rynek bułgarski

Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
Biuletyn informacyjny
Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
RYNEK BUŁGARSKI
Nr 9/2010
wrzesień 2010r.
I.INFORMACJE MAKROEKONOMICZNE
1.Inflacja
Wg danych Krajowego Instytutu Statystycznego roczna inflacja pod koniec sierpnia
wyniosła 2,7%, co jest kolejnym wzrostem od początku bieżącego roku. Ekonomiści
prognozują, że ceny nadal będą rosnąć, choć na chwilę obecną wzrost inflacji jest
umiarkowany.
Wg ekonomisty Industry Watch Georgi Stoeva inflacja w Bułgarii jest
odzwierciedleniem procesów światowych: walutowych i handlowych, a waluta bułgarska
nie odróżnia się w tym względzie od europejskiej – co uwidacznia się w cenach
konsumpcyjnych. Wg eksperta trudno ocenić w jaki sposób będzie kształtować się stopa
inflacji w nadchodzących miesiącach, ze względu na nieznany kierunek przemian cen
regulowanych przez państwo (w szczególności prądu i gazu). Pozostałe ceny: na
materiały budowlane, żywność, surowce rolne rosną, co będzie miało wpływ na
konsumentów.
Wg prognozy Instytutu Gospodarki Rynkowej w Sofii inflacja pod koniec roku nie
przekroczy 3%. Tradycyjnie letnie miesiące oznaczają spadek popytu, jednak później
oczekuje się zwiększenia zapotrzebowania wewnętrznego, co doprowadzi do
całościowego wzrostu popytu pod koniec bieżącego i na początku przyszłego roku.
W sierpniu największy spadek odnotowano w cenach ubrań i obuwia (1,6%). Jednak
zdaniem ekonomistów nie jest to początek wyrazistej tendencji a wynik sezonowych
obniżek. Ponadto ceny obniżono na artykuły alkoholowe i tytoniowe (0,2%).
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
1
Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
Wzrost nastąpił w cenach produktów żywnościowych (0,5%), usług zdrowotnych (0,2%),
transportu (0,7%), kształcenia (0,2%) i noclegów (0,2%).
Cena mąki wzrosła w sierpniu o 8,7%, chleba o 2,9% i wieprzowiny o 1,5%, wody
mineralnej i napojów bezalkoholowych o 4,3%. Jednocześnie cena ryżu spadła o 0,8%,
makaronów o 0,5%, jabłek o 2,6%, arbuzów i melonów o 11,4%.
Jeśli chodzi o niespożywcze towary i usługi zarejestrowano wzrost cen wynajmu
mieszkań o 0,2%.
Opracowano w WPHI Sofia
2.Produkcja Przemysłowa w Bułgarii w 2009 roku i w pierwszej połowie 2010r.
W przemyśle ograniczanie produkcji rozpoczęło się w ostatnich miesiącach 2008r.
Według danych Krajowego Instytutu Statystycznego w 2009r. odnotowano 18.3% spadek
produkcji w porównaniu do 2008r. W pierwszej miesiącach 2010r. następowało dalsze
nieznaczne zmniejszanie się produkcji, natomiast w czerwcu sytuacja poprawiła się i w
pierwszej połowie 2010r. poziom produkcji utrzymał się na takim samym poziomie jak w
analogicznym okresie 2009r.(zmiana: -0,7%). Na zmniejszenie się produkcji w przemyśle
w 2009r. wpływ miało przede wszystkim ograniczenie w przemyśle przetwórczym
(-22,4%), produkcja przemysłu wydobywczego w Bułgarii spadła w mniejszym stopniu
(-15%).
W górnictwie zmniejszenie wydobycia w 2009r. nastąpiło w ramach wyrobów
niemetalowych (-34,6) oraz węgla (-13,4). Wydobycie rud metali w 2009r. utrzymało się
na poziomie z 2008r (+0,7%). Należy również zwrócić uwagę na 19,2% wzrost
wydobycia rud metali w pierwszej połowie 2010r. w stosunku do analogicznego okresu
ubiegłego roku.
W ramach przemysłu przetwórczego w okresie kryzysu w Bułgarii najlepiej poradziły
sobie dział tytoniowy, który utrzymał produkcję w 2009 na poziomie 104,9%, dział
produkcji techniki komputerowej i informacyjnej oraz elektronicznych i optycznych
produktów – produkcja w 2009r. na poziomie 100,6% produkcji z 2008r., oraz dział
produkcji nie sklasyfikowanej gdzie indziej – z dynamiką w 2009r ok. 103,5% w
stosunku do 2008r.
Działy przemysłu przetwórczego, które najbardziej ucierpiały w okresie kryzysu w
Bułgarii to dział produkcji materiału drzewnego z wyłączeniem mebli, który odnotował
37,1% spadek produkcji w 2009r. w stosunku do 2008r, dział produkcji meblowej z 37%
zmniejszeniem produkcji w 2009r. w stosunku do roku poprzedniego oraz dział produkcji
wyrobów metalowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń - 32,4% spadek produkcji w
2009r.
Do działów przemysłu, które najszybciej wychodzą z kryzysu w Bułgarii, należą dział
produkcji samochodów, przyczep i naczep, w którym to odnotowywany jest w pierwszej
połowie 2010r. 72,3% wzrost w stosunku do analogicznego okresu 2009r., dział
produkcji papieru i kartonu i produktów z papieru i kartonu ze wzrostem produkcji w
okresie styczeń-czerwiec 2010r. 52,4% oraz dział remontu maszyn i urządzeń ze
zwiększeniem produkcji w pierwszej połowie 2010r. o 20,4% w stosunku do
analogicznego okresu ubiegłego roku. Około 15% wzrosty odnotowano w działach
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
2
Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
produkcji materiału drzewnego z wyłączeniem mebli,
farmaceutycznych oraz produkcji wyrobów chemicznych.
produkcji
wyrobów
W sektorze wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą
wodę w 2009 odnotowano spadek 6,4% w stosunku do 2010r. W pierwszej połowie
2010r. nastąpiło również nie duże zmniejszenie 2,5% w stosunku do analogicznego
okresu 2009r.
Opracowano w WPHI Sofia
3. Bezrobocie
Wg danych Agencji Pracy w Sofii bezrobocie spadło i w lipcu wyniosło 9.23%.
Wskaźnik jest o 0.03 punktu procentowego niższy niż w czerwcu. W ostatnich pięciu
miesiącach liczba okręgów o niższej niż średnia dla kraju stopie bezrobocia zwiększyła
się z 7 do 11. W lipcu są to: Sofia - 3.53%, Burgas - 5.38%, Gabrovo - 6.39%, Varna 6.53%, Stara Zagora - 7.33%, Płovdiw - 8.11%, Dobricz - 8.71%, Pernik - 8.77%, Veliko
Tarnowo - 8.92%, Haskovo - 9.00%, Ruse - 9.07%.
W 17 okręgach poziom bezrobocia przekracza średni dla kraju. Najwyższe bezrobocie
odnotowują okręgi: Smolyan - 16.46%, Targovishte - 15.83%, Montana - 15.47%.
Poniżej mapka wszystkich okręgów Bułgarii
Jeśli chodzi o rejestrację nowych bezrobotnych, to pochodzą oni głównie z sektora usług
(55.4%) i przemysłu (19.0%).
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
3
Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
W odniesieniu do zgłoszonych wolnych miejsc pracy to są one tworzone w przemyśle
przetwórczym, handlu, budownictwie, następnie w sektorze handlu nieruchomościami,
hotelarskim i gastronomicznym, co może być uzasadnione potrzebami wynikającymi z
przypadającego na lipiec najwyższego sezonu turystycznego.
Opracowano w WPHI Sofia
II. INFORMACJE GOSPODARCZE DOTYCZĄCE POSZCZEGÓLNYCH
RYNKÓW
1. Rynek szynki w Bułgarii
Według danych MEMRB (Badanie Retail Audit) w 2009 r. przez hipermarkety i
supermarkety zrealizowano 52,5 procent sprzedaży szynki. Nowoczesny handel ma
niewielką przewagę nad małymi sklepami dzielnicowymi, gdzie sprzedaż szynki ma
udział w wysokości 47,5%. Pod względem wartości sprzedaży, przewaga jest po stronie
dużych sieci sprzedaży detalicznej żywności, ale różnica procentowa jest większa odpowiednio 55% do 45%.
Według masy opakowania tworzy się kilka głównych podsegmentów. Szynka oferowana
na wagę, utrzymuje 49,4 % realizowanego obrotu i 47,1 % ogólnej sprzedaży. Na drugim
miejscu pod względem udziału na rynku zarówno w ilości jak i w wartości sprzedaży są
opakowania do 450 g szynki (odpowiednio 39,6% i 36,6% udziału w rynku).
Najmniejszy udział mają szynki w plastrach w opakowaniach próżniowych do 450 g
(11% i 16,3%), powodem tego jest wyższa średnia cena za kilogram produktu. Ostatni
podsegment jest najmniej rozpowszechniony w tradycyjnych sklepach spożywczych tylko jeden na pięć sklepów oferuje szynkę w plastrach w opakowaniach próżniowych.
Analizując szczegółowo dane dotyczące udziału poszczególnych podsegmentów w
ramach nowoczesnego i tradycyjnego handlu, wynika, że w największych sieciach
detalicznych 60,4% całkowitej sprzedaży stanowiła szynka oferowana na wagę. To jest o
ponad 10 punktów procentowych więcej niż w porównaniu z danymi całego rynku. Na
drugim miejscu jest szynka w opakowaniach do 450 g (27,7 %), a najniżej ponownie jest
sprzedaż szynki w plastrach. W przypadku handlu w sklepach dzielnicowych pierwsze
miejsce zajmuje szynka do 450 g (52,7%), następnie szynka na wagę, a jeszcze dalej
szynka w plastrach. Dynamika cen w wartości szynki pokazuje, że w porównaniu z 2008
w 2009 r. średnia cena produktu wzrosła o około 15%. Wzrost dotyczy zarówno szynek z
mięsa drobiowego (indyka lub kurczaka), jak i szynki z mięsa wieprzowego.
Opracowano w WPHI Sofia
III. INNE INFORMACJE GOSPODARCZE
1. Inwestycje zagraniczne
Wg danych Bułgarskiego Banku Narodowego bezpośrednie inwestycje zagraniczne
napływające do Bułgarii w okresie od stycznia do lipca 2010r. spadły o 62% w
porównaniu do ubiegłego roku. Inwestycje zagraniczne netto w Bułgarii w tym okresie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
4
Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
wyniosły 731 milionów EUR, a w analogicznym okresie ubiegłego roku 1 932 milionów
EUR. Prognozy nie przewidują poprawy klimatu inwestycyjnego w Bułgarii.
W okresie od stycznia do lipca 2010r. najwięcej zainwestowały firmy holenderskie.
Łącznie zainwestowały w Bułgarii 1 137 milionów EUR. Na drugim miejscu są firmy
rosyjskie, które zainwestowały 117,6 milionów EUR. Z Cypru napłynęło 112,2 milionów
EUR. W ocenie ekspertów Bułgarskiego Banku Narodowego wzrost inwestycji
holenderskich może być efektem wewnętrznych kredytów rewolwingowych.
Spada zainteresowanie Bułgarią przedsiębiorstw austriackich, które wycofały kapitał o
wartości 800 mln EUR. Antyle Holenderskie natomiast wycofały 102,4 mln EUR, a
firmy brytyjskie 87.7 mln EUR.
Opracowano w WPHI Sofia
2. Pomoc finansowa
Z informacji przekazanej przez Vladimira Vladimirova, Dyrektora Bułgarskich Kolei
Państwowych (BDŻ) wynika, iż
trwają negocjacje z czterema bankami w sprawie
wypłacenia pożyczki uzgodnionej z Bankiem Światowym (460 mln BGN). Pieniądze
będą przeznaczone na spłacenie zadłużenia do 2014 roku jak również ,,postawienie na
nogi” kolejе bułgarskie, które od 20 lat notują straty. Zadłużenie (BDŻ) wynosi 800 mln
BGN.
Źródło: Gazeta Dnevnik, 1.09.2010 r.
Bułgaria w 2010 r. może nie zagospodarować 543 mln. EUR przyznanych w/g
programu Unii Europejskiej ISPA
Z raportu Komisji Parlamentarnej za pierwsze półrocze 2010 r. wynika, iż Bułgaria
może nie zagospodarować 543 mln. EUR przyznanych w/g programu Unii Europejskiej
ISPA. Z przyznanej kwoty w wysokości 1,47 mld. EUR do miesiąca lipca Bułgaria
otrzymała 800 mln. EUR. Program ISPA zobowiązuje wykorzystanie przyznanych
środków do końca 2010 r. Z raportu Komisji Parlamentarnej wynika, iż do końca br.
Bułgaria otrzyma jeszcze 137 mln. EUR. W ramach programu realizowanych jest 40
dużych projektów w sektorze transportu i wodociągów. Wodne projekty przedstawiają
największe ryzyko. W ciągu roku zagospodarowane środki na projekty wodne wzrosły o
9%.
Źródło: Gazeta Dnevnik, 1.09.2010 r.
3. Obroty w handlu
Według danych Krajowego Instytutu Statystycznego obroty w handlu w miesiącu lipcu
zmniejszyły się o 6% w porównaniu z analogicznym miesiącem roku ubiegłego. Handel
hurtowy odnotował spadek o 4,6%. Wzrost o ponad 32% obserwowany jest w handlu
produktami rolnymi i żywymi zwierzętami ze względu na sezonowy charakter skupu
zbóż. Jednak ujemny wpływ na ogólny procent ma spadek w handlu artykułami
spożywczymi, napojami i wyrobami tytoniowymi jak również produktami nierolniczymi.
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
5
Nr 9/2010, wrzesień 2010r.
Źródło: Gazeta NOVINAR, 13.09.2010 r.
4. Przygotowanie Bułgarii do wejścia do Strefy Schengen
Minister spraw wewnętrznych Cvetan Cvetanov zadeklarował, że Bułgaria będzie w
pełni przygotowana do wejścia do Strefy Schengen w styczniu 2011 roku i wyraził
nadzieję, że przyjęcie Bułgarii i Rumunii nastąpi już w marcu. Według jego oceny, w
niektórych sprawach Bułgaria ma lepszą sytuację niż niektóre stare kraje członkowskie
grupy Schengen. Taka informacja przekazana była dziennikarzom po tym jak minister
otrzymał sprawozdanie z Instytutu „Otwarte Społeczeństwo" z realizacji planu wejścia do
europejskiej przestrzeni.
”Miejmy nadzieję, że w marcu 2011 r., Węgry będą krajem, który wprowadzi Rumunię i
Bułgarię w obszar Schengen” powiedział Minister Cvetanov. Według niego bardziej
realistyczne jest wprowadzenie do strefy obu nowych członków jednocześnie, a nie
oddzielnie.
Według raportu spośród 48 działań przewidzianych narodowym planem Bułgaria
zrealizowała 28, a realizacja 15 jest w stadium końcowym. 3 z działań są w procesie
realizacji, natomiast prace w zakresie 2 kwestii nie zostały jeszcze rozpoczęte.
Źródło: Mediapool.bg,
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii
ul. Bitola 6, 1680 Sofia, tel. +359 2- 869-11-25, 869-11-50, fax.+359 2- 869-11-29
e-mail: [email protected] , [email protected]
www.sofia.trade.gov.pl
6