Tutaj - Vinisfera

Transkrypt

Tutaj - Vinisfera

Katalog win włoskich
krako slow wines s.c.
j. jarosz, p. woźniak
ul. lipowa 6f, 30-704 kraków
tel. +48 669 225 222
email: [email protected]
www.krakoslowwines.pl
Moje Slow Wines
Jacek Szklarek
❉
D
o 26 roku życia w ogóle nie piłem wina
degustacjach, z nim odwiedzałem winiarzy
ani żadnego alkoholu. Później przyszedł
i winnice, z nim zjadłem też pierwszą bistecca
czas na studia we Włoszech i wino stało się
alla Fiorentina (oczywiście popijając Chianti
nieodłączną częścią codziennych posiłków.
wówczas jeszcze w charakterystycznej butelce
W sumie spędziłem w tym pięknym kraju 7
„fiasko”) i z nim uczestniczyłem też w pierw-
lat, z czego przez ostatnie 3 opiekowałem się
szym Vinitaly w Weronie – bodajże w 1997
klasycznym gospodarstwem toskańskim w miej-
roku (od tego czasu byłem tam co roku).
scowości Asciano pod Sieną. Były tam i oliwki,
i winnica, i piękny ogród, między innymi
Po powrocie do Polski w 1999 roku założy-
z szafranem. Zainteresowanie winem wzrastało
łem pierwszy oddział Slow Food w Europie
równolegle z uczestnictwem we wszelkich
Środkowo-Wschodniej. Wówczas takie osoby
pracach w winnicy i przy winifikacji. Dzięki
jak Carlo Petrini, Piero Sardo czy Tiziano Gaia
znajomym poznałem wówczas żywą encyklo-
przy okazji bezpośrednich spotkań dzieliły
pedię winiarstwa toskańskiego, Silvano Formi-
się cennymi wskazówkami, gdy chodzi o wina
gliego, który poza fotograficzną znajomością
i winiarzy włoskich. Z pewnością przełomo-
wszystkich ważniejszych parceli w Chianti,
wym momentem w tej winnej podróży przez
Montalcino czy Montepulciano, reprezento-
wszystkie regiony Italii było zaprzyjaźnienie się
wał również handlowo około 70 wspaniałych
z Rodziną Bernabei, słynną rodziną enologów,
winiarni z całych Włoch. To właśnie z Silvano
która w swoim portfolio miała i ma takie po-
uczestniczyłem w pierwszych profesjonalnych
tęgi winiarskie jak: Selvapiana, Felsina, Bertani,
3
Lisini czy Fontodi. Głowa Rodziny, Franco
notami degustacyjnymi znaleźć w nim można
Nigdy nie pretendowałem do bycia eksper-
Bernabei, nazwany Królem czy też niekiedy
wiele konkretnych informacji na temat winnicy,
tem od wina jako takiego, by nie powiedzieć
Papieżem Sangiovese, to z pewnością osoba,
jej powierzchni i ilości produkowanego wina,
bezimiennego i sprowadzonego do abstraktu
która najbardziej zaszczepiła we mnie z jednej
sposobu prowadzenia winorośli, nawożenia,
w którym obowiązują globalne reguły oceny.
strony pasję, a z drugiej pokorę i niegasnącą
oprysków, certyfikacji, jej właścicieli i kadry
Zawsze uważałem, że w myśl powiedzenia
wolę poznawania wina. Jego ciekawość, per-
enologiczno-agronomicznej.
prof. Tatarkiewicza, w życiu trzeba wiedzieć
fekcjonizm analityczny i umiejętność słuchania
innych, są dla mnie żywym i inspirującym
przykładem do naśladowania.
Z
coś o wszystkim i wszystko o czymś. Nie znam
połączenia moich osobistych wędrówek
się na winach poza Italią – owszem pijam je
i degustacji oraz z wyróżnianych przez
z ciekawości i z przyjemnością od czasu do
przewodnik „Slow Wine” win, powstała
czasu. To, co Państwu proponuję, dokonywa-
Na fali tych doświadczeń odwiedziłem przez
prezentowana selekcja włoskiego winiarstwa.
ło się przez ostatnie 25 lat i nie jest dziełem
25 lat blisko 500 winiarzy i winnic. Doboru
W przyszłym roku dołączy południe Włoch
wyższej konieczności. Robiłem to dla przy-
dokonywałem po rozmowach z przyjaciółmi,
oraz Sardynia z Sycylią. Owszem, trudno
jemności. Tym bardziej dziękuję firmie Krako
potem dochodziło do pierwszej degustacji
dokonuje się wyborów spośród 800 tys.
Slow Wines, że zaprosiła mnie do współpracy
podczas Vinitaly, zaś na koniec docierałem do
gospodarstw i firm produkujących wino we
i poprosiła o przygotowanie takiej selekcji i po-
wybranej winnicy, bowiem wino – w moim
Włoszech. To, co znajdziecie Państwo w tym
dzielenie się moim doświadczeniem. Państwa
przekonaniu – to nie tylko smak. To terroir
katalogu, z pewnością jest bioróżnorodne,
natomiast serdecznie zachęcam do sprawdzenia
i kultura! Ucieszyłem się kiedy Slow Food
gdy chodzi o predylekcję i pierwszeństwo dla
odłączył się od Gambero Rosso i w 2011
szczepów autochtonicznych (we Włoszech jest
Barolo, Amarone, Barbaresco, Brunello, Pro-
rozpoczął wydawanie nowatorskiego prze-
ich ponad 2000). Jest najbardziej typowe dla
secco, Soave, czy Verdicchio di Iesi i w rze-
wodnika „Slow Wine”. W krytyce winiarskiej
poszczególnych regionów i apelacji winiarskich,
czywistości jest tylko namiastką, surogatem
był to przełom, bowiem przewodnik ten po
a wydaje mi się to o tyle ważne, że dzisiaj wiele
prawdziwych win z tych apelacji. Znajdziecie
dziś dzień powstaje nie tylko jako resume
tych smaków i tożsamości zostało zapomnia-
też tu Państwo wina prawie w całości natural-
degustacji w ciemno, lecz uzupełniony jest
nych w ich oryginalnej wersji. Przeciwnie,
ne, bardzo często z certyfikacją biologiczną,
cyklicznymi wizytami u każdego winiarza
w kraju takim jak niedoświadczona winiarsko
niekiedy w bardzo indywidualnej i niespotyka-
opisywanego w przewodniku. Dlatego poza
Polska, wiele win nosi tylko nazwy Chianti,
nej nigdzie indziej wersji – mogę tu wspomnieć
moich wyborów.
wina choćby Fausto Andiego czy też Gino
Pedrottiego. Sporo jest tu win codziennych,
niezobowiązujących, tworzących właściwe tło
dla zwyczajnych posiłków i rozmów. Są rów-
❉
nież wina przyciągające uwagę po pierwszym
łyku i wina na specjalne, niezapomniane okazje.
Owszem, to są wina subiektywne, które koniec
końców mi smakują, jednak doskonale zdaję
sobie sprawę z tego, że smak to jedna z najbardziej indywidualnych i niepowtarzalnych
kategorii.
4
5
Spis treści
Piemont
Cascina Val del Prete – Roero
Emiglia Romagna
8
Elvio Cogno – Barolo
10
Ferdinando Principiano – Barolo
12
Ca del Baio – Barbaresco
14
Lombardia
Barone Pizzini – Franciacorta
16
Fausto Andi
18
Trentino
Gino Pedrotti
20
Fornacelle – Bolgheri
33
Pian delle Querci – Brunello
35
Fattoria Selvapiana – Chianti Ruffina
37
Umbria
22
Filippi – Soave
25
Le Fraghe – Bardolino
27
39
Marche
Pievalta – Verdicchio di Iesi
di Gaetano Bertani – Valpolicella
31
Toscana
Omero Moretti – Montefalco
Veneto
Tenuta Santa Maria alla Pieve
Podere la Berta
41
Lazio
Sergio Mottura
43
Marco Carpinetti
45
Friuli Venezia Giulia
Sorelle Bronca – Prosecco
6
29
7
Cascina Val del Prete
„Bizzarro” 2014
Serra de Gatti,
Barbera d’Alba 2014
Carolina, Barbera
d’Alba Superiore doc
2012
arneis 100%
barbera 100%
barbera 100%
wszystkich winiarzy z Roero do Krakowa i na Podhale. Poza
Oryginalne wino na bazie se-
Maceracja 25 dni, 6 miesię-
Wino niesamowicie ekstrak-
ilość butelek / rok
komentowanymi degustacjami głównym punktem programu
lekcji najlepszych kiści Arneis,
cy dojrzewania w używa-
tywne i eleganckie – ma-
55 000
było wspólne biesiadowanie przy ognisku na Bacówce Wojtka
fermentujące spontanicznie
nych barriques i 6 miesięcy
ceracje w tym przypadku
Priocca, Strada Santuario 2
tel. +39 0173 616 534
www.valdelprete.com
M
am ogromny sentyment do apelacji Roero sąsiadującej
bezpośrednio ze znanymi Barolo i Barbaresco. Winiarze
z Roero przez 5 lat wspierali finansowo nasz slowfoodowy
wie mogli uczestniczyć w słynnych targach „Salone del Gusto”
11 ha
w Turynie. W dowód wdzięczności zaprosiliśmy w 2005 roku
Komperdy w Pieninach na Hali Majerz, gdzie królowało wino
w beczce i z kilkudniową
w butelce. Przyjemna, żywa,
dochodzą nawet do 50
nawożenie
z Roero (około 500 butelek), polska baranina z rożna i pod-
maceracją na skórkach. To nie
młoda Barbera. Purpurowy
dni. Dojrzewanie przez 16
obornik koński
halańskie sery prosto z bacówki. To był najpiękniejszy wieczór
jest główny nurt Arneis z Ro-
z fioletowymi refleksami ko-
miesięcy w barriques z dębu
i noc, jaki człowiek może sobie tylko wymarzyć. Widok na całe
ero czy szerzej z Le Langhe.
lor, wiśniowo-winny zapach,
francuskiego i minimum 6 mie-
opryski
pasmo Tatr przy zachodzie słońca, muzyka, cudowne wina i je-
To jest wino zdecydowanie
miękka taniczność. Codzienne
sięcy w butelkach. Głębokie,
miedź i cynk
dzenie oraz nade wszystko przyjaźń. Każdy z około 40 winiarzy
autorskie i niepowtarzalne.
wino o świetnej pijalności
o zapachu konfitur czereś-
chciał, aby spróbować jego wina. Pamiętam, że ostatnim, jakiego
Jaśminowo–rumiankowe z lek-
i uniwersalnym wykorzystaniu
niowych z nutami lukrecji
odchwaszczanie
skosztowałem tej pamiętnej nocy, była Barbera Carolina od
kimi nutami brzoskwiniowymi.
w kuchni.
i skóry. Swoją pełnię ujawnia
mechaniczne
Cascina Val del Prete, wypita razem z Mario Roagna, właści-
Dla mnie genialne, choć był
nie od pierwszego kieliszka,
cielem winnicy. Nigdy nie udało mi się zakochać w kobiecie od
to bardzo trudny rocznik dla
podkręcając coraz bardziej
drożdże
pierwszego spojrzenia, w winie od pierwszego łyku tak! Jednak
tego szczepu.
doznania. Dla mnie najlepsze
spontaniczne
Roero i Cascina Val del Prete to nie tylko Barbera, ale również
do jagnięciny.
cascina val del preta
cascina val del preta
projekt związany z polskim oscypkiem i dzięki nim nasi Bacopowierzchnia winnicy
osławione Nebbiolo oraz coraz bardziej popularne białe Arneis.
winogrona
Mario Roagna poza tym, to winiarz niezwykle spokojny, z jednej
100% z własnej winnicy
strony przekonany do swoich wyborów, ale zawsze z dystansem
podchodzący do efektów swojej pracy. Pokorny, respektujący
certyfikacja
naturę, szczery aż do bólu – nie opowiada farmazonów, że co
biologiczna
drugi jego rocznik to rocznik stulecia. Wręcz przeciwnie – niechętnie opowiada o tym, jak wino smakuje, woli je najzwyczaj-
enolog
niej nalać do kieliszka, by samemu przekonać się o jego smaku.
Mario Roagna
Całość pracy w swojej kameralnej w winnicy w kształcie amfiteatru wykonuje z synem Giovannim. Wrócili do orki w konia,
8
posiadają certyfikację biologiczną dla swoich winnic. Skromni
piemont
piemont
oddali moszcz w ręce spontanicznych fermentacji, od 2013 roku
i dobrzy ludzie, wielcy winiarze!
9
Elvio Cogno
Novello, via Ravera 2
tel. +39 0173 744 006
www.elviocogno.com
S
Anas-Cëtta 2014
Barolo Ravera docg
2011
Barolo Cascina Nuova
docg 2011
anascetta 100%
nebbiolo 100%
nebbiolo 100%
łynne „Le Langhe” z niezwykłym układem gęsto rozsianych, stromych wzgórz i jasnej wapiennej ziemi – nie ma się
czemu dziwić, że kilka lat temu krajobraz ten znalazł się pod
chyba najpiękniejsza, „winiarska” droga, a z pewnością tak jest,
13 ha
jeśli skończy się ją w gospodarstwie Elvio Cogno, którym teraz
Dzikie, świeże i jedyne
Wielkie Barolo z najlepszych
Cascina Nuova to nazwa
zarządzają Nadia Cogno i jej mąż Valter Fissore. Ich gospo-
w swoim rodzaju wino. Wraz
i najstarszych winogron
ich domu i gospodarstwa
darstwo położone jest niemal na skarpie jednego ze wzgórz
z upływem czasu pojawiają
pochodzących z Cru o tej
znajdującego się w sercu cru
74 000
w słynnym Cru Ravera. Po zewnętrznym balkonie obchodzi
się „rieslingowate” nuty,
samej nazwie. 24 miesią-
Ravera, z którego rodzi się to
się z zapartym tchem dom i budynki gospodarcze niemal 360
zapachy miodu akacjowego
ce dojrzewania w dużych
wino. Duża beczka przez 24
nawożenie
stopni i podziwia się niezwykłą panoramę niekończących się
i lekko cytrusowy nos. Żywe
beczkach (25-30 hl) i przy-
miesiące i 6 miesięcy butel-
obornik, podorywka
winnic i pagórków. Niesamowity widok! Niesamowita jest też
i jednocześnie eleganckie.
najmniej 6 miesięcy w butelce.
ka. Przepiękny, typowy dla
„zielonego nawozu”
maniakalnie „higieniczna” i doskonale wyposażona winiarnia.
Świetne do ryb i kremowych,
W aromatach uderzają nuty
Nebbiolo nos, muśnięty lekko
Nowoczesna prasa, tankofermentatory i pięknie wykończona
piemonckich serów.
różane i tytoniowe, które
pieprzem i innymi przyprawa-
opryski
dojrzewalnia z wyłącznie dużymi beczkami (botti) z dębu sła-
przechodzą w aromaty kawy
mi. Wino bezpośrednie, zaraz
miedź i cynk
wońskiego. Ta kantyna to przykład pięknej, lokalnej architektury
i lukrecji. Głębokie, z wyraźną
po odkorkowaniu się otwiera
odrestaurowanej, rozbudowanej i zaadaptowanej do współczes-
strukturą i tanicznością. Wino
bez konieczności dekantacji,
odchwaszczanie
nych wymagań winiarskich. Nadię i Valtera znam od blisko 15
o niezwykle dużym potencjale
co w przypadku Barolo jest
mechaniczne
lat i w tym okresie ich winnice i prace w kantynie ewoluowały
dojrzewania. Świetne do mięs
rzadko spotykanym zjawi-
w stronę coraz większej naturalności, biologiczności i poszuki-
z grilla, nadspodziewanie
skiem. Na tym między innymi
drożdże
wania własnej tożsamości wśród bardzo konkurencyjnej apelacji
dobrze smakuje w duecie
polega kunszt enologiczny
spontaniczne
Barolo. Wydaje mi się, że osiągnęli więcej, niż można się było
z Parmigiamo Reggiano.
Beppe Cavioli. Świetne do
spodziewać i dzisiaj są jednymi z tych winiarzy, o których mówi
Świetny rocznik!
duszonej w winie wołowiny
winogrona
się najgłośniej. Poza tym, dzięki nim udało się ochronić lokalny
szczep Anascetta, z którego dzisiaj oni sami i kilkunastu innych
winiarzy robią świetne wina (gdy ich poznałem, byli jedynymi
certyfikacja
na świecie, którzy winifikowali ten szczep). Jednak Cogno to
w trakcie certyfikacji
przede wszystkim lekkość, elegancja i podkreślanie charakte-
lub dziczyzny.
Dolcetto d’Alba doc
2014
codzienne, niezobowiązują-
dolcetto 100%
z lokalnych szczepów osiąga
enolog
uczucie, że sąsiadujące ze sobą parcele potrafią rodzić tak różne
Giuseppe Caviola
wina. Ja od lat pozostaję fanem cru Ravera, które w wydaniu
dojrzałość. To w wykonaniu
Cogno pokazuje klasę jednego z największych włoskich win,
Cogno jest lekkie, bardzo pijal-
jakim bezapelacyjnie jest Barolo.
ne, przyjemne – zdecydowanie
jedno z najlepszych dolcetto
z trudnego rocznika 2014.
piemont
piemont
Dolcetto w Piemoncie to
ce wino, które najwcześniej
rystyki terroir poszczególnych Cru. To niewiarygodne czasami
10
elvio cogno
elvio cogno
patronatem UNESCO. Droga od Serralunga do Novello to
powierzchnia winnicy
11
Ferdinando Principiano
Monforte d’Alba, via Alba 19
tel. +39 0173 787 158
www.ferdinandoprincipiano.it
F
Barolo Serralunga
docg 2011
Barolo Ravera di
Monforte docg 2011
nebbiolo 100%
nebbiolo 100%
erdinando, choć niewysokiej postury, swoją osobowością
i pewnością swoich wyborów dorównuje legendarnym pro-
ducentom Barolo, takim jak Giuseppe Rinaldi czy Elio Altare.
dodajmy z winiarstwem w wydaniu konwencjonalnym. Porzucił
15 ha
je definitywnie po 10 latach, wywracając wszystko do góry
Wino z kategorii dłuższych
Bardzo stary klon Nebbiolo,
nogami w winnicy i kantynie. Dzisiaj używa tylko dużej beczki,
fermentacji – około 30 dni,
tzw. Michet uchował się na
poprzestaje na spontanicznych fermentacjach i biologicznej
później 24 miesiące w dużych
starej winnicy (tylko 6000
70 000
uprawie winorośli, choć jeszcze nie ma żadnej certyfikacji. Naj-
beczkach (od 20 do 40 hl)
metrów kwadratowych).
bardziej urzekła mnie jego otwartość i poszukiwanie własnego
i rok w butelce. Wino nad
Wino po całomiesięcznej
nawożenie
stylu. Jego wina są naprawdę inne w tak silnie zdefiniowanej
wyraz przyjemne i stosunko-
maceracji trafia na 24 mie-
podorywka „zielonego
smakowo apelacji, jaką jest Barolo. Owszem, z tymi winami
wo szybko otwierające się.
siące do dużych botti 40
nawozu”
trzeba się oswoić, jednak mnie przekonały charakterem i orygi-
Typowe w nosie z pieprznymi
hl. Później przynajmniej rok
nalnością.
nutami podszytymi czereśnią
spędza w butelce. W najlep-
opryski
i aromatami balsamicznymi.
szych rocznikach Ferdinando
miedź, cynk i organiczne
Idealne Barolo dla gastrono-
wytwarza tylko 2000 butelek
mii i domu, kiedy zjawiają się
tego jednego z najlepszych
niezapowiedziani goście.
i najbardziej oryginalnych
odchwaszczanie
mechaniczne
Barolo.
drożdże
spontaniczne
ferdinando principiano
ferdinando principiano
Swoją przygodę z winiarstwem rozpoczął w 1993 roku –
winogrona
certyfikacja
brak
enolog
12
piemont
piemont
Ferdinando Principiano
13
Ca del Baio
Langhe Nebbiolo
„Bric del Baio” doc
2014
Barbaresco
Vallagrande docg
2012
Barbaresco Pora docg
2011
nebbiolo 100%
nebbiolo 100%
nebbiolo 100%
fantastycznych Cru: Asili i Pora. Ich serdeczność i bezpośred-
Klasyczne Nebbiolo, które
Stosunkowo krótka macera-
Zdecydowanie jedno z najlep-
niość w kontaktach przypomina dawne relacje, jakie panowały
mogłoby dorównać kla-
cja od 7 do 15 dni, bardzo
szych Barbaresco. Również
120 000
na wsi. Nie czujesz żadnego skrępowania i po chwili czujesz się
są niejednemu Barolo czy
długie natomiast dojrzewanie
w tym przypadku krótka
Treiso, via Ferrere 33
tel. +39 0173 638 219
www.cadelbaio.com
R
odzina Grasso to rodzice Luciana i Giulio oraz trzy
energiczne córki: Paola, Valentina i Federica. Wszyscy
ciężko pracują, a obecność dziewczyn nie dziwi nawet podczas
na uboczu otoczeni ze wszystkich stron winnicami Vallagran-
25 ha
de i Marcarini. W Barbaresco zaś posiadają parcele w dwóch
jak u najbliższych przyjaciół i rodziny. Od wielu lat nie używają
Barbaresco. Lekko granatowe
w dużych beczkach – około
maceracja około 15 dni, aż 36
nawożenie
żadnych środków systemowych i w winach nie czuć żadnych
z przebłyskami pomarańczo-
30 miesięcy i następnie przy-
miesięcy dojrzewania w ton-
organiczono-mineralne,
trików enologicznych. Podobnie jak w przypadku Cogno czuć
wymi, 12 miesięcy dojrzewa-
najmniej 6 miesięcy w butelce.
neaux i minimum 12 miesięcy
obornik w granulacie
natomiast różnice w winach z poszczególnych Cru. Nebbiolo
nia w dużych beczkach i kilka
W efekcie powstaje wino
w butelce. Cierpliwość w tym
w ich wydaniu smakuje naprawdę wyjątkowo i właśnie wina na
miesięcy w butelce. W za-
czyste, skoncentrowane,
przypadku przynosi niewiary-
opryski
bazie tego szczepu u nich smakują mi najbardziej. Są czyste,
pachu poza przyprawami
ciepłe i przyjemnie taniczne.
godne doznania śliwek i jeżyn,
miedź i cynk
miękkie, z przyjemną, choć wyraźną tanicznością. Generalnie
wyczuwalne nuty malinowe.
Koniecznie powinniśmy je pić
wanilii i tostowanych orze-
Barbaresco jest apelacją, która w porównaniu do nieopodal znaj-
Świetne do piemonckiego
z jedzeniem – najlepiej z mię-
chów laskowych (pamiętajmy,
odchwaszczanie
dującego się Barolo szybciej potrafi przekonać do siebie szerszą
„carne cruda” i naszego
sem z grilla i długo dojrzewa-
że na tych terenach uprawia
mechaniczne
rzeszę miłośników wina. Wina te również szybciej dojrzewają,
tatara.
jącymi serami jak piemoncki
się również doskonale rodzącą
„Testun”.
leszczynę). W ustach zniewa-
choć ich potencjał starzenia się jest równie imponujący. Bardrożdże
baresco z Ca del Baio właśnie takie jest – jest oczywiście pyszne
lające, głębokie i nie przemija-
spontaniczne
i bardzo konkurencyjne cenowo!
jące. W mojej ocenie Pora to
i selekcjonowane
ca del baio
ca del baio
reperowania traktorów czy przy linii do butelkowania wina. Żyją
najwspanialsze Cru w Barbaresco – Ca del Baio, w świetnym
winogrona
stylu to potwierdza!
certyfikacja
brak
enolog
14
piemont
piemont
Giuseppe Caviola
15
Barone Pizzini
Via San Carlo 14
T
Animante,
Franciacorta docg
producentów stanowiących zrąb powołanej w 1967 roku apelacji
tel. +39 030 984 8311
Franciacorta. A nie jest to apelacja pierwsza lepsza, bowiem jak to
chardonnay 78%, pinot nero
www.baronepizzini.it
często podkreślają sami Włosi, Franciacorta to odpowiedź Italii
18%, pinot bianco 4%
a pięknie położona winiarnia swoimi początkami sięga 1870
roku i dzisiaj może się szczycić, że znalazła się w wąskim gronie
Rosé, Franciacorta
docg 2011
Satén, Franciacorta
docg 2011
pinot nero 100%
chardonnay 100%
metody champenois! W żadną inną włoską apelację nie zainwe-
47 ha
stowano tak dużych pieniędzy, by podkreślić prestiż, architekturę
Wino, do którego grona
30-40 miesięcy na drożdżach
Aż 30-40 miesięcy na
winiarską, technologię czy współpracę z owianymi sławą enologa-
pochodzą ze wszystkich 25
w butelce, 12% alkoholu, 6
drożdżach w butelce, 12%
mi. Futurystyczne winiarnie, jak choćby ta Ca del Bosco, naprawdę
parceli. Dojrzewa od 20 do
g/l cukrów resztkowych.
alkoholu i 6 g/l cukrów
282 000
zapierają dech w piersiach zaawansowaniem technologicznym
30 miesięcy na drożdżach
Pozornie kwaśne, z lekkimi
resztkowych. Pełne, dotknię-
i potężnymi środkami inwestycyjnymi. Barone Pizzini w pewnym
w butelce. Alkohol 12%,
nutami jagody i dzikiej róży
te posmakami waniliowymi
nawożenie
sensie wyłamał się z ogólnie obowiązujących stereotypów. Po
wyraźna kwasowość, której
– z każdym łykiem coraz bar-
z beczki, jednak nie zatraca-
kompost
zaangażowaniu się w firmę 4 inwestorów z Bresci w 1991 roku, Ba-
tak często brakuje winom
dziej zniewala smakiem i za-
jące wyraźnej mineralności
rone Pizzini jako pierwszy zdecydował się na powrót do naturalno-
z Franciacorta, świetny perla-
chęca do kolejnego kieliszka.
i kwasowości. Wyjątkowo
opryski
ści. Najpierw rozpoczynają morderczą pracę w winnicy. W 1998
ge. Wyczuwalne nuty miodu
Szeroka paleta komponowa-
głębokie, zachwyca od pierw-
miedź i cynk
roku jako pierwsi i przez długi czas jedyni otrzymują certyfikację
akacjowego i moreli. Bardzo
nia się z jedzeniem – świetne
szego łyku. Kwintesencja
do grillowanych ryb.
chardonnay refermentowa-
biologiczną dla wszystkich swoich winnic. Co tu dużo mówić, inni
dobrze wypada z owocami
odchwaszczanie
producenci śmiali się z nich wówczas. W 2007 budują ekologicz-
morza różnej maści.
mechaniczne
ną kantynę opartą na koncepcie drzewa, gdzie sercem pozostają
rocznika. Polecam do białych
życiodajne korzenie, czyli w tym przypadku część podziemna.
mięs i świeżych serów.
drożdże
Z zewnątrz bardzo skromna, dopiero w środku uderza swoimi
selekcjonowane
rozmiarami. Fotowoltaika, respektowanie krajobrazu, ogranicze-
nego w butelce z genialnego
barone pizzini
barone pizzini
na fenomen francuskiego Champagne. To włoska duma klasycznej
nie zużycia wody, naturalne materiały, to tylko niektóre elementy
winogrona
wyróżniające tę inwestycję. Jednak sytuacja drastycznie zmieniła się
dużo później, w 2012 roku, kiedy podczas londyńskiego International Wine Challenge Barone Pizzini otrzymuje tytuł najlepszego
certyfikacja
wina biologicznego na świecie za Franciacorta Rosé 2008. Osobi-
biologiczna
ście odwiedzałem ich wielokrotnie i podziwiałem pracę zwłaszcza
dyrektora i jednego z 4 głównych właścicieli Silvano Brescianini.
enolog
Jego uprzejmość, dyspozycyjność i kultura osobista, dziwnie kore-
Leonardo Valentini
spondują z potężną, blisko dwumetrową posturą, rudymi włosami
rozrabiakę. Dzisiaj, między innymi dzięki jego pracy, Barone Pizzini
lombardia
lombardia
i lekko zaczerwienioną twarzą. Na ulicy większośc wzięłaby go za
zdecydowanie nadaje ton całej apelacji, a dla mnie jest inspirującym
przykładem, że determinacja i odwaga zawsze wcześniej czy później przynosi pozytywne efekty. Na fali sukcesu właściciele zainwestowali również w winnice w Toskanii (Ghiacciaforte, Morellino di
Scansano) oraz w Le Marche (Pievalta, Verdicchio di Iesi).
16
17
Fausto Andi
Frazione Moriano 48
tel. +39 385 277 245
www.andifausto.com
L’Estro 2011
F
austo Andi to z pewnością największy naturalista jakiego
moradella, croa, vermiglio,
znam. Jego teorie winiarskie są rewolucyjne do tego stopnia,
uva della cascina
że większość winiarzy uważa je za niemożliwe do wprowadzedrożdżach otworzył pierwsze butelki swojego pinot nero, które
Ekstraktywność tego wina
5 ha
(sic!) fermentowało w butelce i refermentowało w butelce. Ni-
uderza od samego początku.
kogo nie imituje, głowę ma pełną pomysłów, które jednak konse-
Z każdą chwilą ujawniają się
kwentnie realizuje. Opracował wraz z uniwersytetem winiarskim
jednak kolejne doznania, jak
25 000
w San Michele in Adige wielkość beczek (botti) odpowiadającą
posmaki różnych przypraw,
możliwie najlepszym warunkom do fermentacji i leżakowania dla
balsamiczność i głęboka
nawożenie
poszczególnych szczepów. W jego winnicy nie ma żadnej chemii
struktura. Dobre, czyste
preparaty biodynamiczne
na każdym etapie produkcji, zarówno w winnicy, jak i w winiarni.
i sprawiedliwe – Slow Food
Nie stosuje siarczynów czy też miedzi i cynku. Ma największą
w najlepszej postaci!
opryski
kolekcję lokalnych szczepów dla południowej Lombardii. Takie
brak
szczepy jak: Moradella, Croa, Vermiglio czy Uva della Cascina
fausto andi
fausto andi
nia. Na przykład w zeszłym roku po 7 latach leżakowania na
z pewnością są dla większości fanów winiarstwa, nawet we
odchwaszczanie
Włoszech, kompletnie nieznane. Jego wina bardzo długo leża-
mechaniczne
kują – zawsze w dużych beczkach dębowych, w których uzyskują wyraźne utlenienie i naturalną stabilizację. Skromny człowiek
drożdże
i winiarz, który nie ma żadnego przedstawiciela handlowego czy
spontaniczne
też dystrybutora. W swoim gospodarstwie zatrudnia grupkę
niepełnosprawnych ludzi, którzy np. ręcznie malują jego butelki
winogrona
(każda jest inna). Jak mówi, nie bierze na ten cel żadnej dotacji,
bowiem nie ma większej radości, jak udowodnić sobie i innym,
że nawet w przypadku pewnych ograniczeń, ma się poczucie, że
certyfikacja
jest się w pełni samowystarczalnym i co za tym idzie, niezależ-
biodynamiczna
nym. Z Fausto znamy się ponad 10 lat. Prawie zawsze, kiedy
jestem we Włoszech, zatrzymuję się w jego domu i agroturysty-
enolog
ce – choćby na jedną noc. Jego opowieści, świeżość i entuzjazm,
Fausto Andi
nie wspominając o jedzeniu i winach, są zjawiskowe. Cieszę się,
18
dziemy jedynym krajem poza Italią, gdzie będzie można je kupić.
lombardia
lombardia
że jego wina trafią pod nasze polskie „strzechy” – jak na razie bę-
19
Gino Pedrotti
Rebo 2012
nosiola 100%
rebo 100%
znajdują się w przepięknej Dolinie Jezior (Valle del Laghi), która
Wino dojrzewa tylko w stali
Rebo to rzadko spotyka-
przecina pasmo Dolomitów od Trydentu w kierunku Lago di
nierdzewnej, jednak jego
ny szczep, który powstał
5 ha
Garda. O ile nad największe włoskie jezioro, nad Gardę docie-
wyjątkowość polega na 20
jako krzyżówka lokalnego
Frazione Pietramatura
włoskich miast, na pierwszych trzech miejscach znajdują się
Ascoli Piceno, Siena i właśnie Trydent. A skoro Trydent i ota-
via Cavedine 7
czający go Region Trentino, to nie sposób nie kochać win na
tel. +39 0461 564 123
bazie najstarszego, autochtonicznego szczepu z tego regionu,
www.ginopedrotti.it
a mianowicie Nosioli. Gospodarstwo i winnice Rodziny Pedrotti
rają setki tysięcy turystów (głównie z Niemiec), o tyle Dolina
dniowej fermentacji razem
Teroldego z Merlotem
Jezior jest wciąż miejscem autentycznym, typowo rolniczym
ze skórkami, co w przypad-
(Szczep ten „wynalazł” Rebo
22 000
z przewagą upraw winorośli, a wśród nich właśnie króluje
ku białych win, owszem,
Rigotti w 1948 roku - włoski
Nosiola. Ziemi jest tak mało, że nie znam innego miejsca na
jest powszechne w Gruzji,
genetyk pracujący w jednej
nawożenie
świecie, gdzie każdy metr kwadratowy byłby tak pieczołowicie
ale we Włoszech to rzad-
z najbardziej zasłużonych dla
obornik naturalny
uprawiany. W przypadku Pedrottiego winnice posadzone są na
kość. Wyjątkowo głębokie
winiarstwa uczelni l'Università
i preparaty biodynamiczne
8 odrębnych parcelach, gdzie w sumie ich powierzchnia wynosi
w aromacie i smaku, a zarazem
di San Michele Appiano).
zaledwie 5 ha, w tym 2 dedykowane są Nosioli, na przepięknej
niesamowicie eleganckie,
20 dniowa fermentacja
opryski
działce nad samym brzegiem Jeziora Cavedine. Winnice i wina
czego teoretycznie nie można
i maceracja, a następnie dwa
miedź i cynk, biologiczne
są jedyne w swoim rodzaju – biologiczne, tworzone wedle
byłoby się spodziewać, zwa-
lata dojrzewania w używa-
własnych metod, które podporządkowane są subiektywnemu
żywszy na długą macerację
nych barriques i 6 miesięcy
odchwaszczanie
smakowi producenta. Niemniej są to wina, w których można się
ze skórkami. Lekkie (12.2%
w butelce. Wino wielodozna-
mechaniczne
zakochać od pierwszego kieliszka. Skala produkcji jest wyjąt-
alkoholu), z wyraźną mineral-
niowe – fiołkowe, z nutami
kowo niska, dlatego Rodzina od trzech pokoleń prowadzi mały
nością i kwasowością (4,60
świeżych owoców leśnych jak
drożdże
lokal gastronomiczny. W prowadzonej przez Rodzinę Pedrotti
g/l; cukry resztkowe 1,0 g/l).
jagoda i jeżyna. Wyjątkowo
spontaniczne
gospodzie zarówno jedzenie, goście, jak i klimat jest niesamowi-
Czysty smak Nosioli i kamien-
miękkie i przyjemne taniny.
ty. Tutaj z turystów trafiają właściwie wyłącznie rowerzyści, zaś
no-piaskowego terroir.
Kompletne!
winogrona
pozostali goście to mieszkańcy wioski Pietramurata i miasteczka
Cavedine. Ich twarze, spracowane ręce, rozmowy w lokalnym
gino pedrot ti
gino pedrot ti
K
Nosiola 2013
ocham Trydent i jego okolice. W moim osobistym rankingu
dialekcie, rytualne picie grappy i Vino Santo stanowią etniczny,
certyfikacja
żywy teatr. (Vino Santo nie wolno jednak mylić z toskańskim
biologiczna
Vin Santo! To od Pedrottiego dopiero po 15 latach dojrzespróbowałem podczas pewnej degustacji winiarzy skupionych
Giuseppe Pedrotti
w organizacji „Vini Veri”. Po roku powtórnie spróbowałem ich
w restauracji „La Locanda delle Due Chiavi” prowadzonej przez
trentino
trentino
wania trafia do sprzedaży!) Pierwszy raz wina od Pedrottiego
enolog
mojego kolegę Sergio Valentiniego – wieloletniego szefa Slow
Food Trentino. Cóż, odkrycie takiego winiarza i win naprawdę
raduje – świadomość zaś, że jego wina koniec końców trafiły do
Polski to dodatkowa satysfakcja.
20
21
Tenuta Santa Maria alla Pieve di Gaetano Bertani
Colognola Ai Colli
tel. +39 045 602 0744
Amarone Classico
Della Valpolicella
docg 2009
Torre Pieve, igt
Verona 2011
z najbardziej zasłużonych rodów, który przyczynił się do
corvina 75%, rondinella 10%,
corvina 75%, rondinella 10%,
chardonnay 100%
rozwoju jakościowego winiarstwa we Włoszech. Kilka lat temu
corvinone 15%
corvinone 15%
G
aetano Bertani to wyjątkowa postać w złożonym i różnorodnym archipelagu winiarstwa, reprezentująca jeden
sprzedał swoją wielką winiarnię i winnicę produkującą ponad 2
21 ha (całość posiadłości
mln butelek rocznie i wrócił do swojej historycznej posiadłości
ponad 130 ha)
wokół Villi Moscovini na północ od Werony. Ponieważ sprzeda-
Późny zbiór w połowie
Winogrona po zbiorze trafiają
Co tu dużo ukrywać, bur-
na wielka winnica trafiła w ręce rodziny ze strony żony, Bertani
października, alkohol 14%, 12
do drewnianych skrzynek,
gundzki styl chardonnay,
wraz z winnicą sprzedał również markę i własne nazwisko.
miesięcy leżakowania w du-
w których w dobrze wenty-
w połowie winifikowany i
60 500
Dzisiaj swoje wina wytwarza pod marką Tenuta Santa Maria
żych beczkach, zakończone
lowanym pomieszczeniu do-
dojrzewany przez 150/180
alla Pieve, a przypuszczam mało kto wie, że to właśnie w Villa
przynajmniej 6 miesiącami
suszają się przez 4-5 miesięcy,
dni w nowych barriques
nawożenie
Moscovini i jej piwnicach w 1939 roku po raz pierwszy wykuto
przebywania w butelce.
by z kolei w połowie stycznia
z francuskiego dębu z Allier,
obornik, kompost
nazwę „Amarone” dla wina rodzącego się z podsuszanych wino-
Wino pełne, z czereśniowy-
przejść przez fermentację.
w połowie w stalowych
gron (co prawda Rodzina Bertani już od 1900 roku wytwarzała
mi nutami, przeplatanymi
W tym czasie tracą od 25 do
tankach. W marcu są kupa-
opryski
podobne wino, nazywane wówczas umownie Recioto Secco).
zapachem czarnej porzeczki
30% na wadze. Długa mace-
żowane i po 6-12 miesiącach
miedź, cynk
Gaetano Bertani dzisiaj ma dwóch synów, sam wdzięcznie prze-
i z tak charakterystyczną dla
racja (25-30 dni), 36 miesięcy
trafiają do butelek, w których
chyla głowę, by dosłyszeć, co się do niego mówi, jednak temat
Valpolicelli pieprznością.
leżakowania w dużych dębo-
dodatkowo dojrzewają przez
odchwaszczanie
wina wciąż rodzi w nim ciekawość i przywraca mu młodzieńczą
W ustach wyjątkowo miękkie
wych beczkach i przynajmniej
minimum 6 miesięcy. General-
mechaniczne
świeżość. Dość powiedzieć, że bez Ojca, żaden z synów nie
z jedwabistymi taninami
6 miesięcy w butelce dają
nie nie lubię stylu beczkowe-
odważy się podjąć żadnej decyzji. Tę świeżość również widać
i długim owocowym finiszem.
w efekcie perfekcyjne Amaro-
go aplikowanego do char-
drożdże
w winach Bertaniego. Jego Amarone czy też Ripasso nie noszą
Wino bardzo uniwersalne,
ne. W tym winie poza złożo-
donnay we włoskim wydaniu,
selekcjonowane
nut konfiturowych, wyraźnej słodkości czy też lepkości na
jednak mi najbardziej sma-
nością posmaków wiśni, śliwki
jednak temu winu nie potrafię
i spontaniczne
języku. Ekstremalna elegancja, lekkość i nieprzemijalność. Część
kowało z duszoną wołowiną
i pieprzu, najbardziej uderza
się oprzeć. Chciałbym je pić
win, jak wspomniane Ripasso i Amarone, to tradycja w bez-
podlewaną lub macerowaną
jego świeżość, lekkość i chęć
każdego dnia. Mineralne,
winogrona
względnie najlepszym wydaniu, zaś Torre Pieve (Chardonnay)
w czerwonym winie.
picia kolejnego kieliszka. Dla
muśnięte dębową wanilią,
i Decima Aurea (Merlot) to hołd świadomie złożony winiarstwu
mnie niedoścignione, wielkie
z cytrusowymi i ananasowymi
francuskiemu. Takiego dzieła Gaetano Bertani mógł dokonać
Amarone!
nutami. Jeśli białe wino ma
certyfikacja
dzięki wielowiekowej tradycji rodzinnej i wieloletniej współpra-
trafiać do beczki, to tylko
w trakcie certyfikacji
cy z enologiem Franco Bernabei, obaj kochają się w tych samych
w taki sposób, który nie
stylach winiarskich.
zakrywa jego pierwotnych
enolog
posmaków.
22
i Franco Barnabei
veneto
veneto
Matteo Bernabei
tenuta santa maria alla pieve di gaetano bertani
www.tenutapieve.com
Valpolicella Ripasso
Superiore doc 2013
23
Decima Aurea, igt
Verona 2008
Filippi
Frazione Castelcerino
via Liberta 55
merlot 100%
tel. +39 045 767 5005
www.cantinafilippi.it
B
ez owijania w bawełnę, najprawdziwsze i najlepsze Soave.
Wytwarzane wyłącznie ze szczepu Garganega, z własnych
winnic uprawianych od wielu lat w rygorze biologicznym na najwyżej położonych wzgórzach w całej apelacji, bez użycia dębowych beczek, ale za to z wyodrębnieniem zróżnicowanych, wul-
Gaetano Bertani w szczerej
kanicznych cru i bez drożdży selekcjonowanych. Co być może
17 ha
też nie jest bez znaczenia – w prostocie, codziennej radości
rozmowie nie ukrywał, że
i bez nadęcia, za to ze świadomością, że blisko 100-letnie win-
przez większość swojego
nice to nie tylko dar, ale i zobowiązanie. Filippo Filippi zarządza
życia był admiratorem fran-
65 000
swoją małą winnicą w przedziwny sposób – bezkompromisowy,
veneto
24
gdy chodzi o zasadnicze wybory, z dystansem jednak podcho-
Sam postanowił zmierzyć się
nawożenie
dzi do marketingu i PR, wręcz nie dba o swój wizerunek. Do
z tym szczepem w oryginalny
brak nawożenia
niedawna był w ogóle niezauważany, dzisiaj wielu stara się go
sposób: połowa winogron po
imitować trochę w karykaturalny sposób. A jest o co walczyć,
zbiorze pod koniec wrześ-
opryski
bowiem po Chianti i Prosecco (sztucznie powiększonej ostat-
nia dosusza się przez około
miedź, cynk
nimi laty) Soave to największa włoska apelacja pod względem
jeden miesiąc w drewnianych
ilości wytwarzanego wina. Cóż, cudowne wulkaniczne tereny
skrzynkach, druga połowa
odchwaszczanie
w latach 90-tych i na początku XXI wieku zaatakowane zostały
zbierana jest jako ekstre-
mechaniczne
przemysłowym podejściem do winiarstwa. Powrót do korzeni
malnie dojrzałe na początku
nie jest łatwy i wciąż mało wyczuwalny w tej apelacji. Filippo
października. Winifikowane
drożdże
Filippiego poznałem blisko 20 lat temu, gdy związał się z moją
są oddzielnie i dopiero po
spontaniczne
serdeczną przyjaciółką Paolą Giagulli. Prawie zawsze u nich śpię,
fermentacji kupażowane
gdy przyjeżdżam na Vinitaly w Weronie. Tak naprawdę dzięki
są i składane do barriques
winogrona
nim zakochałem się w białych winach, których dzisiaj wypijam
na minimum 14 miesięcy.
dwukrotnie więcej niż czerwonych. Soave Filippiego jest niby
Rocznik 2008 pokazuje już
banalne, niczym nie szpanuje, nie uwodzi, jest jednak jak tlen
niesamowity potencjał tego
certyfikacja
dla płuc, jak ślina i enzymy trawienne dla układu pokarmowego,
wina i nawet osoby z wrodzo-
biologiczna
jak woda dla życia. Właśnie to jest wino, które wkomponowuje
nym wręcz uprzedzeniem do
się w to, czego naprawdę potrzebujemy i bez czego nie sposób
„winiarskiej międzynarodów-
enolog
delektować się jedzeniem. Owszem czyste, wyraźnie kwasowe
ki” tak jak ja, muszą głowę
Alessandro Filippi
i przede wszystkim mineralne. Choćbyś nie wiem ile go wypił,
posypać popiołem.
nigdy dobre samopoczucie cię nie opuści. Wulkaniczne Soave,
Wielkie wino!
wolne od jakichkolwiek kombinacji enologicznych. Czysty owoc
swojej ziemi!
filippiveneto
cuskich, wielkich merlotów.
25
Castelcerino, Soave
doc 2013
Monteseroni, igt
Verona 2013
Le Fraghe
Localita Colombare 3
garganega 100%
garganega 100%
tel. +39 045 723 6832
www.fraghe.it
W
łaścicielka winnicy to niesamowita kobieta. Z wykształcenia lekarz medycyny, po rozwodzie w pewnym sensie
musiała wrócić do rodzinnej posiadłości, by wszystko zacząć
30 ha
wśród miejscowych i turystów latem odpoczywających nad
To samo wzgórze, identyczna
winnic, przyjaźnie mineralne
wysokość, parcela oddalo-
i z lekkim posmakiem migda-
na na zachód i skierowana
rolą winiarza, że od kilku lat pełni prestiżową pozycję prezesa
łowym. Filippi średnio pro-
najbardziej na południe.
110 000
wpływowej, międzynarodowej organizacji winiarskiej „Vignaioli
dukuje około 35 tys. butelek
Najcieplejsze miejsce w całej
tego wina. Niewiarygodnie
winnicy, przylegające do sta-
nawożenie
i nie przykrywać charakterystyki, jaką nam daje ziemia i lokalne
pijalne, pozbawione narcy-
rego dębowego lasu. Bardzo
zgranulowany obornik,
szczepy. Od 2008 roku wszystkie winnice prowadzone są w re-
stycznego ego, podkreślające
stare 80-letnie winorośle. Czy
podorywka roślin
żimie biologicznym. Dzisiaj świętuje już swoje 30 winobranie
zaś smak spożywanych z nim
to ma decydować o innym
strączkowych
i z pewnością jak nikt inny przyczyniła się do restytucji upadają-
dań. Idealne do „spaghetti
smaku wina? Można samemu
con le vongole veraci” i ryb
się przekonać – innych różnic
opryski
w różnych postaciach.
w technologii produkcji już
miedź, cynk i preparaty
nie ma. W efekcie powstaje
biologiczne
Lago di Garda i nie tylko. Matilde Poggi na tyle przejęła się
Indipendenti”. Jej wina i filozofia są bardzo proste – nie zatracić
cej jakościowo apelacji Bardolino.
wino z wieloma niuansami
smakowymi, które z kwaso-
odchwaszczanie
wości i mineralności uczyniło
mechaniczne
swój najsilniejszy oręż. Tego
wina powstało tylko 2600
drożdże
butelek.
selekcjonowane
winogrona
certyfikacja
biologiczna
enolog
Federico Giotto
veneto
26
to, czyli rose, które ostatnimi laty zrobiło niesamowitą furorę
Bazowe Soave z 50-letnich
le fr aghe
venetofilippi
od nowa. Dzisiaj wytwarza najlepsze Bardolino i tzw. Chiaretpowierzchnia winnicy
27
Rodon Bardolino
Chiaretto doc 2014
Le Fraghe Bardolino
doc 2014
Sorelle Bronca
Colbertaldo, via Martini 2
corvina, rondinella
corvina, rondinella
tel. +39 042 398 7201
www.sorellebronca.com
C
óż, fenomen sprzedażowy Prosecco doprowadził do jego
degrengolady jakościowej. W mojej ocenie jest to aktualnie
najbardziej spaczone włoskie wino. W głównej mierze przyczycałe Veneto, wyjąwszy Valpolicellę i Soave plus eksterytorialni,
18 ha
„historyczni” producenci z Lombardii i Piemontu), jak również
Corvina i Rondinella winifiko-
Podobnie jak w przypadku
wane są oddzielnie, zaś mace-
Chiaretto, moszcz z po-
racja przebiega w niskiej tem-
szczególnych szczepów jest
i egzekwowanych przez Konsorcjum. Dlatego osobiście sugeru-
peraturze przez 6-8 godzin.
oddzielnie winifikowany.
280 000
ję, by dla pewności wszelkiej sięgać po Prosecco z historyczne-
Po odciśnięciu skórek moszcz
Krótka maceracja około
fermentuje w temperaturze 17
jednego tygodnia – mniej
nawożenie
rzonego DOC. Dość powiedzieć, że Konsorcjum w lęku, by
stopni, by po jej zakończeniu
więcej tyle samo, ile trwa
obornik i podorywka „zielo-
Prosecco nie było produkowane np. w Niemczech, w ostatnich
trafić do 50 hektolitrowych,
fermentacja alkoholowa. Po
nego nawozu”
latach musiało zmienić samą nazwę szczepu z Prosecco na Glera,
stalowych tanków. Wino na-
odciśnięciu wina, w przeciągu
stępnie pozostaje na osadzie
jednego miesiąca dochodzi do
opryski
apelacji. Niestety, moda na Prosecco to często też dowód, że
do wiosny przyszłego roku.
fermentacji jabłkowo-mleko-
miedź i cynk
polubiliśmy na dobre cukry resztkowe w winie (spróbujcie napić
Po zabutelkowaniu i odczeka-
wej po czym wino leżakuje na
niu 2 miesięcy jest gotowe do
osadzie w stalowych tankach
odchwaszczanie
lany jak piwo z kega. Na szczęście każda aberracja rodzi słuszne
picia. Mineralne, z wyraźną
do wiosny. W zapachu bardzo
mechaniczne
oburzenie. Przykładem są Siostry Bronca: Ersiliana i Antonella.
kwasowością oraz o charak-
przyjemne z nutami czar-
terystycznym poziomkowo-
nej jagody oraz przypraw:
drożdże
nych i to często na bazie podmrażanego moszczu (-1˚), tak by
-różanym zapachu. W upały
cynamonu i czarnego pieprzu.
spontaniczne i selekcjonowane
swobodnie przesuwać fermentację na późniejsze miesiące w celu
doskonale gasi pragnienie,
Wyraźnie wytrawne, bardzo
poza tym dobrze wypada
pijalne, niezobowiązujące –
winogrona
i to z „autoclave” (ciśnieniowych tankofermentatorów) jest dla
z białym drobiem i wszelkiej
raczej podkreśla smak potraw,
mnie dowodem, że dzisiaj tak hołubione Prosecco refermen-
maści białymi serami czy też
niż przejmuje się zwracaniem
sałatkami na ich bazie.
uwagi na siebie.
pogubienie się na wiele lat w samych regułach proponowanych
go terytorium oznaczanego jako DOCG, a nie nowo posze-
by uniemożliwić jego wytwarzanie poza granicami włoskiej
się nieschłodzonego prosecco!) i landrynkowaty smak, często
Ich Prosecco pochodzi z różnych parceli oddzielnie fermentowa-
zachowania jak najszerszej palety aromatów. Świetny perlage
towane w butelce to nie jedyna i słuszna droga dla tego wina.
certyfikacja
Owszem, Sorelle Bronca mają też i takie wino, ale pod wzglę-
biologiczna
dem smakowym wolę to pierwsze. Siostry od ponad 10 lat
enolog
Conegliano i Valdobiadene. Maniakalna praca w biologicznie
Federico Giotto
uprawianej winnicy idzie w parze z maniakalną higieną w winiarni i magazynach. Jeśli ktoś chce się przekonać, jak smakuje
veneto
prawdziwe Prosecco, powinien sięgnąć po te wina.
friuli venezia giulia
mogą poszczycić się jedną z najwspanialszych kantyn w apelacji
28
sorelle bronca
le fr aghe
niło się do tego poszerzenie terytorium samej apelacji (prawie
29
Prosecco Brut,
Valdobbiadene
Prosecco Superiore
docg
Particella 68,
Valdobbiadene
Prosecco Superiore
docg
Podere la Berta
Brisighella, via Berta 13
tel. +39 0546 84998
www.laberta.it
glera 100%
glera 90%, bianchetta 5%,
perera 5%
O
ile większość pasjonatów wina wie i słyszało o słynnej
toskańskiej Felsinie, o tyle o Podere La Berta przypusz-
czam, że prawie nikt nie słyszał, choć łączy te dwie winnice ten
sam właściciel Giovanni Poggiali z rodziną oraz ten sam enolog
Franco Bernabei. Nie od dziś wiadomo, że Sangiovese w Ro-
14 ha
manii znajduje fantastyczne warunki klimatyczne i terytorialne,
To wino jest swego rodzaju
że emocjonalnie dzisiaj bardziej związany jest z la Bertą niż
nością oraz niesamowitym,
„symbolem” tej winiarni i całej
50 000
z Felsiną. Winnice od początku uprawiane były biologicznie
delikatnym perlagem na
apelacji. Nazwa pochodzi
pograniczu ciekłości i piany
od numeru katastralnego
nawożenie
nych, kredowo-gipsowych wyżłobień (le calanche). Kantyna jest
(nie ma się co dziwić, skoro
działki, która daje niewiary-
podorywka
skromna, wręcz niedoinwestowana, choć wszystko, co konieczne
fermentacja i nasycenie trwają
godnie skoncentrowane grona
„zielonego nawozu”
na tę chwilę, jest do dyspozycji. Poggiali i Bernabei postawili
aż 45 dni). Akacjowe z nutami
i zdecydowaną mineralność.
zielonego jabłka. Lekkie (tyl-
Wino zjawiskowe – trudno
opryski
di Romagna. Z każdym rokiem wina nabierają niesamowitego
ko 11% alkoholu), z wyraźną
o podobne w całej apelacji.
miedź i cynk
charakteru i jestem przekonany, że o tym producencie będzie
kwasowością jak na Prosecco
Świetnie smakuje samodziel-
(5,60 gr/lt). Niezastąpione
nie, również jako dodatek do
odchwaszczanie
jest dużo skromniejsza obszarowo, lecz charakterem La Berta
jako aperitivo.
deserów z tortami włącznie.
mechaniczne
z pewnością powalczy – nie wypominając korzyści ekonomicz-
w dzikim i pagórkowatym terytorium pełnym charakterystycz-
na lokalny biały szczep Albana oraz na wspomniane Sangiovese
z czasem bardzo głośno. Cóż, skala w porównaniu do Felsiny
podere la berta
sorelle bronca
a ponieważ Giovanni pochodzi z Ravenny, mam wrażenie,
Ujmuje zapachem, mineral-
nych dla klientów.
drożdże
selekcjonowane
i spontaniczne
winogrona
30
certyfikacja
biologiczna
enolog
Franco Bernabei
emiglia romagna
friuli venezia giulia
31
Albana di Romagna
docg 2014
Sangiovese di
Romagna doc 2014
Olmatello,
Sangiovese di
Romagna Superiore
Riserva doc 2011
Fornacelle
Localita Fornacelle 232 A
tel. +39 056 577 5575
www.fornacelle.it
albana 100%
sangiovese 100%
sangiovese 100%
B
olgheri to najczęściej wina dla zamożnych i dotyczy to
zarówno tych, którzy tutaj inwestują, jak i tych, którzy te
wina kupują. Sukces Sassicai i innych uczynił ten region bardzo
spekulacyjnym, gdzie najczęściej przepłaca się za samą nazwę
apelacji. Silvia i Stefano Billi to zwyczajna rodzina rolników
8 ha
w czwartym pokoleniu, którzy poza winem uprawiają jeszcze
Maceracja 12 dni i 6 miesięcy
Selekcja najlepszych winogron
minimalna, jednak efekty ich pracy w winnicy są zdumiewające
katnie brzoskwiniowo-mig-
w kadzi stalowej. Sangiovese
dojrzewanych później przez
40 000
na przestrzeni ostatnich 12 lat, czyli od momentu, kiedy się
dałowe z czystym, wyraźnie
w okolicach Brisighelli zawsze
2 lata w barriques w 80%
kwasowym i mineralnym
charakteryzuje się silną eks-
nowych. Wino spokojnie
nawożenie
szczepy (wyjąwszy Vermentino i Fiano) i winifikują część win
odejściem. Skromna część
traktywnością i owocowością
konkurujące z najlepszymi
obornik w granulacie i natu-
w otwartych barriques. Winnica położona jest około 3 km od
wina leżakuje bardzo krótko
(wyraźna czarna porzeczka),
toskańskimi gigantami jak
ralny
morza i u podstawy pasma gór. Wentylacja i różnice temperatur
we francuskich barriques
tutaj jednak udało się zbalan-
Brunello czy Nobile. Lek-
– nuty waniliowo-maślane
sować je lekkością i świeżoś-
ko konfiturowe z nutami
opryski
winorośli. Jako rolnicy z krwi i kości Silvia i Stefano doskonale
są prawie niewyczuwalne.
cią. Doskonałe do najróżniej-
czarnej porzeczki i czereśni,
miedź, cynk
zdają sobie sprawę z uzależnień od natury i jej kaprysów, jednak
Bardzo przyjemne wino, które
szych „salame” oraz wszelakich
balsamiczne, podwędzone,
doskonale wypada z więk-
sosów pomidorowych.
poznaliśmy. Jak na Bolgheri przystało uprawiają francuskie
gwarantują wyjątkową aromatyczność win oraz zdrowotność
nigdy nie ulegli pokusie, by ją poprawiać. Dla nich wino wciąż
głębokie, z wyraźną strukturą
odchwaszczanie
szością słynnych w Romanii
tanin przyjemnie zniewala-
mechaniczne
tortellini i ravioli.
jących podniebienie i język.
Wielkie, zdumiewające wino
drożdże
z Romanii.
spontaniczne
winogrona
certyfikacja
emiglia romagna
brak
32
enolog
Fabrizio Moltard
pozostaje owocem ziemi i pracy rąk ludzkich.
fornacelletoscana
podere la berta
warzywa, oliwki i różne drzewa owocowe. Skala produkcji jest
Wino z charakterem, deli-
33
Zizzolo Bianco, doc
Bolgheri 2014
Zizzolo Rosso, doc
Bolgheri 2013
Foglio 38, doc
Bolgheri Superiore
2012
Pian delle Querci
Montalcino, Pian delle Querci
tel. +39 0577 834 174
vermentino 85%, inne białe
merlot 60%, cabernet
winogrona 15%
sauvignon 40%, cabernet
cabernet franc 100%
www.piandellequerci.it
W
izyta w Pian delle Querci, to w pewnym sensie sentymentalny powrót do miejsc, w których przeżyłem kilka
lat mojej młodości. Posiadłość jest na uboczu w kierunku Castel
Berardenga i dojeżdża się do niej szutrową drogą. Gospodar-
franc 10%
stwo łatwo rozpoznać po wiekowych, rosochatych dębach na
8,5 ha (ogółem 50 ha)
końcu drogi. Wcześniej Rodzina Pinti zajmowała się hodowlą
Dokładnie połowa produkcji
Wino warte każdych pienię-
w latach 80-tych sprowadzał z Polski cielęta do odchowania
zna z „granitowej” Sardynii.
to właśnie Zizzolo Rosso.
dzy i nawet po jednokrotnym
53 000
u siebie w gospodarstwie. Dzisiaj gospodarstwo prowadzi jego
Tu w Bolgheri jest łagodniej-
Po 12–dniowej fermentacji
wypiciu nigdy go nie zapo-
sze, cieplejsze i obok mine-
wino trafia na 6 miesięcy do
mnisz – na szczęście kosztuje
nawożenie
i Davidem Ndreca (przywędrowali za siostrą do Włoch z Alba-
ralności uwodzi zapachem
barriques drugiego użycia
pięciokrotnie mniej niż Sassi-
organiczno-mineralne,
nii). Tutaj nie ma splendoru i bogactwa typowego dla wielu pro-
olejku cedrowego i cytrusów.
z francuskiego dębu z Al-
caia. Fermentowane przez 20
obornik
ducentów jednego z najbardziej mitycznych włoskim win, jakim
Fermentowane około 20
lier. Następnie 6 miesięcy
dni w otwartych barriques
dni i bez kontaktu z dębem
dojrzewa w butelce. W nosie
i później dojrzewane w tych
opryski
bardziej niż oczywisty. Tutaj nikt nigdy nie uległ modzie na małe
w ciągu całego swojego życia.
delikatnie fiołkowo-trawiaste
samych beczkach przez 18
miedź i cynk
beczki czy też na odchodzenie od spontanicznych fermentacji.
Świetne do szpinaku i więk-
z ewidentnymi nutami
miesięcy. Następnie ręcznie
szości warzyw czy też sałatek.
tytoniowo-balsamicznymi.
butelkowane bez jakiejkol-
odchwaszczanie
by pomyślał, że dzisiaj nikt poza tymi zwykłymi rolnikami nie
W ustach miękkie i żywe
wiek filtracji i po odleżeniu
mechaniczne
wprowadza na rynek swojego Brunello tak późno, jak właśnie
jednocześnie, z przyjemną
kolejnych 12 miesięcy trafia
i zawadiacką tanicznością.
do sprzedaży. Tylko 900
drożdże
ziołowymi nie występującymi z taką oczywistością w innych
Doskonale wypada z więk-
butelek tego wina Silvia i Ste-
spontaniczne
podstrefach apelacji. Zdecydowanie Brunello z Pian dell Querci
szością dań, mi najlepiej sma-
fano produkują w najlepszych
kowało z toskańskimi crostini
rocznikach.
i finochioną (gruba salame
syn Angelo wraz z żoną Angeliną i jej dwoma braćmi Martinem
bez wątpienia jest Brunello. Charakter rolniczy tego miejsca jest
Wina dojrzewają, jak tradycja każe w dębie sławońskim. Kto
Pian delle Querci. Wina ich generalnie charakteryzują się nutami
to najlepsze wino w relacji ceny do jakości, jakie można znaleźć
winogrona
w całej mojej kolekcji.
z dodatkiem fenkułu).
certyfikacja
brak
enolog
Valerio Coltellini
toscana
34
Vermentino wiekszość z nas
pian delle querci
toscanafornacelle
bydła. Z uśmiechem senior Vittorio Pinti opowiadał mi, jak
35
Rosso di Montalcino
doc 2014
Brunello di
Montalcino docg
2008
Brunello di
Montalcino Riserva
docg 2008
sangiovese 100%
sangiovese 100%
Fattoria Selvapiana
Rufina, Selvapiana 43
tel. +39 055 836 9848
sangiovese 100%
www.selvapiana.pl
W
innica otoczona jest ze wszystkich stron dużymi lasami
na wysokości od 200 do 350 metrów i z racji na bliskość
Apeninów ma doskonałe inwersje termiczne i wentylację. Gleba
winnic (6 hektarów) znajduje się w Pomino. Charyzmatyczny
60 ha
właściciel Francesco Giuntini zaadoptował w 1997 dwoje dzieci
Wino dojrzewa przez 8
Jak stara tradycja każe,
Wytwarzane jest tylko w naj-
miesięcy w bardzo dużych
wino dojrzewa 36 miesięcy
lepszych rocznikach. Ponad 4
wielkość produkcji
i Silvia, którzy dzisiaj są prawnymi właścicielami tej pięknej po-
beczkach (50 hl) i następnie
w dużych beczkach (50 hl)
lata w nowych 50 hl beczkach
240 000 butelek rocznie
siadłości składającej się dodatkowo ze 140 ha lasu i 9000 drzew
przynajmniej 3 miesiące w bu-
oraz minimum 12 miesięcy
i dwa lata w butelce. Wino
telce. W aromatach dominują
w butelce, jednak w praktyce
kompletne, które natych-
nawożenie
została wierna szczepowi Sangiovese i to w wersji najstarszych
nuty ziołowe oraz zapachy
ich wina trafiają do sprzedaży
miast uwodzi i prowadzi
organiczno-mineralne, obor-
klonów z własnych starych winnic. To właśnie tutaj swoją karierę
goździka i lukrecji. W ustach
po 6 latach. Cudowne wino
przez szeroką paletę doznań
nik i podorywka „zielonego
enologiczną rozpoczął blisko 40 lat temu Franco Bernabei,
miękkie, przyjemne, pijalne
o uwodzicielsko ziołowym,
począwszy od owocowo-kon-
nawozu”
który dzisiaj uznawany jest za jednego z najlepszych włoskich
i żywe. Świetnie smakuje
owocowo-balsamicznym
fiturowych, poprzez balsa-
z crostini Toscami, młodym
zapachu. Długi finisz zwień-
miczne, na nutach piżmowych
opryski
Franco współpracuje z Rodziną Giuntini, a o Selvapianie mówi,
3-miesięcznym pecorino
czony owocowo-tanicznym
kończąc. Wielkie i prawdziwe
miedź i cynk
że to jego oczko w głowie. Selvapiana również rozpoczęła dłu-
i wędlinami dojrzewającymi.
odejściem. Wielkie wino
Brunello w bardzo dobrej
w wyjątkowo dobrej cenie.
cenie!
swojego wcześniejszego zarządcy Franco Masetti – Franco
oliwnych (w sumie 250 ha powierzchni). Selvapiana zawsze po-
enologów i znawców szczepu Sangiovese. Zresztą po dziś dzień
gie leżakowanie jego win ze świetnymi rezultatami i zaangażoodchwaszczanie
wała się w popularyzację Chianti Riserva i tzw. Supertoscanów,
mechaniczne
począwszy od 1979 roku, kiedy to na rynek trafiło flagowe wino
o nazwie Bucerchiale. Właśnie w Selvapiana miałem dwukrotnie
drożdże
okazję uczestniczyć w pionowych degustacjach, gdzie najstarsze
spontaniczne
butelki Chianti pochodziły z lat 40-tych. Wrażenia i doznania
fat toria selvapiana
pian delle querci
jest uboga, z dużą ilością kamieni i gliny. Część dzierżawionych
po takich degustacjach pozostają na całe życie. Dzisiaj Chianti
winogrona
to największa i najbardziej znana na świecie włoska apelacja,
jednak jeśli ktoś chce spróbować jej w autentycznej wersji, to
Selvapiana jest jednym z najlepszych takich przykładów.
certyfikacja
biologiczna
enolog
36
toscana
toscana
Franco Bernabei
37
Chianti Rufina
Bucerchiale Riserva
2011
najlepsze w Sangiovese! Pasuje do większości dań na bazie
Pomino Rosso
doc 2011
Giano dell’Umbria
wołowiny i jagnięciny oraz do
via San Sabino 19
długo dojrzewających serów
sangiovese 100%
Omero Moretti
owczych. Idealnie wypada
sangiovese, merlot,
tel. +39 074 290 426
w skojarzeniu z Bistecca alla
cabernet sauvignon
www.morettiomero.it
ich, na przykład, piemonckim kolegom. Między innymi Omero
Ciepły rocznik, ale przypo-
13 ha
Moretti już od 1992 roku certyfikował wszystkie swoje uprawy
co przyspieszył winobranie
mnieć trzeba, że 6 hektarów
(całe gospodarstwo 32 ha)
– zarówno winnice, jak i gaje oliwne. Był także pierwszym go-
(pierwsza połowa września).
w Pomino (najmniejsza
kwintali, wiek winnicy 43 lata
Chianti Rufina
docg 2013
oraz młodsze nasadzenia 19
spodarstwem ekologicznym w Umbrii. Wśród białych szczepów
apelacja w Toskanii – tylko 2
bezapelacyjnie króluje w jego winnicy Grechetto, zaś wśród
producentów), to najwyżej
55 000
czerwonych Sagrantino. To bez wątpienia jeden z wielkich
położona winnica w całej po-
szczepów i wino, które poza Italią, jak dotychczas, nie znalazło
lat. Maceracja 30 dni, dojrze-
sangiovese 95%, canaiolo,
siadłości – 350 metrów; Mer-
nawożenie
należnego szacunku i uznania, a z pewnością nie ustępuje więk-
wanie we francuskich barriqu-
colorino, malvasia nera 5%
lot zbierany był na początku
obornik i kompost
szości Barolo, Barbaresco, Brunello czy Amarone. Omero jest
es przez 15 miesięcy, spośród
września, zaś Sangiovese
wszędzie w swoim gospodarstwie: jest agronomem, enologiem,
i Cabernet Sauvignon na po-
opryski
przedstawicielem handlowym, z uśmiechem podejmuje degu-
szego użycia. Zabutelkowane
Bardzo udany i klasyczny
czątku października). Długa
miedź i cynk
stacjami gości i grupy odwiedzających. Człowiek o okrągłej
w czerwcu 2014. Potencjał
rocznik dla Chianti Rufina –
maceracja 25 dni, a następnie
starzenia około 25 lat. Wino
nie tak ciepły jak 2011 czy
leżakowanie: Sangiovese
odchwaszczanie
chłopskich dłoniach. Gospodarstwo jest typowo rodzinne,
to jest zawsze sprawdzoną, by
2012. Wydajność z hektara
w dużych botte (od 15 do 30
mechaniczne
u boku Omero jest jeszcze jego żona Daniela, dwie córki: Giusy
nie powiedzieć, najlepszą kar-
70 kwintali. Długa maceracja
hektolitrów), zaś Merlot i Ca-
tą spośród tysięcy propozycji
około 25 dni, dojrzewanie
bernet Sauvignon w starych
drożdże
blisko 85 letnia babcia Quinta. Rodzina Morettich wytwarza
w toskańskiej talii – produkuje
następnie w dużych beczkach
barriques. Zabutelkowano
spontaniczne
jedną z najlepszych umbryjskich oliw, bardzo dobrą grappę na
się je tylko w najlepszych
z dębu francuskiego przez
tylko 6000 butelek w marcu
i selekcjonowane z własnych
bazie wytłoków z Sagrantino oraz 7 win, spośród których do
rocznikach. Nuty owocowe
około 10 miesięcy. Butelko-
2014 roku. Wino miękkie,
szczepów drożdży
naszej oferty wybrałem 4.
harmonizują się z balsamicz-
wane w marcu 2015. Charak-
przyjemne o niezobowiązu-
nymi i stopniowo podno-
terystyczny zapach czereśni
jącej strukturze, wyraźnie
winogrona
szą intensywność doznań
i fiołka, miękka, wzorcowa
owocowe. Trafiające w gusta
w ustach. Pyszny, przyjemny
wręcz taniczność w ustach.
szerokiego grona miłośników
i długi amalgamat tanin ze
Wino stosunkowo uniwersal-
wina. Świetnie pasuje do
certyfikacja
skórki i beczki z bardzo dłu-
ne w różnych skojarzeniach,
różnego rodzaju miękkich se-
biologiczna
gim finiszem, który z każdym
jednak świetnie komponuje
rów z mozzarellą i burratą na
kolejnym łykiem staje się coraz
się z różnymi gatunkami
czele, świeżej goudy i emen-
enolog
bardziej ewidentny. Czystość
mięs z grilla oraz z duszoną
talera, jak również do drobiu
Omero Moretti
i perfekcja wszystkiego, co
wołowiną.
i wieprzowiny.
których tylko 10% jest pierw-
twarzy, uśmiechniętych i przenikliwych oczach oraz wielkich,
omero moret ti
fat toria selvapiana
przestrzenie lasów. Dzięki tej symbiozie z naturą winiarzom
Gorący rocznik, który znaczą-
Wydajność z hektara 60
i Lucia oraz wyjęta niczym z włoskich filmów z lat 50-tych,
umbria
toscana
w apelacji Montefalco, zachowała prawdziwą dzikość
i bioróżnorodność upraw, nad którymi i tak górują potężne
umbryjskim dużo łatwiej powrócić do biologiczności upraw, niż
Fiorentina.
38
U
mbria na większości swojego terytorium, a zwłaszcza
39
Grechetto, igt
Umbria 2014
Terre di Giano, igt
Umbria 2013
Montefalco Rosso,
doc 2012
Pievalta
Frazione Moie,
grechetto 100%
ciliegiolo 50%, sangiovese
sangiovese 65%, merlot 20%,
via Monteschiavo 18
25%, merlot 25%
sagrantino 15%
tel. +39 073 170 5199
www.pievalta.it
G
dy w 1991 roku znalazłem się we Włoszech, to Verdicchio di Iesi było pierwszym winem, którego nie tylko się
napiłem, ale również do akademika przywiozłem karton z 12
butelkami. Sentyment pozostał, aczkolwiek dzisiaj znalezienie na
Dominujący szczep Cilliegiolo
Maceracja 15-dniowa –
sto w kategorii win białych jest tym, co spotkało Montepulciano
wino, z lekko migdałowym
występuje w Toskanii jako do-
stosunkowo krótka, następnie
25 ha
d’Abruzzo w kategorii win czerwonych; są po prostu najtańsze
posmakiem. Jak na Grechetto
datek do tradycyjnego Chianti
6 miesięcy na osadzie i 12
o niskiej zawartości alkoholu
czy Nobile, zaś w Umbrii to
miesięcy w tonneaux. Alkohol
łamuje ten stereotyp. Wina są niewiarygodnie mineralne, czyste
(12,5%) i jak dzisiaj stało się
prawdziwy rarytas. W tym
13,5%, wyraźna, harmonijna
110 500
jak łza – nigdy nie zdarzyło mi się, by butelka po ich otwarciu
modne, wegańskie (nie używa
winie, które fermentuje i ma-
struktura i posmaki jeżyn
się enzymów na bazie białek
cerowane jest przez około
oraz jagód. Wino wspaniałe,
nawożenie
się do terroir znajduje w tych winach nieosiągalny u innych pier-
zwierzęcych do filtracji).
15 dni, nadaje charaktery-
o długim, przyjemnym finiszu.
obornik, kompost
wowzór. Od momentu przejęcia winnicy przez Barone Pizzini,
Omero poleca je szczególnie
styczny czereśniowy zapach
Doskonale smakuje z grillo-
do humusu i cieciorki oraz do
i posmak. W sommelierskim
waną jagnięciną i wołowiną
opryski
w opowieściach, ale prawdziwy i konkretny do szpiku kości.
baccalà.
żargonie podręcznikowo
oraz z długo dojrzewającymi
miedź, cynk i preparaty
Dzięki niemu winiarnia eksperymentuje z amforą, wytwarza
okrągłe i miękkie. Idealne do
serami owczymi.
biologiczne
genialne verdicchio refermentowane w butelce, równie uwo-
i niestety, bardzo często najgorsze. Pievalta zdecydowanie prze-
zachowała się do dnia następnego. Modne dzisiaj odwoływanie
nad wszystkim czuwa Alessandro Fenino – skromny, oszczędny
większości pomidorowych
dzicielskie passito z tego samego szczepu, czerwone i proste
sosów z dodatkiem mięsa,
odchwaszczanie
montepulciano oraz kilka klasycznych wersji verdicchio, spośród
dojrzewających wędlin i około
mechaniczne
których ich bazówka smakuje mi najbardziej.
3-4 miesięcznych umbryjskich
drożdże
pecorino.
selekcjonowane
i spontaniczne
Montefalco
Sagrantino, docg
2010
umbria
sagrantino 100%
40
Również 15-dniowa, krótka
w butelce. Wino potężne od
winogrona
maceracja, ale w przypadku
pierwszego kieliszka, konfi-
Sagrantino, które jest najbar-
turowo-basamiczne z wyraź-
dziej taniczno-skórkowym
nymi zapachami skóry. Mimo
certyfikacja
szczepem, jaki znam, naj-
wysokiej zawartości alkoholu
biologiczna
częściej tak właśnie trzeba
(15%) świetnie zbalansowa-
i biodynamiczna
postępować. Spontaniczna
ne. Najlepiej smakowało mi
fermentacja, 6 miesięcy na
w domu Rodziny Moretti
enolog
osadzie, 12 miesięcy w ton-
z jagnięciną „osłoninowaną”
Alessandro Fenino
neaux z amerykańskiego
(lardellato) z grilla.
dębu i minimum 6 miesięcy
pievaltamarche
omero moret ti
rynku jakościowego Verdicchio di Iesi graniczy z cudem – częProste, przyjemne, mineralne
41
Verdicchio dei
Castelli di Iesi doc
Classico Superiore
2014
Rosso Marche
igt 2013
Perlugo Extra Brut
vsq
Sergio Mottura
Civitella d’Agliano
via Poggio della Costa 1
tel. +39 076 191 4533
verdicchio 100%
montepulciano 100%
verdicchio 100%
www.motturasergio.it
S
ergio to najjaśniejsza i od lat niegasnąca gwiazda, która broni honoru winiarskiego Lazio. Dodatkowo pokazał jak nikt
inny charakter i potencjał lokalnego szczepu Grechetto. Jego
wina są niewiarygodnie eleganckie, fascynujące, podobnie jak
wspierany jest głównie przez swojego syna Giuseppe. Nie kryją,
36 ha
że od lat inspirują się winami Château Latour i metodą cham-
Mimo iż nie był to łatwy
Zbiór tylko 40 kwintali z hek-
Winifikowane metodą klasycz-
rocznik, wino czyste, mineral-
tara, krótka 14 dniowa ma-
ną Verdicchio, 12% alkoholu,
z najlepszych w środkowych i południowych Włoszech. Ich od
ne i z wyraźną kwasowością.
ceracja, niski alkohol 12,5%.
21 miesięcy na drożdżach
105 000
wielu lat biologicznie prowadzone winnice znajdują się w cu-
Alkohol 12,5%, bardzo niski
Proste, przyjemne z perfekcyj-
w butelce. Wino zjawiskowe
jak na verdicchio zbiór tylko
nie zharmonizowaną owoco-
i jedyne w swoim rodzaju – do
nawożenie
skanii, Umbrii i Lazio, kilka kilometrów na południe od Orvieto.
60 kwintali z hektara – bez
wością i miękkimi, skórkowymi
tego tanie! Cudowny nos i po-
brak nawożenia
Ich wina są uporządkowane, powtarzalne, z własną tożsamością
takiego ograniczenia zbiorów,
taninami. Do codziennego
smak lukrecji z odrobiną anyżu
wino w tym roczniku znaczą-
picia i codziennych posiłków
( jeśli ktoś jadł kiedyś cukierki
opryski
piwnic, jakie we Włoszech widziałem, w podziemiach kamienicy-
co odbiegałoby od osiągane-
z pastą na bazie sosów pomi-
Haribo, to będzie wiedział, co
miedź i cynk
-pałacu przy centralnym placu Civitelli d’Agliano, w którym
go wcześniej standardu. Tylko
dorowych na czele.
mam na myśli). Pieniste i kre-
penois, która w ich wydaniu przynosi świetne rezultaty – jedne
downym krajobrazowo miejscu na styku trzech regionów: To-
i narracją smakową. Dojrzewają w jednej z najpiękniejszych
również prowadzą klimatyczny hotel i genialną restaurację.
stal nierdzewna, która jeszcze
mowe jednocześnie. W mojej
odchwaszczanie
W drodze do Rzymu warto odwiedzić to miejsce, choćby po to,
bardziej ujawnia mineralność
ocenie najlepsze włoskie wino
mechaniczne
by zobaczyć jak Włochy wyglądały 50 lat temu – takim właśnie
gliniano-wapiennych terenów.
wytworzone metodą klasycz-
Świetnie komponuje się z ry-
ną w kategorii cena/jakość.
drożdże
bami i owocami morza.
Szczególnie polecam jako
selekcjonowane
miasteczkiem jest Civitella. I oczywiście, by napić się jednych
z najlepszych włoskich białych win.
aperitivo.
winogrona
Curina Verdicchio dei
Castelli di Jesi Passito
doc 2012
na winorośli. Następnie po
dwie 30 kwintali, zawartość
zbiorze całe kiście winogron
alkoholu również niska 12,5%.
certyfikacja
układane są na słomianych
Mimo podsuszenia i cukrów
biologiczna
matach, by na koniec trafić do
resztkowych, wino o wyraźnej
barrique, w których fermen-
kwasowości. Spokojnie można
enolog
tują i dojrzewają przez blisko
wypić więcej niż jeden kieli-
Giandomenico Negro
2 lata – część winogron
szek. Świetne do półsłodkich
winifikowana jest w amforze
deserów na koniec kolacji
Curina to lokalne określenie
zakopanej na zewnątrz pod
i serów z przerostem pleśni
na jesienny, ciepły wiatr, który
pięknym orzechem. Wydaj-
roqueforti – na przykład
dosusza winogrona jeszcze
ność z hektara wynosi zale-
gorgonzoli.
Verdicchio 100%
lazio
42
sergio mot tur a
marchepievalta
i sam Sergio Mottura, który ma już za sobą 50 winobrań i dzisiaj
43
Poggio della Costa,
igt Grechetto di
Civitella d’Agliano
2013
grechetto 100%
Nenfro, igt Lazio
Rosso 2011
Sergio Mottura Brut,
Spumante Millésimé
Marco Carpinetti
Cori, S.P. Velletri
– Anzio km 14,3
montepulciano 100%
chardonnay 100%
T
rudno zrozumieć fakt, że od wielu dziesięcioleci winiarstwo
jakościowe w Regionie Lazio nie może wyjść na prostą.
tel. +39-06-967 98 60
Sergio Mottura i Marco Carpinetti to z pewnością wyjątki, któ-
www.marcocarpinetti.com
re wyłamują się ogólnej, pesymistycznej tendencji. Trudno nawet
graficzne, żyzne gleby i doskonałe wręcz warunki do uprawy
54 ha
winorośli podpowiadają coś zupełnie innego. Przecież Rzym to
Poggio della Costa to 7
W przeszłości wino to
Zbiór bladym świtem, by
hektarowa winnica, od której
produkowane było również
zachować świeżość gron
każdego roku. A może właśnie łatwość sprzedaży doprowadziła
bierze nazwę wino. Jest tak
przy około 50% udziale
i podnieść kwasowość. Po
240 000
do upadku lokalnego winiarstwa jakościowego, bo przecież
eleganckie, że niektórzy daliby
Merlota, jednak od kilku lat
winifikacji, refermentuje w bu-
sobie rękę uciąć, że przynaj-
Mottura postawił na lokalny
telce i pozostaje minimum
nawożenie
w milionach hektolitrów. Na szczęście wina Marco Carpinet-
mniej kilka tygodni spędzi-
szczep Montepulciano. Wino
5 lat na drożdżach. Pełny
brak
tiego to dzisiaj jedne z najlepszych i najbardziej oryginalnych
ło w dębie. Nic bardziej
o głębokim, granatowym
smak z wiodącym posmakiem
mylnego. Czysta przyjemność
kolorze, owocowo-balsamicz-
skórki od chleba dopiero co
opryski
jednak odwiedziłem go niedawno, podczas winobrania w 2015.
z genialnie zbalansowaną
nym zapachu z dodatkiem
wyjętego z pieca. Perfekcyjny
miedź i cynk
Ten człowiek tryska wręcz energią i konsekwencją. Dumny jest
mineralnością, kwasowoś-
lukrecji i głębokiej strukturze.
perlage. Doskonałe jako ape-
cią i zawartością alkoholu
Wspaniałe! Sam Sergio Mot-
ritivo – świetne do wędzone-
odchwaszczanie
miasteczko o wielkiej starożytnej przeszłości. Dzisiaj mało kto
(13,5%). Przez wielu uznawa-
tura najbardziej poleca je do
go łososia i kawioru.
mechaniczne
na nie zwraca uwagę, ale jak mówi Carpinetti, to tutaj dużo
ne za najlepsze włoskie wino
duszonej w winie dziczyzny
do szparagów.
z dodatkiem jałowca.
niewiarygodnie bogaty rynek z dziesiątkami milionów turystów
Frascati, Fontanna del Papa i Castelli Romani produkują wina
włoskich win. Pierwszy raz piłem je kilka lat temu w Weronie,
ze swojej małej ojczyzny, której na imię Cori – małe, typowe
wcześniej niż w Rzymie wprowadzono na przykład pieniądze.
drożdże
Jednak od ogólnych opowieści Marco szybko przechodzi do
selekcjonowane
swojego winiarskiego imperium, które z jednej strony polega
marco carpinet ti
sergio mot tur a
zrozumieć z czego to wynika, bowiem dziedzictwo ampelo-
na pełnej biologiczności upraw, zaś z drugiej na powrocie do
winogrona
upraw starych lokalnych szczepów: Bellone, Arciprete Bianco
(biotyp Bellone), Malvasia Puntinata, Trebbiano, dwa typy
Greco zwane Moro i Giallo oraz Nero Buono di Cori, Mon-
certyfikacja
tepulciano i często spotykany w Lazio Cesanese. Ciekawe czy
biologiczna
kiedykolwiek mieliście Państwo okazję spróbować wina na
bazie tych szczepów. Zachęcam najbardziej jak mogę! Również
enolog
w klasycznej wersji musującej, do której Marco wybrał zarówno
Emiliano Rossi
Bellone, jak i Nero Buono. Wina zjawiskowe, ale i tak jestem
i Daniele Ruiti
pewien, że Marco Carpinetti i jego syn Paolo są dopiero na
początku drogi i z pewnością w najbliższym czasie jeszcze nas
lazio
44
lazio
wielokrotnie zaskoczą swoimi winiarskimi koncepcjami.
45
Capolemole Bianco
2014
Capolemole Rosso
2013
Kius Brut vsq 2013
bellone 80%, greco moro
nero buono di cori 60%,
bellone 100%
20%
montepulciano 30%,
lazio
marco carpinet ti
cesanese 10%
46
Wino pełne słońca, optymi-
Maceracja 15 dni, 12 miesięcy
Różnie mogę ocenić próby
styczne, cytrusowe, gładkie
w barriques i botti różnej
winifikowania lokalnych
i przyjemne – aż trudno uwie-
wielkości. Cudowny owoco-
szczepów metodą champeno-
rzyć, że to wino jednoroczne
wo-konfiturowy nos, miękkie
is. W tym wypadku, jednak
z 2014 roku. Świetne do
i nieprzemijające w ustach.
to nie fanaberia, lecz dosko-
rzymskiej carbonary i karczo-
Po odkorkowaniu gotowe od
nałe wino pod względem
chów po rzymsku.
razu do picia. Trudno o lepsze
technicznym, z perfekcyjnym
wino do gastronomii.
perlage, kwasowością, a do
tego olśniewające cytrusowe
nuty z delikatnym posmakiem
drożdży. Wino wspaniałe, uwodzi od pierwszego
kontaktu.

Tutaj - Vinisfera

Transkrypt

Podobne dokumenty

Untitled