ogólne kryteria do analizy i interpretacji tekstów poetyckich na maturze

Maturzysto,
jeśli na egzaminie maturalnym chciałbyś przystąpid do analizy i interpretacji tekstu poetyckiego , ale
boisz się porażki, zapoznaj się z poniższym schematem. Życzę powodzenia!
M. Kaszarowska - Gracz
OGÓLNE KRYTERIA DO ANALIZY I INTERPRETACJI TEKSTÓW POETYCKICH NA MATURZE
I. Wstępne rozpoznanie całości.
1. Poszukiwanie nadrzędnego sensu utworu, sprecyzowanie zakresu poszukiwao.
2. Sformułowanie wstępnej hipotezy interpretacyjnej.
II. Rozpoznanie relacji nadawca-adresat.
1. Kto do kogo mówi:
a)kreacja podmiotu lirycznego („ja” liryczne)
b)konstrukcja adresata monologu („ty” liryczne)
c)relacje między podmiotem a adresatem: dystans (ja – ty; ja – wy), identyfikacja (my, ja
– my)
2. W jakiej sytuacji:
a)sytuacja liryczna (okoliczności wypowiedzi, uwarunkowania sytuacyjne)
b)rodzaj liryki (bezpośrednia, pośrednia, wyznania itp.
III. Ukształtowanie wypowiedzi.
1. Jak mówi:
a)konstrukcja (organizacja) wypowiedzi lirycznej (np. monolog dialog, wyznanie0
b)pozycja „ja” lirycznego (dystans, zaangażowanie, humor, ironia itp.)
c)język wypowiedzi (charakterystyczne cechy języka poetyckiego, innowacje
słowotwórcze i frazeologiczne)
2. W jakim gatunku się wypowiada:
a)związek pomiędzy ukształtowaniem formalnym a charakterem wypowiedzi
b)dostrzeganie funkcjonalności rozwiązania artystycznego, funkcjonalna analiza
uwzględniająca znajomośd konwencji oraz znaczeniotwórczą rolę zabiegów formalnych
c)opis i analiza jako podstawa uogólnieo interpretacyjnych, poprawne i funkcjonalne
operowanie podstawowymi pojęciami z zakresu poetyki oraz budowy języka
3. Jaka jest dominanta kompozycyjna (nadrzędna zasada organizacji utworu)
a)wpływ odczytanej dominanty na przyjętą hipotezę interpretacyjną
IV. Temat utworu.
1. O czym mówi
a)uwzględnienie miejsc nacechowanych znaczeniowo (tytuł, pointa, gatunek)
b)kluczowe wyrażenia i znaczące motywy kulturowe, funkcjonalne wykorzystanie
przywołanych w utworze odwołao do kontekstu kulturowego (motywy, nawiązania
intertekstualne)
2. Jak wpisuje się w powszechnie obowiązujące poglądy (kontekst macierzysty)
V. Przywołanie właściwych kontekstów oraz sposób ich wyzyskania w odczytaniu sensu utworu.
1. Nawiązania przywołane w utworze bezpośrednio
2. Inne układy odniesienia, które oświetlają utwór: konteksty kulturowe (kontekst
filozoficzny, estetyczny, genologiczny) i konteksty osobiste ucznia.
VI. Interpretacja uogólniająca (wnioski).
1. Wynikająca z odczytania całości teza interpretacyjna
2. Sposób oceny i wartościowania.
INTERPRETACJA PORÓWNAWCZA TEKSTÓW
I.
II.
III.
IV.
Rozpoznanie nadrzędnej zasady zestawienia utworów:
1. Podobieostwa
2. Różnice
3. Wstępna hipoteza odczytania zestawu
Analiza i interpretacja utworów (podstawowe płaszczyzny porównywania utworów)
1. Miejsca nacechowane semantycznie, kluczowe wyrażenia i motywy
2. Intencje nadawczo-odbiorcze
3. Ukształtowanie wypowiedzi
4. Temat
5. Kontekst
6. Uogólnienie utworów w kontekście wykorzystanych utworów odniesienia
Uogólnienie interpretacyjne zestawu tekstów
Wnioski
Rozwiązania szczegółowe – jak przy interpretacji jednego utworu.
oprac. za Jerzy Kaniewski, OKE Poznań