Raport POŚ - Powiat Kraśnicki - Starostwo Powiatowe w Kraśniku
Transkrypt
Raport POŚ - Powiat Kraśnicki - Starostwo Powiatowe w Kraśniku
RAPORT z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego Kra za lata 2009-2010 KRAŚNIK, CZERWIEC 2011 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 20092010 został sfinansowany ze środków budżetowych Powiatu Kraśnickiego Wykonawca: EURO-PROJEKT mgr inż. Marcin Rubaj e-mail: [email protected] Prace nad Raportem z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 20092010 prowadzone były przy ścisłej współpracy ze Starostwem Powiatowym w Kraśniku oraz Gminami Powiatu Kraśnickiego. 2 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie 2. Stan środowiska w Powiecie Kraśnickim 2.1. Wody 2.1.1. Wody powierzchniowe 2.1.2. Wody podziemne 2.2. Gospodarka wodno-ściekowa 2.2.1. Wodociągi i kanalizacja 2.2.2. Oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu kraśnickiego 2.3. Ocena jakości powietrza 2.3.1. Pomiary jakości powietrza prowadzone w 2009 roku 2.3.2. Pomiary jakości powietrza prowadzone w 2010 roku 2.3.3. Podsumowanie 2.4. Hałas komunikacyjny 2.5. Promieniowanie elektromagnetyczne 2.6. Środowisko przyrody ożywionej 2.6.1. Przyroda 2.6.2. Lesistość 2.6.3. Gleby 3. Realizacja zadań w okresie 2009 - 2010 z zakresu ochrony środowiska na terenie Powiatu Kraśnickiego 3.1. Infrastruktura techniczna 3.1.1. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych 3.1.2. Ochrona atmosfery oraz poprawa klimatu akustycznego 3.2. Edukacja ekologiczna 3.3. Ochrona zasobów naturalnych i walorów przyrodniczych 4. Analiza wydatków poniesionych na realizację celów ochrony środowiska przez gminy Powiatu Kraśnickiego 4.1. Miasto Kraśnik 4.2. Gmina Kraśnik 4.3. Gmina Annopol 4.4. Gmina Urzędów 4.5. Gmina Zakrzówek 4.6. Gmina Gościeradów 3 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.7. Gmina Trzydnik Duży 4.8. Gmina Wilkołaz 4.9. Gmina Szastarka 4.10. Gmina Dzierzkowice 4.11. Koszty realizacji zadań ponoszone przez gminy w skali Powiatu Kraśnickiego 4.12. Analiza poniesionych kosztów w przeliczeniu na jednego mieszkańca 5. Analiza wydatków poniesionych na realizację celów ochrony środowiska przez Powiat Kraśnicki 6. Podsumowanie 7. Spis tabel wykresów i map 4 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 1. WPROWADZENIE Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) w artykułach 17 i 18 nakłada na Zarząd Powiatu, jako realizację polityki ekologicznej państwa, obowiązek sporządzenia powiatowego programu ochrony środowiska, który jest uchwalany przez Radę Powiatu. Sporządza się go, podobnie jak politykę ekologiczną państwa, na 4 lata. Określa on cele ekologiczne, priorytety, harmonogram działań proekologicznych, oraz źródła finansowania niezbędne do osiągnięcia postawionych celów. Rada Powiatu w Kraśniku w dniu 18.02.2004 r. przyjęła uchwałą Nr XVIII/64/04 w sprawie uchwalenia „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego ”. Program ten stanowił podstawę dla formułowania wytycznych do gminnych programów ochrony środowiska. W programie sformułowano następujące cele nadrzędne: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, Minimalizacja uciążliwości hałasu, Minimalizacja wpływu promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego, Osiągnięcie jak najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych i ich ochrona, Podniesienie jakości gleb oraz ich ochrona, Ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie, Wzrost różnorodności biologicznej i ochrona terenów cennych przyrodniczo, Działania na rzecz ograniczenia występowania nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, W gminach Programy Ochrony Środowiska zostały uchwalone w następujących terminach: gmina DZIERZKOWICE Uchwała nr XX/144/05 z dnia 22-04-2005r, gmina GOŚCIERADÓW Uchwała nr XXI/145/04 z dnia 14-10-2004r, gmina KRAŚNIK Uchwała nr XXII/083/2004 z dnia 30-09-2004r, gmina SZASTARKA Uchwała nr XL/30/2005 z dnia 30-12-2005r, gmina TRZYDNIK DUŻY Uchwała nr XXI/109/04 z dnia 30-12-2004r, gmina URZEDÓW Uchwała nr XXIV/172/2004 z dnia 28-12-2004r, gmina WILKOŁAZ Uchwała nr XIX/95/2004 z dnia 01-12-2004r, gmina ZAKRZÓWEK Uchwała nr XXIV/108/2004 z dnia 29-12-2004r. gmina ANNOPOL Uchwała nr XXXII/253/06 z dnia 15-02-2006r, miasto KRAŚNIK - Programu nie uchwalono Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, organ wykonawczy powiatu sporządza co 2 lata raporty z wykonania programu ochrony środowiska, które przedstawia się Radzie Powiatu. Ustawa Prawo ochrony środowiska nie określa wymagań dotyczących formy i struktury raportu z realizacji powiatowego programu ochrony 5 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” środowiska. Przyjęto, że raport z realizacji „ Programu ochrony środowiska dla Powiatu Kraśnickiego ” powinien zawierać: opis istniejącego stanu środowiska stopień realizacji zadań wynikających z powiatowego programu ochrony środowiska, wnioski odnośnie przyszłego raportowania stanu realizacji programu ochrony środowiska. 6 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2. STAN ŚRODOWISKA W POWIECIE KRAŚNICKIM Charakterystykę stanu środowiska opracowano na podstawie „Raportu o stanie środowiska w województwie lubelskim w 2009 roku” , „Oceny jakości wód powierzchniowych w województwie lubelskim w roku 2009 i 2010 roku”, „Oceny jakości powietrza w województwie lubelskim w 2009 i 2010 roku" oraz "Pięcioletniej oceny jakości powietrza w województwie lubelskim za lata 2005 - 2009" sporządzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie. 2.1. WODY 2.1.1. Wody powierzchniowe W 2009 r. podstawę systemu obserwacji jakości wód powierzchniowych stanowiły zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685): monitoring diagnostyczny, którego zadaniem jest oprócz oceny stanu jednolitych części wód, ocena długoterminowej zmiany stanu tych wód na podstawie wyników badań elementów biologicznych wspomaganych przez elementy fizykochemiczne oraz pomiaru wskaźników chemicznych, monitoring operacyjny, stosowany do tych jednolitych części wód, których stan jest zagrożony nie osiągnięciem celów środowiskowych. Służy do oceny stanu wód oraz krótkoterminowych zmian jakości wód powierzchniowych na podstawie badań elementów biologicznych wspomaganych elementami fizykochemicznymi oraz, w kilku przypadkach (wynika to z określonej presji), pomiaru wskaźników chemicznych, monitoring operacyjny - celowy, czyli zależny od sposobu użytkowania wód prowadzony na: • wodach powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, • wodach występujących na obszarach przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, w tym obszarach Natura 2000. W roku 2009 spośród 85 punktów pomiarowo kontrolnych (ppk.) zlokalizowanych na 75 jednolitych częściach wód poddanych ocenie na terenie województwa lubelskiego, stan/potencjał ekologiczny określono dla 76 ppk. w tym dwóch na terenie powiatu kraśnickiego - na rzece Wyżnicy w ppk. w Dzierzkowicach oraz na rzece Wiśle w ppk. w Annopolu. Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się poprzez nadanie jednolitej części wód jednej z pięciu klas jakości wód gdzie: - bardzo dobry stan ekologiczny klasa I 7 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” klasa II klasa III klasa IV klasa V - dobry stan ekologiczny - umiarkowany stan ekologiczny - słaby stan ekologiczny - zły stan ekologiczny Przyjęto, że stan bardzo dobry i dobry wód oznacza brak zagrożenia eutrofizacją, stan umiarkowany zagrożenie, zaś stan słaby i zły wykazuje na eutrofizację. Z wyników badań przeprowadzonych przez WIOŚ w Lublinie w 2009 roku wynika iż rzeka Wyżnica w ppk w Dzierzkowicach charakteryzuję się złym stanem ekologicznym (V klasa), natomiast rzeka Wisła w ppk. w Annopolu charakteryzuje się umiarkowanym stanem ekologicznym (III klasa). Mapa1 . Ocena stanu/potencjału ekologicznego w punktach pomiarowo-kontrolnych w 2009 roku Źródło: WIOŚ Lublin W 2010 roku monitoring rzek prowadzony był w 59 ppk. na 55 jednolitych częściach wód powierzchniowych (JCWP), w 36 ppk. na wodach naturalnych oraz 23 ppk. na wodach sztucznych i silnie zmienionych. Badania jakości wód realizowane były w ramach: monitoringu operacyjnego (59 ppk.), w tym badań na wodach: • wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, w którym badania prowadzono w punktach zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych (OSN), • wodach powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych, 8 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” • wodach występujących na obszarach przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków, w tym obszarach Natura 2000. monitoringu w punktach granicznych: badania prowadzono w 8 punktach pomiarowych na rzece Bug w ramach współpracy międzynarodowej. Ocenę jakości wód przeprowadzono, podobnie jak w 2009 roku w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Dla wód powierzchniowych przeprowadza się: klasyfikację stanu ekologicznego (dotyczy wód naturalnych), klasyfikację stanu chemicznego, ocenę stanu wód, klasyfikację potencjału ekologicznego (dotyczy wód silnie zmienionych i sztucznych), oceny spełniania wymagań jakościowych wód powierzchniowych związanych z ich użytkowaniem wynikającym z warunków korzystania z wód regionu wodnego (ocena przydatności wód do określonych celów – do bytowania ryb w warunkach naturalnych). W 2010 roku na terenie powiatu kraśnickiego monitoringiem wód powierzchniowych została objęta jedna rzeka - Wisła w ppk. w Annopolu. Badania wykazały poprawę stanu ekologicznego z umiarkowanego w 2009 roku do dobrego w roku 2010. Mapa 2. Ocena stanu/potencjału ekologicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym w 2010 roku. Źródło: WIOŚ Lublin 9 I 1,77 mgN-NO3/l 0,16 mgP/l 2,92 mgN/l 1,67 mgN/l 0,49 mgN-NH4/l Przewodność w 20oC Substancje rozpuszczone Odczyn pH Azot amonowy Azot Kiejdahla Azot azotanowy Azot ogólny Fosfor ogólny Zakwaszenie Substancje biogenne I II II I I II I I II I I I II Stan/potencjał ekologiczny Klasa elementów fizykochemicznych OWO Zasolenie 8,2 539 mg/l BZT5 Warunki tlenowe 860 uS/cm 8,0 mgC2/l 4,1 mgO2/l Tlen rozpuszczony Stan fizycz ny 6,6 mgO2/l I Temperatura Klasa elementów biologicznych Fitoplankton chlorofil "a" Nazwa ppk. Elementy biologiczne 20,5oC 19,40 μg/l Wisła - Annopol „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela1 . Ocena stanu/potencjału ekologicznego rzeki Wisły w ppk. Annopol Elementy fizykochemiczne II Źródło: WIOŚ Lublin Legenda: Stanu/potencjał ekologiczny rzeki Wisły I Bardzo dobry II Dobry 10 Wyżnica Dzierzkowice 6,0 NIE 7,69 NIE 1,56 NIE 1,36 NIE 2,07 NIE 3,13 NIE 0,4 NIE 0,31 NIE TAK 8,64 NIE 1,78 TAK 2,88 TAK 3,33 NIE 7,14 NIE 0,27 NIE 0,50 TAK Nie badano NIE NIE 8,8 TAK 0,270 Nie badano Wisła Annopol 19,4 Fosforany mgPO4/l Fosfor ogólny mgP/l Azot ogólny mg N/l Azot azotanowy mg N-NO3/l Azot Kjeldahla mgN/l Azot amonowy mgN-NH4/l OWO mgC/l BZT5 mgO/l Fitobentos Chlorofil "a" μg/l OGÓLNA OCENA EUTROFIZACJI Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Wartość do oceny Ocena eutrofizacji Nazwa ppk. „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Dodatkowo w latach 2007 - 2009 WIOŚ Lublin przeprowadził ocenę stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych. Ocena ta obejmowała wszystkie punkty pomiarowo - kontrolne w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, w tym punkt w Dzierzkowicach i Annopolu. Wyniki tej oceny przedstawia poniższa tabela. Tabela 2. Ocena stopnia eutrofizacji rzeki Wyżnicy i Wisły TAK Źródło: WIOŚ Lublin 11 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Podsumowując, oraz porównując stan czystości wód powierzchniowych występujących na terenie powiatu Kraśnickiego przede wszystkim należy stwierdzić iż od czasu opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego (2003 rok) wystąpiły istotne zmiany w prawodawstwie polskim dotyczącym monitoringu stanu czystości wód powierzchniowych. Do 2003 roku ocena jakości wód powierzchniowych wykonywana była w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, powołanego ustawą z dnia 20.07.1991 r o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. Nr 77 z 1991r, z późniejszymi zmianami) oraz zgodnie z ustawą z dnia 27.04.2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późniejszymi zmianami). Od 2009 r. podstawę systemu obserwacji jakości wód powierzchniowych stanowią - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 81, poz. 685) - monitoring diagnostyczny i operacyjny. Również punkty pomiarowo-kontrolne zlokalizowane na terenie powiatu uległy zmianie (w 2003 roku: Bystrzyca-Zakrzówek i Wisła-Annopol, w latach 2009-2011: WyżnicaDzierzkowice i Wisła-Annopol). Mając na uwadze powyższe nie można dokładnie porównać stanu czystości wód powierzchniowych w 2003 roku i w latach 2009-2010. Niemniej jednak należy stwierdzić iż jakość wód powierzchniowych systematycznie się poprawia. W 2003 roku Wisła w ppk. w Annopolu była rzeką pozaklasową, w 2009 roku charakteryzowała się umiarkowanym stanem ekologicznym a w 2010 roku dobrym stanem ekologicznym z czterema wskaźnikami na trzynaście przekraczającymi wartości dla stanu bardzo dobrego. Rzeka Wyżnica w ppk. w Dzierzkowicach w 2009 roku charakteryzowała się złym stanem ekologicznym. W 2010 roku nie było prowadzonego monitoring w tym punkcie dlatego nie można stwierdzić pogorszenia, poprawy lub utrzymania stanu ekologicznego. 2.1.2. Wody podziemne Podstawę prawną do wykonania oceny jakości wód podziemnych stanowią: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryterium i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896). rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczenia wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r. Nr 241, poz.2093). rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61 poz.417). Ocena jakości wód obejmuje: klasyfikację elementów fizykochemicznych w 5 klasach jakości (I – bardzo dobra, II – dobra, III – zadowalająca, IV – niezadowalająca, V – zła), 12 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” ocenę stanu chemicznego, przy czym klasa jakości I, II i III oznacza dobry stan chemiczny, zaś klasy IV i V – słaby stan chemiczny. W latach 2009 - 2010 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie nie przeprowadzał badań wód podziemnych na terenie powiatu kraśnickiego. Ostatnie badania przeprowadzono w latach 2006 - 2007 w punkcie kontrolnym w miejscowości Szczecyn w gminie Gościeradów, w mieście Kraśniku oraz w miejscowości Jakubowice w gminie Annopol. Tabela 3. Ocena jakości wód podziemnych Lp. Punkt kontrolny Stratygrafia warstwy wodonośnej Klasa wody w 2006 r. Klasa wody w 2007 r. 1 2 3 Szczecyn Kraśnik Jakubowice kreda/jura kreda kreda/jura II I II IV II II Wskaźniki występujące w niższej klasie wody (IV; V) w 2007 roku ogólny węgiel organiczny - Źródło: WIOŚ Lublin Badania prowadzone przez WIOŚ Lublin w latach 2006 - 2007 wskazują na pogarszanie się w tym okresie stanu wód podziemnych w punkcie kontrolnym w Szczecynie i Kraśniku. Ze względu na brak danych w latach późniejszych nie można stwierdzić czy ten stan się ustabilizował, pogorszył czy poprawił. 2.2. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA 2.2.1. Wodociągi i kanalizacja Przepisy prawne Unii Europejskiej w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych określone zostały w szczególności w dyrektywie Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 roku. Dokument ten obliguje Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do wybudowania, rozbudowania i/lub zmodernizowania oczyszczalni ścieków komunalnych i systemów kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach w horyzoncie czasowym do 2015 r. W grudniu 2003 r. Rada Ministrów przyjęła Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (KPOŚK) wprowadzony do polskiego systemu prawnego poprzez ustawę Prawo wodne. Od tej pory był on już kilkakrotnie aktualizowany. Porządkowanie gospodarki wodościekowej i zaspakajanie potrzeb ludności w dziedzinie odprowadzania ścieków należy do zadań własnych gmin. Zadaniem państwa jest przede wszystkim tworzenie prawnych, organizacyjnych i finansowych instrumentów wspomagających działania samorządów lokalnych. W oparciu o przepisy ustawy prawo wodne na terenie powiatu Kraśnickiego zostały wyznaczone trzy aglomeracje: 13 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” aglomeracja Kraśnik (miasto i gmina Kraśnik), aglomeracja Annopol (miasto i gmina Annopol) aglomeracja Zakrzówek (gmina Zakrzówek) Zadania samorządów szczebla gminnego w zakresie gospodarki ściekowej skupić się powinny na rozbudowie sieci kanalizacyjnych tam, gdzie już funkcjonują zbiorcze oczyszczalnie ścieków. Alternatywnym rozwiązaniem dla terenów wiejskich o rozproszonej zabudowie jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków współfinansowana przez fundusze pomocowe, Gminy i mieszkańców. Tabela 4. Stopień zwodociągowania powiatu kraśnickiego Stopień zwodociągowania powiatu Długość sieci wodociągowej [km] Ilość przyłączy [szt.] 2008 rok 2010 rok Przyrost 826,1 900,9 74,0 15 055 15 978 923 Ilość % wszystkich mieszkańców mieszkańców korzystających z powiatu sieci b.d b.d. 85 056 85 - Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin Tabela 5. Stopień skanalizowania powiatu kraśnickiego Stopień skanalizowania powiatu Długość sieci kanalizacyjnej [km] Ilość przyłączy [szt.] 2008 rok 2010 rok Przyrost 126,8 151,3 24,5 3579 4163 584 Ilość % wszystkich mieszkańców mieszkańców korzystających powiatu z sieci b.d b.d. 39 859 40 - Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin Powyższe tabele pokazują ciągły przyrost długości sieci wod-kan i ilości korzystających z niej mieszkańców od roku 2008. 85 % mieszkańców powiatu korzystających w wody wodociągowej i 40 % z sieci kanalizacyjnej to bardzo dobry wynik w skali powiatu kraśnickiego, powiatu typowo rolniczego. Zadowalająca jest również ilość mieszkańców korzystających z wody wodociągowej i podłączonych do sieci kanalizacyjnej. Ta ilość kształtuje się na poziomie 50%. Niemniej jednak, jak pokażą poniższe tabele, te wskaźniki są "zawyżane" przez miasto Kraśnik. W pozostałych gminach te proporcje wyglądają już znacznie inaczej, czego nie można nazwać zjawiskiem złym, gdyż na terenie całej Polski tereny wiejskie są znacznie słabiej zwodociągowane i skanalizowane głownie ze względów ekonomicznych i korelacji efektu ekologicznego do poniesionych nakładów. W takich przypadkach szczególnie ważnym jest przeciwdziałanie odprowadzaniu ścieków bezpośrednio do wód lub do ziemi i 14 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” dopilnowanie przez organy gminy szczelności zbiorników bezodpływowych i odpowiedniej częstotliwości ich opróżniania. Tabela 6. Stopień zwodociągowania poszczególnych gmin powiatu kraśnickiego Gminy m. Kraśnik Kraśnik Zakrzówek Dzierzkowice Annopol Gościeradów Urzędów Wilkołaz Trzydnik Duży Szastarka Długość sieci wodociągowej [km] 109,3 44,5 87,5 99,6 128,7 43,1 98,1 55,0 109,9 125,2 Ilość przyłączy [szt.] 3121 1330 1835 1302 1470 704 2194 900 1701 1421 Ilość mieszkańców korzystających z sieci 34 000 5639 6090 5460 7885 2900 7500 2800 6800 5982 % wszystkich mieszkańców gminy 96 78 89 99 85 39 85 50 96 98 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin Tabela 7. Stopień skanalizowania poszczególnych gmin powiatu kraśnickiego Gminy m. Kraśnik Kraśnik Zakrzówek Dzierzkowice Annopol Gościeradów Urzędów Wilkołaz Trzydnik Duży Szastarka Długość sieci wodociągowej [km] 70,7 4,6 12,3 37,4 3,9 6,0 16,4 Ilość przyłączy [szt.] 2462 251 282 540 70 102 456 Ilość mieszkańców korzystających z sieci 31 000 851 760 2700 1938 615 1995 Brak Brak Brak % wszystkich mieszkańców gminy 88 12 11 49 20 8 23 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin 15 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Wykres 1.. Długość sieci wodociągowej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Długośc sieci wodociągowej 140 120 128,7 125,2 109,9 109,3 99,6 100 98,1 87,5 80 55 60 44,5 43,1 40 20 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin Wykres 2. Długość sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Długość sieci kanalizacyjnej 80 70,7 70 60 50 37,4 40 30 20 10 16,4 12,3 4,6 3,9 6 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin 16 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Wykres 3. Stosunek długość sieci wodociągowej do sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Długość sieci wodociągowej do kanalizacyjnej 140 120 128,7 125,2 109,9 109,3 99,6 100 80 60 87,5 70,7 55 44,5 4,6 43,1 37,4 40 20 98,1 16,4 12,3 3,9 6 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z gmin 2.2.2. Oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu kraśnickiego Miasto Kraśnik: Lokalizacja oczyszczalni: Miasto Kraśnik; ul. Graniczna. Typ oczyszczalni: Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków ze zintegrowanym usuwaniem związku węgla, azotu i fosforu. Odbiornik: rzeka Wyżnica. Rodzaj ścieków dopływających: komunalne i przemysłowe. Przepustowość oczyszczalni: 12 500 m3/d Ilość oczyszczonych ścieków: 2009 - 1 893 190 m3, 2010 - 2 013 010 m3. Ilość wytworzonych osadów ściekowych: 2009 - 540 Mg, 2010 - 454 Mg. Postępowanie z osadami ściekowymi - mineralizacja na Otwartych Komarach Fermentacyjnych. Gmina Kraśnik: Korzysta z miejskiej oczyszczalni ścieków. Gmina Gościeradów (2 oczyszczalnie): Lokalizacja oczyszczalni: 1. Gościeradów Folwark, 2. Wólka Gościeradowska. Typ oczyszczalni: oczyszczalnie mechaniczno – biologiczne Odbiornik: 1. ciek partyzant, 2. rzeka Tuczyn. Rodzaj ścieków dopływających: komunalne. 17 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Przepustowość oczyszczalni: 1. 110 m3/d, 2. 38 m3/d Ilość oczyszczonych ścieków: lata 2009 - 2010 - 22000 m3. Ilość wytworzonych osadów ściekowych: lata 2009 - 2010 - 8 m3. Postępowanie z osadami ściekowymi - dostarczane na oczyszczalnię ścieków w Kraśniku. Gmina Annopol: Lokalizacja oczyszczalni: Annopol. Typ oczyszczalni: oczyszczalnia mechaniczno – biologiczne Odbiornik: rzeka Wisła. Rodzaj ścieków dopływających: komunalne. Przepustowość oczyszczalni: 600 m3/d. Ilość oczyszczonych ścieków: lata 2009 - 2010 - 80 000 m3. Ilość wytworzonych osadów ściekowych: lata 2009 - 2010 - 24 Mg. Postępowanie z osadami ściekowymi - składowanie. Gmina Szastarka: Brak oczyszczalni Gmina Trzydnik Duży: Brak oczyszczalni Gmina Urzędów: Lokalizacja oczyszczalni: Urzędów; ul. Wodna. Typ oczyszczalni: SBR0201 - oczyszczalnia mechaniczno – biologiczne Odbiornik: rzeka Urzędówka. Rodzaj ścieków dopływających: komunalne. Przepustowość oczyszczalni: 170 m3/d. Ilość oczyszczonych ścieków: 2009 - 36 000 m3, 2010 - 31 000 m3 . Ilość wytworzonych osadów ściekowych: 2009 - 3 Mg, 2010 - 3 Mg. Postępowanie z osadami ściekowymi - dostarczane na oczyszczalnię ścieków w Kraśniku. Gmina Wilkołaz: Oczyszczalnia zakładowa przy Szkolne Podstawowej w Rudniku Szlacheckim o przepustowości około 16 m3/d - nie jest użytkowana. Gmina Zakrzówek: Lokalizacja oczyszczalni: Bystrzyca. Typ oczyszczalni: oczyszczalnia mechaniczno – biologiczne Odbiornik: rzeka Bystrzyca. 18 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Rodzaj ścieków dopływających: komunalne. Przepustowość oczyszczalni: 400 m3/d. Ilość oczyszczonych ścieków: 2009 - 31 208 m3, 2010 - 31 775 m3 . Ilość wytworzonych osadów ściekowych: lata 2009 - 2010 - 4 Mg. Postępowanie z osadami ściekowymi - składowanie na poletkach osadowych starej oczyszczalni. Gmina Dzierzkowice: Lokalizacja oczyszczalni: Terpentyna. Typ oczyszczalni: oczyszczalnia mechaniczno – biologiczne BDLOARA 1000 Odbiornik: rzeka Wyżnica. Rodzaj ścieków dopływających: komunalne. Przepustowość oczyszczalni: 202m3/d. Ilość oczyszczonych ścieków: 2009 - 36 000 m3, 2010 - 40 000 m3 . Ilość wytworzonych osadów ściekowych: brak danych Podsumowując, średni stopień zwodociągowania powiatu wynosi aktualnie 85 % (wzrost z 77 % wg informacji zawartych na stronach www.stat.gov.pl – stan 2004 rok) i waha się od 50 % w gminie Wilkołaz do 96 % w mieście Kraśniku. Średni stopień skanalizowania powiatu wzrósł z 35 % w 2004 r. do 40 % w chwili obecnej i waha się od całkowitego braku kanalizacji sanitarnej (gmina Wilkołaz, Trzydnik Duży i Szastarka) do 88 % (miasto Kraśnik). Na terenie powiatu znajduje się również około 140 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków. Ogromny wpływ na stan środowiska naturalnego w powiecie kraśnickim ma gospodarka wodno – ściekowa, dlatego jej uporządkowanie jest jednym z podstawowych zadań, którego realizacja w znacznym stopniu przyczyni się do poprawy jakości środowiska, a w szczególności jakości wód powierzchniowych i podziemnych. 2.3. OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena została wykonana w oparciu o następujące akty prawne: ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47, poz. 281), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 31), rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 216, poz.1377), 19 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” dyrektywę 2004/107/WE z 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wwa w otaczającym powietrzu, dyrektywę 2008/50/WE, Dyrektywa CAFE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz „Wytyczne do rocznej oceny jakości powietrza w strefach wykonywanej wg zasad określonych w art. 89 ustawy – Prawo ochrony środowiska z uwzględnieniem wymogów dyrektywy 2008/50/WE i dyrektywy 2004/107/WE” Celem sporządzenia oceny jest uzyskanie informacji o poziomach stężeń substancji zanieczyszczających powietrze na obszarze strefy w której jest zlokalizowany powiat kraśnicki w zakresie umożliwiającym: dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o obowiązujące kryteria, wskazanie potrzeb dotyczących wzmocnienia istniejącego systemu monitoringu i oceny, wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w określonych rejonach. Kryteriami klasyfikacji stref są: poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu oraz, w niektórych przypadkach, dozwolona liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego, poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu powiększone o margines tolerancji (dozwolone przypadki przekroczeń poziomu dopuszczalnego odnoszą się również do jego wartości powiększonej o margines tolerancji), poziomy docelowe dla niektórych substancji w powietrzu oraz, w przypadku ozonu dla kryterium ochrony zdrowia, dozwolona liczba przekroczeń poziomu docelowego, poziomy celów długoterminowych dla ozonu w powietrzu. Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska w celu oceny poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni, oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje się klasyfikacji stref, w których: dla przypadków, gdy jest określony margines tolerancji: • poziom stężeń przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji, • poziom stężeń mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji, • poziom stężeń nie przekracza poziomu dopuszczalnego, dla przypadków, gdy margines tolerancji nie jest określony lub wynosi zero: • poziom stężeń przekracza poziom dopuszczalny, • poziom stężeń nie przekracza poziomu dopuszczalnego, • poziom stężeń przekracza poziom docelowy, • poziom stężeń nie przekracza poziomu docelowego, • poziom stężeń przekracza poziom celu długoterminowego, 20 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” • poziom stężeń nie przekracza poziomu celu długoterminowego. Uwzględniając ww. Wytyczne, wynikiem oceny dla obu kryteriów, dla wszystkich substancji podlegających ocenie, jest zaliczenie strefy do jednej z poniższych klas: klasa A – jeżeli stężenia substancji na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych bądź poziomów docelowych, klasa B – jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne lecz nie przekraczają poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji; klasa C - jeżeli stężenia substancji na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy dopuszczalne bądź poziomy docelowe, natomiast dla parametru jakim jest poziom celu długoterminowego dla ozonu, przewidziane są: klasa D1 – jeżeli poziom stężeń ozonu nie przekracza poziomu celu długoterminowego, klasa D2 - jeżeli poziom stężeń ozonu przekracza poziom celu długoterminowego. W ocenie uwzględniono następujące substancje: benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, tlenek węgla, ozon, pył zawieszony PM10, arsen, kadm, nikiel i benzo/α/piren dla kryteriów ochrony zdrowia, dwutlenek siarki, tlenki azotu, ozon dla kryteriów ochrony roślin. Do klasyfikacji wykorzystano dane pomiarowe Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Wojewódzkiej i Powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych oraz Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, a także metody inne niż pomiarowe. Klasyfikacja stref wykonywana jest co roku, na podstawie oceny poziomu substancji w powietrzu a jej wynikiem jest określenie jednej klasy strefy ze względu na ochronę zdrowia i jednej klasy ze względu na ochronę roślin. Klasyfikacji stref dokonuje się dla każdego zanieczyszczenia oddzielnie, na podstawie najwyższych stężeń na obszarze każdej strefy. Zaliczenie strefy do określonej klasy wiąże się z koniecznością podjęcia konkretnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza lub utrzymania jego jakości na niezmienionym poziomie. W tabelach poniżej przedstawiono w skrócie zasady zaliczenia strefy do określonej klasy ( A, B, C ), które zależą od stężeń zanieczyszczeń występujących na ich obszarze i wiążą się z określonymi wymaganiami, co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Podstawę zaliczenia strefy do określonej klasy stanowią wyniki oceny uzyskane na obszarach o najwyższych poziomach stężeń danego zanieczyszczenia w strefie. Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami dotyczącymi działań na rzecz poprawy jakości powietrza bądź utrzymania jakości na dotychczasowym poziomie. 21 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 8. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczeń, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji KLASA STREFY B C POZIOM STĘŻEŃ WYMAGANE DZIAŁANIA nie przekraczający poziomu dopuszczalnego*, nie przekraczający poziomu docelowego i poziomu celu długoterminowego brak przekraczający poziom dopuszczalny* lecz nie przekraczający poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji* określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych przekraczający poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji*, przekraczający poziom docelowy, przekraczający poziom celu długoterminowego - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji - opracowanie programu ochrony powietrza dążenie do osiągnięcia poziomu celu długoterminowego do 2020 r. * z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMS w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, Tabela 9. Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczeń, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy nie jest określony margines tolerancji KLASA STREFY A C POZIOM STĘŻEŃ WYMAGANE DZIAŁANIA nie przekraczający poziomu dopuszczalnego*, nie przekraczający poziomu docelowego, brak nie przekraczający poziomu celu długoterminowego, - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych przekraczający poziom dopuszczalny*, - działania na rzecz poprawy jakości przekraczający poziom docelowy, powietrza, opracowanie programu ochrony powietrza przekraczający poziom celu dążenie do osiągnięcia poziomu celu długoterminowego długoterminowego do 2020 r. * z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w RMS w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, 22 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2.3.1. Pomiary jakości powietrza prowadzone w 2009 roku W 2009 roku powiat kraśnicki został zaliczony do lubelsko-puławskiej strefy zanieczyszczeń powietrza (w podziale dokonanym ze względu na ochronę zdrowia i ochronę roślin) oraz do strefy lubelskiej (w podziale ze względu na ozon). Klasyfikację strefy przedstawiają poniższe tabele. Tabela 10. Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. dokonanej ze względu na ochronę zdrowia Nazwa Kod strefy strefy C6H6 lubelsko PL.06.08.z.06 puławska A Zanieczyszczenia podlegające ocenie SO2 A NO2 A PM10 A CO A Pb A As A Cd A Ni A B/ά/p A Źródło: WIOŚ Lublin Tabela 11. Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. dokonanej ze względu na ochronę roślin Nazwa Kod strefy strefy lubelsko PL.06.08.z.06 puławska Zanieczyszczenia podlegające ocenie SO2 A NOx A Źródło: WIOŚ Lublin Strefa o klasie A - głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie. Tabela 12. Klasa strefy dla ozonu zyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. Nazwa strefy Kod strefy lubelska PL.06.00.b.23 Ze względu na ochronę zdrowia Poziom Poziom celu docelowy długoterminowego A D2 Ze względu na ochronę roślin Poziom Poziom celu docelowy długoterminowego A D2 Źródło: WIOŚ Lublin Strefa o klasie A – głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie, Strefa o klasie D2 - niezbędne jest podejmowanie ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych mających na celu osiągnięcie poziomu celu długoterminowego w 2020 r. 2.3.2. Pomiary jakości powietrza prowadzone w 2010 roku W 2010 roku w województwie lubelskim ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę zdrowia ludzi podlegają dwie strefy a ocenie jakości powietrza ze względu na ochronę roślin 1 strefa. W obydwu przypadkach powiat kraśnicki został zakwalifikowany do strefy lubelskiej. 23 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 13. Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. dokonanej ze względu na ochronę zdrowia Nazwa strefy Kod strefy lubelska PL0602 Zanieczyszczenia podlegające ocenie C6H6 A PM2,5 B SO2 A NO2 A PM10 C CO A Pb A As A Cd A Ni A B/ά/p A Źródło: WIOŚ Lublin Tabela 14. Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. dokonanej ze względu na ochronę roślin Nazwa strefy Kod strefy lubelska PL0602 Zanieczyszczenia podlegające ocenie NOx A SO2 A Źródło: WIOŚ Lublin Strefa o klasie A - głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie, Strefa o klasie B - głównym celem działań jest określenie obszarów przekroczeń dopuszczalnych stężeń, dążenie do osiągnięcia stężeń poniżej poziomów dopuszczalnych na tych obszarach, Strefa o klasie C - głównym celem działań jest określenie obszarów przekroczeń dopuszczalnych stężeń oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji, podjęcie działań na rzecz jakości powietrza, opracowanie programu ochrony powietrza. Tabela 15. Klasa strefy dla ozonu zyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. Nazwa strefy Kod strefy lubelska PL0601 Ze względu na ochronę zdrowia Poziom Poziom celu docelowy długoterminowego A D2 Ze względu na ochronę roślin Poziom Poziom celu docelowy długoterminowego A D2 Źródło: WIOŚ Lublin Strefa o klasie A – głównym celem działań jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie, Strefa o klasie D2 - niezbędne jest podejmowanie ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych mających na celu osiągnięcie poziomu celu długoterminowego w 2020 r. 2.3.3. Podsumowanie Źródła emisji zanieczyszczeń powietrza na terenie powiatu kraśnickiego: punktowe tzw. emisja punktowa - pochodząca ze źródeł zorganizowanych, powstająca głównie w wyniku energetycznego spalania paliw i przemysłowych 24 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” procesów technologicznych; Na terenie powiatu kraśnickiego głównymi źródłami emisji punktowej są dwa zakłady (ciepłownie) należące do spółki Dalkia Kraśnik: • Elektrociepłowni zlokalizowanej przy ul. Fabrycznej 6 w dzielnicy Fabrycznej Kraśnika, wyposażonej w jeden kocioł parowy OR-32, trzy kotły parowe OSR-25, dwa kotły wodne WR-25 oraz turbozespół przeciwprężny TP 6/4 oddany do użytku pod koniec roku 2008. Całkowita moc osiągalna elektrociepłowni wynosi 125 MWt oraz 6,0 MW energii elektrycznej. W chwili obecnej elektrociepłownia dostarcza ciepło w wodzie siecią ciepłowniczą dla dzielnicy Fabrycznej Kraśnika oraz ciepło w parze i wodzie, a także energię elektryczną dla potrzeb TsubakiHoover Polska Sp. z o.o. i FŁT-Kraśnik S.A. oraz działających na jej terenie spółek • Ciepłowni zlokalizowanej przy ul. Obwodowej 5 w dzielnicy Lubelskiej Kraśnika, wyposażonej w trzy kotły wodne: jeden WR-5-022, dwa WR-5/M. Całkowita moc zainstalowana ciepłowni wynosi 21,8 MWt. W chwili obecnej ciepłownia dostarcza ciepło w wodzie siecią ciepłowniczą dla dzielnicy Lubelskiej Kraśnika. liniowe tzw. emisja liniowa – komunikacyjna, pochodząca głównie z transportu samochodowego, kolejowego, wodnego i lotniczego, w której poszczególne odcinki drogi rozpatrywane są jako emitory liniowe; Na terenie powiatu kraśnickiego wiąże się głownie z transportem drogowym. powierzchniowe tzw. emisja powierzchniowa – której głównym źródłem są paleniska domowe, gromadzenie oraz utylizacja ścieków i odpadów. Na podstawie badań przeprowadzonych w latach 2009 - 2010 oraz stanu czystości powietrza opisanego w Programie Ochrony Środowiska w 2003 roku można wysnuwać wnioski które wskazują na pogorszenie stanu czystości powietrza w powiecie kraśnickim. W 2010 roku strefa lubelska, w której znajduje się również powiat kraśnicki, została zakwalifikowana do klasy C ze względu na przekroczenie wartości dopuszczalnej dla pyłu PM10. Niemniej jednak badania prowadzone w 2009 roku, z podziałem na 9 stref zakwalifikowały strefę lubelsko - puławską w której znajduje się powiat kraśnicki do klasy A. Mając na uwadze to, iż przekroczenia w zakresie pyłu PM10 w 2010 roku miały miejsce w miastach poza terenem powiatu kraśnickiego można zaryzykować stwierdzenie iż, stan czystości powietrza na terenie powiatu kraśnickiego można zakwalifikować według stanu z 2009 roku - do klasy A. 2.4. HAŁAS KOMUNIKACYJNY Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.2007, Nr 120, poz.826) terenami podlegającymi ochronie akustycznej są tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 25 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” wielorodzinnej, zagrodowej, tereny szpitali, szkół, domów opieki społecznej, uzdrowisk oraz tereny rekreacyjno-wypoczynkowe. Tabela 16. Dopuszczalne poziomy hałasu w Środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez straty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby Dopuszczalne poziomy hałasu w [dB] Pozostałe obiekty i działalność Drogi lub linie wypoczynkowe będąca źródłem hałasu LAeq D Przedział czasu LAeq N LAeq D odniesienia Przedział czasu LAeq N Lp. Rodzaj terenu odniesienia Przedział czasu Przedział czasu równy najmniej odniesienia odniesienia korzystnym równy 1 godzinom dnia najmniej równy 16 równy 16 kolejno po korzystnej godzinom godzinom godzinie nocy sobie następującym a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska 1. 50 45 45 40 b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związane ze stałym lub 2. czasowym pobytem dzieci 55 50 50 40 lub młodzieży c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy 60 50 55 45 3. zagrodowej c) Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe d) Tereny mieszkaniowo – usługowe Tereny w strefie 4. śródmiejskiej miast powyżej 65 55 55 45 100 tyś. mieszkańców LAeq D – równoważny poziom hałasu dla pory dnia w decybelach (dB) LAeq N – równoważny poziom hałasu dla pory nocnej w decybelach (dB) 26 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Przy ocenie klimatu akustycznego w zakresie hałasu komunikacyjnego wykorzystuje się także opracowaną przez Państwowy Zakład Higieny skalę subiektywnej uciążliwości zewnętrznych hałasów komunikacyjnych tj.: mała uciążliwość - LAeg ≤ 52 dB średnia uciążliwość - 52 dB < LAeg ≤ 62 dB duża uciążliwość - 63 dB < LAeg ≤ 70 dB bardzo duża uciążliwość - LAeg > 70 dB Hałas komunikacyjny jest głównym źródłem zakłóceń klimatu akustycznego na terenie powiatu kraśnickiego. Pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie powiatu kraśnickiego były prowadzone w trzech punktach na terenie miasta Kraśnika przy drodze krajowej nr 19. Tabela 17. Wyniki pomiarów hałasu drogowego przy drodze krajowej nr 19 w Kraśniku Lokalizacja punktu pomiarowego Ul. Lubelska 48 Ul. Janowska 99 Ul. Janowska 101 Poziom hałasu drogowego A w porze dziennej [db] 60,7 61,2 61,7 Natężenie ruchu [poj./godz.] 506 554 570 % pojazdów ciężkich 6,7 15,5 8,4 Źródło: WIOS Lublin Podsumowując, należy stwierdzić iż główny wpływ na klimat akustyczny powiatu ma hałas komunikacyjny. Powoduje to pogorszenie warunków akustycznych w obrębie tras komunikacyjnych. 2.5. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE Na terenie powiatu kraśnickiego, jak wynika z danych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie w 2009 oraz 2010 r. nie były wykonywane pomiary promieniowania elektromagnetycznego, stąd brak danych na temat ewentualnych przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych z obiektów znajdujących się na przedmiotowym terenie. 2.6. ŚRODOWISKO PRZYRODY OŻYWIONEJ 2.6.1. Przyroda Powiat kraśnicki posiada wysokie walory przyrodnicze. Od czasu pracowania Programu Ochrony Środowiska w 2003 roku powiat kraśnicki „stracił” jeden pomnik przyrody 27 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” - Buk rosnący na działce Nr 619 położonej w miejscowości Wilkołaz Pierwszy gmina Wilkołaz (Rozporządzenie Nr 18 Wojewody Lubelskiego z dnia 19 czerwca 2008 roku w sprawie zniesienia pomników przyrody) natomiast „zyskał” jeden rezerwat przyrody oraz 6 Obszarów Specjalnej Ochrony (SOO) w ramach sieci Natura 2000. Rezerwat przyrody „Wisła pod Zawichostem” Rezerwat przyrody znajduje się na terenie województw: lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Położony jest w dolinie Wisły na powierzchni 1264 ha. Został utworzony w roku 2008 na podstawie: Zarządzenia Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody w Lublinie z dnia 15 lutego 2008 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody. Rozporządzenie Wojewody Świętokrzyskiego nr 12/2008 z 9 października 2008 w sprawie uznania za rezerwat przyrody Przedmiotem ochrony (wg aktu powołującego) jest zachowanie stanowisk lęgowych, miejsc żerowania oraz odpoczynku podczas wędrówek rzadkich i charakterystycznych dla doliny Wisły gatunków ptaków. Rezerwat obejmuje tereny: województwo lubelskie - 313,3254 ha (24,8% powierzchni rezerwatu) w powiecie kraśnickim, w gminie Annopol. województwo podkarpackie - 256,65 ha (20,3% powierzchni rezerwatu) w powiecie stalowowolskim, w gminie Radomyśl nad Sanem; województwo świętokrzyskie - 693,977 ha (54,9% powierzchni rezerwatu) w powiecie sandomierskim, w gminie Dwikozy (144,57 ha), w Zawichoście i gminie Zawichost (549,407 ha); Specjalny Obszar Ochrony „Przełom Wisły w Małopolsce” Obszar obejmuje przełomowy odcinek doliny Wisły, od ujścia Sanny powyżej Annopola do miasta Puławy. Wiśle towarzyszą liczne starorzecza, łachy i zastoiska, piaszczyste wyspy, namuliska, rozległe płaty zarośli wierzbowych oraz - lokalnie – płaty łęgów nadrzecznych. Część koryta rzeki jest obwałowana, a obszar międzywala zajęty jest przez ekstensywnie użytkowane łąki i zarośla wierzbowe. W górnym biegu rzeki, na stromych, wapiennych i lessowych skarpach wznoszących się nad doliną (osiągających miejscami nawet do 90 m wysokości względnej) występują cenne płaty muraw kserotermicznych. Do Wisły uchodzą liczne mniejsze cieki wodne i w tych rejonach spotyka się interesujące siedliska ekotonowe. Dolina Wisły jest jedną z niewielu w Europie dużych rzek, zachowanych w stanie względnie naturalnym. Dolina na tym odcinku ma charakter przełomu i posiada unikalne walory krajobrazowe. Stwierdzono tu 10 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 28 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 92/43/EWG (24% powierzchni) oraz 21 gatunków z Załącznika II tej Dyrektywy. Obszar obejmuje fragment ostoi ptaków wodno - błotnych o randze europejskiej (IBA E 63), ważnej zarówno dla gatunków lęgowych jak i migrujących. W "Paneuropejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej" Dolina Wisły została zaliczona do 10 systemów rzek Europy, którym nadano priorytet ochrony naturalnych walorów. Uważana jest za korytarz ekologiczny rangi europejskiej. Obszar obejmuje fragmenty parków krajobrazowych: Wrzelowieckiego Parku Krajobrazowego (4 989 ha; 1990) i Kazimierskiego Parku Krajobrazowego (14 961 ha; 1979) oraz obszarów chronionego krajobrazu: Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (23 339 ha; 1990), Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (29 270 ha; 1990), Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny rzeki Zwoleńki (5 040 ha), Obszaru Chronionego Krajobrazu Solec Nad Wisłą (15 456 ha); obejmuje rezerwaty przyrody: Skarpa Dobrska (39,7 ha; 1991), Krowia Wyspa (62,3 ha; 1991), Łęg na Kępie (4,71 ha; 1963). Zagrożenie dla walorów przyrodniczych tego obszarów stanowią przede wszystkim zanieczyszczenie wód Wisły, zarastanie muraw kserotermicznych przez drzewa i krzewy, projekt regulacji rzeki Wisły, presja na zabudowanie zboczy doliny w rejonie Kazimierz Dolny - Janowiec. Mapa 3. SOO „Przełom Wisły w Małopolsce” w rejonie Annopola 29 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Specjalny Obszar Ochrony „Dzierzkowice” Obszar położony na obrzeżach Kraśnika (na zach. od Kraśnika Fabrycznego). W podłożu zaznaczają się płytko położone utwory węglanowe. W skład obszaru wchodzi kompleks leśny "Las Zwierzyniec" oraz część doliny Urzędówki. Lasy użytkowane są gospodarczo (grunty Skarbu Państwa, Nadleśnictwo Kraśnik); dolina rzeki użytkowana jest jako łąki kośne. NA tym obszarze występuje istotne stanowisko obuwika pospolitego w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Znaczącą część powierzchni (66,7%) zajmują siedliska grądu subkontynentalnego z dużą ilością storczyków. Zagrożeniem dla obszaru mogą być niektóre formy gospodarki leśnej: wycinki, nasadzenia sosnowe (plantacje) oraz zaniechanie użytkowania łąkowego. Mapa 4. SOO „Dzierzkowice” Specjalny Obszar Ochrony „Gościeradów” Pod względem fizycznogeograficznym obszar położony jest w obrębie Wzniesień Urzędowskich (zachodnia część Wyżyny Lubelskiej). Ukształtowanie rzeźby terenu jest odbiciem budowy geologicznej. Dominującym elementem są wierzchowiny rozcięte dolinami rzecznymi. Obszar leży na dwóch poziomach: najwyższym na wysokości 210-240 m n.p.m. położonym na odpornych wapieniach, pokrytych lessami lub zwietrzeliną skał podłoża i poziomie niższym o wysokości 180-210 m n.p.m. Najczęściej zachował się on na gezach i 30 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” opokach kredowych, które obecnie pokryte są zwietrzeliną lub utworami deluwialnymi. Zrównania wierzchowinowe rozcięte są przez doliny rzeczne oraz doliny denudacyjne i rozcięcia erozyjne. Część zachodnia obszaru - Las Dąbrowa - leży na pokrywie piasków eolicznych tworzące wały wydmowe i pola piasków. W części wschodniej dominują lessy i piaski pylaste. Powierzchniowe utwory geologiczne warunkują rzeźbę terenu i stosunki glebowe, a pośrednio także roślinność. Las Dąbrowa leżący na piaskach podścielonych utworami węglanowymi to kompleks fitocenoz ciepłolubnego, ubogiego grądu i świetlistej dąbrowy, zaś Las Gościeradowski to w przeważającej większości żyzne grądy. SOO „Gościeradów” jest ważnym obszarem występowania świetlistej dąbrowy na Wyżynie Lubelskiej. We wschodniej części obszaru zwarte płaty grądu subkontynentalnego z dużym udziałem storczykowatych. Poza ww. występują też płaty siedliska łęgu olszowego, żyznej buczyny i łąk kośnych. Zagrożeniem dla obszaru mogą być niektóre formy gospodarki leśnej: wycinki, nasadzenia gatunków obcych siedliskowo. Mapa 5. SOO „Gościeradów” Specjalny Obszar Ochrony „Świeciechów” Rozczłonkowany obszar leśny położony na terenie wsi Bliskowice, Świeciechów Duży i Świeciechów Poduchowny. Pod względem fizycznogeograficznym jest to południowozachodni skraj Wyżyny Lubelskiej (Wzniesienia Urzędowskie) w bliskim sąsiedztwie 31 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Małopolskiego Przełomu Wisły. Podłoże geologiczne to płytko zalegające utwory węglanowe pokryte utworami polodowcowymi (piaski, gliny). Najliczniejsze stanowisko obuwika pospolitego w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Występuje on w dwóch skupieniach w południowej i północnej części obszaru. Charakterystyczną cechą obszaru jest występowanie siedliska grądu subkontynentalnego z dużą ilością storczyków - postać ta nawiązuje do sukcesyjnych postaci świetlistej dąbrowy (grądowienie świetlistej dąbrowy). Zagrożeniem dla obszaru mogą być niektóre formy gospodarki leśnej: wycinki, nasadzenia sosnowe (plantacje). Mapa 6. SOO „Świeciechów” Specjalny Obszar Ochrony „Szczecyn” Obszar obejmuje kompleks lasów na pograniczu Wzniesień Urzędowskich (Wyżyna Lubelska) i Kotliny Sandomierskiej. Obszar składa się z dwóch płatów: większy - zachodni rozciąga się od Liśnika na północy po Wólkę Gościeradowską na południu i obejmuje lasy porastające bogato urzeźbioną strefę wierzchowinową i krawędziową Wyżyny Lubelskiej. Mniejszy płat położony jest przy południowej granicy Wyżyny w sąsiedztwie wsi Baraki Nowe i Zdziechowice. Zrównania wierzchowinowe budują wapienie, gezy i opoki kredowe pokryte lessami lub zwietrzeliną skał podłoża. Strefa krawędziowa Wyżyny Lubelskiej (południowa część obszary) pocięta jest dolinami denudacyjnymi i rozcięciami erozyjnymi. Szczególnie 32 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” rozbudowane są w pokrywie lessowej na zachód i południe od Salomina (rez. Doły Szczeckie). Przeważają gleby płowe w kompleksie z brunatnymi wyługowanymi wytworzone z lessów i utworów lessopodobnych. Rędziny wytworzone z wapieni i margli kredowych występują na wierzchowinach i zboczach, z których w znacznym stopniu została zdarta pokrywa czwartorzędowa. W okolicach "Kamiennej Góry" (zach. część obszaru), znajdują się rędziny wytworzone na wapieniach mioceńskich. Posiadają one szkieletowy, słabiej rozwinięty profil. Prawie 100% powierzchni obszaru zajmują lasy. Pozostałe formy użytkowania to: łąki, dawne kamieniołomy (obecnie zarośla i murawy kserotermiczne), sieć komunikacyjna. Obszar chroni istotne płaty siedliska grądu subkontynentalnego wykształconego w postaciach: z bukiem i z jodłą - obydwa gatunki mają tu kresowe stanowiska na północnowschodniej granicy zasięgu; ciepłolubnej z dużym udziałem storczykowatych (las koło Baraków). Obszar chroni jedno z dwóch potwierdzonych stanowisk pachnicy dębowej na Wyżynie Lubelskiej. Zagrożenia: Płat zachodni: pinetyzacja, juwenalizacja, uproszczenie struktury wiekowej oraz przestrzennej drzewostanu, usuwanie martwych drzew. Płat wschodni: pinetyzacja, ekspansja graba w miejscu występowania helio i kalcyfilnej roślinności, wycinanie dębów, zrywanie roślin chronionych, składowanie odpadów z gospodarstw domowych, wydobywanie wapienia i piasku. Mapa 7. SOO „Szczecyn” 33 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Specjalny Obszar Ochrony „Polichna” Obszar położony w środkowo-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, w strefie graniczącej z Roztoczem Zachodnim, w podregionie Wzniesień Urzędowskich. Grzbiety wierzchowinowe pocięte są wąwozami i dolinkami denudacyjnymi. Wąwozy o dnie niekiedy podmokłym osiągają do kilkunastu metrów wysokości. Przez obszar przebiega wododział Wisły i Wieprza. Obszar ważny w skali regionalnej dla zachowania: kwaśnej buczyny niżowej, żyznej buczyny karpackiej oraz grądu, w tym grądu z bukiem (odmiana małopolska). Jodła i buk mają tu stanowiska na północno-wschodniej granicy zasięgu. Jednym z poważniejszych zagrożeń dla obszaru jest pinetyzacja, powodująca zatracenie swoistych i wyróżniających dla grądów i buczyn cech. Uciążliwa jest także przebiegająca przez obszar droga, która jest źródłem hałasu, zanieczyszczeń pyłowych i gazowych, lokalnie powoduje zaburzenie mikroklimatu lasu, oraz utrudnia poruszanie się zwierząt w obrębie kompleksu leśnego. Inne zagrożenia to: usuwanie martwych i obumierających drzew, juwenalizacja i monotypizacja, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych. Mapa 8. SOO „Polichna” Podsumowując, na terenie powiatu kraśnickiego znajduje się sześć Obszarów Specjalnej Ochrony, trzy Rezerwaty Przyrody oraz 64 pomniki przyrody. Łączna powierzchnia obszarów odjętych ochroną prawną to (bez Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu) to około 4 200 ha. 34 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2.6.2. Lesistość Na terenie powiatu kraśnickiego za gospodarkę leśną odpowiadają: Nadleśnictwo Kraśnik które swoim zasięgiem obejmuje gminy: Kraśnik, Zakrzówek, Urzędów, Dzierzkowice, Wilkołaz. Nadleśnictwo Gościeradów które swoim zasięgiem obejmuje gminy: Annopol, Dzierzkowice, Gościeradów, Trzydnik Duży. W 2009 roku (ostatnie dane) powierzchnia lasów ogółem na terenie powiatu kraśnickiego wynosiła 21 318 ha co stanowi 20,8 % terenu powiatu (rok 2003 - 20 529,3 ha, 20,1%). Od 2003 roku powierzchnia lasów wzrosła o około 800 ha. Od 2003 do 2009 roku pozyskano około 55 tysięcy m3 drewna (grubizny) oraz dokonano odmów i zalesień na powierzchni około 80 ha. 2.6.3. Gleby Zgodnie z art. 109 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z późn. zm.) starosta prowadzi okresowe badania jakości gleby i ziemi. Kryteria oceny określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359). Z uwagi na brak środków finansowych Starostwo Powiatowe w Kraśniku nie wykonywało przedmiotowych badań w 2009 r., jak też w 2010 r. Niemniej jednak badania gleb w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska były przeprowadzane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie. W latach 2006 – 2007 badania takie były prowadzone w ciągu drogi krajowej Nr 74 w kilku punktach na terenie powiatu. Lp. 1 2 3 4 Obiekt Polichna – przekrój I Polichna – przekrój II Stróża – przekrój I Stróża – przekrój II Zakres podanyc h wartości Odczyn pH Tabela 18. Wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na jakość gleby Zawartość metali [mg/kg s.m.] Cr Ni Zn Cd Cu Droga krajowa nr 19 Kuźnica - Rzeszów 8,05 12,0 6,3 31,7 <0,2 7,0 Max 7,39 10,3 4,9 19,8 <0,2 2,7 Min 8,01 17,0 10,1 40,1 <0,2 5,2 Max 7,5 10,2 7,8 26,8 <0,2 4,3 Min 8,01 12,7 7,3 34,7 <0,2 6,1 Max 7,47 10,7 5,1 24 <0,2 3,1 Min 7,6 13,6 5,5 34 <0,2 4,7 Max 7,13 10,4 4,0 24,8 <0,2 3,7 Min Chlorki Fenole Mg Cl/kg mg/l s.m. Pb 11,0 0,3 38 7,6 <0,2 21 10,1 0,3 39 7,6 0,2 29 12,9 0,4 48 10,0 0,2 28 13,8 0,5 51 9,1 0,2 30 35 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 5 6 7 8 Olbięcin – przekrój I Olbięcin – przekrój II Kraśnik przekrój I Kraśnik – Przekrój II Droga krajowa nr 74 Sulejów - Zosin 8,11 12,4 5,4 31,8 <0,2 6,2 Max 7,65 11,7 4,4 26,5 <0,2 3,8 Min 7,81 13,0 5,4 33,4 <0,2 5,6 Max 7,14 10,5 4,1 23,5 <0,2 3,9 Min 7,5 14,0 5,3 38,6 <0,2 5,7 Max 7,05 11,0 4,4 22,4 <0,2 3,9 Min 7,91 14,8 11,9 70,5 <0,2 9,3 Max 7,15 8,4 3,5 25,2 <0,2 3,8 Min 13,4 0,4 38 9,3 0,3 29 13,1 0,4 42 9,3 0,2 30 13,1 0,3 39 7,1 0,2 30 15,1 0,3 41 9,7 0,2 30 Źródło: WIOŚ Lublin Powyższe badania prowadzone przez WIOŚ nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359) poza przekroczeniem wartości fenoli w 2006 roku. Pomimo badań WIOŚ nie był w stanie stwierdzić jaki czynnik wpłynął na podwyższenie zawartości fenoli w glebach. 36 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 3. REALIZACJA ZADAŃ W OKRESIE 2009 - 2010 Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA NA TERENIE POWIATU KRAŚNICKIEGO Przedstawione poniżej zadania dla powiatu stanowią fragment wieloletnich programów inwestycyjnych w zakresie ochrony środowiska. Wyznaczone zadania obejmują inwestycje na lata 2009-2010 realizowane przez gminy powiatu kraśnickiego. Ich realizacja jest skierowana głownie w kierunku rozbudowy infrastruktury technicznej, a co za tym idzie poprawie warunków życia mieszkańców i ochronie środowiska. 3.1. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA W latach 2009 - 2010 infrastruktura techniczna podlegała ciągłej rozbudowie jednakże w różnym stopniu i zakresie w poszczególnych gminach. W ciągu dwóch ostatnich lat wybudowano prawie 74 km sieci wodociągowej oraz około 24,5 km sieci kanalizacyjnej. Ponadto zmodernizowano jedną komunalną oczyszczalnię ścieków oraz wybudowano jedną nową oczyszczalnię. W okresie sprawozdawczym realizowano inwestycje mające na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Rozbudowie i przebudowie uległa sieć dróg na terenie powiatu kraśnickiego. Prowadzone były również działania z zakresu wymiany urządzeń grzewczych a także termomodernizacji budynków. Wszystkie gminy należące do Powiatu objęto system selektywnej zbiorki odpadów. We wszystkich gminach prowadzono działania z zakresu podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa – akcje edukacji ekologicznej. Realizacja zadań polepszyła warunki bytowe ludności zamieszkującej teren Powiatu, jak również przyczyniła się do poprawy bezpieczeństwa ekologicznego. 3.1.1. OCHRONA WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH Głównym źródłem zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu kraśnickiego są wody podziemne. Jednym z głównych celów postawionym przez powiat była ochrona wód podziemnych GZWP nr 406 „Niecka Lubelska” oraz zlewni rzek Wyżnica i Bystrzyca, z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Ponadto celem była poprawa warunków dostępu do wody pitnej o odpowiednich standardach. Zadania te w latach 2009-2010 realizowane były głownie poprzez: rozbudowę systemów zaopatrzenia w wodę: poprawę zwodociągowania, budowę i modernizację ujęć wody, rozbudowę systemu odbioru ścieków: poprawę skanalizowania, budowę i modernizację oczyszczalni ścieków, dofinansowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków. 37 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Zaopatrzenie w wodę Na terenie powiatu kraśnickiego przedsięwzięcia w zakresie zaopatrzenia w wodę prowadzono w trzech gminach - Gościeradowie, Annopolu i Wilkołazie. Łączny koszt tych zadań wyniósł 4 762 tyś złotych z czego ponad połowa pochodziła z gminy gminy Wilkołaz. Środki finansowe na tan cel pochodziły głownie z: budżetów gmin, środków Unii Europejskiej, środków WFOŚiGW oraz środków własnych. Udział procentowy poszczególnych gmin w kosztach poniesionych na działania związane z poprawą zaopatrzenia w wodę przedstawiono na poniższym wykresie. wykresie Wykres 4.. Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zaopatrzenie w wodę Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zaopatrzenie w wodę 16,5 24,8 58,7 Gościeradów Annopol Wilkołaz Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych W okresie sprawozdawczym długość sieci wodociągowej na terenie powiatu kraśnickiego zwiększyła się o 74 km do 909,9 km co stanowi wzrost na poziomie 4,2% w skali okresu sprawozdawczego. Ilość przyłączy wzrosła o 923 szt. do poziomu 15 978 szt. Tabela 19.. Zadania inwestycyjne w zakresie zaopatrzenia w wodę realizowane w latach 2009 - 2010 Gmina Charakterystyka przedsięwzięcia Gościeradów Budowa sieci wodociągowej w Gościeradowie Folwarku Budowa wodociągu Natalin – Zofipole Annopol Budowa wodociągu Opoczka Jakubowice Kopiec, Świeciechów Koszty w tyś zł. 2009 2010 Źródła finansowania PROW WL – 55% Budżet Gminy – 45% - 787 - 60 b.d. - 1120 b.d. 38 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Budowa wodociągu – dalsze wodociągowanie gminy Wilkołaz 2 795 - 70 tys. kredyt BOŚ, 1 891 000 UE, 94 tys. środki własne Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Odprowadzenie ścieków Zadania z zakresu rozbudowy sieci kanalizacyjnej miały na celu poprawę bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochronę wód podziemnych i powierzchniowych. Były one realizowane zarówno w latach 2009-2010 2009 jak i w poprzednim okresie sprawozdawczym. W latach 2009–2010 2010 na terenie powiatu kraśnickiego wybudowano około 24,5 km sieci kanalizacyjnej oraz zmodernizowano zbiorczą oczyszczalnię ścieków w Urzędowie o raz wybudowano nową oczyszczalnię w Zakrzówku. W ramach poprawy gospodarki ściekowej poniesiono koszty w wysokości ok. 7 837 tys. zł. Środki finansowe na tan cel pochodziły głownie z: budżetów poszczególnych gmin oraz środków Unii Europejskiej. Największe inwestycje w zakresie gospodarki ściekowej poniosły gminy gm Urzędów oraz Zakrzówek. Rozbudowa kanalizacji polegała głownie na zwiększeniu ilości przyłączy do istniejącej sieci. Długość sieci kanalizacyjnej w stosunku do danych zawartych w poprzednim Raporcie wzrosła o około 16 % a ilość przyłączy wzrosła o 584 szt. do 4163 szt. Udział procentowy poszczególnych gmin w kosztach poniesionych na działania związane z rozbudową systemu odbioru ścieków przedstawiono na poniższym szym wykresie. Wykres 5.. Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na odprowadzenie ścieków Procentowy rocentowy udział gmin w kosztach poniesionych na odprowadzenie ścieków 14,9 1,7 35,9 Dzierzkowice Kraśnik Urzędów 46,9 Trzydnik Duży Zakrzówek 0,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 39 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 20. Zadania inwestycyjne w zakresie odprowadzenia ścieków realizowane w latach 2009 - 2010 Gmina Kraśnik Urzędów Trzydnik Duży Charakterystyka przedsięwzięcia Budowa kanalizacji Stróża-Kolonia II etap Modernizacja oczyszczalni ścieków w Urzędowie Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości Bęczyn Budowa kanalizacji Budowa oczyszczalni ścieków w Bystrzycy Budowa sieci kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki w m. Dzierzkowice Wola Dzierzkowice Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w m. Ludmiłówka Zakrzówek Koszty w tyś zł. 2009 2010 Źródła finansowania 160 320 4 000 b.d. 51% - EOG NFF 49% - środki własne 78% - EOG NFF 22% - środki własne 49,3 3 308 1 181 190 b.d. Środki unijne - 1500 Własne - 1808 Środki własne 20% Fundusze UE 80% Środki własne Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 3.1.2. OCHRONA ATMOSFERY ORAZ POPRAWA KLIMATU AKUSTYCZNEGO Zgodnie z zapisami Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego głównym celem z zakresu ochrony atmosfery była redukcja emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza oraz obniżenie poziomu hałasu. Cele te miały być realizowane poprzez remonty i budowy dróg, termomodernizacje budynków oraz wymiany kotłów grzewczych. W okresie sprawozdawczym gminy powiatu kraśnickiego założone cele realizowały poprzez ocieplanie budynków, wymianę kotłów grzewczych, montaż kolektorów słonecznych oraz budowę, przebudowę i modernizację dróg. Jednocześnie termomodernizacje budynków oraz wymiany i modernizacje kotłowni oraz modernizacje systemów grzewczych przyczyniły się do zmniejszenia ilości paliw zużywanych do ogrzewania. Ochrona przed hałasem związana była z budową, przebudową i remontem dróg oraz budową tras rowerowych. W okresie sprawozdawczym na terenie gmin powiatu kraśnickiego przeprowadzono montaż kolektorów słonecznych w gminie Kraśnik na 413 budynkach osób prywatnych oraz 14 budynkach użyteczności publicznej, prowadzono termomodernizację budynków wielorodzinnych oraz wymianę kotłów w budynkach indywidualnych, prowadzono również modernizację oraz budowę nowych kotłowni. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono też wiele termomodernizacji budynków prywatnych bądź modernizacji prywatnych systemów ogrzewania, jednak skala tych działań jest trudna do oszacowania. 40 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Opis pis zrealizowanych w latach 2009-2010 2009 przedsięwzięć z zakresu ochrony powietrza termomodernizacja i wymiana kotłów przedstawiono w poniższej tabeli. W ramach omawianych działań poniesiono koszty w wysokości ok. 8 091 tys. zł. Środkii na tan cel pochodziły głownie z: budżetów bud poszczególnych gmin, środków unijnych oraz WFOŚiGW. Największe inwestycje w zakresie ochrony powietrza (termomodernizacja i wymiana kotłów poniosła gmina Kraśnik. Udział procentowy poszczególnych gmin w kosztach poniesionych na termomodernizacje i wymianę kotłów przedstawiono na poniższym poni szym wykresie. Wykres 6.. Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną powietrza Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną powietrza 16,7 m. Kraśnik 28,7 5,1 Szastarka Kraśnik Wilkołaz Zakrzówek 1,1 48,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Tabela 21.. Zadania inwestycyjne w zakresie termomodernizacji i wymiany kotłów latach 2009 - 2010 Gmina m. Kraśnik Szastarka Charakterystyka przedsięwzięcia Termomodernizacja budynków Miejski program ograniczania niskiej emisji - wymiana kotłów Modernizacja kotłowni w budynku Szkoły w Polichnie Drugiej Kraśnik Montaż kolektorów słonecznych Wilkołaz Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Rudniku Szlacheckim Koszty w tyś zł. 2009 2010 1 783 538 416 Źródła finansowania środki własne środki własne, WFOŚiGW 91 20% - środki własne 80% - środki unijne 3 909 środki własne + środki mieszkańców - 15% środki unijne - 85 % Środki własne, WFOŚiGW 41 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Zakrzówek Budowa kotłowni na biomasę 500 854 środki własne - 406 środki unijne - 948 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Wszystkie gminy z terenu powiatu kraśnickiego w latach 2009 - 2010 podjęły działania w zakresie budowy lub modernizacji dróg bądź przebudowy układów komunikacyjnych. Łączna ilość środków zaangażowanych w ten rodzaj działań w latach 2009 - 2010 wyniosłą 43 897 tyś zł z czego najwięcej środków zaangażowało miasto Kraśnik - 21 911 tyś zł. Udział procentowy poszczególnych gmin w kosztach poniesionych na budowę i modernizację dróg gminnych przedstawiono na poniższym poni wykresie. Wykres 7.. Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną powietrza Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na budowę i modernizacjję dróg Szastarka Kraśnik Wilkołaz 5% 5% 5% Zakrzówek 4% Gościeradów 5% m. Kraśnik 50% Annopol 5% Trzydnik Duży 10% Urzędów 8% Dzierzkowice 3% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych i www.stat.gov.pl Tabela 22. Zadania inwestycyjne w zakresie remontu i modernizacji dróg w latach 2009 - 2010 Gmina Szastarka Kraśnik Wilkołaz Zakrzówek Gościeradów Annopol Trzydnik Duży Urzędów Dzierzkowice m. Kraśnik Charakterystyka przedsięwzięcia Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Budowa i modernizacja dróg Koszty w tyś zł. 2009 2010 728 1 296 1 032 1 106 1 042 1 176 726 942 729 1 300 1 221 1 239 1 539 3 086 1 503 2 121 451 749 9 528 12 383 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych i www.stat.gov.pl 42 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 3.2. EDUKACJA EKOLOGICZNA Edukacja ekologiczna jest podstawą właściwie funkcjonującego systemu ochrony środowiska. Niestety, z danych ankietowych otrzymanych od gmin wynika, iż działania edukacyjne w latach 2009 - 2010 prowadzono były tylko na terenie 4 gmin z powiatu kraśnickiego. Większość działań to akcje cykliczne dotyczące wszystkich grup mieszkańców. Podnoszenie świadomości społecznej polegało głownie na organizowaniu akcji „Sprzątanie świata” oraz konkursów ekologicznych. W niektórych gminach odbyły się też Olimpiady Ekologiczne bądź festyny. Działania edukacyjne przekazywały głownie postulaty właściwej gospodarki odpadami, dbałości o czystość środowiska, oszczędności wody i energii oraz minimalizacji wytwarzania odpadów. Szczegóły dotyczące realizacji zadań w zakresie edukacji ekologicznej, w podziale na poszczególne gminy przedstawiono w poniższej tabeli. Koszty działań z zakresu edukacji ekologicznej w latach 2009 - 2010 wyniosły ok 95 tys. zł, z czego znaczna część pochodziła ze środków własnych gmin. Tabela 23. Zestawienie działań zrealizowanych w latach 2009 - 2010 mających na celu poprawę świadomości ekologicznej społeczeństwa Rodzaj działań Konkurs Akcja Akcja Akcja Podnoszenie świadomości społeczeństwa Akcja Charakterystyka Okres realizacji (nakłady finansowe) Kraśnik Konkurs na najładniejszy ogród przydomowy Corocznie (2009 - 1800 oraz na najbardziej zadbane, zorganizowanie i zł; 2010 - 2100 zł) bezpieczne gospodarstwo rolne Corocznie (2009 - 500 zł; Akcja ekologiczna "Dzień Ziemi" 2010 - 500 zł) Corocznie (2009 - 10000 Akcja "Sprzątanie Świata" zł; 2010 - 9400 zł) Corocznie (2009 - 10385 Likwidacja Dzikich Wysypisk zł; 2010 - 8549 zł) Popularyzacja postaw ekologicznych i dbałości o środowisko przyrodnicze poprzez gazetę gminną, (np. informacje o konieczności selektywnej zbiórki odpadów, o szkodliwości Corocznie spalania odpadów np. plastiku w piecach, o konieczności oszczędzania wody, minimalizacja wytwarzania odpadów, ograniczania niskiej emisji itp.) Gościeradów Annopol Corocznie (2009 - 1700 Akcja "Sprzątanie Świata" zł; 2010 - 2600 zł) 43 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” - Akcja Akcja Akcja Konkurs/Festyn - Szastarka Trzydnik Duży Urzędów Edukacja ekologiczna społeczności lokalnej, praktyczne działania w zakresie ochrony środowiska Promowanie postaw i działań pozwalających zachować walory zdrowego i czystego środowiska Wilkołaz Akcja "Sprzątanie Świata" Gminna Olimpiada Ekologiczna i Festyn Ekologiczny Zakrzówek Dzierzkowice m. Kraśnik - - 2009 rok - 5 000zł 2010 rok - 15 000 zł Corocznie (2009 i 2010 po 1 000 zł) Corocznie (2009 i 2010 po 13 000zł) - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 3.2. OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH I WALORÓW PRZYRODNICZYCH Cel polegający na ochronie różnorodności krajobrazowej realizowany jest poprzez odpowiednie zapisy w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego gmin powiatu Kraśnickiego. W okresie sprawozdawczym część gmin podejmowała działania mające na celu ochronę zasobów i walorów przyrodniczych. Gmina Kraśnik przy współpracy ze stacją Chemiczno - Rolniczą w Lublinie oraz rolnikami indywidualnymi przeprowadziła ocenę stopnia degradacji gleb na terenie Gminy Kraśnik (określenie poziomu pH oraz zasobności w składniki N,P,K) oraz, wspólnie z Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Kraśniku przeprowadziła akcję propagowania zasad dobrej praktyki rolniczej. Gmina w latach 2009 - 2010 prowadziła również akcję likwidacji dzikich wysypisk na swoim terenie. Koszt tych działań zamknął się kwotą około 22 500 zł. W gminie Annopol został utworzony, z końcem 2008 roku, powstał rezerwat przyrody "Wisła pod Zawichostem". Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie, ze względów społecznych, naukowych i dydaktycznych stanowisk lęgowych, miejsc żerowania i odpoczynku podczas wędrówek rzadkich i charakterystycznych dla doliny Wisły gatunków ptaków, w szczególności z rzędu siewkowych. Rezerwat obejmuje w całości strefę korytową rzeki Wisły o długości około 15,5 km, na prawym brzegu pomiędzy ujściem Sanu (279+700 44 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” km szlaku żeglugowego Wisły), a ujściem Sanny (295+400 km szlaku żeglugowego), zaś na brzegu lewym na odcinku od 278+000 km (granica miejscowości Mściów i Szczytniki) do 293+400 km szlaku żeglugowego (granica miejscowości Piotrowice i Linów), a także część brzegów rzeki. W korycie tym, szczególnie przy stanach wód niższych od średniej rocznej, pojawiają się regularnie piaszczyste wyspy i odsypy, stanowiące siedliska lęgowe rybitw, mew i sieweczek, jak również izolowane od brzegu miejsca odpoczynku wielu innych gatunków ptaków wodno-błotnych. W skład rezerwatu wchodzi także część obwałowanych lub ograniczonych zachodnią nadrzeczną wysoką skarpą brzegów Wisły, stanowiących koryto wód wielkich, zajętych głównie przez niskie zadrzewienia topolowo-wierzbowe, częściowo również lasy, pastwiska i starorzecza. Łączna powierzchnia rezerwatu wynosi 1263,9524 ha. Wszystkie grunty rezerwatu, w tym także pokryte wodami, należą do Skarbu Państwa i pozostają w administracji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Miasto Kraśnik podejmowało działania mające na celu poprawę jakości i stanu drzewostanu na terenie miasta oraz przeprowadziło renowację parku 1000 - lecia. Łączny koszt tych działań w latach 2009 - 2010 wyniósł około 276 tyś złotych. 45 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4. ANALIZA WYDATKÓW PONIESIONYCH NA REALIZACJĘ CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEZ GMINY POWIATU KRAŚNICKIEGO Podczas sporządzania niniejszego raportu przeprowadzono analizę kosztów realizacji poszczególnych celów z zakresu ochrony środowiska. W zestawieniu wydatków uwzględniono nakłady poniesione na: edukację ekologiczną (akcje, konkursy, festyny,), rozbudowę systemów odbioru ścieków (rozbudowa sieci kanalizacyjnych, modernizacje oczyszczalni), rozbudowę systemów zaopatrzenia w wodę (rozbudowa sieci wodociągowych, budowa oraz modernizacje ujęć wody), termomodernizację budynków i modernizacje kotłowni (ocieplenia budynków, modernizacja systemów grzewczych, montaż kolektorów słonecznych), budowę i przebudowę ciągów komunikacyjnych (budowa, przebudowa, remont, modernizacja dróg i skrzyżowań, budowa tras rowerowych), ochronę zasobów naturalnych (poprawa i monitoring jakości gleb, poprawa stanu drzewostanu, formy ochrony przyrody). Udział wydatków poniesionych na realizację poszczególnych celów, w rozbiciu na gminy przedstawiono w kolejnych podrozdziałach. Wielkości środków poniesionych na realizację zadań z poszczególnych kierunków przedstawiono w formie tabelarycznej, natomiast na wykresach zobrazowano udział kosztów realizacji poszczególnych zadań. 4.1 MIASTO KRAŚNIK Miasto kraśnik największe środki finansowe - prawie 90 % - przeznaczyło na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg. 9,5 % zostało przeznaczone na termomodernizację i modernizację kotłowni. 1 % został przeznaczony na ochronę zasobów naturalnych. W okresie sprawozdawczym miasto Kraśnik nie ponosiło kosztów związanych z edukacją ekologiczną oraz rozwojem systemów zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy miejskiej Kraśnik, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 24. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie miasta Kraśnika Cel Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Łączny koszt w tyś zł 0 0 0 46 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie miasto Kraśnik 2 321 21 911 276 24 508 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy miejskiej Kraśnik przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 8. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie miasta Kraśnik 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 0,0 Rozwój Termomoder Budowa i Ochrona systemu nizacja i modernizacja zasobów zaopatrzenia modernizacja dróg naturalnych w wodę kotłowni 0,0 9,5 89,4 1,1 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 4.2. GMINA KRAŚNIK Gmina kraśnik największe środki finansowe - 62,3 % - przeznaczyła na działania związane z modernizacją systemów grzewczych (panele słoneczne) oraz na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg 34,1%. Pozostałe środki (około 3 %) przeznaczono na edukację ekologiczną, rozwój systemów odprowadzenia ścieków oraz ochronę zasobów naturalnych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Kraśnik, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. 47 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 25. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Kraśnik Cel Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Kraśnik Łączny koszt w tyś zł 43,2 160 0 3 909 2 138 22,5 6 272,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Kraśnik przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 9. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Kraśnik 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,7 2,6 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 0,0 62,3 34,1 Ochrona zasobów naturalnych 0,4 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 4.3. GMINA ANNOPOL Gmina Annopol największe środki finansowe - 67,5 % - przeznaczyła na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg. 32,4% zostało przeznaczone na rozwój systemów zaopatrzenia w wodę. Poniżej 1 % zostało przeznaczone na edukację ekologiczną. W okresie sprawozdawczym gmina Annopol nie ponosiła kosztów związanych z rozwojem systemów odprowadzenia ścieków, 48 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” termomodernizacji i modernizacji kotłowni oraz ochrony zasobów naturalnych. W zakresie ochrony zasobów naturalnych w gminie powstał rezerwat przyrody "Wisła pod Zawichostem". Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Annopol, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 26. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Annopol Cel Łączny koszt w tyś zł 4,3 0 1 180 0 2 460 0 3 644,3 Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Annopol Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Annopol przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 10. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Annopol 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,1 0,0 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 32,4 0,0 67,5 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 49 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.4. GMINA URZEDÓW Gmina Urzędów największe środki finansowe - 54,3 % - przeznaczyła na rozwój systemu odbioru ścieków. 45,5 % zostało przeznaczone na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg. Poniżej 1 % zostało przeznaczone na edukację ekologiczną. W okresie sprawozdawczym gmina Urzędów nie ponosiła kosztów związanych z rozwojem systemów zaopatrzenia w wodę, termomodernizacji i modernizacji kotłowni oraz ochrony zasobów naturalnych.. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Urzędów, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 27. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Urzędów Cel Łączny koszt w tyś zł 20 4 320 0 0 3 620 0 7 960 Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Urzędów Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Urzędów przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 11. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Annopol 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,3 54,3 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 0,0 0,0 45,5 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 50 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.5. GMINA ZAKRZÓWEK Gmina Zakrzówek największe środki finansowe - 52,3 % - przeznaczyła na rozwój systemu odbioru ścieków. 26,4 % zostało przeznaczone na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg natomiast 21.4 % zostało przeznaczone na termomodernizację i modernizację kotłowni. W okresie sprawozdawczym gmina Zakrzówek nie ponosiła kosztów związanych z rozwojem systemów zaopatrzenia w wodę, edukacji ekologicznej oraz ochrony zasobów naturalnych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Zakrzówek, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 28. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Zakrzówek Cel Łączny koszt w tyś zł 0 3 308 0 1 354 1 668 0 6 330 Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Zakrzówek Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Zakrzówek przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 12. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Zakrzówek 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 52,3 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 0,0 21,4 26,4 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 51 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.6. GMINA GOŚCIERADÓW Gmina Gościeradów największe środki finansowe - 72,1 % - przeznaczyła na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg natomiast 27,9 % zostało przeznaczone na rozwój systemu zaopatrzenia w wodę. Na pozostałe działania w okresie sprawozdawczym 2009 - 2010 Gościeradów nie wydatkował środków finansowych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Gościeradów, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 29. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Gościeradów Cel Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Gościeradów Łączny koszt w tyś zł 0 0 787 0 2 029 0 2 816 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Gościeradów przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 13. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Gościeradów 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 0,0 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 27,9 0,0 72,1 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 52 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.7. TRZYDNIK DUŻY Gmina Trzydnik Duży w zdecydowanej większości przeznaczyła środki finansowe na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg - 98,9 %. Nieco ponad 1 % został przeznaczony na rozwój systemu odbioru ścieków. Na pozostałe działania w okresie sprawozdawczym 2009 - 2010 Trzydnik Duży nie wydatkował środków finansowych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Trzydnik Duży, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 30. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Trzydnik Duży Cel Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Trzydnik Duży Łączny koszt w tyś zł 0 49,3 0 0 4 625 0 4 674,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Trzydnik Duży przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 14. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Trzydnik Duży 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 1,1 Rozwój Termomoder Budowa i Ochrona systemu nizacja i modernizacja zasobów zaopatrzenia modernizacja dróg naturalnych w wodę kotłowni 0,0 0,0 98,9 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 53 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.8. GMINA WILKOŁAZ Gmina Wilkołaz największe środki finansowe - 51,2 % - przeznaczyła na rozwój systemu zaopatrzenia w wodę. 40,6 % zostało przeznaczone na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg natomiast 7,6 % zostało przeznaczone na termomodernizację i modernizację kotłowni. Ponadto 0,5 % zostało przeznaczone na edukację ekologiczną. W okresie sprawozdawczym gmina Wilkołaz nie ponosiła kosztów związanych z rozwojem systemów odprowadzenia ścieków oraz ochrony zasobów naturalnych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Wilkołaz, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 31. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Wilkołaz Cel Łączny koszt w tyś zł 28 0 2 795 416 2 218 0 5 457 Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Wilkołaz Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Wilkołaz przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 15. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Wilkołaz 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,5 0,0 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 51,2 7,6 40,6 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 54 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.9. GMINA SZASTARKA Gmina Szastarka w zdecydowanej większości przeznaczyła środki finansowe na ochronę powietrza i ochronę przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg - 95,7 %. Nieco ponad 4 % zostało przeznaczone na termomodernizację i modernizację kotłowni. Na pozostałe działania w okresie sprawozdawczym 2009 - 2010 Szastarka nie wydatkowała środków finansowych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Szastarka, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 32. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Szastarka Cel Łączny koszt w tyś zł 0 0 0 91 2 024 0 2 115 Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Szastarka Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Szastarka przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 16. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Szastarka 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 0,0 Rozwój Termomoder Budowa i Ochrona systemu nizacja i modernizacja zasobów zaopatrzenia modernizacja dróg naturalnych w wodę kotłowni 0,0 4,3 95,7 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 55 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.10. GMINA DZIERZKOWICE Gmina Dzierzkowice środki finansowe niemal po połowie przeznaczyła na działania związane z ochroną powietrza i ochroną przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg - 46,7 % i działania związane z rozwojem systemów odbioru ścieków 53,3 %. Na pozostałe działania w okresie sprawozdawczym 2009 - 2010 Dzierzkowice nie wydatkowały środków finansowych. Koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Dzierzkowice, w podziale na poszczególne działania przedstawiono w poniższej tabeli. Tabela 33. Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Dzierzkowice Cel Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Łącznie gmina Dzierzkowice Łączny koszt w tyś zł 0 1 371 0 0 1 200 0 2 571 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział nakładów finansowych na poszczególne działania podejmowane na terenie gminy Szastarka przedstawiono na wykresie poniżej. Wykres 17. Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Dzierzkowice 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 % Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków 0,0 53,3 Rozwój Termomoder Budowa i systemu nizacja i modernizacja zaopatrzenia modernizacja dróg w wodę kotłowni 0,0 0,0 46,7 Ochrona zasobów naturalnych 0,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 56 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 4.11. KOSZTY REALIZACJI ZADAŃ PONOSZONE PRZEZ GMINY W SKALI POWIATU KRAŚNICKIEGO Całość kosztów wydatkowanych na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska przez gminy powiatu kraśnickiego w latach 2009 2010 wyniosła ponad 66 mln zł. Dla porównania w latach 2007 - 2008 była to kwota ponad 205 mln zł. (na podstawie poprzedniego Raportu przy ponad 171 mln zł. wydatkowanych na drogi w gminie Annopol). Bilans środków przeznaczonych na realizację założonych celów przedstawiono w poniższej tabeli. Wilkołaz Dzierzkowice Annopol Szastarka Trzydnik Duży Gościeradów Urzędów Zakrzówek Razem Edukacja ekologiczna Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Termomodernizacja i modernizacja kotłowni Budowa i modernizacja dróg Ochrona zasobów naturalnych Kraśnik Cel Miasto Kraśnik Tabela 34. Wydatki poniesione w latach 2009 - 2010 przez gminy na realizację celów zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego [w tyś zł.] 0 43,2 28 0 4,3 0 0 0 20 0 95,5 0 160 0 1 371 0 0 49,3 0 4 320 3 308 9 208,3 0 0 2 795 0 1 180 0 0 787 0 0 4 762 2 321 3 909 416 0 0 91 0 0 0 1 354 8 091 21 911 2 138 2 218 1 200 2 460 2 024 4 625 2 029 3 620 1 688 276 22,5 0 0 0 0 0 0 0 0 43 893 298,5 57 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Wykres 18. Wydatki poniesione w latach 2009 - 2010 na realizację celów zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego [w tyś zł.] Środki finansowe przeznaczone na poszczególne cele 6000 5000 Edukacja ekologiczna 4000 Rozwój systemu odbioru ścieków 3000 Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę 2000 Termomodernizacja i modernizacja kotłowni 1000 Budowa i modernizacja dróg 0 Ochrona zasobów naturalnych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Udział procentowy kosztów wydatkowanych na omawiane cele na terenie powiatu kraśnickiego w okresie sprawozdawczym przedstawia się następująco: Edukacja ekologiczna - 0,1 % - 13,9 % Rozwój systemu odbioru ścieków Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę - 7,2 % Termomodernizacja i modernizacja kotłowni - 12,2 % Budowa i modernizacja dróg - 66,2 % Ochrona zasobów naturalnych - 0,4 % Udział procentowy kosztów wydatkowanych na omawiane cele na terenie Powiatu w okresie sprawozdawczym przedstawiono poniżej w formie wykresu. 58 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Wykres 19. Udział procentowy kosztów wydatkowanych na omawiane cele na terenie Powiatu w okresie sprawozdawczym Ochrona zasobów naturalnych; 0,4 Edukacja ekologiczna; 0,1 Rozwój systemu odbioru ścieków; 13,9 Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę; 7,2 Budowa i modernizacja dróg; 66,2 Termomodernizacja i modernizacja kotłowni; 12,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Jak wynika z przedstawionych danych najwięcej środków pochłonęły zadania związane z ochroną powietrza i ochroną przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg (66,2%). Na porównywalnym poziomie (w granicach 10 %) realizowano zadania z zakresu rozwoju systemów zaopatrzenia w wodę i odbioru ścieków oraz termomodernizację i modernizację modernizację kotłowni. Natomiast zadania z zakresu edukacji ekologicznej i ochrony zasobów naturalnych pochłonęły poniżej 1 % wszystkich środków finansowych wydatkowanych na ochronę środowiska. 4.12. ANALIZA PONIESIONYCH KOSZTÓW W PRZELICZENIU NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W oparciu o liczbę ludności zamieszkującej na terenie poszczególnych gmin Powiatu, oraz wielkość nakładów finansowych poniesionych na omawiane zadania ochrony środowiska w latach 2009 - 2010 obliczono wielkość nakładów finansowych wydanych na 1 mieszkańca w celu poprawy jego warunków funkcjonowania. Ogółem na terenie Powiatu zamieszkuje 98 884 osób. 59 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 2009 Tabela 35.. Wydatki poniesione na ochronę środowiska w przeliczeniu na jednego mieszkańca, w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego w latach 2009 - 2010 Jednostka administracyjna Miasto Kraśnik Dzierzkowice Kraśnik Urzędów Annopol Trzydnik Duży Gościeradów Wilkołaz Szastarka Zakrzówek RAZEM Wydatki poniesione na ochronę środowiska w przeliczeniu na mieszkańca w zł. 695 467 869 905 393 689 381 983 345 925 665 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych Z przedstawionej analizy wynika, że najwięcej środków w przeliczeniu na jednego mieszkańca wydatkowano na terenie gminy Wilkołaz. Średnio, w okresie sprawozdawczym koszt poprawy warunków funkcjonowania statystycznego mieszkańca mieszkańca Powiatu wyniósł ok. 665 zł. Wydatki poniesione na ochronę środowiska w przeliczeniu na mieszkańca, w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego w latach 2009 - 2010 przedstawia poniższy wykres. 1 000,00 zł 800,00 zł 600,00 zł 400,00 zł 200,00 zł 0,00 zł 60 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 5. ANALIZA WYDATKÓW PONIESIONYCH NA REALIZACJĘ CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEZ POWIAT KRAŚNICKI Oprócz wydatków związanych z ochroną środowiska ponoszonych przez poszczególne gminy powiatu kraśnickiego sam powiat kraśnicki - poprzez swoje władze - Zarząd i Radę Powiatu dokonywał znaczących wydatków na ochronę środowiska. W niniejszym rozdziale zostanie dokonana analiza finansowa tych wydatków z podziałem na poszczególne działania z zakresu ochrony środowiska. W latach 2009 - 2010 powiat kraśnicki na realizację celów ekologicznych wydatkował kwotę 17 023,5 tyś zł. w tego 13 071,1 tyś zł. w 2009 roku i 3 926,6 tyś zł. 2010 roku. Tabela 36. Środki finansowe wydatkowane za zadania z zakresu ochrony środowiska w latach 2009-2010 przez powiat kraśnicki Lp. Jednostka realizująca Charakterystyka przedsięwzięcia Koszty w tyś zł. 2009 2010 Źródła finansowania Edukacja ekologiczna 1 2 3 4 5 Starostwo Powiatowe Konkurs ekologiczny "Cudze chwalicie" Powiatowy Sejmik Ekologiczny Powiatowy Alert Ekologiczno - Zdrowotny Szkolenia pracowników Starostwa Powiatowego Wykonanie kalendarza ekologicznego Łącznie na edukację ekologiczną 3,8 13,9 1 4,9 13,2 1 1,5 1,6 22,2 18,7 PFOŚIGW PFOŚIGW + WFOŚiGW PFOŚIGW PFOŚIGW PFOŚIGW 40,9 Rozwój systemu odbioru ścieków 1 Dom Pomocy społecznej w Popkowicach Przebudowa przyłącza kanalizacji sanitarnej i wodociągowej Łącznie na rozwój systemu odbioru ścieków 84 środki własne powiatu 84 84 Rozwój systemu zaopatrzenia w wodę Brak działań 61 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Termomodernizacja i modernizacja kotłowni 1 2 Zespół Szkół w Gościeradowskiej Wólce Dom Pomocy społecznej w Popkowicach 3 Dom Dziecka w Kraśniku 4 5 Zespół Szkół nr 3 w Kraśniku Termomodernizacja budynków szkolnych: wykonanie audytów energetycznych budynków, wykonanie dokumentacji projektowej wraz z kosztorysami, przedmiarami robót i specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót, Termomodernizacja ścian zewnętrznych budynku głównego Termomodernizacja budynku: ocieplenie ściany zewnętrznej od strony południowej, wymiana podokienników, wymiana stolarki okiennej, wymiana obróbek blacharskich, wymiana piorunochronów, wykonanie naprawy elewacyjnej, malowanie elewacji. Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół Nr 3 w Kraśniku Modernizacja wymiennikowni ciepła w Bursie Szkolnej Łącznie na termomodernizację i modernizację kotłowni 246 środki własne jednostki 175,5 środki własne powiatu 74 środki własne powiatu 228,7 145 337,7 495,5 środki własne powiatu środki własne powiatu 869,2 Budowa i modernizacja dróg Przebudowa drogi powiatowej nr 2701L Wilkołaz-UrzędówAnnopol od km 29+046 do km 39+156 na długości 10,110 km 1 2 3 Zarząd Dróg Powiatowych Przebudowa drogi powiatowej w ciągu drogi nr 2703L na odcinku od ul. Makuszyńskiego do granicy pasa drogowego drogi wojewódzkiej nr 833 ul Urzędowskiej w mieście Kraśniku Remont nawierzchni drogi powiatowej nr 2716 L odc. MarynopoleBudki-Trzydnik Duży od km 5+337 do km 9+074 na długości 3,737 km. 7 696 845,1 1 790,2 4 Odnowa nawierzchni dr. nr 2294 L w Zakrzówku Nowym 136,3 5 Przebudowa nawierzchni dr. nr 2728 L w Kolonii Góry 6 Odnowa nawierzchni dr. nr 2719 L w m. Olbięcin 98,8 7 Odnowa nawierzchni dr. nr 2717 L w m. Węglin 187,6 1 115,5 środki własne powiatu, RPO WL 2007-2013 gm. Gościeradów, gm. Annopol środki własne powiatu, NPPDL 2008-2011, miasto Kraśnik środki własne powiatu, NPPDL 2008-2011, Gm. Trzydnik Duży środki własne powiatu, gm. Zakrzówek środki własne powiatu, gm. Zakrzówek środki własne powiatu, gm. Trzydnik Duży środki własne powiatu, 62 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 8 Odnowa nawierzchni dr. nr 2738 w Blinowie I 9 Odnowa nawierzchni dr. nr 2289 w m. Szastarka Stacja 10 Remont nawierzchni dr. nr 2250 w Popkowicach 92 11 Odnowa nawierzchni dr. nr 2737 L w Słodkowie II 118,5 12 Remont nawierzchni dróg 2724 L w Ostrowie i nr 2274 L w Wilkołazie 13 Remont nawierzchni na ul. Kwiatkowskiego w Kraśniku – 170 mb 14 Remont nawierzchni drogi powiatowej 2711 L w m. Mniszek 15 Przebudowa odcinka drogi powiatowej Nr 2289L Strzyżewice – Zakrzówek na długości 5432 m 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 Zarząd Dróg Powiatowych gm. Trzydnik Duży środki własne powiatu, gm. Szastarka środki własne powiatu, gm. Szastarka środki własne powiatu, środki własne powiatu, gm. Kraśnik 91 129,3 55 środki własne powiatu, Wykonanie nawierzchni asfaltowej na ul. Jagiellońskiej Przebudowa drogi Nr 2719 L Olbięcin – Trzydnik Mały Przebudowa nawierzchni na drodze Powiatowej Nr 2717L – Słodków-Rzeczyca – Węglin Przebudowa drogi ul. Różana w Kraśniku 172,6 154,2 środki własne powiatu, miasto Kraśnik środki własne powiatu, gm. Gościeradów środki własne powiatu, NPPDL 2008-2011, Gm. Zakrzówek środki własne powiatu środki własne powiatu 157,1 środki własne powiatu 61,5 środki własne powiatu Przebudowa drogi Słodków I – Słodków II Przebudowa drogi Stróża Kol. – Karpiówka Przebudowa nawierzchni ul. Wodnej w Urzędowie Przebudowa drogi w Skorczycach Przebudowa drogi powiatowej Nr 2289L w Szastarce - Stacja Przebudowa skrzyżowania dróg powiatowych Nr 2741 Polichna Wojciechów Przebudowa nawierzchni drogi powiatowej Nr 2702L Wyżnianka Kraśnik Przebudowa ul. Akacjowej w Kraśniku Przebudowa drogi w miejscowości Dąbrowa Bór Łącznie na budowę i modernizację dróg 120,3 120,3 87,5 43,3 130 środki własne powiatu środki własne powiatu środki własne powiatu środki własne powiatu środki własne powiatu 20 środki własne powiatu 130 środki własne powiatu 53,6 44 2 005,7 218,5 124,2 12 453 3 545,2 15 998,2 środki własne powiatu środki własne powiatu 63 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Ochrona zasobów naturalnych Opracowanie uproszczonych planów urządzeniowych lasów nie stanowiących własności Skarbu Państwa Dofinansowanie działalności proekologicznej Rodzinnych Ogrodów Działkowych Ochrona kasztanowców Dofinansowanie działań w kierunku zwiększenia populacji zająca szaraka na terenach administrowanych przez Koło Łowieckie Nr 52 Dąbrowa Bór Łącznie na ochronę zasobów naturalnych Wydatki na ochronę środowiska w poszczególnych latach Łącznie wydatki na ochronę środowiska w latach 2009-2010 9,9 10,1 10 PFOŚIGW PFOŚIGW 3,9 PFOŚIGW 7,5 PFOŚIGW 19,9 41,4 13 071,1 21,5 3926,6 17 023,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 64 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Największa ilość środków została wydatkowana na zadania z zakresu z ochrony powietrza i ochrony przed hałasem - działania związane z modernizacją i budową dróg ponad 93 %. Niewiele ponad 5 % przeznaczono na termomodernizację i modernizację kotłowni. 2,4 % wydatkowano na edukację ekologiczną a śladowe ilości na rozwój systemów odbioru ścieków i ochronę zasobów naturalnych. Wykres 20 . Procentowy udział powiatu w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną środowiska % środków wydatkowanych na poszczególne działania 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 93,9 2,4 0,5 0,0 5,1 0,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ankietowych 65 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 6. PODSUMOWANIE Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego został opracowany w 2003 roku jako realizacja obowiązujących wymogów wynikających z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska. Cele wyznaczone w Programie były zgodne z krajowymi wojewódzkim Programem Ochrony Środowiska. Niniejszy Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009–2010 przygotowano jako spełnienie wymogu określonego w art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Raport określa stopień realizacji celów zapisanych w Programie Ochrony Środowiska w Kraśniku na lata 2009-2010. Jest to już trzeci raport z realizacji tego Programu. Analizując zaangażowanie samorządów odpowiedzialnych za dążenie do osiągnięcia poszczególnych celów, wydatkowanie środków na przedsięwzięcia, stopień zrealizowania oraz efekty realizacji poszczególnych zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska można stwierdzić, że założone cele są stopniowo wypełniane. Realizacja scharakteryzowanych w Raporcie inwestycji wpłynęła na poprawę stanu środowiska i poziomu życia mieszkańców. Podsumowując informacje zawarte w niniejszym dokumencie, należy stwierdzić, że spełnianie wyznaczonych zadań przyczynia się do wdrażania ustaleń Programu Ochrony Środowiska. W wyniku realizacji działań w okresie sprawozdawczym nastąpiła: poprawa warunków zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków: • rozbudowa sieci wodociągowej, • rozbudowa sieci kanalizacyjnej, • budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, • wzrost liczby przydomowych oczyszczalni ścieków, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery: • modernizacja sieci dróg, • modernizacja stanu nawierzchni dróg, • poprawa rozwiązań komunikacyjnych, zmniejszone zużycie energii: • modernizacja systemów grzewczych, • ocieplenia budynków, • wymiana stolarki okiennej, wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa, poprawa stanu środowiska naturalnego. Jedyną i jednocześnie najprostszą drogą do racjonalnego gospodarowania środowiskiem jest wysoka świadomość ekologiczna mieszkańców powiatu. Dlatego też działania edukacyjne należy kontynuować oraz podejmować nowe inicjatywy docierając do nowych grupy odbiorców. 66 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Porównanie zadań założonych oraz wykonanych jak również przeprowadzenie oceny stanu realizacji celów długoterminowych jest praktycznie niewykonalne z uwagi na brak w Programie Ochrony Środowiska dostatecznej ilości informacji odnośnie zadań planowanych na lata 2009-2010 oraz braku wymaganej aktualizacji Programu w 2007 roku. Z uwagi na to przedstawiona poniżej analiza realizacji zadań jest dość ogólnikowa i odnosi się do ogólnych celów i kierunków działań zawartych w Programie przewidzianych do wdrożenia do 2012 roku . 67 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 37. Porównanie zadań założonych do realizacji oraz wykonanych w latach 2009 - 2010 oraz przeprowadzenie oceny stanu realizacji celów Lp. Dziedzina ochrony środowiska Poprawa jakości środowiska oraz bezpieczeństwa ekologicznego – rozwój infrastruktury 1 Cele ekologiczne Poprawa jakości oraz ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 2 Ochrona atmosfery oraz poprawa klimatu akustycznego Poprawa jakości powietrza na obszarze powiatu 3 Ochrona zasobów i walorów przyrodniczych Poprawa jakości środowiska przyrodniczego w Planowane inwestycje Opis realizacji zadań Budowa i modernizacja ujęć wody oraz rozbudowa sieci wodociągowej Realizowano zadania bieżące i zaległe. Działania prowadzono w gminach: Gościeradów Annopol i Wilkołaz Rozbudowa sieci kanalizacyjnej oraz budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków Realizowano zadania bieżące i zaległe. Działania prowadzono w gminach: Kraśnik, Urzędów, Trzydnik Duży, Zakrzówek i Dzierzkowice Wspomaganie powstawania przydomowych oczyszczalni ścieków Zadanie realizowane w gminie Dzierzkowice Budowa dróg, modernizacje układów komunikacyjnych oraz remonty nawierzchni Zadanie realizowane na terenie wszystkich gmin powiatu oraz przez powiat kraśnicki Termomodernizacje budynków i modernizacje układów grzewczych Zadania realizowane prze miasto Kraśnik, gminy: Szastarka, Zakrzówek, Wilkołaz, Kraśnik oraz przez powiat kraśnicki Odnowienia zalesienia; Zalesienia Zadanie realizowane przez miasto i gminę Kraśnik, gminę Annopol oraz powiat kraśnicki sztuczne i gruntów Stan realizacji celów Zadanie zrealizowane. W okresie sprawozdawczym wykonano 74 km sieci wodociągowej i 24,5 km sieci kanalizacyjnej. Osiągnięto założony procent zwodociągowania (80%) i skanalizowani (40%) Powiatu. Problemem jest brak skanalizowani gmin: Wilkołaz, Szastarka, Trzydnik Duży. Zadanie częściowo zrealizowane. Do realizacji pozostają: - wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów dotyczących ochrony przed hałasem z wyznaczeniem obszarów ograniczonego użytkowania pojazdów przekraczających ustalone normy i poziomy hałasu - budowa ścieżek rowerowych (m. innymi w ramach modernizacji dróg); - wdrażanie programów ciepłowniczych, energetycznych i gazowych w celu ograniczenia poziomu niskiej emisji; Zadanie zrealizowane (zadanie ciągłe) 68 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” tym ochrona zasobów naturalnych oraz bioróżnorodności 4 Poprawa świadomości ekologicznej społeczeństwa – edukacja ekologiczna Wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu porolnych i nieużytków; Zabiegi pielęgnacyjne i ochronne drzewostanów; Prowadzenie działań w celu rekultywacji obszarów zdewastowanych i zdegradowanych; przeciwdziałanie degradacji gleb; Wprowadzanie nowych form ochrony przyrody; Akcje, konkursy, festyny, kolportaż materiałów, itp. Prowadzono działania w rożnych formach m. in.: akcje, konkursy, festyny, publikacje Zadanie zrealizowane (zadanie ciągłe) Źródło: opracowanie własne 69 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Podsumowując, poziom realizacji zadań wyznaczonych w Programie Ochrony Środowiska można stwierdzić, że realizacja założonych celów uzależniona jest od posiadanych środków finansowych. Wiele podejmowanych zadań realizowanych było przy znacznym udziale środków pozyskanych z Unii Europejskiej. Założone cele realizowane były sukcesywnie w zależności od wielkości środków wygospodarowanych głownie z: budżetów własnych gmin, budżetu powiatu, środków Unii Europejskiej oraz Powiatowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Brak realizacji zadań wynika głownie z braku środków finansowych lub zmiany działań priorytetowych w czasie trwania okresu rozliczeniowego. Teren Powiatu jest stosunkowo dobrze zwodociągowany, problemem pozostaje niski stopień skanalizowania obszaru oraz całkowity brak kanalizacji w trzech gminach. Dlatego też priorytetowym zadaniem gmin powiatu kraśnickiego w najbliższych latach powinno być dążenie do budowy oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacji na terenie zwartej zabudowy. W terenie zabudowy rozproszonej należy wspierać budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. 70 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” 7. SPIS TABEL WYKRESÓW I MAP Mapy Mapa1 . Mapa 2. Mapa 3. Mapa 4. Mapa 5. Mapa 6. Mapa 7. Mapa 8. Tabele Tabela1 . Tabela 2. Tabela 3. Tabela 4. Tabela 5. Tabela 6. Tabela 7. Tabela 8. Tabela 9. Tabela 10. Tabela 11. Tabela 12. Tabela 13. Tabela 14. Tabela 15. Tabela 16. Ocena stanu/potencjału ekologicznego w punktach pomiarowo-kontrolnych w 2009 roku Ocena stanu/potencjału ekologicznego w punkcie pomiarowo-kontrolnym w 2010 roku. SOO „Przełom Wisły w Małopolsce” w rejonie Annopola SOO „Dzierzkowice” SOO „Dzierzkowice” SOO „Świeciechów” SOO „Świeciechów” SOO „Polichna” Ocena stanu/potencjału ekologicznego rzeki Wisły w ppk. Annopol Ocena stopnia eutrofizacji rzeki Wyżnicy i Wisły Ocena jakości wód podziemnych Stopień zwodociągowania powiatu kraśnickiego Stopień skanalizowania powiatu kraśnickiego Stopień zwodociągowania poszczególnych gmin powiatu kraśnickiego Stopień skanalizowania poszczególnych gmin powiatu kraśnickiego Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczeń, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczeń, uzyskanych w rocznej ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy nie jest określony margines tolerancji Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. dokonanej ze względu na ochronę zdrowia Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. dokonanej ze względu na ochronę roślin Klasa strefy dla ozonu zyskana w ocenie jakości powietrza za 2009 r. Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. dokonanej ze względu na ochronę zdrowia Klasa strefy uzyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. dokonanej ze względu na ochronę roślin Klasa strefy dla ozonu zyskana w ocenie jakości powietrza za 2010 r. Dopuszczalne poziomy hałasu w Środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, z wyłączeniem hałasu powodowanego przez straty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie 71 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 17. Tabela 18. Tabela 19. Tabela 20. Tabela 21. Tabela 22. Tabela 23. Tabela 24. Tabela 25. Tabela 26. Tabela 27. Tabela 28. Tabela 29. Tabela 30. Tabela 31. Tabela 32. Tabela 33. Tabela 34. Tabela 35. elektroenergetyczne, wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, które to wskaźniki mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby Wyniki pomiarów hałasu drogowego przy drodze krajowej nr 19 w Kraśniku Wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na jakość gleby Zadania inwestycyjne w zakresie zaopatrzenia w wodę realizowane w latach 2009 - 2010 Zadania inwestycyjne w zakresie odprowadzenia ścieków realizowane w latach 2009 - 2010 Zadania inwestycyjne w zakresie termomodernizacji i wymiany kotłów latach 2009 - 2010 Zadania inwestycyjne w zakresie remontu i modernizacji dróg w latach 2009 2010 Zestawienie działań zrealizowanych w latach 2009 - 2010 mających na celu poprawę świadomości ekologicznej społeczeństwa Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie miasta Kraśnika Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Kraśnik Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Annopol Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Urzędów Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Zakrzówek Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Gościeradów Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Trzydnik Duży Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Wilkołaz Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Szastarka Łączne koszty realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy Dzierzkowice Wydatki poniesione w latach 2009 - 2010 przez gminy na realizację celów zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego [w tyś zł.] Wydatki poniesione na ochronę środowiska w przeliczeniu na jednego mieszkańca, w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego w latach 2009 2010 72 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Tabela 36. Tabela 37. Wykresy Wykres 1. Wykres 2. Wykres 3. Wykres 4. Wykres 5. Wykres 6. Wykres 7. Wykres 8. Wykres 9. Wykres 10. Wykres 11. Wykres 12. Wykres 13. Wykres 14. Wykres 15. Wykres 16. Wykres 17. Wykres 18. Wykres 19. Środki finansowe wydatkowane za zadania z zakresu ochrony środowiska w latach 2009-2010 przez powiat kraśnicki Porównanie zadań założonych do realizacji oraz wykonanych w latach 2009 2010 oraz przeprowadzenie oceny stanu realizacji celów Długość sieci wodociągowej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Długość sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Stosunek długość sieci wodociągowej do sieci kanalizacyjnej w poszczególnych gminach powiatu kraśnickiego Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zaopatrzenie w wodę Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na odprowadzenie ścieków Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną powietrza Procentowy udział gmin w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną powietrza Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie miasta Kraśnik Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Kraśnik Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Annopol Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Annopol Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Zakrzówek Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Gościeradów Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Trzydnik Duży Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Wilkołaz Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Szastarka Udział nakładów finansowych na poszczególne dziania na terenie gminy Dzierzkowice Wydatki poniesione w latach 2009 - 2010 na realizację celów zawartych w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego [w tyś zł.] Udział procentowy kosztów wydatkowanych na omawiane cele na terenie Powiatu w okresie sprawozdawczym 73 „Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego za lata 2009-2010” Wykres 20. Procentowy udział powiatu w kosztach poniesionych na zadania związane z ochroną środowiska 74