pytania na obrone (magisterskie)

Transkrypt

www.wsb.hekko.pl – Strona studentów WSB we Wrocławiu
1.
Moralna odpowiedzialność w biznesie.
Głównym celem prowadzonej działalności gospodarczej jest nastawienie na zysk. Przedsiębiorstwo,
w którym dokonuje się wytworzenia produktów lub świadczenie usług poprzez ustalone wytyczne
np. zdobycie nowych rynków, zwiększenie produkcji, dotarcie do nowych klientów, znalezieniu
bardziej wydajnych sposobów produkcji i sprzedaży itd. dąży do celów zasadniczo zarobkowych.
Różne czynniki decydują o zachowaniu ludzi zaangażowanych w działalność gospodarczą w
szczególności w sytuacji wyboru między działaniem etycznym a opłacalnym. W związku z tym rola
etyki biznesu i kodeksów zawodowych powinna polegać na kształtowaniu hierarchii wartości,
budzeniu wrażliwości etycznej, wskazywaniu na pewne wartości, takie jak dobro, uczciwość,
wolność jako konstytutywne atrybuty człowieka, a nie jako środki prowadzące do celu, którym jest
maksymalizacja zysku.
Ważnym aspektem działalności gospodarczej jest budowanie właściwego obrazu firmy i stałe o
niego dbanie. Wśród elementów stanowiących o obrazie firmy oraz jej produktów i usług obok
takich jak cena, jakość, prestiż itd. ważne miejsce zajmują elementy natury etycznej, które w
szczególny sposób wpływają na budowanie zaufania. Chodzi tu m.in. o solidność i niezawodność,
które przejawiają się w wypełnianiu zobowiązań i obietnic. Także w działaniach promocyjnych
czynnik etyczny ma swoje znaczenie. Ważne jest, bowiem aby reklama była przyzwoita, uczciwa i
zgodna z prawdą. Etyczne problemy z konkurencją pojawiają się przede wszystkim w związku z
próbami wyeliminowania konkurenta z rynku. Jeśli chodzi o relacje z partnerami i kooperantami to
jak się powszechnie podkreśla oczekiwanie, że zawarte umowy i kontrakty będą respektowane jest
podstawą wszelkiej działalności gospodarczej. Problemy etyczne dotyczą także relacji ze
współpracownikami, podwładnymi oraz klientami, etyka w biznesie jest ważna, gdyż jest po prostu
opłacalna. Złe traktowanie personelu wpływa fatalnie na morale pracowników i odbija się na
finansowych wynikach firmy.
Etyka biznesu musi rozwiązywać problemy powstające w wyniku napięć wewnętrznych w
działalności gospodarczej, mogących działać na szkodę społeczności moralnej. Bada szczegółowo
słuszne wymogi moralne odnoszące się do działalności gospodarczej, opierając swą funkcję na
uzasadnionej teorii opisującej relacje występujące pomiędzy biznesem a społeczeństwem.
Podstawowa odpowiedzialność moralna jest odpowiedzialnością trojakiego rodzaju. Po pierwsze
korporacja wykonuje swe pierwotne i podstawowe, moralne zobowiązania tzn. produkowanie
towarów i świadczenie usług, które są funkcjonalne i bezpieczne dla każdego konsumenta. Do tego
odwiecznego kamienia węgielnego biznesu dodano teraz jeszcze inne zasadnicze działania. Drugie
zobowiązanie moralne dotyczy zatem szerszego otoczenia i jest to troska o środowisko i
wyczerpanie zasobów naturalnych. Trzeci przyjęty rodzaj odpowiedzialności odnosi się do jakości
samego przedsiębiorstwa jako społeczności moralnej. Zasadniczym celem etyki biznesu jest
wyszukiwanie rozwiązań pośrednich, godzących wymogi moralne z dbałością o interes strategiczny
firmy. Interes strategiczny nie jest całkowicie oderwany od uczuć moralnych i ta linia postępowania
może przynieść moralnie korzystne konsekwencje, które należy poddać uważnej ocenie.
Etyka biznesu adaptuje cel i metody etyki normatywnej pod kątem konkretnych wymogów i
osądów moralnych, tzn. osądów, które nie mają nic wspólnego z założeniami polityki prowadzonej
przedsiębiorstwie, z jego normami i systemem wartości. Poddaje ona ocenie i określa standardy
moralne dostosowane do konkretnej sfery nowoczesnego społeczeństwa biznesu.
1
2.
Unormowania prawne podjęcia działalności gospodarczej.
Jeżeli zamierzamy prowadzić działalność gospodarczą jako osoba fizyczna musimy uzyskać wpis do
ewidencji działalności gospodarczej. Przepis taki obowiązywał do dnia 31 grudnia 2003r. Po tej dacie
należy uzyskać wpis do rejestru sądowego. Aby uzyskać wpis należy:
1. udać się do siedzimy sądu rejestrowego ( funkcje te pełnią sądy rejonowe- gospodarcze,
obejmując swoją właściwością obszar województwa lub jego część) i złożyć wniosek o wpis do
rejestru. ( urzędowy formularz)
2. należy uiścić opłatę sądową
3. zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych
Zgłoszenia do rejestru podmiotów gospodarczych (REGON) prowadzonego przez Główny Urząd
Statystyczny powinno się dokonać w terminie 14 dni od daty powstania podmiotu, który będzie
prowadził działalność.
Następnie należy złożyć wniosek o nadania numeru NIP przed dokonaniem pierwszej czynności
podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT lub akcyzowym albo przed złożeniem pierwszej
deklaracji podatkowej ( w przypadku podatku dochodowego).
Rozpoczynający działalność gospodarczą ma obowiązek zgłoszenia do ZUS:
- osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym
- płatnika składek na te ubezpieczenia
Założenie rachunku bankowego jest konieczne w przypadku przedsiębiorcy, który ma obowiązek
prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
3.
Prywatyzacja jako instrument restrukturyzacji polskiej gospodarki.
Restrukturyzacja - są to gwałtowne zmiany w aktywach, pasywach lub organizacji firmy. Celem
restrukturyzacji jest stworzenie przesłanek do wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja
jest równoważna z transformacją.
Prywatyzacja – akt przekazania prywatnemu właścicielowi państwowego mienia. Prywatyzacja
może się odbywać przez uwłaszczenie lub sprzedaż.
Trzy formy prywatyzacji:
• prywatyzacja kapitałowa
• powszechne uwłaszczenie – własność otrzymali wszyscy obywatele (patrz: Program
Powszechnej Prywatyzacji)
• prywatyzacja bezpośrednia
Prywatyzacja w Polsce często wiązała się ze sprzedażą mienia zagranicznym właścicielom.
Największe polskie firmy jak monopolistyczny operator telekomunikacyjny, czy wiele banków
trafiło w "obce" ręce. Mimo protestów populistycznych polityków okazało się, że z wyjątkiem
polskiego telekomu prywatyzacje poprawiły efektywność i jakość usług. Jednak zawsze zmiana
własności oznaczała zwolnienia nadmiarowych pracowników. Sprywatyzowane firmy znacznie
podnosiły swoją wydajność, przez co nie potrzebowały już tylu rąk do pracy. Dzięki
restrukturyzacji nowe prywatne przedsiębiorstwa przetrwały na rynku, ale kosztem wzrostu
bezrobocia. Sprywatyzowane sektory gospodarki zaczęły osiągać zyski i wpłacać do budżetu
podatki. Przedsiębiorstwa, które pozostały państwowe przynosiły najczęściej straty, które musieli
pokrywać wszyscy podatnicy. Odrzucenie prywatyzacji zmniejszyłoby wzrost bezrobocia, ale
2
Polska zatrzymałaby się w rozwoju i pogrążyła w recesji. Taką drogą podążyły niektóre z krajów
postkomunistycznych, jak Białoruś.
Prywatyzacja czasami następowała nie z racjonalnych przesłanek, lecz dlatego, że rząd potrzebował
pochodzących z niej pieniędzy do zmniejszenia deficytu budżetowego. Tak na przykład, poprzez
"prywatyzację" Elektrociepłownie Warszawskie i Górnośląski Zakład Energetyczny zostały
sprzedane szwedzkiej państwowej spółce Vattenfall. Podobnie Telekomunikacja Polska została
"sprywatyzowana" na rzecz państwowej France Télécom.
Prywatyzacja, choć przedstawiana jako najlepszy sposób na racjonalizację zarządzania
przedsiębiorstwem (co, ironicznie, było niegdyś argumentem za nacjonalizacją), nie zawsze jest
pożądana. W październiku 2005 na skutek protestów wielu środowisk resort skarbu wycofał się z
planów prywatyzacji Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, gdy okazało się, że potencjalni
nabywcy byli zainteresowani głównie gruntami będącymi jego własnością. Dzięki temu największe
polskie wydawnictwo muzyki poważnej, które ma prawo do utworów najważniejszych polskich
twórców będzie zarządzane przez Ministerstwo Kultury.
W Polsce największe kontrowersje wokół prywatyzacji dotyczyły korupcji. Na początku lat 90. byli
członkowie PZPR utworzyli szereg spółek, które dzięki zręcznym manipulacjom przejmowały za
bezcen państwowe mienie. Proces ten nazwano "samouwłaszczeniem nomenklatury". Mimo
całkowitej niemoralności takich działań, nowe prywatne firmy często lepiej radziły sobie w
rynkowej gospodarce, co ułatwiło przemiany. Utarło się powiedzenie, że "pierwszy milion trzeba
ukraść", aby założyć własny biznes. Pod koniec lat 90. nielegalne przejmowanie państwowego
mienia było już niemożliwe. Jednak podczas wielkich prywatyzacji politycy czasami żądali od
zachodnich inwestorów "prowizji". Pewien procent wartości firmy trafiał na konta
zaprzyjaźnionych biznesmenów, którzy potem wspierali niektóre partie polityczne. Największa
prywatyzacja, której dotyczyły tego typu zarzuty, to sprzedaż PZU. Do wyjaśnienia kulisów tej
transakcji sejm powołał komisję śledczą.
4. Sposoby wykorzystania gromadzonych środków pieniężnych przez
gospodarstwa domowe.
Prawo Engla – w miarę wzrostu dochodów gospodarstwa domowego udział wydatków na żywność
w
całości
wydatków
maleje.
To tzw. fundusz swobodnej decyzji, czyli ta część dochodów i wydatków, która nie jest związana z
finansowaniem
podstawowych
potrzeb
życiowych
ludności.
Problem popytu i podaży równoważy cena, fundusz ten powoduje pojawienie się na rynku nowego
niezagospodarowanego
popytu.
PRZYCHODY
typu
redystrybucyjnego
(wynagrodzenie
za
pracę)
♣ transfery również się pojawiają (renty, emerytury, zasiłki, ubezpieczenia dobrowolne)
dochody
kredytowe
WYDATKI
- typu materialnego (zakup towarów i usług o znaczeniu konsumpcyjnym)
całość
transferów
(podatki,
opłaty,
składki,
oprocentowanie
kredytów)
wydatki
kapitałowe
(spłaty
rat
kapitałowych)
Dochody i wydatki przedsiębiorstw oraz ludności mają charakter zdecentralizowany ze względu na
olbrzymią ilość występowania jednostek.
3
5. Formy prawne zabezpieczeń wierzytelności pieniężnych banków:
Formy prawne zabezpieczeń wierzytelności pieniężnych banków:
- Zabezpieczenia rzeczowe (materialne) - zabezpieczyciel odpowiada za dług jednym przedmiotem
majątkowym;
- Zabezpieczenia osobiste (prawne) - zabezpieczyciel odpowiada całym swoim majątkiem (także
przyszłym)
Formy zabezpieczenia rzeczowego:
• zastaw - ograniczone prawo rzeczowe upoważniające wierzyciela (zastawnika) do zaspokojenia
wierzytelności z rzeczy ruchomej obciążonej prawem zastawu, bez względu na to, czyją jest ona
własnością (zastawca); umowa o ustanowienie zastawu jest umową realną (rzecz objęta zastawem musi
być w momencie zawarcia umowy oddana w posiadanie wierzyciela); przedmiotem zastawu mogą być
również zbywalne prawa majątkowe (wierzytelności i prawa z papierów wartościowych), ale wtedy
umowa musi być zawarta na piśmie z datą poświadczoną notarialnie lub urzędowo; zaspokojenie
zastawnika z rzeczy obciążonych zastawem następuje na drodze sądowego postępowania
egzekucyjnego;
• zastaw rejestrowy - w tym przypadku rzecz obciążona zastawem pozostaje w posiadaniu
właściciela (zastawcy), który może nadal z niej korzystać; zastaw rejestrowy może być ustanowiony w
celu zabezpieczenia wierzytelności banków, państwowych osób prawnych, gmin oraz innych
podmiotów; do ustanowienia zastawu rejestrowego konieczna jest umowa zastawnicza (zawarta na
piśmie pod rygorem nieważności) oraz wpis do rejestru zastawów prowadzonego przez sąd rejonowy;
zastaw może obejmować także rzeczy przyszłe;
• hipoteka - ograniczone prawo rzeczowe upoważniające wierzyciela do zaspokojenia
wierzytelności z nieruchomości oraz praw związanych z nieruchomością, a należących do
zabezpieczyciela i pozostających w jego posiadaniu (właściciel nieruchomości może nią rozporządzać
dobrowolnie i w sposób nieograniczony, o ile doprowadzi to do zmniejszenia wartości hipoteki poniżej
kwoty zabezpieczonej wierzytelności);
• przewłaszczenie na zabezpieczenie - polega na przeniesieniu przez dłużnika na wierzyciela prawa
własności rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych i na zobowiązaniu wierzyciela do zwrotnego
przeniesienia własności rzeczy na dłużnika z chwilą spłaty kredytu; kredytobiorca może nadal używać
rzeczy, ale nie może oddać jej do używania innej osobie bez zgody banku; bank może rzecz przejąć w
swe posiadanie lub oddać innej osobie;
• kaucja - w umowie o ustanowienie kaucji kaucjodawca zobowiązuje się złożyć w banku określoną
sumę pieniężną, papiery wartościowe lub wartościowe rzeczy (kosztowności) i jednocześnie
upoważnia bank do zaspokojenia wierzytelności z przedmiotu kaucji w przypadku niespłacenia kredytu
w terminie; w przypadku terminowej spłaty kredytu bank zwraca kaucję;
• blokada rachunku bankowego - kredytobiorca lub poręczyciel zleca bankowi zablokowanie
określonej kwoty pieniężnej na swoich rachunkach bankowych i jednocześnie upoważnia bank do
pokrycia z tych środków zadłużenia w przypadku opóźnień w spłacie kredytu;
• przelew wierzytelności na zabezpieczenie - umowa o cesję wierzytelności powoduje przejście
praw dotychczasowego wierzyciela (cedenta) na drugą stronę (cesjonariusza); umowa ta nie wymaga
zgody dłużnika; w razie terminowej spłaty kredytu wierzytelność wraca do kredytobiorcy, w innym
przypadku bank zaspokaja się z tej wierzytelności.
Formy zabezpieczenia osobistego:
• poręczenie - umowa, w której poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela (kredytodawcy) do
wykonania zobowiązania dłużnika (kredytobiorcy), jeśli ten zobowiązania nie wykona; poręczyciel
odpowiada za zobowiązanie solidarnie z dłużnikiem; w przypadku spłaty długu przez poręczyciela,
4
przysługuje mu regres w stosunku do dłużnika; można także poręczać za poręczyciela (podporęczyciel
odpowiada wtedy solidarnie z poręczycielem i dłużnikiem);
• ubezpieczenie kredytu - umowa ubezpieczenia zawierana pomiędzy bankiem a zakładem
ubezpieczeń lub kredytobiorcą a zakładem ubezpieczeń, w której zakład zobowiązuje się do zapłaty
określonego odszkodowania na wypadek, gdyby kredytobiorca nie spłacił kredytu;
• weksel gwarancyjny (in blanco) - samodzielna podstawa odpowiedzialności jego wystawcy i
osób na nim podpisanych; może być wystawiony przez kredytobiorcę lub inne osoby; w przypadku
spłaty kredytu weksel wraca do wystawcy, w innych przypadkach zostaje przez posiadacza
uzupełniony o brakujące elementy w sposób uzgodniony w porozumieniu wekslowym; praw z weksla
można dochodzić w trybie postępowania nakazowego (przyspieszonego i uproszczonego);
• poręczenie wekslowe (aval) - powstaje przez złożenie przez poręczyciela podpisu na wekslu
wystawionym przez kredytobiorcę; powoduje to w razie niespłacenia kredytu odpowiedzialność
solidarną poręczyciela i dłużnika za dług;
• przejęcie długu - polega na zamianie osoby po stronie dłużnika, do którego może dojść na
podstawie umowy pomiędzy kredytodawcą a osobą trzecią za zgodą dłużnika lub na podstawie umowy
pomiędzy dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą banku; umowa o przejęcie długu powoduje, że
dotychczasowy dłużnik przestaje nim być;
• przystąpienie do długu - polega na pojawieniu się po stronie kredytobiorcy dodatkowych osób,
odpowiadających za dług solidarnie z dotychczasowym dłużnikiem.
6. Tradycyjne i nowe sposoby finansowania działalności gospodarczej firm
Źródła finansowania działalności gospodarczej
Rozwój polskiego rynku kapitałowego, zapoczątkowany w latach dziewięćdziesiątych, umożliwił swobodny
przepływ kapitałów pomiędzy wyspecjalizowanymi instytucjami finansowymi krajowymi i zagranicznymi,
przedsiębiorstwami państwowymi, osobami fizycznymi, a przede wszystkim przedsiębiorstwami i firmami
działającymi w różnych segmentach rynku.
Finansowanie ze środków własnych wydawać się może najprostszą i najtańszą metodą finansowania
projektów inwestycyjnych. Jednak ani prostota ani taniość takiego podejścia nie muszą być prawdziwe.
Twierdzenie o prostocie tej metody jest prawdziwe, gdy podmiot projektujący inwestycję ma wolne środki
finansowe. Finansowanie z tego źródła nie musi być także najtańszym sposobem pozyskania kapitału
inwestycyjnego. Koszt kapitału powinien zostać precyzyjnie określony, chociażby jako koszt utraconych
korzyści. Koszt środków inwestycyjnych ma bliski związek z finansowymi efektami przedsięwzięcia dla
podmiotu.
Istnieje szereg możliwości, dzięki którym przedsiębiorstwo może pozyskać środki na swój rozwój. Z jednej
strony firma może sięgnąć po kapitał od dotychczasowych akcjonariuszy czy udziałowców, z drugiej może
zaciągnąć kredyt bankowy.
Wewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstwa
W finansowaniu wewnętrznym wyróżniamy następujące sposoby pozyskiwania środków finansowych są to:
 przekształcenia majątkowe gdzie zmiany powstają w wyniku finansowania inwestycji
 w wyniku przyspieszenia obrotu kapitału
 zmniejszenia majątku i sprzedaż zbędnych jego składników.
Kształtowanie kapitału polega natomiast na tworzeniu długookresowych rezerw i zatrzymaniu zysku w
przedsiębiorstwie.
Zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstwa
Fundusze i kapitały stanowiące wewnętrzne źródło finansowania przedsiębiorstwa mają ograniczone
rozmiary i zazwyczaj nie wystarczają do sfinansowania wszystkich potrzeb związanych z działalnością
gospodarczą danego przedsiębiorstwa. Niezbędne tym samym staje się poszukiwanie źródeł finansowania
"na zewnątrz" przedsiębiorstwa.
Pożyczka, kredyt bankowy - dwa bardzo zbliżone w charakterze ekonomicznym źródła.
W umowie kredytowej zawarte są następujące czynniki: wielkość kredytu, dokładne oznaczenie stron
5
umowy, termin spłaty kredytu wraz z ustalonymi odsetkami, cel, na który zostanie on przeznaczony,
określenie podstawowych obowiązków stron umowy, cena kredytu (wysokość prowizji i
oprocentowanie), zakres zabezpieczeń kredytu oraz elementy o charakterze fakultatywnym, w których
określa się szczegółowe warunki danej umowy. Kredyt długoterminowy jest umową, w której
kredytobiorca zgadza się na dokonywanie kolejnych spłat odsetek i kapitału kredytodawcy w
określonych terminach. Najważniejsze warunki kredytu terminowego mogą być wypracowane szybciej
aniżeli w przypadku oferty publiczną emisji np. obligacji i nie trzeba ich rejestrować w Komisji
Papierów Wartościowych i Giełd (poza obowiązkiem informacyjnym)
Leasing jest szczególną formą finansowania inwestycji, umożliwiającą inwestorowi
dostęp do dóbr inwestycyjnych bez konieczności angażowania dużych środków na ich zakup. Umowa
leasingu oparta jest na konstrukcji odpłatnego użytkowania lub używania rzeczy przez leasingobiorcę
bez tytułu własności. Przez cały czas trwania umowy leasingu przedmiot pozostaje własnością
leasingodawcy, natomiast leasingobiorca płacąc opłaty leasingowe i nie dokonując zakupu
użytkowanej rzeczy wykorzystuje ją dla swoich celów gospodarczych.
Factoring stanowi formę finansowania kontraktów krótko- i średnioterminowych
polegającą na refinansowaniu udzielanych przez przedsiębiorstwo kredytów kupieckich poprzez
wyspecjalizowaną instytucję zwaną factorem lub instytucję factoringową. W Polsce jest to jeszcze
rzadko praktykowane źródło finansowania zewnętrznego, ale popularność jego rośnie z roku na rok.
Polskie przedsiębiorstwa najczęściej korzystają z factoringu w transakcjach handlu zagranicznego. W
polskim prawie jest to umowa nienazwana, w stosunku do niej stosuje się przepisy cesji przyszłych
wierzytelności. W Polsce transakcjami factoringowymi zajmują się m.in. Bank Handlowy, BPH S.A.,
BRE Bank, Bank Zachodni WBK factoring ma miejsce wtedy, gdy wyspecjalizowana spółka lub
instytucja reguluje należności i następnie sama zajmuje się wyegzekwowaniem ich od dłużnika.
Factoring jest alternatywnym do kredytu obrotowego i handlowego źródłem finansowania cyklu
rozliczeniowego pomiędzy dostawcą i odbiorcą.
Przedmiotem forfaitingu są przede wszystkim wierzytelności średnio- i długoterminowe.
Bardzo silnie powiązane są one z wymianą międzynarodową. W takich transakcjach średni okres
spłaty waha się od 6 miesięcy do 10 lat. W finansowaniu transakcji bierze udział wyspecjalizowana
instytucja finansowa zwana firmą lub bankiem forfaitingowym. Podpisuje ona z eksporterem umowę,
na mocy, której odkupuje od eksportera wierzytelności handlowe wymagane w terminie późniejszym.
Niezwykle istotnym jest fakt, iż forfaiter przejmuje wierzytelności bez prawa regresu w stosunku do
poprzednich posiadaczy tychże wierzytelności. W odróżnieni od factora, forfaiter odkupuje 100%
wierzytelności wraz z odsetkami. W zamian za odkupione wierzytelności forfaiter wypłaca
natychmiast eksporterowi należną mu kwotę pomniejszoną o koszty forfaitingu (wartość bieżącej
wierzytelności), na którą składają się stopa dyskonta wierzytelności - na ogół wyższa niż stopa
rynkowa, dla krajów o niskiej wiarygodności stosuje się wyższe stopy, okres będący podstawą
dyskonta - suma dni od wypłaty wartości bieżącej wierzytelności do momentu wymagalności oraz
prowizja, która waha się w granicy 0,5 - 2% wartości wierzytelności rocznie. Firmy forfaiterowe
akceptują wierzytelności w walutach wymienialnych.
Venture Capital określane często kapitałem ryzyka, stanowi zewnętrzne źródło
finansowania przedsięwzięć innowacyjnych związanych z ponadprzeciętnym ryzykiem, co, do których
przewidywany jest ponad przeciętny zysk. Finansowanie nie zweryfikowanych jeszcze na rynku
pomysłów, po których spodziewać się można nadzwyczajnych zysków nie jest jednak niczym nowym.
Nowy jest jedynie termin, którym określa się takową działalność - venture capital oraz instytucje
wspomagające taki rodzaj finansowania.
Emisja dłużnych papierów wartościowych Istnieje wiele typów instrumentów
długoterminowych stanowiących źródło kapitału dla spółek: kredyty długoterminowe, obligacje,
zabezpieczone lub nie zabezpieczone pożyczki, pożyczki zbywalne i niezbywalne. Przy sprzedaży
akcji lub obligacji występuje jednak stały koszt, który powoduje, że emitowanie małej liczby papierów
wartościowych jest dosyć drogie. Obligacja jest dokumentem, w którym emitent potwierdza
zaciągniecie pożyczki w określonej wysokości i zobowiązuje się do jej zwrotu w podanym terminie
oraz do zapłaty odsetek posiadaczowi takiego dokumentu, zgodnie z ustalonymi z góry zasadami.
Posiadacze obligacji w przeciwieństwie do posiadaczy akcji nie są właścicielami firmy. Kupując
obligacje danego przedsiębiorstwa udzielamy mu długoterminowej pożyczki zabezpieczonej aktywami
6
-
przedsiębiorstwa. Emitentami obligacji mogą być podmioty prowadzące działalność gospodarczą,
posiadające osobowość prawną. Obecnie emitentami obligacji głownie są spółki giełdowe i banki.
Podobnie jak gminy, przedsiębiorstwa mogą emitować obligacje zabezpieczone i niezabezpieczone.
Zabezpieczenie obligacji może polegać na ustanowieniu zastawu, hipoteki lub udzieleniu gwarancji.
Ustawa mówi również, że emitent odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z
obligacji, natomiast, jeżeli wyemitował obligacje zabezpieczone do wysokości udzielonego
zabezpieczenia. Oprocentowanie obligacji może być stałe lub zmienne i jest ustalane według
rentowności bonów skarbowych lub WIBOR plus marża. Przedsiębiorstwa oprócz emisji obligacji
emitują również obligacje zamienne na akcje. Dotycząca ich regulacja to ustawa o obligacjach z 1995
roku z późn. zm.. Większość emitowanych obligacji pozostających w obrocie rynkowym zawiera
przyrzeczenie świadczenia pieniężnego. Najbardziej typowe, zawierające przyrzeczenie świadczenia
pieniężnego są obligacje:
•
o stałej stopie procentowej, zapewnia przez cały okres posiadania obligacji stały dochód, bez
względu na zmiany sytuacji na rynku kapitałowym
•
o zmiennej stopie procentowej wysokość wypłacanych odsetek może ulec zmianie w
zależności od tego, jak kształtują się stopy procentowe na rynku kapitałowym
•
z tak zwanym kuponem zerowym. sprzedawane są z dyskontem i do momentu umorzenia nie
uprawniają do pobierania należności ubocznych
Emisja innych papierów wartościowych Akcje zwykłe wydają się pożądaną formą finansowania,
ponieważ czynią przedsiębiorstwo mniej wrażliwym na skutki zmniejszenia sprzedaży i dochodów.
Finansowanie przez akcje zwykłe nie pociąga za sobą stałego obciążenia płatnościami, które mogłyby
zmusić słabnącą spółkę do ogłoszenia upadłości.
- Z punktu widzenia spółki akcje zwykłe przynoszą szereg korzyści:

Akcje zwykłe nie zobowiązują spółki do dokonywania wypłat akcjonariuszom: spółka
wypłaca dywidendy tylko wtedy, gdy przynosi zyski i nie ma nacisku potrzeb wewnętrznych. Jeśli
spółka posługiwałaby się pożyczką, to miałaby prawne zobowiązanie płacenia odsetek, niezależnie
od swojej kondycji finansowej;

Akcje zwykłe nie mają określonej daty zapadalności - nie muszą być nigdy spłacone tak jak
emisja obligacji;

Sprzedaż akcji zwykłych podnosi wiarygodność kredytową spółki, ponieważ akcje zwykłe
chronią wierzycieli przed startami. To z kolei podnosi oceny klasyfikacyjne obligacji, zmniejsza
koszt długu i zwiększa przyszłą zdolność posługiwania się długiem;

Jeżeli perspektywy spółki są dobre, to akcje zwykłe mogą być sprzedane na lepszych
warunkach niż pożyczka obligacyjna.
Franchising -alternatywa w finansowaniu obcym dla leasingu. Stanowi ona sposób uzyskania
dostępu do rynku przez przedsiębiorstwo, które nie posiada wystarczających środków finansowych, aby
utworzyć firmę o silnej pozycji. Jako nowoczesna forma prowadzenia działalności gospodarczej opiera
się na negocjowanej umowie, na podstawie, której franchisingobiorca w zamian za odpowiednią opłatę
uzyskuje prawo do utworzenia i prowadzenia przedsiębiorstwa zgodnego z pomysłem, sposobem
zarządzania, w oparciu o doświadczenie i sprzęt oraz pod znakiem firmowym franchisingodawcy.
udzielenie licencji przez jedną osobę (franchisor) drugiej osobie (franchisee) na prowadzenie sprzedaży.
Licencja ta uprawnia do sprzedaży wykorzystując znak firmowy czy imię firmy udzielającej licencji jak
również do korzystania z całego pakietu usług dotyczących szkolenia niewykwalifikowanych
pracowników w celu założenia kolejnej placówki rozwiniętego przedsiębiorstwa. Przykładem
finansowania na zasadzie firanszyzy jest sieć restauracji McDonald's. Działalność ta polega na
pozyskiwaniu i adaptacji lokali na lokale gastronomiczne, zawieranie umów franszyzy z wybranymi
podmiotami gospodarczymi na podstawie, których podmioty te podejmują się prowadzenia we własnym
imieniu i na własny rachunek w pełni wyposażonych restauracji (punktów gastronomicznych) zgodnie z
zasadami know-how przekazanymi im przez spółkę za obopólnie ustaloną opłatą. Franszyzobiorca
odpowiada za powierzone mu mienie i właściwe gospodarowanie nim przekazując część
wypracowanego zysku. Wartość procentowa przekazywanej części zysku ustalana jest każdorazowo
indywidualnie i zależy od wielu czynników między innymi: historii powstawania restauracji, położenia i
przyznanych uprawnień. Opłata franszyzowa jest stała dla każdego Franszyzobiorcy i jest ustalana w
7
momencie podpisywania umowy franszyzowej jako stały procent zysku restauracji. Wysokość ta jest
niezmienna dla każdego Franszyzobiorcy.
7. Źródła i rodzaje inflacji oraz jej konsekwencje dla funkcjonowania
gospodarki.
Inflacja występuje wtedy, gdy rośnie ogólny poziom cen i kosztów, rosną ceny chleba, benzyny,
samochodów, rosną płace, ceny gruntów, czynsze za wynajem dóbr kapitałowych. Mówiąc o
deflacji, mamy na myśli ogólny spadek cen i kosztów.
Wyróżniamy trzy rodzaje inflacji:
1. inflacja umiarkowana – występuje wtedy kiedy ceny rosną powoli. Możemy to arbitralnie
określić, jako jednocyfrową roczną stopę inflacji, czyli wzrost wynoszący nie mniej niż 10%
rocznie. Ceny tylko w niewielkim stopniu odchylają się od normy.
2. inflacja galopująca – ma miejsce, gdy ceny zaczynają rosnąć według stóp dwu- czy
trzycyfrowych, np. 20, 100, czy 200% rocznie.
3. hiperinflacja – niezwykle wysoka inflacja, charakteryzująca się niekontrolowanym i
skokowym wzrostem cen, często kilkakrotnym w krótkim czasie (np. w ciągu miesiąca). W
gospodarce, w której występuje to zjawisko, pieniądz traci swą wartość bardzo szybko i
przestaje być uznawany za miernik wartości.
Na inflację mają wpływ następujące czynniki:
 niezrównoważony budżet państwa (deficyt budżetowy) – państwo wydaje zbyt dużo
pieniędzy i musi część z nich pożyczać, np. poprzez emisję obligacji,
 nadmierna emisja pieniądza. W przyszłości często zdarzały się sytuację, gdy państwo
dodrukowywało pieniądze, które pozwalały pokryć wydatki budżetowe, ale miały zgubny
wpływ na poziom inflacji (pieniądz ten był bez pokrycia w towarach),
 znaczny wzrost cen surowców energetycznych, np. cen ropy naftowej powoduje wzrost
kosztów wielu gałęziach gospodarki, a przez to wzrost inflacji,
 nadmierny zrost poziomu płac, dochodzi wtedy do zbyt dużej podaży pieniądza na rynku –
wzrost płac jest szczególnie niebezpieczny, gdy nie występuje wystarczający wzrost
wydajności pracy,
 przeinwestowanie gospodarki,
 monopolizacja gospodarki – gdy nie ma konkurentów, nie ma presji na spadek cen
(konkurencja wymusza spadek cen i wzrost jakości towarów),
 wysokie obciążenia podatkowe, które powodują wzrost kosztów, a w konsekwencji i cen.
Społeczne i ekonomiczne skutki inflacji:
spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. „kieszeni”
oraz na nisko oprocentowanych lokatach bankowych – a vista),
brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej,
naciski pracowników na wzrost płac,
spadek wartości i zaufania do pieniądza,
rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami,
wyższe dochody nominalne,
ograniczenie produkcji,
utrudnienia w rozliczeniu transakcji zagranicznych,
zniekształcenie informacyjnej funkcji cen.
„ucieczkę” od pieniądza,
8
redystrybucję dochodów,
- wzrost niepewności i osłabienie aktywności gospodarczej.
8.
Podatki jako podstawowe źródło dochodów budżetu państwa.
PODATEK-stanowi kategorię ekonomiczną, ale jest jednocześnie pojęciem i instytucją prawno –
finansową. Podatek jest to wynikające z ustawy świadczenie pieniężne na rzecz podmiotu prawa
publicznego, czyli państwa lub samorządu, jednostronnie przez ten podmiot ustalone o charakterze :
ogólnym, zasadniczym, bezzwrotnym, nieodpłatnym i przymusowym.
ZASADNICZY PODZIAŁ PODATKÓW:
1.
bezpośrednie
- podatek dochodowy od osób fizycznych
- podatek dochodowy od osób prawnych
- podatek od spadków i darowizn
- podatek od czynności cywilno prawnych
- podatek rolny
- podatek leśny
- podatek od nieruchomości
- podatek od środków transportu
2. pośrednie, czyli
- podatek od towarów i usług i podatek akcyzowy
- podatek od gier
Stawki podatku dochodowego wynoszą: 19%, 30% i 40%. Podstawa do naliczenia podatku
dochodowego jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania jest on podatkie
progresywnym.
Dla towarów i usług przysługuje podatek VAT 22%, energia i surowce energetyczne opodatkowane
SA w wysokości 7%, a towary eksportowe 0%.
Funkcje
podatków:
1)
funkcja fiskalna- jako funkcja podstawowa, gdyż najważniejszą przyczyną dla której
państwo przymusowo pobiera daniny, jest konieczność sfinansowania jego zadań; zastosowany w
państwie system podatkowy powinien być zatem wydajny i gwarantować pewne i równomierne
wpływy;
2)
funkcja społeczna- administracja państwowa dobierając instrumenty podatkowe, musi
analizować skutki ich zastosowania w odniesieniu do poszczególnych podmiotów; korygowanie za
pomocą podatków pierwotnego podziału dochodów (wynika to przede wszystkim z solidarności
społecznej);
3)
funkcja stymulacyjna- polega na dobraniu i zastosowaniu w danym systemie podatkowym
takich instrumentów, które będą korzystnie wpływały na rozwój gospodarki; są one sprawdzonym i
skutecznym
instrumentem
realizacji
polityki
gospodarczej;
4)
funkcja informacyjna- administracja państwowa dzięki wpływom podatkowym, dysponuje
dodatkowa wiedzą o kondycji gospodarczej podmiotów, o występujących zatorach płatniczych, o
skutkach stosowanych instrumentów podatkowych, takich jak ulgi i zwolnienia; informacje, które
grupy społeczne i dochodowe ponoszą największe ciężary z tytułu realizacji funkcji państwa,
pozwoli to zrealizować cele fiskalne i pozwoli wyeliminować napięcia społeczne;
5)
funkcja redystrybucyjna („janosikowanie”)
9
9. Czynniki wyboru i efektywności różnych stylów kierowania.
Style kierowania to sposoby i metody, jakimi posługują się przełożeni w stosunku do podwładnych,
chcąc ich nakłonić do pożądanych zachowań.
Wyodrębniamy trzy podstawowe typy zachowań kierowniczych:
- kierownik autokrata wyznacza cele i kieruje aktywnością grupy, opierając się głównie na
przymusie oraz na bezwzględnym podziale na kierujących i kierowanych. Przy ocenie
podwładnych nie podaje kryteriów, na podstawie, których dokonuje ich oceny. Styl taki nie
zachęca podwładnych do przejmowania inicjatywy, a prowadzi do całkowitego
podporządkowania przełożonemu. Takie rządy bywają skuteczne, ale na krótki czas.
- kierownik demokrata jest przeciwieństwem autokraty. Sprzyja on tworzeniu atmosfery
wzajemnego zaufania. Zachęca członków zespołu do dyskusji współdecydowania.
Demokratyczny styl kierowania daje pracownikom poczucie osobistej wartości i pobudza do
wspólnego celu. Kierownik stara się wykorzystać propozycje i rady pracowników przed
podjęciem decyzji.
- Kierownik liberał jest typem pasywnym, unikającym interwencji. Daje członkom zespołu
pełną swobodę. Wykazuje brak zainteresowania sprawowanymi funkcjami kierowniczymi,
poza ogólną troską o wykonanie zadań. Unika oceny ludzi i nie pobudza ich do działania.
W teorii i praktyce wyróżnia się i stosuje wiele różnych stylów kierowania, przy czym skalę tego
zróżnicowania wyznaczają dwie biegunowe orientacje:
styl skierowany na zadania (autokratyczny)
styl skierowany na ludzi (demokratyczny)
Pierwszy z nich charakteryzuje się silną koncepcją na realizację wyznaczonych zadań i
przestrzeganiu obowiązujących procedur, przepisów i reżimów technologicznych, natomiast drugi
charakteryzuje się uwzględnianiem potrzeb i cech osobowości podwładnych oraz empatią ze strony
kierownika, dbałością o rozwój pracowników, a także kształtowaniem klimatu organizacyjnego.
Przy stylu autokratycznym kierownik stara się utrzymać całość władzy w swoich rękach,
samodzielnie rozstrzygając o wszystkich nawet najbardziej szczegółowych sprawach.
Im w większym stopniu kierownik skłonny jest podzielić swobodę podwładnym przyznając im
prawo decyzji, tym bardziej demokratyczny styl kierowania stosuje. Kiedy unika podejmowania
decyzji przekazując prawie całkowicie uprawnienia do decydowania podwładnym wówczas jest to
nie ingerujący sposób kierowania.
10. Warunki i korzyści członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Warunki,
na
jakich
została
przyjęta
Polska
do
Unii
Europejskiej
Banki
i
fundusze
emerytalne:Integracja
z
Unią
w
tej
dziedzinie
jest
już
bardzo
zaawansowana.
1 Października można zakładać konta w krajach 15 i przeprowadzać operacje krótko terminowe
(zakładanie lokat). Do 2008 roku polskie banki spółdzielcze dostosują się do unijnej minimalnej
wielkości kapitałów własnych, a polskie biura maklerskie będą zobowiązane wypłacić każdemu
klientowi jego pieniądze, nie więcej niż 20 tyś. Ero, jeżeli zbankrutują. Wkrótce zostaną
liberalizowane zasady inwestowania w UE przez działające w Polsce fundusze emerytalne.
Bezpieczeństwo
towarów:Od 1 stycznia 2003 roku Polska przyjęła normy towarowe. W ogromnej większości (wyjątki to m.in.
urządzenia mechaniczne, farmaceutyczne, chemikalia, kosmetyki, szkło, obuwie, pojemniki
10
ciśnieniowe) przestaną obowiązywać szczegółowe parametry techniczne, zastąpią je ogólne.
Jednocześnie producenci przejęli odpowiedzialność karną i finansową za stwierdzone przez
konsumentów wady w ich wyrobach. Eksporterzy nie będą musieli się już starać o zgodę na
wprowadzanie unijnych towarów. Nasze produkty też zyskają swobodny dostęp do rynków krajów
członkowskich.
Budżet:Polska będzie wnosiła do budżetu Unii składkę stanowiącą około 1,1% naszego dochodu narodowego,
czyli około 2.4 Miliarda ero. W latach 2004-2006 transfery Brukseli będą o 6,4 miliarda ero wyższe
niż nasza składka. Żeby poprawić sytuację budżetu w pierwszych trzech latach członkostwa
otrzymujemy
około
1
miliarda
ero
z
Unii
Europejskiej.
Cła:Z dniem integracji zniknely wszelkie cła między Polską a Unią Europejską. Teraz na zasadzie
wzajemności obowiązuje ona już tylko w handlu rolnym z Unią. Polska przyjęła 04-2006 także
zewnętrzną taryfę celną Unii, co umożliwiało na trzykrotne obniżenie ceł. Przystąpimy też do
porozumień o wolnym handlu, jakie Bruksela podpisała z wieloma krajami świata 1 od Turcji i Stanów
Zjednoczonych
po
Amerykę
Łacińską
i
Afrykę.
Edukacja:Polska zapewniła nauczanie w ojczystym języku dzieciom obywateli Unii Europejskiej
przebywającym w naszym kraju. Na podobne traktowanie będziemy mogli liczyć my, jeżeli
zamieszkamy
w
którymś
kraju
członkowskim.
Ero
w
Polsce:Pod koniec 2004 roku kurs złotego do ero został wspólnie ustalony i może się wahać tylko o 15%.
Przejdziemy na ero, jeżeli przez dwa lata utrzymamy ten kurs, a dodatkowo nasz deficyt budżetowy
spadnie poniżej 3% PKB, dług państwa nie wzrośnie powyżej 60% PKB, a inflacja i stopy procentowe
nie
przekroczą
więcej
niż
15%
średniej
eurolandu.
Fundusze
strukturalne:Fundusze strukturalne stanowią największą część pomocy Unii dla Polski. Jedna trzecia pójdzie na
tzw. Fundusz spójności, z którego finansowane są (do 85% wartości) duże inwestycje:- drogi, mosty,
oczyszczalnie ścieków, itp. Pozostałe dwie trzecie przeznaczono na sześć programów strukturalnych:
konkurencyjność przedsiębiorstw, bezrobocie, rolnictwo, rybołówstwo, ochrona środowiska w zakresie
lokalnym,
ochrona
środowiska
i
rozwój
regionalny.
Gaz:Od 1 stycznia 2003 roku Polska dostosowała się do unijnych reguł liberalizacji rynku gazu. Ci, którzy
zużyją przynajmniej 25 milionów metrów sześciennych gazu rocznie (chodzi głównie o elektrownie),
mogła wybierać swobodnie dostawcę. Od 10 sierpnia 2003 roku limit zużycia zostanie obniżony do 15
milionów
metrów
sześciennych.
Granica
wschodnia:Polska jest odpowiedzialna za kontrole najdłuższego (ok. 1100 km) odcinka zewnętrznej granicy Unii:
z Rosją (obwód kaliningracki), Białorusią i Ukrainą. 1 Lipca 2003 roku wprowadziliśmy, więc wizy
dla obywateli tych państw. Granica wschodnia i północna została uszczelniona wedle unijnych
standardów.
Leczenie
za
granicą:Wraz z przystąpieniem do Unii koszty leczenia Polaków za granicą w krajach UE są na zasadzie
wzajemności zwracane przez kasy chorych. Dotyczy to jednak tylko nagłych wypadków i
szczególnych
zabiegów.
Górnictwo
i
hutnictwo
granicą:Hutnictwo przechodzi zasadniczą przemianę. W zamian za ok. 3.3 miliarda złotych z Brukseli na
pomoc publiczną polskie huty zmniejszą moce produkcyjne o około 10% i ograniczą zatrudnienie.
Zmieni się także profil produkcji, koncentrując się na tzw. wyrobach płaskich.
Praca
i
BHP:11
Do 1 stycznia 2006 roku muszą zniknely wszystkie maszyny, które nie spełniają unijnych norm
bezpieczeństwa. Pozostałe unijne normy BHP przyjmiemy już od pierwszego dnia członkostwa.
Prawa
konsumentów:Operatorzy telekomunikacji czy pocztowi, oferują tzw. Usługi powszechne, czyli dostęp do telefonu
nawet w oddalonych miejscowościach oraz możliwość wysłania taniego listu w kraju. Zasada
ostrożności, nie pozwala na wprowadzanie na rynek żywności genetycznie modyfikowanej, dopóki nie
będzie
dowodów,
że
jest
w
pełni
bezpieczna.
Radio
i
telewizja:Od 2004 roku zniknely ograniczenia w przejmowaniu przez unijny kapitał spółek nadających
programy
telewizyjne
i
radiowe.
Rezerwy
ropy:Do 2009 roku Polska zgromadzi strategiczne rezerwy ropy odpowiadające 90 dniom zużycia w całym
kraju.
Koszty
zostaną
w
dużej
części
przerzucone
na
konsumentów.
Rolnictwo:Produkcja części kluczowych artykułów rolnych takich jak: mleko, zboża, rośliny oleiste, cukier, tytoń,
skrobia ziemniaczana, izoglukoza, a także hodowla bydła są limitowane. W zamian rolnicy dostali
dopłaty bezpośrednie do ich produkcji, które z każdym rokiem będą rosły (począwszy od 45% w 2004
roku) aż do osiągnięcia najpóźniej w 2013 roku poziomu obowiązującego w krajach
Rybołówstwo:Łowiska przybrzeżne zostały 1 maja 2004 roku otwarte dla kutrów unijnych krajów leżących nad
Bałtykiem, choć łowić im będzie wolno w ramach ustalonych limitów. Podobne prawa otrzymają nasi
rybacy na łowiskach krajów bałtyckich Unii Europejskiej. Unia przejmie większość kosztów
restrukturyzacji
naszej
floty.
Telekomunikacja:1 stycznia 2003 nastąpiła pełna liberalizacja usług telekomunikacyjnych. Spowodowało to
najprawdopodobniej spadek cen połączeń międzynarodowych, szczególnie z krajami Unii
Europejskiej.
Wybory:Obywatele Unii Europejskiej przebywający w Polsce dłużej niż pięć lat będą mogli głosować i
kandydować w wyborach samorządowych. Podobnie Polacy mieszkający w innych krajach UE.
Transport:Międzynarodowy transport drogowy został otwarty miedzy Polską i UE od 2004 roku, jednak
przewozy wewnątrz każdego państwa (tzw. kabotaż) dopiero pięć lat później. Polska wywalczyła, aby
sieć dróg była otwierana dla najcięższych (ważących ponad 44 tony) unijnych ciężarówek stopniowo i
za odpłatą. O trzy lata odłożono także wprowadzenie do polski konkurencji dla PKP
Zakłady
mięsne:Tylko 90 polskich zakładów mięsnych ma prawo eksportować do krajów Unii. Od dnia wstąpienia do
UE będzie to mogło robić kolejnych 1863, jeśli spełnią unijne normy sanitarne. Następne 332
otrzymały na dostosowanie się czas do 2006 roku. Jednak blisko połowę zakładów mięsnych będziemy
musieli
zamknąć,
kiedy
zintegrujemy
się
z
Unią
Europejską.
Ziemia:-·Przez 12 lat od przystąpienia do Unii Europejskiej obywatele krajów członkowskich nie będą
mogli swobodnie kupować w Polsce ziemi, będą musieli uzyskać pozwolenie MAWIA. Dopiero od
2016 roku kupią bez ograniczeń ziemie rolną i lasy. Wynegocjowaliśmy pięć lat okresu przejściowego
na zakup tzw. drugich domów, (czyli nieruchomości rekreacyjnych, w których obywatele UE nie będą
mieszkać na stałe).
Korzyści
Polityczne:
- Członkostwo Polski w Unii Europejskiej stanowić będzie najlepszą gwarancję utrwalenia w naszym
kraju demokratycznego modelu ustrojowego, gdyż zapewni nieodwracalność procesu transformacji
12
- Polska ze względu na atuty, jakimi dysponuje, może stać się członkiem Unii o dużych możliwościach
oddziaływania
na
procesy
w
niej
zachodzące
i
na
jej
ewolucję
- Jedną z politycznych korzyści z członkostwa będzie odmienne niż dotychczas postrzeganie Polski
przez inne kraje (również kraje UE) – świadome, iż mają do czynienia z państwem – uczestnikiem
wielkiego
ugrupowania
politycznego
i
gospodarczego
- Polska będzie współuczestniczyć w inicjowaniu i podejmowaniu decyzji na płaszczyźnie stosunków
międzynarodowych o żywotnym znaczeniu z punktu widzenia naszego interesu i polskiej racji stanu.
Będziemy także wywierać znaczny wpływ na rozstrzyganie ważnych kwestii międzynarodowych, co
poza
Unią
nie
byłoby
w
takim
zakresie
możliwe
- Przystępując do Unii Polska stanie się pełnoprawnym beneficjentem strefy stabilności, jaką jest
obszar UE, a jednocześnie przyczyni się do rozszerzenia tej sfery na Wschód,
- Polska ma szansę określić swoją pozycję w UE jako państwo, wokół którego koncentruje się
współpraca regionalna w Europie Środkowej i Wschodniej
Korzyści ekonomiczne:
- Po przystąpieniu do Unii Polska uzyska większy dostęp do nowoczesnych technologii,
- Wzrośnie napływ kapitału zagranicznego, ponieważ członkostwo w UE postrzegane będzie jako
czynnik silnie ograniczający ryzyko polityczne, społeczne i gospodarcze związane z dokonywaniem
inwestycji
- Członkostwo Polski w Unii Europejskiej przyczyni się do podwyższenia tempa wzrostu
gospodarczego
i
do
przyspieszenia
procesu
modernizacji
gospodarki
- Napływ kapitału zagranicznego w formie bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski z krajów
członkowskich UE będzie stymulowany zarówno wyższą stopą zwrotu od zainwestowanego kapitału
(wyższą stopą zysku) niż w innych krajach wchodzących w skład jednolitego rynku europejskiego, jak
i niższym kosztem czynnika pracy w Polsce (w tym pracy wysoko kwalifikowanej), dużym chłonnym
rynkiem zbytu, stabilną sytuacją polityczną, ekonomiczną i prawną, rozwojem infrastruktury
gospodarczej.
- towarzyszące członkostwu w UE poczucie stabilności, bezpieczeństwa i swobodnego dostępu do
wielkiego rynku zbytu powinno stanowić również zachętę do wzrostu stopy oszczędności i inwestycji
u podmiotów krajowych. Efektem tych zmian powinien być wzrost skłonności do inwestowania, oraz
wzrost środków niezbędnych dla sfinansowania procesu modernizacji gospodarki.
- Pozytywną rolę prowzrostową odegrać powinny fundusze strukturalne i środki z funduszu spójności
uzyskane z UE, pozwalające m.in. na wydatną poprawę stanu infrastruktury, niezbędną dla utrzymania
wysokiej
dynamiki
gospodarki
polskiej
- Przystępując do UE Polska uzyskuje szansę włączenia się w główny światowy nurt rozwoju
technologicznego
i
naukowego.
- Szczególną korzyść z zaostrzenia presji konkurencyjnej odczują polscy konsumenci. Dalszej
poprawie ulegnie jakość oferowanych na rynku towarów i usług, co powinno z jednej strony wpłynąć
na odczuwalną poprawę jakości życia, z drugiej zaś zwiększyć motywację do wydajnej pracy
- Korzystną dla długookresowych perspektyw wzrostu gospodarczego Polski rolę spełni również
udział w unii gospodarczej i walutowej oraz wynikająca stąd dyscyplina finansów publicznych, wysoki
poziom stabilności cen na obszarze wspólnej waluty euro i niższe stopy procentowe
- UE Polska uzyskać może dużą pomoc finansową, pozwalającą na znacznie łatwiejsze pokrycie
kosztów dostosowawczych, niż gdyby kraj miał dokonać tego własnymi siłami
- Polscy pracownicy uzyskają swobodny dostęp do europejskiego rynku pracy
- Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej oznacza, w perspektywie zależnej od wyniku negocjacji,
uzyskanie pełnego dostępu polskich producentów rolno-spożywczych (którzy spełnią unijne normy i
standardy fitosanitarne i weterynaryjne) do unijnego rynku liczącego niemal 400 mln. konsumentów.
Efektywni i konkurencyjni producenci i eksporterzy uzyskają możliwości rozwoju swoich
przedsiębiorstw przez zwiększenie skali produkcji i obniżenie kosztów jednostkowych
13
- Wejście do Unii Europejskiej otwiera również możliwości korzystania z subwencji eksportowych
wynikających z Wspólnej Polityki Rolnej, co może stworzyć szansę większego eksportu na rynki
krajów
trzecich,
w
tym
odzyskania
rynku
wschodniego
- Integracja z UE przyspieszy proces restrukturyzacji polskiego rolnictwa – przy efektywnym
wykorzystaniu funduszy unijnych jako dofinansowania działań krajowych – i rozwoju nowoczesnej
gospodarki
żywnościowej
- Polskie przedsiębiorstwa uzyskają nieograniczony dostęp do największego rynku świata
- Nasz kraj uzyska dostęp do funduszy przeznaczonych m.in. na zwalczanie bezrobocia i duże
przedsięwzięcia infrastrukturalne
11. Fundusze emerytalne jako element systemu ubezpieczeń społecznych
Otwarty fundusz emerytalny jest osobą prawną, nabywa ją z chwilą wpisania do rejestru funduszy.
Przedmiotem działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z
przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.
Organem funduszu jest towarzystwo emerytalne, które tworzy fundusz oraz jako organ zarządza
nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi. Członkowie funduszu nie odpowiadają za jego
zobowiązania. Aktywa funduszu stanowią: składki oraz nabyte za nie lub w związku z nimi prawa
lub pożyczki. Czas trwania funduszu jest nieograniczony.
System nasz działa w oparciu o zasady:
• powszechności (każdy pracujący i ego rodzina jest ubezpieczony)
• obligatoryjności (istnieje obowiązek odprowadzenia składek na ubezp.społeczne)
• redystrybucji świadczeń poprzez budżet państwa (w całości do 1999r. a następnie tylko
częściowo)
Nadzór nad działalnością funduszy emerytalnych sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)
Reforma w Polsce
Zreformowano stary system ubezpieczeń społecznych ponieważ oceniano go jako: kosztowny
(wypłaty w latach 90-tych pochłaniały ponad 15% PKB, łączne obciążenia typu emerytalnego
przekroczyły poziom 40% dochodu pracownika); nieefektywny (polegał na mechanizmie
redystrybucji, nie zaś inwestowania akumulowanych środków); niesprawiedliwy (wysokość
emerytury nie była ściśle związana z sumą składek odprowadzonych przez cały okres aktywności
zawodowej); nieodporny na niekorzystne zmiany demograficzne
Reforma w Polsce od 1 stycznia 1999r. wprowadziła system mieszany tzw.
reparycyjno - kapitałowy. Twórcy reformy zakładali, że nowy system emerytalny będzie:
• bezpieczny, zróżnicowany charakter ma za zadanie przede wszystkim ochronę przed
różnymi czynnikami, które przyczyniły się do głębokiego kryzysu poprzedniego systemu
• sprawiedliwy, emerytura każdego ubezpieczonego będzie zależała wyłącznie od ilości
zgromadzonych przez niego pieniędzy w ramach I i II filaru
• przejrzysty, każdy ubezpieczony będzie miał możliwość orientacji w wysokości swoich
dochodów na emeryturze
• stabilny, jasne zasady uchronią przed przetargami i konfliktami politycznymi
Dzielimy fundusze na :
• obowiązkowe:
I filar- ZUS
Filar Pierwszy funkcjonować będzie według zasad repartycji i opierać się będzie o ZUS, jak to
miało miejsce dotychczas. Różnica w działaniu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w porównaniu
14
do sytuacji obecnej wyrażałaby się w tym, że każdy z wpłacających składki miałby indywidualne
konto ubezpieczeniowe, na którym rejestrowana byłaby jego historia ubezpieczenia emerytalnego"
a poziom przyszłej emerytury byłby związany z wysokością składki opłaconej w ciągu całego
okresu aktywności zawodowej.
IIfilar- OFE (system kapitałowy)
Filar Drugi będzie miał charakter kapitałowy. Składki pracowników gromadzone będą w
otwartych funduszach emerytalnych, które będą tworzone i zarządzane przez podmioty (koniecznie
w formie spółek akcyjnych) zwane powszechnymi towarzystwami emerytalnymi. Towarzystwa te,
będąc prywatnymi instytucjami finansowymi posiadającymi odrębną osobowość prawną, będą
jednocześnie organami poszczególnych funduszy emerytalnych, a ich działalność znajdzie się pod
bardzo ścisłym nadzorem państwa.
• dobrowolne :
III filar- IKE
Filar Trzeci, adresowany do osób indywidualnych, pracowników danego zakładu pracy oraz
członków grupy i kategorii zawodowych, będzie miał charakter dobrowolny i obejmie różnorodne
sposoby zapewniania dodatkowych świadczeń emerytalnych w ramach jednej z czterech
podstawowych form programów emerytalnych, obejmujących w szczególności:
1. pracownicze fundusze emerytalne,
2. umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników na rachunki w
funduszu inwestycyjnym,
3. umowa grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń
oraz
4. umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników, którzy staną się
członkami towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
Indywidualne Konta Emerytalne służą jako uzupełnienie obecnego systemu emerytalnego.
Podział składek ubezpieczeniowych:
Fundusz
emerytalnego (I filar)
Pracodawca
ubezpieczenia 9,76%
II filar
Fundusz ubezpieczenia rentowego
Fundusz
ubezpieczenia
chorobowego
Fundusz
ubezpieczenia
wypadkowego
4,5% (obecnie 6,5%)
W zależności od rodzaju
działalności
Pracobiorca
9,76% (z czego 7,3%powinno wpłynąć
do II filaru)
2,46%
7,3%
1,5% (obecnie 3,5%)
2,45%
-
12. Ocena pozycji strategicznej firmy metoda SWOT.
SWOT – jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do
porządkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako
uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Np w naukach ekonomicznych jest
stosowana do analizy wewnętrznego i zewnętrznego środowiska danej organizacji, (np.
przedsiębiorstwa), analizy danego projektu, rozwiązania biznesowego itp.
Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanej informacji o danej sprawie na
cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych):
15
S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego
obiektu,
• W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę
analizowanego obiektu,
• O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu szansę
korzystnej zmiany,
• T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza dla analizowanego obiektu
niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
Wreszcie - informacja, która nie może być poprawnie zakwalifikowana do żadnej z wymienionych
grup, jest w dalszej analizie pomijana jako nieistotna strategicznie.
Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych kryteriów na cztery grupy, jest następnie
zapisywana w czterodzielnej macierzy strategicznej, w której lewa połowa zawiera dwie kategorie
czynników pozytywnych a prawa - dwie kategorie czynników negatywnych. Natomiast w
piśmiennictwie istnieją co najmniej trzy wzajemnie wykluczające się ujęcia, czym różni się górna
połowa macierzy od dolnej (a więc mocne strony od szans, a słabe strony od zagrożeń).
• W niektórych wykładniach mówi się: mocne strony i słabe strony, to czynniki wewnętrzne,
szanse i zagrożenia — to czynniki zewnętrzne;
• W innej interpretacji: mocne strony i słabe strony to cechy stanu obecnego, a szanse i
zagrożenia, to spodziewane zjawiska przyszłe.
• Wreszcie u niektórych autorów: mocne strony i słabe strony to czynniki zależne od nas (te,
na które mamy wpływ planistyczny i zarządczy), a szanse i zagrożenia, to czynniki
obiektywne, na które nie mamy bezpośredniego wpływu sprawczego.
Analiza SWOT daje wartościowy rezultat analityczny przy zastosowaniu każdego z trzech
wymienionych ujęć, pod warunkiem, że jest ono stosowane konsekwentnie i świadomie. Jednak
najczęstszym błędem w praktyce stosowania techniki SWOT jest mieszanie trzech ujęć (np.
zapisanie jakiejś przewagi w obszarze szans na podstawie tego, że jest ona czynnikiem
zewnętrznym, a potem odczytywanie jej z macierzy SWOT, jako czynnika przyszłego (który
dopiero pojawi się), lub - jako czynnika na który nie mamy wpływu sprawczego. Stąd postulat
otwartego i jednoznacznego deklarowania kryteriów rozróżnienia wertykalnego na wstępie
przeprowadzanej analizy.
W popularnych ujęciach mikroekonomicznych dwa pierwsze obszary odnoszą się najczęściej do
środowiska wewnętrznego i zawierają najistotniejsze w danym przedsiębiorstwie elementy, np.
silna marka (S), czy słabe zaplecze kapitałowe (W). Natomiast dwa ostatnie odnoszą się
analogicznie do środowiska zewnętrznego, np. otwarcie wspólnego rynku międzynarodowego (O)
lub pojawienie się konkurencyjnych produktów nowej generacji (T).
Jest to bardzo rozpowszechniony obecnie schemat analizy, która często przybiera bardzo
powierzchowną postać - wypisania przekonań autora nt. słabych/silnych oraz szans i zagrożeń - bez
faktycznej analizy merytorycznej lub ilościowej. Powszechnie stosowana przy planowaniu rozwoju
regionalnego i lokalnego, (np. przy sporządzaniu strategii gminy, powiatu lub województwa),
planowaniu przestrzennym i programowaniu urbanistycznym,
•
13. Organizacja i funkcjonowanie rynku kapitałowego w Polsce.
Rynek kapitałowy – segment rynku finansowego, na którym dokonywane są emisje średnio- i
długoterminowych instrumentów finansowych takich jak akcje i obligacje, przeznaczone na
finansowanie inwestycji. Zwyczajowo (ale też w przepisach prawnych wielu krajów), cezurą
czasową oddzielającą rynek pieniężny od kapitałowego jest termin zapadalności instrumentu
finansowego wynoszący jeden rok.
16
Rynek
kapitałowy
obejmuje:
Rynek
bankowy
(przedmiotem
obrotu
są
na
nim
kredyty
lokaty)
- Rynek papierów wartościowych (dłużnych- w tym pożyczki publiczne, obligacje komunalne
zamienne;
udziałowychakcje,
udziały).
- Rynek hipoteczny, który obejmuje zobowiązania zabezpieczone zapisem na hipotece
Rynek
skryptów
dłużnych,
długoterminowych
pożyczek
międzybankowych.
- Giełda jest to rodzaj rynku wysoce sformalizowanego, którego funkcjonowanie oparte jest na
normach
prawnych
i
zarządzania
jej
organów.
Na rynku pieniężnym realizowane są operacje krótkoterminowe, na kapitałowym długoterminowe.
Krótko terminowe to takie, które dotyczą instrumentów finansowych o okresie realizacji krótszym
od jednego roku. Należy zaznaczyć, że w gospodarkach rozwiniętych operacje finansowe o
perspektywie do czterech lat również zaliczane są do krótkoterminowych i to ten właśnie horyzont
rozgranicza
oba
rynki.
Uczestnikami rynku pieniężnego, podobnie jak kapitałowego a szerzej finansowego są:
- Banki centralne, które realizują politykę gospodarczą szczególnie pieniężną państwa.
- Banki komercyjne, które z racji pełnionych przez siebie funkcji poszukują na rynku środków,
organizując,
kreując
jednocześnie
ich
rynek
zbytu.
- Inne instytucje finansowe, do których zaliczmy między innymi fundusze inwestycyjne, w tym
powiernicze, specjalistyczne spółki inwestycyjne, fundusze emerytalne, fundusze venture capital,
tzw.
Fundusze
wysokiego
ryzyka
oraz
firmy
ubezpieczeniowe.
- Instytucje niefinansowe tj. przedsiębiorstwa i instytucje prowadzące działalność wymagającą
kontaktu z rynkiem finansowym, realizowane przez stosunki kredytowe, obsługę bankową,
doradztwo
finansowe,
itp.
- Osoby fizyczne.
14. Ocena członkostwa Polski w Unii Europejskiej
87% Polaków popiera członkostwo Polski w UE. Polacy jawią się jako jedno z najbardziej
optymistycznie nastawionych społeczeństw kontynentu. Wśród obywateli krajów Unii Europejskiej
wyższy od Polaków wskaźnik optymizmu konsumentów prezentowali jedynie Duńczycy,
Irlandczycy i Hiszpanie. Trzeci rok członkostwa Polski w Unii Europejskiej charakteryzował się
stałą poprawą nastrojów społecznych i konsumenckich. Odnotowano m.in. spadek obaw przed
inflacją i wzrostem bezrobocia, poprawę oceny własnej sytuacji materialnej i zmniejszenie
zadłużenia gospodarstw domowych, a także poprawę oceny sytuacji gospodarczej kraju. Integracja
europejska sprzyjała intensyfikacji relacji gospodarczych między Polską a partnerami z UE,
wpływając na kształtowanie się ogólnej sytuacji makroekonomicznej. Wiele wskazuje na to, iż
przystąpienie do UE nadało nowy impuls rozwojowy Polsce oraz pozostałym nowym państwom
członkowskim
Europy Środkowej i Wschodniej. Polska nadrabiała dystans dzielący ją od państw UE-15, ale nie
była w stanie osiągnąć takich rezultatów w zakresie dynamiki rozwojowej jak państwa bałtyckie. W
latach 2004-2006 tempo wzrostu PKB w Polsce sięgało średnio 5%, czyli było porównywalne do
tempa wzrostu Hiszpanii w pierwszych latach jej członkostwa w UE. W dużym stopniu działo się to
za sprawą intensywnie rozwijającego się eksportu, zwiększonego napływu kapitału zagranicznego
oraz ogólnej poprawy nastrojów rynkowych prowadzącej do wzrostu popytu i inwestycji.
Przystąpienie Polski do UE wzmocniło wizerunek naszego kraju wśród inwestorów
zagranicznych. Polska postrzegana jest jako doskonała lokalizacja potencjalnych inwestycji lub
rozbudowy projektów w Europie. Wartość zagranicznych środków ulokowanych w Polsce w
postaci inwestycji bezpośrednich w 2006 r. stanowiła kwotę 11 093 mln euro (ponad 14 mld
17
dolarów) i tym samym przekroczyła dotychczasową rekordową wielkość z 2004 r. (ponad 10 mld
euro). Po 2004 r. na rachunku finansowym bilansu płatniczego wyraźnie wzrosły zarówno
inwestycje bezpośrednie, jak i portfelowe.
Kapitał prywatny znalazł ujście m.in. w papierach emitowanych przez polski rząd, a także w
akcjach spółek notowanych na warszawskiej giełdzie; do pewnego stopnia został także wchłonięty
przez rynek nieruchomości.
Trzeci rok członkostwa w UE charakteryzowały bardzo dobre oceny stanu koniunktury w Polsce.
Przedsiębiorstwa coraz rzadziej zgłaszają problemy, które mogłyby hamować ich rozwój. Zaledwie
5% z nich deklaruje, iż ma trudności ze znalezieniem odbiorców swoich towarów. Wskazuje się
natomiast na rosnący popyt, w tym zwłaszcza ten zza granicy. To może sugerować, iż polskie
towary na dobre zagościły już na europejskich rynkach. To właśnie branża eksportowa w
szczególny sposób absorbuje korzyści związane z członkostwem Polski w UE, co jest tym bardziej
pokrzepiające, iż pierwsze lata członkostwa Polski w UE charakteryzowały się postępującą
aprecjacją polskiej waluty. Jednocześnie członkostwo w UE sprzyja poprawie sytuacji dochodowej
oraz zdolności inwestycyjnych sektora rolnego w Polsce – głównie poprzez wzrost wolumenu
eksportu, wzrost cen większości produktów rolnych, a także uzupełnienie dochodów płatnościami
bezpośrednimi i wsparcie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach
gospodarowania, sprawiając jednocześnie, iż staje się on też bardziej wiarygodny dla inwestorów i
banków. Rosnąca dochodowość sektora rolnego sprzyja zwiększaniu się w Polsce liczby
gospodarstw wysokotowarowych. Motorem polskiego handlu napędzającym dynamikę eksportową
jest obecnie przemysł motoryzacyjny (16% całego polskiego eksportu ogółem). Po 1 maja 2004 r.
dźwignią polskiego eksportu okazała się branża rolno-spożywcza, a dynamika wzrostu eksportu tej
grupy artykułów po wejściu Polski do UE przekroczyła 40%.
I choć obecnie, w trzecim
roku członkostwa w UE, dynamika wywozu polskich towarów rolno-spożywczych
nieco osłabła, to nadal ta grupa towarów stanowi jeden z istotnych składników naszego eksportu.
Zagraniczna ekspansja przemysłu meblarskiego wskazuje, iż tę branżę również należałoby zaliczyć
do beneficjentów rynku wspólnotowego. Powoli, acz sukcesywnie rośnie też udział w krajowym
eksporcie produktów z segmentu najnowszych technologii – dzięki powstającym w Polsce nowym
inwestycjom potentatów branży elektronicznej i informatycznej, takich jak: Dell, Sharp oraz LG.
Wzrost udziału sprzedaży zagranicznej realizowanej przez branże silnie zinternacjonalizowane
wskazuje, że spółki z kapitałem zagranicznym cechuje wyższa niż pozostałe podmioty skłonność do
eksportu, mierzona udziałem sprzedaży eksportowej w przychodach z całej działalności.
W bilansie płatniczym, poza zwiększoną dynamiką wymiany handlowej oraz zwiększonym
zainteresowaniem zagranicznych inwestorów, począwszy od 2004 r. tendencja wzrostowa jest
widoczna w przychodach z podróży
zagranicznych, co jest związane m.in. ze wzrostem liczby cudzoziemców odwiedzających Polskę.
W 2006 r. wpływy dewizowe Polski z turystyki przyjazdowej mogły wynieść nawet 7,2 mld
dolarów, co odpowiada wielkości ok. 2% PKB. Stały wzrost wymiany handlowej przekłada się z
kolei na sukcesywną poprawę salda usług transportowych (dotyczy to zwłaszcza branży transportu
samochodowego, która w dużym stopniu zdominowała przewóz towarów między Polską a
partnerami z UE). Jednocześnie w analizowanym okresie zaobserwować można było wpływ akcesji
na kształtowanie się salda transferów bieżących – głównie poprzez napływ unijnych funduszy oraz
transferów prywatnych, m.in. w ramach przychodów z tytułu pracy za granicą. W 2004 r. transfery
pieniężne pracowników migrujących do rodzin w Polsce wyniosły około 2% PKB. Obecne
przepływy finansowe z pracy za granicą osiągają poziom ok. 12-14 mld złotych rocznie. To
wszystko, łącznie ze zwiększeniem wpływów dewizowych z turystyki oraz wysoką dynamiką
eksportową, przekłada się na zmiany popytu na polską walutę, a zarazem oddziałuje na
kształtowanie się kursu złotego. Od czasu akcesji kurs złotego do euro umocnił się o 18%,
natomiast w stosunku do dolara aż o 25%. Polska dopiero staje się istotnym beneficjentem budżetu
UE. Od pierwszego roku członkostwa nasz kraj wpłaca do unijnego budżetu w miarę stałą część
18
swojego PKB (około 1%). Z drugiej zaś strony można zaobserwować rosnący strumień środków
płynących do Polski, który w ciągu najbliższych kilku lat najprawdopodobniej przekroczy poziom
4% PKB kraju. W pierwszych trzech latach saldo rozliczeń z budżetem UE było dla Polski dodatnie
i zamknęło się kwotą odpowiadającą około 0,8% jej PKB. Oczywiście nie zmienia to faktu, że
ciężar płacenia składki członkowskiej spoczywa na budżecie państwa, podczas gdy większość
transferów z budżetu UE trafia do beneficjentów końcowych, którymi są nie tylko organy
administracji centralnej, ale także (a nawet przede wszystkim) samorządy, przedsiębiorstwa oraz
organizacje społeczne i prywatne. Mimo iż w Polsce proces absorpcji środków finansowych
(szczególnie w ramach polityki spójności) wydaje się być stosunkowo powolny – do tego stopnia,
że ryzyko utraty co najmniej części tych środków ze względu na tzw. zasadę n+2 wymogło
konieczność przygotowania przez odpowiednie instytucje państwowe specjalnego programu
naprawczego – wyniki badań
opinii społecznej pokazują, iż ankietowani coraz częściej wskazują na korzyści wynikające z
napływu do Polski funduszy unijnych. Polacy coraz powszechniej łączą poprawę standardów życia
w swoich miejscach zamieszkania (gminach) z szansami, jakie dają warunki członkostwa Poza
przejściowym (jednorazowym) poakcesyjnym efektem inflacyjnym, jaki miał miejsce w II połowie
2004 r., pierwsze lata członkostwa Polski
w UE charakteryzowały się relatywnie wysoką stabilnością cen. Przystąpienie Polski do UE
oddziaływało na wzrost poziomu cen niektórych produktów żywnościowych i nieruchomości, w
tym zwłaszcza znaczący wzrost cen ziemi, zarówno na rynku prywatnym, jak i publicznym, z
drugiej zaś przekładało się na spadek cen innych towarów czy usług, m.in. biletów lotniczych. Swój
udział w procesach cenowych miały też czynniki zewnętrzne
– sukcesywnie spadały ceny niektórych towarów pozostających pod wpływem globalizacji. Spadek
cen niektórych towarów przemysłowych (np. sprzęt gospodarstwa domowego, odzież, obuwie)
może mieć pośrednio związek z przyjęciem zewnętrznej taryfy celnej UE, ale bardziej
prawdopodobne jest, iż wynika z postanowień przyjętych w ramach WTO. W przypadku obniżki
cen biletów lotniczych pierwszoplanową rolę bezsprzecznie odegrała liberalizacja sektora i otwarcie
polskiego nieba na konkurencję. Z kolei wyrównywanie się cen na rynku nieruchomości należy, co
prawda, uznać za pośredni skutek członkostwa Polski w UE i zwiększenia atrakcyjności
inwestycyjnej, ale wydaje się, że okresy przejściowe mogą do pewnego stopnia chronić polski
rynek nieruchomości przed spekulacyjnym wykupem i spiralą cenową, które mogłyby się pojawić
jako „odprysk” globalnej nadwyżki oszczędności (ang. savings glut). Ponadto warto zauważyć, iż
wbrew obiegowym
opiniom ceny niektórych dóbr czy usług w państwach UE-10 kształtują się powyżej średniego
poziomu obserwowanego w państwach dawnej Piętnastki. Dotyczy to głównie cen w branży
telekomunikacyjnej. Sytuacja na rynku pracy w Polsce od wstąpienia do Unii Europejskiej
systematycznie się poprawia. Należy jednak zauważyć, iż dopiero w roku 2006 nastąpił
dynamiczny spadek stopy bezrobocia oraz wzrost zatrudnienia.
Jednocześnie mimo pozytywnych zmian, jakie wystąpiły w ostatnich trzech latach – zarówno pod
względem stopy bezrobocia, jak i wskaźników zatrudnienia – sytuacja w Polsce pozostaje najgorsza
w Unii Europejskiej.
Poprawa sytuacji na rynku pracy w Polsce związana jest m.in. z możliwościami, jakie daje
funkcjonowanie na jednolitym rynku. Wzrost zatrudnienia wystąpił szczególnie wyraźnie w
przedsiębiorstwach eksportujących
na rynki pozostałych państw członkowskich. Oznacza to, że zniesienie pozostałych barier w
zakresie swobodnego przepływu towarów i usług oraz wzrost zaufania do polskich przedsiębiorstw
ze strony kooperantów przełożyło się na wzrost produkcji oraz świadczenia usług. Spadek
bezrobocia wywołany był wieloma czynnikami (także odpływem pracowników za granicę), takimi
jak wolniejsze tempo restrukturyzacji przedsiębiorstw, większy napływ inwestycji zagranicznych i
funduszy pomocowych UE czy tendencje demograficzne. Pośród niepokojących sygnałów
19
należałoby także uwzględnić i podkreślić stosunkowo młody wiek polskich emigrantów, ich
ponadprzeciętny poziom wykształcenia, wysoki stopień mobilności i zjawisko
marnowania się kwalifikacji zawodowych osób, które wykonują prace fizyczne lub niewymagające
formalnych kwalifikacji.
Polska droga do pełnego członkostwa w UE rozpoczęła się na początku lat 90. Wiele zmian, jakie
dokonały się w okresie transformacji, miało swoje korzenie w procesie integracji europejskiej i
przygotowań do akcesji. Chcąc podsumować pierwsze trzy lata formalnego członkostwa Polski w
UE, należy mieć na uwadze, iż wiele istotnych przeobrażeń dokonano w okresie przedakcesyjnym,
a 3-letni horyzont czasowy jest wciąż niewystarczająco długi, by w sposób kompleksowy mówić o
poakcesyjnych korzyściach i kosztach związanych
z osadzeniem się Polski w strukturach UE, tym bardziej że w nadchodzących latach czeka nasz kraj
jeszcze tak istotna zmiana jakościowa, jaką jest przyjęcie wspólnej waluty euro czy ostateczna
implementacja dorobku Schengen. Z uwagi na wieloletni okres przygotowań, skali zmian, jakich
można się spodziewać w wyniku przekroczenia magicznej daty 1 maja 2004 r. w żaden sposób nie
da się porównać do scenariusza typu big-bang w postaci tzw. Planu Balcerowicza. Jednocześnie 3letni okres wydaje się nam wystarczający, by pokusić się o próbę oddzielenia niektórych efektów
jednorazowych od zarysowujących się tendencji długofalowych.
15. Ewolucja sytuacji na rynku pracy w Polsce.
Globalizacja, postęp techniczny, rozwój nowych technologii to zjawiska utrwalające i
przyspieszające zmiany na rynkach pracy. Ich efekty, to m.in. wzrost popytu na pracowników
wysoko wykwalifikowanych, międzynarodowa migracja pracowników, dynamiczne zmiany
wysokości płac. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i związane z nim otwarcie dla
pracowników z naszego kraju zachodnich rynków pracy, spowodowało włączenie Polski w główny
nurt
ogólnoświatowych
zmian.
HR nie może pozostać wobec tych zjawisk obojętny. Zmianom ulec muszą nie tylko dotychczasowe
metody i narzędzia zarządzania zasobami ludzkimi, ale także sama funkcja HR w przedsiębiorstwie.
Umiejętność dynamicznego zareagowania na sytuację na rynku pracy decydować będzie o wzroście
lub spadku konkurencyjności przedsiębiorstwa. W tej sytuacji jak nigdy dotąd biznesowa dojrzałość
HR managementu wystawiona zostanie na próbę. Znalezienie rozwiązań dla nowych problemów w
obszarze rekrutacji, motywowania, czy zatrzymywania cennych pracowników w firmie przesądzi
bowiem o sukcesie rynkowym lub porażce całej organizacji.
16. Charakterystyka
gospodarczego.
rocznego
sprawozdania
finansowego
podmiotu
roczne sprawozdanie finansowe każdej jednostki objętej przepisami ustawy składa się z :
- bilansu
Bilans zawsze sporządza się na określoną konkretną datę np. 31 grudnia 1998r lub 30 czerwca 1998r.
nie musi to być ostatni dzień miesiąca czy tez roku, jeżeli takie są potrzeby sporządzającego bilans (
upadłość, likwidacja, zmiana zarządu).
Niewątpliwie natomiast wygodnie jest mieć bilans robiony na koniec miesiąca. Wiele rozliczeń
przebiega w cyklu miesięcznym.
20
Bilanse roczne- zawsze są robione na ostatni dzień miesiąca kończącego rok obrachunkowy. Jeżeli rok
obrachunkowy trwa od 1 stycznia do 31 grudnia to tym dniem będzie 31 grudnia.
Na każdy dzień bilans sporządzają np. banki. Gdy zmienia się zarząd bilans jest sporządzany w dniu,
kiedy chce zarząd, nie na koniec roku obrachunkowego.
Bilans jest ustaleniem pozycji finansowej firmany datę jego sporządzenia.
Bilans przedstawia: co firma posiada, co firma winna, co należy do właścicieli, udziałowców.
To co firma posiada-= aktywa
To co firma jest winna i to co należy do właścicieli , udziałowców= pasywa
Wszystko co jest w firmie należy do firmy, nie do właścicieli. Jeżeli właściciel posiada 100% akcji
firmy, to tylko te akcje są jego własnością.
- rachunku zysku i strat
Ma on dwoisty wymiar: służy celom finansowo- księgowym ( uzyskane przychody- poniesione
koszty), oraz posiada aspekt fiskalny. Zawsze sporządza się za okres od…do. Zamknięcie ksiąg
rachunkowych na dzień kończący rok obrotowy następuje nie później niż w ciągu 3 miesięcy od
dnia tego zdarzenia. Rachunek zysków i strat ukazuje jakie przychody i jakie koszty, a więc i jaki
zysk albo stratę należy przypisać okresowi, za który sporządza się rachunek. Rachunek wyników
obejmuje przychody oraz koszty związane z tymi przychodami niezależnie od terminu ich zapłaty
czyli ujmuje pozycje przychodów i kosztów memoriałowo a nie kasowo.
Pozycje jakie musi zawierać rachunek wyników i sposób prezentacji określa ustawa o
rachunkowości. Rachunek wyników może być sporządzony stosownie do potrzeb dla dowolnego
okresu ( dzień, miesiąc, kwartał, rok). Rachunek zysków i strat może być wg uznania
sporządzającego przedstawiany w postaci porównawczej lub kalkulacyjnej. Różnią się one
sposobem ujęcia kosztów.
- sprawozdania z przepływów środków pieniężnych
Jeżeli sprawozdanie podlega obowiązkowemu badaniu.
Przepływy środków pieniężnych (CASH FLOW)( najważniejszy aspekt patrzenia na firmę)
Są częścią sprawozdań finansowych, które z ustawy podlegają badaniu i ogłaszaniu (spółki akcyjne
o aktywach, sprzedaż netto, zatrudnienie większe niż określają ustawy).
Przepływy pieniężne sporządza się za okres od...do, analogicznie jak rachunek wyników. Dzielimy
je na dwie kategorie: bezpośrednie (spis z natury wydatków) i pośrednie. Do przepływów
pieniężnych bierzemy tylko operacje kasowe (wpływy i wypływy z kasy)
17. Cykliczny rozwój gospodarki rynkowej a polityka stabilizacyjna państwa.
Gospodarka rynkowa - system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki
podejmowane są przez różne podmioty gospodarcze (ludzi, firmy i rząd).W tym systemie
gospodarczym bardzo ważnym czynnikiem jest konkurencja. Prowadzi ona do obniżania cen
produktów i usług oraz do podnoszenia ich jakości. Dzięki temu że występuje zjawisko konkurencji
potencjalny nabywca (produktów, usług)ma bardzo dużą możliwość wyboru.
Podmiotami gospodarki rynkowej są :
•
•
•
•
•
gospodarstwa domowe,
przedsiębiorstwa,
instytucje finansowe,
administracja państwowa,
władza lokalna.
21
Polityka stabilizacyjna jest związana z empirycznie stwierdzonymi wahaniami koniunktury w
gospodarce rynkowej. Funkcja stabilizacyjna jest oprócz funkcji alokacyjnej i redystrybucyjnej,
podstawową funkcją państwa w sferze gospodarki. Do najczęściej wymienianych celów polityki
stabilizacyjnej
zalicza
się:
●
stabilizację
cen,
●
wysoki
stan
zatrudnienia,
● równowagę bilansu płatniczego, ● Stabilizację poziomu cen - należy rozumieć w ten sposób, że
nie powinien się zmieniać średni poziom wszystkich cen, czyli że wzrosty i spadki cen powinny się
wzajemnie kompensować. Wskaźnikiem zmiany poziomu cen jest wyrażona w procentach stopa
inflacji. W dosłownym znaczeniu cel ten osiąga się przy stopie inflacji równej 0 %. W praktyce
jednak wskaźnik inflacji na poziomie1-2 % jest również tolerowany i traktowany jako wyraz
stabilizacji
cen.
● Stan zatrudnienia - interpretuje się jako pełne zatrudnienie siły roboczej w gospodarce. Stan
zatrudnienia czynnika pracy jest zazwyczaj opisywany stopą bezrobocia. Należy podkreślić, że
przez pełne zatrudnienie nie rozumie się stanu, w którym wszyscy chcący pracować mogą w każdej
chwili
podjąć
pracę. Dopuszcza
bowiem bezrobocie
na poziomie
3-5 %.
● Bilans płatniczy - jest miarą stopnia równowagi stosunków gospodarczych z zagranicą. Obejmuje
on wszystkie transakcje dokonane z zagranicą w okresie jednego roku. Zalicza się tu usługi,
przepływ towarów, przepływ kapitału. Nierównowaga w stosunkach gospodarczych z zagranicą
może
zagrażać
osiągnięciu
wymienionych
celów
wewnętrznych.
● Wzrost gospodarczy - rozumie się realny wzrost produktu społecznego brutto w okresie jednego
roku. W tym przypadku wskaźnikiem jest stopa wzrostu wyrażona w procentach.
18. RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA A RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA.
Biorąc pod uwagę funkcje rachunkowości oraz dominujących użytkowników generowanej
przez nią informacji, rachunkowość dzieli się na finansową i zarządczą. Rachunkowość zarządcza
jest działem rachunkowości, którego zadaniem jest dostarczanie informacji ekonomicznych dla
odbiorców wewnętrznych z przedsiębiorstwa na potrzeby zarządzania. Rachunkowość ta powinna
dostarczać informacje potrzebne do zaplanowania i skontrolowania efektywnego wykorzystania
zasobów; ludzi, maszyn, urządzeń, materiałów i pieniędzy. Stosowanie rachunkowości
zarządczej nie jest sztywnie usankcjonowane przepisami prawnymi. Dowolność wyboru
stosowanych metod i rozwiązań powoduje, że jest to bardzo elastyczne narzędzie, które
można dowolnie kształtować w dostosowaniu do potrzeb informacyjnych kadry
kierowniczej. Rachunkowość ta jest nakierowana na generowanie informacji na podstawie
danych uzyskanych m. in. z systemu rachunkowości finansowej.
Natomiast podstawowym zadaniem rachunkowości finansowej jest dostarczanie (w postaci
sprawozdań finansowych) informacji o pozycji finansowej przedsiębiorstwa, o jego
potencjale dochodowym, płynności, wypłacalności, a także podatności na zmiany w
otoczeniu, które rzutują na jego sytuację finansową w przyszłości. Z tego względu konieczne
jest stosowanie reguł narzuconych przez prawo bilansowe i podatkowe, ograniczające
swobodę działania kierownictwa firmy.
Rachunkowość finansowa
Rachunkowość zarządcza
cel
Informacje głównie dla inwestorów i Informacje dla zarządzania jednostką; planowania,
i użytkownicy podmiotów otoczenia, sporządzone zgodnie z organizowania, zatrudniania, kierowania i kontroli;
zasadami przyjętymi przez prawo i pragmatykę; na drugim planie adresaci zewnętrzni.
na drugim planie kierujący przedsiębiorstwem.
22
wymagania
prawne
przyjęt
e
zasady
dokładność
wymia
r
czasow
częstotliwość
zakres
pomiar
kontrola
Jest regulowana, ustawą o rachunkowości,
prawem podatkowym, przepisami Komisji
Papierów Wartościowych, Ministra Finansów
oraz normami międzynarodowymi, krajowymi.
Stosuje jednolite zasady nadrzędne, np.
wycenę zapasów wg kosztu historycznego w
celu zapewnienia porównywalności i
kontroli.
Zachowuje wymagane cechy dokładności,
prawidłowości,
ciągłości,
sprawdzalności
istotności itp. zapewniające wiarygodność i
rzetelność danych.
Odwzorowuje zdarzenia przeszłe, a więc
generuje informacje ex post.
Obowiązuje ścisła periodyzacja: miesiąc,
kwartał, rok. Za rok obrotowy sprawozdanie
finansowe jest szczegółowe.
Nie jest regulowana. Jej prowadzenie zależy od
kierownictwa przedsiębiorstwa. W pewnym
zakresie opiera się na danych rachunkowości
finansowej, lecz ich dobór zależy od preferencji
menedżerów
i od problemów
decyzyjnych.
Może stosować
każdą zasadę
użyteczną w
podejmowaniu decyzji, np. oprócz kosztu
historycznego koszt odtworzenia i wartość
ekonomiczną.
Jest zorientowana na istotność, szybkość i
koszt informacji. Jest explicite nastawiona
na cel, tj. „różne koszty dla różnych celów"'.
Koncentruje się na informacjach zarówno
przyszłych jak i przeszłych.
Do podejmowania decyzji informacje mogą
być przygotowywane, co dzień, co tydzień, ad
hoc, ale także za dłuższe okresy,
uwzględniając cykle robót budowlanych, cykle
itp. sprawozdania mogą odnosić
Sprawozdania finansowe dotyczą firmy jako finansowe
Wewnętrzne
całości lub grupy kapitałowej w razie się do produktów, linii produkcyjnych,
konsolidacji. Zwykle są ujawniane, a kanałów sprzedaży itp. Obejmują one ponadto
także publikowane (wg przepisów prawa). ośrodki odpowiedzialności „za koszty", „za
zysk"' ; „za inwestowanie". W kompleksowym
systemie
rachunkowości
zarządczej
sprawozdania wewnętrzne są odpowiednio
Pomiar wartościowy, dane finansowe.
Pomiar obejmuje także dane niefinan-sowe,
dotyczące np. ilości, jakości, terminowości.
Badanie ksiąg przez biegłych rewidentów, Kierownicza kontrola efektywności i
kontrola wewnętrzna.
skuteczności dokonań na podstawie różnych
kryteriów i mierników.
19. Źródło informacji ekonomicznych w rachunkowości zarządczej.
Rachunkowość, stanowi zasadniczy podsystem systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie, dostarcza
informacji na potrzeby użytkowników zewnętrznych jak i wewnętrznych. Rachunkowość zarządcza,
zorientowana na zaspokojenie potrzeb informacyjnych poszczególnych poziomów zarządzania, wspomaga
wszelkie funkcje zarządzania taki jak; planowanie, organizowanie motywowanie i kontrolę. Przy czym
działa w różnych dziedzinach działalności przedsiębiorstwa, badania, projektowanie, marketing, produkcja
sprzedaż czy obsługa klienta.
Rachunkowość zarządcza to system gromadzenia, opracowywani i prezentacji informacji przeszłych i
przyszłych zjawisk gospodarczych w celu wspomagania kierownictwa w planowaniu, podejmowaniu i
decyzji kontroli.
Rachunkowość zarządza jest bardzo często definiowana jako dział rachunkowości, którego zadaniem jest
dostarczenie informacji ekonomicznych dla odbiorców wewnętrznych, czyli kadry kierowniczej z
przedsiębiorstwa na potrzeby zarządzania. Rachunkowość zarządcza winna dostarczać informacje potrzebne
23
do zaplanowania i skontrolowania efektywnego wykorzystania zasobów: ludzi, maszyn i urządzeń,
materiałów oraz pieniędzy. Dowolność wyboru metod i rozwiązań powoduje, że jest to bardzo elastyczne
narzędzie, które można dowolnie kształtować w dostosowaniu do potrzeb informacyjnych kadry
kierowniczej. Rachunkowość zarządza nie tylko wykorzystuje dane finansowe, ale także ilościowe i
jakościowe. Bardzo często rachunkowość zarządza wykorzystuje dane o klientach, dane technicznotechnologiczne. Rachunkowość zarządza jest nakierowana na generowanie informacji na podstawie danych
uzyskanych m.in. z systemu rachunkowości finansowej. Rachunkowość zarządcza pełni w podmiotach
gospodarczych funkcje systemu informacyjnego generującego informacje ekonomiczne. System ten ma za
zadanie dostarczać tyle informacji i w takiej postaci, aby ich interpretacja i aktualności nie budziły
wątpliwości.
20. CELE I INSTRUMENTY POLITYKI MONETARNEJ.
Polityka pieniężna, polityka monetarna - systematyczne działania mające na celu zapewnienie
stabilności cen. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa
upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziaływuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy
walutowy.
Politykę monetarną dzieli się na:
•
•
Politykę restrykcyjną (twardą), której celem jest zmniejszanie podaży pieniądza poprzez
podwyższanie stopy dyskontowej, podwyższenie poziomu rezerw obowiązkowych oraz
sprzedaż na otwartym rynku - jest to polityka antyinflacyjna.
Politykę ekspansywną (miękką), której celem jest zwiększanie podaży pieniądza poprzez
obniżanie stopy dyskontowej, obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych, zakupy na
otwartym rynku.
Podstawowe instrumenty polityki pieniężnej
•
•
•
instrumenty kontroli głównej - zmiany oficjalnej stopy redyskontowej, operacje otwartego
rynku, system minimalnych rezerw obowiązkowych,
instrumenty kontroli selektywnej - kontrola stóp procentowych, udzielonych pożyczek,
polityka selektywnych wskaźników rezerwowych,
oddziaływanie przez perswazję (ang. moral sausion) - przekazywanie wszelkich uwag i
sugestii z stronę polityki banków komercyjnych. Polega to zazwyczaj na ustnym
formułowaniu przez bank centralny i rząd nieformalnych zaleceń w celu wymuszenia
określonych działań. Często oddziaływanie to ma skalę znacznie szerszą - międzynarodową
i wywierane jest przez międzynarodowe organizacje finansowe.
21. Klasyfikacja operacji gospodarczych oraz ich wpływ na bilans.
Zdarzenie gospodarcze, które powoduje zmiany w składnikach bilansu.
Cechy charakterystyczne operacji gospodarczych:
1. ścisły związek z przedmiotem działalności prowadzonej przez jednostkę.
2. określenie terminu wystąpienia operacji - data
3. obowiązek udokumentowania
4. masowość i powtarzalność powtarzania
24
5. wywołanie zmian w składnikach bilansu
6. wyrażone są wartościowo
W operacjach gospodarczych wyróżniamy:
1. operacje bilansowe (bezwynikowe)
2. operacje wynikowe
Operacje gospodarcze powodują zmiany w składnikach bilansu przyczyniające się do
przemieszczania jego składników nazywane są operacjami gospodarczymi bezwynikowymi
(bilansowe operacje gospodarcze) Np. spłata kredytu gotówka. Wśród nich rożróznia się operacje
a)powodujące zmiany wyłącznie w aktywach (suma bilansowa bez zmian)
b)powodujące zmiany wyłącznie w pasywach (suma bilansowa bez zmian)
c)wzrost aktyw i pasyw (suma bilansowa wzrasta) d)spadek aktyw i pasyw (suma bilansowa
maleje)
Drugą grupą są operacje, które prowadzą do powstania zysku lub straty są to tak zwane operacje
wynikowe np. przychody ze sprzedaży usług.
Operacje gospodarcze- to takie zdarzenia, które powodują zmiany w składnikach bilansowych. W
przedsiębiorstwie występują również inne zdarzenia, które nie wpływają na składniki bilansu i te
nie są ujmowane w systemie rachunkowym. Każda operacja gospodarcza musi być
udokumentowana i zapisana w księgach rachunkowych. Każda operacja wywołuje podwójny efekt
w
składnikach
bilansu.
Żadna operacja nie narusza równowagi bilansowej, po każdej operacji suma aktywów = sumie
pasywów.
Zapis
operacji
w
księgach
obejmuje
następujące
elementy:
1.
liczba
porządkowa
2.
data
operacji
3.
symbol
i
nr
dowodu
księgowego
4.
krótka
treść
operacji
5.
kwota
operacji
KLASYFIKACJA
OPERACJI
Podstawowym kryterium klasyfikacji jest wpływ operacji na składniki bilansowe.
Wyróżniamy
4
klasy
operacji:
1. Operacje aktywne A+ A-, powoduje zmianę w strukturze aktywów, nie biorą w niej udziału
pasywa,
nie
zmienia
się
suma
bilansowa
2. Operacje pasywne P+ P-, powoduje zmianę w strukturze pasywów, nie biorą w niej udziału
aktywa,
nie
zmienia
się
suma
bilansowa
3. Aktywno- pasywna zwiększająca A+ P+, powoduje zmiany w strukturze A i P, oraz wzrost sumy
bilansowej
4. Aktywno- pasywna zmniejszająca A- P-, powoduje zmniejszenie sumy bilansowej
II
kryterium
klasyfikacji
operacji-
wpływ
na
wyniki
działalności:
1. Operacje „czysto” bilansowe- powoduje zmiany tylko w składnikach bilansu, nie wpływa na
wynik
działalności
2. Operacje wynikowe- powoduje zmiany w składnikach bilansu i równocześnie wpływają na
zmiany w wyniku działalności. Związane są z powstaniem przychodów, kosztów, zysków i strat
nadzwyczajnych,
podatkiem
dochodowym.
Do
·
·
podstawowych
Rachunek
sprawozdań
zysków
25
finansowych
i
należą:
Bilans
strat
·
·
Rachunek
Zestawienie
zmian
przepływów
w
kapitale
pieniężnych
własnym
1. Rachunek zysków i strat- sporządzany jest za okres (w praktyce miesięczny i sumaryczny za cały
rok), odpowiada na pytanie czy działalność jednostki była opłacalna to znaczy czy przyniosła zysk,
czy
stratę,
postać
jego
jest
taka:
Przychody
minus
koszty
to
się
równa
zysk
(strata)
Sporządzanie
rachunku
i
strat
oparte
jest
na:
·
Zasada
realizacji
·
Zasada
współmierności
kosztów
i
przychodów
Przychody- (zyski) oznaczają korzyści z działalności gospodarczej, o wiarygodnie określonej
wartości w postaci zwiększenia aktywów, lub zmniejszenia zobowiązań, wpływające na
zwiększenie kapitałów własnych w sposób inny niż dopłaty do kapitału
Koszty- (straty nad zwyczajne) oznaczają odpływ korzyści o wiarygodnie określonej wartości, w
postaci zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań wpływających w zmniejszenie na
kapitał
własny,
w
sposób
inny
niż
wycofanie
kapitału
2. Rachunek przypływów pieniężnych- (sporządzany za okres) odpowiada na pytanie skąd
jednostka czerpała środki pieniężne i na co je wydawała, sporządzany zgodnie z zasadą kasową, a
nie
memoriałową.
Podstawowe
kategorie
to:
wpływy
i
wydatki
wpływy – wydatki = SPN netto + stan na początek SPN = stan na koniec SPN => BZ
Wpływy- oznaczają każdy dopływ SPN do jednostki, np. ze sprzedaży, zaciągnięta pożyczka,
kredyt,
otrzymana
darowizna
pieniężna,
dotacja
Wydatki- oznaczają każdy odpływ z jednostki, np. na zakupy składników majątku, wypłata
wynagrodzeń, czynsz, spłata kredytu, wypłata dywidend, zapłata podatków, pobranie gotówki przez
właściciela
itp.
3. Zestawienie zmian w kapitale własnym- (sporządza się go za okres)
stan początkowy kapitału własnego + zysk / - strata + dopłaty do kapitału – wycofanie kapitału =
stan na koniec okresu kapitału własnego => BZ obowiązuje zasada memoriałowa.
22. Metody kredytowania transakcji handlu zagranicznego
Wywóz towarów za granicę związany jest z problemem jego finansowania. Uczestnikami
finansowania eksportu są najczęściej: eksporter, zagraniczny importer i banki. W rozliczeniach
międzynarodowych obrotów handlowych występuje ryzyko kursowe i ryzyko kredytowe. Istotne
dla eksportera staje się uniknięcie lub zmniejszenie ryzyka kredytowego, czyli nieotrzymania w
terminie kwoty pieniężnej za dostarczone towary lub usługi.
Krótkoterminowe finansowanie handlu zagranicznego
Największe znaczenie w praktyce ma finansowanie krótkoterminowe. Kredyty te są z reguły
korzystne dla eksportera i mogą być udzielane w różnej formie.
Weksel
Największe znaczenie w krótkookresowym finansowaniu eksportu mają weksle zagraniczne. Jest to
także najtańsza forma finansowania. Finansowanie za pomocą weksla zagranicznego ma w zasadzie
taki sam przebieg, jak w transakcji krajowej. Weksle te, zarówno w walucie krajowej, jak i obcej,
mogą być redyskontowane w banku centralnym. Należy pamiętać, aby przy zmianie waluty nadal
26
były osiągane korzyści z tej formy finansowania, a to jest możliwe wtedy, gdy koszty dyskonta i
koszty zabezpieczenia kursowego są niższe niż koszty innej metody finansowania.
Kredyty bankowe
Krótkoterminowe kredyty bankowe, udzielane przez banki eksportera, są zaciągane najczęściej na
okres przezwyciężania trudności, czyli do momentu wpływu zapłaty za sprzedany towar. Służą one
także zabezpieczeniu krótkoterminowego finansowania produkcji eksportera. Termin kredytowania
z reguły nie przekracza 6 miesięcy.
Przedpłata, zapłata częściowa
Przy tej formie finansowania eksportu obciążenie leży po stronie zagranicznego kupca. W tym
przypadku kupujący finansuje wywóz towaru w pełni lub częściowo. Przedpłata i zapłata częściowa
są powszechnie stosowane zwłaszcza w odniesieniu do klientów nowych i o słabej kondycji
finansowej.
Factoringeksportowy
Przy factoringu eksportowym factor zakupuje od eksportera przysługujące mu krótkoterminowe
zobowiązania zagranicznego importera. Factor przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności importera
(ochrona przed odpowiedzialnością za cudzy długu). Eksporter otrzymuje od factora należność w
ramach ochrony albo przy wpływie należności z eksportu, albo natychmiast w wysokości 80%, a
resztę przy wpływie należności. Tego typu finansowanie może być szczególnie pomocne przy
eksporcie dóbr inwestycyjnych, konsumpcyjnych i usług. Dotyczy zwłaszcza średnich
przedsiębiorstw, których kapitał własny jest z reguły ograniczony.
Przy transakcjach eksportowych ustalony jest 120-dniowy termin zapłaty, którego nie należy
przekraczać. Krąg zagranicznych klientów (importerów) nie powinien ulegać zmianom, gdyż może
wzrosnąć ryzyko kredytowe w momencie pojawienia się nowych i mało znanych odbiorców. Firma
factoringowa i eksporter podpisują umowę, na podstawie, której factor eksportera szuka w kraju
importera takiego factora, który dokonałby sprawdzenia wiarygodności kredytowej importera.
Transakcje eksportowe prowadzone za pomocą facto.ringu eksportowego są praktycznie dla
eksportera bez żadnego ryzyka i mają charakter transakcji krajowej. Koszty factora eksportowego
zawierają wydatki za usługi (obsługa upomnień)
i wynoszą od l do 2,5% wartości obrotu.
Dyskonto prywatne
Dyskonto prywatne to weksle, które są ciągnione przez eksportera na jego bank. Bank je akceptuje,
następnie zostają one odkupione przez prywatną firmę dyskontową, która redyskontuje je w banku
centralnym. Prywatne firmy dyskontowe stawiają wiele warunków zarówno w stosunku do weksla,
jak i do jego wystawcy. Są to m. in. ograniczenie kwoty lub terminu. Weksle te nie powinny
przekraczać terminu 90 dni.
Średnio- i długoterminowe finansowanie handlu zagranicznego
Srednio- i długoterminowe finansowanie eksportu dotyczy okresu powyżej 12 miesięcy. Stosowane
są tu różnego typu zabezpieczenia, gwarancje banków, gwarancje eksportowe, które pomniejszają
ryzyko.
Najczęściej spotykaną formą są średnio- i długoterminowe kredyty kupieckie i bankowe. Kredyty
kupieckie różnią się od bankowych oddzieleniem umowy kupna- sprzedaży zawartej między
importerem a eksporterem od umowy kredytowej zawartej między bankami. Kredyty kupiecki
średnio- i długoterminowe dotyczą większych sum i najczęściej są związane z
towarami wytwarzanymi na zamówienie. Towary te cechują się znaczną wartością (np. samoloty,
nowe linie produkcyjne, budowa pełnych obiektów przemysłowych). Zabezpieczenie kredytu jest
27
określane w umowie. Ryzyko eksportera jest tu znaczne. Także refinansowanie bankowe jest
trudniejsze, gdyż banki często żądają od eksportera przedstawienia wartości zabezpieczenia. W
wielu przypadkach eksporter musi przedłożyć bankom gwarancje ubezpieczenia tego kredytu przez
instytucje dokonujące ubezpieczeń transakcji eksportowych.
Bankowe kredyty średnioterminowe
Bankowe kredyty średnioterminowe są kredytami jednorazowymi. Nie można ich odnawiać w
czasie ich spłaty. Kredyty tego typu udzielane na 2 lub 3 lata, spłata ich następuje po zakończeniu
okresu kredytowania. Często stosowane jest zabezpieczenie wekslowe z terminami płatności, co
180 dni. Zabezpiecza się w ten sposób spłatę kredytu i umożliwia redyskonto weksla.
Bankowe kredyty długoterminowe
Kredyty długoterminowe są udzielane na 7-10 lat. Dotyczą kredytowania dostaw towarowych lub
budowy obiektu. Rozpoczęcie spłat następuje najczęściej po zakończeniu dostawy towarowej lub
zakończeniu budowy obiektu. Kredyty długoterminowe cechują się znaczną wartością. Często też
refinansowanie takiej działalności odbywa się w bankach centralnych lub w specjalistycznych
instytucjach finansowych o charakterze państwowym lub publiczno-prawnym, pod warunkiem
uzyskania gwaranci ubezpieczenia kredytu. Ubezpieczenie kredytu jest uzależnione od spełnienia
przez eksportera wielu warunków. Do podstawowych należą konieczność pochodzenia towaru z
kraju eksportera oraz zapewnienie w kontrakcie pochodzenia towaru z kraju eksportera oraz
zapewnienie w kontrakcie zapłaty gotówką 10- 30% wartości w ratach: po podpisaniu kontraktu,
przy dostawie towaru i po wykonaniu kontraktu. Ponadto okres kredytu i terminy jego spłaty
powinny być powiązane z wartością transakcji i jej przedmiotem.
23. Istota mechanizmu rynkowego.
Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku
którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości
popytu (D) i podaży(S) poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).
W ujęciu procesowym mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do
obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się
oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.
Jeżeli popyt na jakieś dobro przewyższa podaż, wówczas nabywcy są skłonni płacić za nie więcej.
Gdy przejawiają tę skłonność na rynku, cena tego dobra rośnie. Wzrost ceny skłania natomiast
producentów do zwiększenia jego produkcji, co doprowadzi w końcu do zrównania podaży z
popytem.
Jeżeli w sytuacji równowagi rynkowej wystąpią okoliczności, których skutkiem będzie
ograniczenie popytu na dane dobro (np. zmiana gustów konsumentów), wówczas nie wszystkie
produkowane towary znajdą nabywców. Skłoni to część producentów do zmniejszenia produkcji i
obniżenia ceny, celem zachęcenia części konsumentów do zakupu większych ilości towarów.
Efektem będzie ustalenie się równowagi rynkowej przy niższym poziome produkcji i niższej cenie.
28
24. Elementy kształtowania wizerunku firmy
1.Po pierwsze – czym jest wizerunek?
Image – to subtelny wizerunek, czy też wyobrażenie o przedsiębiorstwie (instytucji lub organizacji).
To zbiór przekonań, myśli i wrażeń danej osoby o obiekcie.
2. Jak go budować?
Wizerunek budowany jest w wyniku długotrwałego, kompleksowego oddziaływania na otoczenie.
Nie jest to obraz rzeczywisty, tylko efekt postrzegany oczyma pracowników, klientów,
kontrahentów, dostawców i innych grup otoczenia firmy.
Wizerunek przedsiębiorstwa na rynku jest ważnym wyznacznikiem rynkowej pozycji firmy i
czynnikiem kształtującym skuteczność i efektywność działań marketingowych dotyczących
poszczególnych produktów i rynków.
3. Funkcje wizerunku:
 - jest nośnikiem charakteru produktu i stanowi czynnik wpływający na decyzję wyboru
marki przez nabywców,
 - stanowi dla konsumentów i użytkowników produktów, obok realnych korzyści, korzyść
dodatkową np. jako atut związany z oznaką prestiżu,
 - pozwala dokonywać zróżnicowania produktów, marek i przedsiębiorstw, sprzyja ich
indywidualizacji, rozwojowi tożsamości,
 - przyczynia się do tworzenia zaufania do firmy.
4. Rodzaje wizerunku:
 marki - ściśle związany z wyobrażeniem o firmie, gdy znak towarowy jest identyfikowany z
producentem tego produktu,
 branży, czyli wyobrażenie o całej grupie dóbr,
 firmy, pokrywający się z wyobrażeniem o świadczonych przez firmę usługach.
5. Elementy wizerunku firmy:
a) system identyfikacji wizualnej (Corporate Identity)
System identyfikacji wizualnej umożliwia rozpoznawanie firmy w otoczeniu. Tworzą go wszystkie
graficzne elementy komunikacji, takie jak logo, znak firmowy, firmowe kolory, druku, ubiór
pracowników, wystrój i wiele innych.
b) komunikacja z otoczeniem
Zbiór elementów niewidocznych, wynikających z przyjętych reguł komunikowania się
pracowników, pracowników między sobą oraz komunikowanie samej organizacji z grupami
29
docelowymi w jej otoczeniu. Są to na przykład standardy obsługi, przyjęte formy grzecznościowe,
zasady etyczne stosowane przez pracowników, relacje firmy z grupami docelowymi, społeczna
odpowiedzialność organizacji.
c) kultura organizacji
Układ wspólnych wartości i norm przyjętych prze firmę w trakcie rozwiązania jej problemów
dostosowywania się do warunków otoczenia i wewnętrznej integracji.
d) nazwa (własna lub słowo wymyślone, znak firmowy, kolorystyka),
e) wiek, tradycja, wielkość i zasięg działania (lokalny, ogólnokrajowy lub międzynarodowy),
f) siła finansowa i widoki na przyszłość,
g) misja przedsiębiorstwa,
h) oferta produktowa oraz stosowna strategia marketingowa,
i) filozofia zarządzania, polityka przedsiębiorstwa,
j) jakość kadr zarządzania.
25. KOSZTY PRACY A KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI.
Koszty pracy to wydatki, które ponosi organizacja na zatrudnienie i rozwój personelu. Zatem w
określeniu kosztów pracy zawierają się również wydatki wykraczające poza ściśle określone
nakłady, w formie środków rzeczowych i usług, na pracę żywą. Uwzględniając różnorodne
potrzeby pracownicze koszty pracy obejmują wydatki na:
płace i jej opodatkowanie,
nagrody i odszkodowania,
składkę ubezpieczeniową,
podróże służbowe,
dojazdy do pracy,
bezpieczeństwo i higienę pracy,
doskonalenie personelu,
rekrutację i selekcję kandydatów do zatrudnienia,
działalność socjalno-bytową.
Podział wg kryteriów
Wyżej wymienione składniki kosztów pracy często grupuje się według kryterium ich związku, bądź
to z potrzebami firmy, bądź z potrzebami pracowników: Zatem wyróżniamy takie grupy kosztów
jak:
wynagrodzenia i świadczenia bezpośrednie dla pracowników (koszty szeroko rozumianego
wynagrodzenia pracownika),
świadczenia pośrednie dla pracowników i ich rodzin (ubezpieczenia społeczne, bezpieczeństwo i
higienę pracy, niektóre świadczenia socjalne, organizowanie przez firmę opieki lekarskiej,
utrzymywanie zakładowych hoteli, stołówek, szkół, przedszkoli, domów wczasowych, bibliotek,
świetlic itp.),
koszty zarządzania personelem firmy (wydatki ponoszone na analizę stanowisk pracy, rekrutację i
selekcję kandydatów do zatrudnienia, szkolenie personelu i doskonalenie kwalifikacji
pracowników, ocenianie pracowników, funkcjonowanie działu personalnego).
Ujęcie ekonomiczne i społeczne
Koszty pracy możemy rozpatrywać również w aspekcie ekonomicznym oraz społecznym.
Społeczne koszty pracy interpretować należy jako całkowity nakład ponoszony na przygotowanie,
rozwój i wykorzystanie potencjału pracy w gospodarce.
Koszty te obejmują całość nakładów dotyczących zatrudnienia, przygotowania do pracy zawodowej
oraz nakładów na potrzeby ludności w wieku produkcyjnym. Dotyczą one nakładów w skali
30
makroekonomicznej ponoszonych na rozwój zasobów ludzkich w kraju , a wykorzystywane są na
poziomie mikroekonomicznym w przedsiębiorstwach.
Brak jednoznacznej interpretacji kosztów pracy spowodowany jest głównie wielością ich
składników oraz silnymi związkami kosztów pracy ze sferą społeczną. Znaczna liczba składników
kosztów pracy ma swoją genezę nie tylko poza stanowiskiem i miejscem pracy, ale nawet poza
osobą pracownika i mogą się one wiązać z jego rodziną, jak również sytuacjami życiowymi nie
związanymi z pracą, których skutki jednak odnoszą się do pracownika. Traktując w ten sposób
koszty pracy zaliczyć do nich należy:
płace i inne świadczenia związane z zatrudnieniem pracowników,
narzuty na wynagrodzenia(składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy, Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych),
odpisy związane z naliczeniem zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
wynagrodzenie chorobowe oraz dodatki do zasiłków chorobowych,
świadczenia na rzecz pracowników związane z wypadkami przy pracy,
koszty usankcjonowanych prawnie absencji pracowniczych poza chorobą, macierzyństwem itp.
(urlop wypoczynkowy, szkoleniowy, okolicznościowy),
zasiłki, wynagrodzenia, świadczenia i dodatki finansowane przez ZUS
koszty obsługi rozliczeń związanych z Państwowym i ewentualnie Zakładowym Funduszem
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
koszty obsługi rozliczeń z tytułu refundacji kosztów organizacji miejsc pracy oraz wypłacanych
wynagrodzeń ze środków urzędów pracy,
koszty utrzymania działów zajmujących się obsługą spraw pracowniczych,
koszty przygotowania dokumentacji dotyczącymi zatrudnienia,
koszty prowadzenia archiwum akt pracowniczych.
Bezpośredni związek niektórych nakładów ponoszonych przez przedsiębiorstwo na aktywizowanie
produkcyjne i rozwój własnych zasobów pracy(zatrudnionych), jak również społeczne nakłady na
rozwój i utrzymanie zasobów ludzkich skłaniają do definiowania kosztów pracy sensu largo oraz
sensu stricto.
Koszty pracy sensu largo, czyli pełne koszty pracy przedsiębiorstwa, obejmujące zarówno nakłady
odnoszone w ciężar kosztów własnych, jak też pokrywane z zysku lub dotacji.
Koszty pracy sensu stricto obejmują nakłady i koszty związane z zatrudnieniem pracowników,
stanowią element ewidencji księgowej kosztów własnych.
Natomiast konkurencyjność gospodarczą można rozumieć jako zdolność danej gospodarki do
szybkiego wchłaniania nowych rozwiązań technicznych oraz biznesowych i szybkiego
przystosowania się do równie szybko zmieniających się warunków na rynkach światowych. Inaczej
mówiąc: konkurencyjność gospodarcza oznacza, że jesteśmy w stanie produkować tanie produkty o
wysokiej jakości. Przy tym te nasze produkty są chętnie kupowane przez inne kraje.
W związku z tym, aby określić konkurencyjność gospodarczą, trzeba badać takie czynniki, jak:
poziom rozwoju technologicznego, liczba absolwentów wyższych uczelni na 1000 mieszkańców,
dostęp do nowych rozwiązań technologicznych, które obniżają koszty działania. Tutaj liczy się też
stopień zglobalizowania gospodarki, wyrażony jako stosunek eksportu do PKB, albowiem uważa
się, że kiedy udział eksportu w PKB jest duży oznacza to, że inne państwa chętnie kupują nasze
towary i usługi. Nie oznacza to nic innego jak to, że są one konkurencyjne, czyli mają wysoką
jakość
i
niskie
ceny.
Inwestorzy zagraniczni podejmując decyzję o inwestowaniu w danym kraju będą brać pod uwagę
właśnie stopień przygotowania państwa do szybkiego przyjmowania ich stylu działań, w tym także
rozwiązań technologicznych. Implementacja tych rozwiązań wymaga wykształconych kadr
krajowych, które nie tylko będą mogły zrealizować plan inwestora zagranicznego, ale pozwolą na
utrzymanie niskich kosztów oraz stanowią bufor kulturowy z lokalnym społeczeństwem.
31
26. Formy organizacyjno-prawne podmiotów gospodarczych.
Przedsiębiorstwa muszą być w określony sposób zorganizowane i występować w ustalonej formie
prawnej. Według systematyki opracowanej przez Główny Urząd Statystyczny podstawowe formy
organizacyjno--prawne
przedsiębiorstw
to:
–
osoby
fizyczne
prowadzące
działalność
gospodarczą;
–
osoby
prawne;
–
jednostki
organizacyjne,
które
nie
mają
osobowości
prawnej.
Osobą fizyczną jest, według obowiązującego prawa, każdy człowiek. Osobą prawną natomiast nie
jest człowiek, ale założoną przez niego instytucja, organizacja lub spółka. To, czy mogą one być
osobami prawnymi, regulują szczegółowe przepisy. Osobami prawnymi są między innymi:
przedsiębiorstwa państwowe, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne,
spółdzielnie, fundacje. Osoba prawna działa przez swoje organy, czyli wewnętrzne władze, na
przykład dyrektora lub zarząd, w sposób przewidziany w odpowiedniej ustawie i opartym na niej
statucie.
Najprostszą formą przedsiębiorstwa jest przedsiębiorstwo stanowiące własność prywatną osoby
fizycznej. Nie potrzeba dużych nakładów na rozpoczęcie działalności w tej formie, ponieważ nie
wymaga się do tego posiadania określonego kapitału założycielskiego. Przedsiębiorca jako jedyny
właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wobec wierzycieli. Może wybrać
dowolną formę opodatkowania, od bardzo prostych do skomplikowanych, według których
rozliczają
się
duże
przedsiębiorstwa.
Spółdzielnia jest dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób,
posiadającym własne fundusze. Członkowie spółdzielni prowadzą wspólną działalność gospodarczą
we własnym interesie.Spółdzielnia może też prowadzić działalność społeczną i oświatowokulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. Wyróżniamy spółdzielnie użytkowników,
które świadczą usługi na rzecz członków, oraz spółdzielnie wytwórcze, które zatrudniają swoich
członków zarobkowo. Spółdzielnię może założyć 10 osób fizycznych lub mogą to zrobić 3 osoby
prawne.
Przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym, samofinansującym się podmiotem
mającym osobowość prawną. Przedsiębiorstwo to działa w pewnym określonym celu, którym może
być na przykład wydobywanie konkretnego surowca lub produkcja maszyn i urządzeń.
Przedsiębiorstwo ma majątek, w który zostało wyposażone przez swoich założycieli w trakcie
organizowania. Założycielami przedsiębiorstwa państwowego są naczelne lub terenowe organy
administracji państwowej. Podlega ono wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Jego organami są:
ogólne
zebranie
pracowników,
rada
pracownicza
oraz
dyrektor.
Fundacja to organizacja utworzona do realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych,
takich jak ochrona zdrowia, nauka, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, oświata i
wychowanie, rozwój gospodarki. Fundacja zostaje ustanowiona przez fundatora, który ustala jej
statut i zarząd oraz przekazuje pewien majątek na działalność. Osobowość prawną fundacja
uzyskuje po wpisaniu do rejestru fundacji. W celu realizacji zadań statutowych fundacja może
prowadzić
działalność
gospodarczą.
Stowarzyszenie jest to dobrowolne i samorządne zrzeszenie o celach niezarobkowych.
Stowarzyszenie może zostać powołane przez 15 osób, które po uchwaleniu statutu stowarzyszenia
dokonują jego rejestracji w sądzie. Z chwilą wpisania do rejestru stowarzyszenie uzyskuje
osobowość prawną. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą. Dochód z tej
działalności służy realizacji celów statutowych stowarzyszenia. Członkowie stowarzyszenia
wybierają zarząd i organ kontroli wewnętrznej. Działalność w stowarzyszeniu opiera się na pracy
32
społecznej, ale do prowadzenia swoich spraw może ono zatrudniać pracowników. Członkami
stowarzyszenia
mogą
zostać
osoby,
które
ukończyły
16
lat.
Spółka jest umownym związkiem osób i ich kapitałów stworzonym w celu prowadzenia
działalności gospodarczej. W zależności od przepisów prawnych, jakim podlegają, wyróżnia się
spółki
cywilne
i
handlowe.
Spółki cywilne podlegają postanowieniom kodeksu cywilnego i nie mają osobowości prawnej. Do
założenia wystarczy zawarcie pisemnej umowy miedzy wspólnikami. Kodeks nie określa
wysokości kapitału własnego spółki. Od 1 stycznia 2001 roku spółka cywilna nie może istnieć jako
samodzielne przedsiębiorstwo, można jednak zawiązywać spółki cywilnie dla realizowania celów
gospodarczych. Spółka cywilna musi być według przepisów prawa przekształcona w spółkę jawną,
jeżeli przez dwa kolejne lata osiągnie przychody w wysokości będącej równowartością, co najmniej
800
000
euro.
Spółki handlowe podlegają przepisom uchwalonego 15 września 2000 roku Kodeksu spółek
handlowych. Reguluje on tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie, łączenie,
podział i przekształcanie spółek. Podpisując umowę spółki handlowej, wspólnicy albo
akcjonariusze zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów
finansowych oraz, jeżeli umowa lub statut spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny
określony
sposób.
Spółki osobowe mogą we własnym imieniu prowadzi przedsiębiorstwo, nabywać prawa, zaciągać
zobowiązania, pozywać do sądu i być do niego pozywane. Podstawą ich istnienia jest wspólne
działanie osób uczestniczących w spółce. Najprostszą formę spółki osobowej stanowi spółka jawna.
Do jej założenia nie ma wymaganego przez prawo limitu kapitału, wystarczy pisemna umowa
wspólników. Ciekawą odmianą spółki osobowej jest spółka partnerska, tworzona przez wspólników
w celu wykonywania wolnego zawodu. Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne
uprawnione do wykonywania wolnego zawodu, na przykład adwokaci, architekci, doradcy
podatkowi, lekarze, pielęgniarki, radcy prawni. Katalog wszystkich zawodów, których wykonawcy
mogą
zakładać
spółki
partnerskie,
podaje
Kodeks
spółek
handlowych.
Spółka komandytowa jest spółką, w której wspólnicy ponoszą różną odpowiedzialność. Wspólnik
zwany komplementariuszem ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki,
natomiast odpowiedzialność komandytariuszy ogranicza się do wysokości sumy komandytowej,
ustalonej w umowie spółki. Dla spółki komandytowo-akcyjnej, jako jedynej ze spółek osobowych,
określono minimalny kapitał założycielski. Wspólnikami w tej spółce SA komplementariusze,
którzy odpowiadają za zobowiązania jak w spółkach komandytowych, oraz akcjonariusze, którzy są
właścicielami
akcji
spółki.
Spółki kapitałowe mają osobowość prawną, którą uzyskują z chwilą wpisania do rejestru
przedsiębiorców. Spółką kapitałową może założyć jedna lub więcej osób w każdym celu prawnie
dopuszczalnym. Podstawą jej działania jest zgromadzony przez wspólników lub akcjonariuszy
kapitał. Członkowie spółki kapitałowej muszą powoływać odpowiednie organy, które nią
zarządzają i ją reprezentują. Prawo wymienia dwa rodzaje spółek kapitałowych: spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością i spółkę akcyjną.
27. Funkcjonalne zróżnicowanie przedsiębiorstw bankowych.
Usługi świadczone przez banki są na gruncie prawa bankowego określane mianem czynności
bankowych. Zgodnie z art. 5 Prawa bankowego czynności bankowe dzielą się na:
• czynności zastrzeżone wyłącznie dla banków (tzw. czynności bankowe sensu stricto):
o tworzenie i prowadzenie rachunków bankowych;
o udzielanie kredytów;
o udzielanie gwarancji i potwierdzanie akredytyw;
33
emisja bankowych papierów wartościowych;
organizowanie rozliczeń pieniężnych;
emitowanie instrumentów pieniądza elektronicznego;
inne czynności, które mocą przepisów prawa zostały zastrzeżone wyłącznie dla
banków;
• czynności dozwolone także niektórym podmiotom niebankowym (tzw. czynności bankowe
sensu largo):
o udzielanie pożyczek pieniężnych;
o udzielanie poręczeń;
o operacje wekslowe i czekowe, których przedmiotem są warranty;
o terminowe operacje finansowe;
o nabywanie i zbywanie wierzytelności (wierzytelności wymagalne mogą być
sprzedawane w drodze przetargu lub na podstawie oferty publicznej);
o czynności zlecone w związku z emisją papierów wartościowych;
o przechowywanie przedmiotów, papierów wartościowych, usługi polegające na
udostępnianiu skrytek sejfowych;
o inne wymienione w ustawie;
Oprócz tego ustawa dozwala bankom na wykonywanie innych czynności, nie związanych z istotą
ich działalności (np. usługi w zakresie doradztwa finansowego, usługi certyfikacyjne związane z
podpisem elektronicznym, nabywanie akcji i udziałów, obrót papierami wartościowymi etc.)
Rodzaje banków
Podstawowe rodzaje banków w systemie bankowym to:
• bank centralny,
• banki operacyjne (komercyjne, świadczące usługi tzw. klientowi masowemu):
o banki uniwersalne;
o banki wyspecjalizowane (np. hipoteczne, inwestycyjne, wspierające budownictwo
mieszkaniowe etc.).
Istnieje także podział banków ze względu na prawną formę działalności:
• banki państwowe (przedsiębiorstwa państwowe);
• banki spółdzielcze (spółdzielnie);
• banki w formie spółek akcyjnych.
Bankami nie są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK), choć często bywają z nimi
(a zwłaszcza z bankami spółdzielczymi) mylone.
o
o
o
o
28. Czynniki określające poziom aktywności gospodarczej w Polsce.
Jednymi z najbardziej zauważalnych czynników aktywności gospodarczej na przestrzeni ostatnich
lat z cała pewnością jest rynek inwestycji zagranicznych .
Kapitał zagraniczny napływający do polskiej gospodarki pełni bardzo ważną rolę w procesie jej
prywatyzacji i restrukturyzacji. W Polsce większość inwestycji zagranicznych ma najbardziej
pożądaną formę - są to tzw. inwestycje bezpośrednie. Inwestycje te polegają na organizacji od
podstaw nowych firm lub przejęciu całych przedsiębiorstw już działających na rynku krajowym.
Przed 1989 rokiem w Polsce nie funkcjonowały firmy zagraniczne (poza tzw. firmami
polonijnymi). Dzisiaj 95,6 proc. kapitału napływającego do naszego kraju pochodzi z krajów
OECD (ponad 85 mld USD). Według Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych w
2006 r. napłynęły do Polski inwestycje wartości 11 mld dolarów. Całkowita wartość inwestycji w
latach 1990 - 2005 wynosi 89 mld dolarów.
34
Większa część środków finansowych z zagranicy lokowana jest w przemysł wytwórczy (36 proc.).
W następnej kolejności jest sektor usług finansowych (20 proc.) oraz transport, logistyka i transfer
danych (8 proc.). Od początku lat 90. przedsiębiorcy z Unii Europejskiej coraz częściej interesują
się działalnością w Polsce. O ile w 1993 roku wartość inwestycji pochodzących z krajów Unii
wynosił ok. 47 proc., to w 2005 roku udział ten wzrósł do 82 proc. wszystkich przedsięwzięć
podjętych przez zagraniczne firmy. Ten wzrost jest najlepszą wizytówką dla rozwoju polskiej
gospodarki i doskonale świadczy o zaufaniu inwestorów.
Drugim czynnikiem stał się wzrost obratów na rynku nieruchomości.
Oczywiście aktywnośc gospodarcza przejawia się również w ogromnych zmianach na rynku pracy .
29. Bariery rozwoju sektora MŚP.
Główną barierą stanowi zła jakość prawa podatkowego, które nie jest dość przejrzyste i
jednoznaczne dla drobnych przedsiębiorców w kwestii podatków pośrednich (VAT, akcyza) oraz
podatków od działalności gospodarczej (CIT, PIT od działalności gospodarczej) Ich zdaniem brak
jasno określonych zasad funkcjonowania w tej dziedzinie, znacznie zwiększa koszty oraz ryzyko
działalności gospodarczej. Również wysokość stawki podatku dochodowego na poziomie 19% jest
sporym utrudnieniem i w porównaniu do krajów takich jak Litwa czy Estonia, gzie stawka liniowa
wynosi 15%, niedostatecznie konkurencyjnym. Firmy chcąc się rozwijać muszą mieć
zagwarantowane bezpieczeństwo podatkowe oraz pewność, że większe obroty i kolejne inwestycje
nie będą równoznaczne z znacznym zwiększeniem obciążeń fiskalnych.
Prowadzenie działalności gospodarczej utrudniają przedsiębiorcom również wysokie koszty pracy.
Koszt pracy dla pracodawcy to obecnie 170% wynagrodzenia netto pracownika (przy
wynagrodzeniu brutto 3000 zł pracownik otrzymuje 2135 zł,ale dla pracodawcy koszt zatrudnienia
wynosi 3620 zł). Dlatego obniżenie składki rentowej o 7 punktów procentowych (o 2 punkty dla
pracodawcy i 5 dla pracownika) nie zostało uznane przez przedsiębiorców za istotną zmianę.
Wysokie pozapłacowe koszty pracy wpływają na zmniejszenie konkurencyjności małych i średnich
przedsiębiorstw, a także na ograniczenie ich chęci zwiększania zatrudnienia, czy zapewnienia
swoim pracownikom stałego zatrudnienia na umowę o pracę.
Barierą może być również nieelastyczne prawo pracy. Dzisiaj przedsiębiorstwa, szczególnie z
sektora MSP, muszą budować swoją pozycję konkurencyjną na jakości, specjalizacji i
dostosowaniu maksymalnie swojej oferty do wymagań klientów. Do realizacji takiej strategii
konieczne jest budowanie kompetentnych zespołów pracowniczych, pod konkretne projekty, a to z
kolei niesie potrzebę różnicowania rozwiązań w prawie pracy, możliwości korzystania z
elastycznych form zatrudniania. Obecne prawo pracy tego nie gwarantuje, jest niedostosowane do
wymogów rynku, co z kolei prowadzi do zmniejszenie konkurencyjności firm z MSP.
Problemem jest również brak wykwalifikowanych pracowników. Związany jest on przede
wszystkim z emigracją ludności do krajów UE, wzrost gospodarczy, który zwiększa
zapotrzebowanie na ręce do pracy, niedopasowanie strukturalne rynku pracy do potrzeb gospodarki
wynikające m.in. ze źle prowadzonej polityki edukacyjnej, jak również regulacje prawne, które
wypychają ludzi aktywnych zawodowo z rynku pracy (wcześniejsze emerytury).
Kolejna barierą rozwoju stanowi istnienie szarej strefy. Ukrywanie obrotów przed Urzędem
Skarbowym, czy zatrudnianie pracowników na czarno, powoduje, że te przedsiębiorstwa, które
działające zgodnie z prawem nie mają szans na konkurowanie z firmami z szarej strefy.
Odpowiedzialne za taki stan rzeczy, w głównej mierze odpowiedzialne są nadmierne regulacje,
niejednoznaczne, zmienne przepisy dotyczące działalności gospodarczej i wiążące się z nimi
wysokie koszty.
35
Dla wielu przedsiębiorców działających w sektorze MSP są nadmiernie rozbudowane procedury
administracyjne. Są one przede wszystkim bardzo uciążliwe, kosztowne, wynikające z niedobrego
prawa oraz złego jego stosowania przez administracje publiczną. To co uciążliwe dla firm to przede
wszystkim różne interpretacje prawa podatkowego w rożnych urzędach skarbowych w Polsce,
długo trwające, nakładające się na siebie kontrole w przedsiębiorstwach, stosowanie różnych
kursów do przeliczania kwot w walucie obcej na potrzeby PIT, CIT, VAT i ustawy o
rachunkowości, konieczność ustalania co kwartał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla
osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących, konieczność
przechowywania przez 50 lat w formie papierowej dokumentów na podstawie której następuje
ustalenie podstawy wymiaru emerytury lub renty itd.
30. Rola Rady Polityki Pieniężnej w polskim systemie bankowym
Rada Polityki Pieniężnej (RPP) – organ Narodowego Banku Polskiego. Zadaniem RPP jest
coroczne ustalanie założeń i realizacja polityki pieniężnej państwa. Rada ustala wysokość
podstawowych stóp procentowych, określa zasady operacji otwartego rynku oraz ustala zasady i
tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Zatwierdza plan finansowy banku
centralnego oraz sprawozdanie z działalności NBP.
Zadania Rady
• Coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej i przedkładanie ich do wiadomości Sejmowi
równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej
• Składanie Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5
miesięcy od zakończenia roku budżetowego
• Ustalanie wysokości stóp procentowych NBP
• Ustalanie zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków
• Określanie górnej granicy zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i
kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych
• Zatwierdzanie planu finansowego NBP oraz sprawozdania z działalności NBP
• Przyjmowanie rocznego sprawozdania finansowego NBP .
• Ustalanie zasad operacji otwartego rynku
36

pytania na obrone (magisterskie)

Transkrypt

Podobne dokumenty

instrukcja - jak wypożyczyć kurs multimedialny

JAK ODNALEŹĆ AUDIOBOOKI W KATALOGU?

Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Monitoring mediów

Nr 54 - 04.2016r. - Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa

pobierz

Czy podczas tworzenia strony przez kreator WWW można

Agnieszka NAPIERALSKA, Bezpieczeństwo narodowe II stopień