Puls Biznesu – wywiad z James Turner

PULS BIZNESU, 16 LIPCA 2013
BIURA
W pierwszej połowie 2013 r. spółka UBM podpisała umowy najmu
prawie 3 tys. mkw. powierzchni
biurowych i usługowych w Poleczki Business Parku. Wśród
nowych najemców są m.in. firmy:
Pfleiderer Grajewo (specjalizująca
się w produkcji materiałów z drew-
Nowi
najemcy
na Poleczki
na stosowanych w meblarstwie,
przemyśle wnętrzarskim i budownictwie), Maquet Polska i Getinge
Poland (producenci stołów operacyjnych i akcesoriów medycznych)
a także Renishaw — firma z branży
metrologii i spektroskopii. Nowymi
najemcami Poleczki Business
Miasta zapełniają się
centrami handlowymi
Choć na rynku
handlowym z pozoru
jest spokojnie, dużo
może się dziać
w III i IV kwartale.
Zmiana planów
W II kwartale 2013 r. w Polsce
przybyły cztery centra handlowe, a trzy przeszły gruntowne przebudowy. Nowe
obiekty to: Galeria Solna (30
tys. mkw.) w Inowrocławiu,
Galeria Mallwowa (11 tys.
mkw.) w Skórzewie koło
Poznania, Galeria Podkowa
(8 tys. mkw.) w Podkowie
Leśnej koło Warszawy oraz
Galeria Zabrze (6,5 tys. mkw.)
w Zabrzu. Rozbudowane
obiekty to: Auchan (11 tys.
mkw.) w Łomiankach pod
Warszawą, Hermes (5 tys.
mkw.) w Skarżysku-Kamiennej
i Galeria Mazurska (3 tys.
mkw.) w Ostródzie.
— Po widocznym spowolnieniu tempa rozwoju rynku
centrów handlowych w Polsce
w 2012 r., obecny rok zapowiada się obiecująco. W całym
2013 r. przybędzie około 500
tys. mkw. nowej powierzchni
(najwięcej od 2009 r.). Choć
prognozy z początku roku
były bardziej optymistyczne —
w planach było otwarcie ponad
750 tys. mkw. centrów handlowych — jednak niektórzy deweloperzy zrewidowali swoje
zamiary opóźniając budowę
lub przekładając datę otwarcia
— mówi Patrycja Dzikowska,
dyrektor w dziale badań i doradztwa w Jones Lang LaSalle.
— Jest wiele inwestycji, które
są podtrzymywane przy życiu
przez deweloperów starających
się utrzymać swoją pozycję rynkową — będących w trakcie gromadzenia kapitału, starających
się o kredyt, lub po prostu finalizujących zakup ziemi. Wielu
z nich nosi się z zamiarem kontynuowania projektu, ale może
być tak, że kwota, którą zapłacili za działkę kilka lat temu, była
zbyt wygórowana i teraz mają
trudności z uzyskaniem zwrotu
Park są również austriackie firmy:
Anton Paar i Sirona Dental oraz
agencja reklamowa Pompidou.
Najemcami lokali usługowych
zostali: Mezzo di Pasta — restauracja serwująca makarony, Bella
Ella — salon piękności oraz firma
kurierska X-press Couriers. [MAS]
Magazynom
nie grozi zastój
W ostatnich miesiącach
deweloperzy budujący
magazyny nie próżnowali.
Pracowicie zapowiada się
dla nich także druga
połowa 2013 r.
Jak wynika z danych Jones
Lang LaSalle, w II kwartale
2013 r. spółki deweloperskie
oddały do użytku 57 tys. mkw.
magazynów. Najwięcej — bo
aż 43 proc. obiektów powstało
we Wrocławiu oraz na Górnym
Śląsku (32 proc.).
— Wartość transakcji, na
podstawie wstępnych szacunków przekroczyła 390 tys.
mkw. Ponad 50 proc. stanowiły przedłużenia umów najmu
— dodaje Renata Osiecka, partner zarządzająca AXI Immo.
W pierwszej połowie 2013 r.
w Polsce przybyło około 130
tys. mkw. powierzchni handlowej, z czego 74,5 tys. mkw.
w II kwartale. W efekcie powierzchnia centrów handlowych w Polsce wzrosła do ponad 8,1 mln mkw., a ich liczba
do 353. Łączna powierzchnia
wszystkich obiektów handlowych w kraju (wliczając poza
centrami handlowymi również parki handlowe i centra
wyprzedażowe) wynosi 11,3
mln mkw.
CHĘTNYCH NIE ZABRAKNIE: Polska jest jednym z pięciu najbardziej atrakcyjnych rynków
w Europie, obok Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Skandynawii. Zagraniczni inwestorzy, banki
i najemcy chętnie rozwijają tutaj działalność — mówi James Turner, dyrektor zarządzający
Balmain Asset Management. [FOT. ARC]
z inwestycji. Przyczyną kłopotów deweloperów są również
oczekiwania najemców, którzy
są obecnie dość wybredni jeśli chodzi o wybór miejsca na
kolejny sklep. Deweloperom
trudno jest uzyskać minimalny, wymagany do rozpoczęcia
budowy poziom komercjalizacji obiektu, przede wszystkim
w rejonach o nasilonej konkurencji, lub w miastach, które
nie są postrzegane jako kluczowe — wyjaśnia James Turner,
dyrektor zarządzający Balmain
Asset Management.
Oczekiwanie na nowe
Drugie półrocze powinno być
ciekawsze niż pierwsze sześć
miesięcy 2013 r. Według szacunków Jones Lang LaSalle
w budowie jest ponad 730 tys.
mkw. powierzchni handlowej,
z czego ponad 370 tys. mkw.
ma zostać oddane do użytku
jeszcze przed końcem roku. Aż
64 proc. powierzchni przybędzie w największych miastach,
29 proc. w miejscowościach
poniżej 100 tys. mieszkańców,
reszta w miastach średniej
wielkości. Przewaga największych metropolii w statystykach to efekt budowy dużych
kompleksów, takich jak m.in.
Poznań City Centre, Galeria
Katowicka, Riviera w Gdyni
(nowa nazwa rozbudowywanego centrum Wzgórze), Auchan
Bronowice w Krakowie, a tak-
że Galeria Miejska Plac Unii
w Warszawie. Większość z tych
inwestycji może znacząco
zmienić układ sił na handlowych mapach miast. Niektóre
z nich z pewnością wpłyną na
wzrost konkurencji i zaostrzą
walkę o najemców.
— Sytuacja na rynku jest
stosunkowo stabilna, ale może
się to zmienić, jeśli pojawią się
nowe obiekty lub też portofolia obiektów, co zwykle ma
miejsce w trzecim kwartale.
Deweloperzy, inwestorzy i doradcy pracują z zachowaniem
dyskrecji, więc pomimo tego,
że pozornie sytuacja wydaje
się spokojna, w gruncie rzeczy wiele się dzieje poza sceną
— mówi James Turner.
Wysokość tzw. czynszów prime, czyli za dobrze usytuowany
lokal z branży odzieżowej, liczący około 100 mkw., w wiodącym
centrum handlowym, różni się zależnie od miasta. Najwyższe stawki są, tradycyjnie, w Warszawie,
a następnie we Wrocławiu i aglomeracji Katowickiej.
— W konsekwencji otwarć
nowych obiektów można się
spodziewać spadku czynszów
w obiektach ze słabszą pozycją
na rynku. Czynsze w centrach
wiodących, o ile nie są one położone w miastach małych lub
o wysokim nasyceniu, powinny pozostać stabilne — ocenia
Patrycja Dzikowska.
Marta Sieliwierstow
[email protected] 22-333-98-60
OKIEM EKSPERTA
Czas na racjonalne decyzje
RAFAŁ SONIK
prezes Gemini Holdings
U
jemne wyniki ogólnopolskiego indeksu odwiedzalności
centrów handlowych potwierdzają spadkowe tendencje na
rynku. Minimalne rozbieżności pokazują jednak, że rynek jest
w fazie konsumpcyjnej stagnacji, a Polacy nie podejmują decyzji
pod wpływem emocji. Z kolei wielu deweloperów decydując
się na budowę kolejnego obiektu handlowego, podejmowało
decyzje nieracjonalnie, co spowodowało przesycenie rynków lokalnych i spadek obrotów zarówno najemców, jak i konkretnych
centrów. Dobre zachowania, takie jak podejmowanie przemyślanych decyzji przez konsumentów, napawają jednak umiarkowanym optymizmem. [MAS]
15
Bez zahamowań
Deweloperzy mają ambitne
plany także na drugą połowę 2013 r. Prologis chce
ukończyć wtedy trzy budynki budowane na zmówienia konkretnych najemców
w Prologis Park Wrocław V.
Zapowiada również rozpoczęcie nowych przedsięwzięć
w swoich parkach logistycznych w Poznaniu, Wrocławiu,
Chorzowie i Strykowie.
— Uruchomimy poza tym
projekt Small Business Units
w Budynku 1 na terenie Prologis
Park Wrocław III. Projekt zrodził
się w odpowiedzi na zapotrzebowanie klientów na mniejsze moduły magazynowe oraz większą,
bardziej reprezentacyjną powierzchnię biurową — tłumaczy
Bartosz Mierzwiak, wiceprezes
Prologis w Polsce.
Portfel nieruchomości poszerzy także Segro. Deweloper
rozpoczął już budowę nowych
obiektów w swoim parku logistycznym w Poznaniu, a także
kontynuuje rozbudowę parku
w Strykowie.
— Pracujemy również nad
rozbudową ostatniej fazy Segro
Industrial Parku Tychy i budową drugiej fazy Segro Industrial
Parku Wrocław — informuje
Magdalena Szulc, dyrektor
Segro na Europę Centralną.
Najbliższe miesiące zapowiadają się pracowicie również dla
spółki Goodman.
DOBRE PERSPEKTYWY:
Sytuacja na rynku powierzchni
magazynowo-produkcyjnych
jest stabilna. Obawy o osłabienie koniunktury w pierwszej
połowie 2013 r. w sektorze
okazały się nie do końca nieuzasadnione. Spodziewamy się,
że druga połowa roku będzie
równie dobra — mówi Renata
Osiecka, partner zarządzająca
AXI Immo. [FOT. ARC]
— Będziemy rozbudowywać
i komercjalizować m.in. Pomorskie Centrum Logistyczne
w Gdańsku, Kraków Airport
Logistics Centre i Goodman
Gliwice Logistics Centre.
Szukamy poza tym nowych
terenów pod budowę — mówi
Błażej Ciesielczak, dyrektor regionalny Goodman na Polskę.
Na laurach nie spocznie także spółka Panattoni Europe.
— W drugiej połowie roku będziemy mieli dużo powierzchni
w budowie. Będziemy również
budować kolejne części istniejących już obiektów — informuje
Robert Dobrzycki, partner zarządzający na Europę ŚrodkowoWschodnią Panattoni Europe.
Więcej przezornych
Według deweloperów, zainteresowanie najmem magazynów
utrzymuje się na stabilnym poziomie, zwłaszcza w głównych
regionach logistycznych kraju,
takich jak: aglomeracja warszawska, Polska Centralna,
Poznań i Śląsk, atrakcyjnych
dla potencjalnych klientów ze
względu na położenie w pobliżu najważniejszych szlaków komunikacyjnych oraz dostęp do
wykwalifikowanej kadry.
Mimo stabilnego popytu
najemcy stali się znacznie
ostrożniejsi przy zawieraniu
kontraktów, co spowodowało,
że wydłużył się czas podejmowania decyzji.
— Klienci są zainteresowani
jak najlepszym dostosowaniem
obiektów do swoich potrzeb
operacyjnych oraz uczestnictwem w pracach nad obiektem już od fazy projektowej.
Rezultatem jest zdominowanie
rynku magazynowego przez
obiekty budowane na zamówienie konkretnych użytkowników
— mówi Magdalena Szulc.
Anna Gołasa
[email protected] 22-250-29-21