Dyslekcja rozwojowa.

DRODZY RODZICE!
Już w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym można zaobserwować dzieci z ryzykiem dysleksji. Wczesna diagnoza i terapia logopedyczna może
zapobiec by dziecko z ryzkiem nie stało się dyslektykiem. Dlatego tak ważna jest obserwacja dzieci w młodszym wieku szkolnym i przedszkolnym. Oto kilka
informacji oraz objawy specyficznych trudności w nauce czytania i pisania.
M. Bogdanowicz: syndrom zaburzeń wyższych czynności psychicznych przejawiających się w postaci specyficznych trudności uczenia się czytania i pisania.
Uwarunkowana jest parcjalnymi zaburzeniami rozwoju psychomotorycznego.
Obejmuje: dysleksja: specyficzne trudności w nauce czytania, dysortografia: specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, dysgrafia: obniżenie
poziomu graficznego pisma.
Ryzyko dysleksji: nieprawidłowa ciąża, poród, dziecko pochodzące z rodziny – gdzie specyficzne trudności już występowały, rozwój dysharmonijny w wieku
przedszkolnym – parcjalne opóźnienia rozwoju funkcji uczestniczących w czytaniu i pisaniu.
Typologia dysleksji: wyznaczana jest przez ich patomechanzim (1 lub kilka).
1) Zaburzenia przetwarzania wzrokowego/ wzrokowo – przestrzennego, u jego podłoża leżą zaburzenia: uwagi, spostrzegania, pamięci, wyobraźni
wzrokowej.
2) Zaburzenia przetwarzania słuchowo – językowego, u jego podstaw leżą zaburzenia : uwagi, spostrzegania, pamięci, wyobraźni słuchowej dźwięków mowy
( aspekt fonologiczny języka i/lub inne funkcje jęz. – aspekt syntaktyczny, aspekt semantyczny).
3) Zaburzenia integracji funkcji percepcyjno – motorycznych i językowych.
Przyczyny dysleksji:
1) I stopnia podstawowych czynników patogennych, działających bezpośrednio na CUN i zmian w jego strukturze.
2) II stopnia dysfunkcji prostszych czynności poznawczych, motorycznych i zaburzenia integracji percepcyjno – motorycznej -> skutek mikrozmian w CUN,
które zakłócają uczenie się czynności złożonych.
Objawy dysleksji:
 WIEK NIEMOWLĘCY I PONIEMOWLĘCY:
- opóźnienie rozwoju mowy i rozwoju ruchowego ( równowaga, koordynacja ruchów – dzieci późno zaczynają chodzić, są mało zręczne, nie próbują same
rysować).
 WIEK PRZEDSZKOLNY: 3-5 LAT
- mała sprawność ruchowa całego ciała: dziecko słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, jest niezdarne, źle funkcjonuje w zabawach ruchowych,
ma trudności w nauce jazdy na rowerze ( 3 koła);
- mała sprawność ruchowa rąk: dziecko ma trudności w zakresie samoobsługi – zapinanie guzików, butów, w zabawach manipulacyjnych, źle trzyma ołówek,
ma nieprawidłowy nacisk;
- słaba koordynacja wzrokowo – ruchowa: dziecko ma trudności w tworzeniu budowli klocków. Rysuje niechętnie, prymitywnie. Nie umie rysować w wieku:
3 lat – koła. 4lat – kwadratu i krzyżyka, 5 lat – trójkąta;
- opóźniony rozwój lateralizacji: zmienność rąk;
- zaburzenia rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej: nieporadność w rysowaniu, trudności w układaniu puzzli;
- opóźniony rozwój mowy: nieprawidłowa artykulacja wielu głosek, trudności z wypowiadaniem złożonych wyrazów, z budowaniem zdań i zapamiętywaniem
nazw.
 KLASA „0”: WIEK 6-7 LAT
- obniżona sprawność ruchowa: dziecko słabo biega, skacze i łapie;
- trudności z czynnościami w zakresie samoobsługi: wycinanie, wiązanie sznurówek;
- lateralizacja: wciąż oburęczne;
- opóźnienie rozwoju orientacji w schemacie ciała i przestrzeni: prawo i lewo;
- trudności w ćwiczeniach grafomotorycznych: szlaczki, dziecko nie potrafi odwzorować rombu;
- trudności z analizą i syntezę elementów;
- wadliwa wymowa, błędy gramatyczne;
- trudności z zapamiętaniem wiersza/ piosenki;
- trudności z różnicowaniem głosek podobnych;
- niewłaściwa orientacja w czasie: mylenie pór rok, dni tygodnia;
- pismo – od prawej do lewej strony.
 WIEK SZKOLNY: KLASY I-III
- mała sprawność ruchowa ciała: problemy z jazdą na rowerze, na lekcjach wychowania fizycznego;
- obniżona sprawność ruchowa rąk” rzut do celu, chwytanie, samoobsługa;
- lateralizacja: nieustosunkowana;
- opóźnienie rozwoju w schemacie ciała i przestrzeni: prawo i lewo;
- zaburzenia sprawności i koordynacji ruchowej rąk i współpracy ręki i oka: dziecko rysuje prymitywnie, pisze niestarannie, nie mieści się w liniaturze; ręka
się szybko męczy, zbyt duży nacisk ręki na narzędzie pisarskie;
- trudności w zapamiętywaniu: tabliczka mnożenia itp.;
- zaburzenia rozwoju językowego i mowy;
- trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej, trudności w
zapamiętywaniu liter o skomplikowanym kształcie: Ł, G, mylenie liter podobnych, błędy w przepisywaniu;
- trudności w czytaniu: wolne tempo, prymitywna technika- głoskowanie, sylabizowanie, błędy, opuszczanie i podwajanie liter/ wyrazów.
 WIEK SZKOLNY: POWYŻEJ IV KLASY
- wiele objawów powyższych;
- wolne tempo czytania, niechęć do czytania;
- nieprawidłowa pisownia, błędy ortograficzne;
- trudności z zapamiętywaniem wierszy, nazw, liczb wielocyfrowych;
- trudności w przedmiotach wymagających dobrej percepcji wzrokowej, przestrzennej i pamięci wzrokowej: geografia- zła orientacja na mapie;
- trudności w przedmiotach wymagających dobrej percepcji słuchowej i pamięci słuchowej: nauka języków, terminologia.
System pomocy terapeutycznej w Polsce składa się z 5 poziomów:
1) POZIOM: pomoc rodziców pod kierunkiem nauczyciela. W stosunkowo niewielkich trudnościach wystarczy pomoc nauczyciela. Nauczyciel na
podstawie opinii z poradni i wskazań z niej, realizuje postulat indywidualnego nauczania, budując program indywidualny do wymagań wobec dziecka z
dysleksją. Zleca dodatkowe ćwiczenia korekcyjno – kompensacyjne w szkole i w domu. Obecna musi być współpraca rodziców.
2) POZIOM: zespół korekcyjno – kompensacyjny w szkole – przy nasilonych trudnościach. Zajęcia prowadzone są w gabinecie terapii pedagogicznej przez
nauczyciela terapeutę.
3) POZIOM: terapia indywidualna – pogłębiona pomoc terapeutyczna – zajęcia w poradni psychologiczno – pedagogicznej.
4) POZIOM: klasy terapeutyczne – funkcjonują w szkołach masowych od lat 80. Realizowane są w nich autorskie programy dydaktyczne obok
obowiązującego programu nauczania.
5) POZIOM: stacjonarne oddziały terapeutyczne. Dzieci wymagające długotrwałej terapii – są to oddziały gdzie dziecko przebywa od kilku miesięcy do roku
czasu, weekendy spędza w domu.
*korekcja – usprawnianie zaburzonych funkcji
*kompensacja – wspomaganie funkcji dobrze rozwijających się
SKUTKI NIEUDZIELENIA POMOCY:
- niekorzystne funkcjonowanie psychospołeczne, wtórne zaburzenia emocjonalne, niebezpieczeństwo neurotycznego rozwoju osobowości na skutek
wieloletnich niepowodzeń szkolnych.
GDZIE NALEŻY SZUKAĆ POMOCY?
- w poradni logopedycznej gdy dziecko w wieku przedszkolnym i poniemowlęcym wykazuje opóźniony rozwój mowy;
- u nauczyciela młodszych klas, który powinien wspierać rozwój dziecka z ryzykiem dysleksji;
- u pedagoga szkolnego;
- w poradni psychologiczno – pedagogicznej.
Opracowała: Katarzyna Kramarczyk