Działania miejskie z zakresu wychowania i profilaktyki zagrożeń dzieci

ROK BEZPIECZNEJ SZKOŁY
Podsumowanie działań miejskich na rzecz dzieci, młodzieży w Tarnowie
w roku szkolnym 2012/2013
Wyzwania roku szkolnego:
- zmiany w statutach szkół obejmujące m.in. systemowe działania Miasta w zakresie wychowania i
profilaktyki zagrożeń, realizację i kontrolę obowiązku szkolnego i nauki (wagary).
- wybrane problemy młodych ludzi: bezpieczeństwo i dyscyplina na zajęciach, agresja w relacjach
międzyosobowych (przemoc rówieśnicza w szkole, przemoc w rodzinie, samookaleczanie się),
uzależnienia,
- wdrożenie przepisów oświatowych dot. pomocy psychologiczno-pedagogicznej do działalności
poradni oraz szkół i przedszkoli,
- potrzeby szkoleniowe rad pedagogicznych, rodziców (doskonalenie wiedzy i umiejętności
pedagogicznych, budowanie dobrych wzajemnych relacji, mediacje, profilaktyka zwł. kompleksowa).
Zadanie główne: kontynuacja systemowych działań Miasta Tarnowa z naciskiem na pogłębienie
współpracy z rodzicami i wzmacnianie funkcji wychowawczej szkoły/ placówki oświatowej.
Priorytety: - wsparcie szkoły i rodziny w działaniach profilaktyczno-wychowawczych
- pomoc psychologiczno-pedagogiczna dzieciom i młodzieży
- wzmacnianie bezpieczeństwa dzieci w szkołach i placówkach oświatowych
- doskonalenie form doradztwa zawodowego.
1. Programy realizowane przez Gminę Miasta Tarnowa uwzględniające problematykę rodzinną
i bezpieczeństwa (coroczny monitoring):
a) Gminny Program Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania
Narkomanii dla Miasta Tarnowa na 2012 i 2013 rok (uchwalany corocznie).
b) Program Działań na Rzecz Pomocy Dziecku i Rodzinie dla Miasta Tarnowa na lata 20082013.
c) Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Tarnowie na lata 2011-2015.
d) Program Zapobiegania Przestępczości oraz Ochrony Bezpieczeństwa Obywateli i Porządku
Publicznego za lata 2011-2015 dla Miasta Tarnowa.
e) Gminny System Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Miasta Tarnowa. Program
Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Miasta Tarnowa.
2. Raporty z badań Specjalistycznej Poradni Profilaktyczno-Terapeutycznej (SPPT) w Tarnowie
dot. wychowania, problemów wychowawczych w latach 2002 i 2005-2013 – zamieszczane i
dostępne na stronie http://edunet.tarnow.pl/pl/wych /wychow/raporty w zakładce Wychowanie w
Tarnowie (WwT).
Tarnowie ma miejsce coroczne rozpoznanie skali zagrożeń występujących na terenie szkół, a także
egzekwowanie w nich obowiązku szkolnego i obowiązku nauki. Prezentacja i wnioski do dalszej
pracy odbywają się m.in. podczas miejskich konferencji wychowawczych (nieprzerwanie od 2003 r.),
organizowanych przede wszystkim dla dyrektorów i pedagogów szkolnych (korzystanie z informacji
w nich zawartych przez szkoły i placówki oświatowe przy tworzeniu programów wychowawczych i
profilaktycznych na dany rok szkolny). Przybliżanie istotnych kwestii ważnych dla rodziców odbywa
się podczas spotkań warsztatowych z nimi na poziomie miasta (od 2007 r.) i w szkołach i placówkach
oświatowych (np. zebrania z rodzicami, wywiadówki itp.).W roku szkolnym opracowano 2 raporty:
Raport z badań ankietowych przeprowadzonych w tarnowskich szkołach gimnazjalnych
2012 i ponadgimnazjalnych w 2005 i 2012 roku „Młodzież a substancje psychoaktywne” - Inga
Prusak we współpracy z zespołem SPPT
Raport z badań ankietowych przeprowadzonych w tarnowskich szkołach podstawowych
2013
i gimnazjalnych w 2013 roku „Poczucie bezpieczeństwa uczniów w szkole” – Inga Prusak
Działania związane z bezpieczeństwem, zapobieganiem i przeciwdziałaniem zachowaniom
problemowych dzieci i młodzieży w szkołach skutkują wprowadzeniem do obowiązkowych zadań
szkolnego programu wychowawczego oraz szkolnego programu profilaktyki problemów dzieci i
młodzieży. Zgodnie z nim każda szkoła ma obowiązek okresowego diagnozowania problemów i
podejmowania działań profilaktycznych, adekwatnych do występujących na terenie szkoły i w jej
środowisku lokalnym zagrożeń. Programy są realizowane przez szkołę po akceptacji rady
pedagogicznej i rady rodziców, którzy mają wpływ na dobór parterów zewnętrznych, z którymi
planują ich realizację.
3. Działania w roku szkolnym 2012/13:
Realizowano rządowy program Bezpieczna i przyjazna szkoła, ukierunkowany na budowanie
wizerunku szkoły wspierającej uczniów i jednocześnie wymagającej. Program położył nacisk na
wzmocnienie funkcji wychowawczej szkoły i budowanie pozytywnego klimatu społecznego wraz ze
zmianą relacji pomiędzy uczniami i nauczycielami.
a) narada z dyrektorami szkół i placówek oświatowych – org. Wydział Edukacji (28.08.2012),
podkreślająca znaczenie bezpieczeństwa w sali lekcyjnej, na korytarzu, w sali gimnastycznej,
w toalecie i szatni oraz w otoczeniu szkoły; potrzebę zwrócenia szczególnej uwagi na te kwestie
i miejsca, całoroczny monitoring, ewentualne programy i działania naprawcze.
b) opracowanie Kalendarza działań miejskich z zakresu wychowania i profilaktyki zagrożeń dzieci
i młodzieży w Tarnowie na rok szkolny 2012/2013 – zamieszczenie z okresową aktualizacją
w zakładce WwT
c) II Tydzień Wychowania w Tarnowie Wychowywać, ale jak? (17-21.09.2012) – koordynator
Wydział Edukacji, współorganizatorzy: Centrum Spraw Społecznych UMT (CSS), stowarzyszenia:
Katolickie Stowarzyszenie Wychowawców, Tarnowski Oddział Polskiego Towarzystwa
Historycznego, Oddział PTTK Ziemi Tarnowskiej (PTTK), Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
(PPP) i SPPT, Poradnia Specjalistyczna „Arka”, Tarnowski Ośrodek Interwencji Kryzysowej
i Wsparcia Ofiar Przemocy (TOIK i WOP), Tarnowskie Towarzystwo Profilaktyki Społecznej.
A w nim m.in.:
- Dni Otwarte instytucji pomocowych w Tarnowie
- sesja metodyczna: jak organizować wycieczki i rajdy, popularyzować wychowanie poprzez
turystykę i krajoznawstwo – org. PTTK (19.09.12)
- spotkanie Zespołu Koordynującego systemowe działania Miasta w zakresie wychowania
i profilaktyki zagrożeń dzieci i młodzieży z tarnowskim instytucjami i stowarzyszeniami (rozpoczęcie
działań w zakresie opracowania informatora na stronie internetowej Tarnowa o instytucjach
pomocowych w mieście z zakresu wychowania i profilaktyki zagrożeń dzieci i młodzieży,
podsumowanie współpracy w roku szkolnym 2011/12 i wnioski do działań w roku 2012/13),
- Konferencja miejska dla dyrektorów i pedagogów szkolnych – omówienie profilaktycznego
Programu Przeciwdziałania niepożądanym zachowaniom w szkole D.A. Corne, R.H. Horner, L.S.
Hawken (dr Jakub Kołodziejczyk) - org. CSS (21.09.12)
Wydanie książki Wychowywać, ale jak?, Tarnów 2012 jako pokłosie Tygodnia i materiały z zakresu
doskonalenia zawodowego nauczycieli.
d) zorganizowanie 2 Miejskich Konferencji Wychowawczych (org. SPPT i Wydział Edukacji UMT):
XXI Konferencja Działania systemowe w Tarnowie w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom
społecznym dzieci i młodzieży (15.11.12)
Stworzenie uczestnikom możliwości dokonania wglądu dla określenia wspólnego interesu, zakresu
i znaczenia prowadzonych wychowawczych działań systemowych w Tarnowie.
1. Otwarcie konferencji - Krystyna Latała, Zastępca Prezydenta Miasta Tarnowa.
2. Kilka uwag o działaniach systemowych w Tarnowie. – Stanisław Stach, psycholog, SPPT
w Tarnowie.
3. Warsztaty Czy potrzebuję systemu i czy system mnie potrzebuje? – prowadzenie Stanisław Stach
we współpracy z pracownikami SPPT.
4. Wykorzystanie efektów działań systemowych na przykładzie badań porównawczych z lat 2005
i 2012 nad używaniem substancji psychoaktywnych przez młodzież w Tarnowie. – Inga Prusak,
socjolog, SPPT w Tarnowie.
5. Podsumowanie i zamknięcie konferencji. – P. Krystyna Latała, Zastępca Prezydenta.
XXII Konferencja Doświadczenie poczucia bezpieczeństwa w procesie rozwoju dzieci
i młodzieży (23.04.13)
Poszerzenie świadomości na temat roli poczucia bezpieczeństwa w procesie prawidłowego rozwoju
dzieci i młodzieży, pokazanie subiektywnie postrzeganego poczucia bezpieczeństwa w opinii uczniów
w oparciu o przeprowadzone badania ankietowe, wymiana doświadczeń w obszarze zapewnienia
bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych przez dyrekcje i służby miejskie.
1. Otwarcie i wprowadzenie - Agnieszka Skołyszewska dyrektor SPPT, Danuta Ciszek
inspektor WE UMT.
2. Bezpieczeństwo w szkole - na czym zależy władzom Urzędu Miasta Tarnowa i dlaczego? –
Krystyna Latała, Zastępca Prezydenta Miasta Tarnowa.
3. Poczucie bezpieczeństwa dziecka w ujęciu systemowym – aspekt indywidualny i rozwojowy –
Patryk Hajdo, psycholog, SPPT.
4. Poczucie bezpieczeństwa w opinii uczniów – raport z badań ankietowych przeprowadzonych
w tarnowskich szkołach w roku 2013 – Inga Prusak, socjolog, SPPT .
5. Bezpieczeństwo i poczucie bezpieczeństwa w szkole – wybrane opinie tarnowskich uczniów
w badaniach ankietowych w latach 2007-2012 – Agnieszka Latos, socjolog, SPPT.
6. Wybrane zagrożenia w szkole na podstawie doświadczeń z interwencji w szkołach służb
i instytucji w Tarnowie - trójgłos przedstawicieli: Małopolskiego Kuratora Oświaty,
Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie, Państwowej Straży Pożarnej w Tarnowie.
7. Dyskusja panelowa z udziałem gości, pytania. Prowadzenie Danuta Ciszek, inspektor WED
UMT.
8. Podsumowanie konferencji P. Bogumiła Porębska, Dyrektor WED UMT.
Sprawozdania w aktualnościach zakładki WwT
e) zorganizowanie konferencji i innych form z zakresu bezpieczeństwa przez różne inne podmioty
w mieście na rzecz dzieci i dorosłych
Tytuł
Termin
Organizator
Małopolski Ośrodek Konferencja Zadania placówek szkolących w edukacji
5.10.12
Ruchu Drogowego,
komunikacyjnej dzieci i młodzieży w świetle nowych regulacji
MCDN ODN
prawnych w ruchu drogowym.
Tarnowski Ośrodek
Konferencja Zanim stracisz to, co najcenniejsze – zapobieganie
23-24.
Interwencji Kryzysoprzemocy w rodzinie i praca z osobami stosującymi przemoc w
10.12
wej i Wsparcia Ofiar
ramach projektu Tarnów Przeciw Przemocy w Rodzinie.
Przemocy
Fundacja Rozwoju
Edukacji, Pracy,
Integracji, Warsztat
Terapii Zajęciowej im.
JPII i in.
Zespół Specjalnych
Szkół Przy-szpitalnych
Wydział Teologiczny
Sekcja w Tarnowie,
Uniwersytet Papieski
Jana Pawła II w
Krakowie
Centrum Spraw
Społecznych UMT
Ogólnopolska konferencja naukowa Lekarz - pedagog – obywatel.
Janusz Korczak – wczoraj i dziś w Roku Korczaka.
8.11.12
Jubileusz 40-lecia Szkoły Przyszpitalnej, Miejska Konferencja
Wspomaganie pedagogiczne i terapeutyczne dziecka chorego.
Międzynarodowa Konferencja Naukowa Między nadzieją a zwątpieniem. Refleksja nad społeczną myślą encykliki Jana Pawła II
Sollicitudo Rei Socialis w 25. rocznicę jej powstania – zaprezentowanie systemowych działań Miasta wspierających rodzinę.
20.11.12
Konferencja Realizacja realizacji programu „Archipelag
Skarbów” w mieście Tarnowie w 2012 roku, podsumowanie badań
i analiz – spotkanie z dr Szymonem Grzelakiem z Fundacji Homo
11.12.12
29.11.12
V LO
TOIK i WOP, Fundacja „Znaczenie” z
Dąbrowy Tarnowskiej
Szpital Woj. im. Św.
Łukasza w Tarnowie,
Kuratorium
Oświaty w Krakowie
Homini w Krakowie
Debata Prawo dziecka do... - spotkanie realizowane w ramach
projektu Przystanek Korczak 2012.
Konferencja Dobre Praktyki wspierania rodzin w kryzysie.
Konferencja podsumowująca realizację projektu Szkoła Promująca
Zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.
19.02.13
25.02.13
10.03.13
4. Wieloletnia oferta dla Rady Pedagogicznej i innych pracowników szkoły:
a) Programy edukacyjne dla nauczycieli
- Golden Five – org. SPPT,
b) Programy edukacyjne dla rodziców i nauczycieli
- Szkoła dla Rodziców i Wychowawców – org. PPP i SPPT i inni,
c) Cyklicznie prowadzone przez cały rok grupy wsparcia dla pedagogów szkolnych pomocne
przy rozwiązywaniu konfliktów i problemów rozwojowych dzieci i młodzieży – org. PPP i
SPPT.
5. Oferta dla rodziców i Rad Rodziców (RR) – warsztaty, org. Wydział Edukacji UMT, PPP
d) Warsztaty z RR przedszkoli i szkół podstawowych w Tarnowie Agresja w relacjach
międzyosobowych w przedszkolu, szkole i w domu – w Przedszkolu 34 (17.04.12).
e) Warsztaty z RR gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych w Tarnowie Bezpieczeństwo
w szkole - w XVI LO (27.11.12)
f) Warsztaty z RR przedszkoli i szkół podstawowych w Tarnowie Bezpieczeństwo
w przedszkolu i szkole - w SP 2 (16.04.13).
6. Systematyczne prowadzenie stron internetowych:
- EduNet – zakładka „Wychowanie w Tarnowie” (WED, SPPT)
- „Bulimia i anoreksja” (SPPT)
- „Wortal Informacyjno-Edukacyjny Młodych WIEM”, dot. bezpieczeństwa dzieci
i młodzieży (Pałac Młodzieży).
7. Funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji w Tarnowie w ramach realizowanych programów
profilaktycznych przeprowadzili 412 spotkania z uczniami, 91 z radami pedagogicznymi oraz 4
spotkania z rodzicami. Liczby te obejmują wszystkie spotkania w zasięgu terytorialnym ww.
komisariatów tzn. gminy Lisia Góra, Skrzyszów, Wierzchosławice, Pleśna oraz gmina Tarnów.
Wydział Prewencji Zespół ds. Nieletnich Komendy Miejskiej Policji prowadził spotkania dla dzieci,
młodzieży, grona pedagogicznego i rodziców na temat odpowiedzialności nieletnich, uzależnień
wśród nieletnich, procedur postępowania przez nauczycieli w sytuacji zagrożenia na terenie szkoły.
Spotkania te realizowane były w ramach programów prewencyjnych w tym własnego programu
„Unikaj zagrożeń”. Ponadto dzielnicowi i patrole policyjne współpracują na co dzień ze szkołami,
penetrują ich otoczenia i newralgiczne punkty w mieście itp. Policja dba o bezpieczeństwo młodego
pokolenia realizując Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości
wśród Dzieci i Młodzieży. Programy profilaktyczne wśród małych dzieci prowadziła Straż Miejska.
Małopolski Ośrodek Ruchu Drogowego wspólnie z MCDN ODN w Tarnowie przybliżał „Zadania
placówek szkolących w edukacji komunikacyjnej dzieci i młodzieży w świetle nowych regulacji
prawnych w ruchu konferencję drogowym”.
8. Różne służby miejskie organizują działania i czuwają nad bezpieczeństwem cały rok, w tym
podczas akcji Lato w Mieście – bezpieczne wakacje i Ferie zimowe, okolicznościowych imprez,
organizują zawody, konkursy, akcje, pokazy itp.
9. Programy profilaktyczno-edukacyjne realizowane w ramach Gminnego Programu
Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii dla
Miasta Tarnowa w 2012 roku (szczegółowa informacja:
http://edunet.tarnow.pl/res/edunet_portal/portalbu/aktual_2013/sprawozdanie___realizacja_program_
w_profilakt._2012__stycze__2013____a._m_k.pdf
W programach z zakresu profilaktyki i przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy
i agresji uczestniczyło około 800 dzieci w wieku przedszkolnym, 6500 uczniów, 320 nauczycieli oraz
3.500 rodziców. Ich treść wynikała z zapotrzebowania zgłaszanego do Centrum Spraw Społecznych Biura Pomocy Społecznej Urzędu Miasta Tarnowa przez dyrektorów szkół i pedagogów, którzy
posiadających wiedzę o problemach najczęściej występujących w ich placówkach. Realizacja miała
miejsce na terenie przedszkoli, szkół, świetlic oraz placówek oświatowo wychowawczych
i opiekuńczo-wychowawczych. Łączna kwota przeznaczona na edukację dzieci, młodzieży,
wychowawców, pedagogów oraz badania diagnostyczne wyniosła 106.550 zł.
Już po raz piąty, tarnowski samorząd włączył się w ogólnopolską akcję Zachowaj trzeźwy umysł
przygotowaną przez Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych w Poznaniu, w ramach
której młodzież tarnowskich szkół uczestniczyła w konkursach plastycznych, literackich,
fotograficznych, rozgrywkach sportowych, piknikach oraz happeningach. Głównymi celami akcji było
promowanie konstruktywnych postaw zdrowego stylu życia oraz atrakcyjnych dla dzieci i młodzieży
zachowań społecznych jako alternatywy wielu zagrożeń, a w szczególności picia alkoholu, zażywania
narkotyków oraz stosowania przemocy.
Pod egidą kampanii ZTU został realizowany projekt dla kierowców – Odpowiedzialny Kierowca
‘2012, przygotowany przez Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych w Poznaniu przy
współpracy z Biurem Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Był on odpowiedzią na wciąż
rosnący problem pijanych kierowców, brawury i krótkowzroczności za kierownicą. W tarnowskich
szkołach zrealizowano happeningi, pikniki, wycieczki rowerowe oraz spotkania z przedstawicielami
tarnowskiej Policji. Najmłodsi uczniowie wzięli udział w testach umożliwiających przygotowanie się
do egzaminu na kartę rowerową oraz otrzymali odblaskowe zawieszki, dzięki którym będą lepiej
widoczni na drodze. Młodzież miała możliwość zapoznania się ze zmianami, jakie w ostatnim czasie
wprowadzono do ustawy Prawo o ruchu drogowym.
Po raz pierwszy UMT przystąpił do kampanii profilaktyczno-edukacyjnej Postaw na Rodzinę
przygotowanej przez Krakowską Akademię Profilaktyki. Kampania w pozytywny i otwarty sposób
nawiązywała do wartości rodzinnych. Prawdziwa więź z rodzicami jest najsilniejszym czynnikiem
chroniącym dzieci przed podejmowaniem zachowań ryzykownych – sięganiem po alkohol, narkotyki,
dopalacze czy chodzeniem na wagary. Celem kampanii było podkreślenie roli rodziców i promowanie
„mądrego rodzicielstwa”, które polega m.in. na silnej więzi emocjonalnej z dzieckiem, ale też na
jasnym precyzowaniu wymagań i konsekwentnym ich egzekwowaniu. Zakupiono materiały
dydaktyczne Postaw na Rodzinę, które wykorzystano podczas wiosennych festynów, rodzinnych
pikników, happeningów, na wywiadówkach profilaktycznych oraz imprezach z okazji Dnia Matki czy
Dnia Dziecka.
W sumie w kampaniach wzięło udział ok. ok. 400 przedszkolaków, 2000 uczniów szkół
gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych oraz osoby dorosłe. Budżet kampanii finansowanych przez
Urząd Miasta Tarnowa zamknął się kwotą 5.622 zł.
10. Od kilku lat szkoły i przedszkola realizują ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie. Od 2011 r. funkcjonuje w Tarnowie Zespół Interdyscyplinarny do Spraw
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, w którym znajduje się 5 przedstawicieli edukacji. W ramach
Programu Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie dla Miasta Tarnowa szkoleni są pedagodzy szkolni w
zakresie wdrażania procedury „Niebieska Karta”. TOIK i WOP zorganizował 2 konferencje Zanim
stracisz to, co najcenniejsze – zapobieganie przemocy w rodzinie i praca z osobami stosującymi
przemoc (w ramach projektu Tarnów Przeciw Przemocy w Rodzinie) i Dobre Praktyki wspierania
rodzin w kryzysie.
ROK BEZPIECZNEJ SZKOŁY w Tarnowie miał charakter wielostronny i kilkupoziomowy
a działania będą kontynuowane w następnych latach.