MINISTERSTWO ROZWOJU JORDAŃSKIE KRÓLESTWO

MINISTERSTWO ROZWOJU
JORDAŃSKIE KRÓLESTWO HASZYMIDZKIE
Informacja o stosunkach gospodarczych z Polską
Informacje ogólne
powierzchnia:
ludność:
głowa państwa (król):
Premier
Wicepremier
Minister Przemysłu, Handlu i
Zaopatrzenia
Minister Energii i Zasobów
Naturalnych
Minister Finansów
Minister Planowania i Współpracy
Międzynarodowej
Minister Spraw Zagranicznych,
Ambasador Jordanii w Polsce
Ambasador RP w Jordanii
89,3 tys. km2
6,5 mln (98 % ludność pochodzenia
arabskiego)
Abdullah II
Hani MULKI
Nasser JUDEH
Jawad ANANI
Ibrahim SAIF
Omar MALHAS
Imad FAKHOURY
Nasser JUDEH
Mazen Tal
Krzysztof Bojko
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
Ustrój polityczny: na mocy konstytucji z 1952 r. kraj ten jest monarchią
konstytucyjną, z silną pozycją króla (od 1999 r. jest nim Abdullah II). Oprócz króla
władzę wykonawczą stanowi premier wraz z Radą Ministrów. Władzę ustawodawczą
sprawuje dwuizbowe Zgromadzenie Narodowe (Izba Reprezentantów - 120 miejsc,
wybierana na 4–letnią kadencję w wyborach powszechnych oraz Senat - 60 miejsc senatorowie nominowani przez króla).
Jordania naleŜy do następujących organizacji międzynarodowych: ONZ i jej
agendy (m.in. UNIDO, UNCTAD), Światowa Organizacja Handlu (WTO, od 2000 r.),
Bank Światowy (WB), Islamski Bank Rozwoju (IDB), M-narodowy Fundusz Walutowy
(IMF),
M-narodowy Bank Rekonstrukcji i Rozwoju (IBRD), Światowa Organizacja Ceł (WCO).
Jest stroną następujących regionalnych porozumień integracyjnych oraz umów o
handlu preferencyjnym: Wielka Arabska Strefa Wolnego Handlu - GAFTA (1998),
Umowa o wolnym handlu z USA (2000), Umowa o wolnym handlu z krajami EFTA
(1999), Umowa stowarzyszeniowa z Unią Europejską (2002), Umowa o wolnym
handlu z Egiptem, Tunezją i Marokiem - AGADIR (2004), Umowa o wolnym handlu z
Singapurem (2004).
Stolicą państwa i głównym ośrodkiem gospodarczym kraju jest Amman. Język
urzędowy - arabski, w biznesie i administracji powszechny angielski.
Wskaźniki
PKB (w mld USD)
PKB na 1 mieszkańca (tys.USD)
PKB (wzrost w %)
Deficyt budŜetowy (% PKB)
Dług publiczny (% PKB)
Inflacja (w %)
Bezrobocie (w %)
Rezerwy dewizowe (mld USD)
1
2012
75,38
11,300
2,7
bd
75,0
4,3
12,3
10,7
Dane oficjalne, nieoficjalnie stopa bezrobocia wynosi około 30%
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
2013
78,28
11,600
2,8
bd
86,8
4,8
12,6
13,82
2014
80,71
12,100
3,1
- 7,1
80,8
2,9
11,91
16,04
2015
82,73
12,100
2,5
- 6,0
79,2
-0,9
13,0
17,22
MINISTERSTWO ROZWOJU
ZadłuŜenie zagraniczne (mld USD)
Eksport towarów (w mld USD. )
Import towarów (w mld USD.)
Bezp. inwestycje zagr. w Jordanii(w mld
USD)
Inwestycje bezp. Jordanii za granicą (w
mln USD.)
bd
7,8
20,8
23,97
7,913
19,56
24,75
8,385
20,18
25,02
7,882
17,76
bd
26,67
28,73
30,02
bd
524,9
608
623
Walutą narodową jest dinar jordański (JOD), którego oficjalny średni kurs wymiany
wobec USD jest stały i wynosi: 1 USD = 0,709 JOD.
Bogactwa naturalne: fosforany, potaŜ (węglan potasu), ropa z łupków
Struktura PKB: usługi – gł. usługi finansowe i turystyka (66,3 %), w dalszej
kolejności przemysł (29,9 %) i rolnictwo (3,8 %).
Eksport w 2015 r. wyniósł 7,882 mld USD (odzieŜ, nawozy sztuczne, potaŜ,
fosforany, warzywa, farmaceutyki). Główni partnerzy (dane za rok 2014): USA (15,8
%), Irak (15,3 %), Arabia Saudyjska (12,4 %), Indie (7,8 %), Indonezja (4,2 %).
Import w 2015 r. wyniósł 17,76 mld USD (ropa naftowa, produkty petrochemiczne,
maszyny i urządzenia, środki transportu, Ŝelazo, zboŜa). Główni partnerzy (dane za
2014 r.): Arabia Saudyjska (19,6 %), Chiny (10,5 %), USA (5,8 %), Indie (5,5 %),
Zjednoczone Emiraty Arabskie (4,8 %)
W ostatnich latach w Jordanii obserwowany był wzmoŜony napływ bezpośrednich
inwestycji zagranicznych, głównie z państw Zatoki Perskiej, USA, Francji i Libanu,
które
przewaŜnie
lokowano
w
branŜy
nieruchomości,
telekomunikacji, transporcie i turystyce.
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
usług
finansowych,
MINISTERSTWO ROZWOJU
1.
Podstawowe informacje, sytuacja gospodarcza.
Gospodarka
Jordanii
jest
jedną
z
najmniejszych
na
Bliskim
Wschodzie.
Niewystarczające zasoby wodne, brak surowców energetycznych i innych bazowych
zasobów naturalnych powoduje znaczne uzaleŜnienie rządu od pomocy zagranicznej.
Inne wyzwania gospodarcze dla rządu obejmują chroniczne wysokie wskaźniki
ubóstwa, bezrobocia, inflacji i duŜego deficytu budŜetowego i długu publicznego.
Król Abdullah, od 2000 roku wdraŜa istotne reformy gospodarcze, jak liberalizację
handlu zagranicznego i prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, które przyciągają
zagranicznych inwestorów i przyczyniły się do średniego rocznego wzrostu
gospodarczego rzędu 8% w okresie 2004 do 2008 roku.
Globalne
spowolnienie
gospodarcze
i
zawirowania
regionalne
wpłynęły
na
zmniejszenie średnio-rocznego wzrostu do 2,6% w okresie 2010-2013, zwłaszcza w
sektorach zorientowanych na eksport 2010-2013 oraz mocno uderzyły w budownictwo
i turystykę.
Finanse Jordanii zostały dodatkowo nadszarpnięte wskutek serii ataków na sieci
przesyłowe gazu w Egipcie powodując konieczność importu znacznie droŜszego oleju
napędowego, głównie z Arabii Saudyjskiej, do wytwarzania energii elektrycznej.
W celu dywersyfikacji koszyka energetycznego, Jordania bada obecnie moŜliwości
generacji energii jądrowej, wykorzystanie obfitych rezerw ropy poprzez eksploatację i
przerób łupków, jak równieŜ import gazu z Izraela.
W sierpniu 2012 roku, w celu skorygowania budŜetowa i nierównowagi bilansu
płatniczego, Jordania zawarła trzyletnie porozumienie kredytowe z Międzynarodowym
Funduszem Walutowych w wysokości 2,1 mld dolarów. Uchwalone reformy
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
zaowocowały
w
przeciągu
2014
roku
wzrostem
przychodów
rządowych
i
zmniejszeniem deficytu budŜetowego. Stało się to mimo napływu ponad 620.000
uchodźców z Syrii od 2011 roku powodującego dodatkową presję na wydatki.
2.
Polityka gospodarcza
Zmiany w Iraku, w następstwie wojny w 2003 r., przyczyniły się do przyspieszenia
tempa wzrostu gospodarczego kraju. Pomimo kryzysu gospodarczo-finansowego
dynamika napływu BIZ do Jordanii w zasadzie nie uległa zmianie w porównaniu do lat
2004-2008. Program prywatyzacji przebiegał sprawnie, pod nadzorem Wykonawczej
Komisji Prywatyzacyjnej. Na generalną poprawę sytuacji gospodarczej miał teŜ wpływ
notowany do 2008 r. wzrost eksportu, będący wynikiem m.in. podpisania porozumień
o wolnym handlu, w tym z USA. Jordania szuka nowych rynków eksportowych i
koncentruje się na takich kierunkach jak Algieria, Libia i Jemen. Rząd będzie chciał
wykorzystać uzgodnienia zawarte w ramach GAFTA (Greater Arab Free Trade
Agreement), które promuje bezcłowy handel między państwami arabskimi.
3.
Ramy prawno - traktatowe współpracy gospodarczej
UE – Jordania
•
Układ stowarzyszeniowy podpisany w 1997 r., wszedł w Ŝycie w dniu 1 maja
2002 roku
Polska – Jordania
•
Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych z 30.10.1978 r.,
weszła w Ŝycie w dniu 3 marca1979 r.,
•
Umowa o komunikacji lotniczej z 22 listopada 1993 r., weszła w Ŝycie 2 lipca
2001 r.,
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
•
Umowa w/s unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się
od opodatkowania w zakresie podatku od dochodu (z 1997, weszła w Ŝycie
22.04.1999 r.),
•
Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji (z 1997, obowiązuje od
14.08.1999),
•
Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki (z 2004 r., weszła w Ŝycie
13.12.2006 r.).
4.
Wymiana handlowa z Polską (mln USD)
I-V.2016
I-V.2016
I-V.201V
35,3
- 10,5
+ 21,9 %
0,6
+ 38,7
Obroty 41,4 52,9 72,7 76,7 95,4 + 24,4 %
35,9
- 9,9
Saldo
34,7
2011 2012 2013 2014 2015
2014
2013
Eksport 40,4 50,9 71,4 75,7 94,2 + 24,4 %
Import
1,0
2,0
1,3
1,0
1,2
39,5 48,9 79,1 74,8 92,9
Źródło: GUS
Dominującymi pozycjami w polskim eksporcie do Jordanii w 2015 roku były:
o Pszenica – 11,4 mln USD – udział w eksporcie 12,1%,
o Samoloty i śmigłowce – 8,9 mln - (9,4 %),
o Ciągniki – 8,8 mln - (9,4%),
o Sery i twarogi – 8,8 mln - (9,4%),
o Pralki domowe – 4,8 mln - (5,1%),
o Tytoń nieprzetworzony – 3,8 mln - (4,1%),
o Przyczepy i naczepy – 3,1 mln - (3,3%),
o Maszynki go golenia – 2,9 mln - (3%),
o Czekolada i inne przetwory zawierające kakao – 2,7 mln – (2,9%),
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
o Silniki turboodrzutowe – 2,6 mln – (2,8%).
Główni eksporterzy: Alfred C.Toepper International (Poland), PZL Mielec, Bel Polska
Sp. z o.o. (art. spoŜywcze), Agus Warszawa, Gilette Poland, Krajowa Spółka Cukrowa
SA, Gemalto Sp.z o.o. (sprzęt ICT), Mondi Świecie SA, Viva-Trans Sp. z o.o. (pojazdy
samochodowe), Spinox Uno Poland Sp. z o.o. (wyroby cukiernicze), Michelin Polska
SA.
W imporcie z Jordanii w 2015 r. największą pozycją był azotan potasu – 0,8 mln USD
(66% wartości importu – Hortico S.A., Wrocław), oraz zestawy ubraniowe (0,1 mln –
4,6%) i leki (0,1 mln – 4,5%).
Wg wstępnych danych za 5 miesięcy 2016 roku odnotowano lekki spadek (10,5%)
polskiego eksportu w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego.
Struktura dostaw pozostaje bez zmian.
5.
Współpraca inwestycyjno-kapitałowa
Jordańskie oficjalne źródła statystyczne nie odnotowały polskich inwestycji w
Jordanii.
Z uwagi na połoŜenie geograficzne Jordanii w niestabilnym politycznie regionie
świata, perspektywy rozwoju gospodarki jordańskiej są w duŜym stopniu
uzaleŜnione od sytuacji politycznej w państwach sąsiednich: Iraku, Izraelu,
Autonomii Palestyńskiej oraz Syrii i Egipcie. Występujące konflikty, mające swój
wymiar w aktach terrorystycznych, negatywnie rzutują na postrzeganie Jordanii
przez potencjalnych inwestorów zagranicznych.
Wg informacji z Ambasady RP w Jordanii, na terenie tego kraju zarejestrowana jest
1 spółka prawa handlowego z udziałem kapitału polskiego: Jordan-Polish
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
Company. Rozpoczęła ona działalność w maju 2009 r. z zamiarem prowadzenia
działalności handlowej.
Z kolei perspektywicznymi sektorami współpracy w zakresie inwestycji firm
jordańskich w Polsce mogą być: hotelarstwo, turystyka oraz usługi finansowobankowe.
6.
Dostęp do rynku
W odniesieniu do produktów rolnych liberalizacja handlu następuje na zasadzie
obopólnych ustępstw, z uwzględnieniem obecnie funkcjonującej Wspólnej Polityki
Rolnej UE.
Polskie firmy eksportujące do Jordanii produkty spoŜywcze, ale teŜ kosmetyki i
farmaceutyki napotykały na pewne trudności w pozyskaniu norm i standardów
wymaganych na tym rynku. Firmy zgłaszały teŜ problemy w zakresie procedur
celnych.
Zgodnie z praktyką unijną przy eksporcie polskich towarów do Jordanii obowiązują
świadectwa pochodzenia towarów „Certificate Euro1” lub „Certificate of Origin”.
Mimo to jordańskie władze celne domagały
się, aby dokumenty te były
poświadczane przez Krajową Izbę Gospodarczą oraz Ministerstwo Spraw
Zagranicznych RP.
Polskie przedsiębiorstwa mogą świadczyć usługi na terenie Jordanii w oparciu o
spółki prawa handlowego z partnerami miejscowymi lub w całości kontrolowane
przez kapitał polski. W zaleŜności od przedmiotu działalności, stawka podatku od
osób prawnych wynosi 15 - 35 %. Stawką 35 % opodatkowane są banki oraz
instytucje finansowe. Spółki prowadzące działalność handlową, ubezpieczeniową
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
oraz świadczące usługi telekomunikacyjne opodatkowane są 25 % podatkiem
dochodowym. NajniŜsza stawka podatku – 15 % ma zastosowanie do spółek
produkcyjnych, transportowych oraz budowlanych. Spółki działające w specjalnych
strefach ekonomicznych korzystają z szeregu zwolnień podatkowych.
Wymóg posiadania koncesji lub licencji ma zastosowanie tylko do nielicznych
obszarów
działalności,
jak
obrót
specjalny,
działalność
bankowa
i
ubezpieczeniowa, czy przemysł wydobywczy.
7.
Działania na rzecz rozwoju dwustronnej współpracy gospodarczej
7.1.
2004 r. - Polsko-Jordańskie Forum Biznesu „Polska BliŜej" – cykliczna
impreza w formule konferencji i bezpośrednich spotkań przedsiębiorców
polskich i jordańskich, organizowana przez Ambasadę RP w Ammanie –
dotychczas odbyło się jej 7 edycji
7.2. 2006 r. – podpisanie porozumienia o współpracy między Krajową Izbą
Gospodarczą a Jordańską Izbą Handlową
7.3. czerwiec 2008 r., w czasie 5. Forum Biznesu, odbyło się pierwsze robocze
posiedzenie Polsko-Jordańskiej Rady Biznesu. Przewodniczącym Rady
został Mohammad Halajka, były wicepremier Jordanii i minister przemysłu i
handlu,
7.4. 2010 - stoisko informacyjne w czasie „Project Near East 2010”. Impreza ta
stanowiła kontynuację organizowanych od 2003 r. targów „Rebuild Iraq”,
7.5. lipiec 2010 r. pierwsze oficjalne spotkanie Jordańsko-Polskiej Rady Biznesu
(JPRB), z udziałem 40 przedstawicieli firm jordańskich - prezesem został
wybrany minister ds. rozwoju politycznego P. Musa Maaytah. W spotkaniu
uczestniczyli przedstawiciele wizytującej Jordanię delegacji MG i firm
przemysłu obronnego,
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
7.6. lipiec 2011 r. - uroczyste posiedzenie JPRB (przy udziale przedstawicieli
jordańskiego rządu), któremu przewodniczył Min. M. Maaytah,
7.7. wizyta w Polsce (Warszawa, Kraków) JKW Księcia El Hassana bin Talala,
członka rodziny panującej w Jordańskim Królestwie Haszymidzkim (brat b.
króla Jordanii Hussejna, wuj obecnego króla Abdullha II), wraz z
towarzyszącą delegacją,
7.8. jordańska misja gospodarczo-handlowa organizowana przez Jordan Europe
Business
Association
–
JEBA
ok.
20
przedsiębiorców
jordańskich,
Seminarium Polska – Jordania, (organizator: Pracodawcy RP),
7.9. 12.05.2013 - Regionalne Forum Biznesu pod hasłem „Polska BliŜej 2013”.
(formułę poszerzono o Irak i Arabię Saudyjską). Towarzyszyło mu seminarium
nt. współpracy z krajami arabskimi. W Forum wzięło udział ponad 50 firm z
Polski, reprezentujących zarówno sektor cywilny jak i obronny. W delegacji
oficjalnej wzięło udział 3 podsekretarzy stanu (MG, MSZ, MON).
8. Potencjalne dziedziny współpracy
Sektor turystyczny oraz handel są istotnymi częściami gospodarki jordańskiej,
zatrudniającymi najwięcej osób. Kraj ten powaŜnie inwestuje w promocję turystyki,
stąd naleŜy ją zaliczyć – poza wymianą handlową - do perspektywicznych dziedzin
współpracy (rozbudowa infrastruktury, modernizacja obiektów hotelowych, udział w
przedsięwzięciach mających na celu obsługę turystów przybywających coraz
liczniej do Jordanii).
DuŜą rolę rząd przywiązuje teŜ do rozwoju sektora transportu oraz bankowości i
ubezpieczeń. W związku z realizowanymi w Jordanii projektami inwestycyjnymi
rośnie zapotrzebowanie na maszyny budowlane i linie produkcyjne.
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.
MINISTERSTWO ROZWOJU
Polskie firmy mogą teŜ świadczyć usługi jako podwykonawcy całych takich
projektów. Ponadto wzrasta zainteresowanie oferowanymi przez polskie firmy
farmaceutykami i sprzętem IT.
9. Polskie placówki ekonomiczno-handlowe w Jordanii
(brak Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji)
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Jordanii
No 3 , Mahmoud Seif Al-Din Al-Irani St., P.O.Box 942050, Amman 11194
tel. (+962 6) 551 25 93, 551 25 94, 551 25 96, fax (+962 6) 551 25 95, 553 26
81
e-mail: [email protected]; www.amman.polemb.net
10. Ambasada Jordańskiego Królestwa Haszymidzkiego w Rzeczypospolitej
Polskiej
Heerstrasse 201, D-13595 Berlin
Telefon: + 49 30 36 99 60 31
Fax: + 49 30 36 99 60-11
E-mail: [email protected]
Strona internetowa: www.jordanembassy.de
Notatkę przygotował:
Departament Współpracy Międzynarodowej
Ministerstwo Rozwoju
lipiec 2016 r.