do przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa

do przepisów z zakresu
ubezpieczeń społecznych
i prawa pracy
Zagadnienia omawiane
na szkoleniach
Sztum - grudzień - 2008
OPRACOWANIE:
copyright by
Jacek Kropkowski
DRUK I OPRAWA:
HELDRUK
Malbork, ul. Partyzantów 3b
SKŁAD I ŁAMANIE
WYDAWCA:
Wydawnictwo JAKRO
ul. Wojciechowskiego 43
82 - 400 SZTUM
tel./fax (0-...-55) 277-71-93
tel./fax (0-...-55) 640-15-00
e-mail:[email protected]
www.jakro.com.pl
ISBN 978-83-88977-34-3
Szanowni Czytelnicy !
Mamy przyjemność zaprezentować Państwu najnowsze wydanie KOMENTARZA, który
stanowi uzupełnienie zbioru ujednoliconych przepisów prawnych pt. “ KODEKS
UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - PRAWO PRACY - KONTROLA”. Zawarte
w komentarzu wyjaśnienia dotyczące poszczególnych przepisów lub zagadnień prawnych, mogą
być wykorzystane jako pomoc przy realizacji zadań, dotyczących ubezpieczeń społecznych
i prawa pracy, jednak komentarz nie stanowi wykładni obowiązującej a występujące wątpliwości
powinny być rozpatrywane indywidualnie i w zależności od potrzeb, należy uzyskać wyjaśnienie
wiążące lub decyzję, wydawane przez właściwe organy administracji państwowej.
Uprzejmie informujemy, że najnowsze wydanie KODEKSU UBEZPIECZEŃ ukaże
się w styczniu 2009r. i będzie obejmowało wszystkie aktualne przepisy na datę wydania.
Dodatkowo zmiany przepisów, które zostały wprowadzone w 2008r. zostaną oznaczone
grubszym drukiem, co pozwali na szybkie zwrócenie uwagi na dokonaną zmianę. Będziemy
dbali o bieżącą AKTUALIZACJĘ KODEKSU UBEZPIECZEŃ, zamieszczając
w KOMENTARZACH przedruki z Dzienników Ustaw, najnowszych zmian przepisów,
znajdujących się w KODEKSIE wraz z komentarzem do tych zmian. W 2009r. zostaną wydane
cztery KOMENTARZE: w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu, w których trudna problematyka
z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawa pracy i podatku dochodowego, zostanie omówiona
w formie pytań i odpowiedzi.
Informujemy, że dla potrzeb prawidłowego sporządzania zaświadczeń o zarobkach,
do naliczenia emerytury, renty i kapitału początkowego, została wydana książka: KAPITAŁ
POCZĄTKOWY - zbiór przepisów z lat 1927 - 1998, która zawiera przepisy dotyczące
składników wynagrodzeń, od których były naliczane składki na ubezpieczenia społeczne,
z czego w przyszłości będzie naliczana podstawa wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych.
Od stycznia 2009r. będą organizowane na terenie całego kraju szkolenia specjalistyczne,
dotyczące najnowszych zmian w przepisach, z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawa pracy
i podatku dochodowego. Szczegółowy program szkolenia oraz terminy szkoleń będą podane
na naszych stronach internetowych a bliższych informacji udziela Biuro Wydawnictwa.
Z poważaniem
Wydawca
JAKRO
4
KOMENTARZ - grudzień - 2008
Spis treści KOMENTARZA:
str.
I.
Ubezpieczenia społeczne i prawo pracy
- w pytaniach i odpowiedziach ......................................................................................................
5
1. Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ...............................................
5
2. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa ..................................................................................... 24
3. Świadczenia emerytalne i rentowe .................................................................................. 57
4. Zatrudnianie, dokumentacja pracownicza .............................................................. 64
5. Wynagrodzenia i świadczenia pracownicze ............................................................. 82
6. Czas pracy i urlopy wypoczynkowe ................................................................................ 101
II. Aktualizacja KODEKSU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
- przepisy ..................................................................................................................................................... 116
III. Najnowsze zmiany w przepisach
- komentarz ................................................................................................................................................ 149
IV. Wskaźniki, stawki, wysokość świadczeń ........................................................................... 156
JAKRO
KOMENTARZ - grudzień - 2008
I.
5
JAKRO
UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I PRAWO PRACY
- w pytaniach i odpowiedziach
1. SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE
str.
1.1. Jak od wypłaconego wynagrodzenia pracownikowi przywróconemu do pracy,
za okres pozostawania bez pracy rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne ? ..................... 7
1.2. Czy nastąpi ograniczenie wyboru ubezpieczeń społecznych dla przedsiębiorcy,
wykonującego pracę nakładczą ? ................................................................................................... 7
1.3. Jakie są zasady postępowania o zwrot z ZUS, nadpłaty składek emerytalno-rentowych ? .......... 7
1.4. Czy jednostka badawczo-rozwojowa jest obowiązana za pracowników opłacać składkę
na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ? .......................................................... 8
1.5. Czy można przedsiębiorcy przesunąć o miesiące, w których działalność gospodarcza
była zawieszona, okres korzystania z uprawnienia do opłacania składek
na ubezpieczenia społeczne od kwoty 30 % minimalnego wynagrodzenia ? ............................... 8
1.6. Czy jest możliwe podpisanie umowy zlecenia na zarządzanie spółką między jedynym
udziałowcem spółki z o.o. który jest również jedynym członkiem zarządu
i pełni w niej funkcję prezesa zarządu a spółką z o.o. ? ................................................................. 9
1.7. Jakie są terminy zgłoszenia i wyrejestrowania pracownika z ubezpieczeń społecznych ? ........... 9
1.8. W jaki sposób należy zgłosić w ZUS zawieszenie działalności gospodarczej ? .......................... 10
1.9. Czy zawarcie umowy cywilnoprawnej z własnym pracodawcą, powoduje
obowiązek ubezpieczenia społecznego ? ..................................................................................... 10
1.10. Czy zleceniobiorcy wykonujący zlecenie za granicą, podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu ? ....... 11
1.11. Czy od miesięcznych kwot z tytułu odszkodowania wynikającego z zawartej umowy
o zakazie konkurencji, należy opłacać składki na ubezpieczenia społeczne
i zaliczkę na podatek dochodowy ? .............................................................................................. 11
1.12. Czy pracodawca ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego jako
członka rodziny żonę pracownika, która zarejestrowała się w urzędzie pracy
i pobiera zasiłek dla bezrobotnych ? ............................................................................................. 11
1.13. Czy wartość prezentu dla pracownika przechodzącego na emeryturę należy oskładkować ? ...... 12
1.14. Czy należy zgłosić członka rady nadzorczej do ubezpieczenia zdrowotnego,
jeżeli z tego tytułu nie otrzymuje żadnych świadczeń ?................................................................ 12
1.15. Z jakim kodem tytułu ubezpieczenia należy rozliczyć wypłacone pracownikowi
wynagrodzenie, jeżeli wypłata miała miejsce w następnym miesiącu
po rozwiązaniu umowy o pracę ? .................................................................................................. 12
1.16. W jaki sposób należy skorygować składki wypadkowe, jeżeli od kwietnia 2008r.
były opłacane od zaniżonej stopy procentowej ? ......................................................................... 13
1.17. Czy przedsiębiorca może zawiesić działalność gospodarczą, jeżeli zatrudnia
pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym ? ......................................................... 13
1.18. Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą po wydaniu przez sąd postanowienia
o ogłoszeniu upadłości, nadal podlega ubezpieczeniom w ZUS ? .............................................. 13
1.19. Czy zawarcie umowy o dzieło z pracownicą, przebywającą na urlopie wychowawczym,
podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu ? ..................................... 13
1.20. Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą, opłacająca składki
na ubezpieczenia społeczne od 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia,
która zawiesi działalność gospodarczą będzie mogła po jej wznowieniu,
nadal opłacać składki od obniżonej podstawy wymiaru ? ........................................................... 14
1.21. Czy od odprawy wypłaconej pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy
o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników, należy pobrać składki
na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy ? ............................................... 14
JAKRO
6
KOMENTARZ - grudzień - 2008
1.22. Czy pracownica będąca na urlopie macierzyńskim, prowadząca jednocześnie
działalność gospodarczą, jest obowiązana do opłacania składek
na ubezpieczenia społeczne z tej działalności ? .......................................................................... 14
1.23. Czy wypłacany obok wynagrodzenia za czas choroby, dodatek stażowy należy oskładkować ? .....15
1.24. Czy od odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę, wypłaconego
na podstawie ugody zawartej przed sądem pomiędzy pracownikiem
i pracodawcą, należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne
i zaliczkę na podatek dochodowy ? .............................................................................................. 15
1.25. Czy ucznia wykonującego pracę na podstawie umowy zlecenia,
należy zgłosić do ubezpieczeń społecznych ? ............................................................................. 15
1.26. Czy przedsiębiorca może zmniejszyć podstawę wymiaru składek
na ubezpieczenia społeczne, jeżeli przez kilka dni pobierał zasiłek opiekuńczy ? ...................... 16
1.27. Jakie są zasady rozliczenia składkowo-podatkowego ekwiwalentu
za urlop wypoczynkowy i zasiłków z ubezpieczenia chorobowego ? .......................................... 16
1.28. Czy od wynagrodzenia w razie śmierci zleceniobiorcy, należy naliczyć składki
na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy ? ............................................... 17
1.29. W jaki sposób należy rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne,
od wypłaty nieodebranej przez pracownika ? ............................................................................... 18
1.30. Czy wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. prowadzący działalność gospodarczą
i z tego tytułu podlegający ubezpieczeniom społecznym, po otrzymaniu renty
z tytułu niezdolności do pracy, nadal podlega obowiązkowo ubezpieczeniom ? ........................ 18
1.31. Czy kwota wyższego świadczenia urlopowego dla pracownika niepełnosprawnego,
korzysta ze zwolnienia składkowego ? ......................................................................................... 19
1.32. Czy zwrot pracownikowi kosztów zakupu biletów na dojazdy do pracy, jest wolny
od składek na ubezpieczenia społeczne ? ................................................................................... 19
1.33. Czy kwoty zapomóg na wyprawki szkolne dla dzieci pracowników,
podlegają oskładkowaniu i opodatkowaniu ? ............................................................................... 20
1.34. Czy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym, może zgłosić
do ubezpieczenia zdrowotnego niepracującego męża i dziecko ? .............................................. 20
1.35. Czy płatnik musi składać korekty deklaracji za miesiące, w których zaniżył
nieznacznie składki na Fundusz Pracy i FGŚP, czy też może w bieżąco
składanej deklaracji wyrównać i dopłacić różnicę ? ..................................................................... 21
1.36. Przez jaki okres czasu można żądać zwrotu nienależnie opłaconych składek
na ubezpieczenia społeczne ? ...................................................................................................... 21
1.37. W jakiej wysokości należy uwzględniać świadczenie w naturze,
w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ? ..................................................... 22
1.38. W jaki sposób od wypłaconego wynagrodzenia z tytułu umowy
o pracę i umowy zlecenia, należy rozliczyć składki na ubezpieczenia
społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy ? ............................................................................. 22
1.39. Czy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca
może ubezpieczyć się w ZUS dobrowolnie ?................................................................................ 23
KOMENTARZ - grudzień - 2008
2.
7
JAKRO
ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W RAZIE
CHOROBY I MACIERZYŃSTWA
str.
2.1. Jakie są nowe zasady obliczanie podstawy wymiaru zasiłków
po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ......................................................................................
2.2. Jakie są zasady stosowane przy uzupełnianiu składników wynagrodzenia,
do których pracownik nie zachowuje prawa za okres pobierania zasiłku ? .................................
2.3. Czy zmiana polegająca na wprowadzeniu przez firmę premii miesięcznej w miejsce premii
półrocznej, wpływa na sposób ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych ? ...........
2.4. Czy do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla pracownicy,
należy przyjąć wynagrodzenie u poprzedniego pracodawcy, jeżeli podjęła pracę
od następnego dnia po rozwiązaniu umowy ? .............................................................................
2.5. Czy w przypadku choroby pracownika w trakcie urlopu bezpłatnego,
nabędzie on prawo do świadczeń chorobowych ? .......................................................................
2.6. Czy pracodawca może zakwestionować wiarygodność wystawienia
przez lekarza zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy ? ..............................................
2.7. Jakie są zasady ustalania okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego ? ..............
2.8. Czy pracownicy przysługują świadczenia chorobowe, po złożeniu wniosku
o urlop wychowawczy ? .................................................................................................................
2.9. Czy z zasiłku macierzyńskiego można dokonać potrąceń komorniczych ? ................................
2.10. Czy osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne, pozostająca
w zatrudnieniu, po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, może nabyć prawo
do świadczenia rehabilitacyjnego ? ...............................................................................................
2.11. Jak należy liczyć okres opóźnienia w dostarczeniu zwolnienia lekarskiego
w celu obniżenia zasiłku chorobowego ? ......................................................................................
2.12. Czy pracownik będący emerytem ma prawo do świadczeń chorobowych ? ..............................
2.13. Czy pracownicy przysługuje zasiłek opiekuńczy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim ? .....
2.14. Czy nabycie prawa do dodatku stażowego w trakcie pobierania świadczeń
chorobowych, powoduje przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ? ....................
2.15. W jaki sposób należy wliczać nadgodziny i dodatki do podstawy wymiaru zasiłków
z ubezpieczenia chorobowego ? ...................................................................................................
2.16. Czy prowadząc działalność zarobkową w czasie zwolnienia lekarskiego,
przedsiębiorca utraci prawo do zasiłku chorobowego ? ..............................................................
2.17. Czy premie uznaniowe oraz nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy,
należy wliczać do podstawy świadczeń chorobowych ? ..............................................................
2.18. Jakie konsekwencje ponosi pracodawca, który nie dokona wypłaty wyrównania
świadczeń chorobowych, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego,
w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku przez pracownika ? .................................................
2.19. Czy wszystkie oskładkowane składniki wynagrodzenia, są wliczane
do podstawy wymiaru zasiłków po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ..................................
2.20. W jaki sposób przy obliczaniu świadczeń chorobowych, należy stosować
przepisy wewnątrzzakładowe, dotyczące zasad wypłaty poszczególnych
składników wynagrodzenia ? .........................................................................................................
2.21. W jaki sposób należy obliczyć podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego
dla pracownika, który zachorował w pierwszym miesiącu zatrudnienia, ale prawo
do świadczeń chorobowych nabył w następnym miesiącu,
po upływie okresu wyczekiwania ? ...............................................................................................
2.22. Jak należy rozliczyć składki ZUS i zaliczkę na podatek dochodowy od wyrównania
wynagrodzenia za czas choroby, w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego ? .............
2.23. W jaki sposób należy wykazać w dokumentach rozliczeniowych,
wypłacone wyrównanie zasiłku macierzyńskiego ? ......................................................................
2.24. Czy pracownica może ubiegać się w ZUS o wypłatę zasiłku chorobowego,
jeżeli jest w ciąży i została zwolniona z pracy w związku z likwidacją pracodawcy ? ..................
27
27
27
28
28
28
29
29
29
30
30
30
31
31
32
32
33
34
34
34
36
36
37
37
JAKRO
8
KOMENTARZ - grudzień - 2008
2.25. W jaki sposób należy wykazać kwoty wyrównań zasiłków po wyroku
Trybunału Konstytucyjnego w dokumentach przekazywanych do ZUS ? ................................... 38
2.26. Czy należy przeliczyć podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego
przed jego waloryzacją w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego ? ............................. 39
2.27. Czy premię od wypłaconej prowizji należy uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń
chorobowych, jeżeli w regulaminie wynagradzania jest zapis mówiący, że pracownik
zachowuje do niej prawo w okresie pobierania świadczenia chorobowego ? ............................ 39
2.28. Czy kwotę wyrównania wynagrodzenia za czas choroby należy wykazać w raporcie ZUS RSA ? ....... 40
2.29. Komu przysługuje urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego ? .............................................. 40
2.30. Jakie były zasady postępowania w przypadku zasiłków przysługujących za okres
przed dniem wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ............................................ 40
2.31. Jakie są skutki wypłaty zaległych wynagrodzeń i świadczeń chorobowych
po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ...................................................................................... 41
2.32. Czy zasiłek macierzyński przysługuje również po ustaniu zatrudnienia ? ................................... 42
2.33. Czy przedsiębiorca opłacający dobrowolnie składkę na ubezpieczenie chorobowe,
ma prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem ? ............................. 42
2.34. Czy pracownik ma prawo do zasiłku opiekuńczego po wykorzystaniu okresu zasiłkowego ? ... 43
2.35. Jeżeli pracownica zachorowała bezpośrednio po urlopie macierzyńskim
z powodu tej samej przyczyny, która spowodowała niezdolność do pracy
przed urodzeniem dziecka, czy po urlopie macierzyńskim,
należy ustalić nowy okres zasiłkowy ? .......................................................................................... 43
2.36. Jakie są podstawowe zasady wliczania składników wynagrodzenia do podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? .................................... 44
2.37. W jaki sposób należy wypłacać zasiłek chorobowy, jeżeli zwolnienie lekarskie
obejmuje pobyt w szpitalu i okres poszpitalny ? ........................................................................... 44
2.38. Czy przysługuje zasiłek chorobowy za miesiąc, w którym pracownik
wypracował już obowiązujący czas pracy ? .................................................................................. 45
2.39. Czy likwidacja składnika wynagrodzenia, powoduje przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku ? ....... 45
2.40. Czy w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, należy uwzględniać nagrodę przyznawaną
przez dyrektora z okazji Dnia Edukacji Narodowej, jeżeli przy jej wypłacie
nie bierze się pod uwagę okresów absencji chorobowej ? .......................................................... 45
2.41. W jaki sposób należy obliczyć wysokość zasiłku macierzyńskiego
dla pracownicy będącej wcześniej uczennicą zawodu ? .............................................................. 45
2.42. Czy wypłacając pracownikom należne wyrównania zasiłku chorobowego,
należy dokonać wraz z odsetkami ? .............................................................................................. 46
2.43. W jaki sposób waloryzuje się podstawę świadczenia rehabilitacyjnego ? ................................... 46
2.44. Czy należy przeliczyć podstawę zasiłku chorobowego w razie wypłaty
premii kwartalnej po sporządzeniu listy wypłat świadczeń ? ........................................................ 47
2.45. Jakie są zasady naliczenia odsetek od kwoty wyrównania zasiłków chorobowych
po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ...................................................................................... 47
2.46. Czy wypłacona nagroda roczna, której wysokość była uzależniona od absencji chorobowej,
zostanie wliczona do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ? ............................................... 47
2.47. Czy pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego w przypadku
sprawowania opieki nad chorą konkubiną, z którą pozostaje
we wspólnym gospodarstwie domowym ? ................................................................................... 48
2.48. Jak należy ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego pracownikowi,
który otrzymuje stałe wynagrodzenie zasadnicze oraz premię kwartalną
w zmiennej wysokości, która nie jest wypłacana za okresy choroby ? ........................................ 48
2.49. Czy były pracownik powinien zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny,
aby otrzymać zasiłek chorobowy, jeżeli po ustaniu zatrudnienia,
otrzymał zwolnienie lekarskie na okres 30 dni ? ........................................................................... 48
2.50. Czy kwoty wypłaconych diet ponad limit określony w rozporządzeniu,
będą uwzględnione w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych ? ....................................... 49
KOMENTARZ - grudzień - 2008
9
JAKRO
2.51. Jakie są zasady postępowanie w przypadkach zasiłków przysługujących
w dniu wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? ......................................................
2.52. Jakie są zasady wliczania składników wynagrodzenia do podstawy wymiaru
świadczeń chorobowych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego ? .............................................
2.53. Czy nagroda uznaniowa, której wysokość jest proporcjonalnie zmniejszana
za okresy absencji chorobowej, ale bez takiego zapisu w przepisach płacowych,
będzie uwzględniona w podstawie zasiłku chorobowego ? .........................................................
2.54. Czy w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, należy uwzględniać nagrodę uznaniową,
przyznawaną za indywidualne osiągnięcia w pracy i terminowe wykonywanie zadań ? .............
2.55. Czy do okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego, należy zaliczać
okres urlopu wychowawczego ? ...................................................................................................
2.56. Czy premie uznaniowe, które nie są wypłacane za okresy choroby, należy uzupełniać
przed uwzględnieniem ich w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych ? ............................
2.57. Czy kwotę premii uznaniowej, której podstawowym kryterium jest ocena wywiązywania się
pracownika z obowiązków zawodowych, należy uwzględniać w podstawie wymiaru
zasiłku chorobowego ? ..................................................................................................................
2.58. Czy premię należy uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych,
jeżeli regulamin nie określa, że ulega ona zmniejszeniu za okresy absencji chorobowej,
ale przewiduje wypłatę premii w wysokości zależnej od wyników finansowych firmy
oraz indywidualnej oceny pracy pracownika, na którą wpływa jego absencja chorobowa ? .....
2.59. W jaki sposób należy uzupełnić wynagrodzenie za miesiąc, w którym nastąpiło
przekroczenie limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe ? ........
2.60. W jaki sposób należy dokumentować składniki wynagrodzenia w celu ponownego
ustalenia podstawy wymiaru zasiłku, pracownikom małych zakładów pracy,
którym zasiłki chorobowe wypłata ZUS ?......................................................................................
2.61. Czy nagrodę uznaniową, uzależnioną od wyników pracy zespołu, należy uwzględniać
w podstawie wymiaru zasiłków ? ...................................................................................................
2.62. Czy wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia, zawartej z własnym pracownikiem,
wlicza się do podstawy zasiłku chorobowego ? ...........................................................................
2.63. Czy premię, której wysokość jest zależna od środków finansowych firmy oraz
od czasu efektywnie przepracowanego przez pracownika, należy wliczać
do podstawy zasiłku chorobowego ? ............................................................................................
2.64. Czy po świadczeniu rehabilitacyjnym, w przypadku choroby na skutek wypadku,
należy ustalać nowy okres zasiłkowy ? .........................................................................................
2.65. Czy na podstawie zaświadczenia o przyjęciu do szpitala, można pracownikowi
wypłacić zasiłek chorobowy ? .......................................................................................................
2.66. Jakie zmiany będą wprowadzone w zakresie okresu wypłaty wynagrodzenia
za czas choroby ? ..........................................................................................................................
2.67. Czy lekarz może zażądać od pracownicy aby skorzystała z urlopu macierzyńskiego
i odmówić jej wydania zwolnienia lekarskiego na dwa tygodnie przed porodem ? ....................
2.68. Czy podwyżka wynagrodzenia wpływa na wysokość zasiłku chorobowego ? ............................
2.69. Czy od odsetek wypłaconych z tytułu wyrównania wynagrodzenia za czas choroby
oraz zasiłku chorobowego, należy pobrać zaliczki na podatek dochodowy ? ............................
2.70. Czy pracownikowi, wykonującemu pracę tylko w dni robocze, który otrzymał zwolnienie
lekarskie, należy wypłacić świadczenie chorobowe za wszystkie
dni orzeczonej niezdolności do pracy ? ........................................................................................
2.71. Czy przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, uzupełnia się wynagrodzenie
za miesiąc, w którym pracownik przez kilka dni był nieobecny w pracy z powodu korzystania
z urlopu wypoczynkowego ? .........................................................................................................
2.72. Jeżeli pracownica świadczy pracę w dwóch szkołach na pół etatu w każdej z nich
a płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne dla każdej szkoły jest Urząd Gminy,
czy w razie choroby wystarczy jedno zaświadczenie ZUS ZLA ? .................................................
49
49
50
50
50
50
51
51
51
52
52
52
53
53
54
54
54
54
55
55
56
56
JAKRO
10
KOMENTARZ - grudzień - 2008
3. ŚWIADCZENIA EMERYTALNE I RENTOWE
str.
3.1. Kiedy można złożyć wniosek o przeliczenie emerytury od nowej kwoty bazowej ? ....................
3.2. Jakie zarobki uwzględni ZUS obliczając emeryturę lub rentę
w razie braku dokumentów płacowych ? ......................................................................................
3.3. Czy świadczenia chorobowe i rekompensaty zostaną uwzględnione
przy ustalaniu wymiaru emerytury ? ..............................................................................................
3.4. W jakim przypadku możliwe jest przeliczenie emerytury od nowej kwoty bazowej ? ..................
3.5. Jakie dokumenty należy złożyć w ZUS, aby udokumentować okres zatrudnienia
i zarobków dla celów emerytalno-rentowych ? .............................................................................
3.6. Czy ZUS przeliczy emeryturę wcześniejszą, obliczoną na starych zasadach
na wniosek osoby zainteresowanej ? ............................................................................................
3.7. Czy brak dokumentów potwierdzających zarobki, wpływa
na ustalanie podstawy wymiaru emerytur i rent ? .........................................................................
3.8. Jakie zmiany zostaną wprowadzone w zakresie przyznawania rent
z tytułu niezdolności do pracy ? ....................................................................................................
3.9. Czy ubezpieczony, mający ukończone 61 lat, który od trzech lat wykonuje umowę zlecenia,
z tytułu której podlega ubezpieczeniom społecznym, posiadający 36 letni staż pracowniczy,
może ubiegać się o wcześniejszą emeryturę ? .............................................................................
3.10. Czy w stażu emerytalnym zostanie uwzględniona praca w gospodarstwie rolnym rodziców ? ........
3.11. Czy osoba pobierająca wcześniejszą emeryturę, może zgłosić wniosek
o ustalenie emerytury ze względu na wiek oraz przeliczenie jej wysokości ? ..............................
3.12. Czy okres studiów wyższych będzie uwzględniony w stażu emerytalnym ? ...............................
3.13. Czy zakład pracy ma obowiązek wystawić zaświadczenie o zarobkach pracownika
na druku ZUS Rp-7, jeżeli od stycznia 1999r. składane są imienne raporty ? ..............................
57
57
58
59
60
60
61
61
62
62
62
63
63
3.1. Kiedy można złożyć wniosek o przeliczenie emerytury od nowej kwoty bazowej ?
Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych, do obliczenia podstawy wymiaru kolejnej emerytury, nie można przyjąć
innej kwoty bazowej niż ta, która została przyjęta do obliczenia podstawy wymiaru
wcześniejszej emerytury. Ponowne ustalenie wysokości emerytury dla osoby, która ma
już ustalone prawo do wcześniejszej emerytury może nastąpić tylko wówczas, gdy po
przyznaniu tego świadczenia, podlegała ona co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu
społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W takim przypadku część
socjalna ustalana jest od kwoty bazowej, obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku
o emeryturę ze względu na wiek a pozostałe składniki, zależne od długości okresów
składkowych i nieskładkowych, obliczane są od podstawy wymiaru wcześniej już
ustalonego świadczenia.
3.2.
Jakie zarobki uwzględni ZUS obliczając emeryturę lub rentę w razie braku
dokumentów płacowych ?
Po zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
podstawę wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych, stanowi przeciętna podstawa
wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne
z wybranych lat. W przypadku, kiedy wnioskodawca nie może udowodnić zarobków,
stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, nie ma ustalanej
KOMENTARZ - grudzień - 2008
11
JAKRO
4. ZATRUDNIANIE, DOKUMENTACJA PRACOWNICZA
str.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
4.8.
4.9.
4.10.
4.11.
4.12.
4.13.
4.14.
4.15.
4.16.
4.17.
4.18.
4.19.
4.20.
4.21.
4.22.
4.23.
4.24.
4.25.
4.26.
4.27.
4.28.
4.29.
4.30.
4.31.
Czy można udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po długotrwałej chorobie ? ....... 65
Czy jest dopuszczalne zawarcie umowy zlecenia na czas nieokreślony ? .................................. 65
Jakie uprawnienia przysługują pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje w formach pozaszkolnych ? .... 65
Czy pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę z powodu odmowy podpisania
przez pracownika umowy o zakazie konkurencji ? ....................................................................... 66
Jaki dzień należy wpisać na świadectwie pracy, jako datę zakończenia umowy o pracę ? ........ 67
Jaki powinien być termin rozwiązania umowy o pracę, jeśli pracownik
w ostatnim dniu zatrudnienia już nie świadczy pracy ? ................................................................ 67
Czy pracodawca ma obowiązek wysłuchania pracownika przed nałożeniem kary porządkowej ? ...... 67
Czy jest dopuszczalne zawarcie kolejnej umowy o pracę z własnym pracownikiem ? ............... 68
Czy jest możliwe wcześniejsze rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji
przed upływem terminu, na jaki została zawarta ? ........................................................................ 68
Na czym polega ochrona stosunku pracy, pracownika powołanego do wojska ? ...................... 69
Od kiedy zostanie zniesiony obowiązek informowania urzędu pracy
o zatrudnieniu zarejestrowanego bezrobotnego ? ........................................................................ 70
Jakie uprawnienia i świadczenia związane z powołaniem do służby wojskowej
ma pracownik powołany do zasadniczej służby wojskowej ? ...................................................... 70
Czy pracownicy powracającej z urlopu wychowawczego, należy zapewnić stanowisko,
które obejmowała przed urlopem ? ............................................................................................... 71
Czy można skrócić okres wypowiedzenia umowy o pracę, zawartej na czas nieokreślony ? .... 71
Czy służba zasadnicza jest uwzględniana w stażu pracowniczym ? ........................................... 71
Czy firma może zatrudniać osoby młodociane na podstawie umowy zlecenia ? ........................ 72
Czy w zakresie odpowiedzialności porządkowej pracowników,
za podobne przewinienia mogą być stosowane różne kary ? ...................................................... 72
Czy zatrudniając pracownika, który bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej,
odbywał zasadniczą służbę wojskową, okres tej służby zwiększy jego staż urlopowy ? ............ 73
Czy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę po okresie
pobierania świadczenia rehabilitacyjnego ? ................................................................................. 73
W jaki sposób należy przeprowadzić zmianę w treści umowy o pracę,
na którą zgadzają się obie strony stosunku pracy ? ..................................................................... 74
Czy pracownik służby bhp może przeprowadzać szkolenia okresowe pracowników zakładu,
zakończone wystawieniem każdemu z uczestników zaświadczenia
o ukończeniu takiego szkolenia ?.................................................................................................. 74
Czy pracodawcy przysługuje odszkodowanie w razie naruszenia
przez pracownika zakazu konkurencji ? ........................................................................................ 75
Jakie są skutki wypowiedzenia umowy terminowej ? ................................................................... 75
Jakie mogą być konsekwencje odmowy wykonania polecenia służbowego przez pracownika ? ........ 76
Czy pracodawca może zmienić warunki pracy i płacy pracownikom w wieku przedemerytalnym ? .... 77
Czy umowa o pracę na czas nieokreślony, może zawierać postanowienie
o dłuższym niż ustawowy okresie wypowiedzenia ? .................................................................... 77
Czy zwalniany pracownik musi rozliczyć się z odzieży służbowej ? ............................................ 78
Kogo należy zaklasyfikować do osób kierujących pracownikami,
na które nałożono obowiązki z zakresu bhp ? .............................................................................. 79
Czy można rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, w związku
z przeciwwskazaniem lekarskim ? ................................................................................................. 79
Czy przedsiębiorca może przekazać część swoich pracowników
na pewien okres czasu innej firmie ? ............................................................................................. 80
Czy można rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę podczas jego choroby ? ....................... 81
JAKRO
12
KOMENTARZ - grudzień - 2008
5. WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE
str.
5.1. Czy pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym,
obejmuje podwyżka wynagrodzenia ? ..........................................................................................
5.2. Czy listy płac mogą być przechowywane, również w formie elektronicznej ? .............................
5.3. Czy nauczycielowi przysługuje dodatek stażowy w dodatkowym miejscu pracy ? .....................
5.4. W jaki sposób należy obliczyć wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wraz
z dodatkiem dla pracowników wynagradzanych według stawki miesięcznej,
a jak dla pracowników, którzy otrzymują wynagrodzenie godzinowe ? .......................................
5.5. Jakie są zasady wystawiania zaświadczeń o utraconym wynagrodzeniu
dla pracownika powołanego na ćwiczenia wojskowe ?................................................................
5.6. Jak należy ustalić kwotę wolną od potrąceń, w przypadku pracownika zatrudnionego
w niepełnym wymiarze czasu pracy ? ...........................................................................................
5.7. Czy wypłacone odszkodowanie z umowy o zakazie konkurencji,
podlega ochronie przed potrąceniami ? .......................................................................................
5.8. Czy pracownikom należy się wynagrodzenie za pracę wykonywaną o godzinę dłużej,
w związku z przejściem na czas zimowy ? ....................................................................................
5.9. Czy wypłacona zaliczka na poczet przyszłego wynagrodzenia,
może być uznana za pożyczkę ? ...................................................................................................
5.10. Jakie są zasady dokumentowania okresu zaliczanego
do stażu pracy pracownika samorządowego ?.............................................................................
5.11. Czy podlega zaliczeniu do stażu pracy, od którego zależy nabycie prawa
i wysokość dodatku stażowego, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych ? ..........................
5.12. W jaki sposób należy rozliczyć się z nauczycielem, który opiekował się
uczniami na wycieczce szkolnej ? .................................................................................................
5.13. Czy zaświadczenie lekarza okulisty jest wystarczającą podstawą do zgłoszenia
przez pracownika żądania sfinansowania przez pracodawcę okularów korekcyjnych
do pracy przy komputerze ? ..........................................................................................................
5.14. W jaki sposób należy obliczyć wynagrodzenie pracownika za miesiąc,
w którym był na urlopie i przebywał na zwolnieniu lekarskim ? ...................................................
5.15. Czy za czas przeprowadzania badań kontrolnych po długotrwałej chorobie,
pracownikowi przysługuje wynagrodzenie ? ................................................................................
5.16. Czy na podstawie pisemnego upoważnienia pracownika, pracodawca może potrącać
wskazane należności z wynagrodzenia, które jest wypłacane na poziomie
wynagrodzenia minimalnego ? ......................................................................................................
5.17. Czy dodatek za pracę w nocy, należy uwzględniać przy naliczaniu
ekwiwalentu za urlop i odprawy rentowej ? ...................................................................................
5.18. Czy w każdym zakładzie pracy tworzącym zfśs, muszą być wypłacane
dofinansowania do wypoczynku ? ................................................................................................
5.19. Czy ograniczenia dotyczące potrąceń egzekucyjnych wynikające z Kodeksu pracy,
mają również zastosowanie w przypadku wynagrodzenia z umowy zlecenia ? ..........................
5.20. Czy pracownik pozostający w nieformalnym związku, może korzystać
ze świadczeń zakładowego fundusz świadczeń socjalnych ? .....................................................
5.21. Czy nauczycielom należy się wynagrodzenie za strajk ? .............................................................
5.22. Czy w umowach o pracę należy określać wynagrodzenie w kwocie brutto ?..............................
5.23. Jakie są zasady naliczania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych ? .................
5.24. Czy nagrodę za brak absencji i wynagrodzenie za nadgodziny,
należy wliczać do podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego ? ..........................................
5.25. Czy pracodawca ma obowiązek wypłacenia odprawy pieniężnej pracownikowi,
zatrudnionemu na czas nieokreślony na część etatu, jeżeli przyczyną
rozwiązania umowy za wypowiedzeniem jest reorganizacja zakładu ? .......................................
83
83
84
84
85
86
87
87
88
89
89
90
91
91
91
92
92
93
93
93
93
94
95
96
97
KOMENTARZ - grudzień - 2008
13
JAKRO
5.26. W jaki sposób należy obliczyć wynagrodzenie za czas zwolnienia pracownika
z obowiązku świadczenia pracy ? .................................................................................................
5.27. Czy pracodawca zatrudniający 21 pracowników, może wypłacać świadczenie urlopowe ? .......
5.28. Czy przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, należy do zmiennych składników
zaliczyć wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wraz z dodatkiem za te godziny ? .................
5.29. Czy pracownikowi przysługuje zwrot kosztów podróży służbowej,
jego prywatnym samochodem, przy codziennych powrotach do domu ? .................................
5.30. Czy pracownikowi należy wypłacić kolejną nagrodę jubileuszową,
w przypadku uzupełnienia dokumentacji stażowej ? ....................................................................
98
98
99
99
99
5.1.
Czy pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym, obejmuje podwyżka
wynagrodzenia ?
Zgodnie z obowiązującymi zasadami, pracodawca jest obowiązany podwyższyć
pracownikowi wracającemu z urlopu bezpłatnego wynagrodzenie, jeżeli przeprowadził
podwyżki o charakterze systemowym. W trakcie urlopu bezpłatnego, pracownik nie
jest uprawniony do podwyżki wynagrodzenia, ponieważ na okres tego urlopu, stosunek
pracy jest zawieszany i w tym czasie nie są realizowane żadne prawa i obowiązki
z niego wynikające. Okres urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do okresu zatrudnienia,
od którego zależą uprawnienia pracownicze, chyba że był udzielony w celu
wykonywania pracy u innego pracodawcy. W czasie kiedy stosunek pracy nie jest
aktywny, nie może nastąpić wzrost wynagrodzenia, również powrót z urlopu
bezpłatnego nie nakłada na pracodawcę obowiązku podwyższenia wynagrodzenia
pracownika. Jeżeli pracodawca przeprowadza podwyżki pensji, obejmujące wszystkich
pracowników, zmieniając np. regulamin wynagradzania, wówczas powinien przyznać
pracownikowi za jego zgodą podwyżkę od dnia, w którym ponownie zaczął świadczyć
on pracę. Zmiana warunków wynagradzania na korzyść pracownika, polegająca na
przyznaniu mu wyższego wynagrodzenia, wymaga bowiem dla swej skuteczności
wyraźnej lub dorozumianej zgody pracownika i taka zmiana nie wymaga zmiany
umowy o pracę, ponieważ korzystniejsze uregulowania w aktach
wewnątrzzakładowych, zastępują automatycznie postanowienia umów o pracę i innych
aktów będących podstawą zatrudnienia pracownika.
5.2. Czy listy płac mogą być przechowywane, również w formie elektronicznej ?
Po zmianie ustawy o rachunkowości, treść dowodów księgowych, z wyłączeniem
dokumentów dotyczących przeniesienia praw majątkowych do nieruchomości,
powierzenia odpowiedzialności za składniki aktywów, znaczących umów i innych
ważnych dokumentów określonych przez kierownika jednostki, po zatwierdzeniu
sprawozdania finansowego, może być przeniesiona na informatyczne nośniki danych,
pozwalające zachować w trwałej postaci zawartość dowodów. Warunkiem stosowania
tej metody przechowywania danych jest posiadanie urządzeń pozwalających na
odtworzenie dowodów w postaci wydruku, o ile inne przepisy nie stanowią inaczej.
Wprowadzona zmiana umożliwi więc przechowywanie list płac w formie
elektronicznej. Aktualnie listy płac muszą być przechowywane w formie papierowej
przez okres 50 lat, co wynika z przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
JAKRO
14
KOMENTARZ - grudzień - 2008
6. CZAS PRACY I URLOPY WYPOCZYNKOWE
str.
6.1. Jak oblicza się liczbę dni urlopu uzupełniającego, do którego pracownik
nabył prawo w trakcie roku, po zmianie wymiaru czasu pracy ? ............................................... 102
6.2. Czy pracownikowi przysługuje urlop na żądanie, na część dnia roboczego ? .......................... 102
6.3. Czy odmowa pracownika wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych,
może być podstawą wypowiedzenia umowy o pracę ? ............................................................. 102
6.4. Czy okres służby wojskowej, do której pracownika powołano po szkole zawodowej,
ma wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego ? ....................................................................... 103
6.5. W jakich przypadkach może być wprowadzony dwunastomiesięczny okres rozliczeniowy ? ........ 103
6.6. Czy dojazd samochodem ciężarowym z garażu znajdującego się w miejscu zamieszkania
kierowcy do siedziby przedsiębiorstwa, jest objęty czasem pracy ? ......................................... 104
6.7. W jaki sposób należy pracowników poinformować o porze nocnej,
występującej w zakładzie pracy ?................................................................................................ 104
6.8. Czy zawierając umowę o pracę, można określić, że pracownik będzie zatrudniony
w systemie pracy weekendowej ? ............................................................................................... 105
6.9. Czy w świadectwie pracy należy podać liczbę przepracowanych godzin nadliczbowych ? ........ 106
6.10. Czy pracownica po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, zamiast przejścia
na urlop wychowawczy, może pracować w mniejszym wymiarze niż cały etat ? ...................... 107
6.11. Na czym polega różnica pomiędzy przerwaniem urlopu wypoczynkowego
od odwołania z urlopu wypoczynkowego ? ................................................................................ 107
6.12. W jaki sposób udziela się urlopu u kolejnego pracodawcy ? ..................................................... 107
6.13. Jaki wpływ na urlop wypoczynkowy ma zmiana wymiaru etatu ? .............................................. 108
6.14. Czy można nakazać wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych pracownikowi,
który wyczerpał limit pracy nadliczbowej w danym roku kalendarzowym ? .............................. 108
6.15. Czy pracodawca może w zamian za 1 listopada, przypadające w tym roku w sobotę,
udzielić dodatkowego dnia wolnego w Wigilię Bożego Narodzenia ? ....................................... 109
6.16. W jaki sposób można zmniejszyć pracownikowi wymiar jego czasu pracy ? ............................ 109
6.17. Jak należy rekompensować pracę w niedzielę, pracowników placówki handlowej ? ............... 110
6.18. Czy pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego za okres pobierania
świadczenia rehabilitacyjnego ? .................................................................................................. 110
6.19. W jaki sposób należy rozliczać czas pracy pracowników, w tym kierowców delegowanych
w podróż służbową, trwającą dłużej niż norma dobowa czasu pracy ? ..................................... 111
6.20. Czy pracodawca może odwołać pracownika z urlopu bezpłatnego ? ....................................... 111
6.21. Czy w jednym zakładzie pracy, mogą być stosowane różne okresy rozliczeniowe ? ............... 111
6.22. Czy okres pobierania przez bezrobotnego stypendium z tytułu odbywania stażu,
wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego ? ........................................................................... 112
6.23. Jakie są zasady udzielania dnia wolnego za święto, w razie nieobecności pracownika w pracy ? ........ 112
6.24. Czy pracownikowi zatrudnionemu w zadaniowym czasie pracy, przysługują należności
z tytułu podróży służbowej ? ....................................................................................................... 113
6.25. Czy główny księgowy może rozpoczynać pracę o różnych porach dnia ? ............................... 114
6.26. Czy w podstawie wynagrodzenia urlopowego, należy uwzględnić wynagrodzenie
za dyżur pracownika ? ................................................................................................................. 114
6.27. Czy nieodpracowane prywatne wyjścia pracownika, muszą być rozliczane
w ewidencji czasu pracy ? ........................................................................................................... 114
6.28. Czy pracownicy będącej w ciąży, należy zmniejszyć wymiar czasu pracy ? ............................. 115
Zapraszamy do korzystania z naszych usług
szkoleniowych i wydawniczych
JAKRO