00; 03 www.buildingtechnologies.siemens.pl „Złoty wiek” elektronicznych systemów zabezpieczeń trwa już od co najmniej dwóch dekad. Rynek ten od kilku lat regularnie zwiększa tempo swojego rozwoju. Poziom technicznych możliwości urządzeń i systemów już dawno przekroczył zdolność człowieka do pełnego ich wykorzystania. Coraz częściej nieuniknione staje się posiadanie narzędzia pozwalającego na synchronizację możliwości poszczególnych rozwiązań i stworzenie wspólnej platformy interakcyjnej. Towarzyszący temu zazwyczaj efekt synergii jest przeważnie pozytywnym zaskoczeniem dla użytkownika końcowego, a u producenta… jest raportowany jako „wartość dodana projektu” ;). F undament inteligentnie zintegrowanego budynku Stacje zarządzania systemami bezpieczeństwa i automatyki budynkowej Kluczowym elementem właściwego funkcjonowania każdego budynku jest profesjonalne nim zarządzanie, obejmujące wiele pojęć – od właściwego prowadzenia spraw formalnoadministracyjnych począwszy, na gwarancjach bezpieczeństwa dla przebywających w nim skończywszy. W związku z tym zacznę od tych ostatnich… i na nich też… skończę. W celu utrzymania ciągłości działania obiektów powszechne stało się wyposażanie budynków w niezbędne teraz elektroniczne systemy nadzoru. Rolę nadrzędną w tym zakresie od zawsze pełnił system sygnalizacji pożaru (SSP). Trzymający przez lata palmę pierwszeństwa stanowił on w zasadzie samodzielnie i w sposób zero-jedynkowy o „być albo nie partnerzy wydania: być” w obiekcie. To absolutnie niefilozoficzne w tym kontekście zagadnienie dosyć szybko i w sposób naturalny dotknęło pozostałych aspektów funkcjonowania obiektu. Z czasem jasne się stało, że podanie samej informacji jest niewystarczające, zwłaszcza gdy informacją tą jest odpowiedź „nie być”. Dzisiaj konieczne jest działanie interaktywne. Bezwzględnie z zachowaniem roli przywódcy dla SSP, ale zdecydowanie przy asyście inteligencji wielowątkowej, tj. uwzględniającej i realizującej przy użyciu swoich zasobów obliczeniowych wszystko to, co jest wymagane w kolejnych etapach realizacji procesu pod nazwą „Utrzymanie ciągłości działania obiektu” – a więc profesjonalna stacja zarządzania bezpieczeństwem. MM8000 – Stacja zarządzania bezpieczeństwem obiektu Podstawowym elementem platformy integrującej DMS8000 jest stacja zarządzania bezpieczeństwem MM8000. Zwiększa ona możliwości zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia w budynku, który wyposażono w elektroniczne systemy zabezpieczeń. Zastosowanie stacji zarządzającej pozwala stabilnie zarządzać obiektem w sytuacji kryzysowej, co daje poczucie komfortu funkcjonalnego w normalnych warunkach pracy. Obsługa obiektu z poziomu stacji zarządzającej zapewnia wzrost efektywności każdego podzespołu, a w konsekwencji utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w budynku. 13 Zagwarantowanie właściwej ochrony przeciwpożarowej stanowi poważne wyzwanie dla wszystkich odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. Stacja zarządzania MM8000 umożliwia pełną integracją z systemem sygnalizacji pożaru Cerberus PRO, może również integrować systemy zarządzania automatyką budynkową. Pozwala to na identyfikację alarmów oraz zarządzanie z jednego miejsca ogrzewaniem, wentylacją i klimatyzacją w budynku. Interfejs użytkownika stacji zarządzania zaprojektowano tak, aby przedstawiał operatorowi pełny obraz sytuacji w obiekcie, podając wszystkie niezbędne dane w jednolitej i czytelnej formie. Tak zdefiniowana funkcjonalność stanowi podstawę właściwej obsługi systemu, która jest nie do przecenienia, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej. Inteligentne zarządzanie oznacza centralny nadzór, jednolitą obsługę alarmów i skoordynowaną współpracę wszystkich urządzeń i systemów nadzorujących obiekt. Zarządzanie z poziomu intuicyjnego interfejsu użytkownika stacji to gwarancja efektywnego zabezpieczenia obiektu. Możliwość integracji z elektronicznymi systemami zabezpieczeń i automatyki budynkowej pozwala na interakcję pomiędzy wszystkimi podzespołami z zakresu każdego systemu. Dzięki wydajnemu w obsłudze narzędziu konfiguracyjnemu stację można skonfigurować tak, aby spełniała oczekiwania użytkownika. Wydajny silnik graficzny umożliwia import grafiki wektorowej, co usprawnia możliwości przeglądu systemu. Ikony umieszczane na grafikach wyświetlają bieżący stan urządzeń. Alarmy i komunikaty są przedstawiane czytelnie, zgodnie z określonym priorytetem bezpieczeństwa. W przypadku wystąpienia zdarzenia procedury operacyjne opracowane na etapie konfiguracji pomagają operatorowi w obsłudze tego zdarzenia, podpowiadając krok po kroku kolejne czynności. W przypadku zagrożenia najważniejsze jest, aby personel ochrony reagował pewnie i spokojnie. Stacja MM8000 oferuje przejrzyście skonstruowany interfejs, który bezpiecznie prowadzi użytkownika w stresujących sytuacjach. Do dyspozycji operatora pozostają „Przeglądarka obiektu” oraz panel „Lista zdarzeń” przedstawiający sytuację w obiekcie. Przeglądarka zapewnia czytelny podgląd systemu i umożliwia poruszanie się po poszczególnych strefach obiektu, przejrzyście wyświetlanych w hierarchicznym widoku drzewa lub widoku graficznym. Pozwala to na szybką lokalizację i wyświetlanie na ekranie widoku budynku, piętra, pomieszczenia, a nawet konkretnego elementu. MM8000 – nadzór mobilny W dobie aplikacji mobilnych daremne jest udawanie, że branży zabezpieczeń ten rodzaj obsługi nie dotyczy. Należy jednak mieć świadomość, z jak odpowiedzialnym zadaniem partnerzy wydania: ma się do czynienia i z tego względu nie oczekiwać zarządzania obiektem z telefonu… podczas weekendu na działce. Głównym celem rozwiązań mobilnych jest uwolnienie dedykowanej części obsługi obiektu od ekranów komputera. Dzięki tej funkcjonalności specjalny typ operatora, jakim jest główny administrator budynku, dostaje automatycznie pełną wiedzę o stanie obiektu i to w czasie rzeczywistym – gdziekolwiek by był. Rozwiązanie to ma „blaski i cienie” – na wspomnianej już działce w weekend też się dowie. Ale tu właśnie o to chodzi! Dzięki wbudowanej funkcji WEB-serwera stacja zarządzania MM8000 ma funkcjonalność zdalnego dostępu, z możliwością podglądu zdarzeń z dowolnej przeglądarki internetowej (z grupy tych najbardziej popularnych). Zaprojektowano również interfejs dla urządzeń mobilnych z dostępem do podstawowej obsługi zdarzeń. Aplikacje mobilne są dostępne na większość platform mobilnych (również z grupy tych dwóch najbardziej popularnych). Zdefiniowane na etapie konfiguracji uprawnienia pozwalają użytkownikowi na podgląd i filtrowanie listy zdarzeń, a także na potwierdzanie i kasowanie zdarzenia. Aplikację przewidziano również do działania w tle, co funkcjonalnie oznacza brak nadmiernego zużywania zasobów w przypadku bezczynności systemów w obiekcie i powiadomienie w sytuacji wystąpienia zdarzenia. Desigo Insight – stacja zarządzania systemu automatyki budynkowej Stacja nadzoru Desigo stanowi nadrzędny system do sterowania, monitorowania i analizy wszystkich podłączonych systemów i urządzeń. Oprócz typowych zadań, jakie powinna spełniać stacja zarządzania: • graficznej prezentacji obsługiwanych instalacji, zapewniającej szybką i łatwą obsługę systemu (Plant Viewer), • centralnego zarządzania wszystkimi programami czasowymi (Scheduler), • wyświetlania szczegółowych informacji o alarmach, co umożliwia ich szybką lokalizację i usuwanie stanów awaryjnych (Alarm Viewer), • dystrybuowania alarmów na drukarki, faksy, telefony komórkowe itp. (Alarm Router), • wygodnej analizy zarejestrowanych danych wykorzystywanej do optymalizacji pracy instalacji (Trend Viewer), • wyszukiwania informacji wymaganych przez klienta i wyświetlania ich w formie raportu (Report Viewer), • efektywnego narzędzia do nawigacji po hierarchicznej strukturze wszystkich punktów danych systemu. Punkty te mogą być odczytywane lub modyfikowane w zależności od aktualnych uprawnień użytkownika (Object Viewer), • rejestrowania i archiwizowania wszystkich zdarzeń alarmowych, błędów i działań operatorów (Log Viewer), a także wielu innych, dodatkowych funkcji wymaganych w obiektach specyficznych (takich jak obiekty farmaceutyczne), Desigo Insight wyróżniają jeszcze dwie unikatowe funkcje: • Integracja central pożarowych Cerberus PRO. Desigo Insight umożliwia zintegrowanie central sygnalizacji pożarowej Cerberus Pro w prosty sposób poprzez magistralę BACnet. Zapewnia jeden interfejs użytkownika i jednakową obsługę alarmów dla systemu automatyki i bezpieczeństwa budynku. Oddzielna prezentacja alarmów pożarowych pozwala na szybką identyfikację alarmów z systemów pożarowego i HVAC. Stanowi wspólną platformę oraz sposób obsługi dla wszystkich systemów. Obsługa alarmów – poprzez okna pop-up, aplikacje Alarm Viewer, z poziomu grafik. • Ekonomiczne zarządzanie dzięki funkcji Eco Monitoring. To pierwsza na rynku funkcja czasu rzeczywistego dla poprawy efektywności energetycznej instalacji – wykrywa nieefektywną pracę instalacji i współdziała z operatorem budynku w celu podjęcia natychmiastowej interwencji. Ma bezpośredni wpływ na koszty zużycia energii i konserwacji. Zgodna z najnowszymi normami (m.in. EN 15323, ISO 50001). Interakcja z operatorem poprzez Instalacja prafunkcję Zielonego Listka: cuje optymalnie, Możliwe oszczędności energii. Narzędzie Desigo Insight Eco Viewer zapewnia szybką i efektywną analizę przyczyn problemu i znalezienie rozwiązania, dzięki czemu instalacja może być szybko przywrócona do optymalnego w danym momencie stanu pracy. 14 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Johnson Controls International Sp. z o.o. ul. Krakowiaków 50, 02-255 Warszawa tel.: 22 518 19 00 www.johnsoncontrols.pl/be P2000 Johnson Controls Integracja systemu z platformami VMS System P2000 firmy Johnson Controls staje się coraz bardziej otwarty na nowe integracje. Po dopracowaniu do perfekcji jego podstawowej funkcji, jaką jest kontrola dostępu, producent położył nacisk na integrację z innymi systemami bezpieczeństwa. Oprogramowanie P2000 Johnson Controls w podstawowym zakresie zarządza systemem kontroli dostępu, który jest w stanie realizować nawet najbardziej zaawansowane zadania. Dzięki integracji z innymi systemami zabezpieczeń na bazie platformy P2000 można stworzyć w pełni funkcjonalny System Zarządzania Bezpieczeństwem – SMS (Security Management System). Na liście systemów, z którymi współpracuje P2000, znajdują się systemy sygnalizacji pożarowej, systemy sygnalizacji włamania i napadu, systemy telewizji dozorowej/ monitoringu wizyjnego, systemy interkomowe, systemy windowe, systemy BMS (Building Management System) czy nawet systemy kontroli dostępu innych producentów. Najbardziej popularną integracją na rynku zabezpieczeń technicznych jest współpraca systemów alarmowego i kontroli dostępu z systemem dozoru wizyjnego. Wynika to z potrzeby szybkiej, wizualnej weryfikacji zdarzeń, które wystąpiły w obiekcie. Dzięki zaprogramowanym interakcjom operator sytemu może szybko zweryfikować zdarzenia za pośrednictwem kamery CCTV, a następnie niezwłocznie rozpocząć odpowiednie procedury. Dodatkową zaletą systemów zintegrowanych jest archiwizacja wszystkich zdarzeń w jednej bazie danych. To niezwykle ważne przy tworzeniu raportów czy przeprowadzaniu audytów. partnerzy wydania: Rys. 1. Integracje instalacji budynkowych z systemem P2000 Integracje oprogramowania P2000 z systemami dozoru wizyjnego Klienci firmy Johnson Controls mają dużą elastyczność w wyborze rozwiązania dozoru wizyjnego, które można zintegrować z platformą P2000. Możliwa jest zarówno integracja z rejestratorami sieciowymi, jak i z oprogramowaniami do zarządzania materiałem wizyjnym – VMS (Video Management System). Do niedawna na liście obsługiwanych systemów znajdowały się m.in.: • Genetec Omnicast, • Honeywell Rapid Eye, 15 • Milestone XProtect Corporate, Enterprise, Professional oraz Express, • Nice, • OnSSI Ocularis, • Verint Nextiva. a także • sieciowe rejestaratory wizyjne firmy Panasonic, • rejestratory oraz systemy VMS firmy Pelco. Dostrzegając rosnące potrzeby rynku, firma Johnson Controls w najnowszej wersji oprogramowania rozbudowała system P2000 o możliwość integracji z trzema kolejnymi systemami zarządzania strumieniem wizyjnym. Są to: • Aimetis Symphony, • Avigilon Control Center, • Bosch Video Management System. Rozszerzenie portfela integracji o powyższe systemy pozwoliło firmie Johnson Controls jeszcze bardziej otworzyć się na rynek oraz zapewnić jej partnerom większą elastyczność i niezależność przy tworzeniu systemów zarządzania bezpieczeństwem bazujących na oprogramowaniu P2000. Zalety systemów VMS Systemy typu VMS są zdecydowanie bardziej wydajne niż konwencjonalne rejestratory wizyjne. Zapewniają bowiem łatwą skalowalność, większą funkcjonalność i otwartość na różnych producentów kamer dozorowych (zwłaszcza gdy są wykorzystywane platformy dostarczane przez niezależnych producentów, np. Aimetis, Genetec czy Milestone). Dodatkową zaletą wybranych systemów VMS są zaimplementowane w nich funkcje analizy obrazu czy rozpoznawania numerów tablic rejestracyjnych. Dzięki integracji systemu P2000 z wieloma platformami VMS klienci Johnson Controls mogą tworzyć systemy dostosowane do każdych warunków i potrzeb inwestora, a zbudowany na ich podstawie system SMS pozwala na współpracę niemal z dowolną kamerą CCTV dostępną na rynku. Możliwości systemu zintegrowanego P2000 i systemy VMS pracują w architekturze klient-serwer. W celu wymiany informacji serwery komunikują się ze sobą poprzez sieć Ethernet, wykorzystując protokół TCP/IP. Rozwiązanie takie pozwala stacjom operatorskim na realizację przypisanych im funkcji bez oddziaływania na inne stacje. Dzięki integracji tych systemów mogą być wykonywane następujące operacje: • podgląd obrazu z kamer na stacji operatorskiej systemu SMS, • przeglądanie nagrań archiwizowanych w systemie VMS za pośrednictwem stacji operatorskiej SMS, • sterowanie kamerami uchylno-obrotowymi typu PTZ z poziomu systemu SMS, partnerzy wydania: LAN System VMS System P2000 Centrum Zarządzania Bezpieczeństwem Rys. 2. Schemat współdziałania systemu P2000 Johnson Controls z platformami VMS • wywoływanie uprzednio zdefiniowanych presetów w kamerach na podstawie dowolnych zdarzeń zaistniałych w innym systemie bezpieczeństwa, np. zadziałania czujki dymu czy przyłożenia karty zbliżeniowej do czytnika kontroli dostępu, • ręczne uruchamianie i zatrzymywanie nagrań, • tworzenie dowolnych zdarzeń (eventów) w systemie SMS z użyciem wybranych funkcji systemu VMS, np. zmiana parametrów nagrywania z wybranych kamer w przypadku wzbudzenia czujki ruchu, • budowanie interaktywnych map w systemie P2000, współpracujących z kamerami systemu telewizji dozorowej. Przedstawione funkcjonalności dotyczą wyłącznie integracji platform VMS ze środowiskiem systemu P2000. Aplikacja ma również możliwość przesyłania informacji do innych systemów przez interfejs RMS-XML, gdzie mogą być przetwarzane w dowolnym celu. Platforma P2000 VMS Firma Johnson Controls, obserwując ciągły wzrost zainteresowania zintegrowanymi systemami bezpieczeństwa, postanowiła rozszerzyć swoją ofertę o aplikację do systemów dozoru wizyjnego. P2000 VMS – tak nazywa się nowa aplikacja do zarządzania strumieniami wizji – to system w pełni integrujący się z oferowanym systemem kontroli dostępu. Aplikacja dzięki wielu funkcjom, takim jak zaawansowana detekcja ruchu, architektura wieloserwerowa czy analiza obrazu, spełnia wymagania nawet najbardziej zaawansowa- nych systemów. Z aplikacją P2000 VMS współpracuje ponad 1000 modeli kamer i wideoenkoderów czołowych marek. Podgląd obrazu jest dostępny zarówno na dedykowanych stacjach operatorskich, jak i dowolnych urządzeniach z dostępem do Internetu. O firmie Johnson Controls Johnson Controls to światowy lider w zakresie zróżnicowanych technologii i przemysłu świadczący usługi w ponad 150 krajach. 170 000 pracowników firmy tworzy wysokiej jakości produkty, usługi i rozwiązania umożliwiające optymalizację wydajności energetycznej oraz serwisowej budynków, opracowuje ołowiowo-kwasowe akumulatory samochodowe oraz nowoczesne akumulatory do pojazdów o napędzie hybrydowym i elektrycznym oraz systemy wnętrz samochodowych. Zaangażowanie firmy Johnson Controls w zrównoważony rozwój sięga jej początków, czyli roku 1885, kiedy to wynaleziono pierwszy elektryczny termostat pokojowy. Firmie Johnson Controls zależy na zadowoleniu udziałowców i wspieraniu klientów w odnoszeniu sukcesów, czego wyrazem są jej strategie rozwoju i zwiększanie udziałów w rynku. W ubiegłym roku Magazyn Odpowiedzialności Biznesu „Corporate Responsibility Magazine” przyznał firmie Johnson Controls 12. miejsce w dorocznym rankingu 100 Best Corporate Citizens. Więcej informacji o firmie na stronie: www.johnsoncontrols.pl/be 16 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa ID Electronics ul. Przy Bażantarni 11; 02-793 Warszawa tel.: 22 649 60 95, 22 649 60 94; faks: 22 649 61 00 [email protected] www.ide.com.pl Sterowanie windami Interfejsy wysokiego poziomu Sterowanie dostępem w budynku biurowym, apartamentowcu czy hotelu wiąże się z koniecznością ograniczenia osobom niepowołanym dostępu do pięter, na których nie powinny się znaleźć – to ostatnio częsty wymóg stawiany przez inwestorów. Zadanie takie można wykonać na kilka sposobów, bardziej lub mniej wyrafinowanych. W numerze 6/2013 omówiono pokrótce wszystkie z nich, koncentrując się na przekaźnikowym module centrali Concept 4000 do obsługi wind. partnerzy wydania: Wykorzystując specjalizowany moduł do sterowania windami firmy Inner Range, można zarządzać dostępem do poszczególnych pięter budynku. W standardowej konfiguracji jedna centrala Concept pozwala sterować 31 windami obsługującymi 64 kondygnacje każda. System działa następująco: użytkownik wczytuje kartę (system odblokowuje tylko te piętra, do których ma on uprawnienia), po czym naciska ważny przycisk. Kolejny pasażer zbliża swoją kartę i wybiera piętro, do którego ma dostęp. Jeśli wybierze zakazane, kabina nie przyjmie zlecenia. Takie rozwiązanie jest o wiele skuteczniejsze od realizowanych przez systemy kontroli dostępu nieprzystosowane do zarządzania windami. Centrale firmy Inner Range pozwalają na zrealizowanie sterowania dostępem w windach w jeszcze jeden sposób – najbardziej uniwersalny i bezpieczny. Otóż nowoczesne windy produkowane np. przez firmy: Kone, Otis czy Thyssen Krupp mogą być sterowane komendami wysyłanymi przez port RS-232 czy TCP/IP. Rozwiązanie to nie korzysta z modułów przekaźnikowych, lecz z interfejsu wysokiego poziomu integracji. Użytkownik, przykładając kartę do czytnika, uruchamia funkcję wewnętrzną centrali, która wysyła do sterownika wind sygnał o uprawnieniach dostępu dla danej karty. System sterowania windą odblokowuje piętra przypisane do danego poziomu uprawnień. Naciśnięcie przycisku danego piętra powoduje jednoczesne wysłanie sygnału do centrali Kontroli Dostępu (KD) – system zapamiętuje szczegóły zdarzenia: kto, kiedy i które piętro wybrał. Ponadto po zbliżeniu karty do czytnika i wciśnięciu przycisku piętra pasażer nie ma już możliwości wciśnięcia kolejnego przycisku – obowiązuje zasada: jedna karta, jedno piętro. To najlepsze rozwiązanie z dotychczas omówionych z kilku powodów. Pozwala zredukować okablowanie i związane z nim nakłady finansowe, jest też bardziej niezawodne. Nie ingeruje w skomplikowany (zwłaszcza w wysokich budynkach) system sterowania windą, wykorzystując wyłącznie specjalistyczny protokół wymiany informacji. Gwarantuje, że po wczytaniu karty można wybrać tylko jedną kondygnację i precyzyjnie monitoruje ruch użytkowników kart w budynku. został opisany przykład instalacji steW numerze 4/2014 rowania windami za pomocą systemu KD przy użyciu interfejsu wysokiego poziomu integracji. W maju 2014 r. firma Mikrosystem, przy współpracy z ID Electronics, uruchomiła interfejs HLI (High Level Interface) pomiędzy centralą Concept firmy Inner Range a systemem czterech wind produkcji Kone w nowo wybudowanym biurowcu Olivia Four w Gdańsku. Była to pierwsza w Polsce instalacja integrująca system zabezpieczeń Concept 4000 z windami firmy Kone. 17 Rys. 1. Zasada współpracy systemu kontroli dostępu Inner Range z systemem zarządzania windami Otis CompassPlus™ OTIS COMPASS PLUS OTIS COMPASS PLUS Innym przykładem wykorzystania interfejsu HLI firmy Inner Range jest instalacja wykonana przez firmę Dys19 kret również przy współpracy z ID Electronics. W modernizowanym budynku biurowym K1 w Krakowie 18 (dawniej nazywanym Błękitkiem) dokonano integracji wysokiego poziomu pomiędzy systemem sterowania windami Otis CompassPlus™ a zintegrowanym syste17 mem zabezpieczeń Integriti firmy Inner Range. Integriti to najnowsza generacja urządzeń produkowanych 16 przez australijską firmę Inner Range, następca dobrze znanego na naszym rynku systemu Concept 4000. System Integriti realizuje w biurowcu funkcje KD i jako taki 15 jest powiązany programowo z systemem sterującym firmy Otis. Budynek K1 ma 21 kondygnacji i jest wypoK1 (Błękitek) - Kraków K1 (Błękitek) - Kraków 14 sażony w trzy windy. Na parterze dostęp do wind jest ograniczony m.in. przez dwie bramki obrotowe typu tripod z czytnikami KD i wyświetlaczami. Użytkownik, Integriti - Otis Integriti - Otis High Level Interface High Level Interface przykładając kartę do czytnika na bramce obrotowej, uruchamia funkcję wewnętrzną centrali Integriti, która wysyła do sterownika wind (za pośrednictwem interfejsu HLI) informację o uprawnieniach dostępu do 4 poszczególnych kondygnacji. Na tej podstawie Otis CompassPlus™ podejmuje decyzję, do której windy skierować posiadacza karty oraz którą windę przywo3 łać na parter. Informacja, do której windy posiadacz karty ma się skierować, pojawia się na wyświetlaczu 2 zainstalowanym na tripodzie (rys. 1). Ponieważ liczba dostępnych wind wydaje się zbyt mała jak na potrzeby tak wysokiego budynku, bardzo 1 1 1 3 3 ważne jest ich optymalne wykorzystanie. W związWyświetlacze Wyświetlacze Centrala systemów Integriti Integriti Centrala ku z tym podstawowym celem integracji Integriti Otis HLI Otis HLI Integriti 0 jest tu poprawa płynności ruchu osobowego w windach, a nie ograniczanie dostępu do poszczególnych Czytniki Moduł 2 Czytniki Moduł 2 kondygnacji (jak to ma zwykle miejsce w budynkach czytników czytników -1 biurowych). Nie oznacza to, że w przyszłości nie będzie możliwości ograniczenia dostępu osobom do poszczególnych pięter. System jest na to przygotowany i będzie to możliwe przy niewielkich nakładach finanRys. 2. Uproszczony schemat współpracy systemu kontroli dostępu Integriti z systemem zarządzania windami Otis CompassPlus™ sowych. Na rys. 2 przedstawiono uproszczony schemat współpracy systemu kontroli dostępu Integriti z systemem zarządzania windami Otis CompassPlus™. kontroli dostępu. Oczywiście wybór jed- podzielenie go na wiele lokalnych systeInstalacja w krakowskim K1 to kolejne potwierdzenie nolitego systemu zabezpieczeń oparte- mów odseparowanych logicznie. Takie olbrzymich możliwości i elastyczności, jaką oferugo na urządzeniach firmy Inner Range rozwiązanie (opisane w 6/2014 ) udoją zintegrowane systemy zabezpieczeń firmy Inner jest w przypadku budynków biurowych stępnia każdemu z najemców możliwość Range. Możliwość podłączenia czytników KD prakbardzo korzystny. Tzw. funkcja wielu na- samodzielnego i niezależnego zarządzatycznie dowolnego typu pozwala zrealizować komjemców pozwala na zainstalowanie jed- nia uprawnieniami tylko swoich pracowpleksowe sterowanie windami nawet w obiektach, nego fizycznego systemu KD i wirtualne ników i gości. w których wcześniej zainstalowano już inny system Serwer Integriti partnerzy wydania: Serwer Integriti 19 18 17 16 15 14 4 3 2 1 0 -1 18 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Schneider Electric ul. Konstruktorska 12, 02-673 Warszawa tel.: 22 511 84 69 faks: 22 511 82 02 [email protected] www.schneider-electric.pl Pelco by Schneider Electric ma w swojej ofercie kamery każdego typu w seriach: Sarix Value, Sarix Professional oraz Sarix Enhanced. W nowoczesnych inteligentnych budynkach od obrazów z kamer IP wymaga się dziś jak najlepszej czułości oraz odwzorowania kolorów nawet w warunkach słabego oświetlenia i dużej dynamiki zmian oświetlenia. Pojawiały się kamery IP mające rozdzielczość do 30 Mpix. Co więcej, oferowane są modele stałopozycyjne, uchylno-obrotowe (PTZ), panoramiczne, które pozwalają na monitorowanie sceny w szerokim kącie widzenia do 360°. W swojej ofercie Pelco by Schneider Electric ma szeroką gamę tego typu kamer do zastosowań zarówno wewnątrz pomieszczeń, jak też na zewnątrz. Są to modele IP ze znanych serii Spectra HD oraz Esprit HD, jak też uchylno-obrotowe kamery Exite i Sarix (w tym model termowizyjny). Pelco by Schneider Electric: inteligentne integracje Zapewnienie ochrony mienia oraz zdrowia i życia ludzi mieszkających lub pracujących w dużych obiektach mieszkaniowych czy biurach to bardzo ważny temat. Dlatego też systemy monitoringu wizyjnego są rozwiązaniem, po które coraz częściej sięgają zarówno małe biura, deweloperzy mieszkaniowi, jak i duże firmy. W ostatnich pięciu latach na rynku systemów telewizji dozorowej IP zaszły zmiany dotyczące zarówno kamer IP, urządzeń do rejestracji i macierzy dyskowych do przechowywania nagranego materiału, jak też oprogramowania do zarządzania materiałem wizyjnym. W systemach telewizji dozorowej standardem stały się kamery „high definition” o rozdzielczości 2 Mpix i częstotliwości odświeżania 30 kl./s. Natomiast najbardziej powszechnie dostępne są kamery o rozdzielczości w granicach od 1 do 5 Mpix. Obecny trend to jeszcze wyższe rozdzielczości UHD 4K (czyli 4 x HD). partnerzy wydania: Coraz częściej spotyka się kamery wyposażone w oświetlacze LED emitujące podczerwień (diody IR). Coraz popularniejsze i tańsze stają się też kamery termowizyjne obrazujące temperaturę obiektu, które mogą pracować przy braku oświetlenia, w warunkach zamglenia i zadymienia. Bardziej zaawansowane kamery IP mają wbudowane różne algorytmy analityczne, np. umożliwiające rozpoznawanie twarzy i szybką identyfikację osoby wchodzącej do budynku czy rozpoznawanie numerów tablic rejestracyjnych samochodów wjeżdżających na parking – mówi Wojciech Ciećwierz, Pelco Area Sales Manager w Schneider Electric Polska. Z racji swej wielofunkcyjności inteligentne budynki są wyposażone w systemy CCTV, kontroli dostępu, przeciwpożarowe oraz różne systemy automatyki budynkowej. Tu bardzo ważna jest integracja tych wszystkich systemów. Oferta Schneider Electric spełnia te oczekiwania – dodaje Wojciech Ciećwierz. Ważne jest również zarządzanie systemami telewizji dozorowej zintegrowanymi z innymi systemami w obiekcie (np. automatyką budynkową) czy systemem kontroli dostępu (np. Andover Continuum firmy Schneider Electric). Wykorzystuje się do tego systemy: Digital Sentry, Endura oraz VideoXpert. Łatwo je rozbudować o dowolne elementy z chwilą przyłączania np. nowych budynków, co może być korzystne dla deweloperów. Można również łatwo wymieniać dane uzyskiwane z systemów rejestracji obrazu, sygnalizacji pożarowej czy innych systemów zabezpieczeń. Bagatelizowanie problemów związanych z integracją systemów oraz z topologią sieci IP na etapie projektowania może doprowadzić do niewłaściwej pracy zarówno systemu monitoringu wizyjnego IP, jak również pozostałych systemów budynkowych. Istotny jest również właściwy dobór samych urządzeń telewizji dozorowej i ich jakości, w pełni odpowiadających potrzebom użytkowników budynku. O wyborze powinni decydować eksperci z zakresu zabezpieczeń technicznych i automatyki budynkowej, którzy będą w stanie doradzić najlepsze rozwiązanie. 19 Andrzej Tomczak Nieprawidłowo zaprojektowane okablowanie elektryczne obiektu może sprawić wiele kłopotów i wykonawcy, i użytkownikowi. Późniejsza zmiana instalacji elektryczne zakrytej w ścianach (zwykle pod tynkiem) jest trudna i kosztowna. Często pojawia się też syndrom „brakującego kabelka”. Jeśli właściciel po zakończeniu prac będzie chciał wyposażyć obiekt w instalację „inteligentną”, ma dwa wyjścia: albo system bezprzewodowy, albo totalna demolka. Systemy bezprzewodowe, jak każde systemy radiowe, są wrażliwe na zakłócenia, powinny być raczej uzupełnieniem systemu sterującego budynkiem niż jego podstawą. Jak zapobiec takim czarnym scenariuszom? UNIWERSALNE OKABLOWANIE DO TRADYCYJNEGO I INTELIGENTNEGO BUDYNKU Remont okazją do modernizacji okablowania Dlaczego warto zainwestować w instalację systemu automatyki budynku? Oprócz niezaprzeczalnej wygody użytkowania dobrze zaprojektowany i sprawnie działający system inteligentnego budynku przyczynia się do realnego obniżenia kosztów jego eksploatacji. Jeżeli więc bierzemy pod uwagę możliwość zrealizowania (teraz lub w przyszłości) takiego systemu, należy zmienić sposób wykonywania instalacji elektrycznych, gdyż tradycyjne takich możliwości nie dają. Nowa instalacja – oprócz innej koncepcji ułożenia przewodów elektrycznych – będzie wymagała poprowadzenia dodatkowego przewodu sterującego. Norma SEP (N SEP-E-002: 2003) w punkcie 4.6.1. stanowi: Aby ułatwić w przyszłości założenie instalacji systemowej i zminimalizować ilość prac z tym związanych (np. instalacji w systemie European Instalation Bus, instabus EIB), zaleca się poprowadzenie dodatkowych przewodów szyny sterowniczej lub pustej rury instalacyjnej przewidzianej na ich założenie (obecna nazwa magistrali EIB to magistrala KNX – przyp. autora). Wykonując nowe instalacje, nie warto powielać przestarzałych rozwiązań, które choć materiałowo są trochę tańsze, generują duże koszty robocizny i są praktycznie nieskalowane. Standard KNX jest obecnie najszerzej wspieranym standardem automatyki małych i średnich budynków. Jego opis został zatwierdzony partnerzy wydania: w normach europejskich i polskich (PN-EN 50090 i PN-EN 13321, jako norma międzynarodowa ISO/IEC 14543 oraz jako norma chińska – GB/Z 20965). Urządzenia do systemów KNX produkuje ponad sto firm na świecie. Wszystkie moduły są kontrolowane pod kątem kompatybilności ze standardem, co daje rzadko spotykane możliwości współpracy urządzeń produkowanych przez różne firmy. Elementy widoczne dla użytkownika mają różnorodne wzornictwo, które zaspokoi nawet najwybredniejsze gusty. Pozostaje do rozstrzygnięcia problem wykonania okablowania na potrzeby inteligentnego budynku, gdy inwestor w momencie realizacji nie jest zainteresowany nowoczesnymi rozwiązaniami automatyki budynkowej. W jaki sposób tradycyjną instalację elektryczną można przystosować do zainstalowania systemu automatyki budynkowej? Norma SEP daje lakoniczną odpowiedź: należy dołożyć dodatkowy przewód magistrali KNX/ EIB. W takich instalacjach stosuje się aktory (wyrobniki) przystosowane do montażu w puszkach elektrycznych, zastępujące styki tradycyjnych łączników. Rozwiązanie jest wygodne, gdy w pomieszczeniu jest niewiele sterowanych obwodów elektrycznych, a obwody ściemniane mają niedużą moc (najczęściej do ok. 210 W/VA). W tej samej puszce można zainstalować również sensory (czujniki), pamiętając o zasa- dach bezpiecznego odizolowania obwodów 230 VAC oraz 29 VDC SELV. Należy stosować tzw. puszki pogłębione, np. z przegrodą izolacyjną, lub puszki z dodatkową kieszenią na urządzenia elektroniczne (rys. 1) . Montując moduły w puszkach łączników, nie trzeba wykonywać żadnych dodatkowych przełączeń przewodów. Dlaczego więc, mimo swojej prostoty, takie rozwiązanie jest rzadko stosowane, głównie w instalacjach modernizowanych i czasami w instalacjach oferowanych przez deweloperów? Jest kilka podstawowych powodów: – przy większej liczbie obwodów sterowanych trudno znaleźć miejsce do „schowania” modułów podtynkowych, – rozwiązanie wyposażone w aktory podtynkowe jest droższe od porównywalnego z modułami montowanymi w rozdzielnicach, – aktory podtynkowe mają większe ograniczenia mocy w porównaniu z modułami montowanymi na szynie, – do rozdzielnic produkuje się większą gamę modułów KNX, – dźwięk przełączania styków, który nieodłącznie jest związany z pracą przekaźników, łatwiej można wygłuszyć i oddalić od domowników, jeżeli urządzenia zostaną zainstalowane w rozdzielnicy. Czyli taka instalacja, mimo iż pozwala na zrealizowanie systemu inteligentnego budynku, 20 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa ogranicza możliwości wykonania go w sposób ekonomiczny, a niektórych funkcji nie pozwala zrealizować w ogóle (np. lokalnego ściemniania oświetlenia większej mocy). OHID i automatyka budynkowa Co zatem można zrobić, aby już na wstępie nie ograniczać możliwości KNX? Potrzeba zaprojektowania instalacji, która w momencie odbioru umożliwi zainstalowanie tradycyjnych łączników, a w przyszłości przejście na system inteligentnego budynku, bez niepotrzebnych ograniczeń stała się „matką” opracowania standardu Okablowania Hybrydowego Inteligentnego Domu (OHID). Opierając się na praktyce projektowania założono, że przeciętne pomieszczenie nie wymaga więcej niż trzech obwodów sterowanych. Wynika z tego, że można je połączyć z rozdzielnicą przewodem 5-żyłowym – wtedy każdy obwód może zostać wysterowany z rozdzielnicy. Przewody z rozdzielnicy prowadzi się bezpośrednio do puszki łączników w pomieszczeniu, bez przechodzenia przez puszki rozgałęźne. Obwody łączy się w puszce łączników, skąd przewody (z reguły 3- lub 4-żyłowe) prowadzi się bezpośrednio do poszczególnych odbiorników. Schematy okablowania hybrydowego pokazano na rys. 2 i 3. Do puszki łączników dochodzi również przewód magistralowy, prowadzony najczęściej w tzw. pętli otwartej. Takie ułożenie przewodu polega na tym, że przewód magistrali (KNX bus – 2 x 2 x 0,8) jest prowadzony z rozdzielnicy od puszki do puszki i wraca do rozdzielnicy. W rozdzielnicy jest podłączony tylko z jednej strony. W wypadku uszkodzenia przewodu, np. przerwania ciągłości żył, można uratować instalację, podłączając odciętą część magistrali z „drugiej” strony. Z założenia OHID to rozwiązanie pasujące do instalacji zarówno tradycyjnych, jak i inteligentnych KNX/EIB. Wykonywanie połączeń w puszce łączników jest znacznie mniej skomplikowane i pracochłonne niż łączenie przewodów w pośrednich puszkach połączeniowych (z reguły umieszczanych pod sufitem), mniejsze są też koszty robocizny. A przy okazji znikają ze ścian niezbyt eleganckie dekle puszek. W przypadku prostych instalacji (np. układania okablowania tylko do oświetlenia górnego) można dociągnąć przewód do puszki łączników, tam go zapętlić, a następnie poprowadzić do punktu świetlnego. Wówczas, jeśli instalacja będzie wykorzystywana do załączania z rozdzielnicy, np. poprzez aktory (wyrobniki) KNX lub przełączniki bistabilne, nie trzeba będzie przecinać przewodów w puszkach łączników. Jeżeli przygotowuje się okablowanie typu deweloperskiego, przyszły użytkownik otrzymuje okablowane maks. trzy obwody, z możliwością sterowania z rozdzielnicy. Gdyby potrzebował np. czterech obwodów sterowanych, z rozdzielnicy będą sterowane tylko dwa obwody, do sterowania dwóch pozosta- partnerzy wydania: Rys. 1. Puszki podtynkowe do osadzania urządzeń elektronicznych Rys. 2. Okablowanie hybrydowe, bez wykorzystania urządzeń automatyki budynku Rys. 3. Okablowanie hybrydowe inteligentnego domu Rys. 4. Moduł KNX w puszce łączników hybrydowej instalacji elektrycznej; dla uproszczenia nie pokazano dwóch żył sterowanych z rozdzielnicy, krosowanych bezpośrednio do odbiorników 21 łych należy zastosować np. dwuobwodowy moduł KNX instalowany w puszce łączników. Takie rozwiązanie przedstawiono na rys. 4. Dla uproszczenia nie pokazano dwóch żył sterowanych z rozdzielnicy, krosowanych bezpośrednio do odbiorników. Jeśli będzie potrzeba więcej obwodów sterowanych, należy dołożyć kolejny podtynkowy aktor (wyrobnik) KNX, uzyskując np. załączanie dwóch następnych obwodów sterowanych. Porady praktyczne Uniwersalne Okablowanie Hybrydowe Inteligentnego Domu (OHID) to propozycja wychodząca naprzeciw zapotrzebowaniu rynku na ekonomiczne rozwiązanie, umożliwiająca podjęcie decyzji o zastosowaniu automatyki w dowolnym momencie, niekoniecznie od razu po wykonaniu instalacji. Chodzi o to, aby stosując stare technologie układania instalacji elektrycznych, nie zamykać drogi do wykonania systemu automatyki budynkowej. System uniwersalnego okablowania hybrydowego pozwala na zastosowanie tradycyjnego osprzętu elektrycznego i w dowolnym momencie zastąpienie go ekonomicznymi rozwiązaniami automatyki KNX. Idea OHID polega na tym, aby do puszki łączników w danym pomieszczeniu doprowadzać przewód KNX oraz (w zależności od potrzeb) trzy-, cztero- lub pięciożyłowy przewód zasilający 230 VAC. Puszki łączników stosowane w tego typu instalacjach powinny być pogłębione i mieć średnicę 65 mm (zwykle stosuje się puszki o średnicy 60 mm). Można stosować też puszki przeznaczone do osadzania urządzeń elektronicznych. Odbiorniki w danym pomieszczeniu są zasilane wówczas przewodami odchodzącymi z puszki łącznika. Pozwala to na przygotowanie deweloperskiej instalacji, nazwanej przez autora KNX Ready, dającej możliwość zakupującemu lokal na podjęcie decyzji, czy chce mieć instalację klasyczną, czy inteligentną. Przedstawmy kilka przykładów wykonania instalacji hybrydowej. Przykład pierwszy. Inwestor nie chciał wykonywać pełnej instalacji inteligentnego domu. Do sterowania z systemu KNX wybrał ogrzewanie budynku oraz sterowanie kilkunastoma roletami. Sterowanie oświetleniem w systemie automatyki budynkowej zostało wykonane jedynie w salonie, jadalni, pomieszczeniu kina domowego, w kuchni, sypialni właścicieli oraz na zewnątrz budynku. W pozostałych oświetlenie położono w sposób tradycyjny. Pomieszczenia te podzielono na dwie grupy: w mniejszych, mieszkalnych zastosowano tradycyjne łączniki dwupołożeniowe (rys. 5a), zaś w większych (w których sterowanie odbywa się z dwóch lub więcej miejsc) oraz w łazienkach i toaletach – łączniki przyciskowe i standardowe przekaźniki bistabilne (rys. 5b). W korytarzach, klatce schodowej, pomieszczeniach piwnicznym i technicznym zastosowano przekaźniki bi- partnerzy wydania: Rys. 5a. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie tradycyjnych łączników Rys. 5b. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie przekaźników bistabilnych i łączników z wyjściami przekaźnikowymi (sterowanych dotykiem) stabilne dwufunkcyjne (z wyłącznikiem czasowym). Krótkie naciśnięcie przycisku włącza oświetlenie na określony czas, po którym wyłącza się samoczynnie. Naciśnięcie przycisku i przytrzymanie go dłużej niż 2 sekundy uruchamia standardową funkcjonalność przekaźnika bistabilnego – oświetlenie zostanie wyłączone po następnym naciśnięciu przycisku lub odłączeniu i ponownym podaniu napięcia zasilania (przekaźnik w przypadku zaniku i powrotu zasilania wraca do stanu wyłączenia). Zapobiega to przypadkowemu pozostawianiu załączonego oświetlenia w miejscach czasowego przebywania. Aby jeszcze lepiej zadbać o oszczędne zarządzanie energią, system KNX steruje dodatkowo dwoma stycznikami. Jeden z nich odcina zasilanie obwodów świetlnych klasycznego oświetlenia, drugi obwodów przekaźników bistabilnych. W czasie nieobecności właścicieli (co wiąże się np. z uzbrojeniem systemu alarmowego) oba styczniki odcinają napięcie zasilające obwody oświetleniowe. Natomiast codziennie o godz. 3.00 system KNX generuje krótki impuls sterujący stycznikiem obwodu przekaźników bistabilnych. Wyłącza on na chwilę napięcie, co powoduje przejście przekaźników bistabilnych do stanu wyłączonego. Tego typu rozwiązanie zabezpiecza przed długotrwałym pozostawianiem oświetlenia na korytarzach, w pomieszczeniach piwnicznych, technicznych itp. Aby umożliwić wykorzystanie takich obwodów oświetleniowych do symulacji obecności w budynku, kilka z nich zostało zrównoleglonych przez przekaźniki wyrobników (aktorów) przełączających. System symulacji obecności może realizować działania w obwodach, których nie obsługuje bezpośrednio system KNX. Do sterowania ogrzewaniem i roletami wykorzystano moduły sensorów jednej z wiodących firm niemieckich, jako aktory (wyrobniki) napędów zaś tanie moduły przełączające z funkcją sterowania roletami oraz aktory (wyrobniki) grzewcze montowane w rozdzielnicy. Moduły sensorów znalazły się w jednej ramce z tradycyjnym osprzętem łączników. Co ciekawe, moduły sensorów pochodziły z jednej firmy, a ramki i osprzęt tradycyjny z innej. Na tym m.in. polega magia KNX. W innym systemie instalator, wykorzystując zasady okablowania OHID, w ciekawy i oszczędny sposób zrealizował pełne sterowanie oświetleniem i roletami z systemu KNX, stosując tradycyjny osprzęt oparty na łącznikach kołyskowych. W pomieszczeniach, w których nie było rolet, wykorzystał łączniki z wyjściami przekaźnikowymi (sterowane dotykiem), podłączone do podtynkowego modułu z czterema wejściami binarnymi/analogowymi (rys. 6a, 6b i 6c). W pomieszczeniach z roletami zastosował ciekawy moduł sterowania żaluzjami, wyposażony w cztery wejścia binarne oraz wejście czujnika temperatury. Dzięki temu można było zrealizować wszystkie funkcje sterowania automatyką w jednym pomieszczeniu i fizycznie podłączyć do niego żaluzje. Moduł ten świetnie nadaje się do rozwiązań wykorzystujących okablowanie hybrydowe. Dwa wejścia binarne wykorzysta- 22 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Rys. 6a. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie urządzeń automatyki KNX i łączników z wyjściami przekaźnikowymi (sterowanych dotykiem) Rys. 6b. Przykładowy schemat podłączenia urządzeń automatyki KNX i łącznika z wyjściami przekaźnikowymi (sterowanego dotykiem) Rys. 6c. Przykładowy widok panelu łącznika (6-wyjściowego czarnego i 3-wyjściowego białego) sterowanego dotykiem no do sterowania żaluzjami, dwa następne do sterowania oświetleniem, czujnik temperatury do pomiaru temperatury pomieszczenia, a do wyjść podłączono napęd żaluzji (rys. 7a i 7b). Dzięki temu niewielkim kosztem można było wykonać dość wyrafinowane sterowanie pomieszczeniem z jednego miejsca, wykorzystując OHID. Rys. 7a. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie lokalnego aktora/sensora KNX do pełnego sterowania funkcjami pomieszczenia i uruchamiania żalużji Rys. 7b. Schemat podłączenia lokalnego aktora/sensora KNX do łączników przyciskowych i żaluzji partnerzy wydania: Może zdarzyć się, że użytkownik przyzwyczajony do sterowania żaluzjami za pomocą przycisków zlokalizowanych w okolicach okna zażyczy sobie właśnie takiego rozwiązania. Nic prostszego. W okolicach okna umiejscawia się wtedy puszkę łącznika sterującego żaluzjami, a w niej moduł sterownika z dwoma wejściami binarnymi (rys. 8a i 8b). W puszcze łącznika światła umieszcza się moduł z czterema wejściami binarnymi/analogowymi. Do jednego z wejść podłącza się czujnik temperatury, do dwóch następnych przyciski sterowania oświetleniem. Pozostałe wejście można wykorzystać do przełączania pomiędzy modami ogrzewania lub np. podłączyć czujkę obecności w pomieszczeniu – czujkę ruchu oferowaną jako ekonomiczna opcja do tego 4-wejściowego sensora (rys. 8c). Oczywiście w powyższym przykładzie można wykorzystać tradycyjny osprzęt łączników lub np. łączniki z wyjściami przekaźnikowymi, sterowane dotykiem. 23 Rys. 8a. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie lokalnego aktora/sensora KNX do pełnego sterowania funkcjami pomieszczenia i uruchamiania żalużji w okolicach okna Rys. 8b. Schemat podłączenia lokalnego aktora/sensora KNX do żaluzji i łącznika przy oknie Rys. 8c. Czujka obecności podłączana opcjonalnie do modułu sensora KNX z 4 wejściami binarnymi/analogowymi by dokonać ewentualnych zmian w instalacji, np. aby zamontować kinkiety, musi położyć tylko dodatkowe przewody z puszki łączników w pomieszczeniu. Rys. 9. Okablowanie hybrydowe – wykorzystanie okablowania OHID do zasilania gniazd w pomieszczeniu Ciekawą wersję okablowania hybrydowego zaproponowano innemu klientowi systemu inteligentnego domu. Obliczono, że w tym domu większość obwodów można poprowadzić we wspólnym przewodzie z oświetleniem. W poprzednich przykładach projektant zastosował do zasilania oświetlenia i rolet przewody o przekroju 1,5 mm2, zaś do zasilania gniazd przewody o przekroju 2,5 mm2. W omawianym przykładzie projektant doprowadził do każdego pokoju tylko jeden przewód 5 x 2,5 mm2 (rys. 9), z czego dwie żyły mogły być podłączone do aktorów (wyrobników) zainstalowanych w rozdzielnicy. Pozostałą żyłę (oprócz N i PE) przeznaczono do zasilania gniazd, rolet i ew. dodatkowych punktów świetlnych (gdy potrzeba było wię- partnerzy wydania: cej obwodów oświetlenia, wówczas w puszkach łączników stosowano odpowiednie wielofunkcyjne sensory – aktory). Tego typu okablowanie jest bardzo korzystne w przypadku wykonywania okablowania deweloperskiego. Do każdego pomieszczenia doprowadza się przewód KNX oraz jeden przewód o odpowiedniej (do potrzeb funkcjonalnych) liczbie żył i przekroju. Jeśli sprzedaż lokalu następuje przed etapem tynkowania, bez problemu można rozprowadzić przewody (z reguły 3 x 1,5 mm2, czasami 4 x 1,5 mm2) do zasilania gniazd i oświetlenia, zgodnie z życzeniami przyszłego właściciela. Jeśli lokal nie ma jeszcze właściciela, przewody rozprowadza się zgodnie z projektem. Nowy właściciel nie będzie miał problemów, Mamy nadzieję, że przybliżenie idei uniwersalnego okablowania hybrydowego, stosowanego z powodzeniem przez współpracujących z firmą IDE projektantów i instalatorów elektrycznych, pokazało interesujące możliwości wykonywania okablowania nowych i remontowanych budynków, które (z korzyścią dla przyszłego użytkownika) mogą być wykorzystywane przy realizacji instalacji tradycyjnych, inteligentnych lub mieszanych. Mamy również nadzieję, że do tych rozwiązań przekonają się także deweloperzy. Wiadomo bowiem z praktyki, że instalacje inteligentnego budynku, domu czy mieszkania z reguły nie powstaną, jeżeli już na etapie układania przewodów nie przewidzi się takiej możliwości. ••• W artykule wykorzystano do celów poglądowych materiały informacyjne, zdjęcia, rysunki lub logo następujących firm i organizacji: Elsner Elektronik, Eutech, F&F, Gira, IDE, Jung, Kaiser, Kopp, Lingg & Janke, Simet, Stowarzyszenie KNX, Zennio. 24 wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Dariusz Cygankiewicz Merawex ul. Toruńska 8, 44-122 Gliwice, Poland tel. 32 23 99 400 www.merawex.com. pl [email protected] Zintegrowane systemy sygnalizacji i wentylacji pożarowej Zasilanie napięciem stałym 24 V i przemiennym 230 V Przedstawiona w artykule konfiguracja pracy urządzeń przeciwpożarowych służy do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, ochrony życia i zdrowia oraz mienia. Zostało to uregulowane w rozporządzeniu MSWiA. Podstawowym elementem systemu jest ZUP230V – specjalistyczny zasilacz gwarantowanych napięć: stałego 24 V i przemiennego 230 V, co umożliwia m.in. równoczesne sterowanie napędami o takich napięciach pracy. Zasilacz gwarantowanego napięcia przemiennego i stałego ZUP230V Funkcję gwarantowanego zasilania 230 V może realizować zasilacz ZUP230V dysponujący własnym rezerwowym źródłem zasilania – baterią akumulatorów wspólną dla wyjść 24 VDC i 230 VAC. Zasilacz ZUP230V spełnia wszystkie wymagania rozporządzenia CPR, w tym normy PN-EN 54-4+A1+A2 oraz PN-EN 12101-10. miennego 230 V mogą być zasilane przede wszystkim silniki (siłowniki) napędów urządzeń ppoż., które w trakcie stanu dozoru przy braku zasilania pozostają w bezruchu i nie pobierają prądu. Należą do nich m.in. zasilane z 230 V: • bramy napowietrzające, • urządzenia oddymiające lub zabezpieczające przed zadymieniem, napędzane przez samohamowne siłowniki dwukierunkowe, • urządzenia oddzieleń przeciwpożarowych. Po zaniku sieci elektroenergetycznej takie urządzenia nie wymagają ciągłej pracy przetwornicy DC/AC bez obciążenia na wyjściu. Wyeliminowanie ciągłej pracy przetwornicy pozwala znacząco obniżyć pojemność baterii akumulatorów, co prowadzi do zmniejszenia wymiarów, masy i ceny zasilacza. Po zaniku sieci podstawowej zasilacz 24 VDC przechodzi w tryb pracy bateryjnej (z poborem bardzo małego prądu na potrzeby własne), natomiast przetwornica 230 VAC jest wyłączona (bez poboru prądu z baterii w tym stanie). Po zakończeniu działania przeciwpożarowych urządzeń zabezpieczających zasilacz ZUP230V automatycznie odłącza napięcie 230 VAC w celu zapewnienia bezpieczeństwa ekip ratowniczych straży pożarnej. Na wyjściu 24 VDC napięcie jest w dalszym ciągu utrzymywane. Do opisanych zastosowań nie nadają się UPS-y, ponieważ nie spełniają norm obowiązkowych dla zasilaczy ochrony ppoż. Ponadto np. UPS o mocy 1000 W korzystający z baterii 24 V przy braku obciążenia rozładuje ją całkowicie (na potrzeby własne) w czasie kilku, maksymalnie kilkunastu godzin, podczas gdy wymagany czas dozoru po zaniku sieci wynosi z reguły 72 godz. Po zaniku zasilania sieciowego energia zmagazynowana w baterii jest przetwarzana na napięcie 230 V 50 Hz przez przetwornicę DC/AC. Z takiego źródła napięcia prze- Współpraca zasilacza z centralą sterującą urządzeniami ppoż. Sterowanie zasilaniem urządzeń przeciwpożarowych i pełny nadzór nad liniami Oferta Merawex nie ogranicza się tylko do dostaw zasilaczy, lecz także obejmuje kompleksowe zasilanie urządzeń przeciwpożarowych. Pod tym sformułowaniem kryje się zestaw urządzeń do sterowania przepływem energii elektrycznej w sposób dostosowany do charakteru i funkcji urządzeń odbiorczych. Ponadto uwzględnia się przy tym: • minimalizację strat znacząco zmniejszającą pojemność baterii akumulatorów, co prowadzi do obniżki kosztów, • pełny i ciągły monitoring torów zasilania pod kątem uszkodzeń, co wpływa na zwiększenie niezawodności pracy systemów, • potrzebę zapewnienia przez jeden zasilacz gwarantowanego napięcia stałego 24 V i gwarantowanego napięcia przemiennego 230 V do zasilania urządzeń o dużej mocy. partnerzy wydania: zasilającymi prowadzi centrala CS współpracująca z zasilaczem ZUP230V. Energia elektryczna jest dostarczana poprzez centralę sterującą CS do urządzeń wykonawczych, takich jak: • siłowniki dwukierunkowe z wyłącznikami przeciążeniowymi do napędów klap odcinających wentylacji pożarowej (PN-EN 12101-8), • siłowniki ze sprężyną do napędów przeciwpożarowych klap odcinających (PN-EN 15650), • elektromagnetyczne napędy i trzymacze drzwi, bram, oddzieleń ppoż. i kurtyn dymowych, • sygnalizatory pożarowe (akustyczne i optyczne) ostrzegające o alarmie pożarowym i konieczności ewakuacji. Ponadto centrala sterująca pozwala na załączenie lub wyłączenie urządzeń zasilanych z gwarantowanego przez ZUP napięcia 230 V, takich jak wentylator, siłownik przeciwpożarowej klapy odcinającej, siłownik klapy odcinającej wentylacji pożarowej czy napęd kurtyny. Współpraca funkcjonalna cSP z systemami kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła (systemami wentylacji pożarowej) Na rysunku przedstawiono w formie schematu blokowego konfigurację wzajemnych powiązań systemu sygnalizacji pożarowej oraz systemu kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła z wykorzystaniem sterowania zasilaniem. Nazwy poszczególnych urządzeń i ewentualnie normy, którym one podlegają, umieszczono w poszczególnych blokach schematu. Centralnym urządzeniem połączonych systemów jest centrala sygnalizacji pożarowej CSP wykonująca funkcje sterujące i monitorujące względem urządzeń systemu wentylacji pożarowej za pośrednictwem liniowych modułów wejścia/wyjścia. Stosowanie central CS współpracujących z zasilaczami ZUP230V oraz centralami sygnalizacji pożarowej umożliwia w instala- 25 SKRDiC – System kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła (SWP – System wentylacji pożarowej) tor 24 V 1A Sieć 230 VAC 2 ZUP230V EN 12101-10 EN 54-4 24 V 3 CS-ZUP tor 230 V 1B BAT AKU 24 VDC SSP – System sygnalizacji pożarowej 4 Siłownik 24 V + klapa EN 12101-8 6 CSP EN 54-2 5 Moduł we/wy EN 54-18 7 ROP EN 54-11 230 V 4 Siłownik 230 V + klapa EN 12101-8 8 czujka EN 54-5, 7, 10... tor transmisji SSP – przesyłanie informacji wewnątrz systemu SSP (cyfrowa, adresowalna pętla dozorowa), tor transmisji monitorowany przez SKRDiC – przesyłanie informacji z SSP do SKRDiC tor transmisji monitorowany przez SKRDiC – sterowanie (zasilanie) siłowników lub napędów tor transmisji monitorowany przez SSP – przesyłanie informacji z SKRDiC do SSP cjach sygnalizacji pożarowej realizację przez CSP funkcji: • detekcyjnych przez czujki i ręczne ostrzegacze pożarowe, • alarmowych przez sygnalizatory akustyczne i optyczne, • sterujących pracą urządzeń przewidzianych w systemach wentylacji pożarowej – CSP po detekcji pożaru inicjuje sterowanie, a CS wykonuje sterowanie, • monitorujących pracę i uszkodzenia w odniesieniu do wszystkich elementów syste- mu przeciwpożarowego, w tym wentylacji pożarowej. System o takiej strukturze idealnie nadaje się do pracy w konfiguracji rozproszonej, co stanowi jego niewątpliwą zaletę i predestynuje go do zastosowań w „kompletnych” instalacjach sygnalizacji pożarowej, łączących funkcje detekcji, alarmowania i oddymiania. Do takiego systemu nie są potrzebne specjalistyczne centrale oddymiania, gdyż wszystkie funkcje przewidziane w prze- pisach przeciwpożarowych pełni centrala sygnalizacji pożarowej. Uwagi końcowe Opisana w artykule oferta kompleksowego zasilania urządzeń przeciwpożarowych napięciem stałym 24 V i przemiennym 230 V charakteryzuje się uniwersalnością zastosowań i strukturalnym rozwiązaniem monitoringu umożliwiającym osiągnięcie wysokiego poziomu niezawodności pracy instalacji przeciwpożarowych. 26 Międzynarodowe BACnet® Roadshow z przystankiem w Warszawie BACnet Interest Group Europe (BIG-UE)1) oraz BACnet International2), świętując 20-lecie standardu ANSI 135 i 10-lecie standardu ISO 16484-5, organizują BACnet Roadshow 2015 w dwunastu miastach na świecie. W Europie są to Warszawa (9 czerwca) i Berlin (16 czerwca). Warsztaty „Interoperacyjność BACnet” skupią się na wzajemnych połączeniach urządzeń i systemów różnych producentów. Sieci inteligentnych budynków, wymogi bezpieczeństwa i rola IT w systemach obiektów operacyjnych i zarządzaniu budynkami są najważniejszymi zagadnieniami tego warsztatu. Więcej informacji: www.bacnetroadshow.org __________ 1) 2) BACnet Interest Group Europe (BIG-EU) promuje rozwój i popularyzację otwartego protokołu komunikacyjnego BACnet o standardzie ISO 16484-5 w automatyce budynkowej oraz technologii bezpieczeństwa w Europie. Grupa została założona w 1998 r. przez 18 firm z branży automatyki budynkowej, dziś BIG-EU liczy ponad 100 członków z Belgii, Danii, Niemiec, Anglii, Finlandii, Francji, Irlandii, Włoch, Kanady, Holandii, Norwegii, Austrii, Polski, Szwecji, Szwajcarii, Czech i USA. Więcej na: www.big-eu.org. BACnet International jest stowarzyszeniem branżowym, które ułatwia wykorzystanie protokołu otwartego BACnet w systemach automatyki budynkowej. Nadzoruje funkcjonowanie BACnet Testing Labs (BTL) i utrzymuje globalną listę testowanych produktów. Członkami BACnet International są zarówno właściciele budynków, inżynierowi i menedżerowie, jak i przedsiębiorstwa zaangażowane w projektowanie, produkcję, montaż, uruchamianie i konserwację sprzętu do sterowania, którzy wykorzystują BACnet do komunikacji. Więcej na: www.bacnetinternational.org. partnerzy wydania: wydanie specjalne systemy bezpieczeństwa, automatyka budynkowa Protokół BACnet BACnet (Building Automation and Control Networks) jest otwartym (publicznym) protokołem komunikacji zgodnym z normami ANSI i CEN. Umożliwia współdziałanie systemów sterowania i monitorowania pochodzących od różnych producentów. Ma aprobatę ISO 16484-5 i został zatwierdzony przez organizację ASHRAE w 2004 r. BACnet wraz z publikacją EN ISO 16484-5 w 2004 stał się standardem światowym. Jego pierwszą standaryzację przeprowadzono w 1995 r. jako ANSI/ASHRAE 135. Protokół BACnet jest oparty na czterech warstwach modelu OSI (Open System Interconnection – model odniesienia łączenia systemów otwartych): Application Layer – warstwa aplikacji To warstwa najwyższa, zajmuje się specyfikacją interfejsu, który wykorzystują aplikacje do przesyłania danych do sieci (poprzez kolejne warstwy modelu ISO/OSI). Network Layer – warstwa sieciowa Jako jedyna dysponuje wiedzą dotyczącą fizycznej topologii sieci. Rozpoznaje, jakie drogi łączą poszczególne komputery (routing), i decyduje, ile informacji należy przesłać jednym z połączeń, a ile innym. Data Link Layer – warstwa łącza danych Nadzoruje jakość przekazywanych informacji w zakresie wyłącznie warstwy niższej. Warstwa łącza danych ma możliwość zmiany parametrów pracy warstwy fizycznej. Physical Layer – warstwa fizyczna Określa składniki sieci niezbędne do obsługi elektrycznego, optycznego i radiowego wysyłania oraz odbierania sygnałów. Filozofia BACnet polega na standaryzacji połączeń między autonomicznymi systemami i podsystemami. To sprzętowo niezależny standard otwarty, posługujący się predefiniowanymi blokami funkcjonalnymi BIBB, za pomocą których jest możliwa wymiana danych. BIBB to skrót od BACnet Interoperability Building Block – bloki funkcjonalne BACnet. Opracowano je w celu uproszczenia opisu wymagań dotyczących współdziałania w sieci BACnet. Bloki zostały umieszczone w grupach logicznych: • Wymiana danych: wartości analogowe we/ wy, binarne we/wy, sekwencyjne we/wy, akumulatora/konwersji impulsów itp. • Zarządzanie alarmami i zdarzeniami: powiadomienia (dystrybucja alarmów), zdarzenia (definiowanie warunków alarmów). • Zarządzanie urządzeniami: dane urządzenia (informacja o urządzeniu). • Harmonogramy/kalendarze, trendy. • Zarządzanie parametrami aplikacji: parametry punktów, limity alarmów, nazwa, aktualna wartość, status itp. BACnet rozróżnia wartości stałe i opcjonalne. Wartości mogą być tylko do odczytu lub w pełni modyfikowalne. • Zarządzanie usługami: bezpieczeństwo sieci, dostęp do plików, urządzeń, alarmów i zdarzeń, zarządzanie terminalami itp. BACnet standaryzuje również fizyczne medium komunikacyjne i protokół transportowy, dopuszczając Ethernet, Arcnet, RS485 (MS/TP – Master Slave/Token Passing), RS232 (PTP – point-to-point), Echelon LonTalk oraz BACnet/ IP (TCP/IP, ATM itp.). Korzyści • Standaryzowana globalnie transmisja danych w automatyce budynkowej • Niezależność od technologii i producenta • Protokół testowany przez niezależne laboratoria • Regularne rozszerzenia • Kompleksowa specyfikacja protokołu do budowania systemów zarządzania • Ciągła funkcjonalna komunikacja między technologią sterowania budynku, sterownikami, czujnikami i siłownikami. Zastosowanie • Ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja • Sterowanie oświetleniem • Systemy alarmowe i przeciwpożarowe • Monitorowanie wind • Kontrola dostępu • Zarządzanie energią i usługi energetyczne • Dostęp do Internetu • Dane operacyjne (XML) • Radio Obsługiwane media • BACnet/IP • MASTER-SLAVE / TOKEN PASSING (MS/TP) LAN • ISO 8802-3 (Ethernet) LAN • ARCNET LAN • EIA/CEA-709.1 (LonTalk) LAN • Point-to-point (PTP) • ZigBee. www.siemens.com/mm8000 MM8000 – bezpieczeństwo i ochrona poprzez sprawne zarządzanie Fundament inteligentnie zintegrowanego budynku Podstawowym elementem platformy integrującej DMS8000 jest stacja zarządzania bezpieczeństwem MM8000. MM8000 zwiększa możliwości zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia znajdujących się budynku, który wyposażono w elektroniczne systemy bezpieczeństwa. Zastosowanie stacji zarządzającej pozwala na stabilne zarządzanie obiek- tem w sytuacji kryzysowej oraz daje poczucie komfortu funkcjonalnego w normalnych warunkach pracy. Obsługa obiektu z poziomu stacji zarządzającej daje poczucie wzrostu efektywności każdego z podzespołów, a w konsekwencji utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w budynku. Answers for infrastructure. partnerzy wydania: ul.Słoneczna 15a 60-286 Poznań tel. 61 869 38 50 tel. 61 869 38 60 fax. 61 861 47 40 [email protected] ww www.ela.pl