tyranozaur - drapieżnik czy padlinożerca? [wersja z dnia: 25

tyranozaur - drapieżnik czy padlinożerca? [wersja z dnia: 25

tyranozaur - drapieżnik czy padlinożerca?
[wersja z dnia: 25.XII.2006]
Dawid Mazurek
Chciałbym poniżej przedstawić jak najbardziej obiektywnie tytułowy temat.
Uważane za padlinożerne, hieny bardzo często polują. Królowie sawanny - lwy, bardzo często pożywiają się padliną. Podział na padlinożerców i drapieżników jest bardzo nieostry względna częstość polowań zależna jest od wieku konkretnego osobnika, jego siły i... przypadku. Gdyby podsumować całe życie dwóch osobników tyranozaura, mogłoby się okazać,
że jeden z nich był za życia bardziej mięsożerny, a drugi - bardziej padlinożerny. Na podstawie zapisy kopalnego kości kręgowców bardzo ciężko wywnioskować coś o etologii
(zachowaniu) wymarłych zwierząt. Często wyciąga się wnioski o życiu dinozaurów, porównując je ze współczesnymi zwierzętami, ale to nie wydaje się uzasadnione. Jedyne dziś
żyjące dinozaury, ptaki, są skrajnie wyspecjalizowane i nie prowadzą trybu życia przypominającego tego u wymarłych gatunków dinozaurów. Ssaki nie są dobrymi analogami - świat
mezozoiku to niezwykły, trudny do zinterpretowania świat, kiedy nic nie było takie jak dzisiaj.
OGÓLNA BUDOWA CIAŁA
Tyranozaur był duży i ciężki. Oszacowania szybkości jaką mógł osiągnąć bardzo się różnią w różnych pracach naukowych. Trzeba również pamiętać, że ewentualne ofiary
tyranozaura, równie ciężkie ornitopody, musiały być przynajmniej tak wolne, jak tyranozaur, jeśli nie wolniejsze - tyranozaur nie musiał być więc szczególnie szybki, żeby je dogonić.
Zresztą analiza proporcji kości w nodze tyranozaura nie wydaje się być przekonująca. Argument "zbyt krótkich przednich łap" można pominąć - ogromna paszcza była wystarczającą
bronią, a ciężki ogon i odpowiednia postawa ciała, wykluczały łatwy upadek podczas biegu. Jedne z najszybszych dziś zwierząt, strusie, pomimo tego, że również mają zredukowane
przednie kończyny, potrafią biec z dużą szybkością, wcale się przy tym nie przewracając. Zęby tyranozaura równie dobrze nadawał się do miażdżenia kości padliny jak i żywego
zwierzęcia. Mówi się również o tym, że tyranozaur był odstraszająco brzydki, niczym sęp. Po pierwsze, czaszka tyranozaura poza wielkością, nie wyróżnia się jakoś specjalnie wśród
teropodów. Po drugie - kogo tyranozaur, jeśli już, miałby odstraszać, poza oczywiście innymi tyranozaurami? Po trzecie - nie wiemy jak dokładnie wyglądał tyranozaur - odpychający,
czerwonogłowy tyranozaur w jednym z progamów na Discovery, to wynik twórczości artystycznej zainspirowanej i nadzorowanej przez Jacka Horner - głównego zwolennika hipotezy
o padlinożerności tyranozaura. Pamiętajmy, że kanał Discovery to nie kanał naukowy, tylko popularnonaukowy, a przedstawiane w nim tezy mają na celu przede wszystkim
zianteresować publiczność!
Wniosek: ogólna anatomia nie może nam odpowiedzieć na pytanie, czy tyranozaur był drapieżnikiem czy padlinożercą.
ZMYSŁY
Badania czaszek tyranozaura zdają się wskazywać, że nie miał on najlepszego wzroku. Nie są to badania tak jednoznaczne, a używający ich jako argumentu w dyskusji, pasjonaci
dinozaurologii, często nie zwracają uwagi na szerszy kontekst. Potencjalne ofiary tyranozaura to olbrzymie cielska pasące się na równinach - tu nie potrzeba było dobrego wzroku tyranozaur miał go wręcz "za dobry". Szacuje się, że nasz dinozaur miał dobry węch - to też nie może być argument za padlinożernością. Fakt, że padlinożercy często mają dobrze
rozwinięty ten zmysł, ale to nie znaczy, że drapieżnik nie może również - weźmy przykład wilka - drapieżnego ssaka o świetnym powonieniu. Zresztą znów nie brany jest tu pod
uwagę kontekst - nie wiemy w jaki spoób dinozaury odnajdywały swoje ofiary, którym zmysłem głównie się posługiwały, jak przebiegał atak, jak obrona - to wszystko tylko domysły
oparte na wątłych poszlakach.
Wniosek: hipotezy odnośnie zmysłów nie mogą nam odpowiedzieć na pytanie czy tyranozaur był drapieżnikiem czy padlinożercą.
TYRANOZAUR DRAPIEŻNIKIEM
Chciałbym poniżej przedstawić jak najbardziej obiektywnie tytułowy temat.
Uważane za padlinożerne, hieny bardzo często polują. Królowie sawanny - lwy, bardzo często pożywiają się padliną. Podział na padlinożerców i drapieżników jest bardzo nieostry względna częstość polowań zależna jest od wieku konkretnego osobnika, jego siły i... przypadku. Gdyby podsumować całe życie dwóch osobników tyranozaura, mogłoby się okazać,
że jeden z nich był za życia bardziej mięsożerny, a drugi - bardziej padlinożerny. Na podstawie zapisy kopalnego kości kręgowców bardzo ciężko wywnioskować coś o etologii
(zachowaniu) wymarłych zwierząt. Często wyciąga się wnioski o życiu dinozaurów, porównując je ze współczesnymi zwierzętami, ale to nie wydaje się uzasadnione. Jedyne dziś
żyjące dinozaury, ptaki, są skrajnie wyspecjalizowane i nie prowadzą trybu życia przypominającego tego u wymarłych gatunków dinozaurów. Ssaki nie są dobrymi analogami - świat
mezozoiku to niezwykły, trudny do zinterpretowania świat, kiedy nic nie było takie jak dzisiaj.
OGÓLNA BUDOWA CIAŁA
Tyranozaur był duży i ciężki. Oszacowania szybkości jaką mógł osiągnąć bardzo się różnią w różnych pracach naukowych. Trzeba również pamiętać, że ewentualne ofiary
tyranozaura, równie ciężkie ornitopody, musiały być przynajmniej tak wolne, jak tyranozaur, jeśli nie wolniejsze - tyranozaur nie musiał być więc szczególnie szybki, żeby je dogonić.
Zresztą analiza proporcji kości w nodze tyranozaura nie wydaje się być przekonująca. Argument "zbyt krótkich przednich łap" można pominąć - ogromna paszcza była wystarczającą
bronią, a ciężki ogon i odpowiednia postawa ciała, wykluczały łatwy upadek podczas biegu. Jedne z najszybszych dziś zwierząt, strusie, pomimo tego, że również mają zredukowane
przednie kończyny, potrafią biec z dużą szybkością, wcale się przy tym nie przewracając. Zęby tyranozaura równie dobrze nadawał się do miażdżenia kości padliny jak i żywego
zwierzęcia. Mówi się również o tym, że tyranozaur był odstraszająco brzydki, niczym sęp. Po pierwsze, czaszka tyranozaura poza wielkością, nie wyróżnia się jakoś specjalnie wśród
teropodów. Po drugie - kogo tyranozaur, jeśli już, miałby odstraszać, poza oczywiście innymi tyranozaurami? Po trzecie - nie wiemy jak dokładnie wyglądał tyranozaur - odpychający,
czerwonogłowy tyranozaur w jednym z progamów na Discovery, to wynik twórczości artystycznej zainspirowanej i nadzorowanej przez Jacka Horner - głównego zwolennika hipotezy
o padlinożerności tyranozaura. Pamiętajmy, że kanał Discovery to nie kanał naukowy, tylko popularnonaukowy, a przedstawiane w nim tezy mają na celu przede wszystkim
zianteresować publiczność!
Wniosek: ogólna anatomia nie może nam odpowiedzieć na pytanie, czy tyranozaur był drapieżnikiem czy padlinożercą.
ZMYSŁY
Najnowsze (2006) badania wskazuje, że tyranozaur widział 13-krotnie wyraźniej niż człowiek. Starsze badania czaszek tyranozaura zdawały się wskazywać, że nie miał on
najlepszego wzroku. Nie były to badania tak jednoznaczne, a używający ich jako argumentu w dyskusji, pasjonaci dinozaurologii, często nie zwracają uwagi na szerszy kontekst.
Potencjalne ofiary tyranozaura to olbrzymie cielska pasące się na równinach - tu nie potrzeba było dobrego wzroku - tyranozaur miał go wręcz "za dobry". Szacuje się, że nasz
dinozaur miał dobry węch - to też nie może być argument za padlinożernością. Fakt, że padlinożercy często mają dobrze rozwinięty ten zmysł, ale to nie znaczy, że drapieżnik nie
może również - weźmy przykład wilka - drapieżnego ssaka o świetnym powonieniu. Zresztą znów nie brany jest tu pod uwagę kontekst - nie wiemy w jaki spoób dinozaury
odnajdywały swoje ofiary, którym zmysłem głównie się posługiwały, jak przebiegał atak, jak obrona - to wszystko tylko domysły oparte na wątłych poszlakach.
Wniosek: hipotezy odnośnie zmysłów nie mogą nam odpowiedzieć na pytanie czy tyranozaur był drapieżnikiem czy padlinożercą.
TYRANOZAUR DRAPIEŻNIKIEM
W każdym ekosystemie musi występować duży drapieżnik. Gdybyśmy przyjęli, że tyranozaur był padlinożerny, okazałoby się, że istniał kolejny olbrzymi teropod, tym razem
drapieżca. Sprawia to kilka problemów. Po pierwsze - dlaczego nie znaleźliśmy jeszcze ani jednej kości? Po drugie - jakie cechy musiałby mieć ten nowy mięsożerca, żeby móc być
uznany za typowego drapieżcę, żeby i jego nie uznać za kolejnego padlinożercę? Zasada Brzytwy Ockhama, jedna z podstawowych zasad naukowych: od paleontologii, przez
fizykę, chemię, aż pod matematykę i filozofię, mówiąca, że zawsze powinniśmy wybierać hipotezy jak najprostsze obejumjące swoim zakresem jak największą ilość faktów, karze
nam jednoznacznie porzucić hipotezę padlinożernego dinozaura, przynajmniej do czasu, kiedy nie znajdziemy nowych dowodów. Dlatego też środowisko naukowe w przeważającej
części uznaje tyranozaura za drapieżcę. Jednym z niewielu outsiderów jest znany paleontolog Jack Horner - dzięki swojej pozycji w świecie nauki wylansował, przy pomocy kanału
Discovery, swoją niepotwierdzoną ŻADNYMI faktami, a jedynie NIEJASNYMI przesłankami hipotezę. Inni znawcy tematu, jak Polak Karol Sabath, odrzucacją jego hipotezy. W
dodatku dyponujemy prawdziwymi dowodami w postaci skamieniałości ornitopodów, wskazujących, że niektóre z tych zwierząt zostały jeszcze za życia zranione, co świadczy o
aktywnym drapieżnictwie.
Podsumowując: w świetle obecnych badań, wydaje się, że tyranozaur był typowym drapieżnikiem, choć zapewne oportunistą żywiącym się padliną, jeśli tylko nadarzała się okazja.
Zwolennicy padlinożerności tyranozaura, by móc sfalsyfikować aktualny paradygmat, muszą znaleźć jakieś konkretne, jednoznaczne dowody.
Nie wiem czy odniosłem się do wszystkich argumentów obu stron, ale te które przedstawiłem wydają się ewidentnie świadczyć na niekorzyść tez Jacka Hornera.
* Uzupełnienie: używając słowa "tyranozaur" w moim poście, za każdym razem miałem na myśli gatunek Tyrannosaurus rex.