1 Pustułka - siedlisko Pustułka żeruje na terenach otwartych pól i łąk

Pustułka
- siedlisko
Pustułka żeruje na terenach otwartych pól i łąk. Gnieździ się na obrzeżach lasów, w zadrzewieniach
śródpolnych, a nawet na pojedynczych drzewach oraz na urwiskach skalnych i w kamieniołomach. Część
populacji gniazduje w miastach, gdzie zdobywa pokarm polując na małe ptaki.
- znaczenie terenów zurbanizowanych dla utrzymania gatunku
Ze względu na obserwowany wzrost liczebności pustułek zasiedlających tereny zurbanizowane, znaczenie
tych terenów dla utrzymania gatunku jest coraz większe. Ten piękny sokół budzi sympatię mieszkańców,
a jego obecność w budynkach jest powszechnie akceptowana.
- terminy przylotu i odlotu
Pustułka jest gatunkiem osiadłym, jednak część osobników opuszcza miejsca lęgowe na okres zimy.
- okres lęgowy, liczba lęgów
Pustułki przystępują do lęgów zwykle od drugiej dekady kwietnia do końca tego miesiąca. Składają od 3 do 8
jaj w odstępach dwudniowych. Inkubuje samica przez 27-29 dni, zastępowana na krótko przez samca.
Pisklęta przebywają w gnieździe przez 27-36 dni i opuszczają gniazdo w zależności od rozpoczęcia lęgów od
czerwca do pierwszej połowy lipca.
- miejsca zasiedlane w budynkach
Najczęściej są to wnęki pod okapem dachu, okienka strychowe, załomy murów, czasami duże otwory do
stropodachu. Pustułki mogą też gnieździć się na parapetach okiennych, zwłaszcza niedostępnych dla ludzi
w pionach klatek schodowych budynków, także w zakamarkach balkonów i skrzynkach na kwiaty.
W przypadku bezpiecznych nisz pod dachem, pustułki korzystają z nich w ciągu całego roku jako miejsc
noclegowych.
- gniazda
Pustułka nie buduje gniazda. Zajmuje gniazda, srok, wron, a w przypadku budynków składa jaja bezpośrednio
na dostępnym podłożu. Na parapetach zajmuje miejsca gdzie czasami gnieździły się gołębie. We wszystkich
tych sytuacjach na podłożu znajduje się już jakiś materiał tworzący nieckę gniazdową, tj gruz, żwir,
pozostałości gniazda gołębia miejskiego.
1
- pokarm
Poluje na gryzonie i drobne ptaki.
- jak poznać, że budynek jest zasiedlony przez gatunek
W okresie gdy pustułki zajmują miejsca lęgowe są niezwykle aktywne. Często je widać i słychać w sąsiedztwie
miejsca wybranego na gniazdo. Natomiast gdy w gnieździe są już jaja, para zachowuje się cicho i skrycie.
Dopiero gdy pisklęta mają opuścić gniazdo aktywność pustułek wokół gniazda gwałtownie rośnie. Młode
opuszczające gniazd bardzo często odzywają się, przelatują w sąsiedztwie budynku, często siadają na
gzymsach i parapetach.
Jeśli dana nisza jest zajęta w ciągu całego roku, to poza okresem lęgowym rzadziej możemy zauważyć
pustułki. Najpewniejszą porą jest świt i zmrok. W tym czasie pustułka z charakterystycznym krzykiem zlatuje
do niszy noclegowej i podobnie zachowuje się gdy opuszcza ją rano. Głos ten jest łatwy do wychwycenia,
gdyż zwykle o tej porze nie usłyszymy żadnego innego ptaka.
- uciążliwości ze strony gatunku i jak im zapobiegać
Pustułki nie są uciążliwe dla mieszkańców budynków.
- warunki remontu
W okresie lęgowym nie powinno się prowadzić remontu budynku zasiedlonego przez pustułki.
Jeśli inwestor uzyska zgodę na remont w tym czasie, to powinien jeszcze jesienią w roku poprzednim
zamknąć otwory stanowiące nisze lęgowe. Budynek powinien też być bardzo dokładnie sprawdzony pod
kątem występowania nisz, szczelin w które może wejść pustułka i wszystkie takie potencjalnie miejsca
powinno się zamknąć. W tym czasie należy wywiesić na budynkach sąsiednich, czasami drzewach, taką
liczbę budek jaka liczba par pustułek zasiedlała budynek. Budki te maja zapewnić możliwość odbycia lęgów
przez pustułki w sezonie lęgowym gdy przeprowadzany jest remont obiektu. Jeśli miejsca gnieżdżenia
pustułek po remoncie będą nieodstępne (bez względu na to czy remont był przeprowadzany w sezonie
lęgowym czy w innym czasie), co zwykle ma miejsce, inwestor powinien zamocować na budynku taką liczbę
budek lęgowych na jaka oceniono liczbę par pustułek zasiedlających budynek.
- zasiedlanie gniazd przez inne gatunki
Nisze lęgowe zajmowane przez pustułki są często zajmowane przez gołębie miejskie, jeśli pustułki opuszczą
to miejsce.
2
- jakie budki i instalacje w budynkach dla gatunku
Najlepszym rozwiązaniem jest pozostawianie nisz gniazdowych pod dachami budynków. Jednak jeśli muszą
być one zamknięte, to konieczne jest instalowanie budek. Najlepiej w sąsiedztwie dotychczasowych nisz
gniazdowych. Budka powinna wisieć na ścianach niedostępnych dla człowieka, w części szczytowej budynku.
Ze względu na większe rozmiary budek ważne jest by wisiała w miejscach, pod którymi nie przebywają ludzie.
Budka musi być dobrze zabezpieczona przed ewentualnym odpadnięciem, np. w czasie silnego wiatru.
Dla pustułek instalujemy specjalne budki półotwarte. Ich wnętrze musi być wysypane, drobnoziarnistym
żwirem na grubość 3-4 cm, gdyż pustułka sama nie przynosi materiału do gniazda, a na płaskiej przestrzeni
budki nie założy lęgu. Budka powinna być wykonana z drewna, z dachem pokrytym papą. Najlepiej gdy jest
wykonana ze sklejki wodoodpornej, co znacznie przedłuża jej trwałość. Powinna być zakonserwowana
substancjami do konserwacji drewna i pokryta farbami takimi samymi jak cała elewacja budynku.
Ryc. 1. Budka dla pustułki.
Spód 50x30 cm, wysokość 30 cm, wysokość przodu 15 cm. (rys. z "Poradnik ochrony ptaków. LOP
1979)
3