Modelowanie francuskiej pomocy rozwojowej

Modelowanie francuskiej pomocy rozwojowej – czy pomoc
rozwojowa kierowana jest do krajów najbiedniejszych?
dr Katarzyna Andrzejczak, dr Agata Kliber
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Problem badawczy
Badanie zależności nieliniowych - współczynnik τ Kendalla.
W skali stosunków międzynarodowych bogate kraje Północy zobowiązały się w latach
sześćdziesiątych ubiegłego wieku udzielać wsparcia krajom biedniejszego Południa.
Podstawowym narzędziem walki z wykluczeniem społecznym i ubóstwem na poziomie
ponadnarodowym jest pomoc rozwojowa. Pomimo ponad półwiecznej historii
współpracy rozwojowej (pomiędzy krajem donatorem pomocy rozwojowej a krajem
odbiorcą) dysproporcje w rozwoju poszczególnych regionów świata nie maleją. Afryka
będąc
drugim
co
do
wielkości
najbardziej
zaludnionym
kontynentem
o bogatych zasobach naturalnych i młodej populacji pozostaje regionem najsłabiej
rozwiniętym. Cele Milenijne określone w Deklaracji z 2000 roku nie zostały
zrealizowane, szczególnie w odniesieniu do regionu Afryki Subsaharyjskiej. Pojawia się
zatem zasadnicze pytanie, co jest tego przyczyną.
Przyjęto założenie, że warunkiem koniecznym dla skuteczności pomocy rozwojowej
jest, aby udzielana była z rzeczywistym zamiarem wywołania rozwoju gospodarczego.
Francja należy do największych donatorów Komitetu Pomocy Rozwojowej
w wartościach bezwzględnych, którzy postanowili zerwać z neokolonialnym,
instrumentalnym traktowaniem tej współpracy. Deklaruje wspieranie obszarów
najuboższych oraz sektorów kluczowych z punktu widzenia gospodarek beneficjentów.
Jednocześnie jako donator „tradycyjny”, obok USA, Wielkiej Brytanii czy Niemiec
podkreśla konieczność przekazywania pomocy pod warunkiem postępowania procesu
demokratyzacji u odbiorców borykających się z problemami braku funkcjonujących
i podstawowych instytucji państwa, ograniczonych praw obywatelskich i korupcji.
współczynnik tau
pomiędzy ODA i:
KOLONIE
MIGRACJE
EKSPORT SUROWCÓW
EKSPORT
EKSPORT PALIW
IMPORT SUROWCÓW
IMPORT
FDI
ROPA/GAZ
Liczba dziewczynek nie
chodzących do szkoły
Oczekiwana długość
życia
PKB_per_capita
Stopa śmiertelności
noworodków
Wsp. Kontroli korupcji
IMPORT PALIW
Dług zagraniczny
Wsp. Stabilności
politycznej
τ
p-wartość
0.576
0.551
0.531
0.529
0.362
0.361
0.323
0.328
0.238
0.272
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0.073
0.006
0.046
0.017
0.086
0.517
-0.036
-0.05
-0.03
-0.116
0.172
0.246
0.206
0
WNIOSKI:
Celem badania było sprawdzenie, jaka jest rzeczywista motywacja tradycyjnych
i największych donatorów pomocy rozwojowej na przykładzie Francji. Czy zmiana
w sferze deklaratywnej systemu pomocy rozwojowej znajduje swoje odzwierciedlenie
w praktyce pomocy rozwojowej.
- Silna zależność między wielkością
pomocy udzielonej, a siłą powiązań
politycznych i gospodarczych
- Niewielka zależność między
czynnikami aproksymującymi
ubóstwo, a wielkością pomocy
rozwojowej.
MODELE PANELOWE
Cała próba
Metody i założenia
1. Badanie zależności nieliniowych: współczynnik τ Kendalla
2. Badanie zależności liniowych: model panelowy z efektami stałymi; założenia:
• każdemu krajowi-biorcy przypisana jest pewna stała wielkość pomocy, niezależna
od czasu i innych czynników
• część pomocy udzielanej krajom afrykańskim zależy od czynników zmiennych,
związanych albo z ubóstwem, albo z powiązaniem politycznym lub gospodarczym.
Zmienna objaśniana i zmienne objaśniające
Zmienna objaśniana – wielkość oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) udzielanej krajom Afryki
przez Francję w latach 2001-2012, w cenach stałych z 2012.
Zmienne objaśniające:
- Związane z ubóstwem: liczba dziewczynek nie uczęszczających do szkoły podstawowej;
oczekiwana długość życia w momencie narodzin; PKB per capita; stopa śmiertelności
noworodków; współczynnik kontroli korupcji, wielkość długu zagranicznego, współczynnik
stabilności politycznej;
- Związane z siłą powiązań politycznych i gospodarczych: stopa migracji, eksport/import
surowców, eksport/import paliw, eksport/import ogółem, FDI, fakt posiadania ropy/gazu, fakt
bycia historyczną kolonią.
Statystyki opisowe – ODA w latach 2001-2012
współczynnik
stała
31.613
Migracje2(-1)
0.084
FDI(-1)
0.001
rok 2003
45.197
rok 2004
66.419
rok 2005
35.645
rok 2006
47.095
rok 2007
56.944
rok 2008
15.616
rok 2009
9.004
średnia arytmetyczna
SKR
LSDV R2
LSDV F (51,248)
Łączny test na istotność zmiennych obj.
F(9,248)
Test na zróżnicowanie wyrazu wolnego w
grupach F(42,248)
błąd std.
12.231
0.035
0.000
18.566
23.014
13.016
18.637
25.758
7.835
5.211
72.294
831890.4
0.729
13.072
stat. t Studenta
2.585
2.419
2.271
2.434
2.886
2.739
2.527
2.211
1.993
1.728
Odch. Std.
Błąd std. Reszt
Within R2
p-wartość
p-wartość
0.010
0.016
0.024
0.016
0.004
0.007
0.012
0.028
0.047
0.085
101.298
57.917
0.128
<0.0001
4.030
p-wartość
<0.0001
12.511
p-wartość
<0.0001
Kolonie vs pozostałe
s ta ła
FDI
ws p. kontroli
korupcji
rok 2002
rok 2003
rok 2004
rok 2005
rok 2006
rok 2007
rok 2008
rok 2009
rok 2010
rok 2011
rok 2012
ws półczynnik
142.523
0.002
KOLONIE
błąd s td.
19.405
0.001
s ta t. t Studenta
7.345
4.050
p-wa rtoś ć
0.000
0.000
91.401
-50.796
95.029
33.212
62.872
131.500
29.531
23.976
----
41.962
-16.958
33.296
8.196
20.544
62.618
11.233
8.832
----
2.178
-2.995
2.854
4.052
3.060
2.100
2.629
2.715
----
0.031
-0.003
0.005
0.000
0.003
0.038
0.010
0.008
----
s ta ła
FDI
ws p. kontroli
korupcji
rok 2002
rok 2003
rok 2004
rok 2005
rok 2006
rok 2007
rok 2008
rok 2009
rok 2010
rok 2011
rok 2012
ws półczynnik
6.457
--
POZOSTAŁE
błąd s td.
1.179
--
s ta t. t Studenta
5.476
--
p-wa rtoś ć
0.000
--
-1.444
2.286
7.234
6.921
5.308
5.673
4.311
6.400
0.672
0.884
−0.320
-0.462
0.845
2.845
4.040
2.769
1.733
1.423
4.787
0.947
0.919
0.909
-3.124
2.706
2.543
1.713
1.917
3.273
3.029
1.337
0.710
0.962
−0.352
-0.002
0.007
0.012
0.088
0.057
0.001
0.003
0.183
0.478
0.337
0.725
ś rednia a rytmetyczna
127.008
Odch. s td.
113.759
ś rednia a rytmetyczna
9.868
Odch. s td.
13.032
SKR
LSDV R2
LSDV F (28,134)
770938.6
0.632
8.228
Błąd s td. Res zt
Wi thi n R2
p-wa rtoś ć
75.85033
0.257
<0.0001
SKR
LSDV R2
LSDV F (33,238)
24483.44
0.468
6.346
Błąd s td. Res zt
Wi thi n R2
p-wa rtoś ć
10.14256
0.077
<0.0001
Kraje posiadające ropę/gaz vs pozostałe
KRAJE ZASOBNE W ROPĘ/GAZ
średnia
mediana
minimum
maksimum
Odch. std.
CAŁA
PRÓBA
54.168
20.159
0.025
811.650
84.443
KOLONIE
104.380
74.089
1.350
811.650
101.430
NIEKOLONIE
9.868
5.779
0.025
121.390
13.032
ROPA/GAZ NIE-ROPA/GAZ
73.246
36.247
44.145
13.754
0.580
0.025
811.650
310.700
101.650
59.037
Współczynnik
zmienności
skośność
kurtoza
5% percentyl
1.559
3.780
22.150
0.670
0.972
3.167
15.013
14.011
1.321
4.451
29.524
0.469
1.388
3.566
18.033
2.195
1.629
2.624
7.094
0.445
95% percentyl
Q3-Q1
brakujące
Liczba obserwacji
Odch. „within”
Odch. „between”
210.170
66.111
4
512
49.744
70.302
268.570
88.910
0
240
71.795
76.229
27.311
12.570
4
272
10.320
8.596
232.060
93.550
4
248
68.146
79.419
189.310
38.716
0
264
20.964
56.705
Badania finansowane są z projektu SONATA nr NCN 2013/09/D/HS4/01849
„Mechanizmy wykorzystania technologii w Afryce Subsaharyjskiej”
POZOSTAŁE
s ta ła
FDI
FDI(-1)
ws półczynnik
79.757
0.003
0.003
błąd s td.
3.396
0.001
0.001
s ta t. t Studenta
23.490
3.770
2.732
p-wa rtoś ć
0.000
0.000
0.007
s ta la
FDI
FDI(-1)
ws półczynnik
21.779
---
błąd s td.
3.373
---
s ta t. t Studenta
6.456
---
p-wa rtoś ć
0.000
---
Mi gra cje 2 (-1)
rok 2002
rok 2003
rok 2004
rok 2005
rok 2006
rok 2007
rok 2008
rok 2009
rok 2010
rok 2011
0.134
-23.480
60.026
------−21.8297
0.026
-11.845
31.481
------10.346
5.048
-1.982
1.907
------−2.110
0.000
-0.050
0.059
------0.037
Mi gra cje 2 (-1)
rok 2002
rok 2003
rok 2004
rok 2005
rok 2006
rok 2007
rok 2008
rok 2009
rok 2010
rok 2011
0.257
3.415
6.339
12.646
9.355
16.198
22.279
12.921
10.384
8.258
2.949
0.130
2.746
3.899
4.957
4.913
6.099
10.312
6.257
5.569
7.367
2.265
1.975
1.244
1.626
2.551
1.904
2.656
2.160
2.065
1.864
1.121
1.302
0.050
0.215
0.106
0.012
0.058
0.009
0.032
0.040
0.064
0.264
0.194
ś rednia a rytmetyczna
97.374
Odch. s td.
119.520
ś rednia a rytmetyczna
36.947
Odch. s td.
59.854
SKR
LSDV R2
LSDV F (28,134)
806911.4
0.623
7.895
Błąd s td. Res zt
Wi thi n R2
p-wa rtoś ć
80.66815
0.086
<0.0001
SKR
LSDV R2
LSDV F (28,134)
90461.26
0.895225
55.80467
Błąd s td. Res zt
Wi thi n R2
p-wa rtoś ć
20.80454
0.119726
<0.0001
Wnioski
Stwierdzono, że jakkolwiek w sferze postulatów francuskiej polityki zagranicznej
podnoszone są głównie kwestie rozwoju i walki z ubóstwem, to struktura
odbiorców francuskiej pomocy rozwojowej w istotny sposób uzależniona jest od:
• wspólnej przeszłości kolonialnej,
• zasobności w źródła energii (ropa, gaz, uran),
• poziomu migracji,
• bilateralnej wymiany handlowej.