Spacer po Delft

S p a c e r p o D e lf t Delft
Miasto w prowincji Holandia Południowa (Zuid Holland), położone
pomiędzyHagąaRotterdamem.
„Byłmalarzemciszyiświatła.Światłozostałowjegoobrazach.Resz‐
tajestmilczeniem”–takoVermeerze,twórcysłynnegoWidokuDelft,
portretówMleczarkiczyDziewczynyzperłąpisałZbigniewHerbert.
JednymznajwiększychluminarzynaukiXVIIwiekuwywodzącymsię
z Delft był prawnik i mąż stanu Hugo Grotius. Badania naukowe
prowadził tam również światowej sławy przyrodnik, wynalazca
mikroskopuAntonievanLeeuwenhoek.
W XVII wieku w Delft rozwinęły się wytwórnie fajansów z dekora‐
cjamiwkolorzekobaltowym,tzw.delftów.Dodzisiejszegodniaprze‐
trwała zasłużona wytwórnia De Koninklijke Porceleyne Fles, gdzie
nadalręczniewytwarzanesąpiękniezdobionewyrobyfajansowe.
HerbDelft
Historia
Początki
Miasto powstało w średniowieczu jako osada rolnicza nad kanałem
Delf, od którego pochodzi jego późniejsza nazwa. Pierwsze prawa
miejskieDelftuzyskałow1246rokuodhrabiegoHolandiiWilhelma II.
WXIViXVwiekumiastotobyłojednymznajważniejszychośrodków
handlu i rzemiosła na obszarze hrabstwa Holandii. Wybudowane
zostaływówczasnajważniejszedwakościoły,OudeKerk(dosł.„stary
kościół”) przy kanale Oude Delft, o charakterystycznie pochyłej
wieży,orazNieuweKerk(„nowykościół”),znajdującysięprzygłów‐
nym rynku. Wieżę Nieuwe Kerk budowano dokładnie sto lat
(od1396do1496roku);wznosisięonanawysokość108m,costa‐
wiająnadrugimmiejscuwNiderlandach(powieżykatedryutrechc‐
kiej). Pod koniec średniowiecza miasto zostało otoczone murami
z potężnymi bramami. Do dziś przetrwała zaledwie jedna z nich,
zwanaponiderlandzkuOostpoort(„BramaWschodnia”).
WilhelmOrański
W okresie Powstania Antyhabsburskiego, pod koniec XVI wieku,
przezkrótkiokresczasuwDelftprzebywałksiążęWilhelmOrański–
założycieldomuksiążęcegoOranje‐Nassau.Wilhelm,zwany„Milczą‐
cym”(deZwijger),uważanyjestzatwórcęnowożytnejpaństwowości
Niderlandów. Zginął w 1584 r. z ręki zamachowca w swej delfckiej
rezydencji znajdującej się w budynkach zlikwidowanego klasztoru
św.Agaty,gdziemieścisięobecniemiejskiemuzeumhistoryczneHet
Prinsenhof. Wilhelm Orański pochowany został w Nieuwe Kerk;
wtejsamejświątyniznajdująsięrównieżnagrobkikolejnychprzed‐
stawicieli rodu książęcego (od XIX wieku – królewskiego) Oranje‐
Nassau,stądmiejscetomacharakternarodowegomauzoleum.
Delftnafotografii
Fotograficzny spacer po współczesnym Delft rozpoczniemy od
rynku, przy którym znajduje się gotycki Nieuwe Kerk. Z jego wieży
okażdejpełnejgodzinierozbrzmiewamelodiakarylionu.Jesttuteż
renesansowy ratusz zbudowany w 1629 roku według projektu
HendrickadeKeysera.Narynkuwkażdyczwartekodbywasiętarg;
przejściapomiędzykramamiwypełniająsięwtedygwarnymtłumem
ludzi. Pośrodku rynku, z cokołu spogląda dostojna postać Hugo
Grotiusa. Dalej, nad kanałem Oude Delft wyznaczającym południko‐
wą oś delfckiej starówki, znajduje się najstarszy kościół Oude Kerk,
oraz równie zabytkowy, średniowieczno‐renesansowy kompleks
muzeum Het Prinsenhof. Przy Oude Delft najlepiej można poczuć
„delfckąciszę”,atmosferęszczególnego–jaktookreśliłholenderski
pisarzDirkCoster–„zamyślenianadwiecznościąukrytąwcodzien‐
ności”. Panorama miasta od strony kanału Schie nadal daje się po‐
równać z miejscami uwiecznionymi w słynnym Widoku Delft
Vermeera. Wędrując dalej wzdłuż kanału Schie można dotrzeć do
ostatniej zachowanej gotyckiej bramy miejskiej. Oostpoort (Brama
Wschodnia) jest architektoniczną wizytówką Delft; wieńczy ona
panoramiczną oś prowadzącą wzdłuż kanału Oosteinde w stronę
rynku.
„ZłotyWiekNiderlandów”
Podczas„ZłotegoWiekuNiderlandów”(odkońcaXVIdoschyłkuXVII
stulecia)Delftbyłoprężnymośrodkiemekonomicznym(m.in.miała
tujednązeswoichsiedzibKompaniaWschodnioindyjska)orazmiej‐
scem,gdziedziałaliznakomiciartyściiuczeni.Dowybitnychmalarzy
XVIIstulecia,którychdziełapowstaływDelft,należąm.in.Johannes
Vermeer, Karel Fabritius, Pieter de Hoogh, Emanuel de Witte oraz
JanSteen.
Oautorze
drhab.MarcinPolkowski–literaturoznawcaikulturoznawca,wykłada
literaturę niderlandzką na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim
JanaPawłaII.