psychologia - Instytut Psychologii UŚ
Transkrypt
psychologia - Instytut Psychologii UŚ
Uniwersytet Śląski Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii Pakiet Informacyjny ECTS dla kierunku PSYCHOLOGIA Katalog przedmiotów w roku akademickim 2010/2011 2 SPIS TREŚCI I. ECTS - EUROPEJSKI SYSTEM TRANSFERU PUNKTÓW ----------------------------------------------- 3 II . INFORMACJE O UCZELNI -------------------------------------------------------------------------------- 5 III. WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII -------------------------------------------------------------- 7 IV . INSTYTUT PSYCHOLOGII -------------------------------------------------------------------------------- 8 V. PROGRAM STUDIÓW I PUNKTY ECTS NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA --------------------------- 9 V .1. OGÓLNE INFORMACJE O STUDIACH PSYCHOLOGICZNYCH .......................................... 9 V.2. KRYTERIA KWALIFIKACJI NA STUDIA MAGISTERSKIE Z PSYCHOLOGII ...................... 9 V.3. OGÓLNE ZASADY STUDIOWANIA W SYSTEMIE ECTS NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA . 10 V .4. PROGRAM STUDIÓW KIERUNKU PSYCHOLOGIA OBOWIĄZUJĄCY STUDENTÓW, KTÓRZY ROZPOCZĘLI STUDIA PRZED ROKIEM AKADEMICKIM 2007/2008 ................ 12 V.5. PROGRAM STUDIÓW OBOWIĄZUJĄCY STUDENTÓW, KTÓRZY ROZPOCZĘŁI STUDIA W ROKU AKADEMICKIM 2007/2008 I NASTĘPNYCH ..................................................... 16 VI. KATALOG PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W ROKU AKADEMICKIM 2009/2010 -------- 19 VI.1. ROK I, SEMESTR PIERWSZY ......................................................................................... 23 VI.2. ROK I, SEMESTR DRUGI ................................................................................................ 32 VI.3. ROK II, SEMESTR TRZECI ............................................................................................. 43 VI.4. ROK II, SEMESTR CZWARTY ........................................................................................ 55 VI.5. ROK III, SEMESTR PIĄTY .............................................................................................. 68 VI.6. ROK III, SEMESTR SZÓSTY ........................................................................................... 84 VI.7. ROK IV, SEMESTR SIÓDMY ......................................................................................... 114 VI.8. ROK IV, SEMESTR ÓSMY ............................................................................................ 131 VI.9. ROK V, SEMESTR DZIEWIĄTY .................................................................................... 142 VI.10. ROK V, SEMESTR DZIESIĄTY ................................................................................... 201 VII. SEMINARIA MAGISTERSKIE-------------------------------------------------------------------------- 202 3 I. ECTS - EUROPEJSKI SYSTEM TRANSFERU PUNKTÓW WPROWADZENIE Komisja Europejska promuje współpracę pomiędzy uczelniami, uznając jej znaczenie dla podnoszenia poziomu kształcenia a dominującym elementem tej współpracy są wyjazdy studentów na studia zagraniczne. W celu promowania tej współpracy opracowany został tzw. Europejski System Transferu Punktów (European Credit Transfer System ECTS), majacy przyczynic sie do udoskonalenia procedur i szerszego uznawania studiów odbywanych za granica. ECTS pozwala w sposób jasny przedstawić zasady odbywania i zaliczania studiów, ułatwia instytucjom uznawanie osiągnięć studentów w nauce (dzięki powszechnie zrozumiałym "miernikom" - punktom i stopniom) a także umożliwia "przekładanie" czy właściwą interpretację zasad obowiązujących w systemach szkolnictwa wyższego innych krajów. Podstawą systemu ECTS są trzy następujące elementy "rdzeniowe": informacja (o programie zajęć i osiągnięciach studenta w nauce), porozumienie o programie zajęć (pomiędzy współpracującymi uczelniami i studentem) oraz stosowanie punktów ECTSu (określających "ilość" pracy, jaką musi wykonać student, aby uzyskać zaliczenie). PODSTAWOWE ELEMENTY W ECTS Te trzy (wymienione wyżej) podstawowe elementy odpowiadają w praktyce trzem kluczowym dokumentom; są to: pakiet informacyjny, formularz zgłoszeniowy/porozumienie o programie zajęć i wykaz zaliczeń. Podkreślić tu należy, że w praktyce o realizacji ECTSu decydują przede wszystkim studenci, nauczyciele i uczelnie, którym zależy na tym by studia za granicą stały się integralną częścią kształcenia. Sam w sobie, ECTS w żaden sposób nie reguluje treści, struktury czy ekwiwalencji programów studiów; są to zagadnienia dotyczące jakości kształcenia, a jako takie powinny zostać rozstrzygnięte przez same uczelnie w momencie ustalania zasad współpracy, w formie porozumień dwu- lub wielostronnych. "Kodeks dobrych rozwiązań", jakim jest ECTS, stanowi jedynie instrument pozwalający im jasno przedstawić zasady odbywania i zaliczania studiów za granicą. Pełne uznawanie studiów oznacza, że okres studiów odbyty za granicą (w tym egzaminy i inne formy oceny) zastępuje porównywalny okres studiów w uczelni macierzystej (w tym egzaminy lub inne formy oceny), niezależnie od tego, że treść uzgodnionego materiału studiów odbywanych za granicą może się różnić od programu w uczelni macierzystej. Do ECTSu uczelnie przystępują na zasadzie dobrowolności, jego stosowanie opiera się na wzajemnym zaufaniu pomiędzy współpracującymi ze sobą uczelniami i każda uczelnia sama wybiera sobie partnerów do tej współpracy. ECTS gwarantuje przejrzystość zasad zaliczania studiów poprzez następujące elementy: 1) punkty ECTS stanowiące wartość liczbową przyporządkowaną poszczególnym przedmiotom i określające "ilość pracy", jaką musi wykonać student, aby uzyskać zaliczenie z danego przedmiotu; 2) pakiet informacyjny, który zawiera - adresowane do studentów i nauczycieli - informacje na temat uczelni, instytutów/wydziałów, organizacji i struktury studiów oraz przedmiotów; 3) wykaz zaliczeń, przedstawiający osiągnięcia studenta w nauce w sposób przekrojowy, łatwy do zrozumienia i "przełożenia" z systemu zaliczeń obowiązującego w jednej uczelni na system funkcjonujący w innej uczelni; 4) porozumienie o programie zajęć - obowiązujące zarówno uczelnię macierzystą i zagraniczną, jak i studenta - które określa program zajęć, w jakich uczestniczyć ma student oraz liczbę punktów ECTS, jaka ma być przyznana za ich zaliczenie; Studenci odbywający studia za granicą powinni mieć możliwość wyboru zajęć spośród pełnego zakresu przedmiotów oferowanych w danym instytucie/wydziale (w tym w ramach studiów doktoranckich). ECTS umożliwia również kontynuację studiów za granicą. Student nie musi wracać do swej uczelni macierzystej po odbyciu okresu studiów za granicą, może starać się uzyskać dyplom w tej uczelni albo nawet przenieść do trzeciej uczelni. Uczelnie same podejmują decyzje w tym zakresie i określają warunki. PUNKTY ECTS Punkty ECTSu są wartością liczbową (od 1 do 60) przyporządkowaną poszczególnym przedmiotom na podstawie ilości pracy, jaką musi wykonać student, aby je zaliczyć. Odzwierciedlają one ilość pracy, jakiej wymaga każdy przedmiot w stosunku do całkowitej ilości pracy, jaką musi wykonać student, aby zaliczyć pełny rok akademicki studiów w danej uczelni (wykłady, ćwiczenia praktyczne, seminaria itp. oraz egzaminy lub inne formy oceny). Podstawą jest więc "całkowita ilość pracy" studenta a nie jedynie godzinowy wymiar zajęć. Ilości pracy w całym roku akademickim odpowiada 60 punktów, na semestr przypada zazwyczaj około30. 4 ZASADY PRZYZNAWANIA PUNKTÓW STUDENTOM Punkty ECTSu przyporządkowywane są przedmiotom, natomiast przyznawane są studentom, którzy spełnili wymogi niezbędne do ich zaliczenia. Studenci nie otrzymują punktów za samo uczestnictwo w zajęciach, ale muszą uzyskać zaliczenie zgodnie z kryteriami oceny obowiązującymi w uczelni zagranicznej. Wykaz zaliczeń przygotowywany przez uczelnię zagraniczną stanowi podstawowy dokument uprawniający studenta do ubiegania się o zaliczenie okresu studiów za granicą oraz "przeniesienie" punktów ECTS; stanowi także potwierdzenie faktu odbycia studiów za granicą dla przyszłych pracodawców. SKALA OCEN WG ECTS: stopień ECTS A B C D E F stopień polski 5 4,5 4,0 3,5 3,0 2,0 5 II. INFORMACJE O UCZELNI UNIWERSYTET ŚLĄSKI Adres: ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska. Tel.: (+48 32) 359 24 00; Fax: (+48 32) 359-96-05; http:// www.us.edu.pl WŁADZE UCZELNI Rektor: Prorektor ds. Finansów i Rozwoju: Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Gospodarką: Prorektor ds. Kształcenia: Prorektor ds. Studenckich, Promocji i Współpracy z Zagranicą: prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś prof. zw. dr hab. Stanisław Kucharski prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk prof. dr hab. Czesław Martysz prof. dr hab. Barbara Kożusznik OGÓLNE INFORMACJE O UNIWERSYTECIE ŚLĄSKIM Uniwersytet Śląski założony został w 1968 jako 9 tego typu placówka w Polsce. Zalążkiem Uczelni była Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego, która powstała w Katowicach w 1963, oraz działająca od 1948 roku (a której historia sięga 1928 roku) Wyższa Szkoła Pedagogiczna. Filię tworzył początkowo tylko Wydział Matematyczny, w 1966 roku otwarty został Wydział Prawa. Rodzime środowisko w zakresie nauk humanistycznych tworzył od 1934 roku również Instytut Śląski, placówka o wyłącznie naukowym charakterze, niepodejmująca zadań pedagogicznych. Uniwersytet Śląski powstał jako uczelnia składająca się z 4 wydziałów: Matematyki, Fizyki i Chemii, Wydziału Prawa i Administracji, Humanistycznego i Wydziału Techniki. Obecnie Uniwersytet Śląski jest dużą, samodzielną uczelnią - składa się z 12 wydziałów oraz 8 jednostek międzywydziałowych, usytuowanych w sześciu miastach regionu: Katowicach, Sosnowcu, Cieszynie, Chorzowie, Jastrzębiu Zdroju i Rybniku. Kadrę naukowo - dydaktyczną stanowi około 2000 pracowników, w tym 200 profesorów, 302 doktorów habilitowanych, 1095 doktorów. Społeczność studencką stanowi ponad 37 000 studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych I, II i III stopnia oraz studiów podyplomowych. Studia w Uniwersytecie Śląskim prowadzone są na 41 kierunkach i 100 specjalnościach. KALENDARZ ROKU AKADEMICKIEGO Rok akademicki podzielony jest na dwa semestry. Semestr zimowy zaczyna się 1-go października i trwa do końca drugiej dekady stycznia, kiedy to zaczynają się egzaminy sesji zimowej. Sesja poprawkowa trwa od połowy lutego do połowy marca. Semestr letni zaczyna się w połowie lutego i trwa do początku czerwca. Krótkie, około tygodniowe przerwy przypadają na święta Bożego Narodzenia i Wielkanocy. W pierwszej dekadzie czerwca rozpoczyna się letnia sesja egzaminacyjna, która trwa do końca tego miesiąca. Sesja poprawkowa jest w miesiącu wrześniu. Od czerwca do końca września nie prowadzi się wykładów i ćwiczeń. ORGANIZACJA ROKU AKADEMICKIEGO 2010/2011 (na podstawie Zarządzenia nr 21 /2010 z dnia 15 kwietnia 2010 r. Rektora Uniwersytetu Śląskiego w sprawie organizacji roku akademickiego 2010/2011) SEMESTR ZIMOWY 01.10.2010 – 13.02.2011 w tym: zajęcia dydaktyczne wakacje zimowe zajęcia dydaktyczne c.d. egzaminacyjna sesja zimowa przerwa międzysemestralna egzaminacyjna sesja poprawkowa semestru zimowego 01.10.2010 - 21.12.2010 22.12.2010 - 02.01.2011 03.01.2011 - 23.01.2011 24.01.2011 - 06.02.2011 07.02.2011 - 13.02.2011 14.02.2011 - 14.03.2011 6 SEMESTR LETNI 14.02.2011 - 30.09.2011 w tym: zajęcia dydaktyczne 14.02.2011 - 20.04.2011 wakacje wiosenne 21.04.2011 - 26.04.2011 zajęcia dydaktyczne c.d. 27.04.2011 - 05.06.2011 egzaminacyjna sesja letnia 06.06.2011 - 26.06.2011 egzaminacyjna sesja poprawkowa semestru letniego 01.09.2011 - 26.09.2011 wakacje letnie (w tym minimum 4 tygodnie nieprzerwanych wakacji letnich, praktyki zawodowe) 27.06.2011 - 30.09.2011 Dodatkowym dniem wolnym od zajęć w całej Uczelni jest 2 i 12 listopada 2010 r. WYKAZ PROWADZONYCH PROGRAMÓW STUDIÓW Informacja dostępna na stronie http://www.us.edu.pl ZASADY REKRUTACJI / ZAPISÓW NA STUDIA Uniwersytet Śląski przyjmuje kandydatów na I rok studiów stacjonarnych i niestacjonarnych w ramach limitów przyjęć oraz w drodze postępowania kwalifikacyjnego ustalonych przez Senat dla poszczególnych kierunków studiów. Szczegółowe informacje rekrutacji w roku akademickim 2009/2010 znajdują się na stronie http://www.us.edu.pl NAJWAŻNIEJSZE PRZEPISY UCZELNIANE Informacje dotyczące http://www.us.edu.pl obowiązujących w Uniwersytecie przepisów dostępne są na stronie 7 III. WYDZIAŁ PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII Adres 40-126 Katowice, ul. M.Grażyńskiego 53 Tel +48 32 3599700, +48 32 3599709 Tel/fax +48 32 3599811 e-mail: [email protected] Wydział Pedagogiki i Psychologii pod tą nazwą istnieje od 1976 roku. Korzenie swoje ma w istniejącym od początku Uniwersytetu Wydziale Humanistycznym. STRUKTURA ORGANIZACYJNA WYDZIAŁU PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII: INSTYTUT PEDAGOGIKI Katedra Pedagogiki Społecznej Zakład Patologii Społecznej i Resocjalizacji Zakład Polityki Oświatowej i Socjologii Wychowania Zakład Pedagogiki Zdrowia Zakład Podstaw Pedagogiki i Historii Wychowania Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki Mediów Zakład Pedagogiki Mediów Zakład Pedagogiki Twórczości i Ekspresji Dziecka Zakład Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Przedszkolnej Katedra Pedagogiki Specjalnej Katedra Teorii Wychowania Katedra Dydaktyki Ogólnej Zakład Pedeutologii i Zarządzania Oświatą Katedra Edukacji Muzycznej i Arteterapii INSTYTUT PSYCHOLOGII Katedra Psychologii Pracy i Organizacji Katedra Psychologii Społecznej i Środowiskowej Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej Zakład Psychologii Rozwoju i Wychowania Zakład Psychologii Ogólnej Zakład Psychologii Zdrowia i Jakości Życia CENTRUM PRZYGOTOWANIA PEDAGOGICZNEGO BIBLIOTEKA WYDZIAŁU PEDAGOGIKI I PSYCHOLOGII WŁADZE WYDZIAŁU Dziekan Prodziekan ds Nauki Prodziekan ds Studiów Stacjonarnych Prodziekan ds Studiów Niestacjonarnych Dr hab. Zbigniew Spendel Prof. UŚ dr hab. Anna Nowak Dr hab. Agnieszka Stopińska-Pająk Dr hab. Ewa Jarosz 8 IV. INSTYTUT PSYCHOLOGII Instytut Psychologii został utworzony w roku 1974 jako jednostka organizacyjna Wydziału Nauk Społecznych. W roku 1976 Instytut, obejmujący sześć zakładów, wszedł w skład powstałego wówczas Wydziału Pedagogiki i Psychologii. Pierwszym dyrektorem Instytutu Psychologii była doc. dr hab. Wilhelmina Wosińska. W roku 1984 jej funkcję przejęła prof. dr hab. Zofia Ratajczak. W tym samym roku nastąpiła likwidacja Instytutu, w miejsce którego utworzono cztery samodzielne jednostki organizacyjne: Katedrę Psychologii Ogólnej i Psychologii Pracy, Katedrę Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej, Katedrę Społecznej Psychologii Kształcenia oraz Katedrę Psychologii Klinicznej. W roku 1994 na Wydziale Pedagogiki i Psychologii przywrócono strukturę instytutową. W skład Instytutu Psychologii weszły ww. katedry, przy czym w dwóch przypadkach nastąpiła zmiana nazwy – w roku 1993 Katedra Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej została przemianowana na Katedrę Psychologii Zdrowia i Rozwoju Człowieka, zaś w roku 1996 Katedra Społecznej Psychologii Kształcenia zmieniła nazwę na: Katedra Psychologii Społecznej i Psychologii Kształcenia. Od roku 2005 strukturę Instytutu tworzyły 4 katedry i 2 zakłady: Katedra Psychologii Klinicznej i Sądowej, Katedra Psychologii Ogólnej i Psychologii Pracy, Katedra Psychologii Zdrowia i Rozwoju Człowieka, Katedra Psychologii Społecznej i Środowiskowej, Zakład Psychologii Ogólnej, Zakład Społecznej Psychologii Płci. W wyniku dalszych przekształceń, aktualną strukturę Instytutu Psychologii tworzą 2 katedry (Katedra Psychologii Pracy i Organizacji i Katedra Psychologii Społecznej i Środowiskowej) oraz 4 zakłady (Zakład Psychologii Klinicznej i Sądowej, Zakład Psychologii Ogólnej, Zakład Psychologii Rozwoju i Wychowania, Zakład Psychologii Zdrowia i Jakości Życia). Badania naukowe w Instytucie Psychologii prowadzone są w ramach ogólnego tematu: „PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA CZŁOWIEKA W OBLICZU ZMIAN W JEGO ŚRODOWISKU SPOŁECZNYM, TECHNOLOGICZNYM I NATURALNYM”. Specyfiką ośrodka psychologii w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach jest ukierunkowanie działalności na rozwiązywanie problemów praktycznych w takich dziedzinach działalności jak: szeroko rozumiana ochrona zdrowia, oświata, funkcjonowanie rodziny problematyka sądowa i penitencjarna oraz organizacja i zarządzanie. WŁADZE INSTYTUTU Dyrektor Z-ca Dyrektora ds. Ogólnych Z-ca Dyrektora ds. Dydaktycznych Prof. UŚ. dr hab. Małgorzata Górnik-Durose dr Maciej Janowski dr Joanna Mateusiak Kierownik Katedry Psychologii Pracy i Organizacji Kierownik Katedry Psychologii Społecznej i Środowiskowej Kierownik Zakładu Psychologii Klinicznej i Sądowej Kierownik Zakładu Psychologii Ogólnej Kierownik Zakładu Psychologii Rozwoju i Wychowania Kierownik Zakładu Psychologii Zdrowia i Jakości Życia Prof. dr hab. Barbara Kożusznik Prof. dr hab. Eugenia Mandal Prof. UŚ. dr hab. Jan M. Stanik Dr hab. Zbigniew Spendel Dr hab. Zofia Dołęga Prof. UŚ. dr hab. Małgorzata Górnik-Durose KONTAKT ADRES Tel. e-mail: 40-126 Katowice, +48 0-32 3599739, [email protected] ul. M. Grażyńskiego 53 Fax: +48 0-32 3589813 http://www.ip.us.edu.pl KOORDYNATOR ECTS DLA KIERUNKU PSYCHOLOGIA Dr Joanna Mateusiak; Instytut Psychologii; Wydział Pedagogiki i Psychologii; Uniwersytet Śląski; ul. M. Grażyńskiego 53; 40-126 Katowice. Tel. +48 0-32-3599739; fax. +48 0-32-3589813; e-mail: [email protected]. 9 V. PROGRAM STUDIÓW I PUNKTY ECTS NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA V .1. OGÓLNE INFORMACJE O STUDIACH PSYCHOLOGICZNYCH Studia w zakresie psychologii trwają pięć lat i kończą się uzyskaniem tytułu magisterskiego. Program studiów obejmuje: a) podstawową wiedzę teoretyczną i empiryczną z zakresu psychologii ogólnej (procesy poznawcze, emocje, motywacja, osobowość, różnice indywidualne), psychologii społecznej i psychologii rozwoju człowieka, b) przygotowanie metodologiczne (metodologia badań psychologicznych, metody statystyczne, metody diagnozy psychologicznej, elementy psychometrii), c) podstawowe przygotowanie zawodowe w zakresie dwóch wybranych specjalizacji, a od roku akademickiego 2009/2010 – dwóch profili zawodowych, spośród takich jak: - psychologia kliniczna człowieka dorosłego, - psychologia kliniczno-sądowa, - psychologia pracy i organizacji, - psychologia wychowawczo-kliniczna dzieci i młodzieży, - psychologia zdrowia i jakości życia (przed rokiem akademickim 2009/2010: specjalizacja psychologia zdrowia i choroby). d) przedmioty fakultatywne e) szereg przedmiotów uzupełniających (filozofia z elementami logiki, biologiczne podstawy zachowania, technologia informacyjna, lektorat języka angielskiego). Podstawowe cele kształcenia studentów psychologii to: wstępne przygotowanie do samodzielnej pracy w zawodzie psychologa, przede wszystkim w sektorze publicznym, ukształtowanie motywacji i rozwinięcie zdolności do dalszego samokształcenia i samodoskonalenia zawodowego w ramach studiów podyplomowych, kursów doskonalących, szkoleń specjalistycznych itp., pogłębienie wrażliwości na indywidualne i społeczne problemy psychologiczne, a także ogólnej wrażliwości etycznej i kultury intelektualnej. Naczelną ideą przyświecającą procesowi nauczania jest kształtowanie i rozwijanie u adeptów psychologii zdolności rozpoznawania zmieniających się zapotrzebowań i oczekiwań rozmaitych sektorów życia społecznego regionu śląskiego wobec psychologii jako nauki i praktyki zawodowej. Realizacja tej idei wymaga od studentów zdobycia wiedzy teoretycznej i empirycznej z zakresu psychologii ogólnej, psychologii społecznej i psychologii rozwoju człowieka, oraz odpowiedniego przygotowania metodologicznego, umożliwiającego planowanie i realizowanie własnych projektów badawczych, jak też solidnych podstaw przygotowania w zakresie wybranych profili zawodowych. Absolwent kierunku psychologia powinien być ogólnie przygotowany do rozpoznawania indywidualnych i społecznych problemów psychologicznych oraz niesienia pomocy innym. W toku kształcenia niezbędna jest wiedza z zakresu szeregu przedmiotów uzupełniających Absolwent psychologii uzyskuje podstawowe przygotowanie w zakresie dwóch wymienionych wyżej specjalizacji (profili zawodowych). Podstawowe przygotowanie w zakresie wybranej dziedziny psychologii stosowanej realizowane jest na dwóch etapach kształcenia: a) na poziomie elementarnym w zakresie wszystkich oferowanych specjalizacji (profili); b) na poziomie pogłębionym w zakresie dwóch wybranych profili (obszar zastosowań, diagnostyka i interwencja, promocja – profilaktyka – korekcja). Szczegółowa oferta programowa studiów jest aktualizowana w oparciu o wiedzę dotyczącą potrzeb ze strony różnych sfer życia społecznego. V.2. KRYTERIA KWALIFIKACJI NA STUDIA MAGISTERSKIE Z PSYCHOLOGII Postępowanie kwalifikacyjne na studia stacjonarne i niestacjonarne prowadzone jest na podstawie konkursu wyników egzaminów maturalnych. Dla kandydatów z NOWĄ MATURĄ postępowanie kwalifikacyjne obejmuje następujące przedmioty zdawane na egzaminie maturalnym na poziomie podstawowym albo rozszerzonym (egzamin zewnętrzny część pisemna): język polski, język obcy nowożytny, jeden przedmiot maturalny, wybrany spośród następujących: biologia, historia, matematyka. W przypadku, gdy kandydat zdał przedmiot na poziomie rozszerzonym stosuje się przelicznik 2. Jeśli na świadectwie dojrzałości widnieje 10 wynik egzaminu maturalnego złożonego na poziomie podstawowym i rozszerzonym, przyjmuje się korzystniejszy dla kandydata wariant. Dla kandydatów ze STARĄ MATURĄ, postępowanie kwalifikacyjne obejmuje średnią ocen z następujących przedmiotów zdawanych w części pisemnej i ustnej na egzaminie dojrzałości: język polski, oraz jeden przedmiot maturalny, wybrany spośród następujących: biologia, historia lub matematyka. Liczba miejsc dla kandydatów legitymujących się „starą i nową maturą” jest ustalona proporcjonalnie do udziału kandydatów ze „starą i nową maturą” w ogólnej liczbie kandydatów przystępujących do postępowania kwalifikacyjnego na kierunku. V.3. OGÓLNE ZASADY STUDIOWANIA W SYSTEMIE ECTS NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA Program nauki dla studiów stacjonarnych i niestacjonarnych jest jednolity. Przedmioty są realizowane w następujących formach dydaktycznych: a) Wykład (W); b) Ćwiczenia (Ć); c) Seminarium (S); d) Laboratorium lub zajęcia warsztatowe (L); e) Praktyka zawodowa (zajęcia terenowe). Student jest zobowiązany do zaliczenia (najpóźniej w terminach określonych w „Ramowym planie studiów”) wszystkich przedmiotów obligatoryjnych oraz określonej liczby wybranych przez siebie przedmiotów fakultatywnych. Do przedmiotów fakultatywnych zalicza się zajęcia, które student realizuje w ramach profili zawodowych (lub specjalizacji) i przedmiotów fakultatywnych. NA PROFIL ZAWODOWY SKŁADA SIĘ CYKL PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH PRZEZ STUDENTA NA III, IV I V ROKU STUDIÓW. WYMIAR GODZINOWY NA STUDIACH STACJONARNYCH (I NIESTACJONAR- ROK SEMESTR STUDIÓW STUDIÓW NYCH -WIECZOROWYCH) ORAZ FORMA ZAJĘĆ 5 30 (30w) Ć 30 (15w) W 30 (15w) Ć 30 (15w) L 30 (30w) Ć III 6 7 IV V 8 30 (15w) W 30 (15w) L 9 30 (30w) Ć 30 (30w) L PROPOZYCJA NAZWY PRZEDMIOTU Obszar zastosowań psychologii... (klinicznej człowieka dorosłego, wychowawczo-klinicznej dzieci i młodzieży, zdrowia i jakości życia, sądowej, pracy i organizacji) Diagnostyka i interwencja w psychologii... (klinicznej człowieka dorosłego, wychowawczoklinicznej dzieci i młodzieży, zdrowia i jakości życia, sądowej, pracy i organizacji) Promocja – profilaktyka – korekcja WYBÓR DWÓCH, Z PIĘCIU OFEROWANYCH, PROFILI ZAWODOWYCH ODBYWA SIĘ PO II ROKU. KSZTAŁCENIE NA OBU PROFILACH MA FORMĘ RÓWNOLEGŁĄ I OBEJMUJE: DLA STUDIÓW STACJONARNYCH: 270 godzin dydaktycznych – w tym 60 godzin wykładów, 120 godzin ćwiczeń i 90 godzin laboratoriów; DLA STUDIÓW NIESTACJONARNYCH - WIECZOROWYCH: 195 godzin dydaktycznych – w tym 30 godzin wykładów, 105 godzin ćwiczeń i 60 godzin laboratoriów. Dodatkowo dla obu profili łącznie przewidziany jest przedmiot: PODSTAWY INTERWENCJI KRYZYSOWEJ, który będzie realizowany w wymiarze 30 godzin (15 godzin wykładów i 15 godzin ćwiczeń) na studiach dziennych jak i wieczorowych w tym samym wymiarze. W momencie dokonywania wyboru profilu zawodowego studenci są po kursach wprowadzających w problematykę wszystkich pięciu dyscyplin psychologii stosowanej w ramach przedmiotu „ Propedeutyka psychologii (klinicznej człowieka dorosłego, wychowawczo-klinicznej dzieci i młodzieży, zdrowia i jakości życia, sądowej, pracy i organizacji)”. Kursy z propedeutyki odbywają się na II roku i obejmują 15 godzin wykładów i 30 godzin ćwiczeń dla studentów studiów stacjonarnych (i 15 godzin wykładów oraz 15 godzin ćwiczeń dla studentów studiów niestacjonarnych - wieczorowych). W ramach tych kursów studenci powinni zdobyć wiedzę na temat charaktery- 11 styki poszczególnych dziedzin psychologii stosowanej, która będzie szczegółowo pogłębiana w ramach wybranych już profili zawodowych na III, IV i V roku studiów. Obok możliwości wyboru dwóch profili zawodowych w siatce zajęć dla studentów psychologii kształcących się w trybie stacjonarnym (dziennym) i niestacjonarnym (wieczorowym) uwzględniono ofertę zajęć fakultatywnych (do indywidualnego wyboru przez studentów). Są to fakultety: F6, F7, F 8a i F8b, 9a i 9b. Studenci mają również możliwość wyboru przedmiotu ogólnokształcącego 2 – po I roku studiów (semestr 4) oraz seminarium magisterskiego – po III roku studiów. Szczegółowy regulamin zapisów na zajęcia wybieralne zamieszczony jest na stronie Instytutu Psychologii w Dziale Dydaktyka (przedmioty wybieralne): http://www.ip.us.edu.pl/?fo_id=6437&faction=binary Zasady wyboru i kryteria uczestnictwa w seminarium magisterskim reguluje odrębny dokument, który zamieszczony jest w Dziale Dydaktyka (praca magisterska): http://www.ip.us.edu.pl/?fo_id=6436&faction=binary 12 PROGRAM STUDIÓW KIERUNKU PSYCHOLOGIA OBOWIĄZUJĄCY STUDENTÓW, KTÓRZY ROZPOCZĘLI STUDIA PRZED ROKIEM AKADEMICKIM 2007/2008 V .4. PSYCHOLOGIA STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE (WIECZOROWE) (STARA SIATKA, KTÓRA W ROKU AKADEMICKIM 2010/2011 DOTYCZY STUDENTÓW V ROKU) Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Semestr 1 Filozofia z elementami logiki Historia myśli psychologicznej Wprowadzenie do psychologii Biologiczne podstawy zachowania 1 Komunikacja interpersonalna Wf J. angielski Razem wykł 45 30 60 30 30 30/00* 60 15 30 30 285/255 75 sem ćw Lab 30 egz. E E E 30 30 30 Semestr 2 Razem wykł 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Biologiczne podstawy zachowania 2 Psychologia ogólna - Procesy poznawcze Psychologia ogólna - Emocje i motywacja przedmiot fakultatywny F2 Metodologia ze statystyką S1 J. angielski Wf 60 90 60 30/15 30 30 30/00 30 30 30 30/15 24** 150/ sem ćw 30 30 Lab egz. 30 30 E E E E 30 30 30/00 330/285 15. 16. 17. 18. 19. Lp. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. * Semestr 3 Psychologia rozwoju w cyklu życia 1 Psychologia społeczna 1 Różnice indywidualne Metodologia ze statystyką S2 J. angielski Semestr 4 Elementy psychologii pracy Elementy psychologii wychowawczej J. angielski Psychologia rozwoju w cyklu życia 2 Psychologia społeczna 2 Metodologia ze statystyką M1 Psychometria i diagnoza psychologiczna D1 przedmiot fakultatywny F4 seminarium kursowe studia stacjonarne/studia niestacjonarne - wieczorowe dotyczy studiów stacjonarnych ** 6 4 8 4 2 30/00 60 Lp. Lp. Pkt. ECTS pkt. ECTS 8 12 8 4 4 36 Razem wykł 60 60 60 30 60 270 30 30 30 Razem wykł 15 15 30 60 60 30 30 30/15 30/15 300/270 15 15 sem ćw Lab 30 30 30 egz. E E E 30 pkt. ECTS 7 7 8 4 60 26 sem ćw 30 30 30 30 30 30/15 30 30 30/15 Lab egz. E E E E E pkt. ECTS 3 3 7 7 3 3 3 5 34 13 Lp. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. Lp. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. Lp. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. Lp. 50. 51. 52. 53. 54. 55. Lp. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. Lp. Semestr 5 Elementy psychologii klinicznej Elementy psychologii sądowej Elementy psychologii zdrowia Psychologia ogólna – osobowość przedmiot fakultatywny F5a przedmiot fakultatywny F5b przedmiot ogólnokształcący Semestr 6 Psychometria i diagnoza psychologiczna D2 Psychometria i diagnoza psychologiczna P Proseminarium I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 Zajęcia terenowe 1 Semestr 7 Elementy psychopatologii Metodologia ze statystyką M2 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 przedmiot fakultatywny F7 seminarium magisterskie – sem. 1 Semestr 8 II specjalizacja 1 przedmiot fakultatywny F8a I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 Zajęcia terenowe 2 seminarium magisterskie – sem. 2 Semestr 9 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Przedmiot fakultatywny F8b seminarium magisterskie – sem. 3 Semestr 10 64. seminarium magisterskie – sem. 4 Razem wykł sem 15 15 15 15 15 15 60 30 60/30 30/15 30/15 30 225/180 Razem wykł 60 30 30 30 30/15 30/15 75 285/255 30 Razem wykł 60/45 30 30/15 30/15 30/15 30/15 45/30 255/180 30 30 Razem wykł 30 60/45 30/15 30/15 75 45/30 300/225 30 30 Ćw Lab E E E E E 30 30/15 30/15 30 sem Ćw Lab egz. 30 30 E 30 30 E 30/15 30/15 75 pkt. ECTS 3 3 3 8 7 3 3 30 pkt. ECTS 8 4 5 7 3 3 30 sem Ćw Lab 30/15 egz. E E 30/15 30/15 30/15 30/15 45/30 sem ćw Lab egz. E E pkt. ECTS 8 4 3 4 4 4 6 33 pkt. ECTS 30/15 8 8 3 4 4 27 30/15 30/15 75 60 45/30 30 135 30 Razem wykł sem Ćw Lab 30 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 45/30 255/150 30 Razem wykł 45/30 egz. egz. E 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 30 45/30 45/30 120/60 60/30 sem 45/30 ćw Lab pkt. ECTS 7 3 3 4 3 4 4 6 34 egz. pkt. ECTS E 26 14 SPECJALIZACJE I i II Przedmiot Nazwa przedmiotu PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 II specjalizacja 1 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Systemowe podejście w terapii rodzin. Teoria i praktyka Diagnoza inteligencji i zdolności specjalnych dla potrzeb poradnictwa zawodowego Psychologia kliniczna wieku rozwojowego Psychologiczne problemy niepełnosprawności – diagnoza Fragmentaryczne deficyty rozwojowe, diagnoza i terapia Psychologiczne problemy niepełnosprawności – terapia Dziecko w środowisku dysfunkcyjnym - aspekty pomocy psychologicznej Systemowe podejście w pracy z rodziną. Diagnoza i psychoterapia Psychologia kliniczno-wychowawcza w działalności praktycznej przedmiot fakultatywny przedmiot fakultatywny Trening umiejętności wychowawczych Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 Podstawy systemowej terapii rodzin Psychologiczne podstawy pracy z dziećmi i młodzieżą Terapia zaburzeń mowy PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 II specjalizacja 1 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Psychologia zdrowia Psychologia zdrowia przedmiot fakultatywny Psychosomatyka Trening interpersonalny przedmiot fakultatywny Zastosowanie psychologii w medycynie 1 Podstawowe modele psychoterapii Podstawy psychologii zdrowia i choroby Zastosowanie psychologii w medycynie 2 przedmiot fakultatywny Psychoterapia Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 Wybrane zagadnienia psychologii zdrowia i choroby Psychologia zdrowia i psychosomatyka Zastosowanie psychologii w medycynie PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 Zajęcia terenowe1 Zajęcia terenowe 2 II specjalizacja 1 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Zachowania ludzi w organizacji - podstawowe problemy pracy ludzkiej Organizacja jako środowisko pracy (badanie, projektowanie, doskonalenie) przedmiot fakultatywny Zarządzanie zasobami ludzkimi i jego narzędzia Psychologia kierowania przedmiot fakultatywny Metody badania pracy i pracowników Psychologia zachowań ekonomicznych i konsumenckich Różnorodność kulturowa i kultury organizacyjne w dzisiejszym świecie Problemy i patologie pracy: profilaktyka i sposoby usuwania Kariera i rozwój zawodowy. Elementy doradztwa zawodowego i zawodoznawstwa Zarządzanie zmianą, konfliktami i sytuacjami kryzysowymi Zajęcia terenowe1 Zajęcia terenowe 2 Człowiek w systemie pracy Problemy i patologie pracy: profilaktyka i sposoby usuwania Zarządzanie zmianą, konfliktami i sytuacjami kryzysowymi 15 PSYCHOLOGIA SĄDOWA I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja12 Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 II specjalizacja 1 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Elementy prawa (karnego, procesowego, cywilnego, rodzinnego i nieletnich) Psychologia zeznań świadków i wyjaśnień osób dorosłych Psychologia kryminologiczna Problemy metodologiczne, warsztatowe i etyczne psychologicznego opiniodawstwa sądowego Psychologia zeznań świadków dzieci. Opiniowanie w różnych sprawach o znaczeniu procesowym przedmiot fakultatywny Podstawy psychologii penitencjarnej Psychologiczne opiniodawstwo sądowe (w sprawach nieletnich, opiekuńczych i rozwodowych) Psychologia sądowa - charakterystyka dyscypliny - repetytorium specjalności przedmiot fakultatywny Ekspertyza sądowa w sprawach karnych dorosłych przedmiot fakultatywny Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 Psychologia sądowa - charakterystyka dyscypliny Psychologia zeznań świadków Psychologiczne opiniodawstwo sądowe (w sprawach nieletnich, opiekuńczych i rozwodowych) PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO I specjalizacja 1 I specjalizacja 2 I specjalizacja 3 I specjalizacja 4 I specjalizacja 5 I specjalizacja 6 I specjalizacja 7 I specjalizacja 8 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 II specjalizacja 1 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Psychologia kliniczna - charakterystyka dyscypliny Zaburzenia lękowe: nerwice, zab. psychosomatyczne i zab. Łaknienia przedmiot fakultatywny Psychozy schizofreniczne, afektywne. Zab. psychiczne na podłożu organicznym i somat. Diagnostyka różnicowa w praktyce klinicznej. Specjalistyczne techniki diagnostyczne przedmiot fakultatywny Zaburzenia zachowania i osobowości Podstawy i modele psychoterapii Kierunki pomocy psychologicznej i psychoterapii Uzależnienie od środków psychoaktywnych. Uzależnienie emocjonalne. Przemoc przedmiot fakultatywny Psychologia małżeństwa i rodziny. Dysfunkcjonalność. Terapia małżeństw Zajęcia terenowe 1 Zajęcia terenowe 2 Psychologia kliniczna - charakterystyka dyscypliny Zaburzenia reaktywne i zaburzenia osobowości (ujęcie tradycyjne i DSM IV) Psychozy schizofreniczne, afektywne. zaburz. psychiczne na podłożu organicznym i somat. 16 V.5. PROGRAM STUDIÓW OBOWIĄZUJĄCY STUDENTÓW, KTÓRZY ROZPOCZĘŁI STUDIA W ROKU AKADEMICKIM 2007/2008 I NASTĘPNYCH PSYCHOLOGIA STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE (WIECZOROWE) (NOWA SIATKA, KTÓRA W ROKU AKADEMICKIM 2009/2010 OBOWIĄZUJE STUDENTÓW I, II, III ORAZ IV ROKU) Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Lp. 10 11 12 13 14 15 16 17 Lp. 18 19 20 21 22 Lp. 23 24 25 26 27 28 29 Semestr 1 Filozofia z elementami logiki Kierunki rozwoju psychologii razem wykł sem 45 15 30/15 30/15 Wprowadzenie do psychologii i historia myśli psychologicznej 60 30 Biologiczne podstawy zachowania 30 Przedmiot ogólnokształcący 1 – Logika 30 15 Komunikacja interpersonalna 30/15 Technologia informacyjna 30/15 Wf 30/00 J. angielski 60/45 Semestr 2 Biologiczne podstawy zachowania Zarys neurobiologii Procesy poznawcze Emocje i motywacja Poznawcza psychologia stosowana Metodologia badań psychologicznych i statystyka J. angielski Wf Semestr 3 Osobowość Psychologia różnic indywidualnych Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia Propedeutyka psychologii pracy i organizacji Propedeutyka psychologii zdrowia i jakości życia Semestr 4 Metodologia badań psychologicznych i statystyka Psychologia społeczna Stosowana psychologia rozwoju Przedmiot ogólnokształcący 2 Propedeutyka psychologii wychowawczo-klinicznej Propedeutyka psychologii klinicznej Propedeutyka psychologii sądowej Ćw lab 30 30 egz. ECTS E E E 6 3 8 3 4 2 2 30 15 E 30/15 30/15 30/00 60/45 345/255 90/75 razem wykł 15 45 60 60 30 30 60/45 30/00 15 15 30 30 330/285 105 razem wykł 60 60 60 45/30 45/30 30 30 30 15 15 30 30 30 30/15 30/15 270/240 120 150/120 razem wykł 30 60 60 30/15 45/30 45/30 45/30 15 30 30 15 15 15 30/15 30/15 30/15 30/15 315/255 120 165/105 sem 2 195/135 60/45 ćw lab 30 30 30 30 15 60/45 30/00 15 30 egz. ECTS E 3 3 7 8 2 4 3 E E E 225/180 sem sem ćw ćw 30 lab egz. ECTS E E E E E 8 7 7 4 4 30 lab 15 30 egz. E 30 E E E 30 ECTS 4 7 5 2 4 4 4 30 17 Lp. 30 31 32 33 34 35 Lp. 35 36 37 38 39 40 Lp. Semestr 5 Psychometria Psychopatologia Wybrane metody diagnozy psychologicznej Społeczna psychologia stosowana Profil zawodowy I (1): obszar zastosowań psychologii Profil zawodowy II (1): obszar zastosowań psychologii Semestr 6 Etyka zawodu psychologa Diagnoza psychologiczna Fakultet F 6 Profil zawodowy I (1): obszar zastosowań psychologii Profil zawodowy II (1): obszar zastosowań psychologii Praktyka po III roku Semestr 7 Metodologia badań psychologicznych i statystyka Pomoc psychologiczna Seminarium magisterskie Fakultet F 7 Razem wykł 60 60 30 60 30 30 30 30 30 30 30 30 270 90 120 60 Razem wykł Ćw lab sem Ćw lab egz. ECTS 30 E E 8 8 2 5 2 2 30 30 sem E 30 15 60 30 30 0 90/45 30/15 90/45 30/15 15 30 30 30/15 30/15 30/15 30/15 300/210 105/75 135/105 60/30 Razem wykł Ćw lab sem 41 30 30 42 60 30 30 43 45/30 45/30 44 60/30 30/15 30/15 45 Profil zawodowy I (2): diagnostyka i interwencja w psychologii 30 30 Profil zawodowy II (2): diagnostyka i interwencja w psychologii 46 30 30 47 Profil zawodowy I i II: podstawy interwencji kryzysowej 30 15 15 Lp. Semestr 8 Zaawansowana analiza danych Seminarium magisterskie Fakultet F 8 a Fakultet F 8 b 48 49 50 51 52 Profil zawodowy I (2): diagnostyka i interwencja w psychologii 53 Profil zawodowy II (2): diagnostyka i interwencja w psychologii 54 Praktyka po IV roku Lp. Semestr 9 Zaawansowana analiza danych Seminarium magisterskie Fakultet F 9 a Fakultet F 9 b 55 56 57 58 59 Profil zawodowy I (3): promocja – profilaktyka – korekcja 60 Profil zawodowy II (3): promocja - profilaktyka – korekcja Semestr 10 61 Seminarium magisterskie 61 Przygotowanie pracy magisterskiej i egzamin dyplomowy Lp. Studia stacjonarne Studia niestacjonarne 285/240 105/90 45/30 135/120 Razem wykł sem Ćw 27 egz. ECTS E E 4 8 2 8 8 3 E E 33 egz. ECTS E E 4 8 3 5 3 3 4 E 30 lab 45/30 15 30/15 45/30 45/30 30/15 30/15 30/15 30/15 60/30 30/15 30/15 60/30 30/15 30/15 egz. E E E ECTS 5 3 3 2 7 7 3 270/150 105/60 45/30 30/15 90/45 Razem wykł sem ćw lab egz. ECTS 15 45/30 45/30 60/30 30/15 30/15 30 30 60 30 60 30 15 E 30 30 3 7 5 2 8 8 270/225 30/15 45/30 120/105 75 33 Razem wykł sem ćw Lab 45/30 45/30 45/30 45/30 30 E egz. ECTS E 7 20 27 2700 870 1275 375 180 33 300 2160 750 1005 285 120 33 300 18 PRO F I L ZA WO DO WY I i II Nazwa ogólna bloku przedmiotów Nazwa szczegółowa przedmiotu PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) PZ I (3) PZ II (3) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja Promocja – profilaktyka – korekcja PZ I (1.1) PZ II (1.1) Zaburzenia zachowania, osobowości i zaburzenia lękowe PZ I (1.2) PZ II (1.2) Przedmiot i struktura psychologii klinicznej. Zakres zastosowań psychologii klinicznej PZ I (1.3) PZ II (1.3) Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych PZ I (1.4) PZ II (1.4) Zaburzenia psychotyczne i zaburzenia afektywne PZ I (2.1) PZ II (2.1) Diagnostyka różnicowa w praktyce klinicznej. Specjalistyczne techniki diagnostyczne PZ I (2.2) PZ II (2.2) Podstawy klinicznej diagnozy psychologicznej. Postępowanie diagnostyczne PZ I (2.3) PZ II (2.3) Interwencja kryzysowa w sytuacjach traumatycznych, w sytuacji kryzysu oraz w wybranych formach patologii zjawisk społecznych PZ I (3.1) PZ II (3.1) Podstawy i modele psychoterapii PZ I (3.2) PZ II (3.2) Pomoc psychologiczna małżeńska i rodzinna PSYCHOLOGIA SĄDOWA PZ I (1) PZ II (1) Obszar zastosowań PZ I (2) PZ II (2) Diagnostyka i interwencja PZ I (3) PZ II (3) Promocja – profilaktyka – korekcja PZ I (1.1)PZ II (1.1) Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy PZ I (1.2)PZ II (1.2) Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym PZ I (1.3)PZ II (1.3) Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym PZ I (1.4)PZ II (1.4) Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy nieletnich (zagadnienia szczegółowe) PZ I (2.1)PZ II (2.1) Poradnictwo i interwencje psychologiczne w sprawach sądowych PZ I (2.2)PZ II (2.2) Psychologia zeznań świadków oraz wyjaśnień podejrzanych (oskarżonych) PZ I (2.3)PZ II (2.3) Psychologiczne opniodawstwo sądowe w sprawach szczególnych (karnych i cywilnych) PZ I (3.1) PZ II (3.1) Psychologia resocjalizacyjna PZ I (3.2) PZ II (3.2) Psychologiczne problemy profilaktyki społecznej PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) PZ I (3) PZ II (3) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja Promocja – profilaktyka – korekcja PZ I (1.1)PZ II (1.1) Stan psychospołeczny organizacji PZ I (1.2)PZ II (1.2) Podstawy psychologii pracy PZ I (1.3)PZ II (1.3) Kariera i rozwój zawodowy PZ I (1.4)PZ II (1.4) Metody badania pracy i pracowników PZ I (2.1)PZ II (2.1) Psychologia organizacji PZ I (2.2)PZ II (2.2) Psychologia zarządzania. Zarządzanie: ludzie i otoczenie PZ I (2.3)PZ II (2.3) Budowanie interwencyjnych projektów organizacyjnych PZ I (3.1) PZ II (3.1) Zarządzanie zasobami ludzkimi i jego narzędzia PZ I (3.2) PZ II (3.2) Problemy w zarządzaniu. Diagnoza i kreowanie rozwiązań PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY PZ I (1.3) PZ II (1.3) Psychologiczna analiza współczesnych środowisk wychowawczych Problemy rozwojowe, wychowawcze i kliniczne dzieci i młodzieży w świetle funkcjonowania rodziny i środowisk pozarodzinnych Psychospołeczne problemy niepełnosprawności dzieci i młodzieży PZ I (1.4) PZ II (1.4) Analiza studiów przypadków w świetle wybranych problemów wychowawczo-klinicznych PZ I (2.1) PZ II (2.1) Diagnoza wychowawczo-kliniczna wybranych obszarów funkcjonowania dzieci i młodzieży PZ I (2.2) PZ II (2.2) Specyfika diagnozy i interwencji psychologicznej w okresie dzieciństwa i adolescencji PZ I (2.3) PZ II (2.3) Wybrane metody i techniki diagnozy i terapii PZ I (3.1) PZ II (3.1) Promowanie optymalnego rozwoju PZ I (3.2) PZ II (3.2) Metody wspomagania zaburzonego rozwoju oraz metody terapii PZ I (1.1) PZ II (1.1) PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) PZ I (3) PZ II (3) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja Promocja – profilaktyka – korekcja PZ I (1.2) PZ II (1.2) PSYCHOLOGIA ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA PZ I (1) PZ II (1) Obszar zastosowań PZ I (2) PZ II (2) Diagnostyka i interwencja PZ I (3) PZ II (3) Promocja – profilaktyka – korekcja PZ I (1.1) PZ II (1.1) Człowiek wobec wyzwań współczesności PZ I (1.2) PZ II (1.2) Psychosomatyka PZ I (1.3) PZ II (1.3) Somatopsychologia PZ I (1.4) PZ II (1.4) Trening interpersonalny PZ I (2.1) PZ II (2.1) Metody diagnozy i pomiaru w psychologii zdrowia j jakości życia PZ I (2.2) PZ II (2.2) Wprowadzenie do psychoterapii PZ I (2.3) PZ II (2.3) Zastosowanie psychoterapii w praktyce PZ I (3.1) PZ II (3.1) Metody poprawy jakości życia w cyklu życia PZ I (3.2) PZ II (3.2) Coaching 19 VI. KATALOG PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W ROKU AKADEMICKIM 2010/2011 KATALOG PRZEDMIOTÓW 1 REALIZOWANYCH NA KIERUNKU PSYCHOLOGIA W ROKU AKADEMICKIM 2010/2011 STUDIA STACJONARNE I STUDIA NIESTACJONARNE (WIECZOROWE) Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Semestr 1 * razem wykł Sem Filozofia z elementami logiki Kierunki rozwoju psychologii 45 15 30/15 30/15 Wprowadzenie do psychologii i historia myśli psychologicznej 60 30 Biologiczne podstawy zachowania 30 Przedmiot ogólnokształcący 1 30 15 Komunikacja interpersonalna 30/15 Technologia informacyjna 30/15 Wf 30/00 J. angielski 60/45 Lp. 10 11 12 13 14 15 16 17 Lp. 18 19 20 21 22 Lp. 23 24 25 26 27 28 29 1 Semestr 2 Biologiczne podstawy zachowania Zarys neurobiologii Procesy poznawcze Emocje i motywacja Poznawcza psychologia stosowana Metodologia badań psychologicznych i statystyka J. angielski Wf Semestr 3 Osobowość Psychologia różnic indywidualnych Psychologia rozwoju człowieka w cyklu życia Propedeutyka psychologii pracy i organizacji Propedeutyka psychologii zdrowia i jakości życia Semestr 4 Metodologia badań psychologicznych i statystyka Psychologia społeczna Stosowana psychologia rozwoju Przedmiot ogólnokształcący 2 Propedeutyka psychologii wychowawczo-klinicznej Propedeutyka psychologii klinicznej Propedeutyka psychologii sądowej ćw lab 30 30 egz. ECTS E E E 6** 3 8 3 4 2 2 30 15 E 30/15 30/15 30/00 60/45 345/255 90/75 razem wykł 15 45 60 60 30 30 60/45 30/00 15 15 30 30 330/285 105 razem wykł 60 60 60 45/30 45/30 30 30 30 15 15 30 30 30 30/15 30/15 270/240 120 150/120 razem wykł 30 60 60 30/15 45/30 45/30 45/30 15 30 30 15 15 15 30/15 30/15 30/15 30/15 315/255 120 165/105 Sem 2 195/135 60/45 ćw lab 30 30 30 30 15 60/45 30/00 15 30 egz. ECTS E 3 3 7 8 2 4 3 E E E 225/180 sem sem ćw ćw 30 lab egz. ECTS E E E E E 8 7 7 4 4 30 lab 15 30 egz. ECTS E 30 E E E 30 I – IV rok studiów realizuje program studiów obowiązujący od roku akademickiego 2007/2008 (tzw. „nowa siatka”), V rok studiów realizuje program wg „tzw. starej siatki” * studia stacjonarne/studia niestacjonarne ** punktacja ECTS na studiach niestacjonarnych dotyczy studentów I – III roku 4 7 5 2 4 4 4 30 20 Semestr 5 Lp. 30 31 32 33 34 35 Psychometria Psychopatologia Wybrane metody diagnozy psychologicznej Społeczna psychologia stosowana Profil zawodowy I (1): obszar zastosowań psychologii PZ I (1.1) Profil zawodowy II (1): obszar zastosowań psychologii PZ II (1.1) razem wykł 60 60 30 60 30 30 30 30 30 30 30 30 270 90 120 60 Ćw lab Razem wykł Semestr 6 35 Etyka zawodu psychologa 30 15 36 Diagnoza psychologiczna 60 30 37 Fakultet F 6 30 0 38 Profil zawodowy I (1): obszar zastosowań psychologii PZ I (1.2;1.3;1.4) 90/45 30/15 39 Profil zawodowy II (1): obszar zastosowań psychologii PZ II (1.1;1.3;1.4) 90/45 30/15 40 Praktyka po III roku Semestr 7 41 42 43 44 45 Metodologia badań psychologicznych i statystyka Pomoc psychologiczna Seminarium magisterskie Fakultet F 7 Profil zawodowy I (2): diagnostyka i intrerwencja w psychologii PZ I (2.1) zawodowy II (2): diagnostyka i intrerwencja w psychologii PZ II 46 Profil (2.1) 47 Profil zawodowy I i II: podstawy interwencji kryzysowej Semestr 8 Lp. 48 49 50 51 52 Zaawansowana analiza danych Seminarium magisterskie Fakultet F 8 a Fakultet F 8 b Profil zawodowy I (2): diagnostyka i intrerwencja w psychologii PZ I (2.2; 2.3) Profil zawodowy II (2): diagnostyka i intrerwencja w psychologii PZ II 53 (2.2; 2.3) 54 Praktyka po IV roku ćw lab egz. ECTS 30 E E 8 8 2 5 2 2 30 30 Lp. Lp. sem 300/210 105/75 Razem wykł sem E 15 30 30 30/15 30/15 30/15 30/15 sem 135/105 60/30 Ćw lab 30 30 60 30 30 45/30 45/30 60/30 30/15 30/15 30 30 30 30 15 285/240 105/90 Razem wykł egz. ECTS E E 4 8 2 8 8 3 E E 33 egz. ECTS E E 4 8 3 5 3 E 45/30 30 15 3 4 45/30 135/120 30 sem ćw 45/30 15 45/30 30/15 30/15 30/15 60/30 30/15 lab egz. ECTS E 5 3 3 2 7 30/15 30/15 60/30 30/15 30/15 E 30/15 E 270/150 105/60 45/30 30/15 90/45 sem ćw Lab Lp. Semestr 9 Razem wykł 60 61 62 63 64 65 66 67 I specjalizacja 9 I specjalizacja 10 I specjalizacja 11 I specjalizacja 12 II specjalizacja 2 II specjalizacja 3 Przedmiot fakultatywny F8b Seminarium magisterskie – sem. 3 30 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 45/30 30 255 30 45/30 120/60 60/30 Semestr 10 Razem wykł sem ćw lab 68 Seminarium magisterskie – sem. 4 45/30 Lp. 27 30 egz. ECTS E 7 3 3 4 3 4 4 6 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 30/15 45/30 45/30 7 3 34 egz. ECTS E 26 21 PROFIL ZAWODOWY I i II Nazwa ogólna bloku przedmiotów Nazwa szczegółowa przedmiotu PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja PZ I (1.1) PZ II (1.1) Zaburzenia zachowania, osobowości i zaburzenia lękowe PZ I (1.2) PZ II (1.2) Przedmiot i struktura psychologii klinicznej. Zakres zastosowań psychologii klinicznej PZ I (1.3) PZ II (1.3) Zaburzenia spowodowane używaniem środków psychoaktywnych PZ I (1.4) PZ II (1.4) Zaburzenia psychotyczne i zaburzenia afektywne PZ I (2.1) PZ II (2.1) Diagnostyka różnicowa w praktyce klinicznej. Specjalistyczne techniki diagnostyczne PZ I (2.2) PZ II (2.2) Podstawy klinicznej diagnozy psychologicznej. Postępowanie diagnostyczne PZ I (2.3) PZ II (2.3) Interwencja kryzysowa w sytuacjach traumatycznych, w sytuacji kryzysu oraz w wybranych formach patologii zjawisk społecznych PSYCHOLOGIA SĄDOWA PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja PZ I (1.1)PZ II (1.1) Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy PZ I (1.2)PZ II (1.2) Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym PZ I (1.3)PZ II (1.3) Psychologia sądowa. Psycholog jako biegły sądowy i jego rola w procesie sądowym PZ I (1.4)PZ II (1.4) Psychologiczne mechanizmy kryminogenezy nieletnich (zagadnienia szczegółowe) PZ I (2.1)PZ II (2.1) Poradnictwo i interwencje psychologiczne w sprawach sądowych PZ I (2.2)PZ II (2.2) Psychologia zeznań świadków oraz wyjaśnień podejrzanych (oskarżonych) PZ I (2.3)PZ II (2.3) Psychologiczne opniodawstwo sądowe w sprawach szczególnych (karnych i cywilnych) PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja PZ I (1.1)PZ II (1.1) Stan psychospołeczny organizacji PZ I (1.2)PZ II (1.2) Podstawy psychologii pracy PZ I (1.3)PZ II (1.3) Kariera i rozwój zawodowy PZ I (1.4)PZ II (1.4) Metody badania pracy i pracowników PZ I (2.1)PZ II (2.1) Psychologia organizacji PZ I (2.2)PZ II (2.2) Psychologia zarządzania. Zarządzanie: ludzie i otoczenie PZ I (2.3)PZ II (2.3) Budowanie interwencyjnych projektów organizacyjnych PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY PZ I (1.3) PZ II (1.3) Psychologiczna analiza współczesnych środowisk wychowawczych Problemy rozwojowe, wychowawcze i kliniczne dzieci i młodzieży w świetle funkcjonowania rodziny i środowisk pozarodzinnych Psychospołeczne problemy niepełnosprawności dzieci i młodzieży PZ I (1.4) PZ II (1.4) Analiza studiów przypadków w świetle wybranych problemów wychowawczo-klinicznych PZ I (2.1) PZ II (2.1) Diagnoza wychowawczo-kliniczna wybranych obszarów funkcjonowania dzieci i młodzieży PZ I (2.2) PZ II (2.2) Specyfika diagnozy i interwencji psychologicznej w okresie dzieciństwa i adolescencji PZ I (2.3) PZ II (2.3) Wybrane metody i techniki diagnozy i terapii PZ I (1.1) PZ II (1.1) PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja PZ I (1.2) PZ II (1.2) PSYCHOLOGIA ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA PZ I (1) PZ II (1) PZ I (2) PZ II (2) Obszar zastosowań Diagnostyka i interwencja PZ I (1.1) PZ II (1.1) Człowiek wobec wyzwań współczesności PZ I (1.2) PZ II (1.2) Psychosomatyka PZ I (1.3) PZ II (1.3) Somatopsychologia PZ I (1.4) PZ II (1.4) Trening interpersonalny PZ I (2.1) PZ II (2.1) Metody diagnozy i pomiaru w psychologii zdrowia j jakości życia PZ I (2.2) PZ II (2.2) Wprowadzenie do psychoterapii PZ I (2.3) PZ II (2.3) Zastosowanie psychoterapii w praktyce W roku akademickim 2010/2011 program PZ I i II obowiązuje studentów III i IV roku (nowa siatka) SPECJALIZACJE I i II Przedmiot Nazwa przedmiotu PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO I specjalizacja 9 Kierunki pomocy psychologicznej i psychoterapii I specjalizacja 10 Uzależnienie od środków psychoaktywnych. Uzależnienie emocjonalne. Przemoc I specjalizacja 11 przedmiot fakultatywny – Pomoc psychologiczna małżeńska i rodzinna (SD); Psychologiczna praca z grupą (SW) I specjalizacja 12 Psychologia małżeństwa i rodziny. Dysfunkcjonalność. Terapia małżeństw II specjalizacja 2 Zaburzenia reaktywne i zaburzenia osobowości (ujęcie tradycyjne i DSM IV) II specjalizacja 3 Psychozy schizofreniczne, afektywne, zaburz. psychiczne na podłożu organicznym i somat. 22 PSYCHOLOGIA KLINICZNO-SĄDOWA I specjalizacja 9 Psychologia sądowa - charakterystyka dyscypliny - repetytorium specjalności I specjalizacja 10 przedmiot fakultatywny – Kryminologiczno – kryminalistyczne teorie wybranych przestępstw I specjalizacja 11 Ekspertyza sądowa w sprawach karnych dorosłych I specjalizacja 12 przedmiot fakultatywny – Zastosowanie psychologii klinicznej w praktyce sądowej II specjalizacja 2 Psychologia zeznań świadków II specjalizacja 3 Psychologiczne opiniodawstwo sądowe (w sprawach nieletnich, opiekuńczych i rozwodowych) PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI I specjalizacja 9 Różnorodność kulturowa i kultury organizacyjne w dzisiejszym świecie I specjalizacja 10 Problemy i patologie pracy: profilaktyka i sposoby usuwania I specjalizacja 11 Kariera i rozwój zawodowy. Elementy doradztwa zawodowego i zawodoznawstwa I specjalizacja 12 Zarządzanie zmianą, konfliktami i sytuacjami kryzysowymi II specjalizacja 2 Problemy i patologie pracy: profilaktyka i sposoby usuwania II specjalizacja 3 Zarządzanie zmianą, konfliktami i sytuacjami kryzysowymi PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY I specjalizacja 9 Psychologia kliniczno-wychowawcza w działalności praktycznej I specjalizacja 10 przedmiot fakultatywny – Psychologiczne aspekty prokreacji I specjalizacja 11 przedmiot fakultatywny – Wartości preferowane przez dzieci i dorastających I specjalizacja 12 Trening umiejętności wychowawczych II specjalizacja 2 Psychologiczne podstawy pracy z dziećmi i młodzieżą II specjalizacja 3 Terapia zaburzeń mowy PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY I specjalizacja 9 Podstawy psychologii zdrowia i choroby I specjalizacja 10 Zastosowanie psychologii w medycynie 2 I specjalizacja 11 przedmiot fakultatywny – Praca z genogramem I specjalizacja 12 Psychoterapia II specjalizacja 2 Psychologia zdrowia i psychosomatyka II specjalizacja 3 Zastosowanie psychologii w medycynie W roku akademickim 2010/2011 program specjalizacji obowiązuje studentów V roku (stara siatka) 23 VI.1. ROK I, SEMESTR PIERWSZY 24 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. 1 Rok Semestr System studiów I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Podstawowy Wymagania wstępne brak Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura zalecana Prowadzący zajęcia Lp. Liczba godzin 45 Semestr System studiów w tym: wykł sem 15 ćw 30 Lab Forma zaliczenia ECTS Egzamin 6 Zapoznanie studentów z głównymi problemami i najważniejszymi kierunkami filozofii; wykazanie istotnych związków między filozofią i psychologią. Nabycie kompetencji posługiwania się podstawowym filozoficznym aparatem pojęciowym – w tym używanym w literaturze psychologicznej; samodzielnego analizowania tekstów kultury oraz osadzania ich w szerszym kontekście filozoficznym; Nabycie umiejętności krytycznej oceny argumentacji i stanowisk teoretycznych. Zapoznanie studentów z podstawową problematyką moralną, zagadnienie odpowiedzialności, deontologia, utylitaryzm, etyka charakteru wykład, dyskusja, analiza tekstu Egzamin pisemny Zaliczenie: zaliczenie na ocenę Pojęcie filozofii. Filozofia jako dziedzina wiedzy, specyfika namysłu filozoficznego, dziedziny filozofii. Warunki poznania racjonalnego. Pojęcie prawdy. Zagadnienie źródeł poznania. Zagadnienia granic poznania. Spór o uniwersalia. Metafizyczny realizm a metafizyczny idealizm. Zagadnienie duszy i ciała: dualizm skrajny, dualizm umiarkowany, materializm i spirytualizm. Determinizm, indeterminizm i finalizm. Podstawy metodologii nauk humanistycznych, pozytywizm i antypozytywizm, hermeneutyka. Elementy filozofii moralnej, główne teorie normatywne, etyka charakteru, elementy teorii odpowiedzialności K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, dowolne wydanie A. Anzenbacher, Wprowadzenie do filozofii, Kraków 2003 F. Ricken, Etyka ogólna, Kety 2001 B. Russell, Problemy filozofii, Warszawa 2002 Wł. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I-III, dowolne wydanie Wykład: dr Piotr Machura Ćwiczenia: dr Maria Niemczuk, dr Marta Ples, dr Grzegorz Mitrowski Wydział Pedagogiki i Psychologii 2 Rok PSYCHOLOGIA FILOZOFIA Z ELEMENTAMI LOGIKI Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Instytut Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA FILOZOFIA Z ELEMENTAMI LOGIKI I 1 studia stacjonarne Liczba godzin w tym: wykł sem ćw studia niestacjonarne 45 15 30 Lab Forma zaliczenia ECTS Egzamin 6 Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z głównymi problemami tradycji filozoficznej, historycznym rozwojem problematyki począwszy od starożytności do współczesności z uwzględnieniem zagadnień logicznych. Po ukończeniu kursu student powinien posiadać wiedzę z zakresu historii filozofii oraz głównych nurtów współczesności, orientować się w problematyce filozoficznej, swobodnie operować podstawowymi pojęciami filozoficznymi, znać główne metody badań filozoficznych Metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie: składową oceny jest aktywność na zajęciach, znajomość tekstów źródłowych oraz kolokwium sprawdzające z całości materiału (termin: styczeń). Czas trwania: 2 godz. Egzamin ustny z całości materiału.. Czas trwania egzaminu: 30 min odpowiedź 1 studenta. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń! 25 Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Jońska filozofia przyrody – problematyka arche, zagadnienia kosmo-ontologiczne (Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Ksenofanes, Heraklit z Efezu, Empedokles, atomiści, szkoła pitagorejska). Sokrates – intelektualizm etyczny, problematyka moralna, dialektyka sokratejska. Główne założenia systemu filozoficznego Platona – nauka o ideach, nauka o przyrodzie, teoria człowieka i problematyka duszy, teoria poznania, zagadnienia metafizyczne i moralne. Arystotelesa problematyka filozofii bytu ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień logicznych – teoria pojęć i sądów. Szkoły etyczne starożytności – stoicyzm, epikureizm, sceptycyzm. Teocentryczna filozofia średniowiecza – św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu. Główne stanowiska filozoficzne nowożytności – R. Descartes, B. Pascal, B. Spinoza, G.W. Leibniz – problem metody, problematyka substancji, zagadnienia metafizyczne i antropologiczne. Podstawowe założenia empiryzmu angielskiego. Filozofia transcendentalna I. Kanta – „przewrót kopernikański”, struktura poznania, estetyka transcendentalna, logika transcendentalna – ze szczególnym uwzględnieniem problematyki analityki pojęć i sądów, dialektyka i problematyka etyczna. Główne stanowiska filozofii współczesnej – fenomenologia E. Husserla, ontologia fundamentalna M. Heideggera, egzystencjalizm, neotomizm i personalizm. Ćwiczenia G. Reale: Historia filozofii starożytnej, T. 1-3, Lublin 1993 – 2001; J. Legowicz: Historia filozofii, Warszawa 1980; Z. Kuderowicz: Filozofia nowożytnej Europy; Z. Kuderowicz, Filozofia współczesna, T. 1-2, różne wydania; J. Tischner: Filozofia współczesna, Kraków 1989; T. Gadacz: Historia filozofii XX wieku nurty, T. 2. Kraków 2009. Teksty źródłowe – realizacja na ćwiczeniach z tegoż przedmiotu Wykład: dr Elżbieta Struzik Ćwiczenia: dr Elżbieta Struzik 26 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 wykł 30 15 w tym: sem ćw Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 3 3 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA KIERUNKI ROZWOJU PSYCHOLOGII 3 Rok Instytut Psychologii brak Nabycie kompetencji w zakresie posługiwania się psychologicznym aparatem pojęciowym umożliwiającym krytyczne czytanie tekstów, Zdolność samodzielnego osadzania treści literaturowych w szerszym kontekście teoretycznym, Zdolność do krytycznej oceny argumentacji i stanowisk teoretycznych, Zdolność oceny problemów życiowych człowieka z określonej perspektywy teoretycznej. Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych Egzamin pisemny złożony z dwóch części: testu wiadomości z całego materiału oraz szerszej wypowiedzi na postawione pytanie związane z przeczytaną przez studenta lekturą Poznanie naukowe a poznanie potoczne - kryteria poznania naukowego. Psychologia postaci - opozycja do atomistycznego rozumienia psychiki. Kurt Lewin i Wolfgang Köhler - impuls do powstania subdyscyplin psychologii. Retrospektywno - prospektywny model osobowości w teorii analitycznej C.G. Junga jako antyteza klasycznej freudowskiej psychoanalizy. Psychologia indywidualna A. Adlera - pionierski nurt psychospołecznej orientacji w psychoanalizie. "Humanizmu dialektyczny" Ericha Fromma - mariaż idei psychoanalitycznych z Karola Marksa koncepcją człowieka. Karen Horney - próba wyeliminowania z psychoanalizy ograniczeń narzuconych przez mechanistyczną, biologiczną orientację. kulturowe i interpersonalne aspekty teorii H.S. Sullivana. Teoria relacji z obiektem jako współczesne rozwinięcie klasycznej psychoanalizy. Skinnerowska teoria wzmocnienia sprawczego jako kontynuacja psychologii behawiorystycznej J. Watsona. Behawioryzm kognitywny neobehawiorystów (E. Tolman i C. Hull). Społeczne teorie uczenia się (W. Mischel i A.Bandura). Rola motywacji w uczeniu się - lokalizacja kontroli. Carl Rogers - teoria organicystyczna w obrębie psychologii humanistycznej. Psychologia poznawcza - nowa, umiarkowana forma behawioryzmu. Modele w psychologii poznawczej. Psychologia egzystencjalna - narodziny i związek z innymi kierunkami psychologii (naturalistyczne koncepcje człowieka, behawioryzm, psychoanaliza, psychologia humanistyczna). Koncepcja człowieka w ujęciu R. Maya. Pytania psychologii egzystencjalnej o możliwości i granice poznania drugiego człowieka Podręczniki: Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Stachowski R. (2000). Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych. Warszawa: Scholar Schultz D.P., Schultz S.E. (2008): Historia współczesnej psychologii. Kraków: Wydawnictwo UJ Psychologia. Podręcznik akademicki. t. 1 red. J. Strelau, Gdańsk: GWP Robert J. Sternberg (1999). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: WSiP Gerd Mietzel : Wprowadzenie do psychologii. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk: GWP Carol Tavris, Carol Wade: Psychologia. Podejścia oraz koncepcje. Poznań: Zysk i Ska Wydawnictwo Tony Malim, Ann Birch, Alison Wadeley: Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN Tomaszewski T. (1998). Główne idee współczesnej psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak Opoczyńska M. (red). (1999). Wprowadzenie do psychologii egzystencjalnej . Kraków: Wydawnictwo UJ Obowiązkowa lektura: Adler A. (1986). Sens życia. Warszawa: PWN Watson J.B. (1981). Psychologia, jak widzi ją behawiorysta. Przegląd Psychologiczny, 24, s. 497-514. Fromm E.: Mieć czy być. Karen Horney : Neurotyczna osobowość naszych czasów. May R. (1994). Odwaga tworzenia, Poznań, Wyd. Rebis. Kozielecki J. Koncepcje psychologiczne człowieka Kazimierz Obuchowski : Przez Galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Zysk i S-ka Hock R.R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii (rozdz. 3 i rozdz.4) Jung C.G. (1992). O naturze kobiety. Poznań: Wydawnictwo BRAMA. May R (1995). O istocie człowieka. Szkice z psychologii egzystencjalnej. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Thorndicke E.L. (1990). Uczenie się ludzi. Warszawa: PWN. dr hab. Grażyna Mendecka, prof. UŚ 27 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 8 podstawowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII I HISTORIA MYŚLI PSYCHOLOGICZNEJ 4 Rok Instytut Psychologii brak Zapoznanie z genezą współczesnych szkół, teorii oraz wybranych koncepcji psychologicznych. Zapoznanie z dorobkiem polskiej myśli psychologicznej. Zapoznanie z podstawowymi metodami badan psychologicznych. Wprowadzenie systemu pojęć niezbędnych do tworzenia wiedzy o ogólnych prawidłowościach, którym podlega funkcjonowanie psychiczne człowieka Wykład – z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej Ćwiczenia - referaty, prezentacja pracy Egzamin pisemny Zaliczenie na podstawie aktywności na zajęciach, oceny zadań realizowanych w trakcie zajęć i wyników kolokwium Rola i znaczenie historii nauki. Historia psychologii. Współczesna definicja psychologii – nauka o zachowaniu i leżących u jego podłoża procesach psychicznych. Etymologia słowa psychologia: nauka o duszy. Źródła filozoficzne psychologii. Pochodzenie nazwy psychologia. Cele psychologii. Podstawowe metody badawcze. Teorie duszy w starożytnej Grecji przed Arystotelesem. Entelechijna teoria duszy substancjalnej. Rewolucja naukowa w psychologii w sensie kuhnowskim. Psychologia W. Wundta jako nauka o samoświadomej psychice. Doświadczenie prywatne (osobiste) i doświadczenie publiczne. Psychologia eksperymentalna i nieeksperymentalna psychologia historyczno-kulturowa. Psychologia jako nauka o nieświadomej świadomości: psychoanaliza (S. Freud) Psychologia analityczna (C. G. Jung). Psychologia behawiorystyczna (J. Watson) – od psychologii zwierząt do psychologii człowieka. Funkcjonalizm – zastosowania psychologii w praktyce. Psychologia humanistyczna (A. Maslow): nauka z pogranicza czy filozofia życia?, Psychologia humanistyczna jako reakcja na ograniczenia psychoanalizy i behawioryzmu, wykraczanie psychologii poza ustanowione przez siebie granice. Strelau, J. Doliński D., 2008: Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP G.S.Brett: Historia psychologii. PWN, Warszawa 1969. Pieter J., 1976: Historia psychologii. Warszawa, PWN. Zimbardo P.G., Johnson R.L, McCann V., 2010, Psychologia. Kluczowe koncepcje. Podstawy psychologii PWN, Stachowski R.: 2000, Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych. Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa. Paszkiewicz E., 1983: Struktura teorii psychologicznych. Behawioryzm, psychoanaliza, psychologia humanistyczna. Warszawa, PWN. Zimbardo, P., Ruch, F. (1996) Psychologia i życie. Warszawa: WNPWN. Tomaszewski ,T. (1992). Psychologia ogólna. Warszawa: PWN. Malim, T., Birch, A., Wadeley, A. (1997). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN. Mietzel, G. (1999). Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk: GWP. Kozielecki, J. (1997). Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: WA "Żak Wykład: dr Elżbieta Turska Ćwiczenia: dr Ilona Dudzik-Garstka, dr Teresa Sikora, mgr Mariola Paruzel 28 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 30 lab 30 30 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 Podstawowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA 5 Rok Instytut Psychologii podstawowa wiedza z przedmiotów przyrodniczych w zakresie szkoły średniej wyrównanie poziomu wiadomości na temat biologicznych podstaw zachowanie u studentów, którzy w ramach kształcenia ponadgimnazjalnego nie uczęszczali na rozszerzone zajęcia z biologii i nauk pokrewnych rozszerzenie i synteza wiadomości na temat podstaw zachowania człowieka ze szczególnym wyeksponowaniem podstawowych praw i relacji przydatnych dla psychologa, wprowadzenie zagadnień związanych z najnowszymi osiągnięciami i odkryciami w dziedzinie fizjologii człowieka i biologii zachowania wykazanie przydatności redukcjonistycznego podejścia do analizy zachowań człowieka i zwierząt ukształtowanie u słuchaczy zdolności do samodzielnego poszukiwania oraz interpretowania danych i wiadomości na temat zachowania człowieka i zwierząt opanowanie przez studentów umiejętności obserwacji i wykonania prostych badań w zakresie fizjologii i zachowania człowieka, oraz umiejętności prawidłowego postępowania doświadczalnego Wykład: Prelekcja ilustrowana prezentacjami komputerowymi, (dostępne konspekty do ćwiczeń i wykładów przygotowane przez prowadzących ćwiczenia i wykładowcę). Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura Podstawowa Literatura uzupełniająca (wg preferowanej kolejności) Prowadzący zajęcia Ćwiczenia: Pogadanka aktywizująca, prelekcja ilustrowana prezentacjami komputerowymi, demonstracja prostych modeli i preparatów biologicznych, przykłady modelowania matematycznego procesów neurofizjologicznych i proste obliczenia, proste doświadczenia z udziałem studentów – metoda równego frontu lub pracy w zespołach, prezentacja nowości naukowych przez studentów. Regularne testy pisemne (wg harmonogramu) sprawdzające postęp w zdobywaniu wiadomości. Egzamin końcowy po semestrze 2 (pisemny, w formie testu) Biologiczne koncepcje człowieka – miejsce człowieka w świecie żywym i podstawowe cechy psychobiologiczne wyróżniające człowieka. Analiza czynności komórek jako podstawy czynności organizmu (w tym: neuron, przewodnictwo, przekaźnictwo chemiczne, regulacja hormonalna). Podstawy genetyki molekularnej i populacyjnej i elementy genetyki zachowania. Analiza podstawowych mechanizmów zachowania (psychofizjologiczne aspekty zachowania). Zarys neuroanatomii funkcjonalnej zwierząt i człowieka (w tym: w tym budowa i czynności struktur korowych i podkorowych, narządy zmysłów). Podstawowe procesy nerwowe i ich mechanizmy: spostrzeganie, czujność i wzbudzenie, pamięć i mechanizmy warunkowania, napędy i emocje, reagowanie. Wyższe czynności nerwowe. Współczesne metody badania mózgu. Choroby i uszkodzenia układu nerwowego dające objawy behawioralne. Ewolucja biologiczna, jako podstawa socjobiologii (psychologii ewolucyjnej) – podstawowe zasady i ich znaczenie. Doleżych B., Łaszczyca P. (red) (2003). Biologiczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. Solomon E.P., Berg L.R., Martin D.W. (2008). Biologia. MULTICO (także 2006, 2000, tzw. „Villee”) Traczyk W. (2006). Fizjologia człowieka w zarysie. Warszawa: WN PZWL (lub wcześniejsze edycje). Kalat J.W. (2007). Biologiczne Podstawy Psychologii. Warszawa: WN PWN. Longstaff A. (2006). Krótkie wykłady. Neurobiologia. Warszawa: WN PWN. (lub wcześniejsze edycje). Sadowski B. (2009). Biologiczne mechanizmy zachowania ludzi i zwierząt. Warszawa: WN PWN (i wcześniejsze). Fix J.D. (1997). Neuroanatomia. Wrocław: Urban & Partner. Hansen J.T., Koeppen B.M. Netter F. (2005). Atlas fizjologii człowieka Nettera. Wrocław: Urban & Partner McLaughlin D., Stamford J., White D. (2008). Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. Warszawa: WN PWN. Jaśkowski P. (2009). Neuronauka poznawcza: jak mózg tworzy umysł. Warszawa: VIZJA PRESS&IT, Kay I.: Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. Warszawa: PWN Wykład: dr hab. Piotr Łaszczyca, dr Andrzej Kędziorski, dr hab. Bogdan Doleżych, Ćwiczenia: dr hab. Piotr Łaszczyca, dr hab. Mirosław Nakonieczny, dr Alina Kafel, dr Ewa Kawka-Serwecińska, dr Monika Tarnwska, dr Grazyna Wilczek, dr Agnieszka Zawisza-Raszka 29 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł 15 15 w tym: sem ćw 15 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT OGÓLNOKSZTAŁCĄCY 1 – LOGIKA 6 Rok Instytut Psychologii Brak Przygotowanie do krytycznej oceny i prawidłowego formułowania przekazów komunikacyjnych, argumentacji i perswazji; przyswojenie podstaw logiki, wypracowanie umiejętności korzystania z podstawowych narzędzi formalnych w celu oceny poprawności definicji, klasyfikacji i rozumowań Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki Egzamin ustny zaliczenia Treści kształcenia Struktura komunikatu (4 godz.) - Kategorie składniowe: zdania, nazwy, funktory i ich argumenty, kategorie funktorowe. Wieloznaczność strukturalna. Kontrola poprawności składniowej komunikatu. Schematy zdaniowe: język klasycznego rachunku zdań (KRZ), formuły KRZ jako wzorce wypowiedzi potocznych. Podstawy klasycznej logiki zdaniowej (3-4 godz.) - Prawda i fałsz, obliczanie wartości logicznej formuł KRZ. Tautologie, kontrtautologie, metoda zero-jedynkowa. Rozumowania potoczne i wnioskowania dedukcyjne niższych rzędów. Synonimiczność i sprzeczność. Nazwy (3 godz.) - Działania na zbiorach i stosunki między zbiorami. Diagramy Venna. Pojęcie zakresu nazwy, klasyfikacja nazw, stosunki zakresowe, problem poprawności definicji. Wnioskowania wyższych rzędów (3-4 godz.) - Schematy kwantyfikatorowe: język klasycznego rachunku predykatów (KRP), formuły KRP jako wzorce wypowiedzi potocznych. Logika predykatów: modele i kontrmodele wypowiedzi potocznych, wynikanie logiczne). Sylogistyka: zdania kategoryczne, sylogizmy, sprawdzanie poprawności wnioskowania za pomocą diagramów Venna. Podstawy wnioskowania konwersacyjnego: reguły dialogowe Grice’a, eksploatacja reguł konwersacyjnych, wykrywanie treści nieliteralnej komunikatów). Argumentacja i dyskusja (0-2 godz.) Struktura argumentu: argument prosty, równoległy, szeregowy, mieszany, argumentacja złożona. Graficzna reprezentacja argumentu. Przesłanki jawne i ukryte. Wartościowanie przesłanek i przejść inferencyjnych. Standaryzacja i praktyczna ocena argumentu. Typowe błędy i nieuczciwe chwyty w argumentacji. Przedstawiony program dotyczy wyłącznie wykładu – rozkład czasowy materiału realizowanego na ćwiczeniach powinien w zasadzie być identyczny, lecz w praktyce zwykle zachodzi potrzeba wprowadzenia pewnych drobnych odstępstw, zależnych np. od poziomu i liczebności grupy. Literatura podstawowa Tokarz M. (2006). Argumentacja, perswazja, manipulacja. Wykłady z teorii komunikacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Naukowe Literatura uzupełniająca Ajdukiewicz K. (różne wydania). Zarys logiki. Stanosz B.(2003). Ćwiczenia z logiki. Warszawa: PWN. Stanosz B.(2006). Wprowadzenie do logiki formalnej. Warszawa: PWN. Szymanek K., Wieczorek K.A., Wójcik A.S. (2003). Sztuka argumentacji. Ćwiczenia w badaniu argumentów. Warszawa: PWN. Tokarz M. (2006). Ćwiczenia z wnioskowania i argumentacji. Tychy: Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych. Ziembiński Z.(różne wydania). Logika praktyczna. Prowadzący zajęcia prof. zw. dr hab. Marek Tokarz 30 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa PSYCHOLOGIA KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 7 Rok Instytut Psychologii I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Brak Celem zajęć jest: poznanie i zrozumienie procesu komunikacji międzyludzkiej, zarówno na poziomie interpersonalnym, jak i grupowym. ćwiczenie umiejętności zastosowania w praktyce wiedzy z zakresu: ‐ wybranych teorii komunikowania się, ‐ kompetentnego porozumiewania się na poziomie werbalnym i niewerbalnym, ‐ przygotowywania prezentacji i wystąpień publicznych, ‐ dynamiki porozumiewania się (motywy i konsekwencje zawierania relacji, relacje intymne i wymiar dystansu, ujawnianie siebie w komunikowaniu się), ‐ różnic w procesie komunikowania się w zależności od płci, wieku, kontekstu społecznego i kulturowego, komunikowanie się w przestrzeni internetowej, ‐ przyczyn zaburzeń w komunikowaniu się – teoria analizy transakcyjnej E. Berne ‐ radzenia sobie z konfliktami. praktyczne zastosowanie nabytej wiedzy w samodzielnie przygotowywanych przez uczestników zajęć prezentacjach na forum grupy. Metody dydaktyczne: podająca, problemowa, praca w zespołach, indywidualna praca studentów Zaliczenie: prezentacje na forum sprawdzające wiedzę i umiejętności praktycznego jej zastosowania i/lub kolokwium oraz obecność i aktywność na zajęciach. Wybrane teorie komunikowania się. Komunikacja werbalna i niewerbalna i ich funkcjonalne znaczenie. Komunikacja na poziomie interpersonalnym i grupowym. Przygotowywanie wystąpień publicznych – cele i struktura przekazu. Komunikacja perswazyjna. Płciowe uwarunkowania dynamiki i różnic w procesie komunikowania się. Kontekst społeczno-kulturowy komunikacji. Komunikacja w przestrzeni internetowej. Analiza przyczyn nieprawidłowości w komunikowaniu się w oparciu o teorię analizy transakcyjnej Eric Berne. Motywy i konsekwencje społeczne kłamstwa, konflikty w grupach i ich rozwiązywanie. Poszukiwanie efektywnych rozwiązań skutecznego komunikowania się/prezentacje własne studentów. Adams K., Galanes G.J. (2008). Komunikacja w grupach. Warszawa: PWN. Berne E. (2005). W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN. Leathers D.G. (2007). Komunikacja niewerbalna. Zasady i zastosowania. Warszawa: PWN. Morreale S.P., Spitzberg B.H., J.K. Barge (2007). Komunikacja między ludźmi. Motywacja, wiedza i umiejętności. Warszawa: PWN. Stewart J. (red.) (2002). Mosty zamiast murów. O komunikowaniu się między ludźmi. Warszawa: PWN. Literatura uzupełniająca Adler R. B., Rosenfeld L. B., Proctor II R. F. (2006). Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Poznań: REBIS. Argyle M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN. Balawajder K. (1999). Komunikacja, konflikty i negocjacje w organizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Griffin E. (2003). Podstawy Komunikacji Społecznej. Gdańsk: GWP. Nęcki Z. (1996). Komunikacja międzyludzka. Kraków: Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu. Pratkanis A., Aronson E. (2003). Wiek propagandy. Warszawa: PWN. Prowadzący zajęcia dr Agnieszka Wilczyńska-Kwiatek, mgr Dagna Kocur, mgr Paweł Miąsek, mgr Anna Składanowska 31 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA TECHNOLOGIA INFORMACYJNA 8 Rok Instytut Psychologii I 1 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Założenia: student powinien nabyć praktyczne umiejętności korzystania z komputera potrzebne w toku studiów oraz do zbierania i opracowania danych empirycznych w naukach społecznych. Cele: Rozumienie logiki działania komputera Założenie i cele przedmiotu Umiejętność samodzielnego korzystania z programów komputerowych stosowanych w badaniach naukowych. Poznanie wymagań dotyczących badań testowych z użyciem komputerów w naukach społecznych. Umiejętność projektowania formularzy testowych oraz podstawowego opracowania i prezentacji wyników badań. Wykorzystanie narzędzi umożliwiających pracę grupową i korzystanie ze wspólnych serwerów. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Wymiana doświadczeń między studentami w formie referatów, prezentacji itp. Forma i warunki Zaliczenie rygorowe - ocena i obrona przygotowanego przez studenta raportu (sprawozdania) potwierdzającego zaliczenia osiągnięcie zakładanych celów i efektów kształcenia. Ewolucja komputera od Turinga do czasów współczesnych. 2 (1) Programowanie komputera w języku Turinga-Posta 4 (2) Wykorzystanie edytorów do pisania tekstów naukowych. 2 (1) Komputer i Internet w badaniach testowych. 4 (2) Treści Obliczenia w arkuszach kalkulacyjnych. 4 (2) kształcenia Pakiety statystyczne SPSS i STATISTICA. 2 (1) Przetwarzanie danych zebranych w badaniach testowych i ankietach 4 (2) Automatyzacja obliczeń – makra, języki programowania 2 (1) Prezentacja wyników badań 2 (1) Konsultacje, prezentacje studentów i ocena prac zaliczeniowych 4(1) Davis M.(1983). Czym jest obliczanie. W: Matematyka współczesna Dwanaście esejów. WNT. Oliver P.(1999). Jak pisać prace uniwersyteckie, poradnik dla studentów. WL, Kraków. Literatura podstawowa Materiały zamieszczone przez prowadzącego na stronie Instytutu Psychologii Pomoc i podręcznik do pakietu Open Office Bolter J.D.(1990): Człowiek Turinga, PIW. Literatura uzupełniająca Wybrane artykuły z czasopism fachowych, podręczniki i pomoce dołączane do programów, zasoby Internetu Prowadzący zajęcia mgr inż. Michał Sieliwończyk 32 VI.2. ROK I, SEMESTR DRUGI 33 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 15 15 wykł 15 15 Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura Podstawowa Literatura Uzupełniająca (wg preferowanej kolejności) Prowadzący zajęcia w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 3 3 Podstawowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne PSYCHOLOGIA BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA 9 Rok Instytut Psychologii podstawowa wiedza z przedmiotów przyrodniczych w zakresie szkoły średniej wyrównanie poziomu wiadomości na temat biologicznych podstaw zachowanie u studentów, którzy w ramach kształcenia ponadgimnazjalnego nie uczęszczali na rozszerzone zajęcia z biologii i nauk pokrewnych rozszerzenie i synteza wiadomości na temat podstaw zachowania człowieka ze szczególnym wyeksponowaniem podstawowych praw i relacji przydatnych dla psychologa, wprowadzenie zagadnień związanych z najnowszymi osiągnięciami i odkryciami w dziedzinie fizjologii człowieka i biologii zachowania wykazanie przydatności redukcjonistycznego podejścia do analizy zachowań człowieka i zwierząt ukształtowanie u słuchaczy zdolności do samodzielnego poszukiwania oraz interpretowania danych i wiadomości na temat zachowania człowieka i zwierząt opanowanie przez studentów umiejętności obserwacji i wykonania prostych badań w zakresie fizjologii i zachowania człowieka, oraz umiejętności prawidłowego postępowania doświadczalnego Prelekcja ilustrowana prezentacjami komputerowymi, (dostępne konspekty do ćwiczeń i wykładów przygotowane przez prowadzących ćwiczenia i wykładowcę). Egzamin końcowy (pisemny, w formie testu) Biologiczne koncepcje człowieka – miejsce człowieka w świecie żywym i podstawowe cechy psychobiologiczne wyróżniające człowieka. Analiza czynności komórek jako podstawy czynności organizmu (w tym: neuron, przewodnictwo, przekaźnictwo chemiczne, regulacja hormonalna). Podstawy genetyki molekularnej i populacyjnej i elementy genetyki zachowania. Analiza podstawowych mechanizmów zachowania (psychofizjologiczne aspekty zachowania). Zarys neuroanatomii funkcjonalnej zwierząt i człowieka (w tym: w tym budowa i czynności struktur korowych i podkorowych, narządy zmysłów). Podstawowe procesy nerwowe i ich mechanizmy: spostrzeganie, czujność i wzbudzenie, pamięć i mechanizmy warunkowania, napędy i emocje, reagowanie. Wyższe czynności nerwowe. Współczesne metody badania mózgu. Choroby i uszkodzenia układu nerwowego dające objawy behawioralne. Ewolucja biologiczna, jako podstawa socjobiologii (psychologii ewolucyjnej) – podstawowe zasady i ich znaczenie. Doleżych B., Łaszczyca P. (red): Biologiczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2003 Solomon E.P., Berg L.R., Martin D.W.: Biologia. MULTICO 2008, (także 2006, 2000, tzw. „Villee”) Traczyk W.: Fizjologia człowieka w zarysie. WN PZWL 2006 (lub wcześniejsze edycje). Kalat J.W.: Biologiczne Podstawy Psychologii. WN PWN, Warszawa, 2007 Longstaff A.: Krótkie wykłady. Neurobiologia. WN PWN 2006. (lub wcześniejsze edycje). Sadowski B.: Biologiczne mechanizmy zachowania ludzi i zwierząt. WN PWN 2009 (i wcześniejsze). Fix J.D.: Neuroanatomia. Urban & Partner Wrocław 1997. Hansen J.T., Koeppen B.M. Netter F.: Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban & Partner 2005 McLaughlin D., Stamford J., White D., Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. WN PWN, Warszawa 2008, Piotr Jaśkowski.: Neuronauka poznawcza: jak mózg tworzy umysł. VIZJA PRESS&IT, Warszawa 2009 Kay I.: Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. PWN dr hab. Piotr Łaszczyca, dr Andrzej Kędziorski, dr hab. Bogdan Doleżych 34 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA ZARYS NEUROBIOLOGII 10 Rok Instytut Psychologii I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 45 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 30 Lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 uzupełniający (inne wymagania) podstawowa wiedza z przedmiotów przyrodniczych w zakresie szkoły średniej i uczestnictwo w zajęciach z przedmiotu: Biologiczne podstawy zachowania rozszerzenie i synteza wiadomości na temat zachowania człowieka ze szczególnym wyeksponowaniem relacji przyczynowo-skutkowych przydatnych w psychologicznej analizie zachowania człowieka ukształtowanie zdolności redukcjonistycznej analizy zachowań człowieka i weryfikacji hipotez nt. behawioru wprowadzenie najnowszych osiągnięciami i odkryć w dziedzinie biologii zachowania człowieka i zwierząt kształtowanie zdolności do samodzielnego poszukiwania oraz interpretowania danych i wiadomości na temat zachowania człowieka i zwierząt Wykład Prelekcja ilustrowana prezentacjami komputerowymi, (dostępne konspekty do ćwiczeń i wykładów przygotowane przez prowadzących ćwiczenia i wykładowcę) Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Ćwiczenia pogadanka aktywizująca, prelekcja ilustrowana prezentacjami komputerowymi, demonstracja prostych modeli i preparatów biologicznych, przykłady modelowania matematycznego procesów neurofizjologicznych i proste obliczenia, proste doświadczenia z udziałem studentów – metoda równego frontu lub pracy w zespołach, prezentacja nowości naukowych przez studentów. Regularne testy pisemne (wg harmonogramu) sprawdzające postęp w zdobywaniu wiadomości. Zaliczenie końcowe na podstawie wyników uzyskanych w czasie kursu (jako średnia ocen cząstkowych) Literatura Uzupełniająca (wg preferowanej kolejności) Literatura Uzupełniająca (wg preferowanej kolejności) Prowadzący Zajęcia Molekularne podstawy neurobiologii. Mechanizmy rozwoju układu nerwowego – od zygoty do senescencji. Neurochemia: chemia przekazu synaptycznego, psychofarmakologia i uzależnienia. Neuronalne mechanizmy czynności psychicznych: spostrzeganie, motoryka, pamięć, poziom wzbudzenia, motywacje. Neurobiologia cech charakterologicznych i napędów. Asymetria mózgu. Indywidualność i (samo)świadomość. Etologia i humanetolgia. Socjobiologia i gry strategiczne jako modele zachowania społecznego. Longstaff A.: Krótkie wykłady. Neurobiologia. WN PWN 2006. (lub wcześniejsze edycje). Sadowski B.: Biologiczne mechanizmy zachowania ludzi i zwierząt. WN PWN 2009 (i wcześniejsze). Kalat J.W.: Biologiczne Podstawy Psychologii. WN PWN, Warszawa, 2007 Mathews G.G. Neurobiologia WL PZWL W-wa 2000 Solomon E.P., Berg L.R., Martin D.W.: Biologia. MULTICO 2008, (także 2006, 2000, tzw. „Villee”) Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J. (red.): Mózg a zachowanie. Wyd. 3. WN PWN 2005). Traczyk W.: Fizjologia człowieka w zarysie. WN PZWL 2006 (lub wcześniejsze edycje). Fix J.D.: Neuroanatomia. Urban & Partner Wrocław 1997. Hansen J.T., Koeppen B.M. Netter F.: Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban & Partner 2005 McLaughlin D., Stamford J., White D., Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. WN PWN, Warszawa 2008, Piotr Jaśkowski.: Neuronauka poznawcza: jak mózg tworzy umysł. VIZJA PRESS&IT, Warszawa 2009 Kay I.: Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. PWN dr hab. Piotr Łaszczyca, dr Andrzej Kędziorski, dr hab. Bogdan Doleżych, dr hab. Mirosław Nakonieczny 35 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PROCESY POZNAWCZE 11 Rok Instytut Psychologii I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 Lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 7 7 Kierunkowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Wykład Założenie i cele przedmiotu Pełni funkcję integrującą treści przekazywane studentom na ćwiczeniach oraz pochodzące z ich kontaktów z literaturą (podręczniki), mediami elektronicznymi i tzw. gorącą wiedzą osobistą. Jego głównym celem jest przygotowanie studentów do studiowania innych działów psychologii. Szczegółowe cele kursu są następujące: wprowadzenie studentów w dorobek psychologii poznawczej w zakresie umysłowego funkcjonowania człowieka; ukazanie go w związkach z kognitywistyką, psychologią behawiorystyczną i klasyczna (opisową); ukazanie umysłu (pamięć) jako systemu przetwarzania informacji i systemu reprezentacji poznawczych (zagadnienie ich wielości i form – spostrzeżenia, wyobrażenia, pojęcia, sądy, schematy, ramy, skrypty, produkcje, modele umysłowe); przedstawienie spornych problemów psychologii poznania (konstrukcjonizm – realizm poznawczy; stanowisk obrazowe versus abstrakcyjne; relatywizm językowy – uniwersalia językowe, natywizm – antynatywizm; deklaratywizm – proceduralizm i in.) oraz podjętych w literaturze prób ich uzgadniania poprzez sięganie po argumenty empiryczne; wskazanie na wielopoziomowość opisu zachowania człowieka i kierujących nim procesów poznawczych ( preferowany przez psychologię poznawczą poziom analizy subpersonalnej oraz poziom personalny); uwrażliwienie na dyrektywny charakter metodologii badań i eksperyment laboratoryjny jako na podstawową metodę badawczą (jego zalety i ograniczenia). Ćwiczenia: Zakłada się harmonijne przeplatanie i wzajemne wspieranie się wątków tematycznychh podejmowanych na ćwiczeniach i wykładzie. W ćwiczeniach preferowana będzie formaa analizy pracy z tekstem ukierunkowana na kształcenie umiejętności analizy tekstuu naukowego i jego krytycznego rozumienia. Towarzyszyć jej będą prezentacjee dotyczące scenariuszy kanonicznych eksperymentów, przygotowywane indywidualnie lub zespołowo dla omówienia ważniejszych prawidłowości występujących w przebieguu omawianych procesów poznawczych (percepcja, myślenie; uwaga, wyobraźnia, pamięć, uczenie się). Pozwoli to podbudować metodologicznie wiedzę teoretyczną omawianą zarówno na ćwiczeniach, jak i na wykładzie. Innym ważnym celem jest ukazanie możliwości zastosowania niektórych ideiii psychologii poznawczej do organizowania własnej pracy umysłowej i vice versa - uzasadnienie stosowanych już zabiegów i strategii uczenia się oraz ich kreatywnych skutków. W przygotowywanych przez studentów mini-referatach zwrócimy uwagę na niektóree ważniejsze cechy tekstu/dyskursu akademickiego (informacyjność, wielogłosowość --intertekstowość) i możliwość uaktualnienia omawianych zagadnień przez odwoływaniee się do literatury elektronicznej ewentualnie filmu. Wykład Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia wspomagany rzutnikiem multimedialnym; studenci otrzymają ważniejsze materiały. Na niektórych wykładach wykonane będą ćwiczenia przygotowujące wprowadzenie nowych rozróżnień pojęciowych. Ćwiczenia: Na zajęciach uwzględnione zostaną elementy pracy zespołowej, zobowiązującej studentów do podejmowania zadań poświęconych opracowaniu ważniejszych eksperymentów kanonicznych i redagowaniu raportów/protokołów z ich przebiegu. Wiąże się to z stosowaniem elementów metodologii deskryptywnej (cel eksperymentu i jego związek z problematyką określonego procesu poznawczego, rekonstrukcja postępowania badawczego, jego kolejne etapy, użyte środki, zastosowane sposoby oraz osiągnięte wyniki i ich interpretacja). Studenci korzystać będą z płyty CD (Nęcka, Orzechowski, Szymura, 2006), zawierającej podstawowe eksperymenty i demonstracje. Będziemy się odwoływać zarówno do dyskusji prowadzonej na żywo, jak i form wystąpień indywidualnych i zespołowych uprzednio przygotowanych i odpowiednio spreparowanych (opracowania krótkich tekstów ekspozycyjnych, modeli, tabeli, ilustracji, wykresów) z zastosowaniem przeźroczy oraz laptopów. Egzamin pisemny Zaliczenie: kolokwium pisemne podsumowujące problematykę procesów poznawczych; bieżące przygotowanie się merytoryczne na zadany temat w/z z czytanym tekstem/i podręcznika ; relacje (raporty) n/t przebiegu kanonicznych eksperymentów dotyczących omawianychh procesów poznawczych i prawidłowości ich przebiegu; opracowania wybranego wątku tematycznego w oparciu o wspólnie czytany tekst i nowąą literaturę (komentarz autorski). 36 Wykład: Treści kształcenia Psychologia poznawcza w jej związkach z kognitywizmem (powtórka i pogłębienie wątków z I semestru), psychologią klasyczna, behawioryzmem. Przegląd głównych procesów poznawczych.. Jakimi procesami nie interesowali się wcześni kognitywiści (rozumienie, fantazja, intuicja)? Człowiek jako posiadacz umysłu (model umysłu Nosala, 1990). Spostrzeganie jako podstawa orientacji człowieka w otoczeniu fizycznym (ekologiczna teoria Gibsona) i kulturowym (Bruner). Na czym polega podejście konstruktywistyczne w badaniach nad percepcja? Ekologiczna teoria spostrzegania (wyodrębnianie cech „z dołu do góry”; bezpośredni, charakter percepcji specyfikacja). Antykonstrukcjonistyczne podejście gibsonistów (specyfikacja, rola tzw. pozasensorycznych czynnikow w spostrzeganiu). . Ile człowiek posiada systemów spostrzeżeniowych? Wyobraźnia w ujęciu psychologii poznawczej. Spór o naturę wyobrażeń. Jakie argumenty empiryczne przedstawiano, aby rozstrzygnąć słuszność stanowiska obrazowego przeciwstawianego stanowisku abstrakcyjnemu? Związki uwagi ze świadomością – czynności kontrolowane i automatyczne; procesy przeduwagowe i priming. Jak działa filtr selekcjonujący bodźce (teorie wczesnej i późnej selekcji)? Funkcje kontrolne uwagi (teorie uwagi podzielnej) i inne jej funkcje. Człowiek jako istota myśląca. Klasyczne i współczesne interpretacje myślenia. W jakich sytuacjach myślimy? Dyskusja wobec form i rodzajów myślenia (polimorficzność myślenia). Co to jest myślenie konwergencyjne (rozumowanie) i dywergencyjne (twórczość )? Myślenie twórcze jako składnik procesu twórczego. Co to jest myślenie krytyczne? Rozumowanie jako centralny proces świadomej kontroli toku myślenia. myślenie jako proces dochodzenia do wniosków (rozumowanie dedukcyjne i indukcyjne i ich szczegółowe formy). Na czym polega rozumowanie nieformalne (obszar dylematów moralnych i problemów egzystencjalnych). Pojęciowy i dyskursywny charakter myślenia człowieka.. Zróżnicowanie systemów pojęciowych człowieka. Modele kategoryzacji pojęciowej ( klasyczny, probabilistyczny, egzemplarzowy i in.). Homo loquens i jego język. Kompetencja językowa i komunikacyjna w relacji do kompetencji poznawczej (model Martindale’a – Kurcz). Warunki efektywności komunikacji werbalnej – język jako dyskurs i reguły rządzące jego przebiegiem. „Istotą umysłu jest pamięć” („Intellectus est memoria”) – przegląd ważniejszych modeli (magazynowe) i ich krytyka (teoria poziomów przetwarzania informacji Clarka i Lokharta. Koncepcja monohierarchicznej organizacji pamięci - pamięć proceduralna i deklaratywna ( epizodyczna i semantyczna). Teorie pamięci semantycznej. Systemy wiedzy podmiotowej człowieka – metawiedza i metapoznanie. Dlaczego zapominamy? Pamięć operacyjna i jej funkcje (koncepcja Baddeleya; por. koncepcja Andersona). Aktywne kodowanie i procesy rekonstrukcyjne w przywołaniach pamięciowych.. Zagadnienie wiarygodności pamięci (wsteczne kształtowanie pamięci). Dyskusja wokół form i rodzajów uczenia się. Co to jest uczenie się poznawcze?. Uczenie się jako nabywanie umiejętności poznawczych (UP) (proceduralizacja wiedzy), jego przebieg i mechanizmy postulowane przez odel Andersona (ACT). Na czym polega uczenie się samoregulowane? Aspekty semantyczne przetwarzania informacji w procesach pamięciowych i uczeniu się – badania nad rozumieniem tekstu, jego przebiegiem, strukturą i niektórymi uwarunkowaniami. Implikacje badań D. Gierulanki (1962) dla interpretacji strategii uczenia się poznawczego. Decyzje jako czynności umysłowe. Decyzje w sytuacjach pewnych i ryzykownych – ich racjonalność i niektóre wyznaczniki ( stosowane reguły algorytmiczne i heurystyczne). Ze względu na obszerność podanej problematyki Kursu autorka zastrzega sobie prawo wprowadzenia uzasadnionych zmian w jej zakresie (zmiana kolejności tematów, ich uszczegóławianie/kondensowanie, pomijanie/wprowadzanie nowych). Ćwiczenia: Wprowadzenie. Problematyka Kursu i przydział zadań indywidualnych i zespołowych. Prototypowe sytuacje quasi-eksperymentalne dla systemu Spostrzeganiea Reprezentacja/Rozpoznanie (podejście informacyjne) i Spostrzeganie/Działaniee Bezpośrednie (podejście ekologiczne). Brunerowska teoria gotowości percepcyjnej (spostrzeganie jako proces oddolny i odgórny) – podejście konstruktywistyczne w badaniach nad percepcją. Spostrzeganie w świetle jego cech (kategorialność, reprezentacyjność, inferencyjność, decyzyjność). Wspólna analiza tekstu metodą rozwiązywania zadań badających jego rozumienie. Kategoryzacja jako podstawowa operacja poznawcza – prototypowy model kategoryzacji percepcyjnej – eksperyment Posnera i in., (1968) oraz eksperyment Tversky’ego (1978) dotyczący kategoryzacji egzemplarzowej. Prezentacja zespołowa. Ekologiczna teoria spostrzegania (wyodrębnianie cech „z dołu do góry”); wcześniejsze (Gibson) i późniejsze wersje teorii. Funkcje systemu percepcyjnego i jego związek z wyobraźnią. Funkcje uwagi (selektywność, czujność, przeszukiwanie, kontrola czynnośći jednoczesnych) w świetle eksperymentów kanonicznych. Test Stroopa w jego podwójnej roli: badania selektywności uwagi i kontroli poznawczej. Prezentacja zespołowa. Spór dotyczący wyobrażeń i ich roli w tworzeniu reprezentacji poznawczej – polemika między stanowiskiem obrazowym i abstrakcyjnym – eksperymenty nad rotacjami mentalnymi (eksperyment Coopera i Shaparda, 1971) oraz skaningiem (Kosslyn, 1975). Prezentacja zespołowa. Operacje logiczne i rozumowanie człowieka dorosłego (eksperyment Wasona – implikacja logiczna i testo- 37 wanie jej prawdziwości). Rola schematów pragmatycznych w rozumowaniu. Prezentacja zespołowa. Obszary badań nad rozumowaniem indukcyjnym (wnioskowanie o związkach / ocena kowariancji/; testowanie hipotez; wnioskowanie statystyczne – Lewicka, 2000; rozumowanie przez analogię. Zjawiska stronniczości i błędów rozumowań formalnych i ich uwarunkowań (strategie i heurystyki). Dyskusja wokół przygotowanych minireferatów). Magazynowe teorie pamięci. Eksperyment Sperlinga. Eksperyment Tulvinga i Psotki (1971) dotyczący Zasady Specyficzności Kodowania. Prezentacja zespolowa. Eksperyment Browna - Peterrsonów i jego interpretacja w sporze między stanowiskiem. magazynowym a teorią poziomów przetwarzania informacji. Operacjonalizacja poziomów przetwarzania informacji w eksperymencie Craika i Lockharta (1975) Prezentacja zespołowa. Pamięć operacyjna - eksperyment Baddeleya (1982/1998) ukazujący jej funkcje kontrolne w złożonych czynnościach intelektualnych. Jakie właściwości ludzkiego uczenia się wyjaśnia model ACT Andersona i dlaczego zasługuje na uwagę (integracja procesów uczenia się, pamięci i myślenia, uwzględnianie dorobku behawiorystów, pozostawienie miejsca dla kreatywności działania)? Etapy nabywania umiejętności poznawczych. Na czym polega transformacja wiedzy deklaratywnej w proceduralną i proces odwrotny (deklaratywizacja wiedzy)? Uczenie się jako nabywanie wiedzy deklaratywnej . Co to jest metawiedza i metapoznanie ? Rola strategii poznawczych i metapoznawczych (kontrolnych) w uczeniu się. Kiedy stosowanie strategii poznawczych nabiera cech kreatywności (angażuje proces twórczy)? Wola jako strategia samoregulacyjna. Wykład Chlewiński Z. (red.). (2007). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk: GWP. Falkowski A., Maruszewski T., Nęcka E. (2008) Rozdz. 6. Procesy poznawcze. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. T.1., J. Strelau, D. Doliński red., Gdańsk, GWP. Maruszewski. T. (2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata.. Gdańsk, GWN. Materska M., Tyszka T. (red.). (1997). Psychologia i poznanie. Warszawa, 1997, PWN. Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa, PWN, Academica SWPS, Sternberg R., J. (2001). Psychologia poznawcza. W-wa, WSiP. Psychologia ogólna. (1995). Strelau J. (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna. T.2. Gdańsk, 2000, GWN. Szewczuk. W. (1985). Ćwiczenia eksperymentalne z psychologii ogólnej. Warszawa, PWN. Tomaszewski T. (red.). (1995). Percepcja. Myślenie. Decyzje.Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Ćwiczenia Literatura podstawowa Bruner J. (1978). O gotowości percepcyjnej. W: Poza dostarczone informacje. Studia z psychologii poznawania. W-wa: PWN, s.36 – 58. Falkowski A., Ścigała E., Maruszewski T. (1997). Rozdz. IX. .Procesy spostrzegania. W: M. Materska, T. Tyszka (red.), Psychologia i poznanie. wyd. II, W-wa: PWN, s. 200-223. Falkowski A. (2000). R. 15. Kategoryzacja percepcyjna. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. t. 2. Gdańsk, GWP. Zdankiewicz – Ścigała W., Maruszewski T. (2000). R.21. Wyobrażenia jako pierwsza forma doświadczenia generowanego przez jednostkę . W: Psychologia. Podręcznik akademicki, op. cit. ., s.193-203 (fragm.). Lewicka M..(2000). R.24. Myślenie i rozumowanie. W:. Psychologia, op. cit. s.275-316, (fragm.). Chlewiński Z. (1992, 1997). R.VII. Kształtowanie się umiejętności poznawczych. W:. Psychologia i poznanie. op. cit. Ledzińska M. (2000). R.18. Uczenie się wykraczające poza warunkowanie. W:. Psychologia. Podręcznik akademicki. Op. cit. , s.117-136. Maruszewski T.(2000). R.19. Pamięć jako podstawowy mechanizm przechowywania doświadczenia. Psychologia. Podręcznik akademicki. Op. cit . Nęcka E. (2000). R.16. Procesy uwagi. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna. Op. cit. Nęcka E, Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa, PWN, Academica SWPS. Najder K. (1992, 1997). R. VI. Wprowadzenie do teorii pamięci. W:. Psychologia i poznanie. Op. cit. Tomaszewski T. (red.). (1995). Percepcja. Myślenie. Decyzje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Szewczuk W. (1985). Ćwiczenia eksperymentalne z psychologii ogólnej. Warszawa: PWN. Wykład Literatura uzupełniająca Baddeley A. (1998). Pamięć. Poradnik użytkownika. Warszawa: Prószyński i S-ka. Chlewiński Z. (1993). Umysł. Dynamiczna organizacja pojęć. Analiza psychologiczna. Warszawa: PWN. Kosslyn S.M., Rosenberg R.R. (2006). Psychologia. Mózg. Człowiek. Świat. Kraków:Wydawnictwo Znak. Kurcz I. (1992). Język a psychologia. Podstawy psycholingwistyki. Warszawa: PWN. Kurcz I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. W: J..Brzeziński. (red.). Seria: Wykłady z psychologii. Warszawawa: Wyd. Naukowe Scholar. Lindsay P. H., Norman D.A.(1984). Procesy przetwarzania informacji u człowieka. Wprowadzenie do psychologii. W-wa: PWN. Maruszewski T. (1996). Psychologia poznawcza. Warszawa: Znak-Język-Rzeczywistość. PTS. Nosal Cz. S. (1990). Psychologiczne modele umysłu. Warszawa: PWN. Ćwiczenia Maruszewski T. (2001). Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata. Gdańsk: GWP. Maruszewski T. (2002). Inflacja wyobraźni jako źródło zniekształceń pamięci autobiograficznej. Studia Psychologiczne, t. XL., 5-29. Sternberg R. J. (2001). Psychologia poznawcza. W-wa: WSziP. Włodarski Z. (red.). (1998). Psychologia uczenia się., t.1 i 2. (wyd. 3.). W-wa: PWN. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr Maria Zając, Ćwiczenia: dr Maria Zając, dr Katarzyna Ślebarska 38 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 Lab Forma Zaliczenia ECTS Egzamin Egzamin 8 8 Kierunkowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA EMOCJE I MOTYWACJA 12 Rok Instytut Psychologii Brak Realizacja kursu ma doprowadzić do lepszego rozumienia funkcjonowania człowieka w aspekcie emocjonalnym i motywacyjnym oraz przygotować do wykorzystania wiedzy i umiejętności z tego zakresu w pracy psychologicznej. W szczególności student powinien rozumieć i umieć wyjaśniać procesy leżące u podstaw motywacji i powstawania stanów emocjonalnych, związki między procesami poznawczymi i emocjonalnymi, umieć stymulować proces motywacji, w tym motywacji osiągnięć, posiąść umiejętność kształtowania optymalnych sposobów regulacji emocji, a także wykorzystywać zdobytą wiedzę w procesie podwyższania jakości zdrowia psychospołecznego i funkcjonowania grup. Metody pracy: wykład, dyskusja, praca w grupach, elementy warsztatowe, prezentacja wybranych zagadnień przez studentów Pomoce dydaktyczne: schemat neurobiologicznej reakcji strachu, testy umiejętności emocjonalnych wykład – egzamin pisemny ćwiczenia – sprawdzian pisemny i aktywność na zajęciach Wykład Treści kształcenia Pojęcie motywacji; podstawowe podejścia do motywacji (etologiczne, psychodynamiczne, behawiorystyczne, poznawcze, humanistyczne, systemowe); instynkt, popęd, potrzeba; motywacja homeostatyczna; motywacja w relacjach społecznych, altruizm, empatia, egoizm, agresja; motywacja własnej skuteczności; motywacja poznawcza; konflikty motywacyjne; obraz siebie w procesie motywacyjnym, poczucie własnej skuteczności; ciekawość i twórczość jako motywatory; działanie ukierunkowane na normy i wartości, poczucie sensu; motywacja związana z ryzykiem; motywacja w przebiegu zachowania; pojęcia związane z funkcjonowaniem emocjonalnym: emocje, nastrój, afekt, epizod emocjonalny, uczucie, sentyment; właściwości stanów emocjonalnych; teorie emocji, systemy tworzące reakcję emocjonalną; reakcje emocjonalne a kultura; neurobiologia reakcji strachu; związki między stanami emocjonalnymi a sferą poznawczą; ekspresja emocji; funkcja stanów emocjonalnych; regulacja emocji, stres i radzenie sobie; inteligencja emocjonalna. Ćwiczenia Rozwijanie motywacji ukierunkowanej na cel; motywacja w działaniach ryzykownych; różnice między poszczególnymi stanami emocjonalnymi; neurofizjologiczna reakcja emocjonalna; ekspresja emocji i jej rozpoznawanie; regulacja emocji; badanie zjawisk emocjonalnych; badanie umiejętności emocjonalnych. Literatura podstawowa Franken R.E., (2005). Psychologia motywacji. Gdańsk, GWP. Maruszewski T., Doliński D., Łukaszewski W., Marszał-Wiśniewska M., 2008. Emocje i motywacja. W: J. Strelau, D. Doliński (red.): Psychologia. Gdańsk: GWP Oatley, K., Jenkins, J.M.,( 2003). Zrozumieć emocje. Warszawa: PWN. Aronson E., Wilson T., Akert R., (2004). Psychologia społeczna. Poznań, Zysk i S-ka. DeCatanzaro D., (2003). Motywacje i emocje. Poznań, Zysk i S-ka. Dembo M., (1997): Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne WSiP Ekman P., Davidson R. J.,( 1998). Natura emocji. Podstawowe zagadnienia. Gdańsk, GWP. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Fajkowska M., Marszał-Wiśniewska M., Sędek G. (red.) (2006). Podpatrywanie myśli i uczuć. Gdańsk, GWP. Geen R., (1999). Motywacja społeczna. W: Parkinson, Colman (red.): Emocje i motywacja. Poznań, Zysk i S-ka. Knapp M., Hall J.(2000). Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich. Wrocław, Astrum. Kolańczyk A., Fila-Jankowska A., Pawłowska-Fusiara M., Sterczyński R., (2004). Serce w rozumie. Afektywne podstawy orientacji w otoczeniu. Gdańsk, GWP. Kozielecki J., (2007). Psychotransgresjonizm. Warszawa, Wydanwictwo ŻAK Lewis M., Haviland-Jones J. (red.), (2005). Psychologia emocji. Gdańsk, GWP. Łosiak W., (2007).Psychologia emocji. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne Pervin L., (2002). Psychologia osobowości. Gdańsk, GWP. Plopa M., (1996). Psychospołeczne determinanty odporności na stres. Psychologia Wychowawcza, 4, 301-310 Rheinberg F., (2006). Psychologia motywacji. Kraków, Wydawnictwo WAM. Śmieja M., Orzechowski J. (red.) (2008). Inteligencja emocjonalna. Fakty, mity, kontrowersje. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Widerszal - Bazyl M., (1978). Kwestionariusz do mierzenia motywacji osiągnięć. Przegląd Psychologiczny, 2, 363 – 366 Zaleśkiewicz T., (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania i podejmowania ryzyka. Gdańsk, GWP Wykład: dr Maciej Janowski Ćwiczenia: dr Maciej Janowski, dr Agata Chudzicka-Czupała 39 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia PSYCHOLOGIA POZNAWCZA PSYCHOLOGIA STOSOWANA 13 Rok Instytut Psychologii I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł w tym: sem ćw 30 30 lab Forma Zaliczenia ECTS Zaliczenie Zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Brak Program ćwiczeń opiera się na założeniu, że dla studenta pierwszego roku dedukowanie o istotnych, z psychologicznego punktu widzenia, sposobach wykorzystania informacji z zakresu procesów poznawczych, nie jest regułą. Jednocześnie zaś, świadomość wagi wiedzy, jaką daje studiowanie tej dziedziny, może mieć walor motywujący dla całości kształcenia psychologicznego na poziomie uniwersyteckim. Cele: Uświadomienie fundamentalności poznania reguł i mechanizmów poznawczego funkcjonowania człowieka dla możliwości analizy jego działań Weryfikacja dotychczas obowiązujących ustaleń w oparciu o najnowsze wyniki badań wykorzystujących instrumentarium neuropsychologiczne Zarysowanie i zilustrowanie odpowiednio rozległego terenu aktywności pozapsychologicznej, w której wdrażane są ustalenia czynione na gruncie psychologii poznania Kształtowanie umiejętności samodzielnego docierania do źródeł i syntetyzowania informacji według zadanej tematyki Zajęcia mają charakter laboratoryjno-konwersatoryjny: quasi-eksperymentalnym ilustracjom sposobów zastosowania psychologii poznawczej towarzyszą dyskusje mające inspirować do dalszych poszukiwań zarówno obszarów, jak i sposobów wykorzystania wiedzy. Zaliczenie na podstawie oceny zadań realizowanych w trakcie zajęć i ocen z kolokwiów Oddziaływanie na podświadomość – co to oznacza? Kryteria wyróżniania poznania świadomego i nieświadomego; działanie nieuświadomione a automatyzmy; torowanie; źródła i konsekwencje graniczności ludzkiego poznania Psychofizyka; progi wrażliwości sensorycznej; najmniejsze zauważalne różnice zmiany siły działania bodźca; okna i horyzont jednoczesności- kto i jak może z tej wiedzy korzystać Tryb funkcjonowania uwagi w sytuacji przeciążenia percepcyjnego; atawizmy a funkcje wykonawcze na poziomie uwagi; konstruowanie bodźców ostrzegawczych, kursy szybkiego czytania, psychologia transportu uwaga farmakologicznie koncentrowana Procesy góra-dół/dół-góra w spostrzeganiu; stałość spostrzegania; mapy percepcyjne mapy klas produktów, złudzenia spostrzegania-, reklamy adbusters’ów Procesy kategoryzacji percepcyjnej; mechanizmy wzbudzania liberał/konserwatysta i przełamywania samodzielne „wymyślanie” możliwego przeznaczenia vs „to czy to” monopolu kategorii, konstrukty poznawcze Kelly’ego, zakres i warunki obowiązywania siatki kategorii „przenoszenie”-MPK, testy projekcyjne Język wyobraźni; wyobrażeniowa kreacja rzeczywistości; rola wyobrażeń w motywowaniu działania: terapeutyczna regulacja zachowania w oparciu o wyobrażenia foremki, sny niewidzących, efektywność tworzenia scenariuszy wyobrażeniowych dla motywowania, RPG, „miłość romantyczna”, czy wyobrażanie sobie agresji (forma redukcji napięcia)wzmaga prawdopodobieństwo jej uzewnętrznienia?, wspólnoty wyobrażone. Denotacja i konotacja: język a myślenie skrótowość języka () może „spłycić” myślenie? (SMS-y); poziom kompetencji językowej a poziom kontroli zachowania Sujak; język w funkcji manipulacyjno-perswazyjnej słowo roku, język ugrupowań politycznych, „język na sprzedaż” ; zastosowania dyferencjału semantycznego Osgood’a informowanie przeciwdziałające panice w sytuacji katastrofy Korzyści i „niebezpieczeństwa” wynikające z twórczego charakteru procesów pamięciowych; wspieranie procesu uczenia się na etapie zapamiętywania kursy szybkiego uczenia i odpamiętywania, intencjonalne tłumienie skojarzeń terapia w PTSD, postawa ciała a przypominanie, konfabulacje społeczna mediacja wspomnień molestowań Tendencje do domykania i zamrażania informacji; warunki wzmagające skłonność do oszczędności poznawczej; predecisional distortion; umysłowe źródła stereotypizacji; myślenie refleksyjne w kontekście doświadczania satysfakcji z życia eksperymenty Langer Proces podejmowania decyzji w sytuacji dostępności wielu alternatyw; zasadność odwoływania się do reguł algorytmicznych a nieuświadomiony proces analizy informacji; zadowolenie z dokonanego wyboru w zależności od sposobu przetwarzania informacji Dijksterhuis,Nordgren („szybciej, więcej, nieświadomiej”- neurotyk) Odmienność umysłowych reprezentacji rzeczywistości przedstawicieli różnych kręgów kulturowych; konsekwencje dla ustalania reguł funkcjonowania w społecznościach multikulturowych; związek różnorodności poznawczych reprezentacji z rozwojem gospodarczym Nisbett, Żakowski Najbardziej prawdopodobne sposoby poznawania w poszczególnych okresach rozwojowych; programy kształ- 40 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia cenia w uniwersytetach dziecięcych/ „dorosłych”/ „Trzeciego wieku”, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez dopasowywanie formy angażowania do możliwości poznawczych zagrożonych wykluczeniem działania profilaktyczne Broń psychotroniczna; zmienione stany świadomości; kontrola a niszczenie funkcji poznawczych; chemiczne, elektromagnetyczne ingerencje w pracę mózgu i ich umysłowe korelaty Poppel, E., (1989).Granice świadomości. Kosslyn,S.,M., Rosenberg R.,S.(2006). Psychologia. Mózg-człowiek-świat Ohme, R. K.; Jarymowicz, M. (2003). Automatyzmy w procesach przetwarzania informacji. Falkowski, A.;Tyszka, T.,(2002). Psychologia zachowań konsumenckich. Jodzio, K., (2008). Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Kossowska, M., (2006). Umysł niezmienny. Niedźwieńska, A. (2004). Poznawcze mechanizmy zniekształceń w pamięci zdarzeń Benedict, A.(1997).Wspólnoty wyobrażone. Bralczyk, J., (2004). Język na sprzedaż. Nisbett, R., (2005). The geography of thought. Scott, A. (1999). Schody do umysłu. Nowa kontrowersyjna wiedza o świadomości. dr Ilona Dudzik-Garstka, dr Teresa Sikora, mgr A. Skorupa, dr Katarzyna Ślebarska 41 Lp. 14 Rok Semestr System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii METODOLOGIA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH I STATYSTYKA I 2 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł 15 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia w tym: sem ćw 15 15 Lab Forma Zaliczenia ECTS Zaliczenie Zaliczenie 4 4 Podstawowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA Brak Przyswojenie i ugruntowanie podstawowych pojęć metodologicznych; zapoznanie się ze strukturą procesu badawczego w naukach empirycznych; zapoznanie się z metodologiczną specyfiką rozwiązań badawczych charakterystycznych dla psychologii; zrozumienie literatury psychologicznej i oceny poprawności metodologicznej prezentowanych w niej badań empirycznych; projektowanie i samodzielne przeprowadzenie badań empirycznych oraz opracowywanie ich wyników. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną, ćwiczenia w formie warsztatu projektowego. Praca zaliczeniowa: projekt badania naukowego. Cele nauczania metodologii, relacje pomiędzy metodologią a nauką, istota poznania naukowego i jego funkcje/cele. Cechy poznania naukowego: zasada racjonalności, schematy sprawdzania: pozytywny (konfirmacjonizm) i negatywny (falsyfikacjonizm), poznanie psychologiczne jako poznanie naukowe, psychologia jako nauka empiryczna, etapy badania naukowego (psychologicznego), pojęcie i struktura procesu badawczego, struktura operacyjna a struktura logiczna procesu badawczego w psychologii i innych naukach behawioralnych. Zmienne: zmienność jako podstawowa kategoria metodologiczna, pojęcie i klasyfikacja zmiennych, funkcjonalne ujęcie procesu badawczego, metodologiczna charakterystyka zmiennych, interakcje zmiennych. Problemy i hipotezy badawcze: pojęcie problemu badawczego, rodzaje pytań badawczych, odmiany hipotez badawczych, relacje pomiędzy hipotezami. Definicje: cel definiowania pojęć, definicje pojęciowe i operacyjne, odmiany definicji pojęciowych. Operacjonalizacja zmiennych: istota i funkcje operacjonalizacji, definicja wskaźnika, rodzaje wskaźników, pojęcie narzędzia pomiarowego, definiowanie zmiennych a konstruowanie wskaźników. Modele i plany badawcze: pojęcia „modelu” i „planu” badawczego, rola doświadczenia w poznaniu naukowym. Eksperymentalne plany badawcze: jedno-jednozmiennowe i wielo-jednozmiennowe, zasada randomizacji, pojęcie kontroli zmiennych niezależnych, wariancja wyjaśniona versus wariancja błędu, rola pretestu zmiennej zależnej, ocena dynamiki zmiany: trafność wewnętrzna i trafność zewnętrzna, czynniki uszkadzające trafność planów eksperymentalnych. Quasi-eksperymentalne plany badawcze. Plany badawcze typu ex post facto. Korelacyjno-regresyjne plany badawcze: model regresji liniowej w odmianie jedno-jednozmiennowej i jednowielozmiennowej, strategie budowy modelu, zmienne jakościowe i ich interakcje w modelu regresji liniowej. Analiza porównawczo-krytyczna modeli badawczych – problem wyboru/konstrukcji optymalnego planu badawczego. Analiza wyników badań: projektowanie kierunków i form analizy wyników, podstawy statystycznej analizy danych, próba a populacja, opis statystyczny, wnioskowanie statystyczne, miary siły związku i testy istotności różnic. Literatura podstawowa Brzeziński, J. (1996 i nast. wyd.). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN. Paszkiewicz E., (1985) Podstawy procesu badawczego w psychologii W: E.Paszkiewicz, T. Szustrowa (red.) Materiały do nauczania psychologii, seria III, t. 4 (s.128-164) Warszawa: PWN. Strelau, J., Doliński, D. (2008). Psychologia Podręcznik akademicki. Tom 1, rozdz. 4. Gdańsk: GWP. Literatura uzupełniająca Brzeziński, J. (red.) (2004). Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: PWN. Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN. Brzeziński, J. (2000). Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa: WN „Scholar”. Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka. King, B. M., Minium, E. W. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: PWN. Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B., Zechmeister, J. S. (2002). Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr hab. Zbigniew Spendel Ćwiczenia: mgr Aneta Kałmuk 42 43 VI.3. ROK II, SEMESTR TRZECI 44 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii OSOBOWOŚĆ 15 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA II 3 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma Zaliczenia ECTS Egzamin Egzamin 8 8 Kierunkowy Brak Dostarczenie aktualnej wiedzy na temat teorii osobowości. Umiejętność porównania i krytycznej oceny różnych odejść teoretycznych w badaniu osobowości. Umiejętność wykorzystania różnych koncepcji osobowości w analizie i wyjaśnianiu zachowania człowieka, między innymi na przykładzie studium przypadku. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Wykład: ilustrowany prezentacją multimedialną. Ćwiczenia: dyskusja, prezentacje studentów, warsztaty Egzamin pisemny (testowy) Zaliczenie –ocena z kolokwium, aktywość na zajęciach Przedmiot badań i podstawowe pojęcia psychologii osobowości. Nomotetyczne i idiograficzne podejście w badaniu osobowości. Podmiotowe i pozapodmiotowe źródła zachowania: sytuacjonizm, personalizm, interakcjonizm. Problem stałości i zmienności osobowości. Kontrowersje i problemy w badaniu osobowości. Osobowość jako organizacja cech. Leksykalne i psychometryczne podejście do badań. Analiza czynnikowa jako podstawa tworzenia hierarchicznych modeli osobowości. Teorie cech w opisie i prognozowaniu zachowania (Allport, Cattel, Eysenck, Costa i McCrae). Osobowość w psychologii humanistycznej. Wizja rozwijającej się i dążącej od samorealizacji jednostki w koncepcjach Maslowa i Rogersa. Psychologia pozytywna. Wartości i poczucie sensu życia w egzystencjalnym ujęciu osobowości. Koncepcja Frankla. Socjobiologiczna koncepcja osobowości. Osobowość w koncepcji psychodynamicznej. Psychoanaliza klasyczna – Freud. Strukturalne ujęcie osobowości Junga. Teorie ego, self i teorie relacji z obiektem. Interpersonalny nurt w psychoanalizie – Adler, Fromm i Horney, Sullivan. Osobowość jako system przetwarzania i organizacji informacji – perspektywa poznawcza. Ja jako centralny system regulacji. Ja a samoświadomość. Schematy Ja (Markus). Koncepcja ukierunkowań Ja (Higgins). Koncepcja polifonicznego Ja (Hermans). Pojęcie tożsamości. Tożsamość narracyjna (McAdams). Osobowość jako system cech. Pomiar osobowości. Czy możliwa jest jedna koncepcja osobowości? Próby integracji. Drat-Ruszczak K. (2006): Teorie osobowości – podejście psychodynamiczne i humanistyczne. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP. Gasiul H. (2006): Psychologia osobowości. Nurty, teorie, koncepcje. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin. Hall C., Lindzey G., Campbell J. (2004): Teorie osobowości. Warszawa: PWN. Kofta M., Doliński D. (2006): Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP. Kofta M., Szustrowa T. (2009): Złudzenia, które pozwalają żyć. Szkice ze społecznej psychologii osobowości. Warszawa: PWN. Pervin L., John O. (2002): Osobowość – teoria i badania. Kraków: Wyd. UJ. Strelau J. (2006): Osobowość jako zespół cech. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Gdańsk: GWP. Literatura uzupełniająca Ashcraft D. (2002): Teorie osobowości. Studia przypadków. Warszawa: PWN. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr hab. Irena Pilch Ćwiczenia: dr hab. Irena Pilch, mgr Małgorzata Turska 45 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów II 3 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma Zaliczenia Egzamin Egzamin ECTS 7 7 Kierunkowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PSYCHOLOGIA RÓŻNIC INDYWIDUALNYCH 16 Rok Instytut Psychologii Brak Wiedza dotycząca znaczenia różnic indywidualnych (intelektualnych, temperamentalnych, osobowościowych i innych) procesie adaptacji jednostki do środkowiska oraz u miejętności pomiaru ww. zmiennych mtrodami standardowymi. Umiejętność stosowania wiedzy dotyczącej znaczenia różnic indywidualnych (intelektualnych, temperamentalno - osobowościowych i innych) w procesie adaptacji jednostki do środowiska zapoznanie studentów z metodami badania różnic indywidualnych i ukształtowanie w nich umiejętności stosowania tych metod w praktyce psychologicznej. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną Ćwiczenia - prezentacja multimedialna, dyskurs, prezentacja wybranych metod diagnozy Egzamin pisemny testowy Wykład Treści kształcenia Zagadnienia ogólne: - Definicja różnic indywidualnych - Powszechność różnic indywidualnych (RI) - Kategorie stosowane do opisu RI (cecha, wymiar, czynnik, styl, typ) - RI między ludźmi a zasada równości społecznej - Determinanty RI: Osobowość jako zespół cech: - Teoria osobowości Allporta: cecha jako podstawowa jednostka służąca do opisu osobowości - Teoria PEN - koncepcja trzech superczynników osobowości w ujęciu Eysencka Współczesne koncepcje osobowości: - Pięcioczynnikowy model osobowości (PMO) założenia ogólne - Badania leksykalne prowadzone w ramach PMO - Psychometryczne podejście do badań nad pięcioczynnikową strukturą osobowości - Pięć czynników wyodrębnionych przez Costę i McCrae i sposób ich pomiaru - Argumenty na rzecz traktowania czynników jako podstawowych wymiarów osobowości - Swobodne opisy osobowości oparte na modelu PMO Temperament: początki badań: - Początki badań nad temperamentem. - Typologia Pawłowa jako fizjologiczna podstawa czterech klasycznych temperamentów - Konstytucjonalne typologie temperamentu - Pojęcie temperamentu i jego relacja do osobowości Temperament: współczesne koncepcje: - Wybrane współczesne teorie temperamentu (Thomas i Chess, Rothbart i Derryberry, Kagan, Zuckerman, Strelau) - Aktywacja jako konstrukt teoretyczny pozwalający na poszukiwanie związków między wymiarami temperamentu - Koncepcja temperamentu Cloningera Funkcjonalne znaczenie temperamentu: - Koncepcja temperamentu trudnego - Temperament a dobroć dopasowania - Trudny temperament a przystosowanie - Temperament a osiągnięcia szkolne - Temperament jako moderator stresu - Wpływ temperamentu na zaburzenia w zachowaniu: Temperamentalny czynnik ryzyka Inteligencja: zagadnienia ogólne: - Pojęcie inteligencji: rys historyczny i definicje - Teorie inteligencji Rodzaje inteligencji i ich znaczenie funkcjonalne: - Pojęcie inteligencji emocjonalnej według Golemana 46 - Pojęcie inteligencji społecznej - Znaczenie funkcjonalne inteligencji emocjonalnej - Badania nad geniuszem: - Optymalny poziom ilorazu inteligencji: Inteligencja: pomiar i diagnoza: - Iloraz inteligencji (tradycyjny i dewiacyjny) jako miara RI w poziomie inteligencji - Testy stosowane do pomiaru inteligencji - Kontrowersje wokół testów inteligencji i konsekwencje społeczne testowego pomiaru inteligencji Rola czynnika genetycznego i środowiska w determinowaniu RI w inteligencji: - Próby ilościowego określenia wkładu czynników genetycznych i środowiskowych w wariancję inteligencji - Dziedziczność i środowisko - dwa źródła RI w inteligencji - Rola wychowania i kształcenia w determinowaniu różnic indywidualnych w inteligencji Wybitne zdolności i twórczość: - Interdyscyplinarny charakter pojęcia twórczość - Zróżnicowanie pojęcie w obrębie badania twórczości - Struktura procesu twórczego: - Związki twórczości z innymi RI - Poznawcze i osobowościowe determinanty twórczości Style poznawcze: - Rys historyczny problematyki - Refleksyjność - impulsywność - Zależność niezależność od pola - Abstrakcyjność - konkretność - Style poznawcze w koncepcji Sternberga Ćwiczenia podstawowe zagadnienia dotyczące różnic indywidualnych, udział czynników genetycznych i środowiskowych w kształtowaniu różnic indywidualnych, konsekwencje społeczne różnic indywidualnych. R.I. a nierówności społeczne, teoria typów układu nerwowego I. P. Pawłowa i ich diagnoza. Kwestionariusz PTS J. Strelaua, A. Angleitnera, B. Zawadzkiego, RTT. Diagnoza temperamentu w ujęciu RTT J. Strelaua: FCZ-KT. RTT a TMT, teoria EAS Bussa i Plomina. Diagnoza EAS: Kwestionariusz EAS w polskiej adaptacji, koncepcja trzech superczynników PEN H. J. Eysencka. Kwestionariusz EPQ-R. PEN a NEO-FFI, temperament a reakcja na stres. Style radzenia sobie ze stresem, inteligencja i zdolności; diagnoza inteligencji; testy inteligencji; Test Matryc Progresywnych Ravena Wykład Strelau, J. (1998). Psychologia temperamentu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Strelau, J. (2000). Różnice indywidualne: opis, determinanty i aspekt społeczny. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s. 653 - 681). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (2000). Osobowość jako zespół cech. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s. 525 - 560). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (2000). Temperament. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s. 683 - 719). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Zawadzki, B. (2000). Kwestionariusze osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii (t. 1, s. 469 - 490). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Ćwiczenia Literatura podstawowa Strelau J. (2000) (red.), Psychologia podręcznik akademicki. Tom 2. Psychologia ogólna. rozdział 37, Brzozowski P., Drwal R. (1995), Kwestionariusz Osobowości Eysencka. Polska Adaptacja EPQ-R. Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Heszen-Niejodek I., Ratajczak Z. (1996) (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. (wybrane fragmenty). Jaworowska A., Szustrowa T. (1991), Podręcznik do Testu Matryc Ravena Wersja Standard (1956). Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Marszał – Wiśniewska M., Klonowicz T., Fajkowska – Stanik M., (2003), Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia. Gdańsk, GWP, Oniszczenko W., (1995), Diagnoza temperamentu w ujęciu genetycznej teorii Bussa i Plomina: Kwestionariusz temperamentu EAS-TS. Studia Psychologiczne, 33, 1-2, 97-111, Piotrowska A. (1988), Dwa rodzaje inteligencji ogólnej i sposoby ich pomiaru. Psychologia Wychowawcza, 5,497-510, Strelau J. (1997), Psychologiczne różnice i wynikające stąd konsekwencje społeczne. Czasopismo psychologiczne, 1, 31-35, Strelau J., Zawadzki B. (1998), Kwestionariusz temperamentu PTS. Podręcznik. Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Strelau J., Zawadzki B., Angleitner A. (1995), Kwestionariusz temperamentu PTS: próba psychologicznej interpretacji podstawowych cech układu nerwowego według Pawłowa. Studia Psychologiczne, 33, 1-2, 9-48, Szczepaniak P., Strelau J., Wrześniewski K. (1996), Diagnoza stylów radzenia sobie ze stresem za pomocą pol- 47 skiej wersji kwestionariusza CISS Endlera i Parkera. Przegląd Psychologiczny, t.39,1, 187-210, Zawadzki B. (1995). Uniwersalność PEN-trzech superczynników osobowości: charakterystyka psychometryczna polskiej adaptacji „zrewidowanego inwentarza osobowości H. J. Eysencka (EPQ-R)”. Studia Psychologiczne, 33, 1-2, 147-187, Zawadzki B., Strelau J., (1995), Podstawy teoretyczne, konstrukcja i własności psychometryczne inwentarza: „Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu”. Studia Psychologiczne, 33, 1-2, 4995, Zawadzki B., Strelau J., (1997), Formalna Charakterystyka Zachowania – Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT). Warszawa, Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Wykład Literatura uzupełniająca Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina of Poznań. Marszał – Wiśniewska M., Klonowicz T., Fajkowska – Stanik M., (2003), Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia. Gdańsk, GWP. Matczak, A. (2000). Style poznawcze. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s.761 - 782). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Matczak, A. (2000). Testy inteligencji i zdolności. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii (t. 1, s. 448-469). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nęcka, E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s. 721 760). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nęcka, E. (2000). Twórczość. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna (t. 2, s. 783807). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Oniszczenko, W. (2000). Elementy genetyki zachowania. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii (t. 1, s. 205 - 226). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (1996). Temperament a stres: Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu (s. 88-131). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Ćwiczenia Marszał-Wiśniewska M., Klonowicz T., Fajkowska-Stanik M. (2003), Psychologia różnic indywidualnych. Wybrane zagadnienia. Gdańsk, GWP, Strelau J. (2000) (red.), Psychologia podręcznik akademicki. Tom 2. Psychologia ogólna. rozdział 34, 38, 39. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr Małgorzata Dobrowolska Ćwiczenia: dr Małgorzata Dobrowolska, mgr Ewa Bajer, mgr Agnieszka Skorupa 48 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA W CYKLU ŻYCIA 17 Rok Instytut Psychologii II 3 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 7 7 Kierunkowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne Znajomość zagadnień z psychologii ogólnej Wykład Założenie i cele przedmiotu Poznanie i zrozumienie prawidłowości zmian psychologicznych typowych dla kolejnych okresów życia człowieka. Dysponowanie wiedzą o wzajemnych związkach między przebiegiem rozwoju a kontekstem kulturowo – społecznym życia ludzi. Poznanie mechanizmu interakcji między różnymi czynnikami i wyznacznikami rozwoju. Umiejętność rozpoznawania czynników ryzyka rozwojowego w przebiegu rozwoju psychicznego. Zdolność do wykorzystywania wiedzy z psychologii rozwoju w praktyce życia codziennego. Ćwiczenia Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Wyposażenie studenta w wiedzę o wzajemnych związkach między przebiegiem rozwoju a kontekstem kulturowo – społecznym, umożliwiającą rozumienie prawidłowości rozwoju charakterystycznych dla kolejnych okresów życia człowieka. Umiejętność rozpoznawania czynników korzystnych i niekorzystnych dla przebiegu rozwoju. Zdolność do wykorzystywania wiedzy z psychologii rozwoju w praktyce życia codziennego. Zajęcia konwersatoryjne. Wykorzystanie filmów dydaktycznych oraz materiałów szkoleniowych (m.in. z zakresu Monachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyki Rozwojowej). Zaliczenie: kolokwium, referaty Egzamin Wykład Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Podstawowe pojęcia teoretyczne w psychologii rozwoju człowieka – pojęcie rozwoju, rodzaje zmian rozwojowych i mechanizmy warunkujące rozwój. Periodyzacja zmian w rozwoju psychicznym. Modele ujmowania i wyjaśniania zmian rozwojowych. Czynniki i wyznaczniki rozwoju. Strategie badań nad rozwojem, aspekty etyczne badań z udziałem dzieci i osób dorosłych. Opis i interpretacja zmian w rozwoju z punktu widzenia różnych koncepcji psychologicznych. Ćwiczenia Charakterystyka rozwoju w okresie prenatalnym. Wpływ rozwoju prenatalnego i porodu na rozwój dziecka. Tendencje rozwojowe w okresie wczesnego dzieciństwa (wiek niemowlęcy i poniemowlęcy). Specyfika właściwości rozwoju w okresie średniego dzieciństwa (wiek przedszkolny). Koncepcja rozwoju poznawczego J. Piageta. Główne tendencje rozwojowe w okresie późnego dzieciństwa (wiek szkolny). Dojrzałość szkolna – pojęcie, teorie, uwarunkowania. Charakterystyka rozwoju w okresie adolescencji. Przebieg rozwoju w okresie dorosłości (wczesna, średnia i późna dorosłość) Boyd D., Bee H. (2008). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań, Wyd. Zysk i S-ka. Brzezińska A., Trempała J. (2000). Psychologia rozwoju. W: Strelau J. (red.): Psychologia. Podręcznik akadem. Tom 1. Gdańsk, GWP. Harwas-Napierała B., Trempała J., (2000). Psychologia rozwoju człowieka .Tom II. Warszawa, PWN. Matczak A. (2005). Zarys psychologii rozwoju. Warszawa, Wyd. Akademickie ŻAK. Strelau J., Doliński D. (red.) (2008). Psychologia. Tom II, rozdział 12. Gdańsk, GWP. Brzezińska A. (red) (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwoju. Gdańsk, GWP. Harwas-Napierała B., Trempała J., (2002). Psychologia rozwoju człowieka .Tom III. Warszawa, PWN. Schaffer R. (2006). Psychologia dziecka. Warszawa, PWN. Schaffer R., (2006): Rozwój społeczny. Warszawa, Wyd. UJ. Turner S.J., Helms D.B. (2000). Rozwój człowieka. Warszawa, WSiP. Vasta R., Haith M., Miller S. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa, WSiP. Wykład: dr hab. Zofia Dołęga Ćwiczenia: dr Bernadeta Bulla, dr Anna Worsztynowicz 49 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PROPEDEUTYKA PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI 18 Rok Instytut Psychologii II 3 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Wykład Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Przedstawienie współczesnych problemów dotyczących funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy, pojęć z dyscyplin opisujących pracę ludzką oraz zjawiska psychospołeczne występujące w kontekście organizacyjnym. Ćwiczenia Student będzie zorientowany w problematyce psychologii pracy, organizacji i zarządzania oraz będzie umiał wyjaśnić główne teoretyczne założenia wprowadzające w specyfikę tego obszaru psychologii stosowanej. Wykład: prezentacja multimedialna Ćwiczenia: warsztat, studium przypadku, projekt badawczy, zajęcia terenowe Egzamin - pisemny, pisemna praca zaliczeniowa Zaliczenie: obecność, aktywność, projekt grupowy lub indywidualny Wykłady Treści kształcenia Historia pracy, znaczenie psychologii w kształtowaniu sprzyjających warunków pracy. Przyszłość rynku pracy w XXI w – wyzwania dla psychologii Organizacja jako środowisko pracy Postęp cywilizacyjny a praca, wyzwania dla obecnych i przyszłych pokoleń Nowe modele karier, kompetencje kluczowe. Praca w życiu osobistym: zyski i korzyści Obszary nowej aktywności zawodowej, nowe zawody i specjalności. Doradztwo karier. Ćwiczenia Wybrane klasyczne i współczesne teorie organizacji. Otoczenie organizacji. Studium przypadku, projekt zespołowy Jednostka w organizacji Komunikacja interpersonalna w organizacji. Grupy w organizacji Zespoły pracownicze w organizacji. Budowanie zespołu Problemy etyczne w organizacji. Kierowanie i przywództwo Efektywność organizacji Wykład Literatura podstawowa Bartkowiak G., Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009 Bogaj A., Kwiatkowski S.M., red., Szkoła a rynek pracy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Borkowska S red., Przyszłość rynku pracy w XXIi w, IP i SS, Warszawa2005 Bloch S., Whiteley Ph.,2008: Zarządzanie w płaskim świecie. Budowanie relacji w dobie globalizacji, Gliwice Bouchikhi H., Kimberly J., 2003: Zmiana układu sił w przystosowanym środowisku pracy. W: Zarządzanie zasobami ludzkimi, red.Pickford J., Warszawa Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2003. Noga M., Stawicka K. M., red., Rynek pracy w Polsce w dobie integracji europejskiej i globalizacji, CeDeWu.pl, Warszawa 2009. Ćwiczenia Chmiel, N. (2006). Psychologia pracy i organizacji. GWP: Gdańsk. Kożusznik B. (2007). Zachowania człowieka w organizacji. PWE: Warszawa. Robbins S.P. (2001). Zasady zachowania w organizacji. Wydawnictwo Zysk i S-ka: Poznań. Stoner, J., Freeman R. E., Glibert, D. R. (jr.) (2001). Kierowanie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Wykład Literatura uzupełniająca Brown T., Zarządzanie w XXI w, Biznes 5 tom, Biblioteka Gazety Wyborczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Griffin R., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. 50 Golnau W., Kalinowski M., Litwin J., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Cedetu Sp. z o.o., Warszawa2004. Jachnis A., Psychologia organizacji, Dafin Sp z o.o., Warszawa 2008 Makin P., Cooper C., Cox CH., Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000. Pickford J. (red), Zarządzanie zasobami ludzkimi dla studentów MBA, Wydawnictwo K.E. LIBER S.C., Warszawa 2003. Zieniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003 Ćwiczenia Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Difin: Warszawa. Katz, D., Kahn, R. (1981) Społeczny psychologia pracy. PWN, Warszawa. Terelak J. (2005). Psychologia organizacji i zarządzania. Difin: Warszawa. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr Marta Stasiła-Sieradzka Ćwiczenia: mgr Agata Diec 51 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia PSYCHOLOGIA PROPEDEUTYKA PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA 19 Rok Instytut Psychologii II 3 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Brak Wykład W trakcie kształcenia studenci zdobywają umiejętność: identyfikacji czynników warunkujących dobre zdrowie, poczucie szczęścia, satysfakcję z życia i wysoką jakość życia; holistycznego spojrzenia na zagadnienia zdrowia człowieka, rozumienia wzajemnych związków pomiędzy funkcjonowaniem człowieka w obszarze fizycznym, psychicznym i społeczno-kulturowym; identyfikacji i rozumienia wyzwań i zagrożeń współczesności (zmiany systemów wartości w obrębie kultur, wzorów relacji społecznych, kurczenie się czasu i przestrzeni, dostępność osiągnięć technologicznych); Ćwiczenia - studia stacjonarne Dostarczenie podstawowej wiedzy na temat psychologii zdrowia z uwzględnieniem jej korzeni, kierunków rozwoju i założeń. Rozwijanie zdolności integracji wiedzy biomedycznej z wiedzą psychologiczną i socjologiczną oraz dostrzegania związków pomiędzy różnymi dyscyplinami badającymi zdrowie i odpowiadającymi za jego stan. Uwrażliwienie na wielowymiarowość ludzkiego funkcjonowania. Uwrażliwienie na zagadnienia etyczne związane z działalnością psychologa w obszarze psychologii zdrowia Ćwiczenia - studia niestacjonarne Umiejętność holistycznego spojrzenia na zagadnienia zdrowia i jakości życia; Rozumienie wzajemnych związków pomiędzy funkcjonowaniem człowieka w obszarze fizycznym, psychicznym i społecznym oraz czynników warunkujących dobrostan psychologiczny i wysoką jakość życia. Wykład - wykorzystanie prezentacji multimedialnych Ćwiczenia - dyskusje, prezentacje multimedialne, elementy warsztatu Egzamin testowy Zaliczenie - kolokwium – test wiadomości Wykład WPROWADZENIE – PODSTAWOWE POJĘCIA, KONCEPCJE I TEORIE W PSYCHOLOGII JAKOŚCI ŻYCIA - Psychologia jakości życia a psychologia zdrowia - Pojęcie jakości życia – ujęcie medyczne, socjologiczno-ekonomiczne i psychologiczne - Pojęcia opisujące jakość życia – poziom życia, dobrobyt, dobrostan psychiczny, satysfakcja życiowa, szczęście, oraz relacje między nimi - Podejście „dół – góra” , „góra – dół” w definiowaniu szczęścia i dobrostanu psychicznego - Tradycja hedonistyczna i eudajmonistyczna w ujmowaniu szczęścia i dobrostanu psychicznego. - Koncepcje i teorie szczęścia (teoria potrzeb Ruuta Veenhovena, koncepcja wielorakich rozbieżności Alexa Michalosa, teoria obiektywnego szczęścia Daniela Kahnemana, koncepcja „młyna hedonistycznego”, teoria autentycznego szczęścia Martina Seligmana, koncepcja dobrostanu psychicznego Carol D.Ryff, koncepcja wartości wewnętrznych i zewnętrznych Richarda Ryana i Tima Kassera, teorie genetyczne, cebulowa teoria szczęścia Janusza Czapińskiego, model ewaluacji szczęścia Norberta Schwarza i Fritza Stracka) WYZNACZNIKI JAKOŚCI ŻYCIA: WARUNKI ZEWNĘTRZNE – PRZEGLĄD ZAGADNIEŃ - Warunki życia – czynniki w skali makro - Czynniki ekonomiczne określające poziom życia (dochód per capita, zróżnicowanie dochodów, poziom bezrobocia, poziom inflacji) - Czynniki społeczno-kulturowe (poziom demokracji, system zabezpieczeń społecznych, specyfika kultury - Czynniki środowiskowe (stan środowiska naturalnego, urbanizacja) - Warunki życia – czynniki w skali mikro - Poziom dochodów - Sieć społecznego wsparcia - Aktywność zawodowa - Relacje między dobrobytem materialnym a dobrostan psychicznym i poczuciem szczęścia – determinanty społeczne i psychologiczne - Charakter konsumpcji a jakość życia (problem „affluenzy”) WYZNACZNIKI JAKOŚCI ŻYCIA: WŁAŚCIWOŚCI INDYWIDUALNE – PRZEGLĄD ZAGADNIEŃ - Wyznaczniki demograficzne (wiek, płeć, rasa, przynależność etniczna) - Cechy temperamentalne i osobowościowe - Zdrowie - Charakter związków z ludźmi – rola wsparcia społecznego - Doświadczanie pozytywnych i traumatycznych wydarzeń życiowych - Poczucie szczęścia i jego wpływ na jakość życia oraz pomyślność życiową - Sylwetka szczęśliwego człowieka - podsumowanie 52 ZASOBY A ZDROWIE I JAKOŚĆ ŻYCIA - Definicja zasobów. Rodzaje zasobów (jednostkowe, społeczne, środowiskowe, kulturowe) - Charakterystyka wybranych zasobów i omówienie ich związków ze zdrowiem i jakością życia - Poczucie koherencji - Poczucie własnej skuteczności - Poczucie kontroli - Optymizm (dyspozycyjny, atrybucyjny, nierealistyczny). STRES A ZDROWIE I JAKOŚĆ ŻYCIA - Paradygmat patogenetyczny - Współczesne rozumienie stresu - Stresory jako potencjalne źródło stresu (siła i zasięg; czas oddziaływania; kontrolowalność) - Reakcje na stres (emocjonalne; fizjologiczne; behawioralne; motywacyjne) - Współczesna konceptualizacja radzenia sobie (definicja radzenia sobie; funkcje radzenia sobie; radzenie sobie jako proces, strategia i styl) - Psychiczne konsekwencje stresu (ostra reakcja na stres; zaburzenia stresowe pourazowe, zaburzenia adaptacyjne) - Stres a spadek odporności (wpływ hormonów glikokortykoidowych na układ odpornościowy; inne substancje stresopochodne a zmiany odporności, układ immunologiczny a nowotwory) - O stresie inaczej. Czy stres może stać się sprzymierzeńcem w osiąganiu zdrowia i dobrostanu (stres a krótkotrwały wzrost odporności; emocje pozytywne vs negatywne a stres - model współpobudzenia; przejawy zjawisk psychoneuroimmunologicznych: efekt placebo, uczenie się odpowiedzi immunologicznej. ZDROWIE W KONTEKŚCIE JAKOŚCI ŻYCIA - Zdrowie w modelu biomedycznym, holistyczno-funkcjonalnym i społeczno-ekologicznym - Definicje zdrowia (zdrowie jako wartość: autoteliczna vs instrumentalna; zdrowie jako stan; zdrowie jako właściwość/dyspozycja; zdrowie jako proces) - Wymiary zdrowia (biologiczny, psychiczny, społeczny, duchowy) - Charakterystyki zdrowia (wielowymiarowość, zmienność, wielokryterialność) - Oceny zdrowia (obiektywna vs subiektywna) - Zdrowie a dobrostan i jakość życia. PSYCHOLOGIA ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA JAKO SFERA DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ - Obszar zastosowań psychologii zdrowia i jakości życia - Problemy diagnostyki i interwencji w ramach psychologii zdrowia i jakości życia - Promocja – profilaktyka – korekcja (psychologiczne sposoby oddziaływania w kierunku poprawy jakości życia, promocja zdrowia, coaching) - Kompatybilność profili zawodowych – co pasuje do psychologii zdrowia i jakości życia. Ćwiczenia - studia stacjonarne Pojęcie szczęścia. Czym jest szczęście? Poziomy szczęścia. Sposoby osiągania szczęścia. Przekaz medialny jako źródło wzoru szczęśliwości. Możliwość wyboru a poczucie szczęścia. Czy większy wybór daje szczęście? Czy to dobrze czy nie mieć wybór – paradoks wyboru. Szczęście a zdrowie Optymizm i nadzieja. Co to znaczy być optymistą. Różnice między optymistą a pesymistą. Optymizm a jego pochodne (optymizm nierealistyczny, udawany, obowiązkowy, myślenie magiczne, syndrom Pollyanny). Radzenie sobie ze smutkiem i depresją poprzez zmianę negatywnego myślenia - rozpoznawanie zniekształceń poznawczych. Optymizm a zdrowie. Obraz siebie/wizerunek ciała a wymagania kultury masowej. Kult piękna, szczupłej sylwetki jako wyznacznik szczęścia i powodzenia. Zaburzenia odżywiania – anoreksja i bulimia nervosa a uwarunkowania kulturowe. Operacje plastyczne jako wynik niezadowolenia z własnego wyglądu. W pułapce „uzależnień”. Hazard, kupowanie kompulsywne, zespół uzależnienia od internetu, pracoholizm i inne uzależnienia behawioralne. Wsparcie społeczne. Teorie wsparcia społecznego i rodzaje wsparcia. Znaczenie wsparcia społecznego w sytuacjach trudnych. Jak umysł/psychika wpływa na ciało/organizm. Zależności psychosomatyczne. Jak ciało/organizm wpływa na psychikę. Zależności somatopsychiczne. Jak choroba zmienia nasze życie. Promocja zdrowia – jak wygląda w teorii a jak w praktyce? Co robić aby być zdrowym- projekty promocji zdrowia wśród studentów. Wypalenie zawodowe a stres zawodowy. Czym jest wypalenie zawodowe? Jak sobie z nim radzić? Wybrane psychologiczne aspekty prokreacji. Motywy zachodzenia w ciążę przez kobiety. Kobieta staje się matką – etapy przeżywania ciąży. Męskie etapy dojrzewanie do ojcostwa. Czynniki ułatwiające rodzicom więź emocjonalną z dzieckiem w jego wewnątrzmacicznej fazie rozwoju. Psychologiczne aspekty niepłodności. Ćwiczenia - studia niestacjonarne Pojęcie szczęścia. Potoczne a naukowe podejście do szczęścia. Źródła wiedzy o tym, czym jest szczęście. Kulturowa wizja szczęścia. Sposoby osiągania szczęścia. Przekaz medialny jako źródło wzoru szczęśliwości. Różne oblicza optymizmu. Optymizm obronny a optymizm funkcjonalny. Optymistyczny vs pesymistyczny styl atrybucji. Czy pesymizm może być źródłem depresji? Dysfunkcjonalne założenia poznawcze – przeciwdziałanie i zmiana negatywnego myślenia. Radzenie sobie ze smutkiem. Radzenie sobie ze stresem. Czy istnieją uniwersalne, skuteczne sposoby radzenia sobie ze stresem? Czynniki warunkujące efektywność radzenia sobie. Styl a strategie zaradcze. Wsparcie społeczne. Teorie wsparcia społecznego i rodzaje wsparcia. Znaczenie wsparcia społecznego w sytuacjach trudnych. Rozpoznawanie własnej sieci wsparcia. 53 Autostopem do psychoterapii, czyli szybko i prosto w obszar poznania profesjonalnej pomocy psychologicznej. Czy psychoterapia pomaga? Gdzie kończy się zwykła rozmowa a zaczyna psychoterapia? Czy psychoterapia to przypadek czy uzasadniony teoretycznie proces? Czy istnieje jedna czy wiele psychoterapii? Zależności psychosomatyczne i somatopsychiczne. Jak psychika wpływa na organizm? Jak choroba zmienia nasze życie? W pułapce „uzależnień”. Hazard, kupowanie kompulsywne, zespół uzależnienia od internetu, pracoholizm i inne uzależnienia behawioralne. Wykład Czapiński, J. (2004). Ekonomiczne przesłanki i efekty dobrostanu psychicznego. W. T. Tyszka (red.) Psychologia ekonomiczna. Gdańsk: GWP, ss.192-242. Górnik-Durose, M. (2005). Psychologiczne koszty materialnego dobrobytu. Kolokwia Psychologiczne nr 13: Jakość życia w badaniach empirycznych i refleksji teoretycznej. Warszawa: Instytut Psychologii PAN, 205-218. Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki t.3. Gdańsk: GWP. Heszen, I. Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN str. 19-74 Ćwiczenia - studia stacjonarne Literatura podstawowa Bielawska-Batorowicz, E. (2006). Psychologiczne aspekty prokreacji. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. Heszen, I. i Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN (rozdz. 17. Interwencje psychologiczne i rodzaje pomocy w psychologii zdrowia). Heszen–Niejodek, I. (2002). Psychologiczne problemy chorych somatycznie. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki, T. 3, (s. 513-531). Gdańsk: GWP. Martin, P. (2000). Umysł, który szkodzi. Mózg, zachowanie, odporność, choroba. Poznań: Rebis. Seligman E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina (Część 1. Dwa sposoby patrzenia na życie, s. 12-30; rozdz. 3 – s.53-87). Seligman, M.E.P. (2005). Prawdziwe szczęście. Psychologia pozytywna a urzeczywistnianie naszych możliwości trwałego spełnienia. Poznań: Media Rodzina (rozdz.1. Pozytywne uczucia i pozytywny charakter, s. 19-35) . Sęk, H. (2000)(red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa: PWN. Sęk, H., Cieślak R. (2004). Sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne W: H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Sheridan, C. i Radmacher, S.A. (1998). Psychologia zdrowia Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia (rozdz. 13; s. 432-434). Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne (rozdz. 4-6). Ćwiczenia - studia niestacjonarne Czabała, Cz. (2006). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: PWN. Czapiński, J. (2005)( red.). Psychologia pozytywna. Warszawa: PWN. Grzesiuk L. (2000) (red.). Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. Heszen I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa, Wyd. Nauk. PWN. Heszen–Niejodek I. (2002). Radzenie sobie z chorobą-przegląd zagadnień. W: I. Heszen-Niejodek (red.). Jak żyć z chorobą a jak ją pokonać (s. 13-32). Katowice, Uniwersytet Śląski. Heszen-Niejodek, I. (2000).Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.) (tom 3, s. 465492). Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Hobfoll S.E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk, GWP. Linley, P.A., Joseph S. (red.) Psychologia pozytywna w praktyce. Warszawa: PWN. Seligman E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina of Poznań. Seligman, M.E.P. (2005). Prawdziwe szczęście. Poznań: Media Rodzina. Wykład Dolan, P., Peasgood, T., White, M. (2008). Do we really know what makes us happy? A review of th economic literature on the factors associated with subjective well-being. Journal of Economic Psychology, vol.29, 1, 94-123. Martin P. (2000). Umysł, który szkodzi. Poznań, Rebis. Seligman, M.E.P. (2005). Prawdziwe szczęście. Poznań: Media Rodzina Tatarkiewicz, W. (1979) O szczęściu. Warszawa: PWN. Ćwiczenia Literatura uzupełniająca Brytek-Matera, A (2008). Obraz ciała – obraz siebie. Wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym. Warszawa: Difin. Burns D. (2005). Radość życia. Terapia zaburzeń nastroju. Wyd. Prószyński i S-ka (część I: rozdz. 1. Przełom w leczeniu zaburzeń nastroju; rozdz. 2. Jak diagnozować własne nastroje: pierwszy krok w terapii; rozdz. 3. Rozumienie nastrojów: czujemy się tak jak myślimy; s.24-55). Csikszentmihalyi, M. (1996). Przepływ. Jak poprawić jakość życia. Warszawa: Studio EMKA. Dodziuk, A. i Kapler, L. (2007). Nałogowy człowiek. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Doliński D. (2005). Psychologiczne aspekty reklamy. Gdańsk: GWP (s. 195-226). Gąsiorowska, A. (2001). Kupowanie kompulsywne – zjawisko, jego determinanty i konsekwencje: przegląd badań. Przegląd Psychologiczny, 44, 4, 463-477. Ginowicz, H. (2003). Zagrożenia płynące z sieci. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, 1. [http://psychologia.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=1764]. Ginowicz, H. (2004). Hazardzista u psychoterapeuty. Świat Problemów, 3. [http://psychologia.edu.pl/index.php?dz=czytelnia&op=opis&id=6989]. 54 Prowadzący Zajęcia Głębocka, A. i Kulbot, J (red.). (2005). Wizerunek ciała. Portret Polek. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Grzesiuk L. (2000) (red.). Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy, r. IX, & 2.1. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. Karta Ottawska (1994). Zdrowie i promocja zdrowia. W: J. Karski, Z. Słońska i B. Wasilewski. (red): Promocja zdrowia. Warszawa: Sanmedia (s.423-429). Kwissa-Gajewska, Z. i Wojtyna, E. (2008). Czy nadzieja sprzyja zdrowiu? Nadzieja i radzenie sobie ze stresem a stan zdrowia oraz podejmowanie zachowań zdrowotnych u chorych na cukrzycę typu 2. W: I. Heszen i J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s. 39-54). Kornas-Biela, D. (2004). Wokół początków życia ludzkiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX (rozdz. 2-4). Kratochvil, S. (2003). Podstawy psychoterapii. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Nitecka, E., Pietkiewicz-Roh, E., Staszewska, D. (1997). Miłość od poczęcia. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok. Nettle, D. (2005). Szczęście sposobem naukowym wyłożone. Wyd. Prószyński i S-ka (rozdz. 1. Błogość i radość, s. 1747). Ogińska-Bulik, N. i Kaflik-Pieróg, M. (2006). Stres zawodowy w służbach ratowniczych. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej. Otrębska–Popiołek, K. (1991). Człowiek w sytuacji pomocy. Katowice: Wyd. UŚl. (rozdz. 1. Natura pomocy; rozdz. 3. Dlaczego ludzie proszą o pomoc). Sacks, O. (1996). Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem. Poznań: Zysk i S-ka (rozdz. 1) Trzebińska, E. (2008). Lepsze zdrowie dzięki większemu szczęściu. W: I. Heszen i J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s. 23-38). Padesky, C. i Greenberger, D. (2006). Umysł ponad nastrojem. Zmień nastrój poprzez zmianę sposobu myślenia. Kraków: WUJ. Popiołek K. [red.], Psychologia pomocy, Uniwersytet Śląski, Katowice. Potoczek A. (1994). Kognitywna terapia depresji. W: Psychoterapia, 2 (89). Schier, K. (2009). Piękne brzydactwo. Psychologiczna problematyka obrazu ciała i jego zaburzeń. Warszawa: Scholar. Sęk, H. (1991). Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki. W: H. Sęk (red): Społeczna psychologia kliniczna. PWN, Warszawa. Sęk, H (1997). Psychologia wobec promocji zdrowia. W: I. Heszen i H. Sęk (red.). Psychologia zdrowia. Nowe tendencje w psychologii. Warszawa: PWN. Sęk, H. (1997). Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu, W: D. Kubacka-Jasiecka i A. Jaworowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Wydawnictwo ALL, Kraków. Sęk H. (1997). Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu, W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Jaworowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Wydawnictwo ALL, Kraków. Schwartz B. i Ward A. 2007. Mieć się lepiej, ale czuć się gorzej: paradoks wyboru. W: P.A. Linley i S. Joseph (red.). Psychologia pozytywna w praktyce. Warszawa: PWN (s.50-86). Winiarski, R. i Zdebski, J. (2008). Psychologia turystyki. Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne. Wojtyna E. (2007). Syndrom Pollyanny czy Zakątek Kłapouchego. Kilka słów o roli nastawienia i terapii poznawczo-behawioralnej w procesie zdrowienia. W: Przekroczyć zwrotnik raka (s. 135-153). Łódź: Wydawnictwo Feeria. Wójcik, E. i Wojtyna, E. (2008). Interwencje poznawczo-behawioralne w oparciu o idiosynkratyczny model depresji Aarona Becka. W: K. Okulicz-Kozaryn i K. Ostaszewski (red.), Promocja zdrowia psychicznego. Badania i działania w Polsce (s. 193-206). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Wrześniewski, K. (2000). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki, T 3, (s. 493-512). Gdańsk: GWP. Ziółkowska, B. (2005). Anoreksja od A do Z. Podręcznik dla nauczycieli i wychowawców. Warszawa: Scholar (część 1. Media i reklama wizualna a anoreksja: str. 45-55). Wykład: dr hab. Małgorzata Górnik-Durose, prof. UŚ, Ćwiczenia: mgr Łukasz Jach, mgr Ewa Wojtyna 55 VI.4. ROK II, SEMESTR CZWARTY 56 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł 15 15 w tym: sem ćw 15 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia ECTS zaliczenie zaliczenie 4 4 Brak Przyswojenie i ugruntowanie podstawowych pojęć statystycznych; zapoznanie się ze strukturą procesu wnioskowania statystycznego w ramach analizy danych empirycznych; zapoznanie się ze specyfiką analiz statystycznych wykorzystywanych w psychologii; zrozumienie literatury psychologicznej w aspekcie prezentowanych w niej statystycznych analiz rezultatów badawczych; projektowanie i samodzielne przeprowadzanie prostych analiz statystycznych oraz aktywne poszukiwanie rozwiązań z pomocą specjalistów; posługiwanie się pakietami programów statystycznych. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną, ćwiczenia w pracowni komputerowej. Praca zaliczeniowa: test wiadomości i umiejętności. Treści kształcenia lab Forma zaliczenia Podstawowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA METODOLOGIA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH I STATYSTYKA 20 Rok Instytut Psychologii Pomiar w psychologii, skale pomiarowe. Rozkłady częstości, grupowanie danych, sposoby graficznego przedstawiania danych. Opis statystyczny jednej zmiennej, miary tendencji centralnej, przedziały ufności. Rozkłady zmiennych losowych, miary rozproszenia, standaryzacja wyników, krzywa rozkładu normalnego. Korelacja i regresja, korelacja a związek przyczynowy, równania regresji najmniejszych kwadratów, standardowy błąd oszacowania. Statystyczne podstawy wielokrotnej regresji liniowej, geometryczna interpretacja modelu regresji. Korelacja zmiennych porządkowych i nominalnych, inne miary siły związku między zmiennymi. Interpretacyjne aspekty i problemy korelacji i regresji. Próba jako reprezentacja populacji, losowy dobór do próby i rozkłady z próby. Etapy wnioskowania statystycznego, hipoteza zerowa i hipoteza alternatywna, założenia przyjmowane przy testowaniu hipotez statystycznych oraz zasady interpretowania jego wyników. Wielkość efektu, błędy I i II rodzaju, moc testu i czynniki nań wpływające Założenia niektórych testów statystycznych dla prób zależnych i niezależnych, testy parametryczne a testy nieparametryczne, wielkość próby a typ testu. Testy dla danych interwałowych i ilorazowych. Testy dla danych porządkowych i nominalnych. Statystyczne podstawy analizy wariancji: jednoczynnikowej i dwuczynnikowej, testy wielokrotnych porównań, wskaźniki wielkości efektu eksperymentalnego, analiza efektów prostych. Procedury porównań wielokrotnych: kontrasty, analizy trendu, testy post hoc. Postawy analizy kowariancji, analizy czynnikowej i analizy ścieżek. Zasady sporządzania raportu z badań empirycznych i zasady sporządzania bibliografii Barańska, Z. (1995 i nast. wyd.). Podstawy metod statystycznych dla psychologów. Ćwiczenia. Gdańsk: Wyd. UG. Brzeziński, J. (1996 i nast. wyd.). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN. Ferguson, G. A., Takane, Y. (1999 i nast. wyd.). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Warszawa: PWN. Wieczorkowska, G., Kochański, P., Eljaszuk, M. (2003). Statystyka. Wprowadzenie do analizy danych sondażowych i eksperymentalnych. W-wa: WN „Scholar”. Brzeziński, J. (red.) (2004). Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: PWN. Francuz, P., Mackiewicz, R. (2005). Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą. Przewodnik po metodologii i statystyce. Lublin: Wyd. KUL. King, B. M., Minium, E. W. (2009). Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: PWN. Pavkov, T. W., Pierce, K. A. (2005). Do biegu gotowi start – wprowadzenie do SPSS. Gdańsk, GWP. Wykład: dr hab. Zbigniew Spendel Ćwiczenia: mgr Maria Chełkowska, mgr Aneta Kałmuk 57 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne PSYCHOLOGIA PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA 21 Rok Instytut Psychologii II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba Godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 7 7 Kierunkowy Brak zaznajomienie z podstawowymi pojęciami, koncepcjami teoretycznymi i metodami badawczymi w psychologii społecznej, nabycie umiejętności rozumienia psychologicznych prawidłowości społecznego funkcjonowania człowieka, nabycie umiejętności dostrzegania i diagnozowania bieżących zjawisk, sytuacji, problemów społecznych. literatura podstawowa i uzupełniająca, materiały praktyczne, filmy dydaktyczne, eksperymenty i projekty ekspeMetody dydaktyczne (opcjonalnie) rymentów, prace zespołowe, dyskusja. Forma i warunki Egzamin pisemny zaliczenia Zaliczenie – kolokwium, prace empiryczne, obecność na zajęciach, aktywność, znajomość literatury Wprowadzenie do zagadnień psychologii społecznej. Rys historyczny. Perspektywy badawcze. Metody badawcze w psychologii społecznej. Wpływ i kontrola w badaniu psychologicznym. Problemy etyczne. Społeczna natura człowieka. Tożsamość osobista i społeczna. Treści tożsamościowe. Kody orientacji w samym sobie. Tożsamość podmiotowa i przedmiotowa. Tożsamość osobista i społeczna. Tożsamość pozytywna i negatywna. Tożsamość narodowa. Podwójna tożsamość. Poznanie społeczne. Budowa społecznej wiedzy człowieka. Reprezentacja poznawcza świata i jej organizacja. Schematy, skrypty, heurystyki. Prototypy. Kategoryzacja społeczna. Aktywizacja i uporczywość schematów. Cele poznania społecznego. Percepcja społeczna. Specyfika spostrzegania ludzi. Główne podejścia teoretyczne wyjaśniające proces spostrzegania ludzi. Ukryte teorie osobowości. Przetwarzanie informacji o kompetencjach i moralności. Cechy centralne. Zniekształcenia i błędy w spostrzeganiu ludzi. Efekty w procesie spostrzegania. Zjawisko samospełniającego się proroctwa. Czynniki wpływające na proces spostrzegania. Różnice międzypłciowe. Treści Procesy atrybucji. Integracja danych i formułowanie ocen. Klasyczne i współczesne koncepcje atrybucji. Atrykształcenia bucje odpowiedzialności moralnej. (2 godz.). Błędy i tendencje w procesach atrybucji. Podstawowy błąd atrybucji, asymetria aktor-obserwator, asymetria atrybucji sukcesu i porażki. Egotyzm i egocentryzm atrybucyjny. Efekt fałszywej powszechności. Znaczenie i funkcje procesów atrybucji. Atrakcyjność interpersonalna. Teorie wymiany i teorie zasobów. Analiza transakcyjna Podobieństwa i przeciwieństwa. Atrakcyjność w nurcie teorii ewolucyjnych. Miłość i dynamika bliskich związków uczuciowych. Stereotypy i uprzedzenia. Geneza i nabywanie stereotypów i uprzedzeń. Funkcje poznawcze, emocjonalne i społeczne. Znaczenie indywidualne i zbiorowe. Dwustopniowy model przetwarzania stereotypowego. Konflikt międzygrupowy i kozioł ofiarny. Społeczna kategoryzacja i dziedziczenie społeczne. Uprzedzenia jawne i ukryte. Metody badania uprzedzeń. Sposoby osłabiania stereotypów i uprzedzeń. Stereotypy związane z płcią. Komponenty stereotypów związanych z płcią. Konflikt płci. Stereotypy a faktyczne zróżnicowanie płci pod względem poznawczym, emocjonalnym i cech osobowości. Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów płciowych. Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M. (1995). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka. Kenrick D.T., Neuberg S. L., Cialdini R. B. (2002). Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Manstead A.S.R., Hewstone M. (red.) (1996) Psychologia społeczna. Encyklopedia Blackwella. Warszawa: Wydawnictwo Literatura J. Santorski podstawowa Mika S. (1987). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN. Strelau J. , Doliński D (red.) (2008). Psychologia. Gdańsk: GWP. (tom 2).(Rozdz. Psychologia społeczna). Wojciszke B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Warszawa: Scholar Wosinska W.(2005). Psychologia życia społecznego. Gdańska: GWP. Eysenck H.J., Eysenck M. (1996). Podpatrywanie umysłu. Dlaczego ludzie się zachowują tak, jak się zachowują. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Lewicka M. Grzelak J. (red.) (2002) Jednostka i społeczeństwo. Gdańsk: GWP Mead M. (1986). Trzy studia. Tom 3. Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych. Warszawa: PIW. Literatura uzupełniająca Macrae C., Stangor Ch., Hewstone M. (1999). Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk: GWP. Mandal E., Stefańska-Klar R. (red.)(1995). Współczesne problemy socjalizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2000). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice, Wydawnictwo Założenie i cele przedmiotu 58 Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2003). Kobiecość i męskość. Popularne opinie a badania naukowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.. Mądrzycki T .(1986). Deformacje w spostrzeganiu ludzi. Warszawa: PWN. Nęcki Z. (1999). Wzajemna atrakcyjność. Warszawa: KiW. Pratkanis A., Aronson E. (2007). Wiek propagandy. Warszawa: PWN Prowadzący Zajęcia Wykład: prof. dr hab. Eugenia Mandal Ćwiczenia: dr Agnieszka Wilczyńska-Kwiatek, mgr Dagna Kocur, mgr Anna Składanowska 59 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA STOSOWANA PSYCHOLOGIA ROZWOJU 22 Rok Instytut Psychologii II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw lab 30 30 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 5 5 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Znajomość zagadnień z zakresu psychologii rozwoju człowieka w cyklu życia Wykład Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Rozumienie wzajemnych związków między przebiegiem rozwoju a jego kontekstem kulturowo-społecznym, rozumienie prawidłowości rozwoju, rozpoznawanie czynników korzystnych i niekorzystnych dla jego przebiegu. Opanowanie umiejętności projektowania i przeprowadzania badań z wykorzystaniem metod adekwatnych do danego wieku rozwojowego(obserwacji, wywiadu, rozmowy, eksperymentu, skal, testów i ankiet). Nabywanie kompetencji w zakresie analizy zebranego materiału empirycznego oraz interpretacji ilościowej i jakościowej uzyskanych wyników badań. Ćwiczenia: Opanowanie przez studentów umiejętności projektowania i przeprowadzania badań z wykorzystaniem metod adekwatnych do danego wieku rozwojowego (obserwacji, wywiadu, rozmowy, eksperymentu, skal, testów i ankiet). Nabywanie kompetencji w zakresie analizy zebranego materiału empirycznego oraz interpretacji ilościowej i jakościowej uzyskanych wyników badań. Konwersatoryjna forma ćwiczeń przygotowujących do zajęć terenowych. Wprowadzenie do specyfiki badania z wykorzystaniem konkretnych narzędzi badawczych (opis metody, podstawowe założenia dotyczące przeprowadzania badań z jej wykorzystaniem, zasady oceny i interpretacji uzyskanych wyników). Samodzielne przeprowadzanie przez studentów badań w ramach zajęć terenowych oraz sporządzanie przez nich protokołów z tych badań. Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych Zaliczenie na ocenę – kolokwium, protokoły z zajęć terenowych Wykład: Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Podstawowe modele i strategie prowadzenia badań nad rozwojem. Analiza podstawowych obszarów i zadań rozwojowych, osiągnięć rozwojowych oraz czynników pomyślnych i czynników zakłócających proces rozwoju. Wieloaspektowe interpretowanie zjawisk w cyklu życia człowieka z wykorzystaniem koncepcji o różnym rodowodzie teoretycznym. Wykorzystanie wiedzy o podstawowych prawidłowościach rozwoju - wprowadzenie w specyfikę badań nad rozwojem oraz omówienie wybranych metod diagnozowania rozwoju w kolejnych okresach rozwojowych. Ćwiczenia: Część I: Wybrane metody diagnozy w okresie niemowlęcym i poniemowlęcym. - Obserwacja psychologiczna (rodzaje, techniki, cechy dobrej obserwacji). - Inwentarze i skale jako metody oceny poziomu rozwoju. - Wywiad i rozmowa jako metody oceny poziomu rozwoju. Część II. Wybrane metody diagnozy w okresie przedszkolnym. - Eksperyment jako metoda diagnozy rozwoju (eksperymenty Piageta). - Projekcyjne metody diagnozy rozwoju – możliwości i ograniczenia zastosowania. Część III. Wybrane metody diagnozy w młodszym wieku szkolnym. - Metody badania wybranych aspektów rozwoju poznawczego. - Metody badania wybranych aspektów rozwoju emocjonalnego. Boyd D, Bee H. (2008). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań, Wyd. Zysk i S-ka. Dołęga Z. (2005) (red.). Diagnoza psychologiczna dzieci w wieku przedszkolnym. Katowice, Wydawnictwo UŚ Dołęga Z. (2010) (red.). Diagnoza psychologiczna dzieci w wieku szkolnym. Tom I. Katowice, Wydawnictwo UŚ Harwas-Napierała B., Trempała J., (2000). Psychologia rozwoju człowieka .Tom II. Warszawa, PWN. John-Borys M. (red.) (1997). Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dziecka do lat trzech. Katowice, Wydawnictwo UŚ Matczak A. (2005). Zarys psychologii rozwoju. Warszawa, Wyd. Akademickie ŻAK. Strelau J., Doliński D. (red.) (2008). Psychologia. Tom II, rozdział 12. Gdańsk, GWP. Brzezińska A. (red)(2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwoju. Gdańsk, GWP. Frydrychowicz A., Koźniewska E., Sobolewska M., Zwierzyńska E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Harwas-Napierała B., Trempała J., (2002). Psychologia rozwoju człowieka .Tom III. Warszawa, PWN. Schaffer R. (2006). Psychologia dziecka. Warszawa, PWN. 60 Turner S.J., Helms D.B. (2000). Rozwój człowieka. Warszawa, WSiP. Vasta R., Haith M., Miller S. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa, WSiP. Prowadzący Zajęcia Wykład: dr hab. Zofia Dołęga (dr Ida Szwed) Ćwiczenia: dr Berrnadeta Bulla, dr Anna Worsztynowicz 61 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT OGÓLNOKSZTAŁCĄCY 2 - SOCJOLOGIA MAŁŻEŃSTWA I RODZINY 23 Rok Instytut Psychologii II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Celem prowadzonych ćwiczeń jest zapoznanie studentów ze strukturą oraz funkcjami rodziny, z różnorodnością form życia rodzinnego, Założenie i cele z przemianami dokonującymi się w rodzinie współczesnej przedmiotu z głównymi stanowiskami interpretatywnymi socjologów zachodnich w odniesieniu do przemian życia rodzinnego z odmiennością kulturową życia rodzinnego w krajach pozaeuropejskich.. Ćwiczeniaobejmują: filmy video prezentujące życie rodzinne w kulturach pozaeuropejskich; Metody dydak wizualne prezentacje statystycznych danych pochodzących z badań socjologicznych nad rodziną oraz rocznityczne (opcjonalnie) ków statystycznych; dyskusje uczestników ćwiczeń z uwzględnieniem współczesnych metod aktywizacji. Student jest obowiązany do systematycznego uczestnictwa w ćwiczeniach, mających miejsce raz w tygodniu w wymiarze 2 godzin; Forma i warunki zaliczenia Bezwzględnym warunkiem otrzymania zaliczenia z przedmiotu jest potwierdzona obecność na ćwiczeniach oraz pozytywnie zdane kolokwium z omawianych lektur; Treści kształcenia Zalecana literatura Prowadzący Zajęcia Rodzina jako grupa oraz instytucja społeczna – definicje rodziny, funkcje, typologie rodziny. Proces powstawania grupy małżeńsko-rodzinnej, etapy życia rodzinnego. Rodzina w różnych kulturach i religiach (judaizm, islam, wyznania chrześcijańskie, kraje azjatyckie). Rodzina w procesie przemian – trendy europejskie i światowe (zmiany w obrębie typów rodzin, funkcji oraz struktury, alternatywne formy życia rodzinnego np. kohabitacja, wielorodziny). Rodzina we współczesnej Polsce (dzietność, pełność, warunki ekonomiczne). Polityka wobec rodziny w Polsce i w Europie. Adamski F.: Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Wydawnictwo UJ. Kraków 2002. Być kobietą w Oriencie. Red. D. Chmielewska, B. Grabowska, E. Machut-Mendecka. Wydawnictwo Akademickie DIALOG. Warszawa 2001. Kobieta i rodzina w krajach rozwijających się. Dziedzictwo a wyzwania współczesności. Red. E. Puchnarewicz. Wydawnictwo i Drukarnia „LIBRA” PPHU. Warszawa-Białystok 1999. Kobiety krajów pozaeuropejskich wobec problemów współczesności. Red. A. Mrozek-Dumanowska. Wydawnictwo Naukowe Semper. Warszawa 1995. Kwak A.: Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Warszawa 2005. Majkowski W.: Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Księży Sercanów. Kraków 1999. Międzykulturowe i interdysplinarne badania feministyczne. Daleki – Bliski Wschód: współczesność i prehistoria. Red.: E. Pakszyz. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 2005. Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi. Red. A. Kwak Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej. Warszawa 2008. Slany K.: Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Zakład Wydawniczy >>Nomos<< . Kraków 2002. Unterman A.: Żydzi. Wiara i życie. Książka i Wiedza. Warszawa 2002. dr hab. Elżbieta Budzyńska 62 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Zalecana literatura Prowadzący zajęcia w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT OGÓLNOKSZTAŁCĄCY 2 - PUBLIC RELATION 24 Rok Instytut Psychologii Brak Wyposażenie studentów w wiedzę na temat podstaw public relations w ujęciu teoretycznym oraz praktycznym. W efekcie, student potrafi rozpoznać, wyjaśnić, krytycznie ocenić podstawowe procesy, zjawiska i instytucje związane z PR, zdobywa również podstawowe kompetencje dotyczące wykorzystania niektórych metod i narzędzi public relations. dyskusja monitorowana przez prowadzącego case study auto-test w grupie Pisemne zaliczenie po zakończeniu kursu Public relations w komunikacji społecznej (podstawowe problemy teoretyczne związane z rolą PR w życiu społecznym - w tym: geneza, cele, funkcje, modele PR; a także analiza podstawowych problemów związanych z praktyką PR – m.in. negatywna ocena publiczna tego typu działalności). Media masowe jako podstawowy kanał komunikacji PR (1. charakterystyka oddziaływania mediów – m.in. teoria kultywowania postaw, teoria agenda setting, teoria spirali milczenia; 2. tendencje związane z procesem mediatyzacji rzeczywistości społecznej). Wizerunek / marka w teorii i praktyce PR. Zarządzanie strategiczne public relations: - media relations (zasady i metody budowanie relacji przedstawicieli PR z dziennikarzami); - komunikacja wewnątrz organizacji (internal communication); - zarządzanie sytuacją kryzysową; - analiza wybranych komercyjnych / społecznych / politycznych projektów kampanii PR; - programy CSR (odpowiedzialność społeczna biznesu) oraz CRM (cause related marketing). Etyka w public relations. Aronson Elliot, Pratkanis Anthony, Wiek propagandy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004 Davis Anthony, Wszystko co powinieneś wiedzieć o PR, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2008 Goban – Klas Tomasz, Public relations czyli promocja reputacji. Pojęcie, definicje, uwarunkowania, Business Press, Warszawa 1997 Jabłoński Wojciech, Kreowanie informacji. Media relations, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Maison Dominika, Wasilewski Piotr, Propaganda dobrych serc czyli rzecz o reklamie społecznej, Agencja Wasilewski, Warszawa 1998 McQuail Dennis, Teoria komunikowania masowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Ociepka Beata (red), Kształtowanie wizerunku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005 Olędzki Jerzy, Tworzydło Dariusz, (red), Public relations. Znaczenie społeczne i kierunki rozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Ries Al., Ries Laura, Upadek reklamy i wzlot public relations, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004 Seitel Fraser P., Public relations w praktyce, Felberg Sja Wydawnictwo, Warszawa 2003 Święckowska Teresa, Public relations a demokracja, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa2008 Wójcik Krystyna, Public relations od A do Z, Wydawnictwo Placet, Warszawa 1997 dr Marek Mazur 63 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 45 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne PSYCHOLOGIA PROPEDEUTYKA PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZO-KLINICZNEJ 25 Rok Instytut Psychologii Znajomość zagadnień z psychologii rozwoju człowieka Rozumienie różnych aspektów funkcjonowania systemów rodzinnych. Ukazanie powiązań między dysfunkcją środowiska rodzinnego a problemami, jakie przejawia dziecko. Poznanie kierunków oddziaływań wychowawczych na terenie placówek edukacyjnych. Wprowadzenie w problematykę rozpoznawania i diagnozy trudności wychowawczych w kontekście kolejnych Założenie i cele okresów rozwojowych. przedmiotu Poznanie wybranych metod diagnozy środowiska rodzinnego i szkolnego. Umiejętność rozpoznawania źródeł trudności, jakie napotykają wychowawcy w kontakcie z dzieckiem oraz instytucją. Opanowanie podstaw udzielania wsparcia wychowawcom. Wykład: prezentacje mulimedialne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Ćwiczenia: metody aktywizujące, dyskusja na zasadzie burzy mózgów Forma i warunki Zaliczenie na ocenę – obecność i aktywność na zajęciach, przygotowanie referatu, kolokwium zaliczenia Egzamin – pisemy (test wyboru) Zagadnienia definicyjne, wprowadzenie do psychologii wychowania, koncepcje wychowania, kulturowy i sytuacyjny kontekst wychowania. Główne mechanizmy transmisji wpływów wychowawczych. Typologie i funkcje rodziny. Kierunki przemian we współczesnej rodzinie. Systemowe rozumienie rodziny. Cykle rozwoju rodziny. Teoria przywiązania. Jakość opieki macierzyńskiej a kształtowanie się więzi matka – dziecko. Charakterystyka postaw rodzicielskich oraz stylów wychowania w rodzinie. Treści kształcenia Kary i nagrody w wychowaniu. Rodzina jako źródło deprywacji fizycznej i emocjonalnej. Rozpoznanie i diagnoza problemów wychowawczych w kontekście kolejnych okresów rozwojowych. Klasa szkolna jako specyficzne środowisko wychowawcze. Znaczenie grupy rówieśniczej. Jakość interakcji uczeń – uczeń, nauczyciel – uczeń, nauczyciel - rodzic a trudności wychowawcze w szkole. Gry nauczycieli i uczniów. Zastosowanie wybranych metod diagnozowania środowiska rodzinnego i szkolnego. Źródła stresu dla osób zajmujących się wychowaniem (rodziców i nauczycieli). Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. (1994). Psychologia wychowawcza. PWN, Warszawa. Jurkowski A. (red.)(2003). Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej. Wyd. Instytutu Psych. PAN, Warszawa. Włodarski Z., Hankała A. (2004). Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju człowieka. O. Wyd. IMPULS, Kraków. Rostowska T. (red.) (2009). Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju człowieka. Ofiyna Wydawnicza IMPULS, Kraków. Dembo M.H. (1997). Stosowana psychologia wychowawcza. WSiP, Warszawa. Gaś Z. (red.)(1999). Psychologia wychowawcza stosowana. Wybrane zagadnienia. Wyd. UMCS, Lublin. Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Oficyna Wyd. IMPULS, Kraków. de Barbaro B. (red.)(1994). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Wyd. Collegium Medicum UJ, Kraków. Goodman R., Scott S. (2003). Psychiatria dzieci i młodzieży. Wyd. Medyczne Urban i Partner, Wrocław. Namysłowska I. (red.) (2004). Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa. Tomalski P. (2007). Nietypowe rodziny. Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa. Kozłowska A. (1991). O trudnościach w wychowywaniu dziecka. WSiP, Warszawa. Kozłowska A. (1996). Jak pomagać dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego. Wyd. ŻAK, Warszawa. Haslam D. (1993). Mieć dzieci i to przeżyć.Oficyna Wyd. REPORTER, Warszawa. Janowski A. (1995). Uczeń w teatrze życia szkolnego. WSiP, Warszawa. Rylke H., Klimowicz G. (1992) Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi. WSiP, Warszawa. Herbert M. (2004). Rozwój społeczny ucznia. GWP, Gdańsk. Ernst K. (1991). Szkolne gry uczniów. WSiP, Warszawa. Olweus D. (1998). Mobbing: fala przemocy w szkole. Jak ją powstrzymać? Wyd. J. SANTORSKI&CO, Warszawa. Kretschmann R. (2004). Stres w zawodzie nauczyciela. Gdańskie Wyd. Psychologiczne, Gdańsk. Wykład: dr Yvona Woźniakova Ćwiczenia: dr Yvona Woźniakova, dr Marianna Dąbrowska-Wnuk 64 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PROPEDEUTYKA PSYCHOLOGII KLINICZNEJ 26 Rok Instytut Psychologii II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 45 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Wykład Założenie i cele przedmiotu Umożliwienie zgromadzenia i poszerzenia wiedzy na temat postaci, przyczyn i uwarunkowań zaburzonego zachowania jednostki. Pokazanie mechanizmów powstawania zaburzeń, klasyfikację, zakres leczenia i formy pomocy psychologicznej. Ćwiczenia: Przedstawienie studentom podstawowej wiedzy z zakresu psychologii klinicznej i jej zastosowania w praktyce psychologicznej. Umożliwenie studentom poszerzenia wiedzy na temat postaci, przyczyn i uwarunkowań zaburzonego zachowania się człowieka oraz na temat wartości i przydatności symptomów psychopatologicznych do rozpoznawania obrazu klinicznego zaburzenia i diagnozowania jednostek klinicznych.. Uzyskanie wiedzy umożliwiającej rozpoznawanie objawów poszczególnych zaburzeń oraz elementarną wiedzę dotyczącą postulowanych oddziaływań psychoprofilaktycznych. Wykład Treści wykładowe (modele, klasyfikacje, mechanizmy) przedstawiane są w formie multimedialnej Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Ćwiczenia Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeniowej. Przedstawione zostaną: podstawy teoretyczne wybranych zaburzeń, formy, przyczyny i uwarunkowania zaburzonego zachowania jednostki. Pokazanie mechanizmów powstawania zaburzeń, zakresu leczenia i pomocy psychologicznej. Analiza przypadków. Pomoce dydaktyczne: prezentacje multimedialne, foliogramy Zaliczenie - kolokwium, aktywność merytoryczna studenta, obecność na zajęciach Egzamin pisemny Wykład Przedmiot i zadania psychologii klinicznej. Koncepcje normy, normalności, zdrowia psychicznego w psychologii klinicznej. Czynniki determinujące zaburzenia zachowania i zaburzenia psychiczne jednostki. Biologiczne, psychospołeczne i socjokulturowe przyczyny zaburzeń. Stres jako przyczyna zaburzeń zachowania. Pojęcie stresu psychosomatycznego, konsekwencje stresu. Mechanizmy obronne. Modele chorób psychosomatycznych. Lęki i zaburzenia nerwicowe. Pojęcie nerwicy. Etiologia i mechanizmy nerwicowe. Rodzaje nerwic. Zaburzenia osobowości. Mechanizmy powstawania zaburzeń. Klasyfikacja zaburzeń osobowości. Przyczyny Psychozy endogenne, egzogenne i reaktywne. Zaburzenie procesów poznawczych, emocji, intelektu i działania w psychozach. Klasyfikacja psychoz. Uzależnienie od alkoholu. Przyczyny uzależnienia. Fazy rozwoju choroby alkoholowej. Psychofizyczne skutki uzależnienia. Ćwiczenia Treści kształcenia Przedmiot, zakres, zadania psychologii klinicznej. Kierunki rozwoju psychologii klinicznej. Modele i teorie istotne dla psychologii klinicznej. Psychologia kliniczna w praktyce. Model zawodowy psychologa klinicznego. Zadania psychologa klinicznego w obszarze różnych dziedzin. Psychologia kliniczna, psychiatria a psychopatologia. Norma, normalność, zdrowie psychiczne. Podstawowe pojęcia z zakresu psychologii klinicznej. Psychologia kliniczna w kontekście prawnym – uprawnienia i ograniczenia w procesie diagnozowania i udzielania pomocy psychologicznej. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego – tajemnica zawodowa psychologa, ochrona praw pacjenta, zasady leczenia przymusowego. Ustawa o zawodzie psychologa. Metody kliniczne i psychometryczne diagnozy psychologicznej. Etapy postępowania diagnostycznego Psychopatologia ogólna: zaburzenia prostych i złożonych czynności psychicznych. Klasyfikacje i objawy zaburzeń procesów poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych. Jakościowe i ilościowe zaburzenia świadomości. Uraz psychiczny jako szczególny rodzaj sytuacji trudnej. Pojęcie kryzysu. Interwencja kryzysowa. Specyfika funkcjonowania psychologicznego po urazie psychicznym. Zaburzenia osobowości rozwijające się na skutek doświadczania (doświadczenia) sytuacji ekstremalnie trudnych. Przyczyny powstawania zaburzeń psychicznych: podejście biologiczne, neuronauka i koncepcje psychologiczne. Psychologia zaburzeń lękowych - psychologiczne koncepcje wyjaśniające etiopatogenezę. Mechanizmy psychologicznego funkcjonowania. 65 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Psychologia zaburzeń osobowości - psychologiczne koncepcje wyjaśniające etiopatogenezę. Mechanizmy psychologicznego funkcjonowania. Pojęcie i rola mechanizmów obronnych. Psychologia zaburzeń afektywnych – koncepcje wyjaśniające mechanizm i patogenezę zaburzeń nastroju. Postulowane oddziaływania pomocowe. Psychologia uzależnień – obraz kliniczny, koncepcje i modele uzależnienia. Programy leczenia. Psychologia zaburzeń seksualnych – klasyfikacja, symptomatologia. Mechanizm powstawania zachowań agresywnych i przemocowych. Charakterystyka poszczególnych zaburzeń. Wybrane korelaty osobowościowe w/w zachowań. Charakterystyka psychologiczna osób dopuszczających się zachowań agresywnych. Aleksandrowicz J.( 1998). Zaburzenia nerwicowe. Warszawa. PZWL.. Carson R.C.; Butcher J.; Mineka S.(2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk.GWP.T. Goldstein E. (2003). Zaburzenia z pogranicza. Modele i techniki kliniczne. Gdańsk.GWP Jakubik A. (1999) Zaburzenia osobowości. Warszawa: PZWL Jaroszyński J.( 1988). Psychozy schizofreniczne. W: S. Dąbrowski, J. Jaroszyński, S. Płużyński ( red.). Psychiatria. Wwa. PZWL. Kaplan H., Saddock B. (1995) Psychiatria kliniczna. Wrocław: Urban & Partner Pospiszyl K.(1992). Psychopatia. Warszawa. PWN. Rosenhan D.l, Seligman E.P.(2003). Psychopatologia. W-wa. PTP. Rybakowski, J., Pużyński, S., Wiórka, J. (2010). Psychiatria. Podstawy psychiatrii. Tom 1. Wrocław: Wyd. Elsevier, Urban & Partner (rozdział: 2.13, 3, 4.3) Sęk H. (red.) (2005) Psychologia kliniczna. Tom 1-2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN Sęk H.(2001). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa. Wyd. Scholar. Stirling J.D., Hellewell J.S. (2005). Psychopatologia. Gdańsk: GWP Aleksandrowicz J.W. (1998). Zaburzenia nerwicowe, Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (według ICD-10). Psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków: Wyd. UJ. Bastine R.H. (1998). Klinische Psychologie. Band 1. Stuttgart, Berlin, Köln: Kohlammer. Cierpialkowska, L., Sęk, H. (2001): Psychologia klinicna i psychologia zdrowia. Poznań Freyberger H., Schneider W., R.D. Stieglitz Kompendium psychiatrii, psychoterapii, medycyny psychosomatycznej. Kępiński A.( 1977). Psychopatologia nerwic. Warszawa. PZWL. Klimasinski K.(2000). Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego Lewis M, Miller S.(1990). Handbook of developmental psychopathology. New York. Plenum Press. Meyer R. (2004). Psychopatologia. Jeden przypadek – wiele teorii. Gdańsk. GWP. Pospiszyl K.(1992). Psychopatia. Warszawa. PWN. Rydzyński Z (2000). Psychiatria – podręcznik dla psychologów. W-wa. PZWL Wykład: dr Danuta Rode Ćwiczenia: mgr Maciej Bożek. Mgr Magdalena Rode 66 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia PSYCHOLOGIA PROPEDEUTYKA PSYCHOLOGII SĄDOWEJ 27 Rok Instytut Psychologii II 4 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 45 wykł 15 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 uzupełniający (inne wymagania) Brak Przekazanie wiedzy na temat zastosowania psychologii na użytek wymiaru sprawiedliwości. Przedstawienie ponadto opiniodawstwa psychologicznego w sprawach karnych i cywilnych. Wykład Metoda wykładu. Omówienie podstawowych zagadnień. Przedstawienie w sposób schematyczny problematyki opiniodawczej, metodologii i metodyki postępowania w zakresie opiniodawstwa w sprawach nieletnich, opiekuńczych i rozwodowych Ćwiczenia Analiza przypadków i opinii sądowo-psychologicznych. Pomoce dydaktyczne, foliogramy, prezentacje, nagrania audiowizualne, akta sądowe. Wykład: egzamin ustny Ćwiczenia: aktywność na zajęciach, przygotowanie prezentacji lub napisanie pracy zaliczeniowej związanej z zasadami przesłuchiwania świadka (dorosłego, upośledzonego umysłowo lub małoletniego). Pojęcie psychologii kliniczno - sądowej. Związki psychologii z prawem. Psychologia zeznań świadków i przesłuchań. Metody przesłuchań. Rodzaje zadawanych pytań. Przesłuchanie poznawcze. Ekspertyza psychologiczna w sprawach rodzinno – opiekuńczych i rozwodowych. Opinia psychologiczna w sprawach nieletnich. Pojęcie nieletniego. Dobro nieletniego. Niedostosowanie społeczne. Trudności wychowawcze. Demoralizacja. Psychologiczna problematyka w sprawach karnych osób dorosłych. Przedmiot ekspertyzy w sprawach karnych. Problem osobowości sprawcy. Motywy przestępstw. Charakterystyka przestępstw dokonanych pod wpływem silnego wzburzenia. Zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem. Opiniodawstwo psychologiczne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Opiniodawstwo psychologiczne w sprawach uzależnień: narkomania, alkoholizm, uzależnienie emocjonalne, dopalacze. Literatura podstawowa Ackerman M. (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk, GWP. Arntzen F. (1989). Psychologia zeznań świadków. Warszawa Gromek K., 2007: Winni, czy niewinni, czyli kilka uwag o sądowym badaniu winy stron w procesie rozwodowym. Monitor Prawniczy 2. Gurycka A., 1988: Ekspertyzy psychologiczne (ze szczególnym uwzględnieniem ekspertyz na rzecz oświaty i wychowania). W: Ratajczak Z., (red.): Ekspertyzy naukowe a praktyka społeczna. Katowice: wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Haak H., 2000: Separacja. Monitor Prawniczy 4. Hajdukiewicz D., 2004: Opiniowanie sądowo – psychiatryczne w sprawach cywilnych. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Hanausek T.: Kryminalistyka, Katowice 1997 Lubelski M., Stanik J. M., Tyszkiewicz L.: Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Warszawa 1986 Marten Z., 1990: Wstęp do psychologii sądowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Marten Z., 2005: Psychologia w pracy sędziego. Katowice: Centrum Edukacji i Promocji Kadr „CEDUS”. Nowak – Dziemianowicz M., 1994: Małżeństwo wobec rozwodu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Stanik J. M.: Węzłowe problemy etyczno – zawodowe biegłego sądowego psychologa. W: Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej. Red: Stanik J. M., Majchrzyk Z., Katowice 1995 Stanik J. M.: Opiniodawcze i mediacyjne funkcje psychologa w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Katowice, 1990: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Woszczek L.: Przesłuchanie nieletniego – aspekty prawne i psychologiczne. W: Przestępczość nieletnich. Aspekty psychospołeczne i prawne. Red. Stanik J. M., Woszczek L. Katowice 2005 Szymusik A., Gierowski J., 1981: Przedmiot i zakres ekspertyzy psychologicznej. W: Stanik J. M., (red.): Z problematyki pracy biegłego sądowego psychologa. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Trawińska M., 1977: Bariery małżeńskiego sukcesu. Warszawa: Książka i Wiedza. 67 Turek J., 2007: Biegły sądowy i jego czynności. Monitor Prawniczy 24. Turner J. S., Helms D. B., 1999: Rozwój człowieka. Warszawa: WSiP. Tyszka Z., 1979: Socjologia rodziny. Warszawa: PWN. Tyszkiewicz L., 1986: Psycholog jako uczestnik procesu stosowania prawa. W: Lubelski M. J., Stanik J. M., Tyszkiewicz L., (red.): Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Agnieszka Roszkowska, dr Justyna Trepka-Starosta, dr Leszek Woszczek, mgr Bartosz Wojciechowski 68 VI.5. ROK III, SEMESTR PIĄTY 69 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOMETRIA 28 Rok Semestr System studiów III 5 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia w tym: sem ćw lab 30 30 Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 8 Kierunkowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA Brak Umiejętność oceny przydatności określonego testu do diagnozowanego problemu (oceny trafności i rzetelności danej metody); interpretacji wyniku otrzymanego w teście zgodnie ze standardami psychometrycznymi; konstruowania norm o charakterze lokalnym; konstruowania własnych, prostych narzędzi pomiarowych. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną, ćwiczenia w pracowni komputerowej. Komputerowy test z zakresu podstawowych obliczeń psychometrycznych, egzamin ustny. Test psychologiczny jako narzędzie pozyskiwania danych ilościowych będących podstawą diagnozy psychologicznej (problem obiektywności testu, standaryzacji, trafności, rzetelności i normalizacji), schemat wnioskowania psychometrycznego, pojęcie wyniku prawdziwego, wyniku otrzymanego i błędu pomiaru, pojęcie testów równoległych. Klastyczna Teoria Testów Gulliksena i jej odmiana statystyczna w wersji Lorda i Novicka, założenia KTT w aspekcie ogólnej teorii pomiaru, podejścia nieklasyczne i ich ograniczenia. Definicja rzetelności, estymowanie rzetelności jako wiarogodności, stabilności bezwzględnej, stabilności względnej, równoważności między testowej i międzypołówkowej, zgodności wewnętrznej; zastosowanie analizy wariancji w szacowaniu dobroci testu. Rzetelność – standardowy błąd pomiaru (konstruowanie przedziałów ufności do porównywania wyników dwóch osób w tym samym teście lub dwóch wyników jednej osoby w podtestach danego testu). Estymacja wyniku prawdziwego i standardowy błąd estymacji, warunkowy (skorelowany z wynikiem prawdziwym) błąd pomiaru. Różne aspekty trafności, m.in. treściowy, kryterialny (trafność diagnostyczna i prognostyczna), oparte na innych źródłach danych walidacyjnych, sposoby pojmowania trafności teoretycznej: tradycyjny i współczesny. Metody obliczania współczynników trafności i ich interpretacja. Stronniczość testu i pozycji testowych. Pojęcie normy statystycznej, typy skal standardowych (skale oparte na rozkładzie prostokątnym a skale oparte na rozkładzie normalnym), konstrukcja skal standardowych, procedura normalizacji rozkładu wyników surowych, zasady zbierania danych normalizacyjnych, normy ogólne a normy lokalne. Podstawowe etapy konstruowania narzędzi pomiarowych, zasady tworzenia i doboru pozycji testowych dla różnego rodzaju testów, testy budowane w sposób racjonalny i empiryczny. Zasady korzystania z podręczników testowych oraz standardy i problemy etyczne związane ze stosowaniem testów. AERA, APA, NCME (2007). Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk: GWP. Brzeziński, J. (1996 i nast. wyd.). Metodologia badań psychologicznych. Rozdz. 15-18. Warszawa: PWN. Brzeziński, J. (red.) (2005). Trafność i rzetelność testów psychologicznych. Wybór tekstów. Gdańsk: GWP. Coombs C.H., Dawes R.M., Tversky A., (1977). Wprowadzenie do psychologii matematycznej. Warszawa: PWN. Hornowska, E. (2001 i nast. wyd.). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka. Warszawa: Scholar. Magnusson, D. (1981 i nast. wyd.). Wprowadzenie do teorii testów. Warszawa: PWN. Nowakowska M., (1978). Nieformalne ujęcie współczesnej teorii testów. [w:] E. Paszkiewicz (red.), Materiały do nauczania psychologii, seria III, t. 3 (s. 197-223). Warszawa: PWN. Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1, rozdz. 10. Gdańsk: GWP. Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Prac. Testów Psych. PTP. Aranowska, E. (2005). Pomiar ilościowy w psychologii. Warszawa: Scholar. Hornowska, E. (1999). Stronniczość testów psychologicznych. Problemy – kierunki – kontrowersje. Poznań: Humaniora. Kozielecki, J. (red.) (1971). Problemy psychologii matematycznej. Warszawa: PWN. Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2, rozdz. 11. Gdańsk: GWP. Wykład: dr hab. Zbigniew Spendel, Laboratorium: mgr Bartosz Kondratek 70 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PSYCHOPATOLOGIA 29 Rok Instytut Psychologii III 5 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 8 Kierunkowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Wykład Założenie i cele przedmiotu Przedstawienie studentom podstawowej wiedzy z zakresu psychopatologii celem poszerzenia ich ogólnego zasobu wiadomości, ukierunkowujących ich psychologiczne kształcenie na podstawy rozpoznawania zaburzeń psychicznych i udzielania pomocy psychologicznej. Wstępne, merytoryczne przygotowanie studenta psychologii do specjalistycznej współpracy zawodowej z personelem medycznym w sytuacji pomocy człowiekowi ze zróżnicowanym poziomem zaburzeń psychopatologicznych. Przekazanie elementów psychopatologii jako teoretycznych podstaw (dotyczących patogenezy i mechanizmów zaburzeń psychicznych) mających zastosowanie w zakresie nauczania psychologii klinicznej, stosowanej. Ćwiczenia Uzupełnienie wiedzy studentów nabytej w trakcie wkładów o praktyczne zagadnienia rozpoznawania konkretnych zaburzeń i udzielania pomocy psychologicznej. Rozwijanie treści wykładowych o nowe elementy wiedzy naukowej dotyczące problemów centralnych i peryferyjnych poszczególnych zagadnień. Ćwiczenia Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Praca w małych grupach, prezentacje multimedialne, ćwiczenia praktyczne – analiza przypadków. Forma i warunki Wykład: egzamin pisemny zaliczenia Zaliczenie: kolokwium, aktywność merytoryczna studenta Wykład Treści kształcenia Zagadnienia ogólne - teoretyczne podstawy psychopatologii ogólnej psychopatologii: ‐ podstawowe definicje, rozumienie pojęcia normy i patologii w psychiatrii i psychologii. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego –wybrane wątki dotyczące tajemnicy zawodowej i zasad procedury leczenia przymusowego ‐ Ogólna klasyfikacja zaburzeń psychicznych, etiologia i diagnoza nozologiczna. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego(tajemnica zawodowa, leczenie przymusowe i jego wyznaczniki ).Aspekty moralno-etyczne w pracy z pacjentem psychiatrycznym i zdekompensowanym psychicznie. Czym jest objaw psychopatologiczny? Definicje pojęcia. Słownik głównych objawów psychopatologicznych. Norma w psychologii i psychiatrii klinicznej, zdrowie psychiczne i jego główne wyznaczniki . Nerwice i zaburzenia odpowiadające nerwicom w klasyfikacjach psychiatrycznych(ujęcie tradycyjne i współczesne. DSM IV i I CD-10) ‐ etiologia ,patogeneza, postacie i ogólna symptomatologia , modele terapeutyczne w świetle literatury psychologiczno-psychiatrycznej. Zaburzenia lękowe - etiologia ,patogeneza, postacie i ogólna symptomatologia , modele terapeutyczne w świetle literatury psychologiczno-psychiatrycznej Histeria (definicje pojęcia, historyczny rys rozumienie zaburzeń histerycznych).Histeryczność a histrioniczność. Nerwica a osobowość histeryczna. Zaburzenia psychosomatyczne – perspektywa historyczna(koncepcje F.Alexandra) i podstawowe współczesne teorie tłumaczące powstawanie chorób psychosomatycznych .Podstawowe symptomy , mechanizmy chorobowe i ich leczenie. Teorie aleksytymii ,teoria resomatyzacji i desomatyzacji M.Schura,. Specyfika struktury osobowości w rozwoju zaburzeń psychosomatycznych. Zaburzenia osobowości ‐ zagadnienia ogólne i wyjaśnienie podstawowych pojęć, ‐ etiopatogeneza i główne psychologiczne mechanizmy funkcjonowania indywidualnego i społecznego w świetle literatury przedmiotu(przegląd stanowisk i koncepcji teoretycznych), Podstawowe postacie dysfunkcji struktury osobowości – zarys obrazu klinicznego na przykładzie osobowości narcystycznej, typu borderline, obsesyjno-kompulsyjnej, histrionicznej i lękliwej ( charakterystyka i przebieg zaburzeń), współczesne modele terapii(opartej o więź) Zaburzenia afektywne – przegląd stanowisk teoretycznych wyjaśniających pochodzenie zaburzeń depresyjnych, patomechanizm i podstawowa symptomatologia zróżnicowanych postaci depresji( depresja nerwicowa, endogenna, somatyczna).Mechanizm autodestrukcji w ich przebiegu. Główne trendy w leczeniu . Zaburzenia psychotyczne – przegląd stanowisk teoretycznych tłumaczących ich etiopatogenezę , charakterystyka podstawowych psychoz(schizofrenia ,paranoja, choroba afektywna dwubiegunowa), symptomatologia i 71 leczenie( wieloaspektowy charakter pomocy psychologicznej choremu i jego rodzinie w środowisku. Uzależnienia – psychologiczne i fizjologiczne mechanizmy uzależnień od narkotyków, leków i alkoholu, etiopatogeneza w świetle współczesnych koncepcji psychologicznych , proponowane modele terapii. Problematyka współuzależnionych . Zaburzenia seksualne ‐ zagadnienia ogólne, zakłócenia zachowań seksualnych, patologiczne formy życia seksualnego ‐ zaburzenia perwersyjne ‐ zaburzenia tożsamości płciowej ‐ zaburzenia funkcjonalne ‐ zagadnienie rozwoju zachowań homoseksualnych. Ćwiczenia Historia psychopatologii od antyku po czasy współczesne, ze szczególnym uwzględnieniem momentów przełomowych. Koncepcja normy psychologicznej i normalności, oraz kulturowe podłoże norm. Definicje objawu psychopatologicznego, słownik podstawowych objawów psychopatologicznych, zaburzenia procesów poznawczych: spostrzegania, pamięci, uwagi, myślenia; psychopatologia emocji: zaburzenia aktywności, działań ruchowych, świadomości. Zaburzenia osobowości – podstawowe informacje dotyczące patogenezy, etiologii, oraz społeczno ekonomicznych konsekwencji występowania zaburzeń osobowości. Analiza przypadków. Zaburzenia lękowe – mechanizmy powstawania i przebieg, zaburzenia lękowe charakterystyczne dla różnych kręgów kulturowych. Analiza przypadków. Zaburzenia afektywne – patogeneza, występowanie i pułapki diagnostyczne związane z diagnozowanie zaburzeń afektywnych. Analiza przypadków. Zaburzenia psychotyczne – charakterystyka podstawowych psychoz ze szczególnym uwzględnieniem roli systemu rodzinnego w leczeniu. Analiza przypadków. Uzależnienia – ze szczególnym uwzględnieniem nowych form uzależnień ( gry, hazard, sporty ekstremalne, internet ). Analiza przypadków. Zaburzenia seksualne – ze szczególnym uwzględnieniem zachowań dewiacyjnych leżących u podstaw zachowań kryminalnych. Analiza przypadków. Wykład Literatura podstawowa Bilikiewicz A. /red./ (2001). Psychiatria. Warszawa. PZWL. Carson R., Butcher J., Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk. GWP. Kaplan H., Sadock B. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław. Urban & Partner . Klimasiński Krzysztof(2000).Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków ,Wyd. Meyer R. (2003). Psychopatologia. Gdańsk. GWP. Rybakowski J., Pużyński S., Wciórka J.(red.).(2009).Psychiatria. Tom I .Podstawy psychiatrii. Wrocław, Elsevier Urban and Partner Seligman M, Walker E., Rosenhan D. (2003). Psychopatologia. Warszawa. Zysk i S-ka. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ćwiczenia Carson R., Butcher J., Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk. GWP. Kaplan H., Sadock B. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław. Urban & Partner . Klimasiński Krzysztof(2000).Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków ,Wyd. Seligman M, Walker E., Rosenhan D. (2003). Psychopatologia. Warszawa. Zysk i S-ka. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wciórka, Rybakowski, J. (2009). Psychiatria. T.1. Wyd. Urban Wykład Literatura uzupełniająca Aleksandrowicz J. (1998) Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych(według ICD10).Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Aleksandrowicz J.(1988).Nerwice, psychopatologia, psychoterapia. Warszawa, PZWL. Aleksandrowicz J.(2000).Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków. Bilikiewicz A.(1992).Psychiatria. Warszawa PZWL. Cierpiałkowska L.(2004).Psychologia zaburzeń osobowości. Poznań, Wyd. Naukowe UAM Gabbard G.O. Psychiatria psychodynamiczna w praktyce lekarskiej(2009),Kraków, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego Goldstein E.(2003).Zaburzenia z pogranicza. Gdańskie Wyd. Psychologiczne. Gdańsk. Jakubik A.(1999).Zaburzenia osobowości. Warszawa. PZWL. Millon T. Roger Davis(2005):Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa, Instytut Psychologii Zdrowia PTP Pużyński Stanisław(1996).Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa ,PZWL. Reber A.(2000).Słownik Psychologiczny. Warszawa, PWN. Scully J. (2000).Psychiatria. Wrocław, Urban and Urban. Segal A.(2005).Wprowadzenie do teorii Melanie Klein. Gdańsk, GWP Segal A.(2006).Teorie Melanie Klein w praktyce klinicznej. Gdańsk, GWP Ćwiczenia Bilikiewicz A.(1992).Psychiatria. Warszawa PZWL. 72 Prowadzący Zajęcia Cierpiałkowska L.(2004).Psychologia zaburzeń osobowości. Poznań, Wyd. Naukowe UAM Jakubik A.(1999).Zaburzenia osobowości. Warszawa. PZWL. Millon T. Roger Davis(2005):Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa, Instytut Psychologii Zdrowia PTP Pużyński Stanisław(1996).Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa ,PZWL. Wykład: dr Bernadetta Izydorczyk, dr Justyna Trepka-Starosta Ćwiczenia: mgr Maciej Bożek, mgr Magdalena Rode 73 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu III 5 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia w tym: sem ćw 30 30 lab 30 30 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 uzupełniający (inne wymagania) Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA WYBRANE METODY DIAGNOZY PSYCHOLOGICZNEJ 30 Rok Instytut Psychologii Brak Umiejętność sprawnego posługiwania się technikami kwestionariuszowymi; Umiejętność krytycznej analizy i oceny przydatności testu psychologicznego do konkretnych celów diagnostycznych; Umiejętność interpretacji wyników uzyskanych w testach zgodnie ze standardami psychometrycznymi. Umiejętność oceny walorów psychometrycznych narzędzi kwestionariuszowych. Omówienie założeń teoretycznych poszczególnych metod; praca warsztatowa z kwestionariuszami, zaliczenie rygotrowe - test wiadomości, obecność na zajęciach, praca zaliczeniowa Teoria i praktyka stosowania testów psychologicznych. Charakterystyka pięcioczynnikowego modelu osobowości (PMO). Diagnoza struktury osobowości Inwentarzem NEO-PI-R. Charakterystyka czynników osobowości i ich składowych. Charakterystyka właściwości psychometrycznych polskiej wersji Inwentarza NEO-PI-R Costy i R. McRae w adaptacji J.Siuty. Obliczanie i interpretacja wyników uzyskanych drogą badania NEO-PI-R. Interpretacja profilu. NEO-PI-R Costy i Mc Crae. Technika przeprowadzenia badań i interpretacja wyników. Pojęcie lęku w psychologii. Charakterystyka kwestionariusza STAI Spielbergera w polskiej adaptacji Sosnowskiego, Wrześniewskiego, Jaworowskiej i Fecenec. Ocena zdrowia psychicznego kwestionariuszami Goldberga (GHQ -12 i GHQ – 28). Kwestionariusze Goldberga w zastosowaniu klinicznym. Interpretacja wyników. Diagnoza organicznych uszkodzeń mózgu. ‐ Charakterystyka ogniskowych zaburzeń mózgu oraz deficytów organicznych. Patomechanizm powstawania zaburzeń ogólnomózgowych. ‐ Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt Lauretty Bender oraz Test Pamięci Wzrokowej Bentona- założenia teoretyczne, technika przeprowadzania badań, ocena i interpretacja testów. Skala Inteligencji D. Wechslera dla dorosłych. Podstawy teoretyczne i psychometryczne Skali. Sposób badania, ocena odpowiedzi, sposoby obliczania wyników i ich analiza. Literatura podstawowa Teoria i praktyka stosowania testów psychologicznych. Brzeziński J., Hornowska E. (2003). Podstawowe metody badawcze – teoria i praktyka testowania, W: J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki tom 1, Gdańsk: GWP, s. 389-435 Heszen I., Iluzoryczność założeń kwestionariuszy samoopisowych. W: M. Fajowska- Stanik M., K. DratRuszczak, M. Marszał-Wiśniewska (red). Pułapki metodologiczne w badaniach empirycznych, Wydawnictwo Academica SWPS, Warszawa 2005. Messick, S. (2007). Trafność testu a etyka oceny (diagnozy). W: Brzeziński J. (red.) (2005). Trafność i rzetelność testów psychologicznych. Wybór tekstów. Gdańsk. GWP Spendel Z. (2005). Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej, Katowice: Wydawnictwo UŚ, s. 31-38. NEO-PI-R Strelau J.(2000). Pięcioczynnikowy model osobowości. W: Psychologia. J.Strelau (red).t.2.,r.VII.,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Hornowska E. i in. (2003), Podstawowe metody badawcze, W: J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki tom 1, Gdańsk: GWP, s. 469-490 (Kwestionariusze osobowości) Siuta J. (2006). Inwentarz Osobowości NEO-PI-R P. Costy i R. McCrae. Adaptacja polska. Podręcznik, Warszawa, PTP. STAI i GHQ Makowska Z., Merecz D. (2001). Polska adaptacja kwestionariuszy ogólnego stanu zdrowia Davida Goldberga: GHQ – 12 12 i GHQ – 28. W: Ocena zdrowia psychicznego na podstawie badań kwestionariuszami Davida Goldberga. Podręcznik dla użytkowników Kwestionariuszy GHQ – 12 i GHQ – 28. Łódź, Instytut Medycyny Pracy. Sosnowski T., Wrześniewski K., Jaworowska A., Fecenec D. (2006): Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (STAI). Polska adaptacja. Podręcznik. Warszawa, PTP. Organika: Benton Sivan A. (1996). Test Pamięci Wzrokowej Bentona. Podręcznik. Warszawa, PTP Bender L. (1994). Wzrokowo-Motoryczny Test Gestalt. Podręcznik. Warszawa, PTP. Pąchalska M. (2007). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Warszawa: PWN. str. 135-150, 261-265, 285303, 311-333, 357-372. 74 Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Inteligencja: Brzeziński J., Gaul M., Hornowska E., Machowski A., Zakrzewska M. (1996). Skala Inteligencji D. Wechslera dla dorosłych. Wersja zrewidowana. WAIS-R(PL). Podręcznik. Warszawa, PTP. Hornowska E. (2004). Skale Inteligencji dla dorosłych D. Wechslera WAIS-R oraz WAIS-III. Warszawa Wyd. Naukowe SCHOLAR. Zajęcia wprowadzające. Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk. GWP, 2007. NEO-PI-R Pervin L. A., John O. P. (2002). Osobowość. Teoria i badania, przeł. J. Neckar i in., Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 265-311 Miller G. (2010). Teoria szpanu. Seks, ewolucja i zachowania klienta, przeł. B. Reszuta, Warszawa: Prószyński i S-ka, s. 162-189 Organika: Herzyk A. (2006). Kliniczna neuropsychologia a psychologia kliniczna, W: H. Sęk (red.): Psychologia kliniczna tom 2, Warszawa: PWN, s. 183-201 Walsh K. (2000): Neuropsychologia kliniczna. Warszawa PWN. Inteligencja: Matczak A. (2000). Testy inteligencji i zdolności. W: W: J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki tom 1, Gdańsk: GWP, s. 448-469. Rajska-Kulik I. (2006). Zastosowanie Skali Inteligencji Wechslera dla Dorosłych WAIS-R (PL) w klinicznej diagnozie zaburzeń depresyjnych i organicznych uszkodzeń mózgu, W: J. Stanik (red.) Wybrane metody diagnozy klinicznej i sądowej. Katowice: Wydawnictwo UŚ Brzeziński J., Gaul M., Hornowska E., Jaworowska A., Machowski A., Zakrzewska M. (2007). Skala Inteligencji D. Wechslera dla dorosłych. Wersja zrewidowana – renorlalizacja. WAIS-R(PL). Podręcznik. Warszawa, PTP. dr Joanna Mateusiak, dr Justyna Trepka-Starosta, dr A. Roszkowska, dr A. Gałuszka, dr P. Stawiarska, mgr Ł. Jach 75 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA PSYCHOLOGIA STOSOWANA 31 Rok Instytut Psychologii III 5 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 5 5 uzupełniający (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne ukończenie kursu Psychologia społeczna Wykład Przedstawienie aplikacyjnego wymiaru psychologii społecznej w obszarach: Założenie i cele przedmiotu Ćwiczenia Zdobycie umiejętności zastosowania wiedzy z zakresu psychologii społecznej w różnych dziedzinach życia, np. w nauczaniu, wychowaniu, terapii, w biznesie, reklamie, ekologii, polityce, itd. Zdobycie umiejętności dostrzegania bieżących zjawisk, sytuacji, problemów społecznych oraz odejmowania prób ich rozwiązywania lub prewencji. literatura podstawowa i uzupełniająca, materiały praktyczne, filmy dydaktyczne, eksperymenty i projekty ekspeMetody dydaktyczne (opcjonalnie) rymentów, prace zespołowe, dyskusja Forma i warunki Zaliczenie – kolokwium, prace empiryczne, obecność, aktywność, znajomość literatury zaliczenia Egzamin – pisemny Komunikacja interpersonalna - wybrane problemy i zastosowanie w wychowaniu, w biznesie, w polityce, w mediach. Wywieranie wpływu społecznego. Wpływ sytuacji społecznych na procesy psychiczne i zachowanie człowieka. Reguły życia społecznego jako narzędzia wywierania wpływu. Techniki wpływu społecznego. Techniki wpływu społecznego w codziennym życiu: w biznesie, reklamie, marketingu, polityce, ekologii, w rodzinie. Manipulacja w bliskich związkach. Szantaż emocjonalny. Psychomanipulacja w sektach. Osobowościowe uwarunkowania wywierania wpływu (makiawelizm, ingracjacja). Autoprezentacja. Taktyki autoprezentacji w biznesie, w mediach, w polityce. Autoprezentacja w rodzinie i w szkole. Treści Postawy społeczne - metody pomiaru, kształtowanie, zmiana. Postawy ekologiczne. kształcenia Zachowania prospołeczne. Agresja w stosunkach społecznych. Przemoc. Konflikty społeczne. Strategie zachowań w konflikcie. Negocjacje. Techniki negocjacji strategicznych. Negocjacje w biznesie. Grupy społeczne. Cele, normy, procesy grupowe. Struktury grupowe. Komunikacja w grupie. Władza. Rodzaje i uwarunkowania. Psychologiczne konsekwencje podlegania i sprawowania władzy. Władza w przestrzeni prywatnej i publicznej. Wybrane zagadnienia psychologii politycznej. Wybrane zagadnienia psychologii w biznesie. Wybrane zagadnienia psychologii reklamy. Wybrane zagadnienia psychologii środowiskowej Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M. (1995). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk i S-ka. Manstead A.S.R., Hewstone M. (red.) (1996). Psychologia społeczna. Encyklopedia Blackwella. Warszawa: Wydawnictwo J. Santorski Kenrick D.T., Neuberg S. L., Cialdini R. B. (2002). Psychologia społeczna. Rozwiązane tajemnice. Gdańsk: Gdańskie Literatura Wydawnictwo Psychologiczne. podstawowa Wojciszke B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Warszawa: Scholar Mika S. (1987). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN. Strelau J. , Doliński D (red.) (2008). Psychologia. Gdańsk: GWP. (tom 2).(Rozdz. Psychologia społeczna). Wosińska, W. (2005). Psychologia życia społecznego. Gdańsk: GWP. Cialdini R.(1994). Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Gdańsk: GWP. Cwalina W., Falkowski A. (2005). Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna. Gdańsk: GWP. Doliński D. (2000). Psychologia wpływu społecznego. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum. Doliński D. ( 2003). Psychologiczne mechanizmy reklamy. Gdańsk: GWP. Doliński D. (2005). Techniki wpływu społecznego. Warszawa: Scholar. Herman J. L. (1998). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP. Literatura Horgan J. (2008). Psychologia terroryzmu. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN. uzupełniająca Kożusznik B. (red.). (1994). Psychologia w pracy menedżera. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Kożusznik B. (2002). Człowiek w organizacji. Warszawa: PWE. Leary M. (1999). Wywieranie wrażenia na innych. O sztuce autoprezentacji. Gdańsk, GWP. Lewicka M. Grzelak J. (red.) (2002) Jednostka i społeczeństwo. Gdańsk: GWP Macrae C., Stangor Ch., Hewstone M. (1999). Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. Gdańsk: GWP. Mandal E. (2008). Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 76 Nęcki Z. (1999). Wzajemna atrakcyjność. Warszawa: KiW. Nęcki Z. (2000). Negocjacje w biznesie. Kraków: Antykwa. Pilch I., (2008) Osobowość makiawelisty i jego relacje z ludźmi. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Pratkanis A., Aronson E. (2007). Wiek propagandy. Warszawa: PWN Reykowski J. (red.) (1976). Osobowość a społeczne zachowanie ludzi. KiW. Warszawa. Skarżynska K. (red.).(1999). Podstawy psychologii politycznej. Poznań: Zysk i S-ka. Stephan W.C., Stephan C.W. (1999) Wywieranie wpływu przez grupy. Gdańsk: GWP Szmajke A. (1999). Autoprezentacja: maski, pozy, miny. Olsztyn: Consulting. Witkowski T. (2000). Psychomanipulacje. Wrocław: Oficyna Wydawnicza UNUS. Wojciszke B. (1993). Psychologia miłości. Gdańsk: GWP. Zimbardo P.G., Leippe M.R. (2004) Psychologia zmiany postaw i wpływu społecznego. Poznań: Zysk i s-ka Prowadzący Zajęcia Wykład: prof. dr hab. Eugenia Mandal Ćwiczenia: dr Agnieszka Wilczyńska-Kwiatek, mgr Dagna Kocur, mgr Anna Składanowska 77 Lp. 32 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.1): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ ZABURZENIA ZACHOWANIA, OSOBOWOŚCI I ZABURZENIA LĘKOWE III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 5 wykł sem ćw Lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) brak Przedstawienie studentom podstawowej wiedzy z zakresu psychopatologii osobowości celem poszerzenia ich ogólnego zasobu wiadomości, ukierunkowujących ich psychologiczne kształcenie na podstawy rozpoznawania zróżnicowanych typów zaburzeń struktury osobowości i udzielania w nich pomocy psychologicznej. Drugi cel to wstępne, merytoryczne przygotowanie studenta psychologii do specjalistycznej współpracy zawodowej z personelem medycznym w sytuacji pomocy człowiekowi ze zróżnicowanym poziomem zaburzeń psychopatologicznych. Metody dydakelementy warsztatu, pokazy filmów szkoleniowych tyczne (opcjonalnie) Forma i warunki Zaliczenie - kolokwium ,aktywne uczestnictwo w zajęciach udokumentowane znajomością literatury przedmiotu zaliczenia adekwatnie do treści zajęć Treści kształcenia Zagadnienie wstępne: ‐ prezentacja teoretycznych podstaw rozumienia zaburzeń zachowania w psychiatrii i psychologii klinicznej – definicje pojęcia zaburzenia, choroby psychicznej, psychopatologicznego objawu. ‐ kliniczne koncepcje zaburzeń osobowości i zachowania w psychiatrii i psychologii ‐ omówienie teoretycznych podstaw rozumienia ich etiopatogenezy - uwarunkowania biologiczne, perspektywa psychospołeczna, psychoanalityczno- psychodynamiczna, interpersonalna, systemowa Szczegółowa prezentacja wybranych zaburzeń osobowości: ‐ Prezentacja klasyfikacji zaburzeń osobowości wg.ICD-10: - podstawowe kategorie diagnostyczne specyficznych zaburzeń osobowości(osobowość paranoiczna, schizoidalna, dyssocjalna, chwiejna emocjonalnie, histrioniczna, anankastyczna, lękowa, zależna). -inne, mieszane, bliżej nieokreślone zaburzenia osobowości, trwałe zaburzenia osobowości nie wynikające z uszkodzeń organicznych OUN(np. trwałe zaburzenia osobowości po przebyciu wydarzeń ekstremalnych, katastrof). ‐ Zaburzenie struktury osobowości –prezentacja szczegółowa osobowości schizoidalnej i schizotypowych zaburzeń osobowości (kliniczny obraz zaburzeń i ich różnicowanie, symptomatologia i główne trendy w terapii). ‐ Osobowość paranoiczna - kliniczny obraz zaburzeń i dominująca w ich przebiegu symptomatologia, współczesne trendy w terapii. ‐ Osobowość zależna(symbiotyczna) -kliniczny obraz zaburzeń i dominująca symptomatologia, współczesne trendy w postępowaniu terapeutycznym. ‐ Zaburzenie struktury osobowości typu borderline(osobowość chwiejna emocjonalnie): etiopatogeneza(omówienie w ujęciu teorii relacji obiektem, faza separacji i indywiduacji wraz z subfazą powtórnego zbliżenia w rozwoju dziecka- M.Clain, D.Winnicot, O.Kernberg i psychologii selfu na przykładzie podejścia H.Kohuta).Mechanizmy psychologicznego funkcjonowania z uwzględnieniem roli głównych mechanizmów obronnych(zaprzeczania, projekcyjnej identyfikacji, rozszczepienia),symptomatologia .Współczesne trendy w leczeniu (specyfika podejścia psychoterapeutycznego opartego o więź uczuciową). ‐ Zaburzenia osobowości o cechach struktury histrionicznej - etiopatogeneza ,mechanizmy psychologicznego funkcjonowania i specyficzne mechanizmy obronne ,symptomatologia i główne trendy w leczeniu ‐ Zaburzenie struktury osobowości narcystycznej – etiopatogeneza ,mechanizmy psychologicznego funkcjonowania i specyficzne mechanizmy obronne(projekcyjna identyfikacja, idealizacja i dewaluacja, zaprzeczanie),symptomatologia. Narcyzm jako objaw zróżnicowanych zaburzeń osobowości(relacja do antyspołecznych zaburzeń osobowości).Omówienie koncepcji patologicznego narcyzmu w kategoriach mechanizmu obronnego w koncepcji O. Kernberga i braku kohezyjności selfu H.Kohuta. Narcyzm rozwojowy a narcyzm patologiczny-różnicowanie kliniczne. Narcyzm złośliwy.Współczesne trendy w psychoterapii osobowości narcystycznej(rola i znaczenie dla efektywności terapii empatii w relacji terapeuta –pacjent) ‐ Osobowość lękliwa – etiopatogeneza, symptomatologia , główne psychologiczne mechanizmy obronne i pomoc psychologiczna dla osoby chorej ‐ Zaburzenie struktury osobowości o charakterze socjalnym-osobowość dyssocjalna(pojęcie psychopatii, socjopatii, charakteropatii –różnicowanie i spory w zakresie rozumienia etiopatogenezy i symptomatologii, prezentowane w literaturze przedmiotu. Kryteria diagnostyczne osobowości nieprawidłowej w oparciu o model Clecleya i klasyfikacje ICD 10 DSMIV).Postępowanie terapeutyczne (terapia opartej o społeczność, specyfika oddziaływań psychologicznych). ‐ Zaburzenia osobowości rozwijające się na skutek przebycia sytuacji ekstremalnie trudnych (kata- 78 strof).Obraz kliniczny rozwoju symptomatologii, dominujące mechanizmy psychologiczne i współczesne trendy w terapii. Specyfika funkcjonowania psychologicznego osoby po urazie psychicznym(ekstremalnymjednorazowym, przewlekłym). ‐ Zaburzenia osobowości w przebiegu uzależnień od alkoholu i narkotyków( specyficzne cechy i mechanizmy psychologiczne oparte o system iluzji i zaprzeczeń, jak i nałogową regulacje uczuć, Pomoc psychologiczna). Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Cierpiałowska L.(2004). Psychologia zaburzeń osobowości. Poznań. Wyd. Naukowe UAM Gabbard G.O. (2009).Psychiatria psychodynamiczna w praktyce lekarskiej. Kraków, Wyd Uniwerystetu Jagiellońskiego Goldstein E. (2004). Zaburzenia z pogranicza. Gdańskie Wyd. Psychologiczne. Gdańsk. Jakubik A.(1989). Podstawowe Kierunki Psychiatrii Dynamicznej. PWN. Warszawa. Jakubik A.(1999).Zaburzenia osobowości. PZWL. Warszawa Mc Wiliams N. Diagnoza psychodynamiczna .GWP Gdańsk Milton T., Davis R. (2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa. Instytut Psychologii Zdrowia PTP. Rachman S.(2005). Zaburzenia lękowe. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne. Gdańsk. GWP Segal H.(2005). Psychoanaliza, literatura i wojna. Gdańsk, GWP Segal H.(2005). Wprowadzenie do teorii Melanie Klein. Gdańsk, GWP Segal H.(2006). Teoria Melanie Klein w praktyce klinicznej. Gdańsk, GWP Sęk H.(2007). Psychologia kliniczna. Warszawa. Wyd. naukowe PWN Aleksandrowicz J. (1997). Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych(wg.ICD-10).Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.Kraków,ss.5-42,97-112. Aleksandrowicz J. (2002). Psychopatologia zaburzeń nerwicowych osobowości. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, ss.139-157,169-212 Carson G.,Butcher J.,Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń.Gdańskie Wyd.Psychologiczne .Gdańsk Czabała Cz.(1997). Czynniki leczące w psychoterapii. PWN.Warszawa,ss.17-69. Hart A.(1995). Commentary on antisocial Personality Disorder .W: Livesley .: The DSMIV Personality Disorders.The Guilford Press.New York,ss.127-134. Jakubik A.(1989). Podstawowe Kierunki Psychiatrii Dynamicznej. PWN. Warszawa. Kernberg O.(1975). Borderline Conditions and Pathological Narcissism. New York, Jason Aronson. Kernberg O.(1989). The Narcissistic Personality Disorder and the Differential Diagnosis of Antisocial Behavior. W:Psychiatric Clinics of North America:Narcissistic Personality Disorder. Philadelfia.W.B.Saunders,vol.12,nr3,553-570. Kernberg O.(1992). Aggression in Personality Disorders and Perversion. New .Haven:Yale University Press. Kutter P.(1998). Współczesna psychoanaliza. Gdańskie Wyd. Psychologiczne. Gdańsk. dr Bernadetta Izydorczyk 79 Lp. 33 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.1): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI STAN PSYCHOSPOŁECZNY ORGANIZACJI III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 5 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Wymagania wstępne brak Celem zajęć jest zapoznanie studentów z współczesną wiedzą na temat stanu psychospołecznego organizacji, szczególnie z problematyką klimatu i kultury organizacyjnej oraz ich metod diagnostycznych stosowanych przez Założenie i cele psychologów. Na zajęciach studenci poznają podstawowe modele i typy kultur organizacyjnych oraz wybrane przedmiotu zagadnienia kulturowych ram zachowań społecznych i zachowań organizacyjnych. Ponadto studenci będą doskonalić umiejętności przeprowadzania badań z zakresu antropologii organizacji. Metody aktywizujące studentów: studia przypadków, badania w terenie, badania kwestionariuszowe, projekty inMetody dydaktyczne (opcjonalnie) dywidualne lub zespołowe. Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Zaliczenie - test wiedzy, przygotowanie projektu Kulturowe wyznaczniki funkcjonowania organizacji – istota, definicje i wymiary kultury, jej znaczenie w psychologii pracy i organizacji. Kształtowanie się organizacji – struktury, relacje, podstawowe założenia, cykl trwania. Kultura organizacyjna w ujęciu Hofstede, w modelu Sikorskiego, w ujęciu Trompenaarsa i Hampden- Turnera oraz według Camerona i Quinna. Koncepcje zaangażowania organizacyjnego i zachowania oparte na uczestnictwie. Kwestionariusz zaangażowania organizacyjnego Meyera i Allen. Klimat organizacji – przegląd koncepcji i narzędzi badawczych. Organizacja inteligentna emocjonalnie – EQ w organizacji i w zarządzaniu. Kultura organizacji a znaczenie pracy. Literatura podstawowa Boski P., Kulturowe ramy zachowań społecznych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2009. Cameron K.S., Quinn R.E., Kultura organizacyjna – diagnoza i zmiana. Oficyna Ekonomiczna, Kraków, 2003. Cooper R.K., Sawaf A., EQ Inteligencja emocjonalna w organizacji i zarządzaniu, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa 2000. Hampden- Turner Ch., Trompenaars F., Siedem kultur kapitalizmu. Oficyna Ekonomiczna, Kraków, 2003. Hofstede G., Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. PWE, Warszawa, 2007. Kostera M., Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003. Masłyk – Musiał E., Społeczeństwo i organizacje, Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie- Skłodowskiej, Lublin, 1996. Matsumoto D., Juang L., Psychologia międzykulturowa, GWP, Gdańsk, 2007. Sikorski C., Kultura organizacyjna, Wydawnictwo C-H Beck , Warszawa 2006. Trompenaars F., Humpden- Turner Ch., Zarządzania personelem w organizacjach zróżnicowanych kulturowo, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, 2005. Zawadzka A.M. (red.), Psychologia zarządzania w organizacji, PWN, Warszawa, 2010. Literatura uzuełniająca Dowolne podręczniki z psychologii pracy i organizacji oraz zachowań organizacyjnych Prowadzący Zajęcia dr Małgorzata Chrupała-Pniak, mgr Michał Bro 80 Lp. 34 Rok Semestr Ssystem studiów System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.1): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY KRYMINOGENEZY III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 5 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Przedstawienie wiedzy na temat rozumienia prawnego pojęcia „nieletni”. Dostarczenie wiedzy na temat warunków opiekuńczo – wychowawczych w rodzinie, efektów edukacyjnych w szkole, przejawów i form przemocy w szkole, funkcjonowania nieletnich w asocjalnych grupach podkulturowych i umiejętność diagnozowania. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Pomoce dydaktyczne – foliogramy, prezentacja, nagrania audiowizualne, akta sądowe. Analiza przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego oraz asocjalności w oparciu o akta sądowe. Forma i warunki zaliczenia kolokwium ustne Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Pojęcie „nieletniego” w świetle przepisów Ustawy z 26.X.1982. Realizacja 8 Osobistych Zadań Rozwojowych (OZR) w okresie adolescencji ( w ujęcie Havighursta). Warunki opiekuńczo – wychowawcze (WOWRN) w rodzinie a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich. Efekty Edukacyjno Wychowawcze (EEW) w szkole a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich. Przejawy i formy przemocy uczniowskiej na terenie szkoły i ich uwarunkowania. Funkcjonowanie w asocjalnych grupach podkulturowych (FAGI) a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych: ‐ mechanizmy psychologiczno – kryminologiczne ‐ diagnozowanie FAGI. Wpływ masmediów na przejawy asocjalności adolescentów. Asocjalny styl życia nieletnich: pojęcie, operacjonalizacja, diagnozowanie. Mechanizmy synergetyczne (synergizm) w kryminogenezie nieletnich. Ackerman M. (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk, GWP. Cierpiałkowska L., (red.:) Psychologia zaburzeń osobowości – DSM – IV, (2004), Poznań, Wyd. Naukowe UAM. Czarnecka – Dzialuk B. (1993) Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym. Warszawa: Wyd. Inst.. Nauk Prawnych PAN. Drwal R. (1993) Percepcja ważności i realizacji zadań rozwojowych przez adolescentów (w): Z. Smoleńska (red.:). Badania nad rozwojem w okresie dorastania. Warszawa: Wyd. Instytut Psychologii PAN. Górecki P., Stachowiak S. (2005) Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz. Wyd. III. Zakamycze. Hołyst B. (2003), Wiktymologia Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD -10, (2000), Kraków – Warszawa, Inst. Psychiatrii i Neurologii, „Vesalius”. Poszpiszyl I. (2005) Przemoc w szkole. Warszawa. Stanik J. M. (2007), Diagnozowanie niedostosowania społecznego i asocjalności (w:) Resocjalizacja T.1. (red.:) B. Urban, J.M. Stanik, Warszawa, PWN Tomaszewski T. (1975), Człowiek w sytuacji, (w:) Psychologia, (red.:) T. Tomaszewski, Warszawa, PWN Rosenhan D., Seligman M. (1994): Psychopatologia. Warszawa Strzembosz A. (1984): Postępowanie w sprawach nieletnich w prawie polskim. Lublin. dr Justyna Trepka-Starosta, dr Leszek Woszczek 81 Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.1): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZOKLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY PSYCHOLOGICZNA ANALIZA WSPÓŁCZESNYCH ŚRODOWISK WYCHOWAWCZYCH III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 5 wykł sem ćw lab Lp. 35 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 30 30 30 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia 2 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu zaliczenie zaliczenie brak Uzyskanie kompetencji w zakresie formułowania hipotez i wniosków diagnostycznych. Ćwiczenie umiejętności prowadzenia rozmowy psychologicznej i wywiadu. Znajomość specyficznych zaburzeń wychowawczo – klinicznych, pojawiających się na różnych etapach rozwoju dziecka. Dyskusja, studium przypadku, praca w podgrupach zaliczenie (praca zaliczeniowa – studium przypadku) Rodzinny kontekst problemów wychowawczo – klinicznych dzieci i młodzieży. Edukacyjny kontekst funkcjonowania dziecka z zaburzeniami. Dziecko z zaburzeniami neurorozwojowymi. Charakterystyka Ośrodków Wczesnej Interwencji. Parcjalne zaburzenia w rozwoju dziecka. Zaburzenia społeczno – emocjonalne u dzieci w różnych grupach wiekowych. Zaburzenia odżywiania u dzieci w różnych grupach wiekowych. Dziecko z objawami psychosomatycznymi. Wybrane zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży. Zaburzenia psychotyczne. Trudności edukacyjne u dzieci i młodzieży. Pułapki diagnostyczne. Współpraca psychologa z rodziną dziecka z trudnościami wychowawczo- klinicznymi – wybrane problemy. Wywiad i obserwacja jako podstawowe metody diagnostyczne. Rozmowa psychologiczna – kompetencje psychologiczne. Formułowanie hipotez i wniosków diagnostycznych w procesie diagnozy dziecka z zaburzeniami wychowawczo - klinicznymi. Pomoc wielospecjalistyczna dla dziecka i jego rodziny. Wolańczyk, T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Kendall, P., C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańsk: GWP.Plopa, M. (2008). Psychologia rodziny. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Namysłowska, I. (red). (2005). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL Morrison, J. (2002). Kiedy objawy psychiczne maskują choroby ciała. Gdańsk: GWP. Carson, R., C., Butcher, J., N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP. Vasta, R., Haith, M. M., Miller, S., A. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: WSiP. Schaffer, R., H. (2009). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Kirsch, A., Pauli, S. (2004). Co się dzieje z moim dzieckiem. Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania. Warszawa: PZWL mgr Aleksandra Wieteska 82 Lp. 36 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.1): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA CZŁOWIEK WOBEC WYZWAŃ WSPÓŁCZESNOŚCI III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 5 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) brak Założeniem leżącym u podstaw realizacji tematyki jest wywodzenie zachowań jednostkowych z wielopoziomowo warunkowanego środowiska, w którym ważną rolę odgrywają kulturowo-cywilizacyjny i społeczny obszar doświadczeń Przyjmuje się, że istnieje odpowiedniość warunków historycznie zmiennych i działania mechanizmów psychicznych; współzmienność i zwrotne współkształtowanie Celem zajęć jest: - odniesienie analiz socjologicznych i antropologicznych do obszaru wiedzy psychologicznej pozwalające opisać mechanizmy wspomnianego wyżej współkształtowania - opracowanie obszaru psychologicznej charakterystyki współczesności dające podstawę teoretyczną konstruowania/oceny modeli i programów działania w zakresie poprawy jakości życia ‐ zbudowania systemu wiedzy, która staje się użytecznym narzędziem konstruowania programów badawczych, profilaktycznych, terapeutycznych, a także praktycznych działań psychologicznych, których celem (ostatecznym lub cząstkowym) jest wspomaganie doświadczania sensownego życia. Podstawową formą zajęć jest dyskusja uczestników w oparciu o teksty i celowe obserwacje. Ilustrację argumentów wysuwanych w dyskusji stanowić mogą zarejestrowane na nośnikach medialnych wydarzenia, przedstawiane w trakcie zajęć. Zaliczenie na podstawie ocen zadań realizowanych w ramach zajęć Globalizacja i glokalizacja- homogeniczność i zróżnicowanie: zasady kategoryzowania, poziomy analizy; konsekwencje na poziomie poznawczej i społecznej aktywności. Pluralizm i dostępność wzorów norm i wartości : „podaż sensów” a poczucie bezpieczeństwa i odpowiedzialności. rola typu autorytetu w procesie budowania zaufania i poszukiwania znaczenia. Indywidualizacja ryzyka: waga wspólnej narracji dla efektywności radzenia sobie z ryzykiem; współczesne wzory narracyjne i konsekwencje psycho-społeczne ich recepcji. Obszary podlegające jednostkowej i zbiorowej kontroli; tendencja do minimalizowania przestrzeni „poza kontrolą” a sposoby atrybuowania i radzenia sobie ze zdarzeniami „losowymi”; psychiczne korelaty dokonywanych wyborów. Procesy samokontroli i samoregulacji w sytuacji spiętrzania; ilość a jakość wykonywanych działań; mechanizm i poziomy automatyzacji czynności; mechanizmy obronne a biofeedback; psychologiczne ujęcie lenistwa. Doświadczanie wolności w „demokracji kapitalizmu konsumenckiego”: psychologiczna istota dialektyki ujmowania źródeł wolności i zniewolenia; istota i istotność wolności prywatnej a publicznej dla poczucia jakości życia. Obfitość, dostępność i paradoks wyboru: tendencja „pożądania pożądania” a przydatność umiejętności samoograniczania w dążeniu do doświadczania satysfakcji. Wpływ rozwiązań technicznych na sposób kategoryzowania, wybór kryteriów wartościowania w procesie kształtowania relacji ze światem: mechanizm i cechy Mentalności Prawego Kciuka. Uznawanie określonej koncepcji szczęścia i jego implikacje dla szacowania poziomu jakości życia i doświadczania satysfakcji. Digitalizacja a fragmentacja doświadczenia : „kradzież duszy” w rozumieniu doświadczenia psychicznego; siła zjawiska rozczłonkowania i paradoksalnych zestawień w umożliwianiu osiągania kolejnych statusów tożsamościowych; moratorium tożsamościowe. Doświadczenie zapośredniczone a uczestnictwo bezpośrednie jako moderatory kształtowania charakteru (dojrzałości) jednostki i specyfiki relacji interpersonalnych: „czyste relacje”. Wymiary funkcjonalności medykalizacji cierpienia. Zmiany obrzędowości wiązanej z doświadczaniem cierpienia; społecznie „dopuszczone” rodzaje i przejawy cierpienia; sposoby terapeutyzowania cierpiących. Motywacyjny wymiar obcowania ze światem wirtualnym i realnym: możliwość i zakres utożsamiania wyróżnionych przestrzeni dla formułowania celów, standardów, sposobów i wskaźników ich realizacji. Jak żyć? Syntezy współczesności: przegląd propozycji rozwojowych będących efektem odrzucenia wizji uproszczonej dychotomizacji kategoryzowania i wartościowania. 83 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Barber, R.,B. (2008). Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Przeł. Jankowska, H. Warszawa: Wyd. Literackie MUZA. Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność, Kraków 2006; Beck, U. (2004). Społeczeństwo ryzyka : w drodze do innej nowoczesności. Przeł. Stanisław Cieśla. - Wyd. 2 - Warszawa : Wydaw. Naukowe Scholar, 2004. Eriksen, T.H. (2003). Tyrania chwili. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy. Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Sennet, R. (2006). Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Przeł. J. Dzierzgowski, Ł. Mikołajewski, Warszawa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA. Dzierzgowski, Ł. Mikołajewski, Warszawa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA. Wosińska, W. (2007). Oblicza globalizacji. Wyd. Smak Słowa Baumann, Z. (2006). Społeczeństwo w stanie oblężenia. Wyd. Sic! W-wa. Cataluccio, F. (2006). Niedojrzałość. Choroba naszych czasów. Przeł. S. Kasprzysiak, Kraków, Wydawnictwo Znak. Naisbitt, J., Naisbitt, N. (2003). High tech, high touch : technologia a poszukiwanie sensu, Poznań 2003. Schwartz, B., Ward, A. (2007). Mieć się lepiej, ale czuć się gorzej: paradoks wyboru. W: Linley, P.,A., Joseph, S. [eds] Psychologia pozytywna w praktyce. Wyd. Naukowe PWN. W-wa. Winiarski, R., Zdebski, J. (2008). Psychologia turystyki. Wyd. WAiP. dr Teresa Sikora 84 VI.6. ROK III, SEMESTR SZÓSTY 85 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł 15 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 4 4 brak Umiejętność dostrzegania i identyfikowania dylematów etycznych związanych z praktyką psychologiczną; stosowania zabezpieczeń chroniących przed naruszeniem podstawowych zasad zawodu, kształtowanie świadomości etycznej i wrażliwości moralnej. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną, ćwiczenia konwersatoryjne. Pisemna praca zaliczeniowa, egzamin ustny Treści kształcenia w tym: sem ćw 15 15 podstawowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA ETYKA ZAWODU PSYCHOLOGA 37 Rok Instytut Psychologii Moralność – etyka – aksjologia: wzajemne relacje. Normy moralne a normy prawne w aktywności zawodowej psychologów. Etyka i jej związki z psychologią w perspektywie historycznej. Wybrane koncepcje etyczne w perspektywie ich odniesień do psychologii. Etyka psychologii a psychologia moralności, normy moralne w różnych typach relacji międzyludzkich. Wrażliwość moralna a świadomość etyczna – czynności i ich wytwory podlegające kwalifikacji moralnej, typy dylematów etycznych, determinanty wrażliwości moralnej i świadomości etycznej. Psychologia jako forma praktyki moralnej. Psycholog – zawód zaufania publicznego. Naczelne wartości zawodu psychologa. Odpowiedzialność jako wartość. Etyczna specyfika różnych obszarów aktywności zawodowej psychologa. Autonomia, podmiotowość, prawo do prywatności, integralność i poufność jako podstawowe zasady relacji psychologa z klientem. Zachowanie tajemnicy zawodowej i ograniczenia tego wymogu w różnych profesjonalnych zadaniach psychologa. Uzyskiwanie świadomej zgody, zawieranie kontraktu, informacja zwrotna o uzyskanych wynikach – obowiązek podmiotowego traktowania odbiorcy usług psychologicznych. Specyfika realizacji zasad etycznych w diagnostyce psychologicznej, udzielaniu pomocy psychologicznej (zwłaszcza psychoterapii), w badaniach naukowych. Niebezpieczeństwa wykorzystywania wiedzy psychologicznej i psychologów w reklamie, kontaktach z mediami, propagandzie. Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Pozaniak, W., Toeplitz-Winiewska, M. (2008). Etyka zawodu psychologa. Warszawa: PWN. Strelau, J., Doliński, D. (2008). Psychologia Podręcznik akademicki. Tom 1, rozdz. 3. Gdańsk: GWP. Bauman, Z. (1996). Etyka ponowoczesna. Warszawa: PWN. Brzezińska, A. I., Toeplitz, Z. (red.) (2007). Problemy etyczne w badaniach i interwencji psychologicznej wobec dzieci i młodzieży. Warszawa: Wyd. SWPS „Academica”. Brzeziński, J., Poznaniak, W. (red.) (1994). Etyczne problemy działalności badawczej i praktycznej psychologów. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora. Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004/2000). Etyczne dylematy psychologii. Warszawa: Wyd. SWPS „Academica”. Brzeziński, J., Toeplitz-Winiewska, M. (red.) (2004). Praktyka psychologiczna w świetle standardów etycznych. Warszawa: Wyd. SWPS „Academica”. Goćkowski, J., Pigoń, K. (red.) (1991). Etyka zawodowa ludzi nauki. Wrocław, Warszawa, Kraków: Wyd. PAN. Ingarden, R. (1972 i nast. wyd.). Książeczka o człowieku. Kraków: Wyd. Literackie. Kalita, Z. (red.) (2001). Etyka w teorii i praktyce. Antologia tekstów. Wrocław: Wyd. UWr. Ratajczak, Z., Spendel, Z. (red.) (1997). Świadomość etyczna psychologów. Szkice z pogranicza psychologii i etyki. („Psychologia. Badania i aplikacje”, tom 1). Katowice: Wyd. UŚ. Spendel, Z. (2005). Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej. Rozdz. 2-3. Katowice: Wyd. UŚ. Spendel, Z. (2008). Psychologia (pracy) jako paliatyw?! Kilka uwag na marginesie dyskusji o perspekty-wach psychologii pracy. Czasopismo Psychologiczne, 14, 1, s. 7-18. Stepulak, M. (2001). Tajemnica zawodowa psychologa. Lublin: Red. Wyd. KUL. Stepulak, M. (red.) (2002). Dylematy etyczno-zawodowe psychologa. Lublin: Tow. Nauk. KUL. Styczeń, T. (1995). Wprowadzenie do etyki. Wyd. 2 popr. Lublin: Tow. Nauk. KUL. Vardy, P., Grosch, P. (1995). Etyka. Poglądy i problemy. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka. Wykład: dr hab. Zbigniew Spendel Ćwiczenia: mgr Aneta Kałmuk 86 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 8 kierunkowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA 38 Rok Instytut Psychologii brak Rozwijanie umiejętności formułowania problemów i pytań diagnostycznych; Uwrażliwienie na całościowe traktowanie procesu diagnostycznego i dostrzeganie konsekwencji wynikających z realizacji poszczególnych etapów diagnozowania; Rozumienie konieczności interpretowania oraz integrowania danych pochodzących z różnych źródeł; Umiejętność wykorzystywania danych uzyskanych różnymi technikami i metodami. Umiejętność formułowania raportu psychologicznego. Wykład Ćwiczenia - dyskusje; prezentacje multimedialne, elementy warsztatu, analiza przypadku Wykład - egzamin Ćwiczenia - kolokwia zaliczeniowe (średnia ocen cząstkowych z kolokwiów zaliczeniowych) Wykład Treści kształcenia Myślenie potoczne a myślenie diagnostyczne. Opis a wyjaśnianie – rodzaje wyjaśnień (mechaniczne, statystyczne, systemowe). Wykorzystanie teorii systemów dynamicznych. Podstawowe założenia studium przypadku. Celowość działań jako: odniesienie, uzasadnienie, wyjaśnienie – racjonalność działań ludzkich. Doświadczanie autobiografii i jej relacjonowanie jako forma interpretacji psychologicznej. Diagnozowanie jako sytuacja komunikacyjna – taktyki konwersacyjne. Diagnozowanie jako sytuacja społeczna. Sposoby ujmowania procesu diagnozowania w psychologii. Diagnostyka tradycyjna a diagnostyka behawioralna. Personologiczna koncepcja diagnozowania. Zachowania testowe i rzeczywiste (pozatestowe) jako przedmiot interpretacji. Diagnoza a terapia – nihilizm diagnostyczny. Proces diagnozowania i jego etapy. Rodzaje diagnoz. Diagnoza: nozologiczna, funkcjonalna (selekcyjna), wyjaśniająca, interakcyjna (negocjowanie diagnozy), nieinterakcyjna (autonomiczna, w tym aktuarialna i mechaniczna). Dane diagnostyczne. Pomiar w psychologii. Dane ipsatywne i normatywne. Podstawowe typy technik (procedur) wykorzystywanych w diagnozowaniu. Ilościowy i jakościowy opis zachowań. Charakterystyka wskaźników diagnostycznych – sposoby interpretacji. Kryteria poprawności interpretacji. Prognozowanie diagnostyczne i jego formy. Interwencja i jej formy. Selekcja i jej specyfika – strategie decyzyjne. Modyfikacja i jej specyfika. Komunikowanie wyników badania i orzekanie. Etyczne problemy diagnozowania. Problemy związane z komercjalizacją diagnostyki psychologicznej. Integracja danych diagnostycznych. Podstawowe umiejętności diagnozowania: obserwacja, rozmowa, wywiad, badanie procesów poznawczych, techniki kwestionariuszowe, techniki projekcyjne. Ćwiczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Diagnoza psychologiczna – charakterystyka przedmiotu. Wprowadzenie do zajęć Model diagnozy wg W. J. Paluchowskiego (etap prediagnostyczny, badanie diagnostyczne, opis i interpretacja badania, interwencja) Diagnoza oparta na dowodach empirycznych (EBA) Kompetencje interpersonalne w procesie diagnostycznym Prowadzenie wywiadu psychologicznego Obserwacja jako metoda diagnozy psychologicznej Metody i techniki diagnostyczne – przegląd wybranych technik Komunikowanie wyników badania diagnostycznego Etyczna postawa psychologa a proces diagnostyczny Kontrowersje wokół diagnozy psychologicznej, przegląd modeli diagnozy, podsumowanie zajęć Paluchowski, W., J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces - narzędzia - standardy. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne: Warszawa. Stemplewska - Żakowicz, K. (2009). Diagnoza psychologiczna. Gdańsk: GWP Stemplewska - Żakowicz, K., Paluchowski, W., J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. w: Strelau, J., Doliński, D. Psychologia. Gdańsk: GWP Brzeziński, J. (1984). Wybrane zagadnienia z psychometrii i diagnostyki psychologicznej. Wyd. Naukowe UAM: Poznań. Brzeziński, J., Chyrowicz, B., Toeplitz-Winiewska, M. i Poznaniak, W. (2008). Etyka zawodu psychologa. W-a: PWN. Stemplewska-Żakowicz, K. i Krejtz, K. (red.). (2005). Wywiad psychologiczny. T.1. Wywiad jako postępowanie badawcze. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Stemplewska-Żakowicz, K. i Krejtz, K. (red.). (2005). Wywiad psychologiczny. T.2. Wywiad jako spotkanie z człowiekiem. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Stemplewska-Żakowicz, K. i Krejtz, K. (red.). (2005). Wywiad psychologiczny. T.3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP. Wykład: dr Agnieszka Pasztak Ćwiczenia: mgr Kasper Czech, mgr Ewa Wojtyna 87 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA FAKULTET F 6 39 Rok Semestr System studiów MEDIA I INTERNET - BŁOGOSŁAWIEŃSTWO CZY PRZEKLEŃSTWO? CZŁOWIEK WOBEC ZAGROŻEŃ ZE STRONY NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII. III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 30 lab 30 30 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Refleksja nad rolą mediów i nowych technologii w życiu człowieka oraz nad ich wpływem na sposób funkcjonowania ludzi. Omówienie korzyści i kosztów doświadczanych przez osoby często korzystające z Internetu. Analiza teoretyczna i empiryczne badanie motywów korzystania z Internetu. Ćwiczenie roli badacza – próba przygotowania i przeprowadzenia badań własnych na wybrany temat oraz prezentacji wyników w postaci pracy pisemnej i plakatu z doniesieniem z badań. Nabycie przez studentów umiejętności w zakresie ‐ diagnozy indywidualnych i społecznych skutków nadmiernego korzystania z sieci wśród jej użytkowników. ‐ analizy uwarunkowań zachowań związanych z nadmiernym korzystaniem z Internetu oraz ich psychologicznych konsekwencji, dająca możliwość podjęcia pracy w organizacjach działających na rzecz osób uzależnionych. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) zajęcia prowadzone w formie warsztatów Zaliczenie Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca samodzielne przygotowanie, na podstawie literatury, krytycznych opracowań wybranego problemu; przygotowanie przez studentów prac empirycznych na podstawie badań odnoszących się do wybranych zjawisk związanych z nadmiernym korzystaniem z Internetu i nowych technologii (ze szczególnym naciskiem na aspekty psychologiczne omawianych problemów) Cechy Internetu, które czynią go interesującym dla psychologów. Internet – korzyści i zagrożenia dla człowieka. Internet, media, nowe technologie jako źródło nowych wyzwań dla psychologii. Media i Internet – pasja czy zagrożenie? Problem uzależnienia od Internetu – czy możemy mówić o uzależnieniu? Pojęcie i natura uzależnienia, przyczyny uzależnienia od mass mediów. Skutki psychologiczne i społeczne. Anonimowość w sieci i jej konsekwencje psychologiczne. Zagadnienie zmiany tożsamości w Internecie. Sposoby autoprezentacji w sieci. Blogi jako przejaw współczesnego trybalizmu. Blogi - publiczny ekshibicjonizm czy autoterapia? Wpływ korzystania z Internetu na dobrostan psychiczny oraz na posiadany obraz siebie użytkowników. Rzeczywistość wirtualna i społeczeństwo wirtualne. Aktualny stan badań nad wpływem korzystania z Internetu na relacje społeczne. Fenomen społeczności wirtualnych. Konflikty i agresja w sieci. Komunikowanie się w Internecie. Specyfika. Problemy. Wsparcie społeczne / pomoc w sieci. Problem manipulacji w mediach. Przejawy manipulacji. Internet a młodzież. Grupy ryzyka. Nadmierne korzystanie z telefonu komórkowego i innych nowych technologii jako forma uzależnienia. Batorski D., Marody M., Nowak A. (red.) (2006). Społeczna przestrzeń internetu. Wyd. SWPS „Akademica”, Warszawa Goban-Klas T. (2005). Cywilizacja medialna. Geneza, ewolucja, eksplozja. WSiP, Warszawa Guerreschi C. (2005). Nowe uzależnienia. Wyd. Salwator, Kraków Jonak Ł., Mazurek P., Olcoń M., Przybylska A., Tarkowski A.,Zając J.M. (red.) (2006). Re: internet - społeczne aspekty medium Polskie konteksty i interpretacje. Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa Sokołowski, M. (red.) (2005). Oblicza Internetu. Internet a globalne społeczeństwo informacyjne. Algraf , Elbląg Wallace P. (2001). Psychologia Internetu. Wyd. Rebis, Poznań Ben-Ze’ev A. (2005). Miłość w sieci. Internet i emocje. Rebis, Poznań Bogunia-Borowska M. (red.) (2006) Dziecko w świecie mediów i konsumpcji. Wyd. UJ, Kraków. Chudzicka-Czupała A., Grzywacz M., Janiec K. (2007). Spostrzeganie czasu przez kobiety i mężczyzn a skłonność do nadmiernego korzystania z internetu. (w:) „Chowanna” 1(28), s. 119-134 Chudzicka-Czupała A. (2010). Percepcja czasu a uzależnienie od internetu, (w:) red. K. Popiołek, A. ChudzickaCzupała, Czas w życiu człowieka, Katowice, Wyd. UŚl Chudzicka-Czupała A. (w druku). Wsparcie społeczne otrzymywane w sieci jako przyczyna nadmiernego korzystania z Interne- 88 tu przez dorastającą młodzież. Dobek-Ostrowska B. (1999). Studia z teorii komunikowania masowego. Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław Filipiak M. ( 2003). Homo communicans. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin Goban-Klas T. (1999). Media i komunikowanie masowe. Teorie analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Wyd. naukowe PWN, Warszawa-Kraków Golonka K., Lipińska A. (2000). Społeczeństwo wirtualne w perspektywie psychospołecznej. Kolokwia Psychologiczne, 8, 223-230 Grohol, J. M. (1999). Internet Addiction Guide. http://psychcentral.com/netaddiction/ Hamman R.B. (1999). The Role of Fantasy in the Construction of the On-line Other: a selection of interviews and participant observations from cyberspace. http://www.socio.demon.co.uk/fantasy.html Iłowiecki M. (2003). Krzywe zwierciadło. O manipulacji w mediach. Wyd. „Gaudium”. Lublin Juszczyk S. (2000). Człowiek w świecie elektronicznych mediów – szanse i zagrożenia. Wyd. UŚl, Katowice Kubey, R., Csikszentmihalyi, M. (2002). Telemania - nowy nałóg. Świat Nauki, 4 (128). Levinson P. (2006). Telefon komórkowy. Jak zmienił świat najbardziej mobilny ze środków komunikacji. Wyd. Muza,Kraków Mandal, E. (2004). Wirtualna rzeczywistość i zagrożenia z nią związane. (w:) K. Popiołek (red.) Kryzysy, katastrofy, kataklizmy. Zjawiska współczesnej cywilizacji. Wyd. Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań Suler J. (1999). To Get What You Need. Healthy and Pathological Internet Use. CyberPsychology and Behavior, 2, 385394 Sorlin P. (2001). Mass media. Kluczowe pojecia. Wyd. Astrum. Wrocław Wilk, A. M. (2001). Polska wobec wyzwań społeczeństwa informacyjnego. (w:) Zasępa, T. (red.) Internet. Fenomen społeczeństwa informacyjnego. Edycja Św. Pawła, Częstochowa Woronowicz B. T.(2001). Bez tajemnic o uzależnieniach i ich leczeniu. IPiN, Warszawa. Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology and Behavior, 1(3), 237-244 Zasępa, T. (red.) (2001). Internet. Fenomen społeczeństwa informacyjnego. Edycja Św. Pawła, Częstochowa Prowadzący zajęcia Dr Agata Chudzicka-Czupała 89 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA CHOREGO SOMATYCZNIE III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Liczba godzin 30 30 wykł w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne PSYCHOLOGIA FAKULTET F 6 40 Rok Instytut Psychologii brak (zajęcia adresowane do osób, które nie realizują profilu psychologia zdrowia i jakości życia) Umiejętność rozeznawania relacji podmiot-otoczenie, soma-psyche-soma… Umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy z zakresu relacji lekarz-pacjent w pracy terapeutycznej i szkoleniowej. Umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy psychologicznej w kontakcie z człowiekiem zdrowym, chorym somatycznie i umierającym. Umiejętność pracy z dzieckiem chorym i niepełnosprawnym. dyskusja problemów, „burza mózgów”, drama, gry i symulacje sytuacji terapeutycznych, materiały audiowizualne Kryteria zaliczenia: obecność na zajęciach, ocena z kolokwium (pisemnego lub ustnego), przygotowanie pracy semestralnej Styl życia a zdrowie i choroba. Macierzyństwo i ojcostwo w ujęciu biopsychospołecznym. Opieka nad dzieckiem chorym i niepełnosprawnym. Relacja lekarz-pacjent i jej wpływ na przebieg diagnozowania, leczenia i rehabilitacji. Wieloaspektowe podejście do zjawiska bólu. Obraz własnej choroby i funkcjonowanie w roli pacjenta. Praca z pacjentem chirurgicznym. Chirurgia naprawcza i estetyczna Psychospołeczne, prawne i etyczne aspekty zabiegów transplantacyjnych Człowiek chory terminalnie. Zjawisko umierania i śmierci. Psychospołeczne aspekty niepełnosprawności fizycznej Karta Praw Pacjenta Bishop, G.,D. (2000). Psychologia zdrowia. Zintegrowany umysł i ciało. Wrocław: Wydawnictwo Astrum. Dolińska – Zygmunt, G. (2001)(Red). Podstawy psychologii zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Heszen-Niejodek, I. (1992). Lekarz i pacjent. Badania psychologiczne. Kraków: Univeritas. Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Heszen, I., Życińska, J. (2008)(Red). Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji. Warszawa: Academica. Lukas, W., Gałuszka, A., Zarychta, A. (1999). Aktualne potrzeby edukacji pediatrycznej w specjalności lekarza rodzinnego. [w] I., Norska-Borówka, W., Lukas (Red): Wybrane problemy pediatryczne w praktyce lekarza rodzinnego. Katowice: ZP ŚAM. Sheridan, Ch.,L., Radmacher S.,A. (1998). Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia, PTP. Heszen-Niejodek, I. (1990)(Red). Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych Warszawa: PZWL. Kodeks etyczno-zawodowy psychologa. (1992). Warszawa: PTP. Salomon, P. (2002). Psychologia w medycynie. Gdańsk: GWP. Strelau, J. (2000) (Red). Psychologia Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP. Dr Anita Gałuszka 90 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOLOGIA FAKULTET F 6 41 Rok Instytut Psychologii KOBIECOŚĆ I MĘSKOŚĆ W PSYCHOLOGII III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Założenie i cele przedmiotu Zapoznanie z problematyką pojmowania płci w psychologii, stereotypów płciowych, podobieństw i różnic między kobietami i mężczyznami, funkcjonowania w przestrzeni prywatnej i publicznej. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Studiowanie literatury, dyskusja, metody kwestionariuszowe i eksperymentalne Obecność, aktywność, praca zaliczeniowa STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Płeć biologiczna, psychologiczna, społeczno-kulturowa Tożsamość płciowa. Metody badawcze. Pojmowanie płci w różnych koncepcjach psychologicznych. Stereotypy związane z płcią. Konsekwencje. Zdolności. Emocje. Osobowość. Obraz własnej osoby. Zdrowie i psychoterapia. Bliskie związki. Zdrowie a płeć. Psychoterapia. Władza, polityka, ekonomia. Media i reklama. Literatura i podręczniki szkolne Komunikacja i język. Kryzysy kobiecości i męskości. STUDIA NIESTACJONARNE Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Wprowadzenie. Pojmowanie płci w różnych koncepcjach psychologicznych. Zdolności. Emocje. Osobowość. Obraz własnej osoby. Zdrowie i psychoterapia. Bliskie związki. Władza, polityka, ekonomia. Media i reklama. Kryzysy kobiecości i męskości. Brannon L. (2002). Psychologia rodzaju. Gdańsk: GWP. Mandal E. (2000; 2004). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2003). Kobiecość i męskość. Popularne opinie i badania naukowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Mandal E. (2008). Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Warszawa: PWN Kaschack E. (1996). Nowa psychologia kobiety. Gdańsk: GWP. Badinter E. (1993). XY. Tożsamość mężczyzny. Warszawa: Wydawnictwo AB. Caron A. F. Matki i córki. Gdańsk: GWP. Forward S. Frazier D. (1999). Szantaż emocjonalny. Gdańsk: GWP. Estes E. (2001). Biegnąca z wilkami. Poznań:Zysk i Spóka Lisowska E. (2007). Gender index. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy. Warszawa; EQUAL,UNDP. Melosik Z. (2002). Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Wolumin. Mandal E.(red.)(2007). W kręgu gender. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2007). Kobiety i mężczyźni a władza w organizacji. Kolokwia Psychologiczne. Tom. 16, str. 155-174. Miluska J. Boski P. (red.)(1999). Męskość-kobiecość w perspektywie indywidualnej i kulturowej. Warszawa: Wydawnictwo PAN Pospiszyl (1986). Tristian i Don Juan. Warszawa: Iskry. Putnam Tong R. (2002). Myśl feministyczna. Warszawa: PWN. Opperman K., Weber E. (2000). Język kobiet i język mężczyzn. Jak porozumieć się w miejscu pracy. GWP. Siemieńska R. (red.)(1997). Portrety kobiet i mężczyzn. Warszawa: Instytut Studiów Społecznych. 91 Siemieńska R. (1996). Kobiety: nowe wyzwania. Starcie przeszłości z teraźniejszością. Wydawnictwo Instytutu Socjologii UW. Siemieńska R. (2000). Nie mogą, nie chcą czy nie potrafią? O postawach i uczestnictwie politycznym kobiet w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Siemieńska R.(red.) (2003). Aktorzy życia publicznego. Płeć jako czynnik różnicujący. Warszawa: Scholar. Wojciszke B. (red.). (2002). Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice. Gdańsk: GWP. Prowadzący Zajęcia Prof. dr hab. Eugenia Mandal 92 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOSOMATYKA III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 30 30 wykł w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA FAKULTET F 6 42 Rok Instytut Psychologii brak (zajęcia adresowane do osób, które nie realizują profilu psychologia zdrowia i jakości życia) Po przeprowadzeniu kursu student powinien: Umiejętnie wykorzystać zdobytą, podstawową, usystematyzowaną wiedzę z zakresu psychosomatyki z uwzględnieniem jej korzeni, kierunków rozwoju i założeń. Integrować wiedzę biomedyczną z wiedzą psychologiczną oraz dostrzegać związków pomiędzy medycyną i biologią a psychologią jako dyscyplinami badającymi zdrowie i odpowiadającymi za jego stan: ‐ być wrażliwy na wielowymiarowość ludzkiego funkcjonowania; ‐ odróżniać kompetencje lekarza od kompetencji psychologa; ‐ znać zadania psychologa na gruncie medycyny. Znać zjawiska towarzyszące chorobie somatycznej w odniesieniu do różnych koncepcji zależności psychosomatycznych. Swobodnie orientować się w różnych podejściach terapeutycznych w pracy z chorym somatycznie. Być wrażliwym na zagadnienia etyczne związane z działalnością psychologa w obszarze medycyny psychosomatycznej. Dyskusje, prezentacje multimedialne, elementy warsztatu, prezentacje przypadków Test zaliczeniowy STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Wprowadzenie do zagadnienia psychosomatyki – czym jest psychosomatyka Modele zależności psychika-ciało Wpływ czynników psychologicznych na powstawanie i przebieg chorób somatycznych Psychologiczne problemy w przebiegu chorób somatycznych Psychoneuroimmunologia Psychologiczne aspekty bólu Zjawisko placebo Zaburzenia psychosomatyczne w kardiologii Zaburzenia psychosomatyczne dotyczące układu oddechowego Zaburzenia psychosomatyczne w dermatologii Psychoonkologia Psychostomatologia Zaburzenia psychosomatyczne dotyczące układu pokarmowego Terapia zaburzeń psychosomatycznych STUDIA NIESTACJONARNE Wprowadzenie do zagadnienia psychosomatyki – czym jest psychosomatyka Modele zależności psychika-ciało Wpływ czynników psychologicznych na powstawanie i przebieg chorób somatycznych Psychologiczne problemy w przebiegu chorób somatycznych Psychoneuroimmunologia Psychologiczne aspekty bólu Zależności psychosomatyczne w wybranych jednostkach chorobowych Terapia zaburzeń psychosomatycznych. Literatura podstawowa Carson, R. C., Butcher, J. N. i Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. vol. 1, s. 403-420, s. 439-488. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Heszen-Niejodek, I. (2000). Psychologiczne problemy chorych somatycznie. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. tom III, s. 513-531. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Heszen-Niejodek, I. i Sęk, H. (red.) (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Heszen-Niejodek, I. i Wrześniewski, K. (2000). Udział psychologii w rozwiązywaniu problemów zdrowia somatycznego. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. tom III, s. 443-492. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Literatura uzupełniająca Heszen-Niejodek, I. (2000). Jak żyć z chorobą, a jak ją pokonać. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.): Psychologia. Pod-ręcznik akademicki. tom III, s. 465-492. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 93 Heszen-Niejodek, I. (red.) (1990). Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych. Warszawa: PZWL. Morrison, J. (2002). Kiedy objawy psychiczne maskują choroby ciała. Gdańsk: GWP Schier, K. (2005). Bez tchu i bez słowa. Gdańsk: GWP, s. 15-67, 209-230. Ścigała, I. (2001). Psychoneuroimmunologia jako dziedzina współczesnej psychosomatyki. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.) Psychologia kliniczna i psychologia zdrowia. s. 33-60. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. de Walden-Gałuszko, K. (red.) (2000). Psychoonkologia. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej. Wrześniewski, K., Włodarczyk, D. (red.) (2004). Choroba niedokrwienna serca. Gdańsk: GWP. Prowadzący Zajęcia Lek. mgr Ewa Wojtyna 94 Lp. 43 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.2): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ PRZEDMIOT I STRUKTURA PSYCHOLOGII KLINICZNEJ. ZAKRES ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca egzamin egzamin 30 15 4 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu 30 15 brak U umożliwienie studentom zgromadzenia i poszerzenia wiedzy na temat postaci, przyczyn i uwarunkowań zaburzonego zachowania jednostki. Pokazanie mechanizmów powstawania zaburzeń, klasyfikację, zakres leczenia i formy pomocy psychologicznej. Uzyskanie wiedzy dotyczącej rozpoznawania zwiastunów problemów klinicznych oraz orientację w możliwości zastosowania prostych form pomocy psychologicznej. Egzamin, forma - pisemna Przedmiot i zadania psychologii klinicznej. Dynamika rozwoju, aktualne tendencje. Psychologia kliniczna w kontekście praktyki - rola i zadania psychologa klinicznego w różnych dziedzinach medycyny, pedagogiki, prawa, przemysłu. Diagnoza kliniczna. Metody diagnozowania psychologicznego z perspektywy dyscypliny psychologii klinicznej (eksperyment kliniczny, wywiad autobiograficzny, rozmowa psychologiczna ) Prawne aspekty działań psychologicznych -uprawnienia i ograniczenia w procesie diagnozowania i udzielania pomocy psychologicznej. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego (kontekst tajemnicy zawodowej, ochrony praw pacjenta, zasad leczenia przymusowego).Ustawa o zawodzie psychologa. Koncepcje normy, zdrowia psychicznego i patologii w psychologii klinicznej. Modele klasyfikacji zaburzeń według ICD-10 i DSM-IV. Czynniki determinujące zaburzenia zachowania i zaburzenia psychiczne jednostki. Biologiczne, psychospołeczne i socjokulturowe przyczyny zaburzeń. Pojecie sytuacji trudnej i stresu w literaturze tematu. Uraz psychiczny, jako szczególny rodzaj sytuacji trudnej. Symptomatologia i psychologiczne mechanizmy rozwoju stresu pourazowego. Pojęcie stresu psychosomatycznego, konsekwencje stresu. Modele chorób psychosomatycznych. Kryzys i jego główne przejawy w życiu człowieka. Rodzaje i różnicowanie kryzysów, rozwojowe i wynikające z destabilizacji psychicznej osoby w toku jej życia. Odporność psychiczna Mechanizmy obronne osobowości- definicje, pojęcia, podziały, ogólna charakterystyka. Rola mechanizmów obronnych osobowości w interwencjach psychologicznych wobec jednostek ze zróżnicowanym poziomem dysfunkcji w strukturze osobowości. Lęki i zaburzenia nerwicowe. Koncepcje zaburzeń lękowych. Mechanizm patogenezy-funkcje leku i strachu. Postaci zaburzeń nerwicowych i ogólna symptomatologia. Modele terapeutyczne w świetle współczesnej literatury psychologiczno-psychiatrycznej. Zaburzenia osobowości. Klasyfikacja i typy zaburzeń osobowości. Koncepcje genezy i terapii Pomoc psychologiczna. Czynniki warunkujące odpowiednie formy pomocy psychologicznej. Ogólna charakterystyka rodzajów pomocy udzielanej przez psychologa. Aleksandrowicz J.( 1998). Zaburzenia nerwicowe. Warszawa. PZWL Caplan H.,Sadoch B.J. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław. Urban-Partner Carson R.C., Butcher J.Mineka S.(2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk.GWP Cierpiałkowska L. (2004). Zaburzenia osobowości. Poznań, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adam Mickiewicza Cierpiałkowska L.(2007). Psychopatologia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe „ Scholar” Goldstein E. (2003).Zaburzenia z pogranicza. Modele i techniki kliniczne. Gdańsk. GWP Herman L.J.(1998). Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańskie Wyd. Psychologiczne. Gdańsk Jakubik A.( 1995). Zaburzenia osobowości. Warszawa. PZWL Klimasiński K. (2000). Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków Wydawnictwo UJ Rosenhan D.l, Seligman E.P.(2003). Psychopatologia. Warszawa, Polskie Towarzystwo Psychologiczne Sęk H.(2001). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa. Wydawnictwo „Scholar” Strelau J.(2000).Psychologia: Tom III. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Drozdowski P. Kokoszka A.(1993).Wprowadzenie do psychoterapii. Kraków, Collegium Medium UJ Hare R.D. (1993). Without conscience: The disturbing world of the psychopaths among us. NewYork: Pocket Books. Kępiński A.( 1979). Psychopatologia nerwic. Warszawa, PZWL. Kępiński A.(1980). Lęk. Warszawa, PZWL . 95 Lewis M, Miller S.(1990). Handbook of developmental psychopathology. New York. Plenum Meyer R. (2004). Psychopatologia. Jeden przypadek – wiele teorii. Gdańsk. GWP. Pospiszyl K.(2000). Psychopatia. Wyd. Żak. Warszawa. Rydzyński Z. (2000). Psychiatria – podręcznik dla psychologów. W-wa. PZWL Prowadzący Zajęcia dr Danuta Rode, dr Izabela Rajska-Kulik Press. 96 Lp. 44 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.3): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ ZABURZENIA SPOWODOWANE UŻYWANIEM ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Poznanie obrazu klinicznego i mechanizmów uzależnienia od alkoholu. Rozpoznawanie problemów i potrzeb osób uzależnionych od alkoholu i współuzależnionych. Orientacja w obszarze pomocy psychologicznej udzielanej alkoholikom i ich rodzinom oraz w ofercie placówek udzielających pomocy i wsparcia osobom uzależnionym i członkom ich rodzin. Zaliczenie na ocenę Nadużywanie i uzależnienie od substancji psychoaktywnych-obraz kliniczny. Koncepcje i modele uzależnienia. Uwarunkowania biologiczne, psychologiczne, społeczne. Alkoholizm jako choroba. Modele i koncepcje przyczyn uzależnienia. Obraz kliniczny uzależnienia od alkoholu. Mechanizm uzależnienia fizjologicznego, mechanizm uzależnienia psychologicznego. Pomoc psychologiczna i profilaktyka uzależnień. Terapia Uzależnień, grupy samopomocowe. Farmakoterapia. Problemy współuzależnienia. Cierpiałowska L.(2000). Alkoholizm. Przyczyny, leczenie, profilaktyka. Poznań. Wyd. Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza Cierpiałowska L.(red.)(2006). Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań. Wyd.Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza Mellibruda J., Sobolewska Z. (2006).Integracyjna psychoterapia uzależnień. Teoria i praktyka. Warszawa. Instytut Psychologii Zdrowia Sęk H. (2007). Psychologia kliniczna. Warszawa. Wyd. naukowe PWN. Seligmann M., Walker E.F., Rosenhan D.L.(2003). Psychopatologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Bernadetta Izydorczyk 97 Lp. 45 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.4): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII KLINICZNEJ ZABURZENIA PSYCHOTYCZNE I ZABURZENIA AFEKTYWNE III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Uzyskanie wiedzy na temat zaburzeń psychotycznych, orientacja w diagnozowaniu symptomów choroby, poznanie wybranych aspektów terapii i rehabilitacji zaburzeń afektywnych. Sytuacje symulowane, dyskusja, prezentacja filmów dotyczacych omawianej problematyki Zaliczenie rygorowe – praca problemowa dotycząca omawianej problematyki lub psychologiczny portret kliniczny wybranej osoby. Schizofrenia - obraz kliniczny schizofrenii. Psychologiczne mechanizmy schizofrenii (procesy poznawcze, dynamika emocji, indywiduacja i tożsamość). Klasyczne postaci schizofrenii. Przyczyny (czynniki biologiczne, psychospołeczne, społeczno-kulturowe). Aspekty terapii i rehabilitacji. Zaburzenia afektywne. Zespół depresyjny, zespół maniakalny - kryteria diagnostyczne, obraz kliniczny. Koncepcje i modele mechanizmu i patogenezy zaburzeń afektywnych (modele biologiczne, psychoanalityczne koncepcje zaburzeń nastroju, koncepcje poznawczo-behawioralne, modele podatności na stres, podejście interpersonalne). Wybrane aspekty terapii zaburzeń afektywnych. Caplan H., Sadoch B.J. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław. Wyd.Urban-Partner Pużyński S.(2002). Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa. Wyd. lekarskie PZWL Bilikiewicz A., Pużyński S., Robakowski J., Wciórka J.(2002).Psychiatria.( t.I). Wrocław. Wyd. Medyczne Urban i Partner Seligmann M., Walker E.F., Rosenhan D.L.(2003). Psychopatologia. Poznań. Wydawnictwo Zysk i S-ka Cierpiałowska L. (2007). Psychopatologia. Warszawa. Wyd. Naukowe Scholar. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Izabela Rajska-Kulik 98 Lp. 46 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.2): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI PODSTAWY PSYCHOLOGII PRACY III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab egzamin studia stacjonarne 30 30 4 egzamin studia niestacjonarne 15 15 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia brak Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zastosowań psychologii pracy a w szczególności: zapoznanie studentów z klasycznymi teoriami pracy, analiza ich wpływu na współczesne zarządzanie organizacjami; pogłębienie wiedzy o roli pracy w życiu człowieka oraz zapoznanie studentów z zagadnieniami projektowania pracy w zmieniających się warunkach funkcjonowania współczesnych przedsiębiorstw; nabycie wiedzy o doświadczanych w trakcie pracy zawodowej problemach i możliwych patologiach; przygotowanie studentów do późniejszego diagnozowania psychologicznych problemów człowieka pracującego oraz doboru środków i strategii profilaktyczno-korekcyjnych. wykład – prezentacje multimedialne, projekcja filmu, analiza materiałów źródłowych, dyskusje Egzamin pismeny Studia stacjonarne Treści kształcenia Psychologia pracy – przedmiot zainteresowania, metody i narzędzia pracy. Historia psychologii pracy – psychologia pracy kiedyś i dziś. Historia psychologii pracy – przegląd najważniejszych teorii. Wprowadzenie w zagadnienia projektowania i analizy pracy. Metody i narzędzia analizy i projektowania pracy. Projektowanie pracy a motywacja i satysfakcja z pracy Fizyczne warunki pracy. Dostosowywania pracy do możliwości pracownika. Bezpieczeństwo i ergonomia w miejscu pracy. Nowe technologie a praca. Wyzwania współczesnego rynku pracy. Społeczne warunki pracy. Stres zawodowy. Negatywne konsekwencje pracy – pracoholizm. Negatywne konsekwencje pracy – wypalenie zawodowe. Równowaga praca-życie. Studia niestacjonarne Psychologia pracy – przedmiot zainteresowania, metody i narzędzia pracy. Historia psychologii pracy. Wprowadzenie w zagadnienia projektowania i analizy pracy. Metody i narzędzia analizy i projektowania pracy. Fizyczne warunki pracy. Bezpieczeństwo i ergonomia w miejscu pracy. Wyzwania współczesnego rynku pracy. Nowe technologie a praca. Społeczne warunki pracy. Stres zawodowy. Negatywne konsekwencje pracy. Równowaga praca-życie. Studia stacjonarne Chmiel, N. (2000). Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk: GWP. Kożusznik, B., Górnik-Durose, M. (red.). Perspektywy psychologii pracy. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Makin, P., Cooper, C., Cox, Ch. (2000). Organizacja a kontrakt psychologiczny, Zarządzanie ludźmi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Ratajczak, Z. (2007). Psychologia pracy i organizacji. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN. Schultz, D., Schultz, S. (2003). Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: PWN. Literatura podstawowa Studia niestacjonarne Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Dom Wydawniczy ABC. Bańka, A. (2001). Psychopatologia pracy. Poznań: Gemini. Bańka, A.(2000). Psychologia pracy . W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP. Chmiel, N. (2000). Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk: GWP. Górnik-Durose, M. i Kożusznik, B. (2007)(red.). Perspektywy psychologii pracy. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Karney, J.E. (2004). Podstawy psychologii i pedagogiki pracy. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna. Makin, P., Cooper, C., Cox, Ch. (2000). Organizacja a kontrakt psychologiczny, Zarządzanie ludźmi w pracy. Warszawa: PWN. Ratajczak, Z. (2007). Psychologia pracy i organizacji. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN. 99 Schulz, D.P., Schulz, S.E. (2002). Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: PWN. Sęk, H. (2006). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Gdańsk: GWP. Wybrane artykuły z czasopism psychologicznych w j. angielskim i polskim. Materiały źródłowe do zajęć z historii psychologii pracy. Studia stacjonarne Literatura uzupełniająca Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Dom Wydawniczy ABC. Bańka, A. (2001). Psychopatologia pracy. Poznań: Gemini. Bańka, A.(2000). Psychologia pracy . W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP. Biela, A., Kamiński, L., Manek, A., Pietraszkiewicz, H., Sienkiewicz, Z., Szumielewicz, J. (1992). Kwestionariusz Lubelski Analiza Stanowiska Pracy. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. De Wolff, C.J., Drenth, P.J.D., Thierry, H. (2001)(red.). A Handbook of Work and Organizational Psychology: Work Psychology, Vol 2. Psychology Press Ltd. Drenth, P.J.D., Thierry, H., De Wolff, Ch.J. (1998) (red.). Introduction to Work and Organizational Psychology. Psychology Press Ltd. Dunnette, M.D. and Hough, L.M. (1990). Handbook of industrial and organizational psychology. Palo Alto : Consulting Psychologists Press. Górnik-Durose, M. i Kożusznik, B. (2007)(red.). Perspektywy psychologii pracy. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Karney, J.E. (2004). Podstawy psychologii i pedagogiki pracy. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna. Ratajczak, Z., Turska, E. (1983). Eksperymentalna psychologia pracy. Podręcznik do ćwiczeń dla III i IV roku psychologii. Katowice. Wydawnictwo UŚ (Kwestionariusz Analizy Stanowiska Pracy) Sadowska-Snarska, C. (2005). Równowaga praca życie w aspekcie polskiego rynku pracy. Raport z badań. Białystok: WSE. Sęk, H. (2006). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Gdańsk: GWP. Studia niestacjonarne De Wolff, C.J., Drenth, P.J.D., Thierry, H. (2001)(red.). A Handbook of Work and Organizational Psychology: Work Psychology, Vol 2. Psychology Press Ltd. Drenth, P.J.D., Thierry, H., De Wolff, Ch.J. (1998) (red.). Introduction to Work and Organizational Psychology. Psychology Press Ltd. Dunnette, M.D. and Hough, L.M. (1990). Handbook of industrial and organizational psychology. Palo Alto : Consulting Psychologists Press. Ratajczak, Z. (1991). Elementy psychologii pracy. Katowice: Uniwersytet Śląski. Biela, A., Kamiński, L., Manek, A., Pietraszkiewicz, H., Sienkiewicz, Z., Szumielewicz, J. (1992). Kwestionariusz Lubelski Analiza Stanowiska Pracy. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ratajczak, Z., Turska, E. (1983). Eksperymentalna psychologia pracy. Podręcznik do ćwiczeń dla III i IV roku psychologii. Katowice. Wydawnictwo UŚ (Kwestionariusz Analizy Stanowiska Pracy) Sadowska-Snarska, C. (2005). Równowaga praca życie w aspekcie polskiego rynku pracy. Raport z badań. Białystok: WSE. Prowadzący Zajęcia dr Patrycja Rudnicka 100 Lp. 47 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.3): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI KARIERA I ROZWÓJ ZAWODOWY III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia brak Zdobycie wiedzy na temat rozwoju zawodowego człowieka Poznanie podstawowych teorii wyboru zawodu Uczenie się rozpoznawania własnych kompetencji. Zbudowanie podstaw warsztatu doradcy zawodu Zwrócenie uwagi na koszty kariery i sukcesu zawodowego Zajęcia prowadzone metodą warsztatową Zaliczenie rygorowe, warunek: Przygotowanie i przeprowadzenie warsztatu: Zaplanuj swoją karierę Wprowadzenie do problematyki. Orientacja i poradnictwo zawodowe w ujęciu tradycyjnym. Rola doradcy zawodu. Modele doradztwa i doradców. Klasyczne teorie wyboru zawodu. Rozwojowa teoria D.Supera, osobowościowe teorie L.Hollanda oraz A.Roe. Zmiany w strukturze i charakterze pracy zawodowej jako efekt procesów globalizacyjnych. Nowy model oczekiwań wobec pracownika – członka organizacji. Nowy model kariery. Teorie karier. Rola doradcy w orientacji i poradnictwie karierowym. Poradnictwo zawodowe a poradnictwo kariery zawodowej. Konteksty zmian w planowaniu i realizacji karier. Poradnictwo transnacjonalne. Rola doradcy w planowaniu i realizacji karier międzynarodowych. Koszty kariery międzynarodowej. Koncepcja kapitału kariery. Modele doradztwa w różnych etapach rozwoju kariery. Autodiagnoza funkcjonowania zawodowego. Wiedza i umiejętności umożliwiające kierowanie własną karierą zawodową. Analiza osobistych preferencji zawodowych . Zmienne motywacyjne, osobowościowe i kompetencyjne a rozwój kariery. Analiza zasobów osobistych. Warsztat pracy doradcy kariery zawodowej. Podstawowe kompetencje doradcy kariery. Zarządzanie karierą w organizacji. Metody diagnozy potencjału rozwojowego pracowników. Przygotowanie i przeprowadzenie warsztatu: Zaplanuj swoja karierę. Bańka A., Psychologiczne doradztwo karier, Poznań 2006. Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa. Podręcznik akademicki. PWN, 2004, Paszkowska – Rogacz A., Tarnowska M., Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym. KOWEZi U, Warszawa 2004 Podoska – Filipowicz E., Podstawy zawodoznawstwa, orientacji i poradnictwa zawodowego, Bydgoszcz 1996. Suchar M., Kariera i rozwój zawodowy, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2003 Strykowska M., red.: Współczesne organizacje. Wyzwania i zagrożenia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Ratajczak Z., 2007. Psychologia pracy i organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWV. Warszawa Ratajczak Z., Bańka A., Turska E., 2007. Współczesna psychologia pracy i organizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Górnik – Durose M., Kożusznik B., red.:Perspektywy psychologii pracy. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego dr Elżbieta Turska 101 Lp. 48 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.4): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI METODY BADANIA PRACY I PRACOWNIKÓW III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) brak Ukazanie współczesnych problemów dotyczących środowiska pracy ze szczególnym uwzględnieniem metod i narzędzi badań stosowanych w psychologii pracy. Zapoznanie słuchaczy z obowiązującymi regulacjami prawnymi dotyczącymi orzecznictwa psychologicznego, instytucjami certyfikującymi, oraz stosowanymi metodami badań. studium literatury, prezentacje przeglądu literatury i badań, dyskusja modelowana, studium przypadku, prezentacja metod testowych i aparututowych (zajęcia w placówkach). Zaliczenie rygorowe - praca zaliczeniowa w formie tematycznej prezentacji multimedialnej Studia stacjonarne Zmiany na współczesnym rynku pracy związane ze sposobami realizacji zadań - konsekwencje psychologiczne pracy indywidualnej (organizacje wirtualne), zespołowej (zespoły wielokulturowe), promowanie przedsiębiorczości, rosnąca złożoności pracy. Demograficzne zmiany na rynku pracy- problemy aktywizacji zawodowej ludzi starszych, konsekwencje późnego rozpoczynania pracy zawodowej, aktywność zawodowa kobiet. Demograficzne zmiany na rynku pracy- problemy aktywizacji zawodowej ludzi starszych, konsekwencje późnego rozpoczynania pracy zawodowej, aktywność zawodowa kobiet. Obszary badań pracy i pracowników ( rekrutacja, tworzenie kadry rezerwowej, tworzenie efektywnych zespołów, orzecznictwo w psychologii pracy, badania nastrojów pracowniczych) Prawne podstawy realizacji badań psychologicznych i orzecznictwa psychologiczne przegląd aktów prawnych oraz prezentacja instytucji wydających certyfikaty uprawniające psychologów do orzecznictwa) Tworzenie opisów pracy stosowane w przemyśle (rodzaje pracy, stosowane arkusze obserwacyjne, tworzenie opisów zawodów wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej- praca własna studentów) Metodologia badań w przemyśle – prezentacja metod testowych i aparaturowych. (zajęcia wyjazdowe realizowane w Centrum Badań i Usług Psychologicznych S.C. Dąbrowa Górnicza) Metodyka badań kierowców - omówienie stosowanych procedur badawczych (dyskusja na temat zagrożeń w ruchu drogowych, czynników wpływających na obniżenie sprawności psychoruchowej człowieka) Badania nastrojów pracowniczych - prezentacja metod badań i sposobów raportowania. (dyskusja- obszary zastosowania badania nastrojów i opinii pracowniczych w organizacji, rola pomocy psychologicznej) Metody badań pracy i pracowników - koncepcie zastosowań metod i narzędzi diagnostycznych (praca twórcza zorientowana na tworzenie nowych metod diagnostycznych oraz praktycznych implikacji dla już znanych testów i metod badań psychologicznych na gruncie organizacji) Studia niestacjonarne Zmiany na współczesnym rynku pracy związane ze sposobami realizacji zadań- konsekwencje psychologiczne pracy indywidualnej (organizacje wirtualne), zespołowej. (zespoły wielokulturowe), promowanie przedsiębiorczości, rosnąca złożoności pracy. Obszary badań pracy i pracowników (rekrutacja, tworzenie kadry rezerwowej, tworzenie efektywnych zespołów, orzecznictwo w psychologii pracy, badania nastrojów pracowniczych). Prawne podstawy realizacji badań psychologicznych i orzecznictwa psychologiczne (przegląd aktów prawnych oraz prezentacja instytucji wydających certyfikaty uprawniające psychologów do orzecznictwa) Tworzenie opisów pracy stosowane w przemyśle (rodzaje pracy, stosowane arkusze obserwacyjne, tworzenie opisów zawodów wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej - praca własna studentów) Metodologia badań w przemyśle – prezentacja metod testowych i aparaturowych. (zajęcia wyjazdowe realizowane w Centrum Badań i Usług Psychologicznych S.C. Dąbrowa Górnicza). Badania nastrojów pracowniczych- prezentacja metod badań i sposobów raportowania. (obszary zastosowania badania nastrojów i opinii pracowniczych w organizacji, rola pomocy psychologicznej) Chmiel N. (red), Psychologia pracy i organizacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002. Brown T., Zarządzanie w XXI w, Biznes 5 tom, Biblioteka Gazety Wyborczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Griffin R., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. Golnau W., Kalinowski M., Litwin J., Zarządzanie zasobami ludzkimi, Cedetu Sp. z o.o., Warszawa2004. Jachnis A., Psychologia organizacji, Dafin Sp z o.o., Warszawa 2008 Makin P., Cooper C., Cox CH., Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy, Wydawnictwo Na- 102 Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia ukowe PWN, Warszawa 2000. Pickford J. (red), Zarządzanie zasobami ludzkimi dla studentów MBA, Wydawnictwo K.E. LIBER S.C., Warszawa 2003. Pocztowski A., Międzynarodowe zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002. Zieniewicz K., Współczesne koncepcje i metody zarządzania, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003 Instytut Transportu Samochodowego Zakład Psychologii Transportu Drogowego, Metodyka psychologicznych badań kierowców, Ośrodek Informacji Naukowej i Wydawnictw ITS, Warszawa 2003 Rrozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji. Dz. U. z 2002 r. Nr 84, poz. 755 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie sprawności psychicznej i fizycznej osób ubiegających się o świadectwo kwalifikacji członka personelu lotniczego lub posiadających świadectwo kwalifikacji członka personelu lotniczego . Dz. U. z 2003 r. Nr 167, poz. 1626 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie sprawności psychicznej i fizycznej osób ubiegających się o licencje członka personelu lotniczego albo posiadających licencje członka personelu lotniczego. Dz. U. z 2003 r. Nr 167, poz. 1627 Rozporządzenie Ministra Transportu I Gospodarki Morskiej z dnia 3 września 1999 r. w sprawie wykazu stanowisk bezpośrednio związanych z prowadzeniem ruchu na liniach kolejowych oraz warunków, jakie powinny spełniać osoby zatrudnione na tych stanowiskach oraz prowadzący pojazdy szynowe. Dz. U. z 1999 r. Nr 87, poz. 979 Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 514 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2005 r. w sprawie badań psychologicznych kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz wykonujących pracę na stanowisku kierowcy. Dz. U. z 2005 r. Nr 69, poz. 622 Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Dz. U. z 1996 r. Nr 62, poz. 287 Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Dz. U. z 2001 r. Nr 73, poz. 763. dr Marta Stasiła-Sieradzka 103 Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.2): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGIA SĄDOWA. PSYCHOLOG JAKO BIEGŁY SĄDOWY I JEGO ROLA W PROCESIE SĄDOWYM III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab Lp. 49 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Wiedza i rozumienie związków psychologii z prawem. Wiedza nt. statusu biegłego sądowego psychologa. Wiedza nt. teoretycznego i metodologicznego modelu psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Wiedza i rozumienie ról biegłego psychologa i rodzajów opinii psychologiczno – sądowych. Wiedza i rozumienie etyczno – zawodowe problemów sądowego psychologa. Egzamin – test wiadomości Związki psychologii z prawem. Tradycje historyczne w Polsce i na świecie. Ujęcia aktualne Pojęcie i zadania psychologii sądowej w Polsce. Status prawny biegłego sądowego psychologa w polskim procesie sądowym. Pojecie „wiadomości i umiejętności specjalnych” jako kryterium i potrzeba powołania biegłego. Pojęcie i rodzaje diagnozy psychologicznej: opisowo – etiologiczna, kliniczna, aktuarialna. Diagnoza, ekspertyza, opinia sądowa. Metodologiczny model psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Typy opinii psychologiczno – sądowych. Probalistyczny model diagnozowania i formułowania wniosków w opinii biegłego sądowego psychologa. Rola diagnostyczno – ekspertalna biegłego sądowego psychologa: konsultant, laborant, technik, samodzielny biegły, członek tandemu (RODK) lub zespołu biegłych. Rodzaje współpracy biegłego psychologa z innymi ekspertami: psychiatrą, pedagogiem, neurologiem, pediatrą, kryminalistykiem i in. Typy opinii psychologiczno – sądowych. Ocena dowodu z opinii biegłego psychologa przez organ procesowy. Uczestnictwo biegłego sądowego psychologa w rozprawie sądowej: /a/ uczestnictwo samodzielne, /b/ uczestnictwo z innymi biegłymi. Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa. Stanik J.M., Związki psychologii z prawem, Przegląd Psychologiczny, 1985, nr 4 Tyszkiewicz L., Psycholog jako uczestnik procesu stosowania prawa, (w:) M. J. Lubelski, J.M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1985, Wyd. Prawnicze. Stanik J. M., Teoretyczne i metodologiczne przesłanki opiniodawstwa psychologicznego w procesie sądowym, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2000, 9, suplement 4. Ekspertyza sądowa (red.:) J. Wójcikiewicz, Zakamycze 2002, Wyd. Kantor. Stanik J. M., Współpraca psychiatryczno – psychologiczna w ekspertyzach sadowych, (w:) Problemy psychologiczno – psychiatryczne w procesie karnym, Katowice 1985, Wyd. UŚl. Widła T., Ocena dowodu z opinii biegłego, Katowice, 1992, Wyd. UŚl. Stanik J.M., Węzłowe problemy etyczno – zawodowe biegłego sądowego psychologa, (w:) Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej, (red.:) J.M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katowice 1995, Wyd. Anima. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia 4 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu egzamin egzamin 30 15 dr Leszek Woszczek, dr Agnieszka Roszkowska 104 Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.3): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGIA SĄDOWA. PSYCHOLOG JAKO BIEGŁY SĄDOWY I JEGO ROLA W PROCESIE SĄDOWYM III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab Lp. 50 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia 30 15 zaliczenie zaliczenie 2 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu 30 15 brak Wiedza i rozumienie związków psychologii z prawem. Wiedza nt. statusu biegłego sądowego psychologa. Wiedza nt. teoretycznego i metodologicznego modelu psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Wiedza i rozumienie ról biegłego psychologa i rodzajów opinii psychologiczno – sądowych. Wiedza i rozumienie etyczno – zawodowych problemów biegłego sądowego psychologa. Zaliczenie na ocenę Związki psychologii z prawem. Tradycje historyczne w Polsce i na świecie.Ujęcia aktualne Pojęcie i zadania psychologii sądowej w Polsce. Status prawny biegłego sądowego psychologa w polskim procesie sądowym. Pojecie „wiadomości i umiejętności specjalnych” jako kryterium i potrzeba powołania biegłego. Pojęcie i rodzaje diagnozy psychologicznej: opisowo – etiologiczna, kliniczna, aktuarialna. Diagnoza, ekspertyza, opinia sądowa. Metodologiczny model psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Typy opinii psychologiczno – sądowych. Analiza różnego typu opinii psychologiczno – sądowych z materiałów przygotowanych przez studentów z akt sądowych: spraw karnych i spraw nieletnich a także w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Uzależnienie od alkoholu jako przedmiot ekspertyzy psychologicznej Probalistyczny model diagnozowania i formułowania wniosków w opinii biegłego sądowego psychologa Role diagnostyczno – ekspertalne biegłego sądowego psychologa: konsultant, laborant, technik, samodzielny biegły, członek tandemu (RODK) lub zespołu biegłych. Rodzaje współpracy biegłego psychologa z innymi ekspertami: psychiatrą, pedagogiem, neurologiem, pediatrą, kryminalistykiem i in. Ocena dowodu z opinii biegłego psychologa przez organ procesowy. Błędy warsztatowe i uchybienia etyczne w ekspertyzach i opiniach sądowych, biegłych psychologów. J.M. Stanik, Związki psychologii z prawem, Przegląd Psychologiczny, 1985, nr 4 L. Tyszkiewicz, Psycholog jako uczestnik procesu stosowania prawa, (w:) M. J. Lubelski, J.M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1985, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Teoretyczne i metodologiczne przesłanki opiniodawstwa psychologicznego w procesie sądowym, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 2000, 9, suplement 4. Ekspertyza sądowa (red.:) J. Wójcikiewicz, Zakamycze 2002, Wyd. Kantor. J. M. Stanik, Współpraca psychiatryczno – psychologiczna w ekspertyzach sadowych, (w:) Problemy psychologiczno – psychiatryczne w procesie karnym, Katowice 1985, Wyd. UŚl. T. Widła, Ocena dowodu z opinii biegłego, Katowice, 1992, Wyd. UŚl. J.M. Stanik, Węzłowe problemy etyczno – zawodowe biegłego sądowego psychologa, (w:) Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry w praktyce sądowej, (red.:) J.M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katowice 1995, Wyd. Anima. Gierowski J.K. (red) Psychologia w postępowaniu karnym Lexis Nexis 2008 Wróblewski J., Z zagadnień „prawdy sądowej”, Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne, 1975, T.2/ Pawłowska R., Teoria i praktyka eksperymentu klinicznego w psychologii stosowanej, (w:) Wybrane techniki diagnostyczne w psychologii klinicznej (red.:) J.M. Stanik, Katowice, 1980,Wyd. UŚl, wyd. II Stanik J.M., Kowalczyk B., Etyczne i warsztatowe uchybienia w psychologicznym opinio dawstwie sądowym, (w:) Psychologia. Badania i Aplikacje, (red.:) Z. Ratajczak, 1996, T.1. , Katowice, Wyd. UŚl. Dr Agnieszka Roszkowska 105 Lp. 51 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.4): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY KRYMINOGENEZY NIELETNICH (ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE) III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia brak Wiedza nt. rozumienia prawnego pojęcia „nieletni” w Ustawie – u.p.n. z 26.X.1982 Wiedza nt. pojęcia i operacjonalizacji normatywnych Zadań Rozwojowych w okresie adolescencji wg Havighursta. Wiedza nt. warunków opiekuńczo – wychowawczych w rodzinie, efektów edukacyjnych w szkole. Wiedza nt. przejawów i form przemocy w szkole. Wiedza nt. funkcjonowania nieletnich w asocjalnych grupach podkulturowych i umiejętność diagnozowania. Wiedza nt. mechanizmów synergetycznych w kryminogenezie nieletnich. Wiedza i rozumienie nt. asocjalnego stylu życia nieletnich. Zaliczenie na ocenę Uwaga: do odpowiednich ćwiczeń studenci przygotowują materiał laboratoryjny z akt sądowychSądów Rdzinnych. Treści kształcenia Literatura podstawowa Pojecie „nieletniego” w świetle przepisów Ustawy z 26.X.1982 (w ujęciu prawnym) a psychologiczne pojęcie okresu adolescencji; różnice w charakterystyce chłopców i dziewcząt w okresie adolescencji w ujęciu gender psychology. Realizacja 8 Osobistych Zadań Rozwojowych (OZR) w okresie adolescencji (w ujęciu Havighursta). Warunki opiekuńczo – wychowawcze (WOWRN) w rodzinie a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich. Efekty Edukacyjno Wychowawcze w szkole a ryzyko zachowań paraprzestępczych i przestępczych nieletnich (EEW). Przejawy i formy przemocy uczniowskiej na terenie szkoły i ich uwarunkowania. Funkcjonowanie w asocjalnych grupach podkulturowych (FAGP) a ryzyko zachowań para przestępczych i przestępczych: a) mechanizmy psychologiczno – kryminologiczne, b) diagnozowanie FAGP. Wpływ massmediów na przejawy asocjalności adolescentów Asocjalny styl życia nieletnich: pojęcie, operacjonalizacja, diagnozowanie. Mechanizmy synergetyczne (synergizm) w kryminogenezie nieletnich. Górecki, S. Stachowiak, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, Komentarz, Zakamycze 2005, Wyd. III Czarnecka - Dzialuk B., Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym, Warszawa 1993, Wyd. Inst. Nauk Prawnych PAN Drwal R., Percepcja ważności i realizacji zadań rozwojowych przez adolescentów (w:) Badania nad rozwojem w okresie dorastania, (red:) Z. Smoleńska, Warszawa 1993, Wyd. Instytut Psychologii PAN. Piekacz A., Styl życia a poziom realizacji normatywnych zadań rozwojowych u gimnazjalistów, Katowice, 2008 (niepubl. rozprawa doktorska) UŚl. Pospiszyl I., Przemoc w szkole, Warszawa 2005. Stanik J. M., Diagnozowanie niedostosowania społecznego i asocjalności, (w:) Resocjalizacja T.1. (red.:) B. Urban, J. M. Stanik, Warszawa, 2007, PWN Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Leszek Woszczek, mgr Magdalena Rode, mgr Bartosz Wojciechowski 106 Lp. 52 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.2): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZOKLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY PROBLEMY ROZWOJOWE, WYCHOWAWCZE I KLINICZNE DZIECI I MŁODZIEŻY W ŚWIETLE FUNKCJONOWANIA RODZINY I ŚRODOWISK POZARODZINNYCH III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab egzamin studia stacjonarne 30 30 4 egzamin studia niestacjonarne 15 15 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Uzyskanie wiedzy o przyczynach i obrazie klinicznym wybranych zaburzeń. Umiejętność rozpoznawania zwiastunów problemów wychowawczych. Egzamin Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowych. Przegląd problemów i zaburzeń rozwojowo – wychowawczych. Klasyfikacja problemów i zaburzeń wg ICD-10. Zaburzenia afektywne u dzieci. Zaburzenia zachowania. Specyfika rodziny dysfunkcyjnej. Rodzinny, pozarodzinny i rozwojowy kontekst problemów wychowawczo- klinicznych dzieci i młodzieży. Kendall, P., C. (2004). Zaburzenia dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń i techniki terapeutyczne dla praktyków i rodziców. Gdańsk: GWP. Pużyński, S., Wciórka, J. (2000). ICD-10. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Kraków: Wyd. VESALIUS. Wolańczyk, T., Komender, J. (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Carson, R., C., Butcher, J., N., Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Bogdanowicz, M. (1985). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Yvona Woźniakova 107 Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.3): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZOKLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY PSYCHOSPOŁECZNE PROBLEMY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI I MŁODZIEŻY III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab Lp. 53 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa 2 2 brak Poznanie psychologicznych następstw uszkodzeń mózgu (jednostki niepełnosprawności). Orientacja w specyficznych technikach diagnostycznych rodziny i dziecka. Rozpoznawanie problemów i potrzeb osób wspierających niepełnosprawnych. Orientacja w ofercie placówek udzielających pomocy i wsparcia (np. stowarzyszenia, organizacje pozarządowe i inne). Zaliczenie na ocenę Jednostki kliniczne niepełnosprawności (np. mózgowe porażenie dziecięce, autyzm, niepełnosprawność intelektualna). Środowiska wychowawcze, opiekuńcze, edukacyjne, terapeutyczne, zawodowe – analiza z perspektywy realizacji potrzeb niepełnosprawnych – dzieci i młodzieży. Specyficzne problemy sytuacji życia codziennego rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych. Maciarz, A. (red.). (1999). Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Warszawa: PWN. Obuchowska, I. (red.). (2005). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa: WSiP. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia zaliczenie zaliczenie profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu 30 15 dr Jadwiga Kamińska-Reyman 108 Lp. 54 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.4): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZOKLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY ANALIZA STUDIÓW PRZYPADKÓW W ŚWIETLE WYBRANYCH PROBLEMÓW WYCHOWAWCZOKLINICZNYCH III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab egzamin studia stacjonarne 30 30 2 egzamin studia niestacjonarne 15 15 2 profilowy (inne wymagania) Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Uzyskanie kompetencji w zakresie formułowania hipotez i wniosków diagnostycznych. Uzyskanie umiejętności prowadzenia rozmowy, wywiadu i obserwacji. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Analiza studium przypadku, samodzielne stawianie hipotez diagnostycznych, weryfikowanie ich oraz formułowanie wniosków diagnostycznych. Zaliczenie – samodzielne studium przypadku Egzamin Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Zdobywanie pierwszych umiejętności: rozmowa, wywiad, obserwacja, stawianie hipotez diagnostycznych. Studia przypadków: - dziecko z zaburzeniami neurorozwojowymi - dziecko z zaburzeniami społeczno – emocjonalnymi - dziecko z zaburzeniami psychosomatycznymi - dziecko z zaburzeniami zachowania - dziecko z zaburzeniami mowy - dziecko z zaburzeniami psychotycznymi - dziecko z trudnościami edukacyjnymi Analiza kontekstu rodzinnego i edukacyjnego. Kisch, A., Pauli, S. (2004). Co się dzieje z moim dzieckiem. Zaburzenia rozwoju ruchowego i postrzegania. Warszawa: PZWL. Morrison J. (2002). Kiedy objawy psychiczne maskują choroby ciała, Gdańsk: GWP Goodman, R., Scott, S. (2000). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWL. Namysłowska, I. (2007). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Agnieszka Pasztak, mgr Aleksandra Wieteska 109 Lp. 55 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.2): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA PSYCHOSOMATYKA III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab egzamin studia stacjonarne 30 30 4 egzamin studia niestacjonarne 15 15 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia brak Zdobycie wiedzy na temat biologicznych i psychologicznych czynników ryzyka chorób i zaburzeń psychosomatycznych oraz ich konsekwencji psychospołecznych. Rozumienie mechanizmów leżących u podłoża powstawania chorób psychosomatycznych. Poznanie możliwości praktycznego wykorzystania wiedzy psychologicznej w zapobieganiu, leczeniu i rehabilitacji zaburzeń psychosomatycznych. Uwrażliwienie na zagadnienia etyczne związane z działalnością psychologa na pograniczu psychologii i medycyny. Kształtowanie postawy współpracy i współdziałania z szeroko rozumianym środowiskiem, mającym wpływ na powstawanie problemów o podłożu psychosomatycznym. Prezentacje multumedialne Egzamin testowy Treści kształcenia Relacje pomiędzy stresem a chorobą: analiza związków między czynnikami psychicznymi a objawami somatycznymi na wybranych przykładach zaburzeń psychosomatycznych. Czynniki ryzyka choroby wieńcowej i zawału serca: oddziaływania psychologiczne w rehabilitacji pacjentów po zawale. Biologiczne i psychologiczne uwarunkowania oraz konsekwencje chorób nowotworowych: wykorzystanie zależności psychoneuroimmunologicznych w onkologii. Zagadnienia psychosomatyczne w alergologii: mechanizmy psychiczne związane z powstawaniem i przebiegiem astmy oskrzelowej. Psychodermatozy: udział czynników psychicznych w powstawaniu i utrzymywaniu się objawów dermatologicznych. Przegląd innych zaburzeń psychosomatycznych Literatura podstawowa Carson, R. C., Butcher, J. N. i Mineka, S. (2003): Psychologia zaburzeń. vol. 1, s. 403-420, s. 439-488. GWP, Gdańsk Choroba niedokrwienna serca. Psychologiczne aspekty leczenia i zapobiegania. Wrześniewski K., Włodarczyk D. (2004) (red.) GWP, Gdańsk Heszen I., Sęk H. (2007): Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa Schier K. (2005). Bez tchu i bez słowa. GWP, Gdańsk Sheridan C. L., Radmacher S. A. (1998): Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. IPZ, PTP, Warszawa Wrześniewski K. (2000): Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: Psychologia. Podręcznik akademicki J. Strelau (red.), tom 3. GWP, Gdańsk Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Ewa Gwozdecka-Wolniaszek 110 Lp. 56 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.3): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA SOMATOPSYCHOLOGIA III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia brak Poznanie dróg wpływu sfery somatycznej na sfery: psychiczną i społeczną. Zdobycie wiedzy z zakresu relacji lekarz-pacjent i umiejętności praktycznego jej zastosowania w pracy terapeutycznej i szkoleniowej. Umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy psychologicznej w pracy z człowiekiem zdrowym, chorym somatycznie i umierającym. Zaliczenie na ocenę Treści kształcenia Styl życia a zdrowie i choroba - sposoby ujmowania zdrowia i choroby - zachowania pro i antyzdrowotne - wyznaczniki zdrowego stylu życia - zdrowie osoby a zdrowie publiczne Macierzyństwo i ojcostwo w ujęciu biopsychospołecznym - zmiany fizjologiczne, psychologiczne i społeczne w okresie ciąży, porodu i połogu - opieka nad dzieckiem zdrowym Relacja lekarz-pacjent i jej wpływ na przebieg diagnozowania, leczenia i rehabilitacji - udział w badaniach kontrolnych i profilaktycznych - poszukiwanie profesjonalnej pomocy - efekt placebo - podstawowe błędy jatrogenne - rola medycyny alternatywnej Wieloaspektowe podejście do zjawiska bólu - fizyczny, psychiczny, duchowy i społeczny wymiar bólu - rodzaje bólu i ich leczenie Praca z pacjentem chirurgicznym - przygotowanie pacjenta do operacji - chirurgia naprawcza i estetyczna - psychospołeczne, prawne i etyczne aspekty zabiegów transplantacyjnych Człowiek chory terminalnie. Zjawisko umierania i śmierci. Psychospołeczne aspekty niepełnosprawności fizycznej. Karta Praw Pacjenta Literatura podstawowa Bishop G.D. (2000): Psychologia zdrowia. Zintegrowany umysł i ciało. Wydawnictwo Astrum, Wrocław Dolińska – Zygmunt G. (2001)(red): Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław Heszen I., Sęk, H. (2007): Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa Heszen I., Życińska J.(2008)(red.): Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji. Academica, Warszawa Salomon P. (2002): Psychologia w medycynie. GWP, Gdańsk Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Anita Gałuszka 111 Lp. 57 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (1.4): OBSZAR ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA TRENING INTERPERSONALNY III w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 6 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 2 studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie 2 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Umiejętność współpracy w grupie. Umiejętność przyjmowania informacji zwrotnych. Rozpoznanie własnej roli grupowej. Forma warsztatowa Zaliczenie na ocenę, obecność na treningu Udział w procesie grupowym - doświadczanie siebie oraz własnego funkcjonowania w grupie - praktyczne uczestnictwo w procesie grupowym - ćwiczenie umiejętności identyfikacji ról grupowych oraz ich znaczenia dla rozwoju procesu grupowego - rozpoznawanie faz rozwoju grupowego Praktyczne ćwiczenie różnych umiejętności interpersonalnych Grzesiuk L., Trzebińska E., (1978): Jak ludzie porozumiewają się, Nasza Księgarnia, Warszawa Praszkier R., Różycki A. (1983): Bliskie spotkania. Rzecz o treningu grupowym, Nasza Księgarnia, Warszawa. Zaborowski Z. (1997): Trening interpersonalny. Podstawy teoretyczne – procesy – techniki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia dr Renata Kleszcz-Szczyrba 112 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRAKTYKA PO III ROKU 58 Rok Instytut Psychologii III 6 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw lab 2 tygodnie 2 tygodnie Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 profilowy (inne wymagania) brak Ogólne cele praktyk: rozwijanie umiejętności wykorzystania wiedzy zdobytej na studiach; kształtowanie umiejętności niezbędnych w przyszłej pracy zawodowej; przygotowanie studenta do samodzielności i odpowiedzialności za powierzone mu zadania; stworzenie dogodnych warunków do aktywizacji zawodowej studenta na rynku pracy. Studenci powinni we własnym zakresie poszukiwać instytucji, w której odbędą praktykę. Samodzielność studenta pod tym względem uważana jest za istotny element realizacji jednego z podstawowych celów praktyki – rozpoczęcia samodzielnej aktywności zawodowej. Miejsce praktyki: zgodne z jednym (z dwóch realizowanych przez studenta) profilem zawodowym. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Zaliczenie praktyki na podstawie następujących dokumentów: porozumienie o organizacji praktyki zawodowej; raport z przebiegu praktyki poświadczony przez opiekuna praktyki w zakładzie pracy oraz przez opiekuna praktyki z Instytutu Psychologii; Cele szczegółowe i obszar realizacji praktyk w ramach poszczególnych profili zawodowych realizowanych w Instytucie Psychologii UŚ: PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO Cele praktyk: zdobycie wiedzy na temat zadań psychologa w danej instytucji (diagnoza, poradnictwo, pomoc psychologiczna, psychoterapia, profilaktyka, szkolenia); jego roli w pracy zespołu diagnostyczno-terapeutyczne go, uregulowań prawnych dotyczących kompetencji diagnostyczno-terapeutycznych psychologa w działaniach na rzecz pacjenta zdekompensowanego psychicznie, ustawodawstwa obowiązującego wobec pacjentów psychiatrycznych, wiedzy na temat specyfiki procedur diagnostycznych stosowanych w odniesieniu do pacjentów psychiatrycznych; nabycie praktycznych umiejętności w zakresie diagnozowania pacjentów psychiatrycznych (diagnoza struktury osobowości za pomocą testów kwestionariuszowych, technik projekcyjnych i metody klinicznej /wywiad i rozmowa/ u osób z zaburzeniami lękowymi, osobowości), pomocy osobom przebywającym na leczeniu odwykowym i korzystających z usług ośrodków pomocy społecznej. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne; - poradnie zdrowia psychicznego; - dzienne i stacjonarne oddziały psychiatryczne; - oddziały dzienne i poradnie leczenia uzależnień; - ośrodki pomocy społecznej. PSYCHOLOGIA SĄDOWA Cele praktyk: zdobycie wiedzy na temat zadań psychologa w danej instytucji (diagnoza, poradnictwo, pomoc psychologiczna, psychoterapia, profilaktyka, szkolenia); przebiegu procesu adaptacji do warunków izolacji, podstawowych oddziaływań psychokorekcyjnych i psychoterapeutycznych stosowanych wobec osób izolowanych; udzielania pomocy psychologicznej osobom przygotowywanym do opuszczenia zakładu karnego jak również poznanie problemów doświadczanych w trakcie pracy zawodowej psychologa sądowego; zdobycie praktycznych umiejętności diagnozy sądowo – psychologicznej w sprawach karnych oraz cywilnych, poznanie wyzwań stawianych przed psychologami sądowymi. Zajęcia praktyczne przygotowują studentów do późniejszego diagnozowania psychologicznych problemów zarówno świadka jak i oskarżonego jak również do udzielenia pomocy psychologicznej osobie wykazującej trudności w adaptacji do warunków więziennych. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne; - zakłady karne i areszty śledcze; - placówki psychologiczne przy komendach policji; - ośrodki wychowawcze i zakłady poprawcze; - ośrodki interwencji kryzysowej; - ośrodki pomocy dziecku i rodzinie; - policyjne izby dziecka. PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI Cele praktyk: wieloaspektowe poznanie przez studentów praktycznych zastosowań w obszarze psychologii 113 Prowadzący zajęcia pracy i organizacji odnoszących się do procedur, metod i narzędzi badawczych stosowanych w obszarze tej dyscypliny naukowej; umożliwienie studentom zdobycie pierwszych doświadczeń zawodowych oraz zapoznanie się z potencjalnym przyszłym pracodawcą, w tym jego potrzebami i wymaganiami. Konfrontacja zdobytej wiedzy teoretycznej i dotychczasowych doświadczeń z wymaganiami rynku pracy umożliwić ma studentom określenie obszarów rozwoju własnych kompetencji zawodowych pozwalających im w przyszłości prowadzenie samodzielnej pracy psychologicznej. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - współczesne organizacje realizujące projekty w ramach polityki personalnej, głownie w obszarze rekrutacji, szkoleń i rozwoju pracowników, - agencje pracy tymczasowej, agencje pośrednictwa pracy, agencje doradztwa personalnego, urzędy pracy, kluby pracy oraz inne jednostki działające na rzecz rozwoju rynku pracy oraz aktywizacji zawodowej, - placówki działające w obszarze doradztwa zawodowego, - placówki szkoleniowe, edukacyjne realizujące programy związane z psychologią organizacji, - pracownie psychologiczne realizujące badania osób wykonujących prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej. PSYCHOLOGIA ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA Cel praktyk: zaznajomienie studentów ze specyfiką pracy psychologa praktyka w obszarze zdrowia i choroby, przygotowanie studenta do pracy z osobami chorymi somatycznie (w zakresie diagnozy i terapii), przygotowanie studenta do pracy z osobami zdrowymi (w zakresie promowania zdrowia), stworzenie możliwości poznania i zastosowania różnych metod diagnostycznych i terapeutycznych wykorzystywanych przez psychologów zdrowia umożliwienie uczestniczenia w zajęciach grupowych prowadzonych w danym ośrodku, stworzenie możliwości zdobywania praktycznego doświadczenia w indywidualnym kontakcie z człowiekiem chorym lub zdrowym. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - szpitale, sanatoria, ośrodki leczenia uzależnień, hospicja; - grupy wsparcia (dla osób chorych somatycznie i ich rodzin); - instytucje i ośrodki zajmujące się opracowywaniem, wdrażaniem i ewaluacją programów promujących zdrowie (np. wydziały zdrowia urzędów administracji lokalnej); - instytucje i ośrodki, w których przeprowadzane są programy profilaktyczne, np. przedszkola, szkoły, zakłady pracy itp.; - instytucje i ośrodki realizujące programy szkoleniowe dla grup zawodowych np. lekarzy, pielęgniarek etc. w zakresie rozwijania kompetencji osobistych, nauki radzenia sobie ze stresem czy przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu. PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY Cel praktyk: student uczestnicząc w codziennej pracy z dzieckiem (również niepełnosprawnym psychicznie i/lub fizycznie), poznaje zasady organizacji pracy z dzieckiem – indywidualnej i grupowej, specyficzne metody pracy wychowawczej i terapeutycznej (teoretycznie i na podstawie obserwacji), a w miarę nabywania kompetencji również uczy się je adekwatnie stosować; Student w trakcie praktyk nabywa umiejętności wykorzystania wybranych narzędzi w diagnozie sytuacji wychowawczej i klinicznej dzieci i młodzieży, analizy i interpretacji uzyskanych wyników badań, trafnego doboru metod pracy wychowawczej i terapeutycznej oraz zaplanowania ich przebiegu ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych możliwości rozwojowych dziecka. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - poradnie psychologiczno – pedagogiczne; - szpitale dziecięce; - centra pomocy dziecku i rodzinie; - świetlice terapeutyczne i socjoterapeutyczne; - rodzinne ośrodki diagnostyczno – konsultacyjne przy Sądzie Rejonowym; - ośrodki rehabilitacyjne i edukacyjne dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej; - placówki kształcenia integracyjnego. Koordynator Wydziałowy ds. Praktyk Psychologicznych – dr Joanna Mateusiak Opiekunowie praktyk w ramach poszczególnych profili: mgr Kasper Czech – Psychologia Kliniczna Człowieka Dorosłego mgr Bartosz Wojciechowski – Psychologia Sądowa mgr Michał Brol – Psychologia Pracy i Organizacji dr Patrycja Stawiarska – Psychologia Zdrowia i Jakości Życia dr Yvona Woźniakova – Psychologia Wychowawczo-Kliniczna Dzieci i Młodzieży 114 VI. 7. ROK IV, SEMESTR SIÓDMY 115 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów IV 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł 30 30 30 30 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia egzamin egzamin ECTS 4 4 kierunkowy Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA METODOLOGIA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH I STATYSTYKA 59 Rok Instytut Psychologii brak Ugruntowanie i poszerzenie wiedzy umożliwiającej krytyczną recepcję dotychczasowego dorobku psychologii, powtórzenie i uzupełnienie wiedzy z zakresu prowadzenia naukowych badań psychologicznych (ze szczególnym uwzględnieniem badań ilościowych), zapoznanie się z celami/funkcjami oraz mechanizmami rozwoju poznania naukowego, przyswojenie podstaw logiki poznania naukowego oraz kryteriów adekwatności jego wytworów, pomoc w zakresie przygotowania analitycznej i badawczej części pracy magisterskiej, pogłębienie indywidualnej kultury intelektualnej. Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną. Egzamin ustny. Nauka – metodologia – filozofia. Przegląd koncepcji znaczenia terminów i wzajemnych relacji Pojęcie i klasyfikacja nauk. Odmiany i sposoby uprawiania metodologii. Filozofia nauki Cele i funkcje poznania naukowego, analiza porównawczo-krytyczna wybranych koncepcji (m.in. Sucha, Kmity, Watkinsa) Społeczna i indywidualna świadomość metodologiczna, pojęcie, struktura, funkcje, geneza, determinanty, dynamika i rozwój świadomości metodologicznej Rozwój poznania naukowego – przegląd wybranych koncepcji (m.in. Popper, Kuhn, Kmita) Pojęcie i struktura procesu badawczego: struktura operacyjna i struktura logiczna procesu badawczego w psychologii i innych naukach behawioralnych, charakterystyka faz procesu badawczego; analiza krytycznoporównawcza różnych ujęć przebiegu procesu badawczego Problem badawczy, zmienne, hipotezy: obiektywno-subiektywny status sytuacji problemowej, pytania i hipotezy jako poznawcza reprezentacja problemu, pojęcie zmiennej, odmiany hipotez badawczych, relacje pomiędzy zmiennymi i hipotezami, pojęcie związku przyczynowego, determinizm. Modele i plany badawcze: analiza porównawczo-krytyczna modeli badawczych, kryteria wyboru optymalnego planu badawczego, wybór planu badawczego a kryteria doboru próby i kierunki analizy wyników. Logiczna teoria języka – składnia logiczna: – reguły formowania, pojęcie i charakterystyka kategorii gramatycznych, reguły dedukcyjne, klasyczny rachunek logiczny, znaczenie, równoznaczność, pojęcie, wynikanie. Logiczna teoria języka – semantyka logiczna: znaczenie a odniesienie przedmiotowe wyrażeń, ontologia teoriomnogościowa, relacje i podobieństwa, reguły odniesienia przedmiotowego, komunikowanie faktów, rodzaje zdań. Definicje: – cel definiowania pojęć, definicje pojęciowe i operacyjne, odmiany definicji pojęciowych, kryteria klasyfikacji definicji, eksplikacja Wytwory poznania naukowego: prawa naukowe, odmiany praw i hipotez, wnioskowania niestatystyczne i statystyczne, wyjaśnianie i przewidywanie, model wyjaśniania nomologiczno-dedukcyjnego, rodzaje, formy i poziomy wyjaśniania, retrodykcja i postdykcja, prawa idealizacyjne a wyjaśnianie i przewidywanie, zmienne pośredniczące a konstrukty hipotetyczne. Pojęcie teorii naukowej – charakterystyka głównych stanowisk epistemologicznych i metodologicznych, teoria naukowa – struktura, odmiany, funkcje, struktura i funkcje teorii psychologicznych, warstwy teorii psychologicznych, rodzaje zasad teoriotwórczych, poziomy odniesienia teorii, formy systematyzacji wiedzy teoretycznej. Pozametodologiczne determinanty poznania naukowego: psychologiczne i społeczno-pragmatyczne uwarunkowania poznania naukowego w psychologii, oczekiwania badacza, ukryte wymagania sytuacji badawczej, lęk przed byciem ocenianym, problemy decepcji, artefakty psychologiczne, etyka badań naukowych w psychologii. Brzeziński, J. (1996 i nast. wyd.). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN. Kmita, J. (1973 i nast. wyd.). Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa: PWN. Madsen, K. B. (1980). Współczesne teorie motywacji. Warszawa: PWN. Strelau, J., Doliński, D. (2008). Psychologia Podręcznik akademicki. Tom 1, rozdz. 4. Gdańsk: GWP. Ajdukiewicz, K. (1965). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN. Brzeziński, J. (red.) (2004). Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów. Warszawa: PWN. Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN. Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka. Grobler, A. (2001). Pomysły na temat prawdy i sposobu uprawiania filozofii w ogóle. Kraków: Wyd. Aureus Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Kraków: Wyd. Aureus – Wyd. Znak. Hornowska, E. (1989). Operacjonalizacja wielkości psychologicznych. Założenia – struktura – konsekwencje. Wrocław: 116 Ossolineum. Klawiter, A. (1989). Trzy postawy wobec nauki – uczestnik, rozumiejący obserwator, badacz. [w:] J. Brzeziński, K. Łastowski (red.), Filozoficzne i metodologiczne podstawy teorii naukowych („Poznańskie Studia z Filozofii Nauki”, t. 11, s. 11-28). Warszawa-Poznań: PWN. Kmita, J. (1976). Szkice z teorii poznania naukowego. Warszawa: PWN. Kmita, J. (1980). Z problemów epistemologii historycznej. Warszawa: PWN. Kuhn, T. S. (2001/1996). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Fundacja Aletheia. Lakatos, I. (1995/1970). Pisma z filozofii nauk przyrodniczych. Warszawa: PWN. Nowak, S. (2007/1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN. Nosal, C. (2007). Psychologia poznania naukowego. Nauka, 2, s. 57-76. Popper, K. R. (2002/1972). Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna. Warszawa: PWN. Spendel, Z. (2005). Metodologia badań psychologicznych jako forma świadomości historycznej. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Watkins, J. (1989/1984). Nauka a sceptycyzm. Warszawa: PWN. Prowadzący zajęcia dr hab. Zbigniew Spendel 117 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów IV 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba odzin 60 60 wykł 30 30 w tym: sem ćw 30 30 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 8 podstawowy Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA POMOC PSYCHOLOGICZNA 60 Rok Instytut Psychologii brak ĆWICZENIA Ćwiczenie podstawowych umiejętności udzielania pomocy psychologicznej (umiejętności psychoterapeutycznych) – kontakt, kontrakt, relacja terapeutyczna Metody dydaktyczne (opcjonalnie) ĆWICZENIA Forma i warunki zaliczenia ĆWICZENIA dyskusja, element pracy warsztatowej, gry symulowane, analiza wybranych przypadków Zaliczenie: test wiadomości oparty na zasadzie wielokrotnego wyboru ĆWICZENIA: Treści kształcenia Umiejętności komunikacyjne w terapii – komunikacja na różnych etapach procesu terapii (kontakt początkowy; kontynuacja terapii, kończenie procesu terapii) ‐ Efektywna komunikacja – podstawowe umiejętności komunikacyjne, zaawansowane umiejętności komunikacyjne (wybrane techniki prowadzenia dialogu) ‐ Komunikacja emocjonalna (empatia, walidacja, normalizowanie, poznawanie własnej perspektywy, monitorowanie własnych emocji, kierowanie przeciwprzeniesiem, radzenie sobie z uprzedzeniami. ‐ Poznanie technik komunikacji stosowanych w psychoterapii: Rozumienie pojęcia relacji terapeutycznej – poznanie zasad budowania relacji terapeutycznej w pracy indywidualnej z pacjentem ‐ Model relacji pomagania, dwie fazy pomagania; rodzaje relacji pomagania, cechy osób skutecznie pomagających) (Okun B. F., 1997), Poznanie i analiza czynników leczących w psychoterapii na przykładzie strategicznej terapii krótkoterminowej M.H. Ericksona. Pomoc psychologiczna grupowa i psychoterapia grupowa ‐ Poznanie zasad pracy grupowej oraz wybranych czynników oddziaływania terapeutycznego w procesie grupowym („czynników leczniczych”). ‐ Poznanie różnic pomiędzy terapią grupową i treningiem interpersonalnym, grupową spotkaniową, grupą wsparcia – budowanie relacji terapeutycznej (wg określonych szkół i koncepcji pracy grupowej) ‐ Reguły komunikowania się obowiązujące członków grupy – twórcze i krytyczne myślenie w małych grupach oraz procedury rozwiązywania problemów w małych grupach. Pomoc rodzinie w kryzysie i psychoterapia rodzinna. ‐ Poznanie zasad pracy terapeuty rodzinnego (budowania relacji terapeutycznej i współpracy terapeutycznej) oraz wybranych czynników oddziaływania terapeutycznego w procesie zmian w rodzinie („czynników leczniczych”). ‐ Poznanie wybranych technik pracy terapeuty rodzinnego nastawionych na zmianę komunikacji w rodzinie ( wg założeń określonej szkoły terapeutycznej w terapii rodzin). Efektywność psychoterapii. Zagadnienia etyczne i proces szkolenia w procesie psychoterapii. ‐ Analiza zasad kodeksu etycznego psychologa praktyka w odniesieniu do praktyki terapeutycznej. ‐ Trudne sytuacje w praktyce psychoterapeutycznej (dylematy moralne w zawodzie psychoterapeuty) ‐ Szkolenie się w zakresie psychoterapeuty (jak i gdzie?) ‐ Rola superwizji w rozwoju zawodowym. Ćwiczenia Literatura podstawowa Grzesiuk L., Styła R., red. (2009): Psychoterapia bez tajemnic. Podstawowa wiedza i praktyczne wskazówki. Warszawa:Difin. Grzesiuk, L., (red.) 2005). Psychoterapia: Tom I, III, III Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. (Roz. 1, 2, 3) Okun B. F. (1997): Skuteczna pomoc psychologiczna. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Haley J. (1995): Niezwykła terapia. Techniki terapeutyczne M.H. Ericksona. Gdańsk, GWP. Knapp H. (2009). Komunikacja w terapii. Warszawa: PWN. Czabała Cz. (1997). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Bernard, H.S., MacKenzie, K.R., (2000). Podstawy terapii grupowej. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 118 Corey Schneider, M., Corey, G., 1995: Grupy. Zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej. Warszawa. Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, PTP. Dobrzańska-Socha, B., (1992). Propozycja profesjonalnego prowadzenia grup wsparcia. Nowiny Psychologiczne, nr 2, 77-87. Yalom I. (2006). Psychoterapia grupowa. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Adams K., Galanes G.J., (2008). Komunikacja w grupach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ( Goldenberg H., Goldenberg I., (2006) Terapia rodzin. Kraków: Wyd. U.J Grzesiuk, L., (red.) 2005). Psychoterapia: Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Kressel K., 2005: Mediacje. W: M. Deutsch, P. Coleman (red.) Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Kraków:2005, Wydawnictwo UJ. Namysłowska, I., (1997). Terapia rodzin. Warszawa, Springer PWN. Przybyła-Basista, H. (2006). Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym: Gotowość i opór małżonków a efektywność procesu mediacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. (Roz. 1, s. 17-32). Gmurzyńska E., (2007). Mediacja w sprawach cywilnych w amaerykańskim systemie prawnym. Zastosowanie w Europie i w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia ĆWICZENIA: dr Izabela Rajska - Kulik 119 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PROFIL ZAWODOWY I I II: PODSTAWY INTERWENCJI KRYZYSOWEJ 61 Rok Instytut Psychologii IV 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 30 wykł 15 15 w tym: sem ćw 15 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 4 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak WYKŁAD Założenie i cele przedmiotu Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami teorii kryzysu i założeniami interwencji kryzysowej; Pogłębienie wiedzy dotyczącej zagadnień szczegółowych interwencji kryzysowej. ĆWICZENIA Nabycie przez studentów wiedzy na temat diagnozowania osoby doświadczającej kryzysu, planowania konstruktywnych strategii radzenia sobie z określoną sytuacją kryzysową oraz budowania systemu wsparcia dla osoby w kryzysie. Ćwiczenie praktycznych umiejętności i kompetencji ważnych w pracy z osobami doświadczającymi kryzysu. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia dyskusja, elementy pracy warsztatowej, analiza studiów przypadków Egzamin pisemny: test wielokrotnego wyboru Zaliczenie: obecność na zajęciach, aktywność, zaliczenie kolokwium WYKŁAD Treści kształcenia Podstawowe pojęcia teorii kryzysu psychologicznego - definicje kryzysu, cechy kryzysu, podstawowe i rozszerzone teorie kryzysu, stres a kryzys, rodzaje kryzysu, przejawy i rozpoznawanie kryzysu,; Interwencja kryzysowa - cele i charakterystyczne cechy, etapy interwencji kryzysowej, zasady szczegółowe i strategie indywidualnej interwencji kryzysowej Przemoc w rodzinie jako źródło kryzysu emocjonalnego. Wskazania interwencyjne w stanach kryzysowych na tle sytuacji przemocy. Kryzysy osierocenia, utraty i żałoby. Interwencja i pomoc w kryzysach związanych ze stratą. ĆWICZENIA Symptomatologia i analiza kryzysu, procedury diagnostyczne, mechanizmy i wskazania interwencyjne Postępowanie w konkretnych rodzajach kryzysów Kryzys zagrożenia życia – syndrom presuicydalny – jego korzenie, przyczyny, mechanizmy. Interwencja kryzysowa w przypadku tendencji autoagresywnych i zachowań związanych z ryzykiem samobójstwa. Zespoły i kryzysy traumatyczne. Interwencja kryzysowa w sytuacjach traumatycznych (skrajnie urazowych): katastrofy, wypadki, przestępstwo (m.in. na przykładzie syndromu traumy zgwałcenia). Uzależnienie od substancji aktywnych – kryzys nałogu WYKŁAD Literatura podstawowa Badura – Madej W., Dobrzyńska – Mesterhazy A.: Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia. Wyd. Uniw. Jagiellońskiego, Kraków, 2000. Badura - Madej W. (red.): Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Interart, Warszawa 1996. Białek L.: Kobiety w pułapce mitów. Charaktery 1997, nr 10, 18-21. Brown T.m., Scott A.I., Pullen I.M.: Stany nagłe w psychiatrii. PZWL, Warszawa 1994, ss. 155-162. Browne K., Herbert M.: Zapobieganie przemocy w rodzinie. WSiP, Warszawa, 1999 Carson R., Butcher J.N., Mineka S.: Psychologia zaburzeń. GWP, Gdańsk, 2003. Greenstone J., Leviton S.: Intrwencja kryzysowa. GWP, Gdańsk, 2004. Herman J.: Uraz psychiczny i powrót do równowagi. GWP, Gdańsk, 1998. Hołyst B.: Samobójstwo - przypadek czy konieczność. PWN, Warszawa 1983, ss. 25-36, 94-103, 463-474. James R.K., Gilliand B.E.: Strategie interwencji kryzysowej. Wyd. PARPA, Warszawa, 2004. Jarosz M.: Samobójstwa. PWN, Warszawa 1997, ss. 7-52. Kubacka-Jasiecka D., Lipowska-Teutsch A.(red.): Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Wyd. ALL, Kraków 1997. Kubacka – Jasiecka D.: Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Wyd Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010. Lis – Turlejska M.: Radzenie sobie ze skutkami psychologicznymi skrajnie traumatycznych przeżyć. Nowiny Psychologiczne, nr 4, 1993. Lis-Turlejska M: Psychologiczne następstwa skrajnie stresowych przeżyć. Nowiny Psychologiczne, nr 2, 1992. 120 Przemoc w rodzinie – poradnik dla osób pomagających ofiarom przemocy. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, Kraków, 2001. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L.: Psychopatologia. Wyd. Zysk i S – ka, Poznań, 2003. Sęk H.: Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki (w:) H. Sęk (red.) Społeczna psychologia kliniczna. PWN, Warszawa 1993, ss. 472-504. Ćwiczenia Badura - Madej W. (red.): Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Interart, Warszawa 1996. Carson R., Butcher J.N., Mineka S.: Psychologia zaburzeń. GWP, Gdańsk, 2003. James R.K., Gilliand B.E.: Strategie interwencji kryzysowej. Wyd. PARPA, Warszawa, 20 Jarosz M.: Samobójstwa. PWN, Warszawa 1997, ss. 7-52. Kubacka-Jasiecka D., Lipowska-Teutsch A.(red.): Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Wyd. ALL, Kraków 1997. Kubacka – Jasiecka D.: Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych. Wyd Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L.: Psychopatologia. Wyd. Zysk i S – ka, Poznań, 2003. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Wykład: Izabela Rajska-Kulik Ćwiczenia: Izabela Rajska-Kulik 121 Lp. 63 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.1): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII KLINICZNEJ CZŁOWIEKA DOROSŁEGO DIAGNOSTYKA RÓŻŃICOWA W PRAKTYCE KLINICZNEJ. SPECJALISTYCZNE TECHNIKI DIAGNOSTYCZNE IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 3 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa brak Celem zajęć nauczenie studentów rozpoznawania objawów zaburzeń nerwicowych, psychotycznych, afektywnych, organicznych i innych. Nabywanie i doskonalenie umiejętności dokonywania diagnozy różnicowej poszczególnych zaburzeń psychicznych wg ICD – 10 wraz z możliwością poznania testów psychologicznych pomocnych w diagnozie tych zaburzeń. zaliczenie rygorowe, test wiadomości Ogólne założenia współczesnych klasyfikacji psychiatrycznych – ICD – 10. Podstawowa terminologia i uwagi o kryteriach konstrukcji i klasyfikacji zaburzeń psychicznych zaburzeń zachowania. Organiczne zaburzenia psychiczne na przykładzie choroby Alzheimera F 00. Różnicowanie objawowe w zależności od okresu początku choroby. Różnicowanie z otępieniem na tle naczyniowym i w innych chorobach (np. chorobą Pick’a i Parkinsona) Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych – F 10 Zaburzenia psychotyczne – diagnoza różnicowa wg ICD -10 ‐ schizofrenia F20-F29 ‐ zaburzenia schizotypowe –F21 ‐ zaburzenia schizoafektywne – F25 Zaburzenia nastroju (afektywne) – diagnoza różnicowa wg ICD 10 ‐ epizod maniakalny – F30 ‐ zaburzenia afektywne dwubiegunowe – F31 ‐ epizod depresyjny: łagodny, umiarkowany, ciężki – F 32 ‐ uporczywe zaburzenia nastroju: cyklotymia, dystymia F34 Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną ‐ zaburzenia lękowe w postaci fobii – F40 ‐ zaburzenia lękowe inne – F41 ‐ zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne – F42 ‐ reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne – F43 ‐ zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) – F44 ‐ zaburzenia występujące pod postacią somatyczną – F45 ‐ inne zaburzenia nerwicowe – neurastenia F48 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi ‐ zaburzenia odżywiania się – F 50 ‐ zaburzenia snu -F - 51 Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych – F60- F69 ‐ Trwałe zmiany osobowości po katastrofach F 62.0 ‐ Zaburzenia nawyków i czynności popedowych – F63 ‐ Zaburzenia identyfikacji płciowej – F 64 ‐ Zaburzenia preferencji seksulanych – F 65 Aleksandrowicz J.(1998) Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (wg ICD-10) Wyd. UJ. Kraków Bilikiewicz A.(1992) Psychiatria kliniczna. PZWL Warszawa Jakubik A Zaburzenia osobowości. PZWL Warszawa KaplanH, Sadock B.J.(1995) Psychiatria kliniczna. Wyd. Urban and Urban. Wrocław Scully J. Psychiatria. (2000) Wyd. Urban and Urban. Wrocław Klimasiński K. (2000) Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Wyd U.J. Kraków Carson,R.C., Minecka.S. (2003) Psychologia zaburzeń. Tom 1 i 2. GWP. Gdańsk Meyer R. (2003) Psychopatologia. Jeden przypadek - wiele teorii. GWP Gdańsk. 122 Literatura uzupełniająca Bryant Richard A.,Harvey Allison G. (2003) Zespół ostrego stresu. Wydawnictwo Naukowe PWN Józefik B. (2000) Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania. Wyd. U.J.Kraków Sęk H. (2005) Psychologia Kliniczna. PWN Warszawa Prowadzący Zajęcia Dr Justyna Trepka-Starosta 123 Lp. 64 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.1): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PORADNICTWO I INTERWENCJE PSYCHOLOGICZNE W SPRAWACH SĄDOWYCH IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie 3 studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu brak Wiedza i elementarne umiejętności psychologiczne w zakresie poradnictwa psychologicznego dla rodziców i nieletnich w sprawach o demoralizację Wiedza i umiejętności diagnozowania stylu Ŝycia adolescentów (i nieletnich) oraz poradnictwo Wiedza i umiejętności diagnozowania mechanizmów obronnych występujących u nieletnich oraz elementy poradnictwa psychologicznego Wiedza nt. mediacji i negocjacji w sprawach karnych dorosłych i nieletnich Wiedza nt. mediacji w penitencjarystyce Wiedza i elementarne umiejętności w zakresie opiniodawstwa i mediacji w sprawach rozwodowych Wiedza i elementarne umiejętności doradcze w sprawach o przysposobie Metody dydakZajęcia teoretyczne i warsztatowe. Opcjonalnie: zajęcia w terenie. tyczne (opcjonalnie) Forma i warunki Zaliczenie: Kolokwium, obecność, aktywność merytoryczna studenta zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 65 Rok Poradnictwo psychologiczne dla rodziców (w RODK-ach) w sprawach o demoralizację ich dzieci (nieletnich). Poradnictwo psychologiczne (w RODK-ach) w sprawach o demoralizację nieletnich – w stosunku do nieletnich. Problemy stylu Ŝycia nieletnich i funkcjonowania ich mechanizmów obronnych. Teoria przestępczego stylu Ŝycia i koncepcja myślenia przestępczego G. Waltersa. Zagadnienia diagnostyczne i poradnictwo psychologiczne dla nieletnich (w RODKach). Mediacje sądowe w sprawach nieletnich. Mediacje sądowe w sprawach karnych dorosłych. Mediacje i negocjacje w penitencjarystyce. Mediacje i negocjacje w sprawach rozwodowych. Doradztwo i opiniodawstwo psychologiczne w sprawach o adopcje. Czarnecka-Dzialuk B., Wójcik, D. (2001). Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań. Warszawa: wyd. Typografia Grzegołowska-Klarkowska, H. (1986). Mechanizmy obronne osobowości. Warszawa: PWN Ostrowska, K. (2008). Psychologia resocjalizacyjna. Warszawa Piekacz A., Styl Ŝycia a poziom realizacji normatywnych zadań rozwojowych u gimnazjalistów, Katowice, 2008 (niepubl. Rozprawa doktorska) UŚl. Przybyła-Basista, H. (2006). Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym. Katowice: Wyd.UŚL. Rode, M. (2009). Instytucja mediacji w sprawach karnych osób dorosłych – charakterystyka i funkcjonowanie. W: J. Stanik (red.). Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych. Katowice: Wyd. UŚL Trepka-Staorsta, J. (2003). Rodzaje motywacji do podjęcia decyzji o adopcji a treści potrzeby sensu Ŝycia. (niepubl. Rozprawa doktorska) UŚl. Walters, G. D. (1990). The Criminal Lifestyle. Patterns of Serious Criminal Conduct. Newbury Park – London – New Delhi: SAGE PUBLICATIONS Czarnecka - Dzialuk B. (1993). Nieletni sprawcy czynów karalnych przed sądem rodzinnym, Warszawa: Wyd. Inst. Nauk Prawnych PAN Stanik, J. M. (2007). Proces kryminogenezy a perspektywy i moŜliwości profilaktyki społecznej w środowisku lokalnym. W: J. M. Stanik (red.), Psychospoleczne uwarunkowania I mechanizmy kryminogenezy a zachowania paraprzestepcze I przestepcze. Warszawa: Wyd. WSP TWP KOMANDOR Walters, G. D. (2006). Appraising, researching and conceptualizing criminal thinking: a personal view. In: Criminal Behaviour and Mental Health, 16: 87-99 mgr Magdalena Rode Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.1): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI PSYCHOLOGIA ORGANIZACJI IV Liczba w tym: Forma ECTS 124 Semestr System studiów 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne godzin wykł sem 30 30 ćw 30 30 lab zaliczenia zaliczenie zaliczenie 3 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Studenci będą zorientowani w problematyce psychologii organizacji oraz będą umieli wyjaśnić główne założenia teoretyczne oraz implikacje praktyczne w ramach poruszanych tematów. W praktyczny sposób będą umieli zastosować metodę wywiadu, jako sposób zbierania danych i ich interpretacji. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Prezentacja multimedialna, metody aktywizujące, studium przypadku, projekty realizowane w grupach, Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Obecność i aktywność, praca grupowa, praca zespołowa lub/i test wiadomości. Podstawy struktury organizacyjnej 1. Wprowadzenie do zachowań organizacyjnych. Zachowania człowieka w organizacji 1. Grupy i problemy międzygrupowe w organizacji. Komunikacja w organizacji. Konflikty, negocjacje i mediacje w organizacji. Władza w organizacji. Podstawy planowania i podejmowania decyzji w organizacji. Efektywność organizacji. Zmiana, innowacja i rozwój organizacji. Problemy etyczne w organizacji. Przyszłość organizacji. Wyzwania cywilizacyjne. Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Difin: Warszawa. Kożusznik, B. (2007). Zachowania człowieka w organizacji. PWE: Warszawa. Robbins, S.P. (2001). Zasady zachowania w organizacji. Wydawnictwo Zysk i S-ka: Poznań. Robbins, S.P., DeCenzo, D.A. (2002). Podstawy zarządzania. PWE: Warszawa. Terelak, J. (2005). Psychologia organizacji i zarządzania. Difin: Warszawa. Budgol, M. (2007). Gry i zachowania nieetyczne w organizacji. Difin: Warszawa. Chmiel, N. (2006). Psychologia pracy i organizacji. GWP: Gdańsk. Crozier, M., Friedberg, E. (1982). Człowiek I system. Ograniczenia działania zespołowego. PWE: Warszawa. Furnham, A. (2004). The Future (and Past) of Work Psychology and Organizational Behaviour: A Personal View, Management revue, 15, 4, 420-436. Katz, D., Kahn, R. (1981) Społeczna psychologia pracy. PWN, Warszawa. Kostera, M. (2003). Antropologia organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa. Kostera, M. (red.) (2008). Nowe kierunki w zarządzaniu. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne: Warszawa. Machaczka, J. (1998). Zarządzaniem rozwojem organizacji. Czynniki, modele, strategia, diagnoza. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa-Kraków. Marek, S., Białasiewicz, M. (2008). Podstawy nauki o organizacji. PWE: Warszawa. Stoner, J., Freeman R. E., Glibert, D. R. (jr.) (1997). Kierowanie. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Zgorzelski, M. (2002). Hamburgery ze Świętej Krowy. Szkice o amerykańskiej teorii i praktyce zarządzania. Kraków: Oficyna ekonomiczna mgr Agata Diec 125 Lp. 66 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.1): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZO-KLINICVZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY DIAGNOZA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA WYBRANYCH OBSZARÓW FUNKCJONOWANIA DZIECI I MŁODZIEŻY IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 67 Rok Semestr 30 30 zaliczenie zaliczenie 3 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu 30 30 brak Analiza podstawowych zjawisk w procesie diagnozy psychologicznej dzieci i młodzieży. Nabywanie umiejętności zaplanowania i prowadzenia diagnozy. Nabywanie umiejętności analizowania i interpretowania danych diagnostycznych kolokwium Kompetencje osobiste diagnosty pracującego z dziećmi i młodzieżą. Budowanie relacji diagnostycznej z dziećmi i młodzieżą. Zawieranie kontraktu z rodzicami. Etyczne aspekty procesu diagnozy dzieci i młodzieży. Diagnoza systemu rodzinnego i dziecka. Rodzina w różnych etapach rozwoju dziecka. Specyfika diagnozowania rodziny z dorastającym. Błędy wychowawcze jako przedmiot diagnozy. Uzyskiwanie informacji na temat rodziny i rodzeństwa. Przegląd wybranych technik diagnostycznych rodziny. Przemoc i zaniedbywanie dzieci w rodzinie. Czynniki ryzyka przemocy wobec dziecka. Wskaźniki przemocy i zaniedbania dziecka. Środowisko szkolne jako przedmiot diagnozy psychopedagogicznej. Funkcjonowanie dziecka w klasie szkolnej. Dziecko w roli ucznia. Dzieci wycofane i nieśmiałe. Metody badania środowiska szkolnego: socjometria i badania ankietowe. Przemoc rówieśnicza. Rozwój zachowań agresywnych u dzieci i młodzieży. Diagnoza zjawiska przemocy w szkole. Cechy i zachowania szkolnych agresorów. Rozpoznawanie ofiar agresji rówieśniczej. Strategie postępowania w sytuacji przemocy rówieśniczej. Rozpoznawanie zagrożonej młodzieży. Odmowa chodzenia do szkoły, wagarowanie, porzucanie szkoły a niedostosowanie społeczne. Rodzinne i instytucjonalne czynniki ryzyka niedostosowania społecznego. Systemowe podejście w diagnozie. Integracja podejścia indywidualnego i rodzinnego. Integrowanie danych dotyczących środowiska rodzinnego i rówieśniczego. Jarosz, E. , Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Paluchowski, J., W. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Stemplewska- Żakowicz, K., Paluchowski, W., J. (2008). Podstawy diagnozy psychologicznej. W: Strelau, J., Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP Geldard K., Geldard D. (2009) Budowanie relacji w pracy z dziećmi, młodzieżą i rodzicami. Warszawa: PARPA. Namysłowska I. (2000). Adolescencja - wiek dorastania. W: Psychiatria dzieci i młodzieży (red.) Namysłowska I. McWhirter J.J., McWhirter B.T., McWhirter B.T., McWhirter B.T. (2008). Zagrożona młodzież. Warszawa:PARPA mgr Aleksandra Wieteska Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.1): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA METODY DIAGNOZY I POMIARU W PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7 wykł sem ćw lab 126 System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 30 zaliczenie zaliczenie 3 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu 30 30 brak Umiejętność sprawnego posługiwania się wybranymi metodami diagnostycznymi z obszaru psychologii zdrowia. Umiejętność krytycznej analizy i oceny przydatności testu psychologicznego do konkretnych celów diagnostycznych; Umiejętność interpretacji wyników uzyskanych w testach zgodnie ze standardami psychometrycznymi. Umiejętność oceny walorów psychometrycznych narzędzi kwestionariuszowych. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Omówienie założeń teoretycznych poszczególnych metod; praca warsztatowa z wykorzystaniem poszczególnych metod Forma i warunki zaliczenia zaliczenie rygorowe - test wiadomości, obecność na zajęciach, praca zaliczeniowa Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Teoria i praktyka stosowania testów psychologicznych w psychologii zdrowia. Poczucie koherencji jako centralny konstrukt salutogenezy. Narzędzia mierzące poczucie koherencji. Wątpliwości dotyczące trafności kwestionariusza SOC -29. Prozdrowotna rola poczucia własnej skuteczności i umiejscowienia kontroli zdrowia. Narzędzia wykorzystywane do pomiaru przekonań i oczekiwań w sprawach zdrowotnych. Optymizm i nadzieja a zdrowie. Podstawowe zasady sporządzania i interpretacji genogramu. Narzędzia do pomiaru innych czynników pozostających w istotnym związku ze zdrowiem Pomiar stresu i radzenia sobie ze stresem ‐ Pomiar stylów radzenia sobie: ‐ Ocena jednostki jako kryterium wystąpienia stresu. ‐ Różne sposoby pomiaru strategii radzenia sobie. Osobowość stresowa (typu D) i jej pomiar za pomocą skali DS.-14. Wzór zachowania A i kwestionariusze wykorzystywane do jego pomiaru. Kwestionariusze wykorzystywane do pomiaru zmagania się z chorobą. Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Rozdz. Heszen I. Sęk H. (2007). 7, 16. Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk. GWP, 2007. Antonovsky A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak sobie radzić ze stresem i nie zachorować. Fundacja IPiN, Warszawa Juczyński Z. (2001): Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. PTP, Warszawa. Juczyński Z., Ogińska-Bulik (2009). Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. PTP, Warszawa. de Barbaro B. /red./ (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków . Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozdz. 1,2,3,4,6,7,8,10. Strelau J., Jaworowska A., Wrześniewski K. Szczepaniak P.(2005). Podręcznik do Kwestionariusza radzenia sobie w sytuacjach stresowych (CISS) Endlera i Parkera. PTP, Warszawa. Trzebiński J., Zięba M. (2003). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej - BHI-12. Podręcznik. PTP, Warszawa. Wrześniewski K.(1996). Pomiar radzenia sobie ze stresem – wybrane zagadnienia. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna, 8-9, str. 34-46 Brzeziński J., Hornowska E. (2003). Podstawowe metody badawcze – teoria i praktyka testowania, W: J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki tom 1, Gdańsk: GWP, s. 389-435 Standardy dla testów stosowanych w psychologii i pedagogice. Gdańsk. GWP, 2007. Heszen-Niejodek, I (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: Strelau J. (Red.) Psychologia. Podręcznik akademicki t.3. Gdańsk: GWP. Łuszczyńska- Cieślak A. Trudności dotyczące badań nad poczuciem koherencji. W: Sęk H., Pasikowski T. (red.) Zdrowie – stres – zasoby. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Kroemeke A., Mateusiak J. (2005). Poczucie koherencji a symptomy depresyjne przed i po porodzie. Sztuka Leczenia, 3-4, 21-28. Ogińska-Bulik N. (2009). Osobowość typu D: Teoria i badania. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistycznej. Ogińska-Bulik N., Kozak G. (2002). Akceptacja choroby jako wyznacznik radzenia sobie z chorobą nowotworową u pacjentów opieki paliatywnej. Psychoonkologia, 1, 21-25. Trzebiński J., Zięba M. (2003). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej - BHI-12. Podręcznik. PTP, Warszawa. dr Joanna Mateusiak 127 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. IV Rok System studiów 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 60 30 w tym: wykł 30 15 sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 5 5 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA FAKULTET F7 PSYCHOLOGIA AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ – CZŁOWIEK NA WOLNYM RYNKU 68 Semestr Instytut Psychologii brak Podstawowe założenie: „Kapitalizm i kultura w swoich wielorakich odmianach zawsze są ze sobą ściślej związane, niż sugerowałyby to wyraźnie nakreślone granice między ekonomią a socjologią lub psychologią” (Barber, 2008, s. 68) czyli: struktury (np.światopogląd, sieć semantyczna) i mechanizmy (np. percepcyjne, motywacyjnopoznawcze), psychicznego funkcjonowania oraz warunki społeczno-ekopnomiczne współkształtują się. Cel: wskazanie obszarów i sposobów ww. ukształtowania, jego efektów i możliwości praktycznego zastosowani nabywanej wiedzy. Zaangażowanie uczestników w przygotowanie projektu badawczego dotyczącego wybranego w danym semestrze tematu. Ocena stopnia zaangażowania w realizację wspólnego przedsięwzięcia eksploracyjnego; przygotowania teoretycznego doz ajęć, wywiązywania się z zadań formalnych, refleksyjnej aktywności naukowej. STUDIA STACJONARNE Wykład O psychologii ekonomicznej (podstawowe pojęcia, rzut oka na problematykę) O obiektach rynkowych pożądań – po co i na co wydajemy swoje pieniądze O relacjach człowiek ze światem dóbr materialnych O funkcjonalności zasobów materialnych O pieniądzach – jako zasobach szczególnych O materializmie tradycyjnie i inaczej, czyli nowe szaty cesarza O godności i szczęściu w konsumpcyjnym świecie O decyzjach rynkowych – od impulsu po refleksję O roli właściwości indywidualnych w zachowaniach rynkowych O kulturze w konsumencie – na przykładzie Bożego Narodzenia O reklamie w służbie wolnego rynku O tym, jak z pożytkiem dla siebie uczestniczyć w rynkowej grze Ćwiczenia Treści kształcenia Opracowanie projektu badań dotyczących zasad specyfiki zakupów doświadczeniowych: Podstawowe grupy produktów rynkowych: towary i usługi – zasady różnicowania Rynkowe „pakiety doświadczeniowe” – kulturowa geneza produktu Analiza dotychczasowych sposobów rozumienia, identyfikowania i definiowania „zakupów doświadczeniowych” Przegląd psychologicznych podstaw metod oddziaływań rynkowych opartych o zasady ekonomii doświadczania Marketingowe egzemplifikacje podstawowych grup produktów (towar-usługa-doświadczenie) Diagnoza źródeł przyporządkowania obiektu (konsumpcji) do kategorii „doświadczeniowych” Synteza kryterialnych cech skryptu „kupowanie doświadczeń” Konstrukcja narzędzia służącego weryfikacji tezy o odrębności )specyfice psychologicznej) zakupów doświadczeniowych: ‐ wyodrębnienie najlepszych egzemplarzy kategorii: towar/usługa/doświadczenie do kupienia ‐ utworzenie kwestionariusza kategoryzacji konsumenckiej Badania pilotażowe Sprawdzenie zgodności sposobów i zasad kategoryzacji sędziów kompetentnych a próby badawczej Omówienie wyników badań i ich walorów aplikacyjnych STUDIA NIESTACJONARNE Wykład O psychologii ekonomicznej (podstawowe pojęcia, rzut oka na problematykę) O relacjach człowiek ze światem dóbr materialnych O pieniądzach – jako zasobach szczególnych O materializmie tradycyjnie i inaczej, czyli nowe szaty cesarza O decyzjach rynkowych – od impulsu po refleksję 128 O roli właściwości indywidualnych oraz kultury w zachowaniach rynkowych O tym, jak z pożytkiem dla siebie uczestniczyć w rynkowej grze Ćwiczenia Tematyka ćwiczęń jest taka sama jak dla studentów stacjonarnych; róznica dotyczy zakresu treści analizaowanych w trakcie zajęć – jst on zredukowany i jednocześnie obowiązujący do przygotowania na zajęcia. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Lp. 69 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Barber, B., R. (2008). Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Warszawa: Muza Dittmar, H. (red.) (2008). Consumer Culture, Identity and Well-Being. New York: Psychology Press. Doliński, D. (2003). Psychologiczne mechanizmy reklamy. Gdańsk: GWP. Górnik-Durose, M.( 2002). Psychologiczne aspekty posiadania-między instrumentalnością a społeczną użytecznością dóbr materialnych. Katowice: W UŚ. Górnik-Durose, M. (2005). Psychologiczne koszty materialnego dobrobytu. Kolokwia Psychologiczne nr 13: Jakość życia w badaniach empirycznych i refleksji teoretycznej. Warszawa: Instytut Psychologii PAN, 205-218, 2005. Górnik-Durose, M. (2007). Nowe oblicze materializmu, czyli z deszczu pod rynnę. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo, 4, (3), 211-226, 2007. Górnik-Durose, M. (2010). Kupowanie rzeczy, kupowanie doświadczeń – nowe zjawiska w zachowaniach konsumenckich. W: M.Goszczyńska, M.Górnik-Durose (red.) Psychologiczne uwarunkowania zachowań ekonomicznych. Przedsiębiorczość – Pieniądze – Konsumpcja (209-234). Warszawa: Difin. Lambkin, G. Foxall, F. van Raaij, B. Heilbrunn (red.), Zachowanie konsumenta. Koncepcje i badania europejskie. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Tyszka, T. (red.) Psychologia ekonomiczna. GWP, Gdańsk: 2004 Van Boven, L. (2005). Experientialisms, Materialism, and the Pursuit of Happiness. Review of General Psychology, 9(2), 132-142. Wąsowicz-Kiryło, G. (2008). Psychologia finansowa. O pieniądzach w życiu człowieka. Warszawa: Difin, 2008 Tyszka, T., Falkowski, A.(2009).Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: GWP. Górnik-Durose, M. (2009). Żyć godnie i/czy dostatnio. Dobrobyt materialny a godność i podmiotowość człowieka. Czasopismo Psychologiczne, (15), 1, 57-66, 2009. Kasser, T., Kanner, A.D. (red.) (2003). Psychology and Consumer Culture. Washington: APA Makowski G. (2003). Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne znaczenie centrum handlowego. Warszawa: Trio. Nicolao, L.; Irwin, J., R.; Goodman, J., K. (2009) Happiness for Sale: Do Experiential or Material Purchases Lead to Greater Happiness? Journal of Consumer Research: August. Sokołowska, J. (2005). Racjonalność decyzji. Wyd. PWE. W-wa. Tyszka, T., Zaleśkiewicz, T. (2001). Racjonalność decyzji. Pewność i ryzyko. Warszawa: PWE. Van Boven, L., Gilovich, T., (2003). To Do or to Have? That Is the Question. Journal of Personality and Social Psychology, 85(6), 1193-1202. Wykład: Ćwiczenia: Prof. UŚ dr hab. Małgorzata Górnik-Durose Prof. UŚ dr hab. Małgorzata Górnik-Durose, Dr Teresa Sikora Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA FAKULTET F7 PSYCHOLOGIA BLIŻEJ ŻYCIA. ZARYS PSYCHOLOGII EGZYSTENCJALNEJ IV 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 60 30 wykł 30 15 w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 5 5 fakultatywny (inne wymagania) brak Zapoznanie studentów z tematyką psychologii egzystencjalnej, co pozwoli na lepsze rozumienie sytuacji człowieka we współczesnym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem jego potrzeb, obaw oraz zagrożeń egzystencjalnych. W trakcie zajęć zostaną też postawione podstawowe pytania , kim jest człowiek i jakie jest jego miejsce w świecie Dyskusje Forma warsztatowa Zaliczenie - prezentacja prac zaliczeniowych, kolokwium Egzamin 129 Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Kim jest człowiek? - Pytanie o naturę związków człowiek ze światem. Podstawowe kwestie psychologii egzystencjalnej Co znaczy istnieć? - Zakres pojęć: Byt, egzystencja, istnienie i doświadczanie, życie. Perspektywa egzystencjalna i korzenie psychologii egzystencjalnej (M.Boss, L. Binswanger) Czy mamy swój dom w świecie? - Bubera epoki zadomowienia i bezdomnosci. Bezdomnosc człowieka XXwieku Psychologia bezdomności. Kategorie: dom, zadomowienie, bezdomnosc, zamieszkiwanie Czy musimy byc samotni? - Pojecia: brak, utrata, samotnosc, doswiadczanie obcosci. Czy możemy być wolni? - Pojecia: wolnosc, bunt. Człowiek zbuntowany A.Camusa. Człowiek, który”nie dosyc jest” Sartre’a Człowiek smiertelnie wolny Psychologia zbuntowana- nurt anty naturalistyczny Człowiek w koncepcjach psychologii egzystencjalnej. Czy jestesmy skazani na absurd i nicosc? - Psychologiczny zakres doswiadczenia egzystencjalnego. Doswiadczenie nicosci i absurdu własnego istnieni„Straznik nicosci” Heideggera”. „Człowiek absurdalny i Człowiek balansujacy Camusa. Człowiek jako nicosc posród swiata (Sartre) Czy musimy cierpiec i w koncu umierac? - Doswiadczenie skonczonosci istnienia Pojecia: Lek, Strach, trwoga, bojazn, wina, niezgoda, cierpienie. „mestwo bycia”, smierc, niesmiertelnosc „Nie pojmuję swiata” „Człowiek podziemny” Szestow Co znaczy kochac? - Pojecia: miłosc, wola, spotkanie, tajemnica, nadzieja, twórczosc wiara. Czy mozemy sie zmienic? - Rozwój, zmiana, pory zycia Levinsona, człowiek w sytuacjach granicznych Jaspersa Pojecia: Autokreacja, samorealizacja, metafory, symbole rozwojowe, indywidualizacja, maska, rozwój w spotkaniu , marzenie, projekt. Czy zycie ma sens? - Urzeczywistnianie wartosci, sens, cel, wiara, szyfr istnienia, tajemnica bytu, człowiek metafizyczny. Czy mozna zrozumiec (poznac) drugiego człowieka? - Pojęcia: bliskość, intymność, spotkanie, czy mozna spotkac sie z druga osoba, mozliwosci, ograniczenia kontaktów. Czy jestesmy szaleni? - Pojęcia: zdrowie, choroba, ból, terapia egzystencjalna, antytechnicyzacja, granice psychoterapii, logoterapia. May R. O istocie człowieka. Szkice z psychologii egzystencjalnej, Rebis, Poznan1995 Opoczynska M., (red.) Wprowadzenie do psychologii egzystencjalnej Uchnast Z., Psychologiczna analiza swiata, w którym zyjemy: Podstawowe załozenia psychologii fenomenologiczno-egzystencjalnej [w:] Gałdowa A. (red.), Psychologia osobowosci i antropologia filozoficzna, Prace Psychologiczne, zeszyt 9, UJ Kraków 1993 Yalom I. D., Psychoterapia egzystencjalna Cassirer E., Esej o człowieku, Czytelnik, Warszawa 1977 Gogacz M., Wokoł problemu osoby, Pax, Warszawa 1974 Heidegger M.,Budowac, mieszkać, myśleć, Czytelnik, Warszawa 1977 Delsol C. Esej o człowieku późnej nowoczesności, Wydawnictwo Znak Plessner H., Pytanie o conditio humana, Wydawnictwo +- nieskonczonosc1988 Piecuch Kondycja człowieka współczesnego., Uniwersitas, Kraków,2006 Buber M., Problem człowieka, Wydawnictwo Spacja, Warszawa 1999 Frankl V.E., Homo Patiens, Pax, Warszawa 1984 Cioran E., Na szczytach rozpaczy Kierkegaard S., Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć, PWN, Warszawa May R., Miłość i wola, Wydawnictwo Rebis Adamiec M., Doświadczenie przemiany jako kategoria psychologiczna, Uniwersytet Śląski, Katowice 1988 Jaspers K. Filozofia egzystencji, PIW, Warszawa 1990 Tillich P. Męstwo bycia, Wydawnictwo Rebis, Poznań 1994 Gałdowa A., Powszechność i wyjątek, Platan,1998 Gałdowa A, Psychologiczne i egzystencjalne problemy człowieka dorosłego. UJ Kraków Opoczynska M., Człowiek wobec wartości [w:] Gałdowa A. (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii osobowości, Wydawnictwo UJ 1995 Piecuch C., Człowiek metafizyczny, PWN 2000 May R., Psychologia i dylemat ludzki, Pax, Warszawa 1989 Węgrzecki A., O poznawaniu drugiego człowieka, PAT, Kraków 1992 Frankl V.E., Psychoterapia dla każdego, Pax, Warszawa 1978b Maslow A.H.,W stronę psychologii istnienia, Pax, Warszawa1986 dr Marzena Śniarowska-Tlatlik 130 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE – SEM. 1 70 Rok Instytut Psychologii IV 7 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł w tym: sem ćw 45 30 lab SZCZEGÓŁÓWE OPISY W CZĘŚCI VII Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 131 VI.8. ROK IV, SEMESTR ÓSMY 132 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia PSYCHOLOGIA ZAAWANSOWANA ANALIZA DANYCH 71 Rok Instytut Psychologii IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne w tym: sem ćw Liczba godzin wykł 45 15 30 5 30 15 15 5 kierunkowy brak lab Forma zaliczenia ECTS 133 Lp. 72 Rok Semestr System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA FAKULTET F8A KRZYWDZENIE DZIECKA – INTERDYSCYPLINARNA PERSPEKTYWA ZJAWISKA IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 wykł 30 15 w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 3 3 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Zjawisko krzywdzenia dzieci ukazane w perspektywie historycznej, antropologicznej, społecznej, pedagogicznej, psychologicznej i prawnej. Ewolucja kreowania się zjawiska jako problemu społecznego. Krzywdzenie dzieci jako rodzaj przemocy w rodzinie. Uwarunkowania występowania problemu krzywdzenia dzieci w kategoriach indywidualnych i społecznych. Problemy diagnozowania zjawiska i jego przypadków. Przeciwdziałanie krzywdzeniu dzieci w świetle współczesnych standardów. Formy i poziomy działań. Organizowanie lokalnego systemu ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Problemy międzysektorowej współpracy w zakresie ochrony dzieci prze krzywdzeniem. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Dr hab. Ewa Jarowsz 134 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA TWÓRCZOŚCI IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 30 15 wykł 30 15 w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 3 3 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA FAKULTET F8A 73 Rok Instytut Psychologii brak Twórczość będąc atrybutem człowieka jako osoby, decyduje o pomyślnym rozwoju jednostki, pozwala jej tworzyć własną osobowość, budować tożsamość, być indywidualnością. Znajomość fenomenu twórczości, jego funkcjonowania i uwarunkowań to wiedza niezbędna dla psychologa, bo pozwala mu rozumieć istotę i wspomagać twórczy rozwój człowieka. Wykład połączony z elementami treningu twórczości i badaniem testami twórczości w celu bliższego zapoznania studentów z technikami treningu oraz metodami badań potencjału twórczego jednostki Egzamin ustny w formie prezentacji przez studenta przygotowanej wcześniej pracy w oparciu o samodzielne studia biograficzne dotyczące społecznego funkcjonowania wybitnych twórców. Tematy prac zostaną ustalone na pierwszym wykładzie. STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Pojęcie „twórczość” w perspektywie historycznej. Twórczość w ujęciu współczesnej psychologii. Działy psychologii twórczości. (2 godz.) Dzieło twórcze, jego istota, jawne i ukryte kryteria oceny dzieła twórczego. Twórczość elitarna i egalitarna, twórczość bez dzieł (2 godz.) Proces twórczy i jego struktura, klasyczne teorie procesu twórczego, bariery i ograniczenia w twórczym rozwiązywaniu problemów (2 godz.) Udział sprawności intelektualnych w twórczym rozwiązywaniu problemów (2 godz.) Motywacja twórcza , jej cechy , składowe i determinanty (2 godz.) Emocje w procesie twórczym, status i rozumienie procesów emocjonalnych w twórczości (2 godz.) Intelektualne i osobowościowe cechy twórców. Osobowościowe determinanty aktywności twórczej (2 godz.) Twórczy rozwój człowieka w biegu życia (2 godz.) Biograficzny kontekst twórczości (2 godz.) Dokonania wybitnych twórców w wieku senioralnym (2 godz.) Współczesne systemowe koncepcje twórczości (2 godz.) Społeczny kontekst twórczości. Stymulujący i ograniczający wpływ rodziny i szkoły na rozwój twórczego potencjału jednostki (2 godz.) Twórczość w kontekście pracy zawodowej człowieka (2 godz.) Stosowana psychologia twórczości. Metody pomiaru twórczego potencjału jednostki. Treningi twórczości (3 godz.) Wykorzystywanie wiedzy z zakresu psychologii twórczości w zawodzie psychologa(1 godz.) STUDIA NIESTACJONARNE Literatura podstawowa Twórczość w ujęciu współczesnej psychologii, działy psychologii twórczości, twórczość elitarna i egalitarna, kryteria oceny dzieła twórczego (2 godz.) Proces twórczy i jego struktura, klasyczne teorie procesu twórczego, sprawności intelektualne w twórczym rozwiązywaniu problemów (2 godz.) Motywacja i emocje w procesie twórczym (2 godz.) Osobowość twórców. Biograficzny kontekst twórczości (2 godz.) Współczesne systemowe koncepcje twórczości (2 godz.) Społeczny kontekst twórczości. twórczość w kontekście rodzinnego, szkolnego i zawodowego środowiska człowieka 92 godz.) Stosowana psychologia twórczości. metody pomiaru twórczego potencjału jednostki. treningi twórczości (2 godz.) Wykorzystywanie wiedzy z zakresu psychologii twórczości w zawodzie psychologa (1 godz.) Gałdowa, A. (1987). Kreatywne aspekty procesów pamięciowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Psychologiczne, 3, 73 - 87. Maslow, A. H. (1983). Emocjonalne blokady w twórczości. Nowiny Psychologiczne, 8-9, 72-84 Mendecka G. (2005). Twórczość a rozwój człowieka w biegu życia. Psychologia Rozwojowa 4, s. 23-24 Mendecka , G. (2007). Twórczość i psychoterapia. Prace Naukowe AJD Psychologia XIV. Częstochowa : AJD, s. 53 - 60 Nęcka,E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Nęcka, E. (1999). Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls Strzałecki, A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa: UKSW 135 Tokarz, A. (2005). Dynamika procesu twórczego. Kraków: Wydawnictwo UJ Stasiakiewicz, M. (1999). Twórczość i interakcja. Poznań: Wydawnictwo UAM. Szmidt K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: GWP Literatura uzupełniająca Gardner, H. (1998). Niepospolite umysły. O czterech niezwykłych postaciach i naszej własnej wyjątkowości. Warszawa : Wydawnictwo CiS. Kubicka, D. (2003). Twórcze działanie dziecka w sytuacji zabawowo-działaniowej. Kraków :UJ May, R. (1994). Odwaga tworzenia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. .Mendecka, G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo. Częstochowa: WSP. Mendecka G. (2006) Wybitny twórca w roli rodzicielskiej. Psychologia Rozwojowa, 4, s. 43 - 52 Mendecka G. (2007). Wybitni artyści w relacjach z kobietami. W: E. Mandal (red). W kręgu genders. s 108-127. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Mendecka G. (2008). Jakość życia dzieci wybitnych twórców. W: R. Derbis (red.). Jakość życia od wykluczonych do elity. ( s.551 - 556). Częstochowa: Wydawnictwo AJD Simonton, D.K. (1993). Wiek i produktywność twórcza : nieliniowa estymacja modelu przetwarzania informacji. W : J. Brzeziński (red.), Psychologiczne i psychometryczne problemy diagnostyki psychologicznej (s. 177-191). Poznań : Wydawnictwo UAM. Prowadzący zajęcia Prof. UŚ dr hab. Grażyna Mendecka 136 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia wykł 30 15 w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 3 3 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA FAKULTET F8A PSYCHOLOGIA – KREATYWNOŚĆ - SZTUKA 74 Rok Instytut Psychologii brak zapoznanie z tematyką relacji pomiędzy psychologią i sztuką wykłady, dyskusje literatura przedmiotu, praca semestralna Kreatywny wymiar życia człowieka Sztuka – wzorcowy byt dla możliwości człowieka – idea Człowieka twórczego Blumenberga Płaszczyzna artystycznego komunikowania się Odwaga czy przymus tworzenia Sztuka jako próba przezwyciężenia własnej skończoności Intuicja jako metoda poznania Psychologiczna sylwetka twórcy – studium przypadku Kierunki w sztuce a koncepcje psychologiczne człowieka Dzieło jako znak niewidzialnego – duchowy wymiar działalności twórczej Gra, symbol i święto? Arteterapia Nęcka Z., 1999, Psychologia twórczości. GWP Blumenberg H., 1997, Rzeczywistości w których żyjemy. W-wa, Oficyna naukowa Gadamer H. G.,1993, Aktualność piękna. W-wa, Oficyna naukowa Kandyński W., 1996, O duchowości w sztuce. Łódź, Państwowa galeria sztuki Lazarus A., 2000, Wyobraźnia w psychoterapii. GWP May R., 1994, Odwaga tworzenia. Poznań, Rebis Berger J., 1999, O patrzeniu. W-wa, Aletheia Barthes R., 1996, Światło obrazu. W-wa, Wyd. KR Marleau – Ponty M., 1996, Oko i umysł. Szkice o malarstwie. Gdańsk, słowo/obraz/terytoria Mróz P., 1992, Filozofia sztuki. Kraków, PAN Gałdowa A., 1992, Powszechność i wyjątek. K-w, Platan Wilkoszewska K., 2003, Sztuka jako rytm życia. K-w, Universitas Stróżewski W., 2002, Wokół piękna. K-w, Universitas Cassirer E., 1998, Esej o człowieku. (cz 2 rozdz. 9). W-wa, Czytelnik Herbert Z., 1991, Barbarzyńca w ogrodzie. Lublin, Test Chiaromonte N., 1996, Granice duszy. W-wa, Czytelnik Marleau – Ponty M., , Fenomenologia percepcji. Marleau – Ponty M., 1996, Widzialne i niewidzialne. Warszawa, Aletheia Bańka J., 1991, Metafizyka jedni. W-wa, Ethos Fincher S., 1994, Kreatywna mandala. Łódź, Ravi Janion M., 1999, Żyjąc, tracimy życie. W-wa Bałus W.,1996,Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki. K-w, Universitas Gadamer H. G., 1998, Czy poeci umilkną. Bydgoszcz, Homini Mann T., 1992, Czarodziejska góra. W-wa Baudelaire C., 1998, Malarz życia nowoczesnego. Gdańsk, słowo/obraz/terytoria Orlik P.,2000,(red), Rozdroża i ścieżki wrażliwości. Poznań,Wyd. Nauk. Uniw. Im. A. Mickiewicza Gwóźdź A., 2003, Obrazy i rzeczy. K-w, Universitas Dąbrowska E., 2005, Sztuka albo życie. K-w, Universitas Dr Marzena Śniarowska-Tlatlik 137 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA EWOLUCYJNA IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Liczba godzin 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA FAKULTET F8B 75 Rok Instytut Psychologii brak Tematyka przedmiotu nawiązuje do współczesnych trendów szukających jak największej ilości powiązań pomiędzy psychologią a naukami przyrodniczymi. Celem przedmiotu jest wytworzenie u studentów umiejętności rozpatrywania ludzkiej psychiki jako szeregu mechanizmów wykształconych ewolucyjnie, związanych z procesami doboru naturalnego oraz adaptacji do środowiska. Przedmiot umożliwi studentom szersze spojrzenie na zagadnienia psychologii stosowanej, związane z funkcjonowaniem w środowisku fizycznym i społecznym oraz pozwoli na wykształcenie umiejętności syntezy wiedzy psychologicznej z najnowszymi ustaleniami nauk przyrodniczych. Dyskusja problemów, dyskusja nad treścią tekstów, „burza mózgów”, gry i symulacje, materiały audiowizualne Kryteria zaliczenia: obecność na zajęciach, ocena z kolokwium (pisemnego lub ustnego), przygotowanie pracy semestralnej (tylko studia stacjonarne) STUDIA STACJONARNE Wprowadzenie do psychologii ewolucyjnej Procesy poznawcze i emocjonalne w perspektywie ewolucyjnej Męskie i kobiece strategie doboru partnera. Opieka nad potomstwem Egoizm, altruizm, przywództwo, hierarchia i dominacja Zjawisko agresji w perspektywie ewolucyjnej Procesy ewolucyjne w symulacjach komputerowych Ewolucyjne koncepcje kultury Podejście ewolucyjne w poszczególnych działach psychologii Eksperymentalna psychologia ewolucyjna Mechanizmy psychiczne wykształcone ewolucyjnie a wyzwania współczesnego świata Prezentacja prac semestralnych STUDIA NIESTACJONARNE Wprowadzenie do psychologii ewolucyjnej Procesy poznawcze i emocjonalne w perspektywie ewolucyjnej Męskie i kobiece strategie doboru partnera. Opieka nad potomstwem Egoizm, altruizm, przywództwo, hierarchia i dominacja Ewolucyjne koncepcje kultury Mechanizmy psychiczne wykształcone ewolucyjnie a wyzwania współczesnego świata Blackmore S. (2002), Maszyna memowa, przeł. N. Radomski, Poznań: Rebis Buss D. M. (2001), Psychologia ewolucyjna, przeł. M. Orski, Gdańsk: GWP Buss D. M. (2007), Morderca za ścianą, przeł. A. Nowak, Gdańsk: GWP Confer J. C., Easton J. A., Fleischman D. S., Goetz C. D., Lewis D. M. G., Perilloux C., Buss D. M. (2010), Evolutionary Psychology. Controversies, Questions, Prospects, and Limitations, American Psychologist, 65, s. 110-126 Dawkins R. (2003), Samolubny gen, przeł. M. Skoneczny, Warszawa: Prószyński i S-ka Elżanowski A. (2009), Etyczne konsekwencje ewolucji, Kosmos, 58, s. 585-593 Pawłowski B., Daniel D. (2009), Psychologia ewolucyjna – nauka o adaptacjach i ewolucyjnej inercji ludzkiego umysłu, Kosmos, 58, s. 573-583 Sidanius J., Kurzban R. (2008), Ewolucyjne podejścia do zachowań politycznych, przeł. R. Andruszko, W: Sears D. O., Huddy L., Jervis R. (red.): Psychologia polityczna, Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 133-164 Barber M. (2007), Legendy miejskie, przeł. K. Berger-Kuźniar, P. Błoch, Warszawa: Wydawnictwo RM Boyer P. (2005), I człowiek stworzył bogów…, przeł. K. Szeżyńska-Maćkowiak, Warszawa: Prószyński i S-ka Dawkins R. (2003), Fenotyp rozszerzony, przeł. J. Gliwicz, Warszawa: Prószyński i S-ka Dawkins (2007), Bóg urojony, przeł. P. J. Szwajcer, Warszawa: Wydawnictwo CiS Eibl-Eibelsfeldt I. (1987), Miłość i nienawiść, przeł. Z. Stromenger, Warszawa: PWN Guttman B. S. (2008), Ewolucjonizm. Co warto wiedzieć, przeł. J. Klag, Gliwice: Wydawnictwo CKA Nowicka E. (2005), Świat człowieka – świat kultury, Warszawa: PWN Pinker S. (2004), Tabula rasa. Spory o naturę ludzką, przeł. A. Nowak, Gdańsk: GWP Sawczyn T., Francikowski J., Jach Ł., Kaczmarzyk M. (2008), Moralność – czyli moda na sukces, Problemy Środowiska i Jego Ochrony, 16, s. 137-159 Vugt M. V., Hogan R., Kaiser R. B. (2008), Leadership, Followership and Evolution. Some Lessons From the Past, American Psychologist, 63, s. 182-196 Mgr Łukasz Jach 138 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA FAKULTET F8B 76 WYPALENIE ZAWODOWE I PATOLOGIE ŚRODKOWISKA PRACY – PRZECIWDZIAŁANIE I POMOC PSYCHOLOGICZNA Rok Semestr System studiów IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Forma zaliczenia ECTS 2 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu lab brak W ramach zajęć fakultatywnych omówione zostaną zagadnienia związane z sytuacją stresu zawodowego i wypalenia zawodowego. Poruszona zostanie problematyka pracoholizmu, patologii w środowisku pracy, zagrożenia wypaleniem zawodowym w różnych zawodach. Przeanalizowane zostaną możliwości przeciwdziałania temu zjawisku, zasady opracowywania programów prewencyjnych a także praktyczne sposoby radzenia sobie ze stresem zawodowym. Omówione zostanie znaczenie pracy z zasobami w zmaganiu się ze stresem zawodowym i wypaleniem zawodowym, zwłaszcza w zawodach wysokiego ryzyka. Studenci będą mieli szansę opracować warsztat dotyczący przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu i radzenia sobie z nim. Zaliczenie; kolokwium zaliczeniowe (test wiadomości) STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Wypalenie zawodowe – perspektywa psychologiczna Stres i wypalenie zawodowe w ujęciu poznawczym – analiza modelu Psychospołeczne warunki pracy, patologie w środowisku pracy a zagrożenie wypaleniem zawodowym (wsparcie społeczne, stres zawodowy, mobbing i inne zjawiska patologiczne związane z pracą) Zagrożenie wypaleniem zawodowym w różnych zawodach. Zawody wysokiego ryzyka a problem wypalenia zawodowego Pracoholizm a wypalenie zawodowe Znaczenie zasobów osobistych i społecznych w przeciwdziałaniu wypaleniu zawodowemu Jakość życia zawodowego, satysfakcja zawodowa i sukces zawodowy – alternatywa dla wyplenienia zawodowego? Pomiar wypalenia zawodowego – perspektywa metodologiczna. Wypalenie zawodowe wśród lekarzy –badania własne, analiza wyników Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu – radzenie sobie ze stresem zawodowym, warsztat radzenia sobie z wypaleniem zawodowym Wielowymiarowość zjawiska wypalenia zawodowego – dyskusja i podsumowanie problematyki zajęć STUDIA NIESTACJONARNE Wypalenie zawodowe – perspektywa psychologiczna. Stres i wypalenie zawodowe w ujęciu poznawczym – analiza modelu Psychospołeczne warunki pracy, patologie w środowisku pracy a zagrożenie wypaleniem zawodowym (wsparcie społeczne, stres zawodowy, mobbing i inne zjawiska patologiczne związane z pracą) Zagrożenie wypaleniem zawodowym w różnych zawodach. Zawody wysokiego ryzyka a problem wypalenia zawodowego Pracoholizm a wypalenie zawodowe Jak przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu – radzenie sobie ze stresem zawodowym, warsztat radzenia sobie z wypaleniem zawodowym Wielowymiarowość zjawiska wypalenia zawodowego – dyskusja i podsumowanie problematyki Literatura podstawowa Anczewska M. (2006). Stres i wypalenie zawodowe. Warszawa, Instytut Psychiatri i Neurologii. Bartkowiak G. (2009). Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji. Warszawa, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Cieślak R., Klonowicz T. (2004). Wsparcie społeczne a stres pracy i bezrobocia. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.). Wsparcie społeczne-stres i zdrowie (s. 152-170). Warszawa, PWN Dudek, B. Waszkowska, M., Merecz, D., Hanke, W. (2004). Ochrona zdrowia pracowników przed skutkami stresu zawodowego. Łódź: Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera. GniazdowiskI A. (1988). Promocja zdrowia w miejscu pracy. Łódź, Wydawnictwo IMP. Goma – i Freixanet, M. (2004). Co sprawia, że ludzie podejmują ryzykowną pracę? W: Strelau, J. (red.). Osobowość a ekstremalny stres (S. 199-220). Gdańsk: GWP. Kilinger B. (2007). Pracoholicy. Szkoła przetrwania. Warszawa. Dom Wydawniczy Rebis Kozak S. (2009). Patologie w środowisku pracy. Zapobieganie i leczenie. Warszawa, DIFIN Litzke M.L., Schuh H. (2007). Stres, mobbing i wypalenie zawodowe. Gdańsk, GWP Maslach, C., Schaufeli, W.B., Leiter, M. (2001). Job burnout. Annu Rev Psychol, 52, 397-422. Ogińska-Bulik N., Kaflik-Pieróg M. (2006). Stres zawodowy w służbach ratowniczych. Łódź, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej. 139 Sęk H. (2000)(red.). Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. Warszawa, PWN. Widerszal-Bazyl M. (2003). Stres w pracy a zdrowie. Warszawa, Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy Literatura uzupełniająca Czapińskia J. (2005).(red.). Psychologia pozytywna. Warszawa, PWN Heszen I., Życińska J. (2008)(red.). Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji. Warszawa, Wydawnictwo SWPS Academica. Heszen I., Sek H. )(2007). Psychologia zdrowia. Warszawa. PWN. Heszen-Niejodek I. (2002)(red.). Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem. Poznań, Stowarzyszenie Psychologia i Architektura Heszen-Niejodek I. (2002)(red.). Konteksty stresu psychologicznego. Katowice, Wydawnictwo UŚ. Hetherington A. (2004). Wsparcie psychologiczne w służbach ratowniczych. Gdańsk, GWP. Juczyński Z., Ogińska-Bulik N. (2003).(red.). Zasoby osobiste sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź, Wydawnictwo UŁ. Wosińska W. (2008). Oblicza globalizacji. Sopot, Wydawnictwo Smak Słowa. Prowadzący zajęcia Dr Patrycja Stawiarska 140 Lp. 77 Rok Semestr System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii FAKULTET F8B ŻYCIE JAKO OPOWIEŚĆ. METODA HERMENEUTYCZNA W PSYCHOLOGII IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 2 studia niestacjonarne 15 15 2 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu zapoznanie z tematyką oraz opanowanie metody Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia praca warsztatowa Treści kształcenia PSYCHOLOGIA literatura przedmiotu, praca semestralna Poszukiwanie autentycznego ludzkiego doświadczenia. Rozwijanie i pogłębianie wiedzy o przeżyciach i znaczeniach jakie człowiek nadaje doświadczeniom swojego życia. Rozumienie jako podstawa hermeneutycznego poznania człowieka - próba rekonstrukcji osobowych znaczeń. Pojęcie tekstu. Dialog hermeneutyczny. Analiza doświadczeń człowieka na wybranych przykładach. Opowieść o własnym życiu – typy opowieści. Autonarracja i budowanie kategorii biograficznych. Wytwór plastyczny w świetle psychologii hermeneutycznej. Literatura podstawowa Gałdowa A., (red),1997,Hermeneutyka a psychologia.,Kraków,UJ Straś-Romanowska M.,(red),1995,Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej. W-wa,PWN Literatura uzupełniająca Sowiński G.,red.,1993,Wokół rozumienia, Kraków: PAT Ingarden Rr.,1960, O dziele literackim. Warszawa: PWN Ricoeur P.,1985, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawa o metodzie. W-wa:Pax Ricoeur P.,1989, Język, tekst, interpretacja. W-wa: PIW Kuderowicz Z.,1987, Dilthey.W-wa, Wiedza powszechna Madison G.B.,1993,Hermeneutyka Husserla jako przyczynek do dyskusji na temat wyjaśniania i rozumienia.W; Krasnodębski Z.,Świat przeżywany.W-wa:PIW Straś-Romanowska M.,(red),1995,Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej. W-wa: PWN Runyan W.,1992,Historia życia a psychobiografia.,W-wa,PWN Gadamer H.-G.1993,Prawda i metoda.Kraków: Inter esse Adamiec M.,1988,Doświadczenie przemiany jako kategoria psychologiczna.Katowice,UŚ Gałdowa A., (red),1997,Hermeneutyka a psychologia.,Kraków:UJ Tischner J.,1980,W kręgu myśli hermeneutycznej.W;Tischner J.,(red),Filozofia współczesna.Kraków, Znak Barthes R.,1997,Przyjemność tekstu. W-wa: Wyd.KR Lakoff G., Johnson M.,1988,Metafory w naszym życiu. W-wa: PIW Calvino I., 1989, Jeśli zimową nocą podróżny. W-wa: PIW Giza A., 1991,Życie jako opowieść.Warszawa: PAN Widera-Wysoczańska A.,2000, Rozmowy o przemijaniu.Wyd. UW Kwiatkowska G.E., 1996,Wstęp do psychologii hermeneutycznej. Wyd. UL Janion M.,1982,Humanistyka i terapia. W-wa: PIW Prowadzący zajęcia Dr Marzena Śniarowska-Tlatlik 141 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE – SEM. 2 78 Rok Instytut Psychologii IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł w tym: sem ćw 45 30 lab SZCZEGÓŁÓWE OPISY W CZĘŚCI VII Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 142 Lp. 79 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.2): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII KLINICZNEJ CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PODSTAWY KLINICZNEJ DIAGNOZY PSYCHOLOGICZNEJ. POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 egzamin egzamin 4 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu 30 15 brak Nabywanie umiejętności łączenia danych diagnostycznych uzyskanych z różnych źródeł. Umiejętności i kompetencje w stosowaniu metod psychologicznych dla osób i grup. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Modele psychologicznej diagnozy klinicznej (nozologiczny, funkcjonalny, psychospołeczny). Etapy badania diagnostycznego. Sytuacja badania (motywacja osoby badanej, nastawienie na współpracę, lęk przed oceną, efekt oczekiwań interpersonalnych).Stawianie i weryfikacja hipotez, opracowanie wyniku diagnozy. Psychologiczna diagnoza kliniczna z nastawieniem na problemy społeczne. Ekspertyza psychologiczna, diagnoza kliniczna grupy. Wybrane metody diagnozy klinicznej. Problemy zastosowania metod w diagnozie klinicznej. Brzezinski J., Kowalik S. (2000). Diagnoza kliniczna w kontekście praktyki społecznej. W H. Sęk (red.) Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa. Wyd. Naukowe PWN Kowalik S., Brzeziński J.(2000). Protodiagnoza kliniczna. W: H. Sęk (red.) Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa. Wyd. Naukowe PWN Czabała J.Cz., Sęk H.(2000). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. W: J.Strelau (red.) Psychologia. (3). Gdańsk. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 80 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.3): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII KLINICZNEJ CZŁOWIEKA DOROSŁEGO INTERWENCJA KRYZYSOWA W SYTUACJACH TRAUMATYCZNYCH, W SYTUACJI KRYZYSU ORAZ W WYBRANYCH FORMACH PATOLOGII ZJAWISK SPOŁECZNYCH IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 3 3 profilowy (inne wymagania) brak Nabywanie wiedzy dotyczącej funkcjonowania człowieka w kryzysie. Uczenie się znajomości zasad i metod wczesnej interwencji. 143 Treści kształcenia Kryzys emocjonalny. Kryzys a wydarzenia krytyczne. Modele interwencji kryzysowej. Kryzys w stresie chronicznym. Kryzys w paradygmacie socjokulturowym. Założenia interwencji kryzysowej. Charakterystyka kryzysu. Obszary kryzysów; kryzysy rozwojowe, kryzys sytuacyjny, kryzys egzystencjalny, kryzys środowiskowy. Stany transkryzysowe Indywidualna pomoc w kryzysie. Cele i zadania, zasady interwencji kryzysowej. Przebieg interwencji kryzysowej. Strategie i techniki oddziaływania w interwencji kryzysowej Literatura podstawowa Kubacka-Jasiecka D., Mudyń K. (2003).Kryzys, interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i możliwości. Toruń. Wyd. Adam Marszałek Badura-Madej W.(1996) Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Warszawa. Wyd. INTERAT Dudek B. (2003).Zaburzenia po stresie traumatycznym. Gdańsk. GWP Kubacka-Jasiecka D., Lipowska-Teutsch W.(1997) Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej. Kraków. Wyd. ALL Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 81 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.2): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGIA ZEZNAŃ ŚWIADKÓW ORAZ WYJAŚNIEŃ PODEJRZANYCH (OSKARŻONYCH) IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 egzamin 4 studia niestacjonarne 15 15 egzamin 4 profilowy (inne wymagania) brak Nabycie wiedzy na temat: prawnego statusu świadka; procesowych faz przesłuchań świadka; statusu świadka małoletniego; psychologicznych uwarunkowań wiarygodności zeznań świadków; metod i taktyki przesłuchania podejrzanego i oskarżonego. Nabycie wiedzy i elementarnych umiejętności na temat przesłuchań świadka małoletniego w różnych rolach procesowych oraz w zakresie metod przesłuchań świadka. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Świadek w procesie sądowym – wprowadzenie historyczne. Pojęcie świadka w ujęciu prawnym – procesowym: ‐ świadek – osoba dorosła, świadek w wieku podeszłym ‐ świadek chory psychicznie, świadek upośledzony umysłowo a jego zdolność procesowa) Świadek małoletni (dziecko jako świadek) Kryteria oceny zeznań świadków: ‐ Kryteria badawcze: Dokładność, Kompletność, Ostrożność (D, K, O). ‐ Kryteria procesowe (wiarygodność) ‐ Kryteria oceny zeznań świadka - dziecka Wiarygodność zeznań świadków (pojęcie prawne a ujecie psychologiczne) Sposoby przesłuchań świadków w ujęciu procesowym. Metody przesłuchań świadków w ujęciu psychologicznym: SR, PU, CE, PKW, PP. Rodzaje pytań w przesłuchaniach świadków a efekty zeznań. Rodzaje i przyczyny błędów w zeznaniach. Przesłuchanie powtórne Osobowościowe i sytuacyjne uwarunkowania postrzegania zdarzeń a wiarygodność zeznań świadków. Psychologiczne problemy agrawacji; zemsta, przekupstwo, szantaż. Zeznania niewiarygodne: świadek kłamiący, świadek mylący się, świadek stronniczy. Sposoby weryfikacji zeznań niewiarygodnych. Psychologiczny warsztat biegłego psychologa w odniesieniu do badania świadków 144 Rola biegłego psychologa w pozaprocesowym (policyjnym) i procesowym (przesłuchanie prokuratorskie i sądowe) przesłuchanie małoletniego świadka. Przesłuchanie podejrzanego i oskarżonego. Psychologiczne podstawy interpretacji danych diagnostycznych poligrafu (wykrywanie kłamstwa) w przesłuchaniu podejrzanego. Literatura podstawowa J. M. Stanik, Wybrane problemy psychologii zeznań świadków (w:) Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Psychologiczne problemy metod przesłuchań świadków, Przegląd Psychologiczny, 2004, nr 2. V. Kwiatkowska – Dorul, Przesłuchanie dziecka, Zakamycze 2001, Wyd. Kantor. J. M. Stanik, Przesłuchanie poznawcze (cognitive interview): założenia, procedura, wyniki, (w:) Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych, (red.:) J. M. Stanik, Z. Majchrzyk, Katowice 2001, Wyd. Anima. Z. Marten, Wstęp do psychologii (Przesłuchanie podejrzanego i oskarżonego), Katowice 1990, Wyd. UŚl. T. Martyniak, Stres przesłuchania, Warszawa 1983. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 82 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.3): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII SĄDOWEJ PSYCHOLOGICZNE OPINIODAWSTWO SĄDOWE W SPRAWACH SZCZEGÓLNYCH (KARNYCH I CYWILNYCH) IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 3 3 profilowy (inne wymagania) brak Nabycie wiedzy z zakresu psychologicznej problematyki merytorycznej stosowanej w opiniowaniu szczególnych spraw karnych i cywilnych. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach karnych – osób dorosłych (art. 31,148,§ 3,149,150,151 kk) Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach przeciwko rodzinie (art. 207 kk). Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach przeciwko wolności i obyczajowości (art. 197, 198, 199, 200, 201 kk). Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 kc) i w sprawach o zastosowanie środków zabezpieczających (art. 93 – 96 kk). Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o nieważność oświadczenia woli ) art. 82 kc) i w sprawach testamentowych (art. 945 kc). Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rozwodowych. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rodzinno – opiekuńczych. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach dotyczących niezdolności do pracy. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach powypadkowych. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach z zakresu alkoholizmu i narkomani. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach wątpliwości co do zdolności osoby fizycznej do czynności procesowych. Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie, (red.:) J. K. Gierowski, A. Szymusik, Kraków 1996, wyd. CM. UJ. J.K. Gierowski, T. Jaśkiewicz – Obydzińska, M. Najda, Psychologia w postępowaniu karnym. J. M. Stanik Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu, ( w:) Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa, (red.:) J. M. Stanik, Katowice, 1997, Wyd. UŚl. J. M. Stanik, Przestępstwo dzieciobójstwa w świetle psychologiczno – psychiatrycznego opinio dawstwa sądowego, (w:) Psychologia. Badania i Aplikacje T.5. (red.:) J. M. Stanik, Katowice 2002, Wyd. UŚl. D. Rode, Przemoc w rodzinie, Katowice, Wyd. UŚl (w druku). T. Gordon, Udział psychologa w opiniowaniu zastosowania (bądź uchylenia) środków zabezpieczających (art. 93 145 – 99 kc). L. K. Paprzycki, Psychologiczno – neurologiczno – psychiatryczne aspekty postępowania cywilnego w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 kc), (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. Z. Marten, Wstęp do psychologii, Katowice 1990, Wyd. UŚl. (ss. 241 – 264). J. M. Stanik, Psychologiczne opinio dawstwo sądowe w sprawach rodzinno – opiekuńczych (w:) M. J. Lubelski, J. M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, Prawne i psychologiczne przesłanki opinio dawstwa psychologicznego w sprawach o nieważność oświadczenia woli (art. 82 kc) i (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opinio dawstwie sadowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. R. Cibor, Motywacja do leczenia odwykowego jako przedmiot opinio dawstwa psychologicznego, (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opinio dawstwie sadowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. J. M. Stanik, Ekspertyza psychologiczna w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, (w:) M. J. Lubeski, J. M. Stanik, L. Tyszkiewicz, Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa 1986, Wyd. Prawnicze. J. M. Stanik, D. Rode, K. Gocman, Opiniodawstwo sądowo – psychologiczne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (w:) Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych. (red.:) J. M. Stanik, Kraków 2009, Wyd. Impuls. Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 83 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.2): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI PSYCHOLOGIA ZARZĄDZANIA. ZARZĄDZANIE: LUDZIE I OTOCZENIE IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 egzamin 4 studia niestacjonarne 15 15 egzamin 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Brak Zrozumienie podstawowych składników organizacji, ich współdziałania; przyswojenie zasadniczych pojęć z dziedziny teorii organizacji, zarządzania, psychologii pracy. Rozumienie idei zachowań organizacyjnych i ich składników. Stworzenie świadomości zadań psychologów pracy w organizacjach. Zrozumienie specyfiki dzisiejszych organizacji i zmian we współczesnym „świecie pracy Wykład, ilustrowany środkami multimedialnymi w przypadku dysponowania salą z odpowiednim wyposażeniem egzamin ustny lub pisemny Struktura zagadnień i zadań praktycznych w dzisiejszej psychologii pracy: mapa problemów i obszarów Pojęcie i idea zarządzania. Zarys historii i koncepcji zarządzania tworzonych w trakcie rozwoju dyscypliny Współczesne warunki gospodarcze, społeczne, kulturowe w dziedzinie pracy: zmiany na rynku pracy i w organizacjach, podstawowe tendencje (technologie, globalizacja, itd.) Pojęcie organizacji, zasadnicze idee, organizacja a porządek, struktura, dynamika, podstawowe składniki organizacji Klasyczna organizacja biurokratyczna i współczesne odmiany organizacji: nowe struktury organizacyjne. Kultura organizacji, czynniki „miękkie" i sposób ich oddziaływania; modele i specyfika kultur organizacyjnych Władza w organizacji: teorie, źródła, formy: przywództwo, kierownictwo, autorytet, itd. Kierowanie i jego modele/koncepcje; historia badań nad kierowaniem. Podstawowe idee: teorie cech, zachowań, sytuacji. Motywacja do pracy cz. I: specyficzne i niespecyficzne teorie motywacji do pracy; modele procesu, treści, itp. Motywacja do pracy cz. II: Motywacja do partycypacji, zadań, osiągnięć; zaangażowanie i identyfikacja z organizacją; wynagradzanie i systemy motywowania Kompetencje pracowników; pojęcie kompetencji, definicje; struktura kompetencji ludzkich; modele wynagra- 146 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 84 Rok Semestr System studiów dzania jako narzędzie motywowania; Funkcjonowanie grup i zespołów pracowniczych; proces zadaniowy i proces społeczny w działaniu zespołu; relacje w zespole, postawy, struktura komunikacji Role w grupach; teorie ról, dynamika i kształtowanie ról Sytuacje trudne w organizacjach: konflikty, zmiana w organizacji, kryzys organizacyjny, rodzaje problemów organizacyjnych. Zarządzanie kryzysem, zmianą, problemami. Chmiel Nik.: Psychologia pracy i organizacji, wyd. 1, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003 Griffin E.: Podstawy komunikacji społecznej, GWP, Gdańsk 2003 Morgan, Gareth: Obrazy organizacji, PWN, Warszawa 1997 Robbins, S.: Zachowania w organizacji. 1998, Warszawa Stoner J. A. F., R. E. Freeman , D. R. Gilbert: Kierowanie. PWE, Warszawa 1997 Aronson E., Wilson T.D., Akert R.M.: Psychologia społeczna. Serce i umysł. Zysk i S-ka, 1997 Aronson E.: Człowiek istota społeczna, Warszawa 1995 Griffin W. Ricky: Podstawy zarządzania organizacjami. Tłum. Michał Rusiński. Kożusznik B.: Zachowania człowieka w organizacji, PWE , W-wa 2002 Schultz, D. P. Schultz, S.E.: Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, PWN, 2002 Scott W. E., Cummings L.L [red.]: Zachowanie człowieka w organizacji, Warszawa, PWN. Senge P.M.: Piąta dyscyplina. Teoria i praktyka organizacji uczących się. Wyd. III. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2002. Sikorski Cz.: Zachowania ludzi w organizacji, PWN, W-wa 1999 Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.Wydanie drugie. Dr Jarosław Polak Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.3): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII PRACY I ORGANIZACJI BUDOWANIE INTERWENCYJNYCH PROJEKTÓW ORGANIZACYJNYCH IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia 30 15 3 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu 30 15 brak Studenci zdobędą umiejętność diagnozy klimatu i kultury organizacji. Umiejętność planowania zmian organizacyjnych i przekonywania do nich zarządzanych i zarządzających. Nabędą orientacji w zasadach budowy określonych kultur organizacyjnych Prezentacja multimedialna, metody aktywizujące, studium przypadku, projekty realizowane w grupach Obecność i aktywność, praca grupowa, praca zespołowa lub/i test wiadomości. STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Aspekty organizacji diagnozowane przez psychologów: sieci komunikacyjne, stan pracy zespołowej, struktura władzy, ocena roli związków zawodowych. Kwestionariusze do diagnozy stanu psychospołecznego organizacji. Składniki pojęcia stan psychospołeczny. Wypalenie zawodowe – diagnoza, przeciwdziałanie. Uzależnienia - diagnoza, przeciwdziałanie. Diagnoza klimatu organizacji. Diagnoza kultury organizacyjnej. Kwestionariusze. Profil klimatu i kultury organizacji. Omówienie wyników badania konkretnych organizacji. Diagnoza stylów przywództwa i stylów kierowania. Diagnoza zaangażowania organizacyjnego. Budowa programu zmiany kultury organizacyjnej 1. Budowa programu zmiany kultury organizacyjnej 2. Kształtowanie zmiany w kierunku kultury hierarchii i rynku. Kształtowanie zmiany w kierunku kultury adhokracji i klanu. STUDIA NIESTACJONARNE Aspekty organizacji diagnozowane przez psychologów: sieci komunikacyjne, stan pracy zespołowej, struktura władzy, ocena roli związków zawodowych. 147 Kwestionariusze do diagnozy stanu psychospołecznego organizacji. Składniki pojęcia stan psychospołeczny. Wypalenie zawodowe – diagnoza, przeciwdziałanie. Uzależnienia - diagnoza, przeciwdziałanie. Diagnoza klimatu organizacji. Diagnoza kultury organizacyjnej. Kwestionariusze. Profil klimatu i kultury organizacji. Omówienie wyników badania konkretnych organizacji. Diagnoza stylów przywództwa i stylów kierowania. Diagnoza zaangażowania organizacyjnego. Budowa programu zmiany kultury organizacyjnej. Kształtowanie zmiany w kierunku kultury hierarchii i rynku. Kształtowanie zmiany w kierunku kultury adhokracji i klanu. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Lp. 85 Rok Semestr System studiów Cameron K., Quinn R. (2003). Kultura organizacyjna: diagnoza i zmiana. Kraków: Oficyna ekonomiczna. Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Difin: Warszawa. Katz, D., Kahn, R. (1981). Społeczna psychologia pracy. Warszawa: PWN. Kożusznik, B. (2007). Zachowania człowieka w organizacji. PWE: Warszawa. Robbins, S.P. (2001). Zasady zachowania w organizacji. Wydawnictwo Zysk i S-ka: Poznań. Sikorski Cz. (2006). Kultura organizacyjna. Warszawa: C.H.Beck. Budgol, M. (2007). Gry i zachowania nieetyczne w organizacji. Difin: Warszawa. Chmiel, N. (2006). Psychologia pracy i organizacji. GWP: Gdańsk. Sęk, H. (2009). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie (red.). PWN: Warszawa. Crozier, M., Friedberg, E. (1982). Człowiek I system. Ograniczenia działania zespołowego. PWE: Warszawa. Kostera, M. (2003). Antropologia organizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa. Zgorzelski, M. (2002). Hamburgery ze Świętej Krowy. Szkice o amerykańskiej teorii i praktyce zarządzania. Kraków: Oficyna ekonomiczna dr Anita Pollak, mgr Agata Diec Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.2): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZO-KLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY SPECYFIKA DIAGNOZY I INTERWENCJI PSYCHOLOGICZNEJ W OKRESIE DZIECIŃSTWA I ADOLESCENCJI IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 Egzamin Egzamin 4 4 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu 30 15 Brak Nabywanie umiejętności łączenia danych diagnostycznych uzyskanych z różnych źródeł z wyborem rodzaju interwencji. Umiejętności i kompetencje w stosowaniu metod pomocy psychologicznej dla osób i grup. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Specyfika diagnozy w odniesieniu do okresu dzieciństwa i adolescencji. Podejścia diagnostyczne. Struktura, etapy postępowania diagnostycznego. Etyka postępowania diagnostycznego. Rodzaje oddziaływań psychologicznych w okresie dzieciństwa i adolescencji (poradnictwo, pomoc, opieka, terapia). Adresaci pomocy psychologicznej. Właściwe miejsca udzielania pomocy. Wskazania do pomocy i terapii. Dołęga, Z. (red.). (2006). Diagnoza psychologiczna dzieci w wielu przedszkolnym. Katowice: Wydawnictwo UŚ. John – Borys, M. (red.) (1997). Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci do lat 3. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Tyszkowa, M. (1981). Diagnoza psychologiczna dla celów wychowawczych. Poznań: Wydawnictwo UAM. Sęk, H., Brzezińska, A. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: Strelau, J, Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP. 148 Prowadzący Zajęcia Lp. 86 Rok Semestr System studiów Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.3): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZO-KLINICZNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY WYBRANE METODY I TECHNIKI DIAGNOZY I TERAPII IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 3 studia niestacjonarne 15 15 3 profilowy (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia brak Uzyskanie kompetencji w zakresie formułowania hipotez i wniosków diagnostycznych. Ćwiczenie umiejętności prowadzenia rozmowy psychologicznej i wywiadu. Znajomość specyficznych zaburzeń wychowawczo – klinicznych, pojawiających się na różnych etapach rozwoju dziecka. Dyskusja, studium przypadku, praca w podgrupach Praca zaliczeniowa – studium przypadku STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Podstawowe techniki diagnostyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą – wywiad, ankieta, obserwacja, analiza dokumentów i wytworów. Diagnoza dojrzałości szkolnej. Co to jest dojrzałości szkolna? Kryteria dojrzałości szkolnej. Wybrane narzędzia badania dojrzałości szkolnej. Diagnoza dysleksji rozwojowej. Przyczyny dysleksji, typy dysleksji. Kryteria diagnostyczne dysleksji. Zasady diagnozy dysleksji. Wybrane metody i techniki diagnozy dysleksji. Osiągnięcia i niepowodzenia szkolne. Diagnoza przystosowania do wymagań szkolnych. Ocena funkcjonowania intelektualnego dziecka. Norma intelektualna a upośledzenie. Dziecko z deficytami w rozwoju poznawczym. Wybrane metody diagnozy rozwoju intelektualnego i poznawczego. Wybrane metody, narzędzia i techniki rozwoju emocjonalno –społecznego dziecka. Diagnoza zainteresowań i uzdolnień dzieci i młodzieży. STUDIA NIESTACJONARNE Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Podstawowe techniki diagnostyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą – wywiad, ankieta, obserwacja, analiza dokumentów i wytworów. Diagnoza dojrzałości szkolnej. Co to jest dojrzałości szkolna? Kryteria dojrzałości szkolnej. Wybrane narzędzia badania dojrzałości szkolnej. Diagnoza dysleksji rozwojowej. Przyczyny dysleksji, typy dysleksji. Kryteria diagnostyczne dysleksji. Zasady diagnozy dysleksji. Wybrane metody i techniki diagnozy dysleksji. Osiągnięcia i niepowodzenia szkolne. Diagnoza przystosowania do wymagań szkolnych. Ocena funkcjonowania intelektualnego dziecka. Norma intelektualna a upośledzenie. Dziecko z deficytami w rozwoju poznawczym. Wybrane metody diagnozy rozwoju intelektualnego i poznawczego. Wybrane metody, narzędzia i techniki rozwoju emocjonalno –społecznego dziecka. Dołęga, Z. (red.). (2006). Diagnoza psychologiczna dzieci w wielu przedszkolnym. Katowice: Wydawnictwo UŚ. John – Borys, M. (red.) (1997). Wybrane metody diagnozowania i prognozowania rozwoju dzieci do lat 3. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Tyszkowa, M. (1981). Diagnoza psychologiczna dla celów wychowawczych. Poznań: Wydawnictwo UAM. Jarosz, E. , Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademic Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Sobolewska, M., Zwierzyńska, E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Warszawa: CMP PP. Krasowicz-Kupis, G., Wiejak, K. (2006). Skala inteligencji Wechslera dla dzieci (WISC-R) w praktyce psychologicznej. Warszawa: PWN. Sęk, H., Brzezińska, A. (2008). Podstawy pomocy psychologicznej. W: Strelau, J, Doliński, D. (red.). Psychologia. Gdańsk: GWP. Bogdanowicz M. (2006) Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Nadrowska K., Marek E. (2010).Diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Karty pracy. Warszawa: WSiP. Meinders – Lucking F., Loy S. (2009). Czy moje dziecko osiągnęło dojrzałość szkolną? Kielce: Jedność. 149 Prowadzący Zajęcia Lp. 87 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu mgr Aleksandra Wieteska Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.2): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA WPROWADZENIE DO PSYCHOTERAPII IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 egzamin egzamin 4 4 profilowy (inne wymagania) brak Znajomość podstawowych zagadnień z zakresu psychoterapii Znajomość założeń teoretycznych leżących u podstaw czterech głównych nurtów psychoterapeutycznych. Znajomość podstawowych technik psychoterapeutycznych oraz metod pracy stosowanych w ramach poszczególnych nurtów. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Prezentacja podstawowych zagadnień z zakresu psychoterapii ‐ istota i zasadnicze cele psychoterapii ‐ rodzaje psychoterapii ‐ obszary praktycznych zastosowań psychoterapii ‐ etapy i elementy procesu terapeutycznego ‐ czynniki leczące w psychoterapii Prezentacja założeń teoretycznych, na których oparte są cztery podstawowe nurty psychoterapeutyczne: ‐ psychoanalityczny ‐ poznawczo-behawioralny ‐ humanistyczno – egzystencjalny ‐ interakcyjno – systemowy. Prezentacja podstawowych technik psychoterapeutycznych oraz metod pracy stosowanych w ramach poszczególnych nurtów. Czabała J. Cz. (2006): Czynniki leczące w psychoterapii. PWN, Warszawa Grzesiuk L. (2000)(red.): Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy. PWN, Warszawa Grzesiuk L. (2005)(red.): Psychoterapia. Teoria. Wydawnictwo Eneteia, Warszawa Prochaska J.O., Norcross J.C. (2006): Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna. IPZ, Warszawa 150 Lp. 88 Rok Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA Pedagogiki i Psychologii PROFIL ZAWODOWY I I II (2.3): DIAGNOSTYKA I INTERWENCJA W PSYCHOLOGII ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA ZASTOSOWANIE PSYCHOTERAPII W PRAKTYCE IV w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 8 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 3 3 profilowy (inne wymagania) brak Umiejętność korzystania z niektórych technik terapeutycznych. Znajomość uregulowań prawnych wykonywania zawodu psychoterapeuty ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru etycznego Orientacja w możliwościach szkoleń podyplomowych w zakresie psychoterapii w Polsce oraz warunków uzyskiwania certyfikatów w Polskim Towarzystwie Psychologicznym i Polskim Towarzystwie Psychiatrycznym. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Prezentacja podstawowych technik psychoterapeutycznych oraz metod pracy stosowanych w ramach poszczególnych nurtów. Analiza studiów przypadku. Ćwiczenie praktycznych umiejętności w zakresie stosowania wybranych technik psychoterapeutycznych. Aspekty etyczno-prawne wykonywania zawodu psychoterapeuty. Prezentacja możliwości szkoleń podyplomowych w zakresie psychoterapii w Polsce. Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Grzesiuk L. (2005)(red.): Psychoterapia. Praktyka. Wydawnictwo Eneteia, Warszawa Grzesiuk L. (2005)(red.): Psychoterapia. Badania i szkolenie. Wydawnictwo Eneteia, Warszawa Prochaska J.O., Norcross J.C. (2006): Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna. IPZ, Warszawa 151 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRAKTYKA PO IV ROKU 89 Rok Instytut Psychologii IV 8 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw lab 2 tygodnie 2 tygodnie Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 3 profilowy (inne wymagania) brak Ogólne cele praktyk: rozwijanie umiejętności wykorzystania wiedzy zdobytej na studiach; kształtowanie umiejętności niezbędnych w przyszłej pracy zawodowej; przygotowanie studenta do samodzielności i odpowiedzialności za powierzone mu zadania; stworzenie dogodnych warunków do aktywizacji zawodowej studenta na rynku pracy. Studenci powinni we własnym zakresie poszukiwać instytucji, w której odbędą praktykę. Samodzielność studenta pod tym względem uważana jest za istotny element realizacji jednego z podstawowych celów praktyki – rozpoczęcia samodzielnej aktywności zawodowej. Miejsce praktyki: zgodne z jednym (z dwóch realizowanych przez studenta) profilem zawodowym. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Zaliczenie praktyki na podstawie następujących dokumentów: porozumienie o organizacji praktyki zawodowej; raport z przebiegu praktyki poświadczony przez opiekuna praktyki w zakładzie pracy oraz przez opiekuna praktyki z Instytutu Psychologii; Cele szczegółowe i obszar realizacji praktyk w ramach poszczególnych profili zawodowych realizowanych w Instytucie Psychologii UŚ: PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO Cele praktyk: zdobycie wiedzy na temat zadań psychologa w danej instytucji (diagnoza, poradnictwo, pomoc psychologiczna, psychoterapia, profilaktyka, szkolenia); jego roli w pracy zespołu diagnostyczno-terapeutyczne go, uregulowań prawnych dotyczących kompetencji diagnostyczno-terapeutycznych psychologa w działaniach na rzecz pacjenta zdekompensowanego psychicznie, ustawodawstwa obowiązującego wobec pacjentów psychiatrycznych, wiedzy na temat specyfiki procedur diagnostycznych stosowanych w odniesieniu do pacjentów psychiatrycznych; nabycie praktycznych umiejętności w zakresie diagnozowania pacjentów psychiatrycznych (diagnoza struktury osobowości za pomocą testów kwestionariuszowych, technik projekcyjnych i metody klinicznej /wywiad i rozmowa/ u osób z zaburzeniami lękowymi, osobowości), pomocy osobom przebywającym na leczeniu odwykowym i korzystających z usług ośrodków pomocy społecznej. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne; - poradnie zdrowia psychicznego; - dzienne i stacjonarne oddziały psychiatryczne; - oddziały dzienne i poradnie leczenia uzależnień; - ośrodki pomocy społecznej. PSYCHOLOGIA SĄDOWA Cele praktyk: zdobycie wiedzy na temat zadań psychologa w danej instytucji (diagnoza, poradnictwo, pomoc psychologiczna, psychoterapia, profilaktyka, szkolenia); przebiegu procesu adaptacji do warunków izolacji, podstawowych oddziaływań psychokorekcyjnych i psychoterapeutycznych stosowanych wobec osób izolowanych; udzielania pomocy psychologicznej osobom przygotowywanym do opuszczenia zakładu karnego jak również poznanie problemów doświadczanych w trakcie pracy zawodowej psychologa sądowego; zdobycie praktycznych umiejętności diagnozy sądowo – psychologicznej w sprawach karnych oraz cywilnych, poznanie wyzwań stawianych przed psychologami sądowymi. Zajęcia praktyczne przygotowują studentów do późniejszego diagnozowania psychologicznych problemów zarówno świadka jak i oskarżonego jak również do udzielenia pomocy psychologicznej osobie wykazującej trudności w adaptacji do warunków więziennych. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne; - zakłady karne i areszty śledcze; - placówki psychologiczne przy komendach policji; - ośrodki wychowawcze i zakłady poprawcze; - ośrodki interwencji kryzysowej; - ośrodki pomocy dziecku i rodzinie; - policyjne izby dziecka. PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI 152 Prowadzący zajęcia Cele praktyk: wieloaspektowe poznanie przez studentów praktycznych zastosowań w obszarze psychologii pracy i organizacji odnoszących się do procedur, metod i narzędzi badawczych stosowanych w obszarze tej dyscypliny naukowej; umożliwienie studentom zdobycie pierwszych doświadczeń zawodowych oraz zapoznanie się z potencjalnym przyszłym pracodawcą, w tym jego potrzebami i wymaganiami. Konfrontacja zdobytej wiedzy teoretycznej i dotychczasowych doświadczeń z wymaganiami rynku pracy umożliwić ma studentom określenie obszarów rozwoju własnych kompetencji zawodowych pozwalających im w przyszłości prowadzenie samodzielnej pracy psychologicznej. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - współczesne organizacje realizujące projekty w ramach polityki personalnej, głownie w obszarze rekrutacji, szkoleń i rozwoju pracowników, - agencje pracy tymczasowej, agencje pośrednictwa pracy, agencje doradztwa personalnego, urzędy pracy, kluby pracy oraz inne jednostki działające na rzecz rozwoju rynku pracy oraz aktywizacji zawodowej, - placówki działające w obszarze doradztwa zawodowego, - placówki szkoleniowe, edukacyjne realizujące programy związane z psychologią organizacji, - pracownie psychologiczne realizujące badania osób wykonujących prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej. PSYCHOLOGIA ZDROWIA I JAKOŚCI ŻYCIA Cel praktyk: zaznajomienie studentów ze specyfiką pracy psychologa praktyka w obszarze zdrowia i choroby, przygotowanie studenta do pracy z osobami chorymi somatycznie (w zakresie diagnozy i terapii), przygotowanie studenta do pracy z osobami zdrowymi (w zakresie promowania zdrowia), stworzenie możliwości poznania i zastosowania różnych metod diagnostycznych i terapeutycznych wykorzystywanych przez psychologów zdrowia umożliwienie uczestniczenia w zajęciach grupowych prowadzonych w danym ośrodku, stworzenie możliwości zdobywania praktycznego doświadczenia w indywidualnym kontakcie z człowiekiem chorym lub zdrowym. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - szpitale, sanatoria, ośrodki leczenia uzależnień, hospicja; - grupy wsparcia (dla osób chorych somatycznie i ich rodzin); - instytucje i ośrodki zajmujące się opracowywaniem, wdrażaniem i ewaluacją programów promujących zdrowie (np. wydziały zdrowia urzędów administracji lokalnej); - instytucje i ośrodki, w których przeprowadzane są programy profilaktyczne, np. przedszkola, szkoły, zakłady pracy itp.; - instytucje i ośrodki realizujące programy szkoleniowe dla grup zawodowych np. lekarzy, pielęgniarek etc. w zakresie rozwijania kompetencji osobistych, nauki radzenia sobie ze stresem czy przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu. PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY Cel praktyk: student uczestnicząc w codziennej pracy z dzieckiem (również niepełnosprawnym psychicznie i/lub fizycznie), poznaje zasady organizacji pracy z dzieckiem – indywidualnej i grupowej, specyficzne metody pracy wychowawczej i terapeutycznej (teoretycznie i na podstawie obserwacji), a w miarę nabywania kompetencji również uczy się je adekwatnie stosować; Student w trakcie praktyk nabywa umiejętności wykorzystania wybranych narzędzi w diagnozie sytuacji wychowawczej i klinicznej dzieci i młodzieży, analizy i interpretacji uzyskanych wyników badań, trafnego doboru metod pracy wychowawczej i terapeutycznej oraz zaplanowania ich przebiegu ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych możliwości rozwojowych dziecka. Przykładowe miejsca odbywania praktyk: - poradnie psychologiczno – pedagogiczne; - szpitale dziecięce; - centra pomocy dziecku i rodzinie; - świetlice terapeutyczne i socjoterapeutyczne; - rodzinne ośrodki diagnostyczno – konsultacyjne przy Sądzie Rejonowym; - ośrodki rehabilitacyjne i edukacyjne dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej; - placówki kształcenia integracyjnego. Koordynator Wydziałowy ds. Praktyk Psychologicznych – dr Joanna Mateusiak Opiekunowie praktyk w ramach poszczególnych profili: dr Justyna Trepka-Starosta – Psychologia Kliniczna Człowieka Dorosłego dr Agnieszka Roszkowska – Psychologia Sądowa dr Marta Stasiła-Sieradzka – Psychologia Pracy i Organizacji dr Anita Gałuszka – Psychologia Zdrowia i Jakości Życia dr Marianna Dąbrowska-Wnuk – Psychologia Wychowawczo-Kliniczna Dzieci i Młodzieży 153 VI. 9. ROK V, SEMESTR DZIEWIĄTY 154 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 9 PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO KIERUNKI POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ I PSYCHOTERAPII 90 Rok Semestr System studiów V 9 Liczba godzin wykł 30 30 30 30 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa lab Forma zaliczenia egzamin egzamin ECTS 8 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu w tym: sem ćw brak Przygotowanie teoretyczne do rozpoznawania problemów psychologicznych rodzinnych, małżeńskich oraz indywidualnych w cyklu przemian życia rodzinnego. Przygotowanie teoretyczne do wykorzystania w praktyce różnych modeli niesienia pomocy psychologicznej i psychoterapii. Poznanie założeń teoretycznych dotyczących wybranych szkół terapeutycznych w pracy z parami małżeńskimi i rodzinami. Porównanie terapii rodzinnej i mediacji rodzinnych jako metod pracy pomocnych w rozwiązywaniu określonych problemów. Poznanie założeń teoretycznych i specyfiki pracy grupowej. Porównanie pracy terapeutycznej – indywidualnej, grupowej, rodzinnej. Analiza czynników leczących w psychoterapii. wykład interaktywny; prezentacja case study Egzamin - pisemny testowy Czynniki leczące w procesie terapii indywidualnej i grupowej - porównanie. Wskazania i przeciwwskazania do terapii grupowej. Podstawowe zagadnienia w pracy z grupą. Tworzenie grupy - cele. Stadia rozwoju procesu grupowego w ramach treningu interpersonalnego. Rozwojowa struktura systemu terapii grupowej – dynamika procesu grupowego, fazy rozwoju grupy terapeutycznej, rola terapeuty w leczeniu grupowym. Grupa wsparcia a grupa terapeutyczna – porównanie. Style prowadzenia grupy – efektywne i nieefektywne. Techniki pracy. Trudni pacjenci i trudne sytuacje w pracy z grupą. Podstawowe elementy pracy grupowej – postępowanie wobec oporu grupowego, praca nad przeniesieniem i przeciwprzeniesieniem. Czynniki leczące w terapii indywidualnej i terapii rodzin - porównanie. Wskazania i przeciwwskazania do terapii rodzin. Terapia rodzin – linearny a cyrkularny model pracy z rodziną, założenia systemowej terapii rodzin. Terapia rodzin wg. M. Bowena – podstawowe założenia i metody pracy. Praca z rodziną przy użyciu genogramu. Strukturalna terapia rodzin wg S. Minuchina, podejście komunikacyjne V. Satir; podejście interakcyjnokomunikacyjne – R. Fischa, P. Watzlawicka, J. Weaklanda. Strategiczna terapia rodzin – J. Haley, C. Madanes. Szkoła mediolańska i postmediolańska w terapii rodzin – specyfika założeń i stylu pracy. Porównanie przebiegu procesu terapii małżeńskiej wg założeń różnych szkół terapeutycznych. Założenia pracy z oporem wg przedstawicieli terapii systemowej, techniki pracy. Czynniki leczące w terapii rodzin. Mediacja rodzinna jako metoda pracy z rodziną w konflikcie, w szczególności w sytuacji rozwodowej. Różnice pomiędzy mediacją rodzinną a terapią rodzin - porównanie. Modele mediacji rodzinnej. Efektywność mediacji rodzinnej wg doświadczeń zagranicznych. Syndrom wyczerpania w zawodzie terapeuty - etapy rozwoju wypalenia, przyczyny zawodowej frustracji u psychologów i terapeutów Problemy wypalenia w pracy zawodowej osoby zajmującej się pomocą psychologiczną i psychoterapią. Etyka zawodu terapeuty, potrzeba stałego rozwoju zawodowego. Barbaro de, B., (red.), (1997). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Collegium Medicum UJ, Kraków. Bernard, H.S., MacKenzie, K.R., (2000). Podstawy terapii grupowej. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Crane, D. Russel, (2002). Podstawy terapii małżeństw. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Goldenberg H., Goldeewnberg I., (2006) Terapia rodzin. Kraków: Wyd. U.J. Górniak L., Józefik, B., 2003: Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Od metafory cybernetycznej do dialogu i narracji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Grzesiuk, L., (red.) 2005). Psychoterapia: Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Grzesiuk, L., (red.) (2006). Psychoterapia: Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Kratochvil, S., (2006). Terapia małżeńska. Gdańsk: Wydawnictwo Medyczne VIA MEDICA. 155 Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Namysłowska, I., (1997). Terapia rodzin. Warszawa, Springer PWN. Przybyła- Basista, H. (2006). Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym: Gotowość i opór małżonków a efektywność procesu mediacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Bandler, R., Grinder, J., Satir, V., (1999). Zmieniamy się wraz z rodzinami. Gdańsk, GWP. (cz.II). Carr, A., (2009). Psychologia pozytywne. Nauka o szczęściu i ludzkich siłach. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. Churb, H., (1986). Strategiczna psychoterapia krótkoterminowa w warunkach klinicznych. Nowiny Psychologiczne, nr 5-6, s. 2-11 Cieślak, M., Cieślak, K., (1988). Problem wzajemnej manipulacji i samoaktualizacji w małżeństwie. Zdrowie Psychiczne, nr 3-4, 104-114. Corey Schneider, M., Corey, G., 1995: Grupy. Zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej. Warszawa. Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, PTP. Crosby, J.F., (1998). Kiedy jedno chce odejść. Terapia związków małżeńskich. Gdańsk, GWP. Czabała, Cz., (1997). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Dobrzańska-Socha, B., (1992). Propozycja profesjonalnego prowadzenia grup wsparcia. Nowiny Psychologiczne, nr 2, 77-87. Gottman, J.M., (2006). Siedem zasad udanego małżeństwa. Kraków: Wyd. U.J. Gottman J.M., Gottman Schwartz, J., DeClaire J., (2008). 10 sposobów, które pomogą naprawić nasze małżeństwo. Poznań: Media Rodzina. Goldenberg H., Goldenberg I., (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (R. 2. Rozwój rodziny: ciągłość i zmiana; model etapów cyklu życia rodzinnego – s. 24-53, czynniki płciowe, kluturowe i etniczne w funkcjonowaniu rodziny- s. 54-74; ; Rodzina jako system psychospołeczny – niektóre cechy systemu rodzinnego – s. 75-98 Górniak L., Józefik, B., (2003). Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin. Od metafory cybernetycznej do dialogu i narracji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. (art. B. Józefik: Rozwój myślenia systemowego a terapia rodzin, s. 19-32; art. B. Józefik:Założenia podejścia strategicznego a zmiana paradygmatu w terapii rodzin, s. 99-118. Grzesiuk, L., (1987). Zjawisko oporu w terapii rodzin. Nowiny Psychologiczne, nr 1, s. 96-102. Grzesiuk, L., (red.), (1994). Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy. Warszawa. PWN. Grzesiuk, L., (red.) (2006). Psychoterapia: Badania i szkolenie. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Ellis, A., (1998). Terapia krótkoterminowa – lepiej, głębiej, trwalej. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Feldman, L., (1996). Łączenie terapii indywidualnej i rodzinnej. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, roz. 5, 6. dr hab. Hanna Przybyła-Basista, dr Bernadetta Izydorczyk 156 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 9 91 PSYCHOLOGIA SĄDOWA PSYCHOLOGIA SĄDOWA - CHARAKTERYSTYKA DYSCYPLINY - REPETYTORIUM SPECJALNOŚCI V 9 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa 30 30 30 30 lab Forma zaliczenia egzamin egzamin ECTS 8 brak Powtórzenie i utrwalenie podstawowych wiadomości z zakresu psychologii sądowej i penitencjarnej na kanwie schematu J.M. Stanika – „związki psychologii z prawem”. Poszerzenie wiedzy o informacje przydatne w pracy biegłego sądowego i psychologa policyjnego (kryminalistyczne metody badań osobopoznawczych, wnioskowanie prawnicze a wnioskowanie psychologiczne). Egzamin Historia psychologii sądowej. Związki psychologii z prawem. Sfera doktrynalno – legislacyjna - wpływ nauki psychologii i psychiatrii sądowej na tworzenie prawa. Sfera społecznego funkcjonowania norm prawnych – przyczyny nieskuteczności norm. Sfera ścigania – udział psychologa w przesłuchaniu. Przesłuchanie jako proces komunikacji interpersonalnej. Rodzaje przesłuchania. Ocena wiarygodności zeznań świadków. Zalety i wady badań poligraficznych . Elementy grafologii. Wnioskowanie psychologiczne na podstawie udziału w innych czynnościach dochodzeniowo – śledczych i analizy protokołów z tych czynności. Psychologiczne aspekty okazania, oględzin miejsca zdarzenia, sekcji zwłok. Tworzenie portretu psychologicznego sprawcy. Sfera orzecznictwa sądowego – osobowość i predyspozycje zawodowe sędziego, zagadnienia prawdy sądowej. Rodzaje argumentacji i wnioskowania logicznego stosowanego w procesie sądowym. Uzasadnianie wyroków i opinii psychologicznych (wnioskowanie prawnicze a wnioskowanie psychologiczne). Opinia biegłego w procesie karnym. Status prawny biegłego sądowego. Model opinii w sprawach karnych – podstawowe kategorie opiniodawcze. Opinia psychologiczna w sprawach nieletnich. Podstawowe uregulowania ustawy o postępowaniu z nieletnimi. Diagnoza asocjalności nieletniego jego rodziny. Odtwarzanie sylwetki psychologicznej osoby zmarłej na przykładzie opinii w sprawach o samobójstwo. Opinia w sprawach rozwodowych. Pozytywne i negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu.Rozwód a separacja. Model opinii w sprawach rozwodowych. Opinia w sprawach opiekuńczych. Pozbawienie i ograniczenie władzy rodzicielskiej, opieka, kuratela, przysposobienie. Podstawowe kategorie opiniodawcze. Mediacje w sprawach cywilnych i karnych – analiza porównawcza. Sfera wykonawcza – zagadnienia psychologii penitencjarnej. Zadania diagnostyczne i resocjalizacyjne psychologa więziennego. Sfera wykonawcza – resocjalizacja nieletnich – metody zakładowe i wolnościowe. Sfera prewencyjna – zapobieganie przestępczości nieletnich i dorosłych – działalność świetlic środowiskowych, pogotowi opiekuńczych i ośrodków pomocy postpenitencjarnej Ackerman M.J. (2005): Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk, GWP. Ciosek M. (2003): Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa, Wyd. Prawnicze. Ekspertyza sądowa (2002): Red. J. Wójcikiewicz. Kraków, Zakamycze. Marten Z. (1990): Wstęp do psychologii sądowej. Katowice, Wyd. U.Śl. Memon A., Vrij A., Bull R. (2003): Prawo i psychologia. Gdańsk, GWP. Czarnecka - Dzialuk B., Wójcik D.(2001): Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań. Warszawa, Typografika. Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia wykł w tym: sem ćw specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin dr Leszek Woszczek 157 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 9 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI RÓŻNORODNOŚĆ KULTUROWA I KULTURY ORGANIZACYJNE W DZISIEJSZYM ŚWIECIE 92 V 9 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia 30 30 30 30 lab Forma zaliczenia egzamin egzamin ECTS 7 brak Zaznajomienie studentów z pojęciem kultury w ogóle oraz zastosowaniem tego pojęcia do analizy organizacji; przedstawienie głównych idei związanych z pojęciem kultury organizacyjnej, jej wymiarów, uwarunkowań, sposobów badania. Analiza typów kultury organizacyjnej i opisy ich funkcjonowania. Przygotowanie do samodzielnego badania i diagnozowania kultury organizacyjnej. Wykład, ilustrowany rzeczywistymi przypadkami problemów i kultur w konkretnych organizacjach (tak zwane. mapy problemowe) Egzamin Treści kształcenia wykł w tym: sem ćw specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin Ważność problematyki zróżnicowania kulturowego w ramach psychologii pracy. Postawy wobec odmienności kulturowej. - Otwartość czy ksenofobia? - Charakter stosunku Polaków do „obcych” – konsekwencje dla funkcjonowania w środowisku pracy. Podstawowe wymiary zróżnicowania kulturowego. - Indywidualizm i kolektywizm. - Dystans władzy – równość vs hierarchicznośś stosunków społecznych. Pozostałe wymiary zróżnicowania kulturowego - Męskość – kobiecość - Unikanie niepewności - Uniwersalizm – partykularyzm - Analiza – synteza - Wewnątrzsterowność – zewnątrzsterowność - Następstwo – synchronizacja - Konfucjański dynamizm jako wymiar kulturowy. Badanie wymiarów zróżnicowania kulturowego. - Analiza różnic w zachowaniach w biznesie w ramach różnych kultur w wybranych krajach europejskich i pozaeuropejskich (Charakterystyka Holandii, Szwecji, Danii, Niemiec, Francji, Anglii i Stanów Zjednoczonych; Wschodnie drogi do sukcesu: Japonia i Korea). Problemy funkcjonowania w międzykulturowym środowisku pracy – blaski i cienie. Próba systematyzacji – konstruowanie modelu. Prezentacja studiów przypadków – praca w wielokulturowym środowisku. Elementy treningu komunikacji międzykulturowej. Gesteland, R. (2001). Różnice kulturowe a zachowania w biznesie. Warszawa: PWN. Hampden-Turnes, Ch., Trompenaars, A. (1998).Siedem kultur kapitalizmu. USA, Japonia, Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Szwecja, Holandia. Warszawa: ABC. Hofstede, G. (2000). Kultury i organizacje. Warszawa: PWN. Jarymowicz, M. (1999). O godzeniu wody z ogniem. W: B.Wojciszke, M.Jarymowicz (red.) Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Warszawa: PWN. Kłodkowski, P. (2002). Wojna światów? O iluzji wartości uniwersalnych. Kraków: Znak. Kofta, M., Sędek, G. (1999). Stereotypy duszy grupowej a postawy wobec obcych: wyniki badań sondażowych. W: B.Wojciszke, M.Jarymowicz (red.) Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Warszawa: PWN. Łukaszewski, W. (1999). Młodzi Polacy o narodach Europy. W: B.Wojciszke, M.Jarymowicz (red.) Psychologia rozumienia zjawisk społecznych. Warszawa: PWN. Mole J. (2000), W tyglu Europy. Wzorce i bariery kulturowe w przedsiębiorstwach. Warszawa: Prószyński i S-ka. Stephan, W.G., Stephan, C.W. (1999). Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia realcji. Gdańsk: GWP. (rozdz. 5 – „Relacje międzykulturowe”). Daab W.(1990), Indywidualizm i kolektywizm jako orientacje społeczno – polityczne. W: Orientacje społeczne jako element mentalności. Analizy teoretyczne. Red. J. Reykowski i in. Poznań, Wydawnictwo Nakom. Reykowski J. (1990), Ukryte założenia normatywne jako osiowy składnik mentalności. W: Orientacje społeczne jako osiowy element mentalności. Analizy teoretyczne. Red. J. Reykowski. Poznań, Wydawnictwo Nakom. Reykowski J.(1992), Kolektywizm i indywidualizm jako kategorie opisu zmian społecznych i mentalności. Przegląd Psychologiczny 35, 2, 147-171. Reykowski J. (1995), Kolektywny system znaczeń. Kolokwia Psychologiczne, 5, 53-68. dr Marek Adamiec 158 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. V 9 Rok Semestr studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura Podstawowa Prowadzący zajęcia Liczba godzin wykł 30 30 30 30 w tym: sem ćw lab Form zaliczenia egzamin egzamin ECTS 8 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA I specjalizacja 9 Psychologia wychowawczo-kliniczna dzieci i młodzieży PSYCHOLOGIA KLINICZNO-WYCHOWAWCZA W DZIAŁALNOŚCI PRAKTYCZNEJ 93 System studiów Instytut Psychologii Brak Opanowanie wiedzy o zależnościach między procesami zachodzącymi w rodzinie, a realizowaniem zadań rozwojowych okresu dzieciństwa i adolescencji. Przygotowanie do systemowej pracy z rodziną w terapii zaburzeń dzieci i młodzieży. Egzamin Cykl rozwoju rodziny - zadania w kolejnych fazach, rodzaje kryzysów. Podejście transgeneracyjne - zastosowanie grnogramu poznawaniu rodziny. Mity i rytuały w życiu społecznym i rodzinnym. Rodzaje mitów i ich funkcje. Koncepcja ukrytej lojalności (Koncepcje Boszormeny-Nagy, Spark). Pr5oces separacji/indywiduacji w świetle koncepcji ukrytej lojalności. Problemy wieku dorastania podejściu strategicznym. Propozycje Mediolańskiej Szkoły Terapii Rodzin w pracy z zaburzeniami wieku dorastania. Podjście strukturalne w pracy z rodziną (koncepcja Minuchina). Typologia rodzin i charakterystyczne trudności obserwowane u dzieci. Problemy i zasady w pracy z dorastającymi (specyfika relacji terapeutycznej). Współpraca z rodzinąpacjenta w wieku dorastania. Łączenie terapii indywidualnej i rodzinnej. Praca z rodzinami w koncepcji V.Satir. Zastosowanie Krótkoterminowej Wielopłaszczyznowej Interwencji w kryzysie rodzinnym w diagnozie i terapii systemowej rodziny. Zasady pracy nad kryzysem z zastosowaniem Diagramu Przestrzeni Życiowej Rodziny (koncepcja D. Morstwin). Problemy zwiąane z przemocą w rodzinie. Rodzaje przemocy, ofiary, sprawcy, świdkowie. Praca z rodziną po przemocy. Jelonkiewicz I., (1992). Mity rodzinne. Psychoterapia, nr 1,. May R., (1997) Błaganie o mit. Wyd. Zysk S-ka, Warszawa. Ostoja-Zawadzka K., (1994). Mity rodzinne. Żałoba w rodzinie. W: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red., de Barbaro B., Wyd. Collegium Medicum UJ, Kraków Namysłowska I., (1997). Terapia rodzin. Wyd. Springer PWN, Warszawa. Boszormeny-Nagy I., Spark G., (1973). Invisible loyalities. Reciprocity in generational family therapy. Medical Department, Inc. Hagerstown, Maryland, Harper and Row Publishers,. Kołbik I., (1994). Lojalność rodzinna. W: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red., de Barbaro B., Wyd. Collegium Medicum UJ, Kraków. Mostwin D., (1988). Interwencje opieki społecznej w rodzinach znajdujących się w okresie kryzysów i zmiany. W: Mity i rzeczywistość terapii rodzin, T.I, red. Praszkier R., Wyd. Koło TPD nr 134, przy Osiedlowym Ośrodku Zdrowia „Synapsis”, Warszawa. Simon F., Stierlin H. (1998). Słownik terapii rodzin. Gdańsk. GWP. McGoldrick M., Hines P., Lee E., Petro N.G., (1989). Rytuały żałobne. Jak kultura kształtuje przeżywanie śmierci. W: Mity i rzeczywistość terapii rodzin, T.III, red. Praszkier R., Wyd. Koło TPD nr 134, przy Osiedlowym Ośrodku Zdrowia „Synapsis”, Warszawa Pospiszyl I., (1994). Przemoc w rodzinie. Warszawa. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Bandler R., Grynder J., Satir V. (1999). Zmieniamy się wraz z rodzinami. O zdrowej komunikacji. Gdańsk. GWP. Satir V., (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk. GWP. Satir V., (2000). Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk. GWP.. Stierlin H., Rucker-Embden I., Wetzel N., Wirsching M., (1999). Pierwszy wywiad z rodziną. Gdańsk. GWP. Dutton D., (2001). Przemoc w rodzinie. Warszawa. Grupa Wydawnicza Bertelsman Media. Madanes C., (2002). Przemoc w rodzinie. Psychoterapia sprawców i ofiar. Gdańsk. GWP. dr Maria John-Borys 159 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 9 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY PODSTAWY PSYCHOLOGII ZDROWIA I CHOROBY 94 Rok Semestr System studiów V 9 Liczba godzin wykł 30 30 30 30 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia lab Forma zaliczenia ECTS egzamin egzamin 8 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu w tym: sem ćw brak Celem dydaktycznym zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami zdrowia i choroby. W ramach kursu zostaną uwzględnione aspekty osobowościowe, behawioralne i sytuacyjne mogące wpłynąć pozytywnie lub negatywnie na zdrowie człowieka. Omówione zostaną biopsychospołeczne czynniki m.in. chorób somatycznych, niepełnosprawności fizycznej czy zjawiska bólu. Przedstawione zostaną również zagadnienia związane z opieką nad osobą chorą terminalne. Poruszone też będą problemy etyczne i psychologiczne towarzyszące umieraniu i śmierci oraz zabiegom transplantacyjnym. Zajęcia uzupełniane są dyskusją na podejmowane w czasie wykładów tematy. Podkreślane są praktyczne możliwości wykorzystania treści przedstawianych w ramach zajęć. Stosowane są pomoce dydaktyczne (środki wizualne). Egzamin - pisemny testowy Psychobiologiczne mechanizmy zdrowia i choroby Wieloaspektowe podejście do zjawiska bólu. Pacjent chory terminalnie. Zjawisko umierania i śmierci. Psychologiczne, społeczne i etyczne aspekty zabiegów transplantacyjnych. Psychologiczne aspekty niepełnosprawności fizycznej Psychologiczne problemy w położnictwie i ginekologii. Relacja lekarz-pacjent w ujęciu Larsena i Risora. Obraz własnej choroby i funkcjonowanie w roli pacjenta Subiektywne koncepcje zdrowia. Model zachowania się wobec własnego zdrowia. Wybrane programy promocji zdrowia. Zdrowie publiczne – wybrane zagadnienia. Opieka nad dzieckiem zdrowym i chorym somatycznie Bishop G.D. (2000): Psychologia zdrowia. Zintegrowany umysł i ciało. Wydawnictwo Astrum, Wrocław. Dolińska – Zygmunt G. (2001)(red): Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław Heszen-Niejodek I. (1992):Lekarz i pacjent. Badania psychologiczne. Univeritas, Kraków Heszen I., Sęk, H. (2007): Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa. Lukas W., Gałuszka A., Zarychta A. (1999): Aktualne potrzeby edukacji pediatrycznej w specjalności lekarza rodzinnego. [w] Norska-Borówka I., Lukas W. (red): Wybrane problemy pediatryczne w praktyce lekarza rodzinnego. ZP ŚAM, Katowice. Sheridan Ch.L., Radmacher S.A. (1998): Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Instytut Psychologii Zdrowia, PTP, Warszawa Heszen-Niejodek I. (1990)(red): Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych PZWL, Warszawa Kodeks etyczno-zawodowy psychologa.(1992) , PTP, Warszawa Kübler-Ross E. (1996). Życiodajna śmierć. Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań Salomon P. (2002): Psychologia w medycynie. GWP, Gdańsk Strelau J. (2000) (red): Psychologia Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk dr Anita Gałuszka 160 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 10 PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO UZALEŻNIENIE OD ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH. UZALEŻNIENIE I WSPÓŁUZALEŻNIENIE EMOCJONALNE. PRZEMOC. 95 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia lab Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu w tym: sem ćw 30 15 brak Przekazanie studentom wiedzy z zakresu uzależnień oraz przemocy. Trening podstawowych umiejętności nawiązywania kontaktu, diagnozy oraz terapii osób uzależnionych, ofiar oraz sprawców przemocy. Kolokwium pisemne, obecność, aktywność Studia stacjonarne Treści kształcenia Definicja i diagnoza uzależnienia. Fazy uzależnienia. Stany kliniczne zaburzeń psychicznych i zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych wg ICD-10. Charakterystyka substancji psychoaktywnych. Mechanizmy uzależnienia: nałogowej regulacji uczuć, iluzji i zaprzeczeń, rozpraszania i rozdwajania „ja”, przykłady innych mechanizmów obronnych. Koncepcja uzależnień w ujęciu psychoanalizy, terapii gestalt. Nawroty w uzależnieniu. Formy leczenia; ambulatoryjna, stacjonarne, społeczność, programy substancjalne. Modele terapii uzależnień. Minnesota, osobiste plany terapii. Modele zapobiegania nawrotom picia. Kontakt z pacjentem uzależnionym – diagnoza, motywacja do leczenia, rozpoznawanie mechanizmów uzależnienia. FAS. Współuzależnienie. Podstawy terapii współuzależnienia. Kontakt z osobą współuzależnioną, prowadzenie grupy psychoedukacyjnej. Kontakt z rodzicem osoby uzależnionej. Przemoc. Definicje, mechanizmy psychologiczne. Pomoc ofiarom przemocy. Pomoc sprawcom przemocy. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Definicja i diagnoza uzależnienia. Fazy uzależnienia. Stany kliniczne zaburzeń psychicznych i zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych wg ICD-10. Charakterystyka substancji psychoaktywnych. Mechanizmy uzależnienia: nałogowej regulacji uczuć, iluzji i zaprzeczeń, rozpraszania i rozdwajania „ja”, przykłady innych mechanizmów obronnych. Koncepcja uzależnień w ujęciu psychoanalizy, terapii gestalt. Nawroty w uzależnieniu. Formy leczenia; ambulatoryjna, stacjonarne, społeczność, programy substancjalne. Modele terapii uzależnień. Minnesota, osobiste plany terapii. Modele zapobiegania nawrotom picia. Kontakt z pacjentem uzależnionym – diagnoza, motywacja do leczenia, rozpoznawanie mechanizmów uzależnienia. FAS. Współuzależnienie. Podstawy terapii współuzależnienia. Przemoc. Definicje, mechanizmy psychologiczne. Pomoc ofiarom przemocy. Pomoc sprawcom przemocy. Jellinek E. M. (1987): Stadia nałogu alkoholowego. Nowiny Psychologiczne, 3, 3-20. Mellibruda J., Sobolewska-Mellibruda Z. (2006): Integracyjna psychoterapia uzależnień. Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa. Twerski A. J. (2001): Uzależnione myślenie. Analiza samooszukiwania. Jacek Santorski & Co., Warszawa. Woydyłło E. (2004): Wyzdrowieć z uzależnienia. IPiN. Warszawa. Literatura uzupełniająca Brown S. (1990): Leczenie alkoholików. Rozwojowy model powrotu do zdrowia. PZWL, Warszawa. DeLeon G. (2003): Społeczność terapeutyczna. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa. Gorski T., Miller M. (1991): Jak wytrwać w trzeźwości. IPiN, Warszawa. Gossep M. (1997): Nawroty z uzależnieniach. PARPA, Warszawa. Jampolsky L. (2004): Leczenie uzależnionego umysłu. Jacek Santorski & Co., Warszawa. Maisto S.A., Galizio M., Connors G.J., (2000): Uzależnenia. Zażywanie i nadużywanie. Warszawa. Prowadzący zajęcia mgr Kasper Czech 161 Lp. 96 Rok Semestr System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 10 PSYCHOLOGIA SĄDOWA KRYMINOLOGICZNO-KRYMINALISTYCZNE TEORIE WYBRANYCH PRZESTĘPSTW V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 9 wykł sem ćw lab studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 zaliczenie zaliczenie 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Zapoznanie studentów z ogólnymi i szczegółowymi mechanizmami powstawania przestępstw, roli stresu i agresji w generowaniu zachowań przestępczych i paraprzestępczych a także różnymi kategoriami opiniodawczymi. Zwrócenie uwagi na problemy metodologiczne i warsztatowe w opiniowaniu poczytalności oraz innych typów przestępstw w zależności od mechanizmu ich powstawania. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeniowej, z prezentacją multimedialną schematów opinii psychologicznych, metodologii i metodyka postępowania diagnostycznego w poszczególnych kategoriach spraw. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie - test wiadomości Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Psycholog jako biegły sądowy. Warsztatowe wymagania wobec psychologicznego opiniodawstwa sądowego w świetle pojęcia “wiadomości specjalne”. Rodzaje współpracy biegłego sądowego psychologa z innymi ekspertami. Typy opinii sądowych Kryminologiczno- psychologiczne typologie przestępstw i mechanizmy motywacyjne przestępczości Emocje i ich rola w sterowaniu ludzkim zachowaniem Stres i jego rola w etiologii przestępstw agresywnych Zaburzenia reaktywne w opiniodawstwie biegłego psychologa. Afekt patologiczny. Afekt jako prawne kwalifikacje zaburzenia reaktywnego. Psychologiczna ekspertyza sądowa sprawców młodocianych i recydywistów. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach dotyczących przemocy domowej (p.fizyczna i p.psychiczna Psychologiczna ekspertyza sądowa sprawców zabójstw Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o przestępstwa seksualne Uzależnienie od alkoholu jako przedmiot sądowej diagnozy i opinii psychologicznej Heitzman J (2002). Stres w etiologii przestępstw agresywnych. Kraków. Gierowski J.K., Szymusik A (1996). Postępowonie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. JBuchała K. (1987). Niektóre problemy zabójstwa pod wpływem silnego afektu. Palestra 10-11, ss.123-145. Gaś Z.B. (1981). Współzależność między wybranymi formami agresywności a patologicznymi cechami osobowości. Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne. t 12, ss.119-133. Gierowski J.K. (1993.) Motywacyjna rola lęku w genezie zabójstw. Psychiatria Polska XXVIII, 1, s 5-17. Gierowski J.K (1992). Stan silnego wzburzenia jak przedmiot sądowej ekspertyzy psychologicznej. Palestra 3-4 ss 108-116. Gierowski J.K, Jaśkiewicz – Obydzińska T. (2008). Psychologia w postępowaniu karnym. Lexis Nexis (str333-443) Stanik J.M. (1995). Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo pod wpływem stanu silnego wzburzenia. Z Zagadnień Nauk Sądowych IES. Kraków XXXII ss. 40-43 Stanik J.M. (1997) Psychologiczne opinidawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu. (W:) J.M. Stanik (red) Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego. Gr¢ar M., Jaśkiewicz- Obydzińska T. (1981). Ekspertyza psychologiczna (w:) Markiewicz J. (red.) Ekspertyza sądowa. Warszawa. Ss. 149-175 Heitzman J. (2003) Psychiatria sądowa i orzecznictwo. W: A. Bilikiewicz (red.) Psychiatria. PZWL. Warszawa Kosewska A., Kosewski M. (1976). Osobowościowe wyznaczniki zachowań przestępczych: Dojrzewanie przestępcze i jego terapeutyka W: A.Podgórecki (red.) Zagadnienia patologii społecznej. Warszawa Leszczyński J. (1992) Zabójstwo na tle seksualnym. Warszawa Łukaszewski W (2002). Motywacja w najważniejszych systemach teoretycznych (w:) Strelau J. (red) Psychologia. Podręcznik akademicki t 2. Maslow A. (1990). Motywacja a osobowość. Warszawa Pastwa - Wojciechowska B. (2002). Wybrane problemy orzecznictwa sądowo psychologicznego w sprawach karnych. Gdańsk Wyd UG Pospiszyl I, Szczepanik R., (2007). Zachowania dewiacyjne nieletnich dziewcząt i kobiet. Łódź Urban B. (2001) Osobowościowe i społeczne predykatory zachowań przestępczych. W: B. Urban (red.) Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków dr Agnieszka Roszkowska 162 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 10 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI PROBLEMY I PATOLOGIE PRACY: PROFILAKTYKA I SPOSOBY USUWANIA 97 Rok Semestr Ssystem studiów System studiów V 9 Liczba godzin wykł w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS 3 studia stacjonarne 30 30 zaliczenie studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Brak Założenie i cele przedmiotu Rozwijanie umiejętności diagnozowania psychologicznych problemów pracowników, eliminowania ich przyczyn, minimalizowania ich niekorzystnych efektów poprzez budowanie tzw. „zdrowych organizacji”. Planowanie działań profilaktycznych i zaradczych. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Aktywizacja studentów – wykorzystanie elementów pracy warsztatowej. Analizy przypadków, tworzenie propozycji programów profilaktycznych i zaradczych. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie - test wiadomości oraz praca zaliczeniowa Studia stacjonarne Treści kształcenia Praca jako forma aktywności człowieka. Rola pracy w życiu człowieka – praca jako sens życia. Postawy wobec pracy. Zagrożenia podmiotowości człowieka w pracy. Wpływ pracy na zdrowie człowieka. Stres w pracy - praca jako źródło stresu. Choroby psychosomatyczne. Zjawisko wypalenia zawodowego. Uzależnienie od pracy – pracoholizm jako postawa wobec pracy oraz źródło ucieczki od rzeczywistości. Patologiczne formy radzenia sobie z sytuacjami trudnymi w pracy. Alkoholizm, narkomania. Konflikty w pracy – źródła i konsekwencje. Problemy i patologie władzy – rywalizacja, mobbing, agresja i przemoc. Problemy związane z utratą i zagrożeniem utratą pracy. Problemy związane z końcem kariery zawodowej. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Praca jako forma aktywności człowieka. Rola pracy w życiu człowieka – praca jako sens życia. Postawy wobec pracy. Zagrożenia podmiotowości człowieka w pracy. Stres w pracy - praca jako źródło stresu. Choroby psychosomatyczne. Zjawisko wypalenia zawodowego. Uzależnienie od pracy – pracoholizm jako postawa wobec pracy oraz źródło ucieczki od rzeczywistości. Patologiczne formy radzenia sobie z sytuacjami trudnymi w pracy. Alkoholizm, narkomania. Konflikty w pracy – źródła i konsekwencje. Problemy i patologie władzy – rywalizacja, mobbing, agresja i przemoc. Bańka, A. (1996): Psychopatologia pracy. Poznań: Gemini S.C. Cameron, K. S., Quinn, R. E. (2003). Kultura organizacyjna – diagnoza i zmiana. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Retowski, S.(2003): Pracoholizm – próba teoretycznego zdefiniowania zjawiska. W: Wojcieszke, B., Plopa, M. (red.) Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” Sęk, H. (2000)(red.). Wypalenie zawodowe, Warszawa: PWN. Sikorski, Cz. (2006). Kultura organizacyjna. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck. Bańka, A. (2000): Psychologia pracy. [w] Strelau, J. (red) Psychologia, T.3. Gdańsk: GWP Chmiel, N (2003): Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk GWP Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin. Ratajczak, Z. (1995) (red). Bezrobocie. Psychologiczne koszty transformacji. Katowice: Wydawnictwo UŚ mgr Artur Łoskot 163 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. V 9 Rok Semestr studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł 30 15 Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia w tym: sem ćw specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 10 PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY PROKREACJI 98 System studiów Instytut Psychologii brak Zapoznanie studentów z biologicznymi, kulturowymi i społecznymi aspektami prokreacji. Dostarczenie wiedzy na temat podstawowych osiągnięć rozwojowych w okresie prenatalnym, czynników zaburzających rozwój płodu, możliwości oddziaływania na dziecko w wewnątrzmacicznej fazie jego rozwoju (pedagogika prenatalna). Przedstawienie ciąży jako kryzysu rozwojowego (zmiany w bio-psycho-społecznym funkcjonowaniu przyszłych rodziców, zmiany w związku). Zapoznanie z psychologicznymi aspektami porodu. Dostarczenie wiedzy na temat podstawowych aspektów diagnostyki prenatalnej, niepowodzeń prokreacyjnych oraz ciąży zagrożonej i psychologicznych konsekwencji sztucznego przerywania ciąży. Zapoznanie z podstawami pomocy psychologicznej w psychologii prokreacyjnej. Wdrożenie do stosowania wiedzy i podstawowych umiejętności psychologicznych (diagnoza, wsparcie) w kontakcie z przyszłymi rodzicami (szeroko pojęta psychoprofilaktyka rozwoju) oraz osobami z niepowodzeniami prokreacyjnymi. Zastosowanie metod: podających, problemowych, eksponujących i praktycznych. Zaliczenie (praca zaliczeniowa - empiryczna) Status metodologiczny psychologii prokreacyjnej. Biologiczne, kulturowe i społeczne aspekty prokreacji. Rozwój psychofizyczny dziecka w okresie prenatalnym. Czynniki warunkujące rozwój dziecka w okresie prenatalnym. Elementy pedagogiki prenatalnej. Bio-psycho-społeczne funkcjonowanie kobiety (matki) w sytuacji oczekiwania na narodziny dziecka. Psycho-społeczne funkcjonowanie mężczyzny (ojca) w sytuacji oczekiwania na narodziny dziecka. Psychologiczne aspekty porodu. Psychologiczne aspekty diagnostyki prenatalnej. Niepowodzenia prokreacyjne oraz ciąża zagrożona. Psychologiczne konsekwencje sztucznego przerywania ciąży. Pomoc psychologiczna w psychologii prokreacyjnej. Bielawska-Batorowicz E., (2006). Psychologiczne aspekty prokreacji. Katowice. Bielawska-Batorowicz E., Kornas-Biela D., (red.) (1992). Z zagadnień psychologii prokreacyjnej. Lublin. Kornas-Biela D., (2002). Wokółpoczątku życia ludzkiego. Warszawa, PAX. Eisenberg A., Markoff S.E., (1998). W oczekiwaniu na dziecko.Poznań, Rebis. Bielawska-Batorowicz E. (1987). Ciąża i poród w świetle badań psychologicznych. Przegląd Psychologiczny, 3, 679695. Breinholst W. (1989). Jak cało i zdrowo przyszedłem na świat, Warszawa, PZWL Bullinger H. (1997). Mężczyzna czy ojciec? Warszawa, Niezal. Oficyna Wyd Fijałkowski W. (1985). Dar rodzenia. W-wa, PAX Fijałkowski W. (1996). W szkole rodzenia, Gdańsk Fijałkowski W. (1996). Ojcostwo na nowo odkryte. Pelplin, Wyd. Diecezjalne Kończewska Z. (1992). Wpływ czynników egzogennych i endogennych na rozwój psychofizyczny dziecka w okresie prenatalnym W: Biela A. (red.), Problemy współczesnej psychologii, PTP, Lublin, s. 245-261 Kornas-Biela D. (1992). Kształtowanie się przywiązania matki i dziecka w prenatalnym okresie jego rozwoju [w]: A. Biela (red.), Problemy współczesnej psychologii, PTP, Lublin, s. 249-259 Kornas-Biela D. (1993). Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy. W: Rocławski B. (red). Opieka logopedyczna od poczęcia. Biblioteczka logopedyczna, Gdańsk Kornas-Biela D. (1995).Psychologia prenatalna a psychologia rozwojowa. Kilka uwag metodologicznych. W: Biela A., Brzeziński J., Marek T. (red.) Społeczne, eksperymentalne i metodologiczne konteksty procesów poznawczych człowieka, Poznań, Wyd. Fundacji Humaniora, s. 337-257 164 Kornas-Biela D. (1995). Z zagadnień psychologii rodziny w okresie ciąży. W: Rodzina i prokreacja: materiały z konferencji, Popowo 8-9.12.1994, W-wa, 37-52. Kornas-Biela D. (1998). Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje przerywania ciąży. Przegląd Psychologiczny, T. 31, nr 2, s. 467-487 Lewis D. (1988). Jak wychować zdolne dziecko. W-wa, PZWL Maciarz A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych, W-wa, Wyd. Akad. „Żak”, s. 9-23 Mierzwiński B. (1996). Teoretyczne podstawy doradztwa rodzinnego. Mężczyzna jako mąż i ojciec. Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego, 2 (5), 5-32 Nitecka E. (1992). Dialog z dzieckiem w wewnątrzmacicznej fazie życia W: Problemy współczesnej psychologii, PTP, Lublin, s.261-267 Relier J. P. (1994). Pokochaj je nim się narodzi. O więzi matka-dziecko przed urodzeniem, W-wa Wyd. Ancher Radochoński M. (1996). Wpływ pierwszej ciąży na zaburzenia relacji w małżeństwie. Problemy Rodziny,5, 17-26 Rostowski J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa, W-wa, PZWL Summersgill P. (1995). Rodzący mężczyzna, czyli odwet odepchniętych ojców. W: Aleksander J. (red.). Praktyka położnicza. W-wa, PZWL Szczawińska M. (2000). Razem czy osobno? Poród rodzinny, Kraków, Wyd AZ Prowadzący Zajęcia dr Marianna Dąbrowska-Wnuk 165 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 10 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY ZASTOSOWANIE PSYCHOLOGII W MEDYCYNIE 2 99 V 9 Rok Semestr System studiów Liczba godzin studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Lp. 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu wykł w tym: sem ćw brak Nabycie teoretycznych podstaw do pracy z pacjentami objętymi oddziaływaniami medycyny pozapsychiatrycznej; Umiejętność dostrzegania problemów etyczno-prawnych, z którymi psycholog może się spotkać w trakcie swojej pracy na gruncie medycyny pozapsychiatrycznej. Prezentacje multimedialne, dyskusja na podstawie literatury Zaliczenie na ocenę Rola psychologa w obszarze medycyny pozapsychiatrycznej. Terapia psychologiczna w chorobach somatycznych. Praca badawcza psychologa w medycynie. Psychologiczne aspekty opieki zdrowotnej. Prawa i autonomia pacjenta w systemie opieki zdrowotnej Problemy etyczne we współczesnej medycynie. Psychologia w zastosowaniu do chirurgii naprawczej Psychologia w zastosowaniu do chirurgii estetycznej. Psychologia w zastosowaniu do stomatologii. Rola psychologa na oddziale geriatrycznym w kontekście szerokich uwarunkowań problemów starzenia się i starości. Techniki wykorzystywane w diagnozie otępienia. Geriatryczna Skala Oceny Depresji - GDS; Krótka Ocena Stanu Psychicznego (Mini-Mental State Examination); Techniki wykorzystywane w diagnozie otępienia. Test Rysowania Zegara; Skala Samoobsługi - PSMS (Physical Self Maintenance Scale); Skala Codziennego Funkcjonowania – ADL. Boratyńska M, Konieczniak P. (2001) Prawa pacjenta. Wydawnictwo Difin, Warszawa. Brehant J. (1993). Thantos. Chory i lekarz w obliczu śmierci. Ancher, Warszawa. Dolińska-Zygmunt G. (Red.). Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2001. Heszen-Niejodek I. (red.) (1990) Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych. PZWL, Warszawa. Heszen I., Sęk. H. (2007). Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa. Hollender M. (red.) (1987). Psychologia w praktyce lekarskiej. PZWL, Warszawa. Sheridan C.L., Radmacher S.A. (1998). Psychologia zdrowia. Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa. Bilikiewicz A., Barcikowska M., Kądzielawa i in. (1999). Stanowisko grupy ekspertów w sprawie zasad diagnozowania i leczenia otępienia w Polsce (IGERO). W: Rocznik Psychogeriatryczny, 1/II, str. 105-151. Tanasiewicz M., Bednarski J., Mateusiak J. (2007). Jedna relacja – wiele perspektyw. Wyznaczniki współpracy lekarz dentysta – pacjent” współautorstwo W: Magazyn Stomatologiczny, 7-8, 2007, 28-31. Tanasiewicz M., Górnik-Durose M., Mateusiak J., Sikora T., Bednarski J., Rudnicka P, Gwozdecka-Wolniaszek E., Wojtyna E.(2007).Psychologiczne aspekty satysfakcjonującej współpracy dentysty z pacjentem. Część I. Poszukiwanie informacji. W: Nowa Stomatologia 4. Tanasiewicz M., Górnik-Durose M., Mateusiak J., Sikora T., Bednarski J., Rudnicka P, Gwozdecka-Wolniaszek E., Wojtyna E. (2007). Psychologiczne aspekty satysfakcjonującej współpracy dentysty z pacjentem. Część II. Jaki musiałby być dentysta, którego polecił(a)byś swojemu przyjacielowi. W: Nowa Stomatologia 4. Tobiasz-Adamczyk Beata (2002). Relacje lekarz-pacjent w perspektywie socjologii medycyny Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Wroński K., Cywiński J., Depta A., Bocian R., Dziki A. (2009). PRAWO I ETYKA W MEDYCYNIE Czy pacjenci są informowani przez lekarzy o stopniu ryzyka proponowanego zabiegu operacyjnego? Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 6 (3): 307–312 Wroński K, Cywiński J, Okraszewski J, Bocian R. (2008). Autonomia pacjenta w opiece zdrowotnej. Ginekologia Praktyczna 1: 22-26. dr Joanna Mateusiak Wydział Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA 166 Pedagogiki i Psychologii I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO POMOC PSYCHOLOGICZNA MAŁŻEŃSKA I RODZINNA 100 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 wykł w tym: sem ćw 30 lab Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Przygotowanie teoretyczne do rozpoznawania problemów psychologicznych małżeńskich i rodzinnych z perspektywy konfliktów i kryzysów w cyklu życia rodzinnego (ze szczególnym uwzględnieniem kryzysu rozwodowego). Przygotowanie teoretyczne do wykorzystania w praktyce różnych metod i technik niesienia pomocy psychologicznej, trapii par, mediacji rodzinnych oraz umiejętności organizowania grup wsparcia. Poznanie wybranych założeń teoretycznych dotyczących pracy terapeutycznej i mediacyjnej z małżeństwami Założenie i cele przedmiotu i rodzinami w konflikcie oraz zasad udzielania wsparcia. Umiejętność oszacowania możliwości udzielenia małżeństwu pomocy terapeutycznej (wskazania i przeciwwskazania dla terapii małżeńskiej) oraz mediacyjnej wskazania i przeciwwskazania dla mediacji). Przewidywanie kierunków pracy terapeutycznej w pracy z parami małżeńskimi i rodzinami. Przećwiczenie podstawowych umiejętności potrzebnych do pracy terapeutycznej z konkretnymi problemami małżeńskimi, umiejętności przydatnych w pracy mediacyjnej oraz organizowaniu grup wsparcia. Dyskusje na podstawie przeczytanej literatury, gry symulowane, treningi umiejętności według opracowanego sceMetody dydaknariusza, case study, ćwiczenia w małych podgrupach, komentarze osoby prowadzącej dotyczące analizy ćwiczeń tyczne (opcjonalnie) praktycznych, nacisk na metody interaktywne podczas zajęć. Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura Zaliczenie na ocenę: obecność na zajęciach, ocena stopnia przygotowania do poszczególnych zajęć, kolokwium Cele terapii małżeńskiej i rodzinnej. Mity małżeńskie i ich rola w podtrzymywaniu związków małżeńskich. Wzajemna manipulacja w małżeństwie. Wskazania i przeciwskazania dla terapii par. Czynniki mogące mieć wpływ na przebieg terapii. Diagnoza par dla celów terapeutycznych. Konflikt w małżeństwie a równowaga sił pomiędzy partnerami. Charakterystyka par tworzących udane vs. nieudane związki wg Gottmana. Ocena dominacji, zaufania i intymności między partnerami. Sposoby rozwiązywania problemu. Rozwiązywanie konfliktów – bariery współpracy. Komunikacja między małżonkami /treningi/. Konflikty małżeńskie w sytuacji separacji i rozwodu – przyczyny i mechanizmy. Konflikty małżeńskie w sytuacji rozwodu – a co z dziećmi? Czy mówić dzieciom o rozwodzie? Problemy rozwodzących się rodziców. Relacje między rodzicami a dziećmi po rozwodzie. Przebieg procesu terapii małżeńskiej oraz błędy w prowadzeniu terapii małżeństw; terapia par doświadczających umiarkowanych trudności. Terapia par doświadczających umiarkowanych trudności – kierunki i metody pracy; opór wobec terapii. Mediacje rodzinne w sytuacji rozwodu. Procedura mediacji a typy spraw podlegające mediacjom rodzinnym. Rozwój mediacji rodzinnych za granicą i w Polsce. Mediacje rodzinne – ocena zdolności do mediacji, etapy procesu mediacji i techniki pracy. Mediacje a przemoc domowa. Funkcjonowanie grupy wsparcia – rodzaje wsparcia i zasadnicze kierunki prowadzenia grupy wsparcia. Problemy wypalenia w pracy zawodowej. Problemy etyczne związane z udzielaniem pomocy psychologicznej. Neutralność osoby pomagającej rodzinie (mediatora, terapeuty rodzinnego). Aspekty etyczne w w procesie pomagania. Beisert, M., (2000). Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Crane, D. Russel, (2002). Podstawy terapii małżeństw. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Crosby J.F., (red.), (1998). Kiedy jedno chce odejść – terapia związków małżeńskich. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Fengler, J., (2000). Pomaganie męczy. Wypalenie w pracy zawodowej. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk. Goldenberg H., Goldenberg I., (2006) Terapia rodzin. Kraków: Wyd. U.J. Grzesiuk, L., (2005) (red.). Psychoterapia: Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Kratochvil S., (2006). Terapia małżeńska. Gdańsk: Wydawnictwo Medyczne Via Mediaca. Kottler, J.A., (2003). Opór w psychoterapii. Jak pracować z trudnym klientem? Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Przybyła-Basista, H. (2006). Mediacje rodzinne w konflikcie rozwodowym: Gotowość i opór małżonków a efektywność procesu mediacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Adamczyk M. (1995). Nieprofesjonalne grupy wsparcia psychicznego dla osób z chorobą nowotworową. W: B. Waligóra (red.). Elementy psychologii klinicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 47-56. 167 uzupełniająca Prowadzący zajęcia Bandler R., Grinder, J., Satir, V. (1999). Zmieniamy się wraz z rodzinami. Gdańsk: GWP (cz. II). Barbaro de, B. (red.) (1997). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Collegium Medicum UJ, Kraków. Cecchin G. (1995). (red.) Mediolańska szkoła terapii rodzin. Kraków: Collegium Medium UJ, s. 20-21; 23-32; 36-39; 46-47. Cieślak M., Cieślak K. (1988). Problem wzajemnej manipulacji i samoaktualizacji w małżeństwie. Zdrowie Psychiczne, nr 3-4, 104-114. Dobrzańska-Socha B. (1992). Propozycja profesjonalnego prowadzenia grup wsparcia. Nowiny Psychologiczne, nr 2, 77-87. Ellis A. (1998). Terapia krótkoterminowa – lepiej, głębiej, trwalej. Gdańsk: GWP. Freeman D.R. (1991). Kryzys małżeński i psychoterapia. Warszawa: PWN. Gottman J.M. (2006). Siedem zasad udanego małżeństwa. Kraków: Wyd. U.J. Grzesiuk L. (1987). Zjawisko oporu w terapii rodzin. Nowiny Psychologiczne, nr 1, s. 96-102. Grzesiuk L. (red.) (1994). Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy. Warszawa: PWN. Grzesiuk L. (2005). Zjawisko oporu pacjenta przed zmianą. W: Grzesiuk, L., (red.), Psychoterapia: Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, roz. 11, s. 408-411. Grzesiuk L. (red.) 2005). Psychoterapia: Teoria. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Grzesiuk L. (red.) (2006). Psychoterapia: Badania i szkolenie. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Grzesiuk L. (red.) (2006). Psychoterapia: Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA. Huflejt-Łukasik M. (2006). Problemy etyczne w psychoterapii. W: L.Grzesiuk (red.), Psychoterapia: Badania i szkolenie. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, roz. 27. James B. E. (1998). Terapia małżeńska spolaryzowanych par. W: Crosby J.F., (red.). Kiedy jedno chce odejść – terapia związków małżeńskich. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Roz. 8, 182-196. Jelonkiewicz I. (1992). Radzenie sobie rodziców z chorobą dziecka. Nowiny Psychologiczne, nr 4, 101-108. Król- Fijewska M. (1992). Stanowczo, łagodnie, bez lęku. Warszawa. Intra, s. 74-82 (wykład 10) Namysłowska I. (1997). Terapia rodzin. Warszawa, Springer PWN. Oates W.E. (1998). Terapeutyczna blokada w sytuacji zagrożenia rozwodem. W: J.F. Crosby (red.), Kiedy jedno chce odejść – terapia związków małżeńskich. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Roz. 8, 149-167. Przybyła H. (1994). Mediacja małżeńska w sprawach rozwodowych. W: J. Stanik (red.), Wybrane metody diagnostyki i interwencji psychologicznej w sądowych sprawach rodzinnych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 1446, Katowice, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, 84-106. Przybyła-Basista H. (2002). Proces mediacji rodzinnych – od teorii do praktyki, Mediator, nr 21, 5-23 Przybyła-Basista H. (2003a). Wpływ zmian w prawodawstwie rodzinnym na świecie na rozwój praktyki mediacyjnej. Mediator, nr 24, 5-18. Przybyła-Basista H. (2004). Rozwiązywanie konfliktów przez pary małżeńskie w sytuacji rozwodowej. W: K. Popiołek (red.), Kryzysy, katastrofy, kataklizmy. T.II. Zjawiska współczesnej cywilizacji. Poznań: Wydawca Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, s. 175-189. Satir V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Schuerger J. (1991). Rozumienie i kontrolowanie złości. Nowiny Psychologiczne, nr 5-6, 25-52. Sęk H. (1998). Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki. W: H. Sęk (red.). Społeczna psychologia kliniczna, cz.III, roz. 7, Warszawa: PWN. Sęk H. (2001). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, roz. 8, 12., s. 265269 (podroz. 12.2.1. wsparcie społeczne – wybrane zagadnienia). Tryjarska B., 1994. Terapia rodzinna. W: Grzesiuk L. (red.), Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, roz. 7. Tryjarska B., (2006). Terapia rodzin. W: Grzesiuk L. (red.), Psychoterapia: Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA, cz.II, roz 5-10. Ury W. (1998). Odchodząc od nie. Negocjowanie od konfrontacji do kooperacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 23-47. Walker W. (2001): Przygoda z komunikacją. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Wallerstein J.S., Blakeslee S. (2005). Rozwód, a co z dziećmi? Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo. Wallerstein J. Balkeslee S. (2006). Druga szansa. Mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie. Kielce: Charaktery. Dr hab. Hanna Przybyla-Basista 168 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PSYCHOLOGICZNA PRACA Z GRUPĄ 101 Rok Semestr System studiów V 9 Liczba godzin studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 brak Przedstawienie studentom podstawowej wiedzy z zakresu psychologicznej pracy z grupą, dotyczącej problematyki podstawowych założeń i zasad pracy w grupie, diagnozy i technik interwencji psychologicznej w zróżnicowanych grupach osób, szukających pomocy psychologicznej w różnych instytucjach i placówkach społecznych. Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem techniki warsztatowej i elementów seminarium. Zaliczenie n aocenę - aktywność własna na zajęciach, kolokwium Psychoterapia a inne formy pomocy pomocy psychologicznej udzielanej przze człowieka w sytuacji profesjonalnej zależności wobec drugiej osoby: - podstawowe zasady stosowania psychoterapii i pomocy psychologicznej, r5ozumienie zróżnicowania pomędzy specjalistyczną psychoterapią, profesjonalną i nieprofesjonalna pomocą psychologiczną, - relacja pomocy psychologicznej – główne wskazania do etycznego i konstruktywnego prowadzenia rozmowy (dialogu) w kontakcie z drugim człowiekiem zgłaszającym się w sytuacji dla niego trudej po szeroko rozumianąpomoc Wprowadzenie w podstawowe zagadnienia pracy z grupą - przegląd różnych rodzajów grup (poradnictwo grupowe, treningi, grupy rozwoju osobostetgo, samopomocy, terapeutyczne) Cechy osobowe terapeuty grupowego i umiejętności związane z prowadzeniem grup - etyczne i profesjonalne zasady pracy w grupie (po stronie terapeuty i członków grupy) - znaczenie porozumienia pomiędzy osobami współudzielającymi pomocy psychologicznej dla efektywnego jej przebiegu - przeciwwskazania do pracy w grupie terapeutycznej, treningowej Proces grupowy i fazy jego rozwoju -praca warsztatowa - tworzenie się grupy (nabór i kwalifikacja uczestnikóo) - pomoc klientom w wyborze odpowiedniej grupy - praktyczne zasady tworzenia grup (wielkość, miejsce, czas trwania) - praca w fazie konfliktu i oporu - stadium przejściowe - stadium konstruktywnej pracy grupowej - faza kończenia procesu grupowego Prezentacja podstawowych technik terapeutycznych i treningowych w pracy ze zróżnicowanymi grupami osób (techniiki psychorysunku, wizualizacji, psychodramy) - praca warsztatowa Zastosowanie gier i zabaw grupowych jako sposób na poznanie problematyki grupowej i indywidualnej człowieka szukającego pomocy. Psychodrama grupowa – tematy i obrazy w grze grupowej jako przykład diagnozy i pomocy w korektywnych oddziaływaniach psychologicznych (zastosowanie konkretnych gier).Elementy treningu asertywności. Corey M.S., Corey G. (1995). Grupy. Zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej. Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości. Bernard H.S., Mackenci K.R. (2000). Podstawy terapii grupowej. GWP Gdańska. Oster G.D. (2002). Rysunek w psychoterapii. GWP Gdańsk. Roine E. (2005). Psychodrama. Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia 15 lab specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu wykł w tym: sem ćw dr Bernadetta Izydorczyk 169 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA SĄDOWA PSYCHOLOGICZNA EKSPERTYZA SĄDOWA W SPRAWACH KARNYCH DOROSŁYCH 102 V 9 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Studia stacjonarne Założenie i cele przedmiotu Zapoznanie studentów z przepisami prawa regulującymi opiniowanie sądowopsychologiczne, ogólnymi i szczegółowymi kategoriami opiniodawczymi. Zwrócenie uwagi na problemy metodologiczne i warsztatowe w opiniowaniu przestępstw grupowych oraz w opiniowaniu poczytalności. Studia niestacjonarne Zapoznanie studentów z ogólnymi i szczegółowymi kategoriami opiniodawczymi. Zwrócenie szczególnej uwagi na problemy metodologiczne i warsztatowe w opiniowaniu przestępstw grupowych oraz w opiniowaniu poczytalności. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie – kolokwium, dwie prace zaliczeniowe Studia stacjonarne Treści kształcenia Psychiatra, psycholog i seksuolog jako biegły w świetle przepisów prawa polskiego. Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry. Problemy diagnostyczne i kompetencyjne w opiniowaniu poczytalności. Opiniowanie psychologiczno – psychiatryczne o poczytalności sprawcy; ograniczona i zniesiona poczytalność. Główne problemy opiniodawcze w sprawach afektu fizjologicznego i patologicznego. Stan silnego wzburzenia jako kategoria opiniodawcza. Modele rekonstrukcji stanu silnego wzburzenia. Diagnoza motywacji sprawcy przestępstwa. Psychologiczne i psychiatryczne problemy opiniowania w sprawach zabójstw. Osobowościowe i sytuacyjne tło zabójstw w afekcie (problemy diagnostyczne, metodologiczne i warsztatowe). Profilowanie psychologiczne nieznanych sprawców zabójstw. Psychologiczna analiza zachowań przestępczych i wiktymologicznych, jako szczególna kategoria opiniodawcza. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Psychiatra, psycholog i seksuolog jako biegły w świetle przepisów prawa polskiego. Etyczno – zawodowe problemy biegłego sądowego psychologa i psychiatry. Problemy diagnostyczne i kompetencyjne w opiniowaniu poczytalności. Opiniowanie psychologiczno – psychiatryczne o poczytalności sprawcy. Główne problemy opiniodawcze w sprawach afektu fizjologicznego i patologicznego. Modele rekonstrukcji stanu silnego wzburzenia. Diagnoza motywacji sprawcy przestępstwa. Psychologiczne i psychiatryczne problemy opiniowania w sprawach zabójstw. Osobowościowe i sytuacyjne tło zabójstw w afekcie (problemy diagnostyczne, metodologiczne i warsztatowe). Gierowski J.K., Jaśkiewicz – Obydzińska T., Najda M. (2008), Psychologia w postępowaniu karnym, LexisNexis, Warszawa. Lubelski M.J., Stanik J.M., Tyszkiewicz L. (1985) Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Marten Z. (1990). Wstęp do psychologii sądowej. Majchrzyk Z. (2001). Nieletni, młodociani i dorośli sprawcy zabójstwa. Analiza procesów motywacyjnych i dyspozycji osobowościowej. Majchrzyk Z. (1995). Motywacje zabójczyń. Paprzycki L.K. (1995) Opiniowanie sądowe psychiatryczne w postępowaniu karnym w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego. Prokuratura i Prawo, nr 7-8. Rutkowski R., Majchrzyk Z. (1998) Teoria i praktyka oceny poczytalności. Stanik J.M. (1985) Problemy psychologiczno – psychiatryczne w procesie karnym. Stanik J.M. (1997) Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego. Stanik J.M. (1997) Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o zabójstwo z afektu. 170 Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Stanik J.M., Majchrzyk Z. (2001) Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych. Tarnawski M. (1995) Zabójstwa uprzywilejowane, a problematyka poczytalności, Psychiatria Polska, nr 1. Widła T. (1992) Ocena dowodu z opinii biegłego. Stanik J.M., Przybyła H. (1980) Opinia biegłego psychologa w sprawach karnych nieletnich. Ackerman M.J. (2005). Podstawy psychologii sądowej. Ciosek M. (2001) Psychologia sądowa i penitencjarna. Memon A., Vrij A., Bull R. (2003) Prawo i psychologia mgr Bartosz Wojciechowski 171 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI KARIERA I ROZWÓJ ZAWODOWY. 103 ELEMENTY DORADZTWA ZAWODOWEGO I ZAWODOZNAWSTWA Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin brak Zapoznanie słuchaczy ze zmianami w strukturze aktywności zawodowej w aspekcie zmian na rynku pracy Poznanie uwarunkowań nowego i starego modelu kariery Poznanie problematyki planowania kariery indywidualnej i zarządzania karierą w organizacji Nabycie umiejętności prowadzenia orientacji zawodowej i poradnictwa zawodowego w formie indywidualnej i grupowej z wykorzystaniem elementów zawodoznawstwa Zapoznanie studentów z problematyką kariery i sukcesu i ich negatywnych konsekwencji dla podmiotu. praca w grupach oraz indywidualna, metody aktywizujące podczas zajęć zaliczenie na podstawie kolokwium, aktywności oraz prac przygotowywanych na zajęcia Znaczenie pracy dla podmiotu, zmiany w strukturze i charakterze pracy zawodowej – stary i nowy model kariery. Przegląd wybranych teorii rozwoju zawodowego i kariery. Problematyka planowania kariery indywidualnej i w organizacji. Teoria i praktyka zawodoznawcza. Przebieg i planowanie kariery zawodowej. Diagnoza predyspozycji zawodowych. Skuteczne metody prowadzenia orientacji zawodowej. Prowadzenie poradnictwa zawodowego w formie indywidualnej. Grupowe formy poradnictwa zawodowego. Procedury i techniki wspomagające rozwój, przegląd instrumentów walki z bezrobociem. Problematyka poruszania się po rynku pracy. Rola i znaczenie sukcesu w życiu człowieka. Adamiec M., Kożusznik B. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków: Akade. Bańka A. (2006). Kapitał kariery – uwarunkowania, rozwój i adaptacja do zmian organizacyjnych oraz strukturalnych rynku pracy [w:] Z. Ratajczak, A. Bańka, E. Turska, Współczesna psychologia pracy i organizacji. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Chojnacki W., Balasiewicz A. (2006). Człowiek w nowoczesnej organizacji. Wybrane problemy doradztwa zawodowego i personalnego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Chmiel N. (2002). Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk: GWP. Grzeszczyk E. (2003). Sukces: amerykańskie wzory- polskie realia. Warszawa: Wyd. IF i S PAN. Paszkowska-Rogacz A. (2009). Doradztwo zawodowe. Wybrane metody badań. Warszawa: Difin. Penc J. (2001). Kreowanie zachowań w organizacji: konflikty i stresy pracownicze, zmiany i rozwój organizacji. Warszawa: Placet. Pisula D. (2009). Poradnictwo kariery przez całe życie. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Strykowska M. (2002), Zawód – praca – kariera. Dynamika zmian w funkcjonowaniu współczesnych organizacji. W: M.Strykowska (red.), Współczesne organizacje. Wyzwania i zagrożenia. Poznań. Ścibiorek Z. (2009). Dylematy rozwoju zawodowego, Warszawa : Wydawnictwo PTM. Wojtasik B. (1997). Warsztat doradcy zawodu, Warszawa: PWN. Zawadzki B. (1995). Orientacja i poradnictwo zawodowe. Radom. Adamiec M., Kożusznik B. (2001). Sztuka zarządzania sobą. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Czerw A., Cisek S. (2003). Czynniki osobowościowe w planowaniu kariery. W: S.A.Witkowski (red.), Psychologiczne wyznaczniki sukcesu w zarządzaniu, t.VI. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Gut R., Piegowska M., Wójcik B. (2008). Zarządzanie sobą. Warszawa: Difin. Jurkowski R. (2001). Zarządzanie personelem. Dom Wydawniczy ABC. Lees J. (2008). Jak zapewnić sobie awans. Podręcznik rozwoju kariery. Kraków: Oficyna a Wolters Kluwer business. Makin P., Cooper C., Cox C. (2000). Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy. Warszawa: PWN. Stoner J.A. (1999). Kierowanie. PWE, Warszawa. Mgr Michał Brol 172 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia 30 w tym: sem ćw 30 15 15 Liczba godzin wykł lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie 3 zaliczenie specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY WARTOŚCI PREFEROWANE PRZEZ DZIECI I DORASTAJĄCYCH 104 Rok Instytut Psychologii brak Podstawowym celem zajęć jest przybliżenie zagadnień związanych z problematyką psychologii wartości: sposobu rozumienia pojęcia wartość, teorii wartości, przebiegu rozwoju indywidualnej hierarchii wartości - uwarunkowań oraz kierunków rozwoju, znaczenia wartości dla rozwoju osobowości. Planowane efekty kształcenia to: umiejętność posługiwania się podstawowym aparatem pojęciowym, krytycznej analizy tekstów, stosowania pojęć psychologii wartości do analizy przejawów zjawisk związanych z metapatologią wartości, rozumienie i wyjaśnianie procesu powstawania indywidualnej hierarchii wartości w kontekście procesu transmisji międzypokoleniowej - rozumienie wzajemnych związków między przebiegiem rozwoju hierarchii wartości a kontekstem kulturowo – społecznym; umiejętność planowania badań i stosowania metod adekwatnych do poziomu rozwoju osób badanych. Aplikowanie wiedzy teoretycznej z zakresu psychologii wartości do wyjaśniania zachowań dzieci i dorastajcych Projektowanie i przeprowadzanie badań z wykorzystaniem poznanych technik i narzędzi badań zaliczenie Rozumienie pojęcia wartość Teorie wartości ( Rokeach, Scheler ) Wartości a potrzeby, motywy i postawy Klasyfikacje wartości Uwarunkowania rozwoju indywidualnej hierarchii wartości Tworzenie indywidualnej hierarchii wartości jako zadanie rozwojowe System rodzinny a nabywanie wartości przez dziecko Transmisja międzypokoleniowa wartości Znaczenie kontaktów z znaczącymi dorosłymi Metody badania wartości – deklaracja a realizacja wartości Skala wartości Rokeacha Skala Wartości Schelerowskich Metapatologie wartości – ujęcie Maslowa Brzezińska A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa_ Scholar. Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B., (2008). Psychologia rozwoju człowieka, w: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia – podręcznik akademicki. Brzozowski P. (2007): Wzorcowa hierarchia wartości – polska, europejska czy uniwersalna. Psychologiczne badania empiryczne. Lublin – UMCS. Misztal M. (1980). Problematyka wartości w socjologii . Warszawa – PWN. Psychologiczne portrety człowieka (2004), red . A I Brzezińska, Sopot – GWP. Straś – Romanowska M., (2004). Aksjologiczne konotacje zjawiska tożsamości Ja, w :A. Szeląg ( red.) Edukacja ku wartościom. Kraków – Impuls. Wojciszke B.,(2002). Człowiek wśród ludzi. Warszawa_ Scholar. Rostowska T. (1995). Niektóre uwarunkowania transmisji międzypokoleniowej wartości w rodzinie, w: Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej nr 2, s. 16 – 25. Sitarczyk M. (1995). Transmisja międzypokoleniowa postaw rodzicielskich, w: Z. Gaś (red.), Psychologia wychowawcza stosowana . Lublin – UMCS. Tillman D., Opera Colombina P.,(2004). Wychowanie w duchu wartości. Przewodnik. Program edukacyjny. Warszawa WSiP. Oleś P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa – Scholar. dr Berbadetta Bulla 173 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 11 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY PRACA Z GENOGRAMEM 105 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin brak Ćwiczenia mają charakter teoretyczno – warsztatowy. Pierwsza część – teoretyczna ma na celu przedstawienie uczestnikom kursu podstawowej wiedzy z zakresu zjawisk i procesów zachodzących w systemie rodzinnym. Opanowanie tych wiadomości jest koniecznym warunkiem przeprowadzenia wywiadu stanowiącego podstawę skonstruowania genogramu oraz interpretacji uzyskanych informacji. Tym zagadnieniom poświęcona jest część warsztatowa ćwiczeń, w trakcie której studenci nabywają umiejętności jednoczesnego prowadzenia wywiadu i nanoszenia na genogram uzyskiwanych danych oraz umiejętności analizy uzyskanych informacji o rodzinie. Część teoretyczna zajęć: omówienie zjawisk zachodzących w rodzinie na podstawie literatury. Część warsztatowa wymaga zaangażowania studentów w pracę nad tworzonym genogramem. Studenci poprzez analizę i interpretację gotowych genogramów nabywają umiejętności samodzielnego przygotowania pracy zaliczeniowej (przeprowadzenie wywiadu z osobą badaną, sporządzenie genogramu i jego interpretacja). Zaliczenie – obecność na zajęciach aktywność, test wiadomości oraz sporządzenie genogramu na podstawie samodzielnie przeprowadzonego wywiadu oraz jego interpretacja Teoretyczne wprowadzenie do ogólnej teorii systemów. Systemy otwarte i zamknięte. Charakterystyka i właściwości systemów otwartych. Rodzina jako system. Fazy życia rodzinnego. Żałoba w rodzinie. Struktura rodziny i strategie rodzinne. Teoria systemów rodzinnych M. Bowena /procesy emocjonalne w rodzinie/. Koncepcja ukrytych lojalności w rodzinie. Mity rodzinne. Koncepcja delegacji rodzinnych. Genogram – podstawowe zasady konstruowania genogramu. Symbolika wykorzystywana w opracowywaniu genogramu. Podstawowe zasady interpretacji genogramu. Kolokwium z zakresu znajomości zjawisk zachodzących w rodzinie oraz symboliki wykorzystywanej w pracy z genogramem. Ćwiczenia w zakresie interpretacji genogramu. Praca w grupach. Ćwiczenia w zakresie interpretacji genogramu. Praca w grupach cd. Informacje uzyskane drogą wywiadu a opracowanie genogramu. Praca w parach. Informacje uzyskane drogą wywiadu a opracowanie genogramu. Praca w parach cd. Analiza i omówienie samodzielnie sporządzonych genogramów Barbaro B. (1999) (red.) Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Goldenberg H., Goldenberg I. (1997). Terapia rodzin. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2006, Namysłowska I. (1997). Terapia Rodzin”. Springer PWN, Warszawa. Stierlin H. i inni (1999). Pierwszy wywiad z rodziną. GWP, Gdańsk, 1999. Zubrzycka E. (1993). Narzeczeństwo, małżeństwo, rodzina, rozwód. GWP, Gdańsk. Bandler R., Grinder J. Satir V. (1999). Zmieniamy się wraz z rodzinami. GWP, Gdańsk. Cecchin G. (1995). Mediolańska szkoła terapii rodzin. Wybór prac. Collegium Medicum UJ, Kraków. Deissler K.G. (1999). Terapia systemowa jako dialog. Odkrywanie samego siebie?. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Forward S. (1992). Toksyczni rodzice, Jacek Santorski, Agencja Wydawnicza, Warszawa. Goldenberg H., Goldenberg I. (2006). Terapia rodzin. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Orwid M., Czabała C. (1990) (red.) Terapia rodzin i małżeństw, IPiN, Warszawa. Satir V. (2002). Rodzina. Tu powstaje człowiek. GWP, Gdańsk, 2000. Satir V. (2000). Terapia rodziny. GWP, Gdańsk. Simon R. (2001). W cztery oczy. GWP, Gdańsk, 2001 dr Joanna Mateusiak 174 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 12 106 Rok Semestr System studiów PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PSYCHOLOGIA MAŁŻEŃSTWA I RODZINY. DYSFUNKCJONALNOŚĆ. TERAPIA MAŁŻEŃSTW. V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia 30 15 zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Studia stacjonarne Założenie i cele przedmiotu Przedstawienie studentom podstawowej i elementów specjalistycznej wiedzy w zakresie psychologicznej diagnozy małżeństw, związków rozumianych jako para, ze szczególnym ukierunkowaniem na poznanie specyficznych i niespecyficznych uwarunkowań, mechanizmów konfliktów, kryzysów i dysfunkcjonalności ujawnianych przez parę. Umożliwi to studentom poznanie teoretycznych podstaw psychologicznej diagnozy małżeństwa i pracy z małżeństwem. Celem zajęć jest również zdobycie podstawowych umiejętności w kontakcie z parą w kryzysie i z szeroko pojętym zaburzeniem emocjonalnym w rodzinie. Studia niestacjonarne Zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi dotyczącymi problematyki małżeństwa i rodziny. Próba odpowiedzi na pytania: Co warunkuje jakość małżeństwa. Jakie są preferowane modele rodziny. Co jest źródłem konfliktów w małżeństwie i rodzinie. Czym są mediacje małżeńskie, rodzinne. Studia stacjonarne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Na ćwiczeniach wykorzystuje się elementy pracy warsztatowej (scenki psychodramatyczne pomagające zilustrować omawiany treściowy materiał (diagnozowany kryzys , typ dysfunkcji i rodzaj konfliktu w związku małżeńskim) Studia niestacjonarne Forma i warunki zaliczenia przedstawienie podstaw teoretycznych dotyczących małżeństwa i rodziny, analiza wybranych przypadków. Zaliczenie Studia stacjonarne: aktywność na zajęciach (sprawdzana i punktowana na każdych zajęciach), kolokwium Studia niestacjonarne: pisemna praca zaliczeniowa Studia stacjonarne Treści kształcenia I. Współczesnego małżeństwo – z perspektywy naukowej i społecznej Poglądy na temat małżeństwa i funkcjonowania w związkach Teorie i strategie doboru partnerów do związków interpersonalnych i małżeństwa. Wspólne i indywidualne potrzeby partnerów. Fazy rozwoju związków -podstawowe uwarunkowania jakości związku małżeńskiego(składniki miłości Sternberga, wg. Wojciszke) Zasady funkcjonowania związków partnerskich, lęk przed małżeństwem Cykle życia w rodzinie a rozwój kryzysów w małżeństwie II. Problemy dezintegracji rodziny i małżeństwa(konflikty, rozwojowe i ponadnormatywne kryzysy, związki koluzyjne) Konflikty w związku interpersonalnym(specyfika przebiegu :emocje a przebieg konfliktu, percepcja konfliktu).Przyczyny niepowodzeń w związkach i małżeństwach. Kryzysy rozwojowe na płaszczyźnie rozwoju rodziny i małżeństwa: narzeczeństwo, wczesne małżeństwo, małżeństwo z jednym dzieckiem i z wieloma dziećmi, małżeństwo z dorastającymi i opuszczającymi dom dziećmi). Kryzysy ponadnormatywne oparte o patologiczne relacje i elementy przeniesień z rodzin generacyjnych(związki koluzyjne: narcystyczne, analno-sadystyczne, masochistyczne itp.) Rola choroby w parze małżeńskiej i związku. Transgeneracyjne przekazy i mity rodzinne –ich rola w patologii związku (praca na genogramie) Problematyka rozwodu(fazy i specyfika rozwoju i zróżnicowania świata emocji u partnerów w przebiegu różnych faz rozpadu i rozwodu pary małżeńskiej). Praca nad rodziną i problematyka funkcjonowania w roli rodzicielskiej. Pomoc psychologiczna rodzinie –wybrane elementy psychoterapii systemowej rodzin(wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, główne założenia w nawiązaniu do teorii systemów,podstawowe techniki ,pytania cyrkularne, omówienie cykli życia rodziny. Podstawy metody genogramu rodziny. III. Diagnoza i terapia pary małżeńskiej . Diagnoza pary na podstawie sygnalizowanego przez jej partnerów problemu. Diagnoza psychometryczna pary małżeńskiej. Zasadnośc stosowania terapii małżeńskiej(wskazania i przeciwwskazania) Powszechne błędy w prowadzeniu terapii małżeństw Przebieg procesu terapeutycznego w terapii pary małżeńskiej – podejścia teoretyczne modelujące stosowane 175 strategie i interwencje terapeutyczne. Pierwsza rozmowa z rodziną i parą(główne zasady, przebieg i interwencje psychologiczne) Opór jako zjawisko psychologiczne obecne w terapii pary. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Rozważania na temat definicji małżeństwa i rodziny w aspekcie prawnym. religijnym, socjologicznym, psychologicznym. Małżeństwo i rodzina w różnych kulturach. Co wpływa na jakość małżeństwa - płeć a satysfakcja z małżeństwa - intymność a satysfakcja z małżeństwa - style radzenia sobie ze stresem a satysfakcja z małżeństwa - osobowość partnerów a satysfakcja z małżeństwa - role społeczne a satysfakcja z małżeństwa Tożsamość małżeństwa a tożsamość rodziny. Granice, status małżeństwa i rodziny. Modele rodziny - modele strukturalne - model kołowy Olsona - model systemowy Beaversa - model McMastera - modele międzypokoleniowe Rozwój kompetencji małżeńskich z perspektywy teorii przywiązani Kryzysy i konflikty w małżeństwie/ rodzinie - małżeństwo/rodzina w sytuacji choroby - małżeństwo w obliczu braku posiadania potomstwa biologicznego - rodzina w obliczu posiadania dziecka niepełnosprawnego - małżeństwo w obliczu sytuacji rozwodu Czym są mediacje. Studia stacjonarne De Barbaro B. (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wojciszke B.(2000). Relacje interpersonalne. W: J. Strelau (red.), Psychologia, t. III Wojciszke B. (2005). Psychologia miłości. Gdańsk, GWP. Zubrzycka E. (1993). Narzeczeństwo. Małżeństwo. Rodzina i Rowód. Gdańsk; GWP (rozdziały: 2,3,5,7). Baniak J. (2004). Znaczenie dialogu w małżeństwie. Małżeństwo i Rodzina. nr 1 s. 25-28 Kwak A., Wolff M. (2001). Tradycyjny czy partnerski model realizacji ról rodzicielskich (162- 176). W: H.Cudak, H. Marzec (red.) Współczesna rodzina polska. Warszawa: NWP. Kriegelewicz O. (2003). Kwestionariusz do badania strategii rozwiązywania konfliktów w parze małżeńskiej. Nowiny Psychologiczne, 4, 15-31. Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo Impuls. Willi J. Związek dwojga ,analiza pary. Warszawa: Wyd. Jacka Santorskiego. Freemann D.R. Kryzys małżeński i psychoterapia. Namysłowska I. (2000).Terapia rodzin. Warszawa, Wyd. Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Plopa M. (2005). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna wydawnicza Impuls. Studia niestacjonarne Bem. S.L. (2000). Męskość, kobiecość o różnicach wynikających z płci. Gdańsk: GWP. Janicka I., Rostowska T. (2003). Psychologia w służbie rodziny. Łódź: Wyd. UŁ Liberska H., Matuszewska M. (2002). Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt. Poznań: Humaniora. Ostrowska K., Milewska E. (1999). Adopcja teoria i praktyka. Warszawa. Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. teoria i badania. Kraków: Impuls. Studia stacjonarne Literatura uzupełniająca Adler R., Rosenfeld L., Proctor R. (2006). Relacje interpersonalne. Proces porozumiewania się. Poznań: Rebis. Balawajder K. (1998). Komunikacja, konflikty, negocjacje w organizacji. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego. Balawajder K. (1992). Konflikty interpersonalne: analiza psychologiczna. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego. Berne E. (1987). W co grają ludzie? Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN. Chełpa S., Witkowski T. (1999). Psychologia konfliktów: Praktyka radzenia sobie ze sporami. Wrocław-Taszów: Wydawnictwo UNUS. Deutsch M., Coleman P. (2005). Rozwiązywanie konfliktów: teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Namysłowska I. (2000).Terapia rodzin. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Rode D. (2001). Destruktywne schematy myślowe kobiet uwikłanych w krzywdzące związki małżeńskie. Tryjarska B.(2003). Komunikacja między małżonkami niezadowolonymi ze związku. Nowiny Psychologiczne, 4, 5-14. Studia niestacjonarne Sikorska J. (1996). Kobiety i ich mężowie. Studium porównawcze. Warszawa: PAN. Prowadzący zajęcia Studia stacjonarne: dr Bernadetta Izydorczyk, Studia niestacjonarne: dr Justyna Trepka-Starosta 176 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 12 PSYCHOLOGIA SĄDOWA ZASTOSOWANIE PSYCHOLOGII KLINICZNEJ W PRAKTYCE SĄDOWEJ 107 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Forma zaliczenia 30 15 zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Lab brak Zajęcia mają na celu wszechstronne omówienie problematyki związanej funkcjonowanie osób chorych psychicznie występujących w różnych procedurach sądowych. Umożliwią zdobycie wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych niezbędnych do opiniowania w sprawach gdzie stronami są osoby chore psychicznie. Pozwolą na zapoznanie z przepisami prawa i oczekiwaniami organów wymiaru sprawiedliwości wobec psychologów opiniujący w ww. sprawach. Możliwość zapoznania się z psychologicznymi metodami diagnostycznymi stosowanymi do pogłębionej diagnozy różnicowej. Zaliczenie na ocenę – test wiadomości Organiczne zaburzenia psychiczne na przykładzie zespołu psychoorganicznego. Różnicowanie objawowe w zależności od początku choroby. Metody psychologiczne stosowane do oceny funkcji poznawczych. F00 – F09 Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych F10-F19 Zaburzenia psychotyczne F20-F29 Zaburzenia nastroju F30-F39 Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i pod postacią somatyczną F40-F42 Reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne i inne F43-F49 Zespoły behawioralne F 50-F59 Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych F60 Trwałe zmiany osobowości po katastrofach F62 Zaburzenia identyfikacji płciowej F64 i zaburzenia preferencji seksualnych F 65 Zaburzenia okresu dzieciństwa Aleksandrowicz J. (1998). Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (wg ICD-10). Kraków Carson R.C., Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. T1 i 2. Gdańsk Gierowski J., Jaśkiewicz – Obydzińska T., Najda M., (2008). Psychologia w postępowaniu karnym. Warszawa Gierowski J.K., Szymusik A. (1996). Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie Hajdukiewicz D. (1998). Problem zaburzeń reaktywnych w aktualnym orzecznictwie sądowo – psychiatrycznym. Postępy Psychiatrii i Neurologii 7 suplement 3(8) ss. 125-131 Kaplan H., Sadock B.J. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław Przybysz J. (2003). Psychiatria sądowa. Wyd. Tumult Scully J. (2000). Psychiatria. Wrocław Klimasiński K. (2000). Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków Meyer R. (2003). Psychopatologia. Jeden przypadek, wiele teorii. Gdańsk Starowicz L. (2002). Seksuologia sądowa. Warszawa dr Agnieszka Roszkowska, dr Justyna Trepka-Starosta 177 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 12 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI ZARZĄDZANIE ZMIANĄ, KONFLIKTAMI I SYTUACJAMI KRYZYSOWYMI 108 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa 30 15 lab Forma zaliczenia 30 15 zaliczenie zaliczenie ECTS 4 brak Przekazanie wiedzy z zakresu różnorodnych problemów w zarządzaniu ludźmi. Konfrontacja studentów z rzeczywistymi problemami w organizacjach przy zastosowaniu opisów autentycznych przypadków Kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów w organizacji poprzez diagnozowanie i kreowanie skutecznych rozwiązań. Przygotowanie studentów do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi w organizacji, podejmowania decyzji, przekonywania do proponowanych przez siebie rozwiązań Zaliczenie na ocenę Geneza problemów w zarządzaniu. Metody diagnozy w zależności od typu problemów w zarządzaniu. Sposoby rozwiązywania problemów w organizacji i formy ich zakończenia (raport, ekspertyza). Konsekwencje elastycznych form zatrudnienia dla organizacji, menedżera i pracownika. Problemy związane ze zmianą strategii zarządzania na przykładzie strategii Corporate Social Responsibility Problemy etyczne w zarządzaniu firmą. Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi (na przykładzie konfliktu w średniej firmie) Problemy związane z efektywnym zarządzaniem wiedzą, przepływem informacji i komunikacją interpersonalną. Problemy związane z innowacyjnością i kreowaniem wiedzy organizacyjnej. Problemy związane z rozwojem pracowników i organizacyjnym uczeniem się. Problemy społeczne w organizacji: dyskryminacje ze względu na płeć, różnice kulturowe, niepełnosprawność. Analiza przypadku (wybrany problem społeczno-psychologiczny): analiza i projektowanie działań zaradczych; profilaktyka Analiza przypadku - zmiana bierna w organizacji – analiza, j.w., problemy zarządzania zmianą Analiza przypadku - zmiana aktywna w organizacji – j.w. Bogdanienko, J., Haffer, M., Popławski, W. (2004). Innowacyjność przedsiębiorstw. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Drucker, P.F. (1992). Innowacja i przedsiębiorstwo. Praktyka i zasady. Warszawa: PWE. Evans, Ch. (2005). Zarządzanie wiedzą. Warszawa: PWE. Jasiński, A.H. (1992). Przedsiębiorstwo innowacyjne na rynku. Warszawa: KiW. Kwiatkowski, S. (1990). Społeczeństwo innowacyjne. Warszawa: PWN. Mikuła, B. (2005). Geneza, przesłanki i istota zarządzania wiedzą. W: K. Perechuda (red.), Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie (s. 11-36). Warszawa: PWN. Morgan, G. (1999). Obrazy organizacji. Warszawa: PWN. Nonaka, K., Takeuchi, H. (2000). Kreowanie wiedzy w organizacji. Warszawa: Poltext. Perechuda, K. (red.), (2005). Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie. Warszawa: PWN. Senge, P. (2002). Piąta dyscyplina. Kraków: Oficyna Ekonomiczna. Stoner, J.A.F., Freeman, R.E., Gilbert, JR. D.R. (2001). Kierowanie. Warszawa: PWE. Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia wykł w tym: sem ćw specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin dr Marek Adamiec 178 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin Treści kształcenia lab Forma zaliczenia 30 15 zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia wykł w tym: sem ćw 30 15 Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 12 PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY TRENING UMIEJĘTNOŚCI WYCHOWAWCZYCH 109 Rok Instytut Psychologii Brak ćwiczenie umiejętności komunikacji z dzieckiem i adolescentem ćwiczenie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami wychowawczymi ćwiczenie umiejętności wspierania rozwoju dziecka Zajęcia o charakterze warsztatowym Zaliczenie na ocenę - aktywność Metody pracy z grupą i klasą szkolna. Fazy procesu grupowego. Diagnoza grupy. Metody diagnozowania i integrowania grupy. Wspieranie pozytywnych zachowań w grupie. Rozwój umiejętności komunikowania się. Aktywne słuchanie. Bariery komunikacyjne. Nadawanie komunikatów „ja”. Rozpoznawanie potrzeb i problemów emocjonalnych dzieci w wieku szkolnych. Wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka. Sztuka stawiania granic. Zastosowanie kar i nagród w wychowaniu. Nawiązywanie i podtrzymanie kontaktu z dorastającym. Specyficzne potrzeby osób dorastających. Rozpoznawanie problemów emocjonalnych adolescentów. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych wychowawczo. Interwencje wobec osób zagrożonych patologią. Specyfika kontaktu z rodzicami. Kształtowanie skutecznej komunikacji z rodzicami. Wspieranie rodziców w sytuacjach trudnych wychowawczo. Literatura podstawowa Gordon T. (1995) Wychowanie bez porażek. Warszawa: Pax. Jak żyć z ludźmi (2002),Warszawa Ministerstwo Edukacji Narodowej. McKay M.,Davis M., Fanning P.(2004) Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańsk Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Literatura uzupełniająca Sakowska M., Sikora J., Żwirblinska A. (2003) Obyś cudze dzieci... wychowywał. Jak sobie radzić z problemami wychowawczymi w gimnazjum (i nie tylko). Wolniewicz – Grzelak B. (2000). Trzy koła. Warszawa Wydawnictwo Prom. Prowadzący zajęcia mgr Aleksandra Wieteska 179 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA I SPECJALIZACJA 12 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY PSYCHOTERAPIA 110 V 9 Rok Semestr System studiów Liczba godzin studia stacjonarne studia niestacjonarne wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia 30 15 zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Ugruntowanie wiedzy na temat systemów psychoterapeutycznych Wskazanie sposobów stosowania psychoterapii w praktycznej pracy z pacjentem oraz nabycie umiejętności Założenie i cele przedmiotu ustalenia wskazań i przeciwwskazań do stosowania tego rodzaju psychoterapii. Zapoznanie z modelami pracy psychoterapeutycznej w wybranych zaburzeniach Praktyczne zapoznanie się z podstawowymi technikami przydatnymi w pracy terapeutycznej Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Zajęcia będą prowadzone w formie warsztatowej, mającej na celu praktyczne przyswojenie technik terapeutycznych. Przewiduje się część dyskusyjną na temat przedstawianych opisów przypadków. Przedstawione zostaną multimedialne materiały dotyczące zastosowania psychoterapii w obszarze psychologii zdrowia. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie - test wiadomości Przegląd systemów psychoterapeutycznych – ich charakterystyka i możliwości zastosowania w obszarze psy- Treści kształcenia chologii zdrowia Elementy neuropsychologii i jej znaczenie dla rozumienia mechanizmów zaburzeń oraz terapii Diagnoza i konceptualizacja przypadku w psychoterapii Przegląd podstawowych technik psychoterapeutycznych z obszaru terapii krótkoterminowych Psychoterapia zaburzeń depresyjnych Psychoterapia zaburzeń lękowych Terapia zaburzeń odżywiania Racjonalna Terapia Zachowania jako przykład terapii poznawczo-behawioralnej – podstawy teoretyczne i praktyka Racjonalna Samoanaliza Praca z wyobraźnią jako technika psychoterapeutyczna Terapia poznawczo-behawioralna w chorobach somatycznych Literatura podstawowa Leahy, R. L. (2008). Techniki terapii poznawczej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Maultsby, M. (2008). Racjonalna Terapia Zachowania. Żnin: Wydawnictwo Dominika Księskiego „Wulkan”.. Padesky, C. i Greenberger, D. (2004). Umysł ponad nastrojem. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prochaska, J. i Norcross, J. (2006). Systemy psychoterapeutyczne. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Literatura uzupełniająca Beck, A. T., Freeman, A. I Davis, D. D. (2005). Terapia poznawcza zaburzeń osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagellońskiego Bennett-Levy, Butler, G., Fennell, M., Hackmann, A., Mueller, M. I Westbrook, D. (2005). Oksfordzki podręcznik eksperymentów behawioralnych w terapii poznawczej. Gdynia: Alliance Press Clark, D. M. i Fairburn, C. G. (2006). Terapia poznawczo-behawioralna. Badania naukowe i praktyka kliniczna. Gdynia: Alliance Press Cooper, M., Todd, G. i Wells, A. (2005). Bulimia. Program terapii. Poznań: Zysk i S-ka. Ellis, A. (1999). Terapia krótkoterminowa. Gdańsk: GWP. Hope, D. A., Heimberg, R. G. i Turk, C. L. (2007). Terapia lęku społecznego. Podejście poznawczo-behawioralne. Gdynia: Alliance Press. Kennerley, H. (2006). Terapia lęku. Gdynia: Alliance Press. Moorey, S. i Greer, S. (2007). Terapia poznawczo-behawioralna osób z chorobą nowotworową. Gdynia: Alliance Press. Prowadzący zajęcia mgr Ewa Wojtyna 180 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 2 111 Rok Semestr System studiów PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO ZABURZENIA REAKTYWNE I ZABURZENIA OSOBOWOŚCI (UJĘCIE TRADYCYJNE I DSM IV) V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Poziom Założenie i cele przedmiotu wykł w tym: sem ćw brak Celem zajęć jest umożliwienie studentom poszerzenia wiedzy na temat postaci, przyczyn i uwarunkowań zaburzeń reaktywnych i zaburzonej osobowości. Przedmiot ma dostarczyć studentom wiedzy na temat założeń i koncepcji teoretycznych zaburzeń psychicznych dotyczących osobowości i zachowania. Uczestnictwo w zajęciach pozwoli: na zrozumienie mechanizmu powstawania ww. zaburzeń, zdobyć wiedzę umożliwiającą rozpoznawanie objawów poszczególnych zaburzeń oraz elementarną wiedzę dotyczącą postulowanych oddziaływań psychoprofilaktycznych. Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeniowej. Przedstawione zostaną: podstawy teoretyczne wybranych zaburzeń, formy, przyczyny i uwarunkowania zaburzonego zachowania jednostki. Pokazanie mechanizmów powstawania zaburzeń, zakresu leczenia i pomocy psychologicznej. Analiza przypadków. Pomoce dydaktyczne: prezentacje multimedialne, foliogramy Zaliczenie rygorowe: kolokwium A. Prezentacja zaburzeń reaktywnych Klasyfikacja zaburzeń reaktywnych wg. ICD-10 i DSM-IV. Charakterystyka poszczególnych zaburzeń Mechanizm powstawania zachowań reaktywnyh. Wybrane korelaty osobowościowe w/w zachowań. Kierunki pomocy B. Prezentacja podstawowych i teoretycznych załoSeń rozumienia zaburzeń dotyczących osobowości i zachowania. Zaburzenia osobowości w modelach medycznych i psychologicznych Koncepcje zaburzeń osobowości w teoriach typologicznych, dynamicznych, opisowych i w ujęciu systemowym C. Prezentacja wybranych zaburzeń osobowości: Klasyfikacja zaburzeń osobowości wg. ICD-10/DSM-IV. Charakterystyka specyficznych zaburzeń osobowości – obraz kliniczny zaburzeń, etiologia Zaburzenie struktury osobowości typu borderline (osobowość chwiejna emocjonalnie). Zaburzenie borderline w modelach medycznych (ICD-10 i DSM-IV). Psychologiczne koncepcje wyjaśniające etiopatogenezę borederline. Mechanizmy psychologicznego funkcjonowania. Specyfika mechanizmów obronnych. Cechy osobowości pogranicznej zwiększającej ryzyko agresywnych czynów karalnych. Zaburzenie struktury osobowości narcystycznej. Obraz kliniczny osobowości narcystycznej w ujęciu klasyfikacji ICD-10 i DSM IV. Symptomatologia. Koncepcje wyjaśniające etiopatogenezę narcystycznego zaburzenia osobowości. Mechanizmy psychologicznego funkcjonowania z uwzględnieniem roli głównych mechanizmów obronnych. Zaburzenie osobowości o charakterze socjalnym. Pojęcie psychopatii, socjopatii, charakteropatii. Symptomy zaburzeń w modelach medycznych ICD-10 i DSM-IV. Etiologia i patomechanizm powstawania zaburzenia. Zaburzenia osobowości rozwijające się na skutek doświadczania (doświadczenia) sytuacji ekstremalnie trudnych. Specyfika funkcjonowania psychologicznego po urazie psychicznym. Regulacyjna funkcja mechanizmów obronnych u sprawców czynów zabronionych (fakultatywnie) Carson R.C.; Butcher J.; Mineka S.(2003). Psychologia zaburzeń. T. 1 i 2. Gdańsk: GWP. Hajdukiewicz D. (1998): Problematyka zaburzeń reaktywnych w aktualnym orzecznictwie sądowopsychiatrycznym. Post.Psychiatr. Neurol., 7 suplement, 3 (8), 125-131). Jakubik A. (1999). Zaburzenia osobowości. PZWL Majchryk Z., Gordon T., Szablewska E. (1998): Aktualny obraz zaburzeń reaktywnych u sprawców zabójstw, przestępstw gospodarczych, wypadków drogowych i osób znęcających się nad rodziną. Post. Psychiatr. Neurol., 7 suplement, 3 (8), 139-156 Aleksandrowicz J.W. (1998). Zaburzenia nerwicowe, Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych (według ICD-10). Psychopatologia, diagnostyka, leczenie. Kraków: Wyd. UJ. Bastine R.H. (1998). Klinische Psychologie. Band 1. Stuttgart, Berlin, Köln: Kohlammer. Freyberger H., Schneider W., R.D. Stieglitz Kompendium psychiatrii, psychoterapii, medycyny psychosomatycznej. mgr Magdalena Rode 181 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 2 PSYCHOLOGIA SĄDOWA PSYCHOLOGIA ZEZNAŃ ŚWIADKÓW 112 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Studia stacjonarne Zapoznanie studentów z podstawami teoretycznymi, procedurą zeznań świadków oraz sposobami prowadzącymi do uzyskania zeznań. Poznanie modeli psychologicznego opiniodawstwa sądowego. Studia niestacjonarne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Wszechstronne omówienie problematyki związanej z zeznaniami świadków. Przedstawienie teoretycznych i praktycznych aspektów zagadnienia dotyczących takich kluczowych kwestii jak między innymi podmiotowych czynników wpływających na zdolność do zeznawania, metod diagnozy psychologicznej i analizy treści zeznań świadków; umożliwią zdobycie wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych niezbędnych do opiniowania w sprawach zeznań świadków. Zapoznanie stuentów z przepisami prawa i oczekiwaniami organów wymiaru sprawiedliwości wobec psychologów. przedstawienie podstaw teoretycznych, poznanie technik uzyskiwania zeznań, analiza wybranych przykładów, przypadków i opinii sądowo - psychologicznych stosowane pomoce dydaktyczne: foliogramy, prezentacje. Zaliczenie na ocenę - test wiadomości, eksperyment studia niestacjonarne Treści kształcenia Psychologiczna problematyka zeznań świadków - wprowadzenie. Znaczenie uprzednich ( wczesnych ) doświadczeń na zeznania świadków. Problem wiarygodności zeznań. Kryteria wiarygodności zeznań świadków. Rodzaje zadawanych pytań. Pytania dozwolone i niedozwolone. Typologia świadków i ich zeznań Prawa i obowiązki świadka, Prawa i obowiązki podejrzanego. Metody przesłuchań świadków a efekty zeznań. Zachowania przejawiane przez świadka w czasie przesłuchania. Motywacja zeznań nieszczerych. Kłamstwo w zeznaniach. Motywy odmowy odpowiedzi. Metody przesłuchania zmierzające do uzyskania szczerych i prawdziwych wyjaśnień podejrzanego. Podejmowanie decyzji przez podejrzanego o przyznaniu się do popełnienia przestępstwa Szczególne formy przesłuchania: - przesłuchanie osób w podeszłym wieku, - przesłuchanie osób z zaburzeniami psychicznymi - przesłuchanie osób z niepełnosprawnością intelektualną - przesłuchanie osób w ciężkim stanie zdrowia studia niestacjonarne Zeznania świadków jako dowód w postępowaniu sądowym. Prawa i obowiązki świadków. Przesłuchanie jako proces komunikacji interpersonalnej, model psychologicznych uwarunkowań rezultatów zeznań świadków. Etapy przesłuchania. Rodzaje pytań i metod przesłuchania. Strategia przesłuchania. Typologia i cechy zeznań. Prawdziwość i szczerość jako kryteria podziału zeznań świadków. Determinanty wiarygodności i szczerości. Przyczyny błędów w zeznaniach. Zdolność do zeznawania jako zadanie diagnostyczne. Sądowo – psychologiczna opinia w sprawie zeznań świadków. Przedmiot ekspertyzy psychologicznej i struktura opinii. Metody diagnozy psychologicznej, interpretacja ilościowa i jakościowa wyników badań. Błędy w opiniach, zalecenia diagnostyczne. Kryteria oceny zeznań świadków: kompletność, dokładność, ostrożność. Oparta na kryteriach analiza treści zeznań świadków i jej podstawy teoretyczne. Zespoły kryteriów oceny trafności zeznań świadków różnych autorów i sposoby ich stosowania. Lista kontrolna prawdziwości jako metoda weryfikacji prawdziwości zeznań. Podatność na sugestię i skłonność do konfabulacji. Rodzaje i wyznaczniki sugestii, czynniki warunkujące (sytuacyjne, osobowościowe i sugestie przesłuchującego). Metody diagnozy sugestii i skłonności do konfabulacji. Podmiotowe czynniki wpływające na zeznania świadków. Wiek, zdrowie psychiczne i niepełnosprawność, ich 182 wpływ na zdolność do składania zeznań oraz treść. Szczególne warunki i metody przesłuchania dzieci (ofiar przestępstw seksualnych), osób starszych, osób niepełnosprawnych intelektualnie i psychicznie chorych. Analiza opinii sądowo – psychologicznych. Wywiad poznawczy jako szczególna forma przesłuchania. Studia stacjonarne Arntzen F. (1989). Psychologia zeznań świadków. Warszawa. Gierowski J., Szymusik A. (1996). Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Kraków. Gurgul J. (1992). Z problematyki oceny zeznań. Przegląd Policyjny. Hołyst B. (1989). Psychologiczne i społeczne determinanty zeznań świadków. Warszawa. Hanausek T. (1993). Kryminalistyka. Kielce. Marten Z. (1988). Wstęp do psychologii sądowej. Katowice. Ostrowska K., Milewska E. (1986). Diagnozowanie psychologiczne w kryminologii. Warszawa. Stanik J.M., Tyszkiewicz L. (1986). Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Warszawa. Stanik J.M. (1990). Opiniodawcze i mediacyjne funkcje psychologa w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Katowice. Waltoś S. (1997). Świadek w procesie sądowym. Warszawa. Kodeks postępowania karnego (2001). Literatura podstawowa Studia niestacjonarne Arntzen F. (1989). Psychologia zeznań świadków. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Kwiatkowska – Dorul V. (2001). Przesłuchanie dziecka. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze. Lubelski M.J., Stanik J.M., Tyszkiewicz L. (1985). Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. Martysiak T. (1983). Stres przesłuchania. Warszawa. Roszkowska A. (2002). Osobowościowe i sytuacyjne wyznaczniki podatności na sugestię; W: Psychologia. Badania i aplikacje, tom V, pod red.: Stanik, J.M. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. Stanik J.M. (1986). Wybrane problemy psychologii zeznań świadków. W: Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Stanik J.M. (2001). Przesłuchanie poznawcze (cognitive interview): założenia, procedura, wyniki. W: J. M. Stanik, Z. Majchrzyk (red.), Psychologiczne i psychiatryczne opiniodawstwo sądowe w ramach nowych uregulowań prawnych. Katowice: Wydawnictwo Anima. Stanik J.M. (2004). Psychologiczne problemy metod przesłuchań świadków. Przegląd Psychologiczny, 2. Studia stacjonarne Hołyst B. (1997). Wiktymologia Warszawa. Kosewski M. (1986). Ludzie w sytuacjach pokusy i upokorzenia. Warszawa. Literatura uzupełniająca Studia niestacjonarne Prowadzący zajęcia dr Justyna Trepka-Starosta, mgr Bartosz Wojciechowski Ackerman M.J. (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Marten Z. (1990). Wstęp do psychologii sądowej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Pasko – Porys W. (2007). Przesłuchanie i wywiad. Psychologia kryminalistyczna. Warszawa: Oficyna Naukowa. Sokołowska A. (1977). Psychologiczna ekspertyza sądowa w sprawach dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN. 183 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 2 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI PROBLEMY I PATOLOGIE PRACY: PROFILAKTYKA I SPOSOBY USUWANIA 113 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Rozwijanie umiejętności: diagnozowania psychologicznych problemów pracowników, eliminowania ich przyczyn, minimalizowania ich niekorzystnych efektów. Planowanie działań profilaktycznych i zaradczych. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Aktywizacja studentów – wykorzystanie elementów pracy warsztatowej. Analizy przypadków, tworzenie propozycji programów profilaktycznych i zaradczych. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie na ocenę - test wiadomości oraz praca zaliczeniowa Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Praca jako forma aktywności człowieka. Rola pracy w życiu człowieka – praca jako sens życia. Postawy wobec pracy. Zagrożenia podmiotowości człowieka w pracy. Stres w pracy - praca jako źródło stresu. Choroby psychosomatyczne. Zjawisko wypalenia zawodowego. Uzależnienie od pracy – pracoholizm jako postawa wobec pracy oraz źródło ucieczki od rzeczywistości. Patologiczne formy radzenia sobie z sytuacjami trudnymi w pracy. Alkoholizm, narkomania. Konflikty w pracy – źródła i konsekwencje. Problemy i patologie władzy – rywalizacja, mobbing, agresja i przemoc. Bańka, A. (1996): Psychopatologia pracy. Poznań: Gemini S.C. Retowski, S.(2003): Pracoholizm – próba teoretycznego zdefiniowania zjawiska. W: Wojcieszke, B., Plopa, M. (red.) Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” Sęk, H. (2000)(red.). Wypalenie zawodowe, Warszawa: PWN. Sikorski, Cz. (2006). Kultura organizacyjna. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck. Bańka, A. (2000): Psychologia pracy. [w] Strelau, J. (red) Psychologia, T.3. Gdańsk: GWP Chmiel, N (2003): Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk GWP Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin. Ratajczak, Z. (1995) (red): Bezrobocie. Psychologiczne koszty transformacji. Katowice: Wydawnictwo UŚ mgr Artur Łoskot 184 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca lab 305 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia wykł w tym: sem ćw 30 15 Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 2 PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY PRACY Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ 114 Rok Instytut Psychologii brak Umiejętność analizy podstawowych zjawisk i procesów w pomocy psychologicznej dzieci i młodzieży, Poznanie typowych zaburzeń okresu dzieciństwa i dorastania, Ćwiczenie umiejętności psychologicznych w kontakcie z dzieckiem i adolescentem. Zajęcia o charakterze warsztatowym Zaliczenie na ocenę - kolokwium Specyfika pomocy psychologicznej udzielanej dzieciom i młodzieży. Podstawowe zjawiska w kontakcie z dzieckiem i adolescentem. Rola rodziców w pomocy psychologicznej, Zaburzenia lękowe w okresie dzieciństwa i adolescencji. - Obraz zaburzeń lękowych w okresie dorastania - Przyczyny zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży. - Leczenie zaburzeń lękowych u młodzieży. Praca z młodzieżowym pacjentem depresyjnym. - Obraz kliniczny depresji młodzieńczej. - Czynniki ryzyka powstawania zaburzeń depresyjnych wśród młodzieży. - Rola farmakoterapii w leczeniu zaburzeń depresyjnych. - Pomoc psychologiczna adolescentom z zaburzeniami depresyjnymi. - Interwencja wobec pacjentów zagrożonych samobójstwem. Utrata, żałoba, rozwód – jak udzielać wsparcia dzieciom i młodzieży w sytuacjach kryzysowych w rodzinie. - Podstawowe problemy dorastających po utracie bliskiej osoby. - Potrzeby młodzieży w sytuacji rozwodowej rodziców. - Pomoc w adaptacji dziecka do nowej sytuacji rodzinnej. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. - Problemy diagnozy nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. - Problemy emocjonalne dzieci z nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. - Postępowanie psychologiczne i pedagogiczne względem dzieci z ADHD. Pomoc psychologiczna pacjentom z zaburzenia odżywiania. - Zaburzenia odżywiania w kontekście funkcjonowania rodziny dorastającego. - Indywidualne uwarunkowania zaburzeń odżywiania. - Postępowanie i pomoc psychologiczna pacjentom z zaburzeniami odżywiania. Bomba J., (2000). Depresja młodziencza. W: I. Namysłowska (red.) Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Józefik B., (2006). Relacje rodzinne w anoreksji i bulimii psychicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersyteu Jagiellońskiego Kraków. Grzeszta E. (2006). Depresja wieku dorastania. Warszawa: Wydawnictwo SWPS. Kerise M. (2005). Smutek dziecka. Radom:Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Obuchowska I. (2000). Adolescencja. W: B. Harwas – Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. t. 2. Warszawa: PWN. Radziwiłowcz W., Szadziewska B., Sulska E. (2006). Depresja młodzieży w kontekście funkcjonowania rodziny. W: W. Radziwiłowicz, W. E. Sulska (red.), Psychopatologia okresu dorastania. Kraków: Wydawnictwo Impuls. Seligman E. P, Walker E. F, Rozenhan D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Zysk i S –ka. Schier K. Zalewska M. (2006). Krewni i znajomi Edypa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M. (1999). Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci. Lublin: Bifolium. Zalewska M., Schier K. (2006). Podstawowe zasady i zjawiska w psychoterapii. psychoanalitycznej dzieci. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Praktyka. Podręcznik akademicki. Tom II. Warszawa: ENETEIA. Boba J. (2000). Miejsce psychoterapii indywidualnej w leczeniu dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi W: I. Namysłowska (red.), Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży, Biblioteka Psychiatrii Polskiej Kraków. Goodman R. Scott S. (2000). Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL Warszawa. Hart A. D. (2006). Rozwód jak ratować dzieci. Poznań: W drodze. 185 Hart A. D., Hart – Weber C. (2007). Depresja nastolatka. Poznań: Wydawnictwo W drodze. Jakubczyk A., Żechowski C. (2000). Psychoanalityczne poglądy na zaburzenia odżywiania się. W: I. Namysłowska (red.) Zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej. James B., (2003.) Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Warszawa: PARPA. Kendal P.C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. GWP Gdańsk. Mayer R. (2003). Psychopatologia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Orwid M., Pietruszewski K. (1993). Psychiatria dzieci i młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Collegium Medicum UJ. Tomkiewicz S. (1992). Depresja wieku dojrzewania. W: K. Walewska, K. Pawlik Depresja. Ujęcie analityczne. Warszawa: PWN. Wallerstein J. Blekeslee (2006). Druga szansa. Mężczyźni, kobiety i dzieci dziesięć lat po rozwodzie. Kielce: Wydawnictwo Charaktery. Włodawiec W. (2006). Apetyt na uczucia, Charaktery, 2. Prowadzący zajęcia mgr Aleksandra Wieteska 186 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 2 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY PSYCHOLOGIA ZDROWIA I PSYCHOSOMATYKA 115 V 9 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 3 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu wykł w tym: sem ćw brak Celem kursu jest zapoznanie studentów ze współczesnymi poglądami na temat biologicznych i psychologicznych czynników ryzyka chorób i zaburzeń psychosomatycznych oraz ich konsekwencji psychospołecznych, a także uzyskanie wiedzy teoretycznej, dotyczącej możliwości wykorzystania wiedzy psychologicznej w zapobieganiu i leczeniu tych schorzeń. Efekty kształcenia: - zdobycie wiedzy na temat objawów, etiologii, występowania wybranych zaburzeń i chorób psychosomatycznych - poznanie form pomocy i rodzajów oddziaływań stosowanych wobec pacjentów psychosomatycznych - umiejętność rozpoznawania przejawów zaburzeń psychicznych - rozumienie i umiejętność identyfikacji mechanizmów leżących u podłoża zaburzeń psychosomatycznych - uwrażliwienie na problemy psychospołeczne związane ze specyfiką choroby, jak i jej leczeniem Zaliczenie na ocenę - test wiadomości Studia stacjonarne Treści kształcenia Relacje pomiędzy stresem a chorobą. Emocje pozytywne a zdrowie. Analiza zależności psychosomatycznych na wybranych przykładach. Psychosomatyczne aspekty zaburzeń układu pokarmowego. Biologiczne i psychologiczne uwarunkowania oraz konsekwencje psychospołeczne chorób nowotworowych. Wykorzystanie zależności psychoneuroimmunologicznych w leczeniu pacjentów onkologicznych. Specyfika leczenia medycznego i terapii psychologicznej pacjentów chorych na raka (na przykładzie metody Simontona). Wykorzystanie technik relaksacyjnych w leczeniu chorych somatycznie. Współczesne teorie relaksacji. Integrujący model głównych stanów świadomości. Najczęściej stosowane techniki relaksacji. Ograniczenia stosowania relaksacji. Zagadnienia psychosomatyczne w alergologii. Mechanizmy psychiczne związane z powstawaniem i przebiegiem astmy oskrzelowej. Psychodermatozy. Udział czynników psychicznych w powstawaniu i utrzymywaniu się objawów dermatologicznych. Bóle głowy - psychologiczne uwarunkowania i sposoby postępowania. Przegląd innych zaburzeń psychosomatycznych (m. in. choroba Raynauda, bruksizm). Studia niestacjonarne Mechanizmy powstawania zaburzeń psychosomatych. Analiza związków między czynnikami psychicznymi psychicznymi a objawami somatycznymi na przykładzie chorób układu krążenia i układu pokarmowego. Biologiczne i psychologiczne uwarunkowania oraz konsekwencje psychospołeczne chorób nowotworowych. Specyfika leczenia medycznego i terapii psychologicznej pacjentów onkologicznych. Problemy psychosomatyczne w alergologii. Mechanizmy psychiczne związane z powstawaniem i przebiegiem astmy oskrzelowej. Przegląd innych zaburzeń psychosomatycznych (m. in. Bóle głowy, choroba Raynauda, bruksizm). 187 Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Choroba niedokrwienna serca. Psychologiczne aspekty leczenia i zapobiegania. Wrześniewski K., Włodarczyk D. (red.). GWP, Gdańsk 2004. Heszen I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa, PWN. Kokoszka, A. (1997). Integrujący model stanów psychicznych. Wprowadzenie do psychoterapii - A. Kokoszka, P. Drozdowski /red./.Kraków: Collegium Medicum UJ. Podstawy Psychologii Zdrowia - G. Dolińska-Zygnunt (red.). Wydawnictwo UW, Wrocław 2001. Schier K. (2005). Bez tchu i bez słowa. GWP, Gdańsk. Sheridan C. L., Radmacher S. A. (1998). Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Simonton O. C., Matthews-Simonton S., Creighton J. L. () Triumf życia. Jak pokonać raka? Wskazówki dla pacjentów i ich rodzin. Wrześniewski K. (2000). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. W: Psychologia. Podręcznik akademicki - J. Strelau (red.), tom 3. Gdańsk, GWP. Chapman A. H. () Leczenie zaburzeń emocjonalnych, cz. II. Chodak M., Radło W., Sułko J.(1995) Współudział metod programowania neuroimmunologicznego w procesie gojenia się ran po leczeniu operacyjnym. Sztuka Leczenia, tom I, nr 1. Kokoszka A. (1995). Model stanów świadomości w relaksacji. Sztuka Leczenia, tom I, nr 1. Kokoszka A. () Tajniki świadomości. Mirski A. (1995)Udział czynników psychologicznych w etiologii chorób nowotworowych. Sztuka Leczenia, tom I, nr 1. Paul-Cavallier F. J. (1992). Wizualizacja. Dom Wyd. Rebis. Poznań. Problemy psychosomatyczne w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy - J. Łazowski /red./ Seligman M. E. P., Walker E. F., Rosenhan D. L. (2001). Psychopatologia, r.12.Zysk i S-ka, Poznań. Simonton O. C., Henson R., Hampton B. () Jak żyć z rakiem i jak go pokonać. Łódź: Ravi. Steuden S., Janowski K. - Schorzenia psychodermatologiczne. Przegląd Dermatologiczny, nr 3, 89, 2002. Ścigała E. (1993). Poznawcze uwarunkowania choroby wieńcowej i zawału serca. Seria Psychologia i Pedagogika, 1993, No 98. Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM. Trzebińska E. (2008). Psychologia pozytywna. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa. Wirshing M. (1994). Wokół raka. GWP, Gdańsk. dr Ewa Gwozdecka-Wolniaszek 188 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu Wymagania wstępne PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 3 PSYCHOLOGIA KLINICZNA CZŁOWIEKA DOROSŁEGO PSYCHOZY SCHIZOFRENICZNE, PSYCHOZY AFEKTYWNE. 116 Rok Instytut Psychologii ZABURZENIA PSYCHICZNE NA PODŁOŻU ORGANICZNYM I SOMATYCZNYM w tym: Liczba Forma godzin zaliczenia wykł sem ćw lab V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne 30 15 30 15 ECTS zaliczenie zaliczenie 4 specjalizacyjny (inne wymagania) brak Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Umożliwienie studentom zgromadzenia i poszerzenia wiedzy na temat postaci, przyczyn i uwarunkowań zaburzonego zachowania się człowieka. Umiejętność rozpoznawania objawów poszczególnych chorób psychicznych. Nabycie umiejętności opisywania zaburzeń psychotycznych w oparciu o kryteria diagnostyczne ICD - 10 oraz DSM - IV Zapoznanie studentów z koncepcjami dotyczącymi etiologii i patomechanizmu zaburzeń psychotycznych. Postulowanie oddziaływań psychoprofilaktycznych. Poszerzenie wiedzy z zakresu psychologicznej pomocy osobie chorej i jej rodzinie. Realizacja celów dydaktycznych przeprowadzona zostanie w oparciu o zajęcia teoretyczne i warsztatowe (praca w grupach, aranżacja sytuacji symulowanych i ich omówienie) oraz analizę wybranych przypadków klinicznych. Forma i warunki zaliczenia Zaliczenie - na ocenę na podstawie napisanej pracy problemowej i aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Założenie i cele przedmiotu Treści kształcenia Choroby afektywne. - Wielka depresja a ostry epizod wielkiej depresji z cechami psychotycznymi. - Zaburzenia dwubiegunowe a psychoza afektywna. Praca z pacjentem chorym na psychozę afektywną - Pomoc psychologiczna choremu i jego rodzinie – cele, zasady, metody. - Pomoc środowiskowa. Problematyka samobójstw - Samobójstwa w następstwie rozwijającego się procesu psychotycznego Zapobieganie samobójstwom i pomoc osobom o skłonnościach samobójczych i ich rodzinom. Psychozy schizofreniczne - Określenie i pozycja nozologiczna; - Występowanie, cechy przebiegu i objawy schizofrenii; - Rodzaje schizofrenii - kryteria diagnostyczne wg. DSM-IV, ICD-10; - Poziomy schizofrenii, Ostra i przewlekła, Typ I i Typ II; - Etiologia i patomechanizm; - Leczenie schizofrenii, terapia farmakologiczna, terapia kompleksowa, leczenie środowiskowe i społeczności terapeutyczne. Leczenie schizofrenii, praca z pacjentem chorym na schizofrenię - Terapia farmakologiczna, terapia kompleksowa, leczenie środowiskowe; społeczności terapeutyczne Zaburzenie urojeniowe - Definicja i pozycja nozologiczna - Etiologia i patomechanizm - Obraz kliniczny - Diagnoza różnicowa Projekcja filmu (np. „Elling” P. Naessa, „Wstręt” – R. Polańskiego, „Pająk” lub „Piękny umysł”) – dyskusja Zaburzenia psychiczne na podłożu organicznym - Charakterystyka organicznych uszkodzeń mózgu; - Mechanizm powstawania ogniskowych i ogólnomózgowych zaburzeń mózgu; - Zaburzenia czynności wyższych jako następstwo uszkodzeń ogniskowych; - Deficyty neurologiczne (dysleksja, dysgrafia); - Upośledzenie umysłowe (HPD, autyzm, zespół Downa); - Choroba Alzheimera, demencja (obraz kliniczny, postępowanie); - Diagnoza i terapia osób z uszkodzeniami i deficytami organicznymi; Zaburzenia psychiczne w wybranych chorobach somatycznych (psychozy somatogenne) - Charakterystyka problemu - Rola wybranych czynników etiopatogenetycznych. 189 Literatura Podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący Zajęcia Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (1996). Interwencja kryzysowa w przypadku zachowań samobójczych. W: W Badura-Madej (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Interart, Warszawa, ss. 175-191 Barbaro B. (1999). Schizofrenia w rodzinie. Kraków: Wyd Uniw. Jagiellońskiego. Belin S. (1988). Schizofrenia. Gdańsk: GWP. Bilikiewicz A., Strzyżewski W.(1992). Psychiatria, Warszawa: Wyd. PZWL, ss 266-278. Birchwood M., Jackson. C. (2004). Schizofrania. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne. Gdańsk: GWP. Carson R., Butcher J.N., Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP, s. 319-403, 683-737, 737-795. Cechnicki A.: Wybrane aspekty leczenia schizofrenii. Psychoterapia, 1992, 2. Hołyst B. (1983). Samobójstwo - przypadek czy konieczność. Warszawa: PWN, s. 25-36, 94-103, 463-474. Jarosz M. (1997). Samobójstwa. Warszawa: PWN, s. 7-52. Kaplan H.I., Sadock B.J. (1995). Psychiatria kliniczna. Wrocław: Urban & Partner. Laing R.D., Esterson A. (1995). Zdrowie, szaleństwo, rodzina. Warszawa: Wyd. PWN. Mueser K.T., Gingerich S.: Życie ze schizofrenią. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Papolos D.F., Papolos J. (1994). Przezwyciężyć depresję. Wyd. Rebis, Poznań, ss. 17-73, 214-236, 294-314. Popielarska A. , Komender J., Popielarska M., Tomaszewicz-Libudzic C., Golczyk-Wojnar A. (1992). Postępowanie zapobiegawczo-lecznicze wobec dzieci i młodzieży przejawiających tendencje i podejmujących próby samobójcze. Zdrowie Psychiczne, 1-2, 174-178. Popielarska A. (1989). Psychiatria wieku rozwojowego. Warszawa: PZWL, ss. 162-165. Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L. (2003). Psychopatologia. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka, rozdz. 7, 10. Stark F., M. (1993 Krótki program psychoedukacyjny dla pacjentów schizofrenicznych. Postępy Psychiatrii i Neurologii, , nr 2. Walsh: Neuropsychologia kliniczna. Warszawa: PZWL, , 1998. Fennel M.J. (1992). Depresja. W: J. Santorski (red.), Depresja, esencja i ciało. Warszawa: Agencja Wyd. J. Santorski & CO, ss. 95-132. Jaremy M. (2000). Pierwszy epizod schizofrenii. Warszawa IPiN. Klimasiński K. (2000). Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków: Wyd. Uniw. Jagiellońskiego. Skynner R., Cleese J. (1992). Zyć w rodzinie i przetrwać. Warszawa: Agencja Wyd. J. Santorski, ss 188 - 213. Yapko M. (1996). Kiedy życie boli. Dyrektywy w leczeniu depresji. Gdańsk: GWP. dr Izabela Rajska-Kulik 190 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 3 117 Rok Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SĄDOWA PSYCHOLOGICZNE OPINIODAWSTWO SĄDOWE (W SPRAWACH NIELETNICH, OPIEKUŃCZYCH I ROZWODOWYCH) V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin brak W wyniku kształcenia student nabędzie umiejętności zaplanowania, przeprowadzenia i wykorzystania wyników badań psychologicznych dla potrzeb orzecznictwa sądowego. Celem zajęć jest umożliwienie studentom zgromadzenia i poszerzenia wiedzy na temat opiniowania i wykonywania ekspertyz na zlecenie sądów i organów ścigania w sprawach karnych nieletnich, opiekuńczych i rozwodowych. Zajęcia mają pogłębić wiedzę i orientację zawodową o problematykę orzecznictwa na zlecenie sądów. Zajęcia prowadzone są w formie ćwiczeniowej. Przedstawione zostaną schematy opinii psychologicznych, metodologia i metodyka postępowania diagnostycznego w poszczególnych kategoriach spraw. Praca grupowa na opiniach psychologicznych. Pomoce dydaktyczne: prezentacje multimedialne Zaliczenie – samodzialne opracowanie i zaprezentowanie wyników badań opinii psychologicznej w sprawie karnej lub cywilnej. Kolokwium,. Aktywność merytoryczna studenta Studia stacjonarne Status prawny i rola biegłego sądowego psychologa w polskim procesie sądowym.Zawodowo – etyczne problemy biegłego sądowego psychologa. Role diagnostyczno – ekspertalne biegłego sądowego psychologa. Idę do sądu - przygotowanie do występowania w roli świadka. Opiniodawstwo sądowe w sprawach z udziałem dzieci. Fazy rozwojowe a przesłuchanie dziecka. Fomułowanie opinii psychologicznych Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach rozwodowych Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach nieletnich. Przesłuchanie nieletniego. Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach karnych osób dorosłych Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach powypadkowych i z zakresu ubezpieczeń społecznych . Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o oświadczenie woli Psychologiczne opiniodawstwo sądowe w sprawach o ubezwłasnowolnienie Studia niestacjonarne Treści kształcenia I. PSYCHOLOGICZNA OPINIA SĄDOWA W SPRAWACH OPIEKUŃCZYCH Rola rodziny w kształtowaniu osobowości dziecka Czynniki zakłócające prawidłowe funkcjonowanie rodziny (alkoholizm, bezrobocie, choroby psychiczne i przewlekle somatyczne, ubóstwo, kryminogenność rodziny) Aktualny schemat funkcjonowania instytucji opieki nad dzieckiem i rodziną. Wyjaśnienia terminologiczne: małoletni, dobro dziecka, sposób sprawowania władzy, przysposobienie Analiza problemów opiekuńczych w sprawach; - Z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi - Z zakresu opieki nad małoletnimi - Z zakresu kurateli nad małoletnimi - Sprawy o przysposobienie - Zezwolenie na zawarcie małSeństwa przez małoletnią, która ukończyła 16 lat Metodologia i metody postępowania diagnostycznego w sprawach opiekuńczych (metody i techniki badawcze, analiza dokumentów sądowych, badanie rodziców lub opiekunów, badanie małoletniego) II. PSYCHOLOGICZNA OPINIA SĄDOWA W SPRAWACH ROZWODOWYCH Wybrane czynniki ryzyka rozpadu poSycia małSeńskiego. Czynniki egzogenne, endogenne, zdrada małSeńska, alkoholizm, niezgodność charakterów. Analiza przesłanek w sprawach rozwodowych. Główne kategorie opiniodawcze w sprawach rozwodowych: trwałość i zupełność rozkładu poSycia małSeńskiego, dobro dziecka, zasady współSycia społecznego, wina za rozkład poSycia małSeńskiego, mediacja psychologiczna w sprawach rozwodowych. Metodologia i metodyka postępowania diagnostycznego i opiniodawczego w sprawach rozwodowych (opiekuńczych (metody i techniki badawcze, analiza dokumentów sądowych, badanie stron i dzieci, zasady i schematy opinii sądowej w sprawach rozwodowych) III. PSYCHOLOGICZNA OPINIA SĄDOWA W SPRAWACH NIELETNICH Prawne ujęcie odpowiedzialności karnej nieletnich (Ustawa z 1982r.) 191 Podstawowe kategorie opiniodawcze - Obraz kliniczny niedostosowania społecznego i przestępczości - Przyczyny niedostosowania, formy - Diagnoza i charakterystyka osobowości nieletniego i procesów intelektualnych - Diagnoza zaburzeń organicznych nieletniego Metodologia i metodyka postępowania diagnostycznego i opiniodawczego w sprawach karnych nieletnich Studia stacjonarne Literatura podstawowa Cibor R., Marten Z., Stanik J. M. (1990). Zawodowe i etyczne problemy opiniodawstwa psychologicznego. W: J. M. Stanik (red.), Opiniodawcze i mediacyjne funkcje psychologa w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Katowice: Wyd. UŚ. Ciosek R. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. Gierowski J., Jaśkiewicz – Obydzińska T., Najda M. (2008). Psychologia w postępowaniu karnym. Warszawa. Gierowski J.K., Szymusik A (1992). Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Kraków. Gruza E. (2003). Ocena wiarygodności zeznań świadków w procesie karnym. Problematyka kryminalistyczna. Kraków: Zakamycze. Kegel A., Kegel Z. (2004). Przepisy o biegłych, tłumaczach, specjalistach. Komentarz. Kraków. Keller – Hamela M. (2002). Idę do sądu. Warszawa. Keller- Hamela M. (2002). Praktyczne uwago dla osób przesłuchujących dzieci. W:T. Cielecki (red.), Poszanowanie godności ofiar przestępstw. Warszawa. Kołakowski S. Opiniodawstwo w sprawach o ubezwłasnowolnienie. W: J.K. Gierowski, A. Szymusik Postępowonie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie Lipczyński A (2007). Psychologia sądowa. Warszawa. Majchrzyk Z. (2001). Nieletni, młodociani, dorośli zabójstw. Analiza procesów motywacyjnych ii dyspozycji osobościowych. Warszawa. Palmer E., Hollin C., Bros D.(2008). Przestępczość nieletnich. Gdańsk: GWP . Rode D (1997). Przemoc rodziców wobec dzieci jako przedmiot psychologicznej ekspertyzy sądowej. W:J.M. Stanik (red.), Wybrane obszary praktyki biegłego sądowego psychologa. Katowice. Stanik J.M (1994). Opiniodawcze i mediacyjne funkcje w sądowych sprawach rodzinnych, Katowice: Wyd, UŚ. J.M. Stanik (red.) (1990). Opiniodawcze i mediacyjne funkcje psychologa w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Katowice: Wyd. UŚ (R. III i IV). Stanik J.M.( 1991) Z problematyki biegłego sądowego psychologa. Katowice Wyd Uśl. Stanik J.M., Przybyła H. (1991). Opinia biegłego psychologa w sprawach karnych nieletnich, Katowice. Weołowska A. (2006). Dziecko w procesie sądowym – podejście interdyscyplinarne. Dziecko krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka, nr 15 Woszczek L (2005) Przesłuchanie nieletniego. W: J.M. Stanik (red.), Przestępczość nieletnich. Katowice. Studia niestacjonarne Field D. (2000). Osobowości małżeńskie. Warszawa: Medium. Field D. (1998). Osobowości rodzinne. Warszawa: PWN Forward M. (1993). Toksyczni rodzice. Warszawa: Agencja Wydawnicza Harasimiak G. (2002). Demoralizacja jako podstawowe pojęcie postępowania z nieletnimi Rode D. (2002). Praktyka opiniodawstwa sądowego w sprawach karnych nieletnich. Katowice: Wyd. UŚ Rostowski J.M. (1991). Zarys psychologii małżeństwa. Łódź: Wyd. Uniwersyteckie Stanik J.M. (1990). Opiniodawcze i mediacyjne funkcje psychologa w sprawach rozwodowych i opiekuńczych. Katowice: Wyd. UŚ. Stanik J., Urban B. (red.) (2007). Resocjalizacja. T.1,2. Warszawa: PWN SA Skinner R., Cleese J. (1992): Żyć w rodzinie i przetrwać. Studia stacjonarne Literatura uzupełniająca Ackerman M.J. (red.). (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: GWP. Chojnacka – Szawłowska G., Pastwa – Wojciechowska B. (2007). Kliniczne i sądowe penitencjarne aspekty funkcjonowania człowieka. Warszawa Gierowski J.K., Szymusik A. (red.)(1996). Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Gr¢ar M., Jaśkiewicz- Obydzińska T (1981). Ekspertyza psychologiczna. W: J.Markiewicz (red.), Ekspertyza sądowa. Warszawa, ss 149-175. Harasimiak G. (2005). Demoralizacja - podstawowe pojęcie w postępowaniu w sprawach nieletnich. W: J.M. Stanik (red.), Przestępczość nieletnich . Katowice: Wyd. UŚ. Pospiszyl I, Szczepanik R., (2007). Zachowania dewiacyjne nieletnich dziewcząt i kobiet. Łódź: Wyd. UŁ. Przybysz J. (2003). Psychiatria sądowa. Wyd. Tumult. Studia niestacjonarne Akerman M. (red.). (2005). Podstawy psychologii sądowej. Gdańsk: GWP. Freeman D. (1991). Kryzys małżeński i psychoterapia. Warszawa: PWN. Plzak M. (1992): Małżeńskie katastrofy. Warszawa: PWN. Stojanowska (1987). Rozwód a dobro dziecka. Warszawa: PWN. Urban B. (1995). Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków: Wyd. UJ. Prowadzący zajęcia dr Agnieszka Roszkowska, mgr Magdalena Rode 192 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 3 PSYCHOLOGIA PRACY I ORGANIZACJI ZARZĄDZANIE ZMIANĄ, KONFLIKTAMI I SYTUACJAMI KRYZYSOWYMI 118 Rok Semestr System studiów V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne brak Założenie i cele przedmiotu Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu zarządzania zmianą i konfliktem oraz kryzysem w organizacjach a w szczególności: pogłębienie wiedzy studentów w zakresie najważniejszych teorii rozwoju i zarządzania zmianą, kryzysem i konfliktem; nabycie umiejętności diagnozowania oraz aktywnego kierowania zjawiskami kryzysu, zmiany i konfliktu; nabycie kompetencji posługiwania się narzędziami kwestionariuszowymi oraz metodami rozwiązywania problemów (SWOT, drill down, analiza sił pola i inne metody specyficzne dla omawianych zagadnień) w zakresie rozpoznawania i analizowania przyczyn oraz strategii zarządzania konfliktem, zmianą i kryzysem; pogłębienie umiejętności diagnozowania psychologicznych problemów człowieka i organizacji w sytuacji kryzysu, zmiany i konfliktu oraz świadczenia doradztwa w tym zakresie. Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Dyskusja, praca w małych grupach, analiza studium przypadku Forma i warunki zaliczenia zaliczenie rygorowe: - praca zaliczeniowa (studium przypadku), - minimum obecności na zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność nieusprawiedliwiona), - aktywny udział w zajęciach Studia stacjonarne Treści kształcenia Warunki funkcjonowania współczesnych organizacji - wprowadzenie w tematykę przedmiotu. Organizacja wobec kryzysu, konfliktu, zmiany. Zmiany i kryzysy w cyklu życia organizacji. Zmiany planowe i dostosowawcze. Metody pracy psychologa w organizacji. Konflikty w organizacji. Przyczyny i konsekwencje. Model rozwoju konfliktu wg D. R. Petersona. Taktyki stosowane w konflikcie. Typologia zachowań w konflikcie wg K. Thomasa. Diagnoza indywidualna preferencji zachowań w sytuacji konfliktu. Zarządzanie konfliktem w organizacji. Studium przypadku. Kryzys w organizacji. Podstawy zarządzania sytuacjami kryzysowymi. Obszary zmian w organizacji. Proces zarządzania zmianą. Etapy procesu zmian. Adaptacja do zmian. Przyswajanie innowacji. Zasoby indywidualne i radzenie sobie ze zmianą organizacyjną. Opór wobec zmian. Techniki przezwyciężania oporu wobec zmian. Liderzy w procesie zmian. Wizjonerskie przywództwo i proces przewodzenia zmianom. Rola komunikowania się w kryzysie i w procesie wdrażania zmian. Doskonalenie organizacji. Modele rozwoju organizacji – modele trwałej zmiany. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Warunki funkcjonowania współczesnych organizacji. Wprowadzenie w tematykę zajęć. Organizacja wobec kryzysu, konfliktu, zmiany. Zmiany i kryzysy w cyklu życia organizacji. Zmiany planowe i dostosowawcze. Metody pracy psychologa w organizacji. Konflikty w organizacji. Przyczyny i konsekwencje. Model rozwoju konfliktu wg D. R. Petersona. Taktyki stosowane w konflikcie. Zarządzanie konfliktem w organizacji. Studium przypadku. Kryzys w organizacji. Podstawy zarządzania sytuacjami kryzysowymi. Obszary zmian w organizacji. Proces zarządzania zmianą. Etapy procesu zmian. Zmiany a doskonalenie organizacji. Adaptacja do zmian. Przyswajanie innowacji. Opór wobec zmian. Techniki przezwyciężania oporu wobec zmian. Liderzy w procesie zmian. Wizjonerskie przywództwo i proces przewodzenia zmianom. Komunikowanie w procesie zmian. Balawajder, K. (1998). Komunikacja, konflikty, negocjacje w organizacji. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Chmiel, N. (2000). Psychologia pracy i organizacji. Gdańsk: GWP. Clarke, L. (1997). Zarządzanie zmianą. Warszawa: Gebethner i Ska. Griffin, R.W. (1996). Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN. Regester, M., Larkin, J. (2005). Zarządzanie kryzysem. Warszawa: PWE. 193 Literatura uzupełniająca Carr, D.K., Hard, K.J., Trahant, W.J. (1998). Zarządzanie procesem zmian. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Harvard Business Review. (2000). Negocjacje i rozwiązywanie konfliktów. Gliwice: Helion. Harvard Business School Press. (2007). Zarządzanie zmianą. Jak przekonać do niej ludzi. Warszawa: Studio Emka. Kamiński, S. St. (2003). Kryzys w organizacji a metafory organizacji Garetha Morgana. W: J. Skalik (red.). Zachowania organizacji wobec zjawisk kryzysowych (s.30-34). Wrocław: Cornetis. Kożusznik, B. (2002). Psychologia zespołu pracowniczego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Makin P., Cooper C., Cox Ch. (2000). Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarządzanie ludźmi w pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Paszkowska-Rogacz, A. (2004). Kulturowe i osobowościowe determinanty radzenia sobie pracowników banków ze zmianami organizacyjnymi. Przegląd Psychologiczny, 47, 4, 395-409. Roth, G., Kurtyka, M. (2008). Zarządzanie zmianą. Warszawa:CedeWu.Pl Wydawnictwa Fachowe. Ściborek, Z. (2005). Ludzie podczas zmiany w organizacji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Prowadzący zajęcia dr Patrycja Rudnicka 194 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Typ przedmiotu V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin wykł w tym: sem ćw 30 15 Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 3 PSYCHOLOGIA WYCHOWAWCZO-KLINICZNA DZIECI I MŁODZIEŻY TERAPIA ZABURZEŃ MOWY 119 Rok Instytut Psychologii brak Zapoznanie studentów z zaburzeniami mowy o podłożu emocjonalnym i organicznymi (jąkanie się, mutyzm i afazja). Zapoznanie studentów z prostymi zasadami diagnozy i terapii zaburzeń mowy. Nabycie umiejętności przeprowadzenia wstępnej diagnozy zdefiniowanych zaburzeń i wad wymowy. Zapoznanie studentów ze sposobami płynnego mówienia i opanowanie warsztatu ich stosowania w prowadzeniu wywiadu psychologicznego. Opanowanie podstaw terapii mutyzmu i jąkania u dzieci do 6 roku życia. Kolokwium zaliczeniowe, praca zaliczeniowa Podział zaburzeń mowy ze względu na etiologię. Patogeneza jąkania się, objawy współwystępujące. Koncepcja góry lodowej J. Sheenana. Pomoc psychologiczna osobom z niepłynnością mówienia. Terapia jąkania się. Mutyzm: podział, definicja, patogeneza. Sposoby pracy z dzieckiem z mutyzmem wybiórczym. Opóźniony rozwój mowy jako konsekwencja zmian cywilizacyjnych. Praca z rodziną dziecka z opóźnionyn rozwojem mowy, Afazja dziecięca. System rodzinny a pomoc psychologiczna. Sylwtki osób z zaburzeniami komunikacji słownej. Współpraca psychologa z logopedą w pracy z dziećmi z zaburzeniami mowy i dysleksją. Demel G., Elementy logopedii, WSiP, Warszawa 1987. Jastrzębowska J.: Podstawy wiedzy o logopedii. Opole 1995. Kaczmarek L., Rewalidacja dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy, [w:] Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek,Warszawa 1977. Kania J.T., Szkice logopedyczne, WPIS, Warszawa 1982. Gruba J., Polewczyk I., Wybrane zagadnienia logopedyczne część I sz, ż, cz, dż, Gliwice, 2003. Rocławski B., Poradnik fonetyczny dla nauczycieli, WSiP, Warszawa 1981, 1986. Rocławski B., Słuch fonemowy i fonetyczny, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1991. Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, WSiP, Warszawa 1985. Styczek I., Logopedia, PWN, Warszawa 1981. Byrnee R., (1989), Pomówmy o zacinaniu. PZWL, Warszawa. Tarkowski Z., (2002), Jąkanie. PWN, Warszawa. McMinn J., (2006), Pomóż dziecku z zaburzeniami komunikacji językowej. Liber, Warszawa. Dołęga Z., (2003), Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa – prawidłowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. Dr Irena Polewczyk (w zastępstwie za dr Idę Szwed) 195 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA II SPECJALIZACJA 3 PSYCHOLOGIA ZDROWIA I CHOROBY ZASTOSOWANIE PSYCHOLOGII W MEDYCYNIE 120 V 9 Rok Semestr System studiów studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia wykł w tym: sem ćw 30 15 lab 30 15 Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 4 specjalizacyjny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Liczba godzin brak Celem dydaktycznym zajęć jest zapoznanie studentów z zagadnieniami zdrowia i choroby. W ramach kursu zostaną uwzględnione aspekty osobowościowe, behawioralne i sytuacyjne mogące wpłynąć pozytywnie lub negatywnie na zdrowie człowieka. Omówione zostaną biopsychospołeczne czynniki ryzyka m.in. chorób somatycznych, niepełnosprawności fizycznej oraz zjawisko bólu. Przedstawione zostaną również zagadnienia związane z opieką nad rodziną osób chorych. Poruszone też będą problemy etyczne i psychologiczne towarzyszące umieraniu i śmierci oraz zabiegom transplantacyjnym. Zajęcia uzupełniane są dyskusją na podejmowane w czasie wykładów tematy. Podkreślane są praktyczne możliwości wykorzystania treści przedstawianych w ramach zajęć. Stosowane są pomoce dydaktyczne (środki wizualne). egzamin; forma – test Studia stacjonarne Treści kształcenia Psychobiologiczne mechanizmy zdrowia i choroby Wieloaspektowe podejście do zjawiska bólu. Psychologiczne, społeczne i etyczne aspekty zabiegów transplantacyjnych. Psychologiczne aspekty niepełnosprawności fizycznej Psychologiczne aspekty zabiegów chirurgicznych Obraz własnej choroby i funkcjonowanie w roli pacjenta Subiektywne koncepcje zdrowia. Modele zachowania się wobec własnego zdrowia. Psychologiczne aspekty chorób i zabiegów ginekologicznych Jakość życia w zdrowiu i chorobie. Opieka nad rodziną z problemami zdrowotnymi. Etyczne problemy pracy psychologa z człowiekiem zdrowym i chorym somatycznie. Studia niestacjonarne Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Wprowadzenie do problematyki zajęć, zapoznanie z literaturą przedmiotu, przedstawienie warunków i formy zaliczenia. Psychobiologiczne mechanizmy zdrowia i choroby Wieloaspektowe podejście do zjawiska bólu. Psychologiczne problemy pacjentek ginekologicznych. Psychologiczne aspekty niepełnosprawności fizycznej Pacjent chory terminalnie. Umieranie i śmierć oraz przeżywanie żałoby. Psychologiczne, społeczne i etyczne aspekty zabiegów transplantacyjnych. Bishop G.D. (2000): Psychologia zdrowia. Zintegrowany umysł i ciało. Wydawnictwo Astrum, Wrocław. Dolińska – Zygmunt G. (2001)(red): Podstawy psychologii zdrowia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław Heszen-Niejodek I. (1992):Lekarz i pacjent. Badania psychologiczne. Univeritas, Kraków Heszen I., Sęk, H. (2007): Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa. Lukas W., Gałuszka A., Zarychta A. (1999): Aktualne potrzeby edukacji pediatrycznej w specjalności lekarza rodzinnego. [w] Norska-Borówka I., Lukas W. (red): Wybrane problemy pediatryczne w praktyce lekarza rodzinnego. ZP ŚAM, Katowice. Sheridan Ch.L., Radmacher S.A. (1998): Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Instytut Psychologii Zdrowia, PTP, Warszawa Heszen-Niejodek I. (1990)(red): Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych PZWL, Warszawa Kodeks etyczno-zawodowy psychologa.(1992) , PTP, Warszawa Kübler-Ross E. (1996). Życiodajna śmierć. Księgarnia Św. Wojciecha, Poznań Salomon P. (2002): Psychologia w medycynie. GWP, Gdańsk Strelau J. (2000) (red): Psychologia Podręcznik akademicki, GWP, Gdańsk dr Anita Gałuszka 196 Lp. 121 Rok Semestr System studiów Wydział Pedagogiki i Psychologii Treści kształcenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia ECTS 4 4 fakultatywny (inne wymagania) Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT FAKULTATYWNY F8B KOBIECOŚĆ I MĘSKOŚĆ W PRZESTRZENI PRYWATNEJ I PUBLICZNEJ V w tym: Liczba Forma godzin zaliczenia 9 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 30 30 zaliczenie studia niestacjonarne 15 15 zaliczenie Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu Instytut Psychologii brak Zaznajomienie z podstawowymi pojęciami, koncepcjami teoretycznymi i metodami badawczymi w psychologii różnic płciowych i psychologii rodzaju, Dostarczenie podstaw umiejętności dostrzegania, poszukiwania i formułowania problemów badawczych z zakresu psychologii różnic płciowych i psychologii rodzaju, Przygotowanie do seminarium magisterskiego z zakresu psychologicznej problematyki kobiecości i męskości. samodzielne przygotowanie wybranego tematu z zakresu problematyki seminarium, praca seminaryjna, aktywność, dyskusja, obecności. Wprowadzenie w problematykę psychologii różnic płciowych i psychologii gender. Płeć biologiczna i psychologiczna. Tożsamość płciowa. Test Płci Psychologicznej. Zdolności poznawcze a płeć. Emocje a płeć. Osobowość a płeć. Stereotypy związane z płcią. Obraz własnej osoby a stereotypy płci. Zdrowie a stereotypy płci. Sport. Psychoterapia a płeć. Związki interpersonalne. Kobiety i mężczyźni w rodzinie. Tożsamość kobiet i mężczyzn we współczesnym świecie. Kryzysy kobiecości i męskości. Autoprezentacja a płeć. Wpływ społeczny a płeć. Szantaż emocjonalny . Kobiety i mężczyźni w organizacji. Język. Ekonomia. Portrety kobiet i mężczyzn w mediach i podręcznikach szkolnych. Kobiety i mężczyźni w polityce. Brannon L. (2002). Psychologia rodzaju. Gdańsk: GWP. Wojciszke B. (red.) (2002). Kobiety i mężczyźni. Gdańsk: GWP. Kaschack E. (1996). Nowa psychologia kobiety. Gdańsk: GWP. Mandal E. (2000). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2003). Kobiecość i męskość. Popularne opinie i badania naukowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Mandal E.(red.)(2007). W kręgu gender. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Mandal E. (2008). Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Warszawa: PWN Badinter E. (1993). XY. Tożsamość mężczyzny. Warszawa: Wydawnictwo AB. Bly R. (1993). Żelazny Jan. Warszawa; Rebis. Caron A. F. Matki i córki. Gdańsk: GWP. Forward S. Frazier D. (1999). Szantaż emocjonalny. Gdańsk: GWP. Estes E. (2001). Biegnąca z wilkami. Poznań:Zysk i Spóka Graff A. (2001). Świat bez kobiet. Warszawa: WAB. Lisowska E. (2007). Gender index. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy. Warszawa; EQUAL,UNDP. Melosik Z. (2002). Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Poznań: Wydawnictwo Wolumin. Moir A., Jessel D. (1989). Płeć mózgu. Warszawa: PIW. Mandal E. (2007). Kobiety i mężczyźni a władza w organizacji. Kolokwia Psychologiczne. Tom. 16, str. 155-174. Miluska J. Boski P. (red.)(1999). Męskość-kobiecość w perspektywie indywidualnej i kulturowej. Warszawa: Wydawnictwo PAN Pospiszyl (1986). Tristian i Don Juan. Warszawa: Iskry. Putnam Tong R. (2002). Myśl feministyczna. Warszawa: PWN. Opperman K., Weber E. (2000). Język kobiet i język mężczyzn. Jak porozumieć się w miejscu pracy. GWP. Siemieńska R. (red.)(1997). Portrety kobiet i mężczyzn. Warszawa: Instytut Studiów Społecznych. Siemieńska R. (1996). Kobiety: nowe wyzwania. Starcie przeszłości z teraźniejszością. Wydawnictwo Instytutu Socjologii UW. Siemieńska R. (2000). Nie mogą, nie chcą czy nie potrafią? O postawach i uczestnictwie politycznym kobiet w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Siemieńska R.(red.) (2003). Aktorzy życia publicznego. Płeć jako czynnik różnicujący. Warszawa: Scholar. Wojciszke B. (red.). (2002). Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice. Gdańsk: GWP. Prof. dr hab. Eugenia Mandal 197 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Semestr System studiów PSYCHOFARMAKOLOGIA I NEUROPSYCHOLOGIA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 4 4 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT FAKULTATYWNY F8B 122 Rok Instytut Psychologii znajomość psychopatologii Zajęcia mają na celu zaznajomienie słuchaczy z podstawowymi treściami dotyczącymi psychofarmakologii i neuropsychologii. Po przeprowadzonym kursie student powinien: znać podłoże neuropsychologiczne zaburzeń psychicznych umieć przedstawić zasady neuroprzekaźnictwa w ośrodkowym układzie nerwowym wykorzystać wiedzę z zakresu psychofarmakologii porozumiewać się z lekarzami w pracy klinicznej Konwersatoria, prelekcje, prezentacje przypadków Test zaliczeniowy STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Budowa i funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego Główne szlaki neuroprzekaźnictwa w OUN Podstawy farmakologii z elementami farmakokinetyki Neuropsychologia depresji Psychofarmakologia depresji Neuropsychologia zaburzeń lękowych Psychofarmakologia zaburzeń lękowych Neuropsychologia schizofrenii Psychofarmakologia schizofrenii Neuropsychologia procesów otępiennych Psychofarmakologia procesów otępiennych Placebo i nocebo – aspekt neuropsychologiczny Neuropsychologia i psychofarmakologia uzależnień STUDIA NIESTACJONARNE Budowa i funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego Główne szlaki neuroprzekaźnictwa w OUN Podstawy farmakologii z elementami farmakokinetyki Neuropsychologia i psychofarmakologia depresji Neuropsychologia i psychofarmakologia zaburzeń lękowych Neuropsychologia i psychofarmakologia schizofrenii Placebo i nocebo – aspekt neuropsychologiczny Neuropsychologia i psychofarmakologia uzależnień Literatura podstawowa Andreasen, N. (2003). Fascynujący mózg. Lublin: Wydawnictwo Czelej. Cierpiałkowska, L. (2007). Psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar Literatura uzupełniająca Stahl, S.M. (2008). Podstawy psychofarmakologii. Gdańsk: Via Medica. Prowadzący zajęcia lek. mgr Ewa Wojtyna 198 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT FAKULTATYWNY F8B 123 Rok Instytut Psychologii PRZYGOTOWANIE DO KARIERY ZAWODOWEJ V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 30 15 wykł w tym: sem ćw 30 15 lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 4 4 fakultatywny (inne wymagania) Typ przedmiotu Wymagania wstępne Założenie i cele przedmiotu Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia Poznanie czynników determinujących podejmowanie decyzji zawodowych i edukacyjnych. Poznanie podstawowych technik diagnostycznych wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym. Poszerzenie informacji o własnych zasobach. Dyskusja, studium przypadku, praca w podgrupach. Samodzielne studium przypadku. STUDIA STACJONARNE Treści kształcenia Rodzinne uwarunkowania kariery zawodowej: postawy rodzicielskie, pozycja wśród rodzeństwa, struktura rodziny, przekazy międzypokoleniowe. Dzieciństwo jako waży etap w kształtowaniu się wyobrażeń o życiu społecznym i zawodowym: pierwsze zainteresowania i pasje, doświadczenia z rówieśnikami, pozycja w grupie rówieśniczej. Doświadczenia szkolne jako zdobywanie umiejętności kompetencji i informacji zwrotnych w przyszłym życiu zawodowym. Porażka jako ważne doświadczenie w drodze do sukcesu i kariery zawodowej. Przekonania na własny temat i wartości a wybory zawodowe i skuteczne działanie celów. Stawianie celów życiowych i zawodowych. Motywowanie i podejmowanie decyzji. Wizualizacja jako metoda wspomagająca stawianie i realizowanie celów życiowych i zawodowych. Kreatywność, mobilność, otwartość na zmiany - jako ważnej cechy w życiu zawodowym. Systemy wsparcia i doradztwa zawodowego. STUDIA NIESTACJONARNE Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca Prowadzący zajęcia Rodzinne uwarunkowania kariery zawodowej: postawy rodzicielskie, pozycja wśród rodzeństwa, struktura rodziny, przekazy międzypokoleniowe. Dzieciństwo i doświadczenia szkolne i studia jako waży etap w kształtowaniu się wyobrażeń o życiu społecznym i zawodowym: pierwsze zainteresowania i pasje, doświadczenia z rówieśnikami, pozycja w grupie rówieśniczej. Porażka jako ważne doświadczenie w drodze do sukcesu i kariery zawodowej. Przekonania na własny temat i wartości a wybory zawodowe i skuteczne działanie celów. Stawianie celów życiowych i zawodowych. Motywowanie i podejmowanie decyzji. Wizualizacja jako metoda wspomagająca stawianie i realizowanie celów życiowych i zawodowych . Metody grupowego poradnictwa zawodowego. Metoda edukacyjna. Zeszyt informacyjno – metodyczny. CMI i PZ KUP. Brooks K. (2010). Jak wybrać zawód? Zaplanuj swoją przyszłość. Oficyna Wydawnicza Branta Bydgoszcz. Podstawy rozwoju zawodowego młodzieży. Materiały metodyczno – dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów (2006). Warszawa KOWEZiU Łaguna M. (2009) Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością. Gdańsk Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Paszkowska – Rogacz A. (2002) Warsztat europejskiego doradcy kariery zawodowej. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej. Paszkowska – Rogacz A., Tarkowska M. (2004) Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym. Warszawa KOWEZiU. Rogers J. (2010) Coaching. Gdańsk Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Mgr Aleksandra Wieteska 199 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. V 9 Rok Semestr studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin lab 30 15 Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie 4 4 brak Zapoznanie studentów z metodą badawczą wciąż w niewielkim stopniu stosowaną w psychologii, posiadającą głębokie korzenie kulturowe oraz znajdującą wiele zastosowań zarówno w pracy badawczej jak i praktyce psychoterapeutycznej. W trakcie zajęć student przeprowadza samodzielnie badania metodą hermeneutyczną, poznając wcześniej procedurę badawczą i sposoby uprawomocnienia danych. Zajęcia konwersatoryjno warsztatowe Zaliczenie - praca zaliczeniowa Treści kształcenia w tym: sem ćw fakultatywny (inne wymagania) Wymagania wstępne Metody dydaktyczne (opcjonalnie) Forma i warunki zaliczenia wykł 30 15 Typ przedmiotu Założenie i cele przedmiotu PSYCHOLOGIA PRZEDMIOT FAKULTATYWNY F8B ŻYCIE JAKO OPOWIEŚĆ. METODA HERMENEUTYCZNA W PSYCHOLOGII 124 System studiów Instytut Psychologii Życie jako opowieść. Tradycje snucia opowieści. Czym jest hermeneutyka? Model rozumiejący w psychologii. Poszukiwanie autentycznego ludzkiego doświadczenia. Rozwijanie i pogłębianie wiedzy o przeżyciach i znaczeniach jakie człowiek nadaje doświadczeniom swojego życia. Rozumienie jako podstawa hermeneutycznego poznania człowieka - próba rekonstrukcji osobowych znaczeń. Pojęcie tekstu. Dialog hermeneutyczny. Analiza doświadczeń człowieka na wybranych przykładach. Opowieść o własnym życiu – typy opowieści. Autonarracja i budowanie kategorii biograficznych. Wytwór plastyczny w świetle psychologii hermeneutycznej. Dzienniki, pamiętniki ,listy Literatura podstawowa Gałdowa A., (red), 1997, Hermeneutyka a psychologia, Kraków, UJ Straś-Romanowska M., (red), 1995, Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej. Warszawa, PWN Literatura uzupełniająca Sowiński G. (red.). (1993). Wokół rozumienia, Kraków, PAT. Ingarden R. (1960). O dziele literackim. Warszawa, PWN. Ricoeur P. (1985). Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawa o metodzie. Warszawa: Pax. Ricoeur P. (1989). Język, tekst, interpretacja. Warszawa: PIW. Kuderowicz Z. (1987). Dilthey.Warszawa: Wiedza Powszechna. Madison G.B. (1993). Hermeneutyka Husserla jako przyczynek do dyskusji na temat wyjaśniania i rozumienia.W: Z. Krasnodębski Świat przeżywany.Warszawa: PIW. Straś-Romanowska M. (red). (1995). Na tropach psychologii jako nauki humanistycznej. Warszawa: PWN. Runyan W. (1992). Historia życia a psychobiografia. Warszawa: PWN. Gadamer H.G. (1993). Prawda i metoda. Kraków: Inter esse. Adamiec M. (1988). Doświadczenie przemiany jako kategoria psychologiczna. Katowice: UŚ. Gałdowa A. (red). (1997). Hermeneutyka a psychologia. Kraków: UJ. Tischner J. (1980). W kręgu myśli hermeneutycznej.W: J.Tischner (red), Filozofia współczesna.Kraków, Znak. Barthes R. (1997). Przyjemność tekstu. Warszawa: Wyd. KR. Lakoff G., Johnson M. (1988). Metafory w naszym życiu. Warszawa: PIW. Calvino I. (1989). Jeśli zimową nocą podróżny. Warszawa: PIW. Giza A. (1991). Życie jako opowieść. Warszawa: PAN. Widera-Wysoczańska A. (2000). Rozmowy o przemijaniu. Warszawa: Wyd. UW. Kwiatkowska G.E. (1996). Wstęp do psychologii hermeneutycznej. Łódź: Wyd. UL. Janion M. (1982). Humanistyka i terapia. Warszawa: PIW. Prowadzący zajęcia dr Henryka Śniarowska-Tlatlik 200 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE – SEM. 3 125 Rok Instytut Psychologii V 9 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł w tym: sem ćw 45 30 lab SZCZEGÓŁÓWE OPISY W CZĘŚCI VII Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 6 201 VI.10. Lp. ROK V, SEMESTR DZIESIĄTY Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE – SEM. 3 126 Rok Instytut Psychologii V 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin 45 30 wykł w tym: sem ćw 45 30 lab SZCZEGÓŁÓWE OPISY W CZĘŚCI VII Forma zaliczenia zaliczenie zaliczenie ECTS 26 202 VII. SEMINARIA MAGISTERSKIE 203 IV rok Temat Studia stacjonarne prof.dr hab. Yuri Karandashev Wybrane zagadnienia psychologii rozwojowej tak 2. prof. dr hab. Barbara Kożusznik Psychologiczne uwarunkowania innowacyjności i jej transferu do otoczenia tak 3. prof. dr hab. Eugenia Mandal Wybrane zagadnienia z zakresu komunikacji interpersonalnej u psychologii społecznej tak 4. dr hab. Irena Pilch Wybrane zagadnienia z pogranicza psychologii społecznej i psychologii osobowości tak 5. dr hab. Zbigniew Spendel Od czego to zależy? Warunki i wyznaczniki kariery w zawodzie psychologa tak 6. prof. UŚ dr hab. Jan M. Stanik Osobowościowe i sytuacyjne uwarunkowania przestępczości nieletnich tak 7. dr Bernadeta Bulla Człowiek wobec wartości tak dr Agata ChudzickaCzupała Psychologiczne uwarunkowania aktywności i jakości życia człowieka tak dr Marianna DąbrowskaWnuk Rodzina jako środowisko rozwoju i wychowania tak 10. dr Damian Grabowski Psychologiczne korelaty kultury organizacyjnej. Etyka pracy jako zmienna kulturowa i psychologiczna tak 11. dr Joanna Mateusiak Zasoby i deficyty a dobre zdrowie i satysfakcja z życia tak 12. dr Izabela Rajska-Kulik Tendencje autodestruktywne i inne przejawy nieprzystosowania wystęujące u osób z problemem klinicznym 13. dr Danuta Rode Wybrane zagadnienia psychologii klinicznej 14. dr Justyna Trepka-Starosta Zaburzenia zachowania w obszarze psychologii sądowej tak 15. dr Elżbieta Turska Problematyka funkcjonowania zawodowego jednostki tak Lp. 1. 8. 9. Imię i nazwisko prowadzącego Studia niestacjonarne tak tak tak tak 204 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne x studia niestacjonarne Liczba godzin 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Orientacja w zagadnieniach psychologii społecznej i psychologii organizacji. Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). WYBRANE ZAGADNIENIA PSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ Prof. dr hab. Yuri Karandashev Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia IV – V 7, 8, 9, 10 Liczba godzin studia stacjonarne x studia niestacjonarne 180 120 w tym: Wykł. Sem. Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS 180 120 Orientacja w zagadnieniach psychologii społecznej i psychologii organizacji. Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGICZNE UWARUNKOWANIA INNOWACYJNOŚCI I JEJ TRANSFERU DO OTOCZENIA Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. Powodzenie współczesnych organizacji w większej niż dotychczas stopniu uzależnione jest od tego, czy organizacje charakteryzują się wysokim poziomem innowacyjności . Poziom ten zależy w dużej mierze od tego czy indywidualny pracownik oraz zespół pracowniczy czyli tzw. czynnik ludzki stanowią barierę czy też stymulator procesów innowacyjnych. Celem seminarium będzie analizowanie: psychologicznych uwarunkowań innowacyjności w zespołach projektowych i wirtualnych sposobów sprawowania władzy wzmacniających versus utrudniających kreatywność i innowacyjność interpersonalnych relacji wpływu w organizacji wspierających innowacyjność psychologicznych czynników sprzyjających innowacyjności oraz ją hamujących zmian paradygmatu władzy w organizacjach innowacyjnych. Prof. dr hab. Barbara Kożusznik Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia Promotor IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin x x 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Zainteresowania związane z tematyką seminarium, sumienność i pracowitość, pożądana ( nie jest to warunek) znajomość języka angielskiego umożliwiająca czytanie tekstów naukowych Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ I PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ autoprezentacja, wywieranie wpływu, manipulacja, władza, bliskie związki, toksyczne związki, agresja, przemoc, gry interpersonalne Prof. UŚ dr hab. Eugenia Mandal 205 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin X 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). WYBRANE ZAGADNIENIA Z POGRANICZA PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ I PSYCHOLOGII OSOBOWOŚCI. Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. Celem prowadzonych przez magistrantów badań będzie szukanie powiązań pomiędzy względnie stałymi właściwościami człowieka (z uwzględnieniem cech z pogranicza normy i patologii) a jego funkcjonowaniem społecznym w życiu prywatnym (związki romantyczne, rodzina, przyjaźnie), zawodowym (pełnienie ról zawodowych, kierowanie ludźmi) oraz społecznym (zachowania polityczne) Przykładowe zakresy tematyczne: Wpływ cech składających się na „ciemną triadę” osobowości (subkliniczna psychopatia, makiawelizm, subkliniczny narcyzm) na sposoby funkcjonowania w bliskich związkach i w pracy zawodowej, m.in. na sposoby wywierania wpływu i ulegania wpływowi oraz na osiąganie sukcesu/porażki w różnych dziedzinach życia. Badania eksperymentalne utrzymane w konwencji teorii gier, skoncentrowane na poszukiwaniu uwarunkowań zachowań rywalizacyjnych i kooperacyjnych w grze. Różnice indywidualne a zachowania polityczne – poszukiwanie związków względnie stałych właściwości człowieka (cech i postaw) z jego preferencjami i zachowaniami politycznymi. Badanie cech wyróżniających elektoraty oraz członków partii politycznych oraz polityków. Dr hab. Irena Pilch Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów IV – V Liczba godzin 7, 8, 9, 10 w tym: Wykł. Sem. Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS studia stacjonarne X 180 180 Nie wypełniać studia niestacjonarne X 120 120 Nie wypełniać Wymagania wstępne Pożądana jest znajomość języka obcego (zwł. angielskiego) w stopniu umożliwiającym studiowanie piśmiennictwa naukowego. Forma i warunki zaliczenia Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). OD CZEGO TO ZALEŻY? – WARUNKI I WYZNACZNIKI KARIERY W ZAWODZIE PSYCHOLOGA Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Główne zagadnienia i przykładowa problematyka prac magisterskich: predyktory i korelaty powodzenia w studiach na kierunku psychologia; profile psychologiczne psychologów a ich osiągnięcia zawodowe; profile psychologiczne psychologów a kierunki i formy ich kariery zawodowej; psychospołeczne determinanty wyboru zawodu psychologa; atrakcyjność interpresonalna psychologa a jego sukcesy zawodowe; poziom makiawelizmu psychologa a jego sukcesy zawodowe; poczucie humoru psychologa a jego sukcesy zawodowe; sukcesy zawodowe psychologa a jego powodzenie w życiu osobistym; typ umysłowości i cechy osobowości psychologa a preferowane przezeń orientacje teoretyczno-metodologiczne; postawy psychologów wobec seksu a ich osiągniecia zawodowe; psychospołeczne determinanty wyboru specjaliacji zawodowej; świadomość etyczna i wrażliwość moralna psychologa a kierunki jego kariery i osiagnięcia zawodowe; (szczegółowa problematyka może zostać dostosowana do zainteresowań magistrantów) dr hab. Zbigniew Spendel 206 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin X 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Nie wypełniać Nie wypełniać Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). OSOBOWOŚCIOWE I MOTYWACYJNE UWARUNKOWANIA PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. 1. Blok metodologiczny Wyposażenie studentów w zespół wiadomości i umiejętności dotyczących prowadzenia badań naukowych a w szczególności: /a/ poprawnego teoretycznie i metodologicznie formułowania problemów naukowych oraz redagowania tytułów ich prac /b/ przeprowadzenie repetytorium z zakresu operacjonalizacji zmiennych oraz metrologii psychologicznej, /c/ konstruowania modeli badawczych /d/ przeprowadzenie repetytorium z zakresu jedno i wielozmiennowych analiz matematycznych 2. Blok warsztatowy Nauczenie studentów prawidłowego doboru standardowych metod do realizacji własnych problemów badawczych W poszczególnych przypadkach także nauczenie studentów poprawnego konstruowania własnych narzędzi badawczych . 3. Blok merytoryczny Egzekwowanie od studentów na bieżąco sprawozdań z zakresu studiowanej przez nich literatury przedmiotu. 4. Blok redakcyjny W ciągu 8 semestru kształcenie studentów z zakresie umiejętności logicznego i merytorycznie poprawnego wykonywania spisu treści. Prof. UŚ dr hab. Jan M. Stanik Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Semestr IV - V 7, 8, 9, 10 System studiów studia stacjonarne x 180 studia niestacjonarne x 120 Rok Forma i warunki zaliczenia Liczba Godzin w tym: wykł sem 180 120 ćw lab Forma zaliczenia ECTS zaliczenie zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). CZŁOWIEK WOBEC WARTOŚCI Treści kształcenia Promotor W ramach seminarium podejmowana jest problematyka wartości preferowanych przez człowieka w różnych okresach życia i doświadczającego kryzysów rozwojowych czy też sytuacyjnych. Seminarium poświęcone jest analizie zmian zachodzących w znaczeniu przypisywanym wartościom w różnych okresach rozwojowych (dzieciństwo, dorastanie, dorosłość) oraz analizie sposobów radzenia sobie ze skutkami deprywacji wartości . Podstawowym zadaniem seminarium jest przygotowanie pracy końcowej o charakterze teoretyczno-empirycznym zgodnie ze standardami . W ramach zajęć zostaną omówione podstawowe zagadnienia psychologii wartości (teorie wartości: Rokeach, Scheler, kierunki i uwarunkowania rozwoju indywidualnej hierarchii wartości i jej roli w rozwoju osobowości, zagadnienie transmisji międzypokoleniowej wartości oraz zagadnienie metapatologii wartości). Przedstawione zostaną metody i procedury badania preferowanych przez człowieka wartości. dr Bernadetta Bulla 207 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne Liczba godzin x x 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGICZNE UWARUNKOWANIA AKTYWNOŚCI I JAKOŚCI ŻYCIA CZŁOWIEKA Tematykę seminarium stanowią zagadnienia związane z psychologicznymi oraz społecznymi uwarunkowaniami jakości życia i aktywności człowieka. Przedmiotem szczególnego zainteresowania są czynniki wpływające na zadowolenie z życia oraz zmienne związane z zaradnością człowieka. Badania prowadzone przez studentów uwzględniać mają specyfikę wieku - dotyczą osób w okresie młodzieńczym, w okresie dorosłości i aktywnego wypełniania funkcji zawodowych oraz doświadczających własnej starości. Szczegółowe zagadnienia tematyczne: Wyzwania młodości, czynniki warunkujące skuteczność radzenia sobie z problemami okresu młodzieńczego. Sposób wypełniania roli zawodowej, funkcjonowanie w zespole pracowniczym i inne zadania dorosłości. Aktywność i zdrowie ludzi w starszym wieku - uwarunkowania. Stosunek osoby do zmian przebiegających w czasie i własnego starzenia się a aktywność i zadowolenie z życia. dr Agata Chudzicka-Czupała Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia IV - V 7, 8, 9, 10 studia niestacjonarne studia niestacjonarne Liczba Godzin 180 x 120 w tym: wykł sem ćw Forma zaliczenia lab 180 120 ECTS zaliczenie zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). RODZINA JAKO ŚRODOWISKO ROZWOJU I WYCHOWANIA – OD POCZĘCIA DO STAROŚCI Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. Problematyka seminarium koncentruje się wokół rodziny jako podstawowego środowiska rozwoju i wychowania wszystkich członków rodziny bez względu na ich wiek. W ramach seminarium nacisk zostanie położony jednak przede wszystkim na rolę rodziców (matki/ ojca) w najwcześniejszym okresie rozwoju dziecka, tj. w okresie prenatalnym. Korzystając z osiągnięć psychologii prenatalnej i prokreacyjnej chcę zaproponować zajęcie się m.in. aspektami dojrzałości do pełnienia ról rodzicielskich, doświadczania sytuacji oczekiwania na narodziny dziecka nie tylko z perspektywy przyszłej matki, ale także ojca, zmian, które inicjuje ciąża kobiety – w niej samej, ojcu dziecka jak również związku małżeńskim/ partnerskim. dr Marianna Dąbrowska-Wnuk Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia IV – V 7, 8, 9, 10 Liczba godzin studia stacjonarne x studia niestacjonarne 180 120 w tym: Wykł. Sem. Ćw. Lab. 180 120 zaliczenie/egzamin ECTS Nie wypełniać Nie wypełniać Orientacja w zagadnieniach psychologii społecznej i psychologii organizacji. Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGICZNE KORELATY KULTURY ORGANIZACYJNEJ. ETYKA PRACY JAKO ZMIENNA KULTUROWA I PSYCHOLOGICZNA Seminarium dotyczy czynników składających się na kulturę organizacji, oraz jej psychologicznych korelatów, które wiążą się z efektywnością gospodarczą i innowacyjnością. Tematy dotyczące tych zagadnień to: etyka pracy, potrzeba osiągnięć oraz typo- 208 logia kultur organizacyjnych. Treści: Czynniki kulturowe wzrostu gospodarczego; Wymiary kultur organizacyjnych; Typologia kultur organizacyjnych; Etyka pracy – psychologiczna charakterystyka zjawiska; Potrzeba osiągnięć jako psychologiczna interpretacja etyki pracy; Sumienność; Zaangażowanie organizacyjne. Promotor Lp. Dr Damian Grabowski Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok IV – V Semestr 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne System studiów Liczba godzin x 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Nie wypełniać Nie wypełniać Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). Semestr 8 i 9: zaliczenie rygorowe (warunkiem otrzymania zaliczenia w kolejnych semestrach jest: w semestrze 7 sformułowanie problematyki badań własnych; obowiązkowa obecność na zajęciach; aktywne korzystanie z anglojęzycznych baz danych; w semestrze 8 – opracowanie koncepcji pracy magisterskiej; w tym zgromadzenie podstawowego piśmiennictwa); w semestrze 9 – opracowanie teoretycznej części pracy magisterskiej oraz ukończenie badań empirycznych; w semestrze 10 – ukończenie pracy magisterskiej. ZASOBY I DEFICYTY A DOBRE ZDROWIE I SATYSFAKCJA Z ŻYCIA Podstawowym analizowanym problemem będzie poszukiwanie determinantów dobrego zdrowia i jakości życia jak również identyfikacja psychologicznych czynników obniżających poczucie dobrostanu i satysfakcji życiowej. Obszary dociekań szczegółowych koncentrować się będą na: identyfikacji zasobów uruchamianych przez człowieka w obliczu wymagań, wyzwań i zagrożeń (rola optymizmu, nadziei, poczucia, własnej skuteczności w różnych obszarach aktywności człowieka, w różnych okresach życia, w obliczu różnych sytuacji). identyfikacji deficytów i czynników utrudniających osiąganie dobrego zdrowia i satysfakcji życiowej. dr Joanna Mateusiak Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia IV – V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne X Liczba godzin 180 120 w tym: Wykł. Sem. 180 120 Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Nie wypełniać Nie wypełniać Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). TENDENCJE AUTOAGRESYWNE I INNE PRZEJAWY NIEPRZYSTOSOWANIA WYSTĘPUJĄCE U OSÓB Z PROBLETemat seminarium i treści kształcenia MEM KLINICZNYM Promotor Izabela Rajska-Kulik Lp. 13 Tematy realizowane w ramach seminarium to: agresja skierowana wobec siebie – koncepcje i mechanizmy wyjaśniające skłonności autodestrukcyjne w przypadku osób z depresją, z zaburzeniami lękowym, chorujących na zaburzenie odżywiania lub uzależnionych od środków psychoaktywnych. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii SEMINARIUM MAGISTERSKIE PSYCHOLOGIA 209 Rok IV - V Semestr 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne System studiów Forma i warunki zaliczenia Liczba godzin x w tym: wykł sem 180 120 180 120 ćw Forma zaliczenia lab zaliczenie zaliczenie ECTS 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ ZACHOWANIA Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. Prace magisterskie obejmują następujące grupy zagadnień: Stres i zaburzenia przystosowania.. Psychologiczne następstwa długotrwałego stresu. Stres spowodowany rozwodem, bezrobociem, chorobą.. Konsekwencje stresu dla jednostki i systemu rodzinnego Relacje w bliskich związkach małżeńskich, rodzinnych w sytuacji chorób afektywnych (depresja), schizofrenicznych i zaburzeń urojeniowych. Psychospołeczne funkcjonowanie osób z zaburzeniami lekowymi. Sposoby radzenia sobie, rola wsparcia społecznego, znaczenie terapii. Psychologiczny profil jednostek uzależnionych od alkoholu a ich motywacja do podejmowania leczenia .i kontynuowania procesu abstynencji Percepcja obrazu własnej osoby i świata przez osoby o zaburzonej tożsamości płciowej. dr Danuta Rode Wydział Pedagogiki i Psychologii Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Lp. PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE 14 Rok Instytut Psychologii IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). ZABURZENIA ZACHOWANIA W OBSZARZE PSYCHOLOGII SĄDOWEJ dr Justyna Trepka-Starosta Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Wymagania wstępne Forma i warunki zaliczenia IV - V 7, 8, 9, 10 studia stacjonarne studia niestacjonarne 180 w tym: Wykł. Sem. 180 120 120 Liczba godzin x Ćw. Lab. zaliczenie/egzamin ECTS Studenci specjalizacji Psychologia Pracy i Organizacji Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym PROBLEMATYKA FUNKCJONOWANIA ZAWODOWEGO JEDNOSTKI: Temat seminarium i treści kształcenia Promotor Wielość modeli i stylów życia w różnych okresach zawodowej aktywności. Kompetencje współczesnych karier i ich psychospołeczne uwarunkowania. Zaangażowanie w pracę – konsekwencje pozytywne i koszty. Sukces zawodowy i jego psychospołeczne uwarunkowania. Satysfakcja z pracy. Negatywne konsekwencje pracy. Równowaga w relacji praca – dom. Dr Elżbieta Turska 210 V rok Lp. Imię i nazwisko prowadzącego Temat Studia stacjonarne Studia niestacjonarne dr hab. Zofia Dołęga Sytuacyjne, rozwojowe i osobowościowe korelaty poczucia samotności w ciągu życia tak 17. prof. UŚ dr hab. Małgorzata Górnik-Durose Materialne wyznaczniki jakości życia - psychologiczne konsekwencje niedoborów i nadmiaru w sferze materialnej tak 18. prof. dr hab. Eugenia Mandal Kobiecość, męskość bliskie związki tak tak 19. prof. UŚ dr hab. Grażyna Mendecka Psychologia twórczości tak tak 20. dr hab. Hanna Przybyła-Basista Relacje w bliskich związkach: rodzinnych, małżeńskich i partnerskich - uwarunkowania satysfakcji ze związku oraz wpływ konfliktów i kryzysów na funkcjonowanie w bliskich relacjach tak 21. prof. UŚ dr hab.. Jan M. Stanik Psychologiczne problemy zaburzeń zachowania tak 22. dr Bernadeta Bulla Człowiek wobec wartości. Wartości preferowane przez człowieka doświadczającego kryzysów 23. dr Agata Chudzicka-Czupała Psychologiczne uwarunkowania aktywności i jakości życia człowieka tak 24. dr Anita Gałuszka Jakość życia i radzenie sobie z chorobą somatyczną w kontekście cyklu życia rodziny tak 25. dr Damian Grabowski Czynniki kulturowe efektywności organizacyjnej. Psychologiczne korelaty kultury organizacyjnej tak tak 26. dr Maciej Janowski Funkcjonowanie emocjonalne człowieka - uwarunkowania, zmiany rozwojowe, korelaty tak tak 27. dr Danuta Rode Psychologia zaburzeń zachowania tak tak 28. dr Elżbieta Turska Uwarunkowania i modele funkcjonowania zawodowego tak tak 29. dr Joanna Mateusiak Zasoby i deficyty a dobre zdrowie i satysfakcja z życia tak 30. dr Justyna Trepka-Starosta Młodzież Polska: między normą a patologia społeczną tak 16. tak 211 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor Lp. IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). SYTUACYJNE, ROZWOJOWE I OSOBOWOŚCIOWE KORELATY POCZUCIA SAMOTNOŚCI W CIĄGU ŻYCIA Seminarium dotyczy przeglądu teorii i doniesień empirycznych z zakresu samotności psychologicznej i problemów pokrewnych: poczucia osamotnienia, izolacji, marginalizacji środowiskowej i poczucia braku integracji społecznej w odniesieniu do osób w różnym wieku i pozostających w różnym położeniu osobistym, życiowym i zawodowym. dr hab. Zofia Dołęga Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia IV - V 7, 8, 9, 10 Liczba godzin w tym: sem ćw wykł lab Forma zaliczenia ECTS studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). MATERIALNE WYZNACZNIKI JAKOŚCI ŻYCIA PSYCHOLOGICZNE KONSEKWENCJE NIEDOBORÓW I NADMIARU W SFERZE MATERIALNEJ Treści kształcenia Promotor Lp. Problematyka seminarium koncentruje się wokół psychologicznych aspektów jakości i życia w powiązaniu z materialnymi warunkami życia. Empiryczny cel podjętych w ramach seminarium projektów badawczych to ustalenie zakresu materialnego komfortu, który jest konieczny z punktu widzenia różnych aspektów jakości życia, takich jak poczucie szczęścia, dobrostan psychologiczny, satysfakcja życiowa w związku z realizacją istotnych celów i wartości jednostki, zdrowie subiektywne i obiektywne. W ramach seminarium podjęta będzie również problematyka zaburzeń w zachowaniu związanych z posiadaniem dóbr i dysponowaniem pieniędzmi. Analizie poddane zostanie zagadnienie genezy (w aspekcie psychologicznym i kulturowospołecznym) i psychologicznych konsekwencji orientacji materialistycznej. Rozważania teoretyczne i aktywność empiryczna zmierzać będzie do odpowiedzi na pytanie o to, co rzeczywiście z materialnego punktu widzenia jest człowiekowi potrzebne, a co stanowi obciążający psychologicznie balast, oraz czy i jaka jest zależność między dobrostanem psychologicznym , dobrobytem materialnym i tendencją do koncentrowania się na materialnych aspektach życia. dr hab. Małgorzata Górnik-Durose, prof. UŚ Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V Liczba godzin w tym: Forma ECTS zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). KOBIECOŚĆ I MĘSKOŚĆ. BLISKIE ZWIĄZKI W ramach seminarium magisterskiego podjęta zostanie problematyka psychologicznego funkcjonowania kobiet i mężczyzn w różnych obszarach życia społecznego np. w rodzinie i bliskich związkach lub w pracy zawodowej, biznesie, w mediach, w polityce itd. Rozważane będą podobieństwa i różnice międzypłciowe. Męskość i kobiecość analizowane będą zarówno jako charakterystyki indywidualne, płeć biologiczna (np. wygląd, atrakcyjność) i płeć psychologiczna (tożsamość płciowa) oraz jako kategorie społeczne i kulturowe istotne np. w: zachowaniach komunikacyjnych kobiet i mężczyzn, bliskich związkach, władzy, wywieraniu wpływu społecznego, autoprezentacji. Proponuje się także inne zagadnienia np. takie jak: tożsamość, ciało, kulturystyka, anoreksja, otyłość, bliskie związki, zazdrość, jakość życia w małżeństwie, język kobiet i mężczyzn, władza w bliskich związkach, kobiecość i męskość w rozwoju. dr hab. Eugenia Mandal, prof. UŚ 212 Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGIA TWÓRCZOŚCI Tematyka seminarium dotyczy psychologii twórczości obejmując takie problemy jak : społeczne uwarunkowania twórczości, społeczne funkcjonowanie wybitnych twórców, funkcjonowanie osób kreatywnych w różnych dziedzinach, wpływ kreatywności na zachowanie człowieka . Celem zajęć jest wprowadzenie magistrantów w tematykę twórczości, wspieranie w samodzielnym rozwiązaniu problemu badawczego, wdrożenie do pracy naukowej, zapoznanie z zasadami redagowania i wspieranie samodzielnego pokonywania przeszkód i trudności związanych z merytorycznym i redakcyjnym opracowywaniem rozprawy. dr hab. Grażyna Mendecka, prof. UŚ Wydział Pedagogiki i Psychologii Lp. Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). RELACJE W BLISKICH ZWIĄZKACH: RODZINNYCH, MAŁŻEŃSKICH I PARTNERSKICH – UWARUNKOWANIA SATYSFAKCJI ZE ZWIĄZKU ORAZ WPŁYW KONFLIKTÓW I KRYZYSÓW NA FUNKCJONOWANIE W BLISKICH RELACJACH Tematyka szczegółowa – przykładowe kierunki prac badawczych: Treści kształcenia Promotor dr hab. Hanna Przybyła-Basista Lp. Satysfakcja ze związku małżeńskiego/ partnerskiego a rozwój osobowy Fazy rozwoju związku a kryzysy i więzi partnerskie/rodzinne Miłość, bliskość w związku partnerskim – etapy i uwarunkowania Sposoby radzenia sobie z konfliktami i kryzysami przez małżonków, rodziców i dzieci Wpływ wydarzeń krytycznych na funkcjonowanie w relacjach partnerskich i rodzinnych Percepcja wydarzeń krytycznych w związku małżeńskim/ partnerskim w perspektywie różnic płci Krótkoterminowe i długoterminowe skutki rozwodu, wpływ konfliktów rodziców na dzieci, różnice w doświadczaniu sytuacji rozwodowej z uwagi na płeć Doświadczanie konfliktów /kryzysu małżeńskiego/ z perspektywy indywidualnej, diadycznej i rodzinnej Gotowość małżonków do poszukiwania pomocy psychologicznej Wpływ rodziny generacyjnej na funkcjonowanie w relacjach partnerskich Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V 7, 8, 9, 10 Liczba Godzin wykł w tym: sem ćw lab Forma zaliczenia ECTS studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY ZABURZEŃ ZACHOWANIA Prace magisterskie obejmują następujące grupy zagadnień: styl życia adolescentów przejawiających zaburzenia w zachowaniu (niedostosowanie społeczne, asocjalność, zaburzenia reaktywne) Indywidualny Repertuar Mechanizmów Obronnych (IRMO) adolescentów z problemami zaburzeń zachowania. zagrożenia alkoholem i narkotykami wśród gimnazjalistów. psychospołeczne uwarunkowania przemocy w szkole. psychospołeczne mechanizmy kryminogenezy nieletnich a rodzaje popełnionych przestępstw. wczesne przejawy nerwico podobne wśród gimnazjalistów i sposoby ich psychokorekcji. psychologia zeznań świadków (badania eksperymentalne) opiniodawstwo psychologiczno – sądowe w sprawach karnych i cywilnych. dr hab. Jan M. Stanik, prof. UŚ 213 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE IV - V w tym: Liczba Forma ECTS Godzin zaliczenia Semestr 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw Lab System studiów studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Forma i warun- Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początki zaliczenia ku każdego semestru). CZŁOWIEK WOBEC WARTOŚCI Rok Treści kształcenia Promotor Lp. W ramach seminarium podejmowana jest problematyka wartości preferowanych przez człowieka w różnych okresach życia i doświadczającego kryzysów rozwojowych czy też sytuacyjnych. Seminarium poświęcone jest analizie zmian zachodzących w znaczeniu przypisywanym wartościom w różnych okresach rozwojowych (dzieciństwo, dorastanie, dorosłość) oraz analizie sposobów radzenia sobie ze skutkami deprywacji wartości . Podstawowym zadaniem seminarium jest przygotowanie pracy końcowej o charakterze teoretyczno-empirycznym zgodnie ze standardami . W ramach zajęć zostaną omówione podstawowe zagadnienia psychologii wartości (teorie wartości: Rokeach, Scheler, kierunki i uwarunkowania rozwoju indywidualnej hierarchii wartości i jej roli w rozwoju osobowości, zagadnienie transmisji międzypokoleniowej wartości oraz zagadnienie metapatologii wartości). Przedstawione zostaną metody i procedury badania preferowanych przez człowieka wartości. dr Bernadetta Bulla Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE IV – V w tym: Liczba Forma ECTS Godzin zaliczenia Semestr 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab System studiów studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Forma i warun- Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początki zaliczenia ku każdego semestru). PSYCHOLOGICZNE UWARUNKOWANIA AKTYWNOŚCI I JAKOŚCI ŻYCIA CZŁOWIEKA Rok Treści kształcenia Promotor Tematykę seminarium stanowią zagadnienia związane z psychologicznymi oraz społecznymi uwarunkowaniami jakości życia i aktywności człowieka. Przedmiotem szczególnego zainteresowania są czynniki wpływające na zadowolenie z życia oraz zmienne związane z zaradnością człowieka. Badania prowadzone przez studentów uwzględniać mają specyfikę wieku - dotyczą osób w okresie młodzieńczym, w okresie dorosłości i aktywnego wypełniania funkcji zawodowych oraz doświadczających własnej starości. Szczegółowe zagadnienia tematyczne: Wyzwania młodości, czynniki warunkujące skuteczność radzenia sobie z problemami okresu młodzieńczego. Sposób wypełniania roli zawodowej, funkcjonowanie w zespole pracowniczym i inne zadania dorosłości. Aktywność i zdrowie ludzi w starszym wieku - uwarunkowania. Stosunek osoby do zmian przebiegających w czasie i własnego starzenia się a aktywność i zadowolenie z życia. dr Agata Chudzicka-Czupała 214 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor Lp. IV – V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). JAKOŚĆ ŻYCIA I RADZENIE SOBIE Z CHOROBĄ SOMATYCZNĄ W KONTEKŚCIE CYKLU ŻYCIA RODZINY W trakcie spotkań seminaryjnych poruszone zostaną m.in. następujące grupy zagadnień: Wprowadzenie do problematyki seminarium magisterskiego, podanie podstawowej literatury, przedstawienie warunków zaliczenia poszczególnych semestrów pracy. Podstawowe zagadnienia odnoszące się do problematyki zdrowia i choroby (paradygmaty biomedyczny i holistyczny, definiowanie zdrowia i choroby, zachowania związane ze zdrowiem i chorobą, obraz własnej choroby). Systemowe ujęcie rodziny (człowiek w rodzinie, chory w rodzinie – jego status, role rodzinne, funkcjonowanie rodziny z problemami zdrowotnymi w szerszym kontekście społecznym oraz w ujęciu cyklu życia rodziny). Zagadnienia dotyczące jakości życia, jej definiowania, badania w odniesieniu do całej populacji jak i w stosunku do osób chorych somatycznie (Health Related Quality of Life) Radzenie sobie z chorobą somatyczną jako źródłem stresu psychologicznego. dr Anita Gałuszka Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor Lp. IV – V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). CZYNNIKI KULTUROWE EFEKTYWNOŚCI ORGANIZACYJNEJ. PSYCHOLOGICZNE KORELATY KULTURY ORGANIZACYJNEJ Seminarium dotyczy czynników składających się na kulturę organizacji, które zwiększają efektywność organizacji. Drugim wątkiem są psychologiczne korelaty zmiennych kulturowych, które wiążą się z tą efektywnością. Tematy dotyczące tych zagadnień to: czynniki kulturowe wzrostu gospodarczego, etyka pracy (psychologiczna charakterystyka zjawiska), potrzeba osiągnięć oraz wymiary i typologia kultur organizacyjnych. dr Damian Grabowski Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V Liczba godzin w tym: Forma ECTS zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). FUNKCJONOWANIE EMOCJONALNE CZŁOWIEKA – UWARUNKOWANIA, ZMIANY ROZWOJOWE, KORELATY Analizowanie i syntetyzowanie informacji naukowych. Rozwój sfery emocjonalnej w trakcie życia – przebieg i uwarunkowania. Emocje a różnice indywidualne i osobowość. Emocje człowieka jako czynnik regulujący funkcjonowanie interpersonalne. Emocje a zdrowie. Emocje w zaburzeniach psychicznych i uzależnieniach. Regulacja emocji. Inteligencja emocjonalna – składniki, związki z funkcjonowaniem rodzinnym, towarzyskim, zawodowym. Planowanie badań naukowych i zasady prezentacji wyników. Problemy etyczne i metodologiczne badań naukowych. Dane statystyczne jako źródło informacji. dr Maciej Janowski 215 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor Lp. IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). ZASOBY I DEFICYTY A DOBRE ZDROWIE I SATYSFAKCJA Z ŻYCIA Podstawowym analizowanym problemem będzie poszukiwanie determinantów dobrego zdrowia i jakości życia jak również identyfikacja psychologicznych czynników obniżających poczucie dobrostanu i satysfakcji życiowej. Obszary dociekań szczegółowych koncentrować się będą na: identyfikacji zasobów uruchamianych przez człowieka w obliczu wymagań, wyzwań i zagrożeń (rola optymizmu, nadziei, poczucia, własnej skuteczności w różnych obszarach aktywności człowieka, w różnych okresach życia, w obliczu różnych sytuacji). identyfikacji deficytów i czynników utrudniających osiąganie dobrego zdrowia i satysfakcji życiowej. dr Joanna Mateusiak Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). PSYCHOLOGIA ZABURZEŃ ZACHOWANIA Prace magisterskie obejmują następujące grupy zagadnień: Stres i zaburzenia przystosowania.. Psychologiczne następstwa długotrwałego stresu. Stres spowodowany rozwodem, bezrobociem, chorobą.. Konsekwencje stresu dla jednostki i systemu rodzinnego Relacje w bliskich związkach małżeńskich, rodzinnych w sytuacji chorób afektywnych (depresja), schizofrenicznych i zaburzeń urojeniowych. Psychospołeczne funkcjonowanie osób z zaburzeniami lekowymi. Sposoby radzenia sobie, rola wsparcia społecznego, znaczenie terapii. Psychologiczny profil jednostek uzależnionych od alkoholu a ich motywacja do podejmowania leczenia .i kontynuowania procesu abstynencji Percepcja obrazu własnej osoby i świata przez osoby o zaburzonej tożsamości płciowej. dr Danuta Rode 216 Lp. Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor Lp. IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). MŁODZIEŻ POLSKA: MIĘDZY NORMĄ A PATOLOGIA SPOŁECZNĄ W ramach seminarium podejmowane będą zagadnienia z zakresu zjawiska patologii wśród młodzieży polskiej ze szczególnym uwzględnieniem: wandalizmu, prostytucji, toksykomanii i narkomanii oraz przestępczości nieletnich. Zostanie przeprowadzona dogłębna analiza czynników psychologicznych wyzwalających zachowana patologiczne, m.in.: - zagrożenia wynikające z okresu adolescencji (okres buntu i walki o siebie, tworzenie własnej tożsamości, dewaluacja autorytetów) - przemoc w szkole jako generator zachowań patologicznych - przemoc w rodzinie, choroba, migracja zarobkowa rodziców jako czynnik wyzwalający zachowania patologiczne - zagrożenia wynikające z przynależności do subkultury i kontrkultury. Zostanie poddana analizie skuteczność programów psychoprofilaktycznych kierowanych do młodzieży. dr Justyna Trepka-Starosta Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Psychologii PSYCHOLOGIA SEMINARIUM MAGISTERSKIE Rok Semestr System studiów Forma i warunki zaliczenia Treści kształcenia Promotor IV - V w tym: Liczba Forma ECTS godzin zaliczenia 7, 8, 9, 10 wykł sem ćw lab studia stacjonarne 180 180 zaliczenie 26 studia niestacjonarne 120 120 zaliczenie Zgodne z indywidualnymi ustaleniami z prowadzącym (warunki uzyskania zaliczenia promotor podaje na początku każdego semestru). UWARUNKOWANIA I MODELE FUNCJONOWANIA ZAWODOWEGO Problematyka podejmowana w ramach seminarium: Praca jako wartość. Satysfakcja z pracy. Przemiany współczesnej pracy.Koszty pracy. Negatywne konsekwencje zawodowej aktywności człowieka. Rozwój zawodowy jednostki. Modele współczesnych karier i ich uwarunkowania. Rodzina a specyfika rozwoju zawodowego jednostki. dr Elżbieta Turska