Pobierz artykuł - Odkryj Beskid Wyspowy

10 A
SOBOTA, 7 LIPCA 2012
Turystyka
Kultura
Odkryj Beskid Wyspowy
Urocze góry, malownicze widoki, nieskażona przyroda, interesująca flora i fauna, sporo szlaków, trasy rowerowe i konne, łatwy dojazd i tanie noclegi – tym wszystkim
może pochwalić się Beskid Wyspowy. Na odkrywanie jego tajemnic zapraszają: Dobra, Jodłownik, Kamienica, Limanowa (miasto i gmina), Lubień, Mszana Dolna, Niedźwiedź, Rabka-Zdrój, Raciechowice, Słopnice, Tymbark i Wiśniowa, a także Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK i „Dziennik Polski”!
8 LIPCA – GRODZISKO (618 M N.P.M.)
Łokietek zburzył grodzisko na Grodzisku?
FOT. UG RACIECHOWICE
WÓJT
MAREK GABZDYL
TEL. 12-37-25-201
[email protected]
WWW.RACIECHOWICE.PL
Czy Raciechowice zawdzięczają
powstanie zasadźcy Raciechowi,
czy może raczej zwierzęcym racicom? – Tego już raczej nikt nie
rozstrzygnie. Pewne jest za to
jedno, mieszkamy w jednym z
najczystszych rejonów Małopolski. U nas spokojnie można oddychać pełną piersią – zapewnia
Marek Gabzdyl, wójt gminy
Raciechowice. Nic więc dziwnego, że nad jej tarczą herbową
umieszczono dwa wielce mówiące wyrazy „Gmina ekologiczna”.
Czyste powietrze, łagodny mikroklimat i duże nasłonecznienia sprzyjają nie tylko rolnictwu i
sadownictwu, ale także turystyce. – Tę szansę również staramy
się wykorzystać – dodaje wójt
Gabzdyl. I przypomina, że ostatnimi czasy odnowiono wiele
przydrożnych zabytkowych kapliczek, przywracając im blask
dawnej świetności. I to one
utworzyły uroczy szlak, który
powiedzie nas po najbardziej
malowniczych zakątkach gminy, do licznych dworów (w
Raciechowicach, Komornikach,
Bojańczycach, Dąbiu, Czasławiu,
Mierzniu), drewnianych kościółków (Raciechowicach,
Gruszowie), Skalnego Grzyba,
Diabelskiego Kamienia, a nawet
pustelni. Towarzyszyć nam będą
legendy – i ta o zwierzętach, które pierwszym osadnikom pomagały racicami wydzierać każdy
skrawek puszczańskich ostępów, Raciechu pierwszym sołtysie, założycielu, a także tajemniczych właścicielach warowni na
Grodzisku. To podczas tej wędrówki dowiemy się, że okoliczne lasy i pola były najpierw królewszczyzną, potem trafiły w ręce możnych szlacheckich rodów,
m.in. Wydżgów, Morsztynów, by
w końcu – wykupione od szlach-
„Rozległy i cudny” – tak widok
„Rozleg³y
z Grodziska w 1851 r. opisał Józef
Łepkowski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Choć dziś
z zarośniętego szczytu – nawet
przy pomocy lunety – trudno dostrzec „krakowskie wieżyce”, to
jednak najdalej na północ wysuniętą „kopę” Beskidu Wyspowego wciąż otacza mrok fascynujących tajemnic.
Grodzisko może nie imponuje wysokością, bo wznosi się
zaledwie 618 m n.p.m., i niewiele więcej niż 300 m ponad malownicze doliny Krzyworzeki
i Stradomki, za to ma wyjątkowe walory obronne. Strome stoki, tylko z jednej strony nieco
łagodniejsze, zawsze łatwo było ufortyfikować. Docenili to już
pierwsi jego mieszkańcy.
– Obronna osada na Grodzisku zapewne dała początek
wszystkim okolicznym miejscowościom – tak o roli wzniesienia
mówi Wiesław Stalmach, wójt
Wiśniowej.
Naukowcy zgodni są co
do jednego – w średniowieczu
na szczycie na pewno istniał potężny i solidny, kamienno-drewniany, doskonale zabezpieczony
gród. Jego załoga chroniła nie
tylko okolicznych mieszkańców,
dbała także o bezpieczeństwo
kupców podążających handlowym szlakiem, ale także południowych granic Małopolski.
– Na podstawie badań naukowych spróbujemy odtworzyć
jego wygląd, budując makietę
– dodaje Marek Gabzdyl, wójt
gminy Raciechowice. Wspomi-
BAZA TURYSTYCZNA
Gmina Wiśniowa
A Gospodarstwo Agroturystyczne
„U Lolka”, Katarzyna Gaweł,
32-412 Węglówka 216,
tel. 12 27 14 284,
[email protected] ,
www.weglowka.republika.pl
A Gospodarstwo Agroturystyczne
„Wadera”,
32-412 Wiśniowa, Lipnik 29,
tel. 510 710 914,
[email protected],
www.wadera-beskid.com
A Ośrodek TurystycznoWypoczynkowy „Wiśniowa”,
32-412 Wiśniowa 646,
tel. 512 645 555,
[email protected],
www.otw-wisniowa.com.pl
Gmina Raciechowice
A Gospodarstwo Agroturystyczne
„Pod Gruszą”, Michał Murzyn,
32-414 Gruszów 211,
tel. 887 501 893,
[email protected],
www.michał_murzyn.republika.pl
WIŚNIOWA 441
32-412 WIŚNIOWA
WÓJT
WIESŁAW STALMACH
TEL. 12-27-14-086
INFO@UG–WISNIOWA.PL
WWW.UG–WISNIOWA.PL
FOT. ARCHIWUM
32-415 RACIECHOWICE
277
Na szlaku
Raciecha
URZĄD GMINY
WIŚNIOWA
FOT. ARCHIWUM
URZĄD GMINY
RACIECHOWICE
łego. I tu w tle jest zawiedzona
miłość, zdrada, zemsta, pożar.
Naukowcy przypuszczają jednak, że warownię z dymem puścili – podczas drugiego najazdu
(1287 r.) – Tatarzy. Jacek Poleski
z Instytutu Archeologii UJ wspomina również, że w trakcie badań wykopaliskowych odnaleziono fragmenty naczyń kultury łużyckiej z okresu halsztackiego, a więc z VII do V wieku
przed Chrystusem.
W XIX stuleciu ślady grodziska musiały być dużo bardziej
widoczne, skoro w „Słowniku
Geograficznym Królestwa Polskiego” znalazło się stwierdzenie o „grodzie wielce potężnym”.
W nieco bliższych nam czasach
stoki Grodziska na schronienie
wybrali partyzanci walczący
z niemieckim okupantem.
– Może więc w niedzielę, wędrując na Grodzisko, uda nam
się unieść nieco welon tajemnicy – stwierdza Czesław Szynalik,
inicjator akcji „Odkryj Beskid
Wyspowy”. A może wybierzemy się również na pobliskie, równie tajemnicze „klasztorzysko”?
Zbiórka o godz. 9 koło Diabelskiego Kamienia w Podkamieniu. Na Grodzisko ruszymy
szlakami czarnym i niebieskim.
Tam wszystkich zdobywców
powitają gospodarze gmin, będzie msza św. polowa, występy
(m.in. orkiestry z Raciechowic,
zespołu z Domu Kultury
w Gryfinie), będą lokalne smakołyki przygotowane przez Koła Gospodyń Wiejskich z Czasławia, Mierznia i Zegartowic,
a także, konkursy, grill i wspólna fotografia.
(DMA)
A 15 LIPCA
– JASIEŃ
A 12 SIERPNIA
– ŁOPIEŃ
A 9 WRZEŚNIA
– POTACZKOWA
KOSZARKI (zbiórka na przystanku PKS; szlak niebieski) – Mały
Krzysztonów (szlak żółty) – Polana Wały – Kutrzyca – Jasień –
przełęcz Przysłopek – RZEKI
LUBOMIERZ (szlak żółty)
DOBRA (zbiórka przy Urzędzie
Gminy; szlak zielony) – Łopień –
Hala Jaworze – TYMBARK
MSZANA DOLNA (zbiórka w Parku Miejskim; szlak czarny)
– Adamczykowa – Potaczkowa
(szlak czarny) – Grzebień –
RABKA-ZDRÓJ (szlak czarny)
na również o większych pracach
na górze, oczywiście gdyby znalazły się stosowne fundusze.
Nie wiadomo jednak ani kiedy strażnica powstała, ani co
sprawiło, że przestała istnieć.
Naukowcy przypuszczają, że
gród na szczycie istniał już w XII
stuleciu, a żywot większości budowli zakończył potężny pożar.
Może więc sprawcą zrównania
warowni z ziemią był – jak chcą
jedni – rozsierdzony Łokietek,
mszczący się w ten sposób
na niewiernej Zbigniewie (nie
dość, że pokochała kijowskiego
księcia Jarosława, to jeszcze
– gdy już kochankowie nie mieli szans na ratunek – wybrała
śmierć w zamkowej studni).
O zburzenie warowni posądzany
jest również – w legendach – jeden z rycerzy Bolesława Śmia-
KOLEJNE WYPRAWY
A 22 LIPCA
– POLCZAKÓWKA
OLSZÓWKA (zbiórka przy szkole;
szlak czarny im. E. Trybowskiej
i J. Tolińskiego) – Grzebień –
Polczakówka – RABKA-ZDRÓJ
(szlak czarny)
A 29 LIPCA
– KOSTRZA
A 19 SIERPNIA
– JAWORZ
PISARZOWA (szlak zielony) –
Sałasz (szlak niebieski) – Jaworz
(wieża widokowa) – Sałasz (szlak
niebieski) – Limanowa-Ski – Miejska Góra – LIMANOWA (Ośrodek
Wypoczynkowy)
A 26 SIERPNIA
– MOGIELICA
PRZEŁĘCZ SŁOPNICKA (szlak zielony) – Mogielica – Polana Stumorgi – Chyszówki – PRZEŁĘCZ RYDZA
ŚMIGŁEGO (szlak zielony)
PODŁOPIEŃ (zbiórka przystanek
PKS; szlak zielony) – Stronia
– Kostrza (szlak zielony)
– JODŁOWNIK (szlak zielony)
A 2 WRZEŚNIA
– LUBOGOSZCZ
LUBIEŃ (zbiórka przy gimnazjum; szlak czarny) – Szczebel –
MSZANA DOLNA (szlak czarny)
MSZANA DOLNA (zbiórka w Parku Miejskim; szlak zielony) –
Lubogoszcz – Baza Lubogoszcz
(szlak czarny) – MSZANA DOLNA
(szlak czerwony)
A 5 SIERPNIA
– SZCZEBEL
A 16 WRZEŚNIA
– SŁOPNICE
II Festiwal Zespołów Regionalnych Beskidu Wyspowego
„Beskidzka Podkówecka”
Niedzielne wycieczki rozpoczynają
się o godzinie 9. Zawsze towarzyszyć nam będą doświadczeni przewodnicy Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK oraz ratownicy GOPR! Wyprawy na beskidzkie
„wyspy” – z „Dziennikiem Polskim”
i Forum Gmin Beskidu Wyspowego
– odbywać się będą bez względu
na pogodę! Udział jest bezpłatny
i nie wymaga rejestracji – wystarczy przyjść na miejsce zbiórki. Zapraszamy!
Kosmiczny
Dusiołek
8 – tyle godzin musi wystarczyć
rowerzystom, by 28 lipca poko(DMA)
nać Dusiołka, czyli 50-kilometrową trasę wytyczoną po Beskidzie
Wyspowym. Jeśli ktoś uważa, że
50 km to za dużo, może wybrać
dystans o połowę krótszy. Dla
najlepszych – satysfakcja i... słoik
dżemu, oczywiście wiśniowego. –
Dusiołek to jedna z naszych najważniejszych imprez – zapewnia
Wiesław Stalmach, wójt gminy
Wiśniowa. Pierwszy – pieszy –
ukończyło 6 osób z 36 startujących! Skąd nazwa? – Istniał
w wierzeniach ludowych. Jak
ktoś mu się nie spodobał, to go
nachodził, powodując duszności.
Pisał o nim Leśmian w wierszu
„Dusiołek” – przypomina. Wiśniowa, pięknie położona na pograniczu Beskidu Średniego i Wyspowego, w kotlinie św. Marcina,
nad malowniczo wijącą się Smarkawą (obecnie zwaną Krzyworzeką), to także mekka sportów
ekstremalnych, a wszystko
za sprawą paralotniarzy, którzy
chętnie startują ze stoków Cietnia, Księżej Góry, Lubomira, czy
Kamiennika. – Z naszej gminy
można także spojrzeć w kosmos,
i to jeszcze za darmo – zapewnia
wójt Stalmach. Trzeba też dodać,
że droga wiodąca do obserwatorium astronomicznego na Lubomirze w Węglówce, postawionego 904 m n.p.m., zapiera dech
w piersiach. I to dosłownie.
W pobliżu obserwatorium są
jeszcze pozostałości budynku
Stacji Astronomicznej UJ, którą
w 1944 r. zniszczyli Niemcy. Zabytków w gminie również nie brakuje, a do najcenniejszych należy
kościół parafialny z 1730 r.
pod wezwaniem św. Marcina
w Wiśniowej. A skąd nazwa miejscowości? – Od licznych sadów
wiśniowych – stwierdza wójt
Stalmach.