mapa zasobów i potrzeb

MAPA ZASOBÓW I POTRZEB
SUBREGION EŁK
2011-2012
1. Wstęp
Mapa zasobów i potrzeb opracowana została na podstawie analiza dokumentów strategicznych
powiatów subregionu ełckiego, dokumentów o charakterze regionalnym i krajowym.
Dane z dokumentów
zostały uzupełnione informacjami od osób reprezentujących organizacje członkowskie sieci Atomy. Części
dokumentów nie udało się uzyskać (np. Strategii Powiatu Piski). Z analizowanych dokumentów wynika, że
tematyka dotycząca młodzieży z reguły jest poruszana w niewielkim stopniu, a jeśli jest ona uwzględniona
brakuje wskaźników które byłyby punktem odniesienia, który to mógłby posłużyć głębszej analizie. Więcej
uwagi poświęca się innym elementom niż demografia, aktywna polityka społeczna, której elementem jest
budowanie zaangażowania społecznego i obywatelskiego m.in. wśród młodzieży.
Obszar geograficzny subregionu ełckiego. Za subregion ełcki uznaje się 6 powiatów: ełcki, olecki, gołdapski,
piski, giżycki oraz węgorzewski. Łącznie powiaty te są zamieszkiwane przez 238 890 ( woj. warmińsko mazusrkie - 1 427 073)
Powiat ełcki – 84 600, Miasto Ełk 55 944
Powiat olecki – 46 204, Miasto Olecko miasto 23 746
Powiat gołdapski – 26 844, Miasto Gołdap – 13 514,
Powiat piski 57 691 - miasto Pisz 34 157
Powiat giżycki – 56 945 - miasto Giżycko – 32 811
Powiat węgorzewski – 23 551 - miasto 11 634
Pomimo niewielkich odległości pomiędzy poszczególnymi powiatami, warunki społczno-gospodarcze
są często zdecydowanie odmienne. Zarówno jeśli chodzi o źródła utrzymania, szkolnictwo, możliwości
młodzieży w samorealizacji. Zdecydowanie największym ośrodkiem miejskim, na terenie subregionu jest
Miasto Ełk.
Subregion jest stosunkowo – słabo zagęszczonym ludnościowo terenem o charakterze rolniczym. Najlepszym
przykładem jest występowanie tyko dwóch obszarów gmin, typowo wiejskich: gmina miejska Ełk oraz Giżycko.
Pozostałe stolice powiatów Gołdap, Olecko, Pisz, Węgorzewo, są to gminy miejsko – wiejskie.
2. Dane rynku pracy
2.1 Dane rynku pracy (wg Powiatowych Urzędów Pracy, 30 październik 2011):
Województwo Warmińsko – Mazurskie to miejsce cechujące się najwyższym wskaźnikiem bezrobocia w
Polsce na poziomie 18,9%, zaś bezrobocie w skali kraju wynosiło 11,8%. Z kolei subregion ełcki cechuje się
największym w województwie bezrobociem. Subregion ełcki - 22,9 %, w odniesieniu do subregionu
Olsztyńskiego (suma) 17,1 % i Elbląskiego 19,1 %.
Szczegółowe dane statystyczne wg poszczególnych PUP:
powiat ełcki- 23,5 %
powiat giżycki - 15,1 %
powiat olecki - 20,2 %
powiat piski - 30,9 %
powiat gołdapski - 21,6 %
powiat węgorzewski - 25,6 %
2.2. Struktura bezrobocia
Bezrobocie w województwie warmińsko – mazurskim cechuje się przewagą osób bezrobotnych płci
żeńskiej stanowią one 56,2% ogółu osób bezrobotnych (wg danych WUP listopad 2011).
Osoby do 25 roku życia stanowią 22,9% ogółu osób bezrobotnych co jest największym problemem
dotyczącym młodzieży.
3. Edukacja
3.1 Poziom wykształcenia w odniesieniu do całego województwa
Poziom wykształcenia oceniono na podstawie liczby ludności z wykształceniem co najmniej średnim (wg spisu
Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku)
Udział osób z ukończoną co najmniej szkołą średnią (bez zasadniczego zawodowego) średnio w
województwie stanowił 37,5%. W miastach był ponad dwukrotnie wyższy niż na wsi i wynosił odpowiednio
47,5% wobec 21,6%.
Najwyższym odsetkiem osób o tym poziomie wykształcenia charakteryzują się miasta na prawach
powiatu: Olsztyn – 60,3% i Elbląg – 46,9%. Wśród powiatów ziemskich wyższy wskaźnik niż średni w regionie
zanotowano tylko w dwóch powiatach, tj.: ełckim – 37,8% i giżyckim – 39,0%, a najniższy w nowomiejskim –
25,0% i elbląskim – 26,5%.
Miasta, w których udział osób z wykształceniem co najmniej średnim był największy to: Giżycko –
50,9%, Olecko – 49,1%, Lidzbark Warmiński – 47,9%, Kętrzyn – 47,7%. Wyróżniające się gminy wiejskie
to: Dywity – 39,9%, Stawiguda – 35,3% i Jonkowo – 31,7%.
3.2 Szkolnictwo wyższe
Na temat szkolnictwa poziomu skolaryzacji na poziomie wyższym w kontekście regionalnym, a już
subregionalnym tym bardziej trudno jest opierać się na danych statystycznych. W subregionie Ełckim nie
występuje żaden silny ośrodek akademicki. Najbliższe ośrodki akademickie liczące się w kraju znajdują się w
Olsztynie oraz Białymstoku.
W subregionie znajdują się następujące szkoły wyższe:
Centrum Studiów Bałtyckich Uniwersytet Warmińsko – Mazurski
- jest jedynym ośrodkiem
prowadzącym darmowe studia w systemie dzianym w subregionie ełckim. Uruchomione są kierunki:
Pedagogika, filologia polska, administracja, technika rolnicza i leśna, politologia. Niestety na dzień
dzisiejszy nie ma możliwości uzyskania tytułu magistra. W UWM w Ełku jest łącznie niespełna 200
miejsc rocznie.
Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy oddział w Ełku -
studia odbywają się tylko w systemie
zaocznym,
Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku filia w Ełku - studia odbywają się praktycznie
tylko w systemie zaocznym,
Wszechnica Mazurska z siedzibą w Olecku – studia odbywają się tylko w systemie zaocznym, –
pierwsza niepaństwowa uczelnia wyższa w północno-wschodniej Polsce, powstała w 1992 r. . We
Wszechnicy – Mazurskiej mają swoje filie:
 Akademia Podlaska
 Kolegium Nauczycielskie
 Uniwersytet Gdański
 Uniwersytet w Białymstoku
 Uniwersytet Warmińsko - Mazurski
3.3 Efekt:
Brak ośrodków akademickich wpływa na sytuację młodzieży w subregionie ełckim. Ma to znaczenie w wielu
aspektach. Zarówno demograficznych (osoby w wieku do 25 lat opuszczają subregion w poszukiwaniu
możliwości zdobycia wykształcenia i nie powracają do miejsca zamieszkania). Ełk jest jednym miastem w
subregionie i jednym miastem w subregionie, którego nie dotyczy (na dzień dzisiejszy) proces zmniejszania
się ilości mieszkańców.
4. Analiza SWOT
SWOT
wybrane elementy dotyczące stricte młodzieży
MOCNE STRONY
atrakcyjne
SŁABE STRONY
położenie
geograficzne
umożliwiające aktywne spędzanie wolnego czasu
słaby dostęp do obiektów samorządowych w tym do
jst (domów kultury, mopsów itp.)
przez młodzież
rozrastająca się baza obiektów sportowych
wraz z animatorami sportu (program ministerialny)
duża ilość grup nieformalnych które chcą
działać na polu kultury, sztuki, organizowaniu
Podstawy
obustronny brak umiejętności współpracy samorząd
– grupy młodzieżowe,
brak rzecznictwa młodzieżowego,
brak darmowych pomieszczeń na działalność
kulturalną, zespoły muzyczne itp.
wydarzeń sportowych itp.
Przedmiot
Brak odpowiednio zabezpieczonych plaż,
Przedsiębiorczości
wykorzystywany jest do pracy projektowej w celach
charytatywnych,
we wszystkich powiatach działają Centra
wolontariatu, koła wolontariatu,
wypracowana Polityka Oświatowa Samorządu
Terytorialnego
duży potencjał szkół (budynki, nieruchomości)
rosnąca świadomość młodzieży w kontekście
przysługujących im praw
subregion prawie w całości objęty jest
programem Działaj Lokalnie,
powstał pierwszy w regionie punkt Eurodesk w
Gołdapi
miejscowości subregionu ełckiego liczą nie
więcej niż 25 000 mieszkańców (poza Ełkiem i
Giżyckiem) i kwalifikują się do większości
programów pomocowych ,
kryzys finansów w samorządach,
Stosunkowo młode społeczeństwo – w
centra wolontariatu traktowane są po „macoszemu”
przez jst
niewielki odsetek organizacji młodzieżowych,
tylko 6% organizacji współpracuje z
wolontariuszami,
powolna zmiana profili kształcenia,
niewielka liczba (brak w niektórych powiatach)
świetlic terapeutyczno – wychowawczych
(środowiskowych),
liczne bariery architektoniczne (osoby
niepełnosprawne)
migracja młodzieży ze wsi do miast poza subregion,
niewielkie zaangażowanie w życie społeczności,
brak środków na rozwój kultury,
dziedziczność bezradności życiowej w szczelności
na terenach byłych PGR,
nieumiejętność samozorganizowania czasu
wolnego w sposób rozwojowy,
brak systemowego podejścia do spraw związanych
z młodzieżą,
duże bezrobocie wśród osób w wieku do 25 roku
porównaniu z innymi regionami
życia (ponad 22 proc),
niewystarczający dostęp do darmowej edukacji na
poziomie wyższym,
brak dobrze rozwiniętej komunikacji publicznej w
samym subregionie,
Strukturalny charakter bezrobocia
Mała mobilność mieszkańców w tym osób
młodzieży
SZANSE
ZAGROŻENIA
Wdrożenie i ewaluacja POST,
zmiany w systemie edukacji – wolontariatu –
zmiany w systemie edukacji – wolontariatu
psucie pojęcia wolontariatu
zmiany w OPS, miejsce dla młodzieży przy
wyludnianie się z aktywnej młodzieży subregionu
ełckiego
OPS,
wzmocnienie organizacji młodzieżowych przez
udział w projektach sieci,
nawiązanie
ścisłych
większy kryzys finansów w samorządach
znaczący spadek środków pomocowych na
relacji
organizacjami
powstanie nowych punktów eurodesk,
między
realizację aktywnej polityki społecznej,
5. Analiza przestrzeni (EGO) (brak dostępu do badań poza EGO)
Na obszarze subregionu ełckiego występuje dużo jezior, choć jeziorność tego terenu oceniana jest
jako przeciętna. Na znacznej części jezior wprowadzona jest strefa ciszy (do 98% jezior w powiecie ełckim).
Ponadto na obszarze subregionu ełckiego występujekilkadziesiąt rzek, m.in.: Ełk, Gołdapa i Węgorapa, Lega,
Pisa, Krutynia itd. Większość wód powierzchniowych terenu należy do II lub III klasy czystości. Stan wód w
jeziorach i rzekach umożliwia kąpiel i rekreację.
Obszar wyróżnia się unikatowymi w skali kraju i Europy walorami przyrodniczymi
i krajobrazowymi środowiska naturalnego pod względem bogactwa i różnorodności form
i gatunków roślin i zwierząt. Ponadto ze względu na szereg czynników sprzyjających ochronie wyjątkowego
środowiska przyrodniczego subregion przed degradacją, m.in. położenia na terenie „Zielonych Płuc Polski”,
słabego zaludnienia, dużego udziału użytków zielonych, braku uciążliwych zakładów przemysłowych oraz
naturalnego ograniczenia intensywnej produkcji rolnej, zasoby naturalne tego terenu wciąż prezentują bardzo
wysoką jakość ekologiczną. Należy pamiętać, że znaczną część tych terenów, jak i całego województwa,
zajmują obszary popegeerowskie.
Do dużej atrakcyjności przyrodniczej obszaru gmin EGO, a co za tym idzie i do atrakcyjności
turystycznej, zaliczyć należy dużą lesistość tych terenów. Powierzchnia lasów w 2006 r. na analizowanym
terenie wynosiła 60,6 tys. ha, co stanowiło 8,3% powierzchni lasów województwa warmińsko-mazurskiego, na
terenie którego średnia lesistość wynosiła 30,1%. Natomiast średni wskaźnik zalesienia na obszarze EGO
wynosił 25,7%. Na uwagę zasługuje fakt, że w porównaniu do 2004 r. powierzchnia zajmowana przez lasy
wzrosła prawie o 0,3 tys. ha.
Najwyższy wskaźnik lesistości w 2006 r. występował na terenie gmin: Dubeninki (40,0% ogółu powierzchni
gminy), Kowale Mazurskie (36,3%) oraz Banie Mazurskie (31,8%). Na wysoką lesistość tych gmin wpływ mają
położone na ich terenie dwie puszcze: Borecka oraz Romincka stanowiące najcenniejsze obszary leśne
Pojezierza Mazurskiego. W pozostałych gminach wskaźnik lesistości utrzymywał się na poziomie niższym od
średniej w województwie.
Teren objęty diagnozą, jak i całe województwo warmińsko-mazurskie, charakteryzuje się wysokim
potencjałem przyrodniczym, co przyczyniło się do stworzenia na tym terenie licznych obszarów prawnie
chronionych. Powierzchnia tych obszarów w 2006 r. wynosiła 123,6 tys. ha, tj. 52,4% ogólnej powierzchni
EGO, podczas gdy w województwie wskaźnik ten kształtował się średnio na poziomie 46,3%.
W porównaniu do 1999 r. w większości gmin, jak i na całym terenie objętym analizą, powierzchnia
obszarów prawnie chronionych uległa zmniejszeniu. Jedynie w gminach: Banie Mazurskie, Dubeninki oraz
Gołdap odnotowano wzrost ich powierzchni. Udział obszarów prawnie chronionych w ogólnej powierzchni
gmin kształtował się od 25,1% w gminie miejsko-wiejskiej Olecko do 97,9% w gminie Dubeninki.
Przyrodnicza charakterystyka EGO uwzględniająca tylko trzy wskaźniki, tj.: powierzchnię zbiorników
wodnych, stopień lesistości oraz powierzchnię obszarów prawnie chronionych jest charakterystyką niepełną.
Jednakże ukazanie, jaki potencjał tkwi w walorach środowiskowo-przyrodniczych regionu i jak może być on
zaktywizowany jest niezbędne, jeżeli chce się w pełni wykorzystać szanse na tworzenie nowych miejsc pracy
tkwiących w tych uwarunkowaniach. Tym bardziej, iż w świadomości mieszkańców innych województw oraz
nierzadko innych krajów, województwo warmińsko-mazurskie postrzegane jest jako region o nieskażonej
przyrodzie, co stwarza ogromne szanse dla rozwoju turystyki, a co za tym idzie tworzenia nowych miejsc
pracy.
6. Analiza kanałów komunikacji:
6.1 Radia
Radio 5
Najsilniejszym kanałem informacji jaki jest na terenie subregionu ełckiego jest Radio 5, które swoim
zasięgiem obejmuje 1/3 terenu subregionu ełckiego zaś dociera do przeszło połowy mieszkańców subregionu
(powiat ełcki, olecki, gołdapskiego i część piskiego). Prowadzone są audycje o charakterze lokalnym z
współdzieleniem czasu antenowego regionalnego. Audycje lokalne dotyczą powiatów Ełcki, Olecki, Gołdapski.
Nastawienie lokalnych jak i regionalnych władz Radia 5 do działalności społecznej i obywatelskiej jest bardzo
pozytywne. W dóch powiatach nawiązana jest stała współpraca z organizacjami pozarządowymi wpisana do
ramówki.
Bayer FM
Jest to jedyne Dziecięco - Młodzieżowe radio w subregionie ełckim. Swoją działalność opiera w dużym stopniu
na wolontariuszach. Wokół radia zbiera się młodzież, których zainteresowania wykraczają poza ramy klas
dziennikarskich. Swoich sił jako dziennikarze próbują pasjonaci
różnych stylów muzycznych m.in. hip-hop, dance itd. Jest to radio otwarte na współpracę z młodzieżą oraz
organizacjami pozarzadowymi. Jego zasięg niestety jest ograniczony głównie do terenu powiatu ełckiego,
jednakże jest możliwość odbioru radia prze stronę internetową.
6.2 Prasa
Największy nakład w subregionie ełckim ma Gazeta Olsztyńska. Jest to gazeta regionalna która posiada
wkładkę lokalną. Redakcje Gazety olsztyńskiej znajdują się we wszystkich siedziach miast powiatowych
subregionu znajdują się redakcje lokalne i wydają tygodniki:
 Gazeta Giżycka
 Gazeta Piska
 Głos Olecka
 Kurier Gołdapski
 Rozmaitości Ełckie
 Węgorzewski Tydzień
Gazeta Współczesna
Mniejszy zasięg w subregionie ma gazeta współczesna która posiada tylko dwie redakcje w subregionie w
Ełku i Gołdapi.
6.3 Serwisy internetowe
Najważniejsze serwisy internetowe w subregionie:
Ełk:
http://e-elk.pl/,
http://elk24.pl/,
http://portal-elk.pl/,
http://elk.wm.pl/,
http://wirtualnyelk.pl/,
http://www.elczanie.pl/
Olecko: http://www.olecko.info/, http://www.naszeolecko.pl/, http://portal-olecko.pl/, http://www.tuolecko.pl/
Gołdap: http://www.goldap.info/, http://www.mlodagoldap.info/, http://portal-goldap.pl/
Pisz: http://www.piszanin.pl/, http://portal-pisz.pl/, http://pisz.wm.pl/
Giżycko: http://gizycko.wm.pl/, http://portal-gizycko.pl/
Węgorzewo: http://wegorzewo.wm.pl/, http://portal-wegorzewo.pl/
Opracowano na podstawie:
Ekspertyza Dotycząca Województwa Warmińsko - Mazurskiego w kontekście strategii rozwoju
społeczno - gospodarczego polski wschodniej do roku 2020,
Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego,
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Ełckiego do roku 2016 aktualizacja rok,
Lokalna strategia rozwoju (LSR) Lidera w EGO,
wikipedia.pl