docsłowacja - Žilinský samosprávny kraj
download 
Reklamacja Transkrypt
słowacja - Žilinský samosprávny kraj
ISSN 1689-46OX Nr 1/09 zima SŁOWACJA Uroki żylińskiego kraju SŁOWACJA Twój mały wielki sąsiad Nie lubisz leniuchować i marzysz o zimowym wypoczynku połączonym z relaksem w wodach termalnych!? Nie musisz daleko szukać. Wybierz Słowację – piękny kraj malowniczych gór, historycznych zamków, tajemniczych jaskiń, urokliwych miasteczek, wspaniałych win, życzliwych ludzi, nowoczesnych kompleksów narciarskich oraz gorących termalnych źródeł i ośrodków Spa & Wellness. Narodowe Centrum Turystyki Słowackiej ul. Krakowskie Przedmieście 13 pok. 17 (budynek hotelu Europejski) 00-071 Warszawa Polska tel./fax +48/22/827 00 09 e-mail: [email protected] OD REDAKCJI PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 1 Przed nami zima. Od letniego urlopu minęło już sporo cz asu i należ y nam się kolejny wy poczynek. W czasopiśmie „Przystanek Słowacja/Czechy i Morawy” zachęcamy do spędzenia wolnego czasu w Cz echach i na Słowacji: na stoku narciarskim, w basenie z w odą termalną; podziwiając zabytki i piękno natury, delektując się smakołykami czeskiej i słowackiej kuchni. Słowacja i Czechy są tuż za rogiem, można się tam wybrać nawet na chwilę , np. na w eekendowy wy pad. Nie tr zeba się specjalnie ucz yć jęz yka – jęz yk polski wy starczy, aby się por ozumieć. Istotne jest również to, że można tam miło spędzić czas za normalne pieniądze. Magazyn „P rzystanek Słowacja/Czechy i Morawy” chce mieć swój udział w przybliżaniu Polakom krajów ich południowych sąsiadów : chcemy pr zybliżyć wam Cz echy i Słowację , zdradzić ich sekr ety, posz erzyć wiedz ę o nich, pomóc wam podjąć dec yzję o wy borze miejsc a odpoczynku. W t ym celu nawiąz aliśmy współpracę z Jánem Bošnovičem, dy rektorem N arodowego Centr um Turystyki Słowac kiej w P olsce, oraz z Ivaną Hanačíkovą, dyrektor Czeskiej Centrali R uchu Turystycznego Cz echTourism. Reprezentują oni inst ytucje, któr e z ajmują się promowaniem walor ów tur ystycznych Słowacji i Czech na terenie Polski. I ja zachęcam do odwiedzenia mojego rodzinnego kraju – Słowacji – i z apraszam do lektur y wypowiedzi Jána Bošnoviča. Cyril Bedlovič konsultant Białe szaleństwo na Słowacji Miłośnicy sportów zimowych oraz ci,którzy podziwiają scenerię zaśnieżonych gór, będą zafascynowani zimowym pobytem na Słowacji. Do dy spozycji narciarzy jest ponad 300 ośr odków nar ciarskich, w których kursuje około 950 wyciągów oraz 55 kolejek linowy ch. Co r oku poprawia i posz erza się jakość ofer owanych usług , co pow oduje większ e zadowolenie z zimow ego wy poczynku. W nadchodzącym sezonie narciarskim ponad 95 słowackich ośr odków będzie dy sponowało sztuczny m naśnieżaniem, a łączna długość naśnież anych tras wynosić będzie około 180 km. S ezon nar ciarski na Słowacji tr wa od 130 do 160 dni. Ceny dziennych karnetów nar ciarskich kształtować się będą w granicach od 40 do 90 złotych. Cenowo bardziej atrakcyjne są karnety wielodniowe. Szczególnie atrakc yjne jest nar ciarstwo zjazdowe po stokach Z achodnich, Wysokich i N iskich Tatr oraz Małej i Wielkiej Fatry, połączone z kąpielami w basenach termalny ch z widokiem na zaśnieżone szczyty gór. Relaks w naturalnych gorących wodach termalnych o temperaturze 32-38°C, połączony z zabiegami wellness, to idealne rozwiązanie dla zmęczonych nar ciarzy. Słowacja ofer uje takż e wspaniałe warunki do uprawiania turystyki zimowej, narciarstwa biegowego, skitouringu oraz snowboardingu. Zadowoleni będą również miłośnicy sportów ekstremalnych, takich jak: skialpinizm, paragliding , snowrafting, snowtubing, kitewing – windsurfi ng narciarski, bungee jumbing i in. Urozmaiceniem oferty zimowej na pewno będą nowe, nietrady cyjne spor ty, takie jak: skijör ing – jaz da na saniach z psim z aprzęgiem, chodz enie na tzw. rakietach śnieżnych czy wspinanie się po lodow cach t ylko z pr zewodnikiem górskim. Dodatkową atrakcją, dającą potężny zastrzyk adrenaliny, w ośrodkach narciarskich Snow Paradise – Wielka R acza – Osz czadnica i P ark S now Donovaly jest jazda na torze saneczkowym. W w olnych chwilach lub w cz asie niespr zyjającej pogody tur yści będą mogli spacer ować po miejskich star ówkach, odwiedz ać galer ie, zwiedzać jaskinie i z amki, a takż e spr óbować specjalności kuchni słowackiej w licznych restauracjach, szałasach i kolibach. Słowacja ma do zaoferowania dla polskich turystów szeroką gamę atrakcji turystycznych. Ale, jak mówi jedna słowac ka ludowa pr zypowieść: lepiej raz z obaczyć, niż sto raz y usłyszeć. Przyjmijcie więc Państwo ode mnie ser deczne zaproszenie do odwiedzenia mojego małego pięknego kraju, jakim jest Słowacja. AHOJ NA SLOVENSKU! Ján Bošnovič dyrektor Narodowego Centrum Turystyki Słowackiej w Polsce fot. O. Dudek Drodzy Czytelnicy! 2 SPIS TREŚCI Od redakcji ......................................................................................1 Słowacja w pigułce ....................................................................3 Słowacja w strefie EURO od 1 stycznia 2009 r. ....4 Nr 1/09 zima P.o. redaktora naczelnego Małgorzata Chuchla tel. kom. +48 602 463 214 e-mail: [email protected] Konsultant/marketing Cyril Bedlovič tel. kom. +48 691 059 749 e-mail: [email protected] Korekta Ewa Stawiarska Redaktor techniczny Marcin Korus Projekt, skład, łamanie, przygotowanie do druku Adam Adamowicz Bratysława – perła Dunaju ..................................................6 Konto bankowe PKO BP SA I o/Katowice PL 35 1020 2313 0000 3302 0133 8490 SWIFT: BPKOPLPW Region Orava ..............................................................................10 Odkryj żyliński kraj – klejnot Słowacji .....................8-9 Region Kysuce ............................................................................12 Halušky – narodowa potrawa Słowacji ...................13 Adres redakcji Wydawnictwo Elamed 40-203 Katowice, al. Roździeńskiego 188 tel. +48 32 788 51 61 fax +48 32 203 93 56 Region Liptov ..............................................................................14 Region Turiec............................................................................... 15 Region Horné Považie ..........................................................16 Wydawca Słowackie Tatry .........................................................................18 Wydawnictwo Elamed 40-203 Katowice, al. Roździeńskiego 188 tel. +48 32 258 03 61, +48 32 781 00 77 fax +48 32 203 93 56 e-mail: [email protected] www.elamed.pl Druk Drukarnia Częstochowskie Zakłady Graficzne Sp. z o.o. Nakład: 40 000 egzemplarzy Wersja elektroniczna dostępna na portalu www.expertia.pl Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych oraz wszelkich materiałów powierzonych, tj. prezentacji, przeglądów itp. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia reklam i ogłoszeń, jeżeli ich treść lub forma są sprzeczne z charakterem pisma lub interesem wydawcy. Przedruk, kopiowanie lub powielanie w jakiejkolwiek formie, w części lub całości bez pisemnej zgody Wydawnictwa Elamed są całkowicie zabronione. Foto na okładce Shutterstock, SACR Okolice Popradu .......................................................................20 Zamek Bojnice: Poczuj się jak nad Loarą ...............22 .............................................................................................................................. AquaCity Poprad Cyrilovka Expertia 21 12 13 Jasenska Dolina Kupele Bojnice Racibor Narodowe Centrum Turystyki Słowackiej 15 23 11 Indeks firm Ski Bachledova Sorea Vratna 19 7 17 II okładka SLOVENSKÁ REPUBLIKA PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 3 SŁOWACJAwPIGUŁCE Oficjalna nazwa: Republika Słowacka Data powstania państwa: 1 stycznia 1993 r. (rozpad Czechosłowacji) Ustrój: republika System polityczny: demokracja parlamentarna Podział administracyjny: 79 powiatów, 138 miast, 2883 miejscowości – gmin Miasta w ojewódzkie (krajské mestá): Bratysława, Trnawa, Nitra, Trenczyn, Żylina, Bańska Bystrzyca, Preszów, Koszyce Język państwowy: słowacki Stolica: Bratysława (428 672 mieszkańców) Sąsiedzi: Republika Czeska, Rzeczpospolita Polska, Ukraina, Republika Węgierska, Austria Powierzchnia: 49 035 km2 Liczba mieszkańców: 5 455 000 Gęstość zaludnienia: 111/km2 Waluta: euro (od 1 stycznia 2009 r.) PKB per capita w 2008 r.: 16 436 USD Wrocław 317 km Drogowe przejścia graniczne: • Skalité/Zwardoń • Oravská Polhora/Korbielów • Trstená/Chyżne • Sucha Horá/Chochołów • Tatranska Javorina/Łysa Polana • Mnišek nad Popradom/Piwniczna Zdrój • Vyšný Komárnik/Barwinek • Podspády/Jurgów • Lysá nad Dunajcom/Niedzica • Kurov/Muszynka • Becherov/Konieczna Warszawa 415 km Katowice 125 km Wrocław 362 km Warszawa 390 km Warszawa 449 km Kraków 96 km Warszawa 465 km Kraków 113 km Zwardoń Katowice 269 km Kraków 188 km Chyżne Łysa Polana Ważne informacje Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie Hummelova 4, 814 91 Bratislava Republika Słowacka tel. 00421/2/59490211, fax 00421/2/54413184 e-mail: [email protected] www.polskevelvyslanectvo.sk Wydział Konsularny e-mail: [email protected] Barwinek AKTUALNOŚCI PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Shutterstock 4 OD NOWEGO ROKU SŁOWACJA EURO, PIERWSZYM KRAJEM Z EUROPY WSCHODNIEJ. STANIE SIĘ 16. CZŁONKIEM STREFY Słowacja w strefie Od 24 sier pnia 2008 r . wsz ystkie ceny towar ów i usług na Słowacji są podawane w koronach słowackich SKK i euro (przeliczone po kursie 1 € = 30,126 SKK). „Podwójne” ceny będą obowiąz ywać przez cały 2009 rok, ale jako pierwsza będzie podana cena w euro, a następnie cena w koronach słowackich SKK. Produkcja już ruszyła! W pr zeciwieństwie do banknotów eur o, które są dr ukowane pod bezpośr ednią kontr olą Europejskiego Banku Centralnego (w 12 różnych dr ukarniach), monet y są pr odukowane przez mennice posz czególnych państw . P rodukcja słowackich monet eur o rozpoczęła się 19 sier pnia 2008 r . w jednej z najstarsz ych mennic na świecie, która znajduje się w miejscowości Kr emnica w śr odkowej Słowacji (www.mint.sk). Mennic a w Kr emnicy działa bez przerwy od 17 listopada 1328 roku. Na samym pocz ątku pr odukowane tu b yły jedne z najbar dziej war tościowych monet w Eur opie (kr emnicke dukat y – flor eny), któr e wybijano z 23,9-karatowego złota. W Kremnicy wyprodukowano około 21,5 miliona florenów, a ich wartość dzisiaj to około 1 miliarda dolarów amerykańskich. Do 15 gr udnia 2008 r . mennic a w Kr emnicy musi wy bić d la Narodowego Banku Słowac kiego 500 milionów sztuk (2405 ton) słowac kich monet eur o – 2 €, 1 €, 50 centów , 20 centów , 10 centów, 5 centów, 2 centy i 1 cent. Miesięczna produkcja kremnickiej mennicy wynosi 150 milionów monet. Jakie będzie słowackie euro? Awers monet euro jest jednakowy we wszystkich krajach strefy EURO. Rewersy (strona narodowa) są natomiast inne w każdym z państw, które decydują, jakie sy mbole są tam z amieszczone. Rewers słowackich monet euro będzie następujący: na monetach 2 € i 1 € będzie słowacki podwójny krzyż na trzech wzgórzach (identycznie jak w her bie Republiki Słowac kiej), na monetach 50-, 20- i 10-centowy ch – Z amek Brat ysławski, a na 5-, 2- i 1-centówkach – tatrzański szczyt Kr ywań 2494 m n.p .m. (narodowa góra Słowaków). AKTUALNOŚCI PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 od 1 stycznia 2009 r. Powoli żegnamy koronę Od 1 gr udnia 2008 r . r ozpocznie się spr zedaż pakietu startowego, w którym będzie 45 słowackich monet euro o war tości 500 SKK (16,60 €). Wyprodukowanych z ostanie 1,2 miliona pakietów startowych, które będzie można kupić w Narodowym Banku Słowac kim, w bankach oraz na pocz cie. Słowac kimi monetami eur o będzie można płacić dopier o od 1 st ycznia 2009 r oku, kiedy Słowacja oficjalnie wejdzie do strefy euro. Okres przejściowy, kiedy będzie można na Słowacji płacić w kor onach słowac kich oraz eur o, potrwa od 1 do 16 st ycznia 2009 r oku. Po t ym terminie jedynym środkiem płatnicz ym na Słowacji będzie euro. I ważna informacja d la wsz ystkich posiadających słowacką walutę: słowackie monet y będzie można wymienić do 30 czerwca 2009 r., a banknoty – do 31 grudnia 2009 r. Będą się tym zajmowały banki komercyjne na Słowacji. Opracował Ján Bošnovič dyrektor Narodowego Centrum Turystyki Słowackiej w Polsce Ważne daty związane z wprowadzaniem waluty euro na Słowacji 19 sierpnia 2008 r. ___ w kremnickiej mennicy rusza produkcja słowackich monet euro 24 sierpnia 2008 r. ___ obowiązek podawania „podwójnych” cen – w euro i koronach słowackich 1 grudnia 2008 r. _____rozpoczęcie sprzedaży startowego pakietu 45 słowackich monet euro 1 stycznia 2009 r. ____ Słowacja wkracza do strefy euro – można płacić słowackim euro 1-16 stycznia 2009 r. __ okres przejściowy – na Słowacji można jeszcze płacić także koroną 17 stycznia 2009 r. ___ żegnamy słowacką koronę 30 czerwca 2009 r. ___ ostateczny termin wymiany słowackich monet 31 grudnia 2009 r. ____ostateczny termin wymiany słowackich banknotów 5 BRATYSŁAWA PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 NA POŁUDNIOWYM ZACHODZIE SŁOWACJI, NAD DUNAJEM, U PODNÓŻA MAŁYCH KARPAT ROZPOŚCIERA SIĘ STOLICA KRAJU – BRATYSŁAWA. PERŁA DUN A JU Jest jedną z najmłodsz ych stolic świata pomimo tego, ż e należ y do najstarsz ych miast eur opejskich. W cz asie sw ojej długiej, licz ącej ponad 2 t ysiące lat histor ii była również (przez prawie 200 lat) stolic ą...Węgier. Jest co praw da niezbyt Jedna z wielu dużym (425 t ys. mieszkańców), ale tętniąc ym mosiężnych postaci życiem now oczesnym miastem, w któr ym bozdobiących Rynek Główny i dochodzące gactwo histor ii pr zeplata się z now oczesnością. Zapraszamy na krótki spacer po Bratysławie. do niego uliczki Restauracja UFO na szczycie pylonu Nowego Mostu Zamek Bratysławski fot. Shutterstock Na skale , 85 m powy żej D unaju, usy tuowany jest Zamek Brat ysławski. Jego sy lwetka z 4 wież ami, przypominająca odw rócony stół, dominuje nad miastem. Z amek b ył kor onacyjną siedzibą kr ólów węgierskich. W 1811 r. spłonął, a decyzję o jego rekonstrukcji podjęto dopier o w 1953 r . Dziś mieści ekspozycje Słowackiego Muzeum Narodowego oraz pomieszczenia reprezentacyjne władz Słowacji. Stare Miasto Schodząc ze wzgórza zamkowego, mijamy Katedrę św. Marcina, gdzie odbywały się koronacje królów węgierskich, i dochodzimy do najbardziej atrakcyjnej cz ęści Brat ysławy, o największ ej koncentracji historycznych z abytków i inst ytucji kulturalny ch. Jest to idealne miejsce d la r omantyków, któr zy lubią przechadzać się wąskimi, krętymi uliczkami, odkrywając ślady dawnej pr zeszłości. Do S tarego Miasta wiedzie Brama Michalska, któr ej cz ęścią jest wież a z dachem w kształcie cebuli i tarasem widokowym. Z jej szczytu roztoczy się przed nami piękna panorama Starego Miasta. Nowy Most Symbolem nowoczesności Bratysławy jest Nowy Most. Z restauracji UFO, usytuowanej na szczycie pylonu mostu, roztacza się wspaniał y widok na miasto, Austrię i okoliczne Małe Karpaty. Na tur ystę, któr y z amierza spędzić w stolicy Słowacji więcej cz asu, cz eka jesz cze wiele atrakcji. Brat ysława moż e b yć r ównież miejscem wy padowym do niedalekich naddunajskich stolic (Wiednia i Budapesztu) czy pobliskich Małych Karpat. Zamek Bratysławski wznosi się 85 m nad poziomem Dunaju fot. Shutterstock 6 8 ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Žilinský samosprávny kraj Żyliński kraj to jeden z 8 krajów (odpowiedników naszych w ojewództw) Republiki Słowac kiej. Z ajmuje on malownicz e tereny jej północno-z achodniej części i obejmuje regiony: Liptov, Orava, Kysuce, Turiec i Horné Považie. Każdy z nich ma swoje unikalne walory, które opisujemy na kolejnych stronach magazynu „Przystanek Słowacja“. Kraina ta oferuje odwiedzającym prawie wszystkie atrakcje (z wy jątkiem dostępu do mor za), o jakich moż e mar zyć tur ysta. N a stosunkow o niewielkim obsz arze znajdziemy c ałe mnóstw o osobliwości: malownicze krajobrazy, wysokie góry, łąki, lasy, górskie strumyki, jeziora, unikalną faunę i florę – to wszystko tworzy niezmierzone bogactwo przyrody żylińskiego kraju. Jeżeli do tego dodamy bogactwo form ukryte w jaskiniach, liczne źródła leczniczych wód mineralnych i termalnych, a także zbiorniki wodne, to otrzymamy prawie doskonały obraz tego pięknego obszaru. Miejsca warte odwiedzenia Żylina nocą Regiony Liptov, Orava, Kysuce, Turiec, Horné Považie Čadca Kysuc Kysucké e 1 Bytča Námestovo Nové Mesto 11 9 Dolný Kubin 8 12 2 7 Horné Považie Ružomberok Liptovský Martin v Mikuláš o t p i L Turiec Žilina 1 OraTvrdošín va 6 4 10 5 3 2 3 4 2 1 3 Turčianske Teplice Žilinský kraj Uzdrowiska Rajecké Teplice, Lúčky, Turčianske Teplice Aquaparki Turčianske Teplice, Oravice, Bešeňová, Liptovský Trnovec (Tatralandia) Najlepsze ośrodki wypoczynku zimowego Veľká Rača, Jasná, Jasenská dolina, Martinské hole, Valčianska dolina, Kubínska hoľa, Oravice, Vratna, Zuberec, Malinô brdo, Racibor, Vitanova Ważne informacje: • Żyliński kraj zajmuje trzecie miejsce – po bratysławskim i preszowskim kraju – pod względem liczby odwiedzających – w 2007 r. odwiedziło go 689 531 turystów. • Region jest tradycyjnie ulubionym kierunkiem wyjazdów polskich turystów. Polska niezmiennie zajmuje 2. miejsce w s tatystykach odwiedzalności t ego obszar u. W 2007 r . P olacy s tanowili 30% wszystkich turystów zagranicznych odwiedzających żyliński kraj. • Na obszarze żylińskiego kraju znajdują się 4 parki narodowe i 3 chronione parki krajobrazowe. • Drewniana wioska Vlkolínec (zabytek architektury ludowej) jest wpisana na listę kulturalnego dziedzictwa UNESCO. • Kraina słynie z licznych źródeł wód mineralnych i termalnych. Do dyspozycji turystów jest całe bogactwo uzdrowisk i aquaparków, a także ośrodków zimowego wypoczynku. ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 9 ODKRYJ ŻYLIŃSKI KRAJ – KLEJNOT SŁOWACJI fot. SACR Sceneria uzdrowiska Lúčky fot. Shutterstock y ech Cz Trenciansky kraj Jasna: panorama Pols k Žilinský kraj Banskobystrický kraj Nitriansky kraj a Prešovský kraj Košický kraj Trnavský kraj Bratislavský kraj Źródła termalne w ośrodku spa w Orawicach fot. Shutterstock fot. Žilinský samosprávny kraj Veľká Rača – jeden z topowych ośrodków narciarskich żylińskiego kraju 10 ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Žilinský samosprávny kraj fot. Shutterstock Zamek Orawski dominuje nad okolicą REGION ORAVA OD Zadymka nad Zamkiem Orawskim – największą atrakcją turystyczną Orawy NOWEGO ROKU Orawa jest najbar dziej na północ wy suniętym regionem Słowacji i z tego pow odu cz ęsto nazywana jest Słowac ką S yberią. Walory r egionu to cz yste powietr ze, z drowe śr odowisko naturalne, zachwycająca pr zyroda oraz mnóstw o zabytków histor ycznych. Odwiedz ającym O rawa oferuje szerokie możliwości uprawiania turystyki pieszej i r owerowej, agroturystyki, jaz dy konnej, wspinaczki, sportów wodnych, wędkarstwa i myślistwa oraz spł yw r zeką na tratwach. A zimą można tu uprawiać nar ciarstwo zjaz dowe, bie- SŁOWACJA EURO, PIERWSZYM KRAJEM Z EUROPY WSCHODNIEJ. STANIE SIĘ 16. CZŁONKIEM STREFY gowe i tour owe. N ajwiększą atrakcją tur ystyczną r egionu jest majestat yczny Zamek Orawski , dostępny dla zwiedzających, który dominuje nad okolicą, dumnie prezentując się na ponadstumetrowej wapiennej turni. W nie wielkiej od ległości od z amku (0,8 km), w miejscowości Oravský Podzámok, na miłośników białego szaleństwa czeka Skipark RACIBOR (www.racibor.sk), kameralny ośr odek z doskonałymi war unkami do uprawiania nar ciarstwa z całą rodziną. Słowniczek: kontakt Dobrý deň/Dobrý večer ____________________Dzień dobry/Dobry wieczór Dovidenia _____________________________ Do widzenia Ahoj, Čau ______________________________Cześć Ďakujem _______________________________Dziękuję Nech sa páči ____________________________Proszę bardzo Ľutujem________________________________Przykro mi Prepáčte _______________________________Przepraszam Koľko stojí? _____________________________Ile kosztuje? Kde je...? _______________________________Gdzie jest...? Kde môžem nájsť...? _______________________Gdzie mogę znaleźć...? Počkajte prosím __________________________Proszę zaczekać Koľko je hodín? __________________________ Która godzina? Môžete mi ukázať cestu na mape? ___________ Czy możesz mi pokazać drogę na mapie? Zapraszamy na narty do Orawskiego Podzamku pensjonat Racibor anie dośnież ski serwis i wypożyczalnia sprzętu 4-osobowy wyc iąg krzesełkowy 7 km tras www.racibor.sk tel. +421 43 582 3353 ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Žilinský samosprávny kraj 12 REGIONKYSUCE Przejazd zabytkową kolejką po trasie będącej częścią dawnej kysucko-orawskiej kolei wąskotorowej Kysuce to kraina zielony ch lasów, górskich str umyków i maleńkich wiosek, wciśnięta w zakątek między polską i cz eską granic ą. Region sł ynie z wielu powieści i legend. Tu ur odził się znakomity słowac ki aktor Joz ef Kr óner. Bogactw o lasów, zwier zyny i smaczny ch ow oców leśny ch, drewniane domki na zielony ch polanach, małe poletka i bezkr esne gór y, połącz one dr ogami, które do dzisiaj tętnią podkowami furmańskich zaprzęgów – to wszystko decyduje o atrakcyjności tego obsz aru, sz czycącego się bogat ymi tradycjami kulturowymi i autent ycznym folklorem. W przeszłości region słynął z dr uciarstwa, które osiągnęło tu bardzo wysoki poziom artystyczny. Słowniczek: problem prvá pomoc ___________ pogotowie ratunkowe Zavolajte políciu! _______ Proszę wezwać policję! Zavolajte lekára! _______ Proszę wezwać lekarza! Zavolajte sanitku! ______ Proszę wezwać karetkę pogotowia! nemocnica ____________ szpital liek __________________ lek Zablúdil som __________ Zbłądziłem V tom účte je asi chyba __ Chyba w tym rachunku jest błąd zzzÝfkdwdf|uloryndÝvn f|uloryndĀsrvwÝvn KULINARIA PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 13 HALUŠKY fot. Shutterstock NARODOWA POTRAWA SŁOWACJI Halušky są jedny m z najbar dziej znany ch słowackich dań. Trudno sobie wy obrazić bez nich kulturę Orawy, Liptowa i okolic. Są traktowane jako nar odowe danie Słowacji, a jednocz eśnie są bardzo łatwe do wykonania. Do przygotowania haluszek potrzebne są bardzo pr oste sur owce: ziemniaki, mąka i jajka. Starte ziemniaki miesz a się z mąką i jajkami – w ten sposób uz yskuje się półpł ynne ciasto , które w rzuca się do w rzątku mał ymi por cjami. Można do tej cz ynności wykorzystać drewnianą deseczkę do krojenia, na której kładzie się ciasto i za pomocą łyżki zrzuca się z jej kraw ędzi małe kawałki ciasta o nier egularnym kształcie do naczynia z wrzącą wodą. Halušky można jeść z kiszoną kapustą, kwaśną śmietaną i twar ogiem, z makiem, jednak najpopularniejsze są bryndzové halušky , podawane z bryndzą, która nadaje im wyjątkowy smak, posypane skwarkami i szczypiorkiem, udekorowane koprem. Do takiej potrawy cz ęsto ser wuje się szklankę kwaśnego mleka. Bryndzové halušky Słowniczek: jedzenie potraviny ________ sklep spożywczy večierka _________ sklep nocny raňajky __________śniadanie večera __________ kolacja 1 A 2 čaj _____________ herbata hranolky _________frytki Dobrú chuť! ______ Smacznego! džús ____________ sok 3 pivo ____________ piwo polievka _________ zupa vyprážaný syr _____smażony ser knedliky _________ knedle 4 5 Z WIZYTĄ W SCHRONISKU 6 SPRZĘT WSPINACZKOWY PIERWSZE KROKI : na trasie B PARKOUR AKTYWNY WYPOCZYNEK D BIEG PRZEZ MIEJSKĄ DŻUNGLĘ C NURKOWANIE PARALOTNIE 14 ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 REGION LIPTOV Drewniane chaty kryte strzechą w zabytkowej wsi Wilkoliniec, wpisanej na listę dziedzictwa kulturalnego UNESCO Tu znajdują się jedne z najbardziej malowniczych naturalnych krajobraz ów w c ałej Słowacji. Jeśli lubisz piesz e w ędrówki, to Liptow jest właśnie miejscem d la ciebie . Znajdziesz tu wsz ystko: od spokojny ch spacer ów w poszukiwaniu cisz y po najbar dziej wy magające wy sokogórskie trasy pr zebiegające gr zbietami gór. Z a bogactw em przyrodniczym nie pozostają w tyle zabytki kulturalno-historyczne. Cały region jest wy jątkowo bogaty w zabytkowe budowle z różnych okresów historii, np. dworki szlacheckie. Najstarsze zabytki histor yczne to r uiny śr edniowiecznych z amków. W wielu wioskach można spotkać z abytki architektury ludow ej, np . w e wsi Wilkoliniec (Vlkolínec) obok miasta Ružomberok (która została wpisana na listę dziedzictwa kulturalnego Unesco) oraz w Muz eum Naturalnym w P ribylinie. Unikalny dr ewniany kościół w Ś więtym Krzyżu jest jedną z największ ych dr ewnianych budowli w Europie. Słowniczek: fałszywi przyjaciele* počut’ _______________ słyszeć jahoda _______________ truskawka bezcenny _____________ bezwartościowy čerstvy _______________ świeży listopad ______________ opadanie liści (poetycko) nekonečny ____________ nieskończony, bezkresny, bezmierny, bez granic zimný ________________ zimowy mesto ________________miasto miesto _______________ miejsce droga ________________narkotyk cesta ________________ droga * Tym terminem określa się sło wa w języku obcym, kt óre są podobne do słó w w naszym język u, ale znaczą coś innego. Uwaga! Polscy turyści powinni unikać słowa „szukać“, gdyż jest ono podobne do słowackiego nieprzyzwoitego słowa określającego stosunek płciowy. ŽILINSKÝ KRAJ 15 fot. Shutterstock PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 REGIONTURIEC Turiec, otoczony wieńcem gór Wielkiej i Małej Fatry, ze względu na sw oją malowniczość bywa nazywany „turcianskim ogr ódkiem”. Jego stolicą jest Martin, miasto o bogatej histor ii, będące centrum kulturalnym regionu. Doliny Blatnicka, Gaderska i Necpalska oferują różnorodne trasy turystyczne i rowerowe, a Jasenská i Valčianska Dolina oraz Martinské Hole – możliwości spę- dzania wolnego czasu na nartach. Po trudach turystycznych wędrówek cz y całodziennej jeź dzie na nar tach cz y r owerze najlepsz ym balsamem dla zmęcz onego tur ysty są źr ódła termalne . W mieście Turčianske Teplice można skorzystać z ich dobroczynnych właściwości i nabrać energii do dalszych eksploracji tego pięknego r egionu Słowacji. Martinské Hole: panorama www.jasenskadolina.sk 12 km 7 wyciągów narciarskich Oświetlenie stoku Snowtubing 4-krzesełkowa k łk kolejka linowa na południe ł d i od Martina b bezpłatny ł parking ŽILINSKÝ KRAJ PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Žilinský samosprávny kraj 16 OD NOWEGO ROKU SŁOWACJA REGION EURO, PIERWSZYM KRAJEM Z EUROPY WSCHODNIEJ. STANIE SIĘ 16. CZŁONKIEM STREFY HORNÉ POVAŽIE Zamek Strečno nad rzeką Vah Cały region ma głównie górski charakter , a ponadto może się poszczycić bogactwem lasów, zabytków kulturalno-histor ycznych i źr ódeł termalnych. To tutaj, jak głosi legenda, w wiosce Terchová, urodził się Juraj Janosik. Na obszarze tego regionu mieści się stolica żylińskiego kraju – Žilina. Pod zaborem węgierskim była ona pierwszym słowac kim miastem, któr e miało sw oich przedstawicieli w radzie miasta. Z abytkowym klejnotem kulturalnym regionu jest zamek Strečno, do któr ego można dopł ynąć na tratwach najdłuższą słowac ką r zeką – r zeką Vah ( Wag). W Dolinie Rajeckej znajduje się uzdrowisko Rajecké Teplice, w któr ym, dzięki źr ódłom w ody termalnej, można nabrać sił. O kolica ofer uje również ścieżki turystyczne i rowerowe. Ważne numery telefonów Zintegrowany system ratunkowy 112 Policja 158 Straż miejska (Mestská polícía – cała Słowacja) 159 Pogotowie ratunkowe 155 lub 16 155 Straż pożarna 150 Pomoc drogowa (ASA Slovakia) 18 124 Informacja o numerach telefonów na terenie całej Słowacji 1181 Górskie pogotowie ratunkowe HZS (Horská záchranná služba) do wezwań z telefonów komórkowych 622 (płatne z sieci Orange) i 18300 (bezpłatne z sieci Eurotel) Bezpłatne (na koszt abonenta) połączenie do Polski (PolandDirect) 0800 00 48 00 Numer kierunkowy na Słowację z Polski 00 421 Numer kierunkowy ze Słowacji do Polski 00 48 Numer kierunkowy do Bratysławy z terenu całej Słowacji 02 18 TATRY PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Shutterstock BĘDĄC W ZAKOPANEM, WARTO PRZEJECHAĆ PRZEZ ŁYSĄ POLANĘ, ABY ZOBACZYĆ, JAKIE SĄ TATRY Z TEJ DRUGIEJ STRONY. SŁOWACKIETATRY fot. SACR Wysokie Tatry od słowackiej strony Słowackie Wysokie Tatry ofer ują nam panoramę składającą się z takich szczytów, jak: Gerlach, Krywań (nar odowy sz czyt Słowacji), Ry sy cz y Łomnica, głębokie doliny lodow cowe (doliny Mięguszowiecka, Wielka i Mała Zimna), moreny i stawy (Sz czyrbskie i S kalne P leso). W okolic y znajdują się z abytkowe miejscowości (Kieżmark, Spiska Sobota, Poprad) i centra turystyczne (Stary Smokowiec, Szczyrbskie Pleso, Tatrzańska Łomnica, Zdziar) z możliwością zakwaterowania. Zimowe ograniczenia fot. SACR Wielbicielom w ędrówek górskich pr zypomiOznakowanie namy, ż e w sez onie zimowy m wsz ystkie szlatras dla ki wy sokogórskie powy żej schr onisk górskich niepełnosprawnych w słowackich Tatrach są zamknięte dla turystów. Szlaki wy sokogórskie z amykane są na Słowacji Tatry bez barier sezonowo od r oku 1980 z e względu na ochr onę – droga na Hrebienok przyrody i bezpieczeństwo turystów. W okr esie zimowy m tur ystom udostępnione są szlaki pr owadzące do wsz ystkich schr onisk wysokogórskich oprócz Chaty pod Rysami, która znajduje się na wy sokości 2250 m n.p .m. W sumie w okresie od 1 listopada 2008 .rdo 15 czerwca 2009 r. w Tatrzańskim Parku Narodowym i Pie- nińskim Parku Narodowym na Słowacji do dy spozycji tur ystów poz ostaje około 600 km szlaków górskich z całkowitej liczby 746 km. O zamknięciu szlaków informują tablice informacyjne. Z a niepr zestrzeganie pr zepisów gr ozi kara do 2000 SKK (66 euro) – około 230 PLN. Tatry także dla niepełnosprawnych Dodatkowo w sez onie zimowy m, jeż eli nie ma duż ej pokr ywy śnieżnej, otwar tych jest 8 szlaków dla osób niepełnosprawnych (łącznie ponad 31 km tras). Szlaki te są również idealne do spacerów z małymi dziećmi. Chodzi o następujące trasy tur ystyczne: na Popradskie Pleso, na H rebienok (Siodełko), do Bobrowieckiej i Cichej Doliny w Z achodnich Tatrach, na Zv erovkę, pr zez Roháčską Dolinę do Ťatliakovej Chaty, do Doliny Białej Wody i Jaworowej Doliny w Tatrach Bielskich i w P rzełomie Dunajca. Budowa nowych szlaków kosztowała około 200 tys. PLN (ok. 60 tys. euro). Szlaki tur ystyczne d la niepełnosprawny ch oznakowane są piktogramem – w ózkiem inwalidzkim. P rojekt r ealizowany jest pod hasłem „Tatry bez barier”. 'WARANTUJEMY 0ASTWU¾NIEG OODD !KTUALNO¾CI !KTUALNO¾CI 2ESTAURACJASAMOOBSUGOWAWDOLNEJCZ¾CISTACJIWYCIgGU KRZESEKOWEGOBUFET(NIEZDOWSTACJIWYJ¾CIOWEJ ZZPRZEPIKNYMWIDOKIEMZTARASUNAÃDIARSKgVIDL PRZEPIKNYMWIDOKIEMZTARASUNAÃDIARSKgVIDL P ARKINGN NA SSAMOCHODvW G G WIAZDKIZZNAKJJAKO¾CI PARKINGNASAMOCHODvWGWIAZDKIZNAKJAKO¾CI WWWSKIBACHLEDOVASK DORO¾LIGODZINYW%52ZPODATKIEM6!4 R U %%UR TATRY PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Shutterstock 20 OKOLICE Bogactwo tatrzańskiej natury U stóp Tatr: Poprad POPRADU Poprad to największ a podtatr zańska miejscowość po słowac kiej str onie, centr um administracyjne regionu. W mieście znajdują się liczne obiekty kulturalne , hotele , r estauracje, obiekt y sportowe. Poprad ma świetne połączenia komunikacyjne z miejscow ościami podtatr zańskimi, może zatem stanowić bazę wypadową w Wysokie Tatry. Niedaleko stąd także do Słowackiego Raju i Niskich Tatr. W promieniu 50 kilometrów od Popradu znajdują się czter y parki narodowe – każ dy o inny m charakterze – oraz liczne źródła termalne i mineralne, a także jaskinie. Ekologiczny przykład dla świata fot. www.poprad.sk Te wspaniałe war unki naturalne i olbr zymie zasoby naturalnej, bogatej w minerał y w ody geotermalnej z adecydowały o powstaniu A quaCity – najbardziej ekologicznego ośr odka wypoczynkowego na świecie . Do ogr zewania wykor zystywana jest energia geotermalna uzupełniana przez energię słoneczną, uzyskiwaną z pr omieni słonecznych w olbr zymich, szklany ch fasadach z bateriami słonecznymi, umieszczonymi na z ewnątrz centrum basenowego Blue Sapphire. Przykład AquaCity dowodzi, ż e możliwe jest stworzenie ośrodka wypoczynkowego, w którym oferowane są luksusow e usługi o wy sokiej jakości, w pr zystępnych cenach, pr zy jednocz esnym ograniczaniu wpływu inwestycji na środowisko. W ciągu niecałych pięciu lat AquaCity stało się znane na całym świecie ze względu na nowatorskie podejście do turystyki ekologicznej. Obecnie ośrodek odwiedz a co r oku około miliona gości. Każdego dnia ogranicz ana jest emisja związków węgla do atmosfery przekraczająca 27 ton. Åçßß×äÓÞÞë×Óä ¸Ä·· ÇÅ ´ » ½ Å »ÆËÂÁÂij¶ · · Ä ¸ ³Ľ ³ ³ÃÇ ¾ÁÈQµººÁÅÅÆ- ³µ ÄË ³ÃÇ Á½·Æ³Æ Å ÈË Æ ºÁÆ· Ç·Å ÂÄ· ·¾¹ Æ Á º ¸ÁÄ ééé ÓãçÓÕÛæë åÝ Otwarte baseny termalne, rury, atrakcje wodne Witalny świat: sauny, jakuzi, solarium, śnie¿ny raj... Blue Sapphire: Nowe kryte baseny termalne z natryskami masuj¹cymi, chromoterapia Blue Diamond: ekskluzywne termalne baseny z natryskami masuj¹cymi i bary Hotele Mountain View**** Seasons*** Centrum Kongresowe Kryty basen p³ywacki (50 m), kryty basen dla dzieci, sauny parowe Krioterapia: zabieg maj¹cy na celu wzmocniæ zdrowie i kondycjê Restauracja High Tatras Lobby bar, Café bar Vital bar, Fast food, The Hollywood Suite&Cocktail bar Info: +421 52 7851 111 Hotel: +421 52 7851 222 GPS: N 49.06071xE 20.30784 [email protected] www.aquacity.sk 22 BOJNICE PRZYSTANEK SŁOWACJA NR 1/09 fot. Shutterstock JEDNYM Z NAJPIĘKNIEJSZYCH MIAST NA SŁOWACJI SĄ 5-TYSIĘCZNE BOJNICE, LEŻĄCE W POŁUDNIOWO-ZACHODNIEJ CZĘŚCI KRAJU, A ICH GŁÓWNĄ ATRAKCJĄ JEST ROMANTYCZNY ZAMEK. POCZUJ SIĘ JAK NAD LOARA Bojnice – romantyczny zamek w stylu grodzkiej architektury francuskiej Motyw wieżyczki w przyzamkowym ogrodzie Zamek Bojnice jest narodowym zabytkiem kultury oraz siedzibą muzeum. Należy do najstarszych i najpiękniejszych zamków na Słowacji i jest często odwiedzany przez turystów z całego świata. Od drewnianego grodu do bajkowego zamku Bojnice były królewskim majątkiem, przekazywanym w dziedziczne użytkowanie oddanym królowi wielmożom. Pierwotnie był to gród drewniany, odbudowany później z kamienia. Każdy z właścicieli pr zebudowywał gr ód w st ylu sw ojej dob y. Ostatnim szlachec kim właścicielem z amku b ył hrabia Ján Pálffy, wielki miłośnik sztuki i zbieracz staroci, który w latach 1889-1910 dokonał pr zebudowy grodu w stylu neogotyckim, wzorując się na zamkach w dolinie Loary we Francji. Przebudowa zmieniła gród w przepiękny zamek. Dlaczego warto odwiedzić bojnicki zamek? Ważnymi cz ęściami z amku są: hrabiowskie mieszkanie z e Złotą S alą, tzw. Ś rodkowy Gr ód z Salą Marmurową i Salą Rycerską, kaplica, grobowiec rodziny Palffich i pieczara pod zamkiem. Do zwiedzania udostępnionych jest 20 sal i pomieszczeń ur ządzonych w histor ycznym st ylu, zdobionych cennymi dziełami sztuki. fot. Shutterstock Ulubioną atrakcją tur ystów jest zwiedz anie nocne. Przewodnik i klucznik ubrani w stroje historyczne, światło świec, nastrojowa muzyka, degustacja wina w Złotej Sali – wszystko to tworzy tajemniczą atmosferę. A kulminacją pr zeżyć jest spotkanie z Cz arną Damą, Białą Panią Zamkową oraz ze straszydłami i duchami. Okazji do świętowania ci u nas dostatek Zamek tętni ż yciem pr zez c ały r ok. Odb ywają się tu okolicznościowe imprezy, takie jak: tydzień walentynkowy, festiwal duchów i straszydeł, bojnickie lato kulturalne , dni r ycerskie, szlachec kie Boże Narodzenie cz y Trzech Króli. Szczególnie uroczysty nastr ój towar zyszy zwiedz ającym z amek podcz as Ś wiąt Boż ego N arodzenia: każ dą salę zdobi wtedy przepięknie udekorowana choinka, z amek wy pełniony jest dźwiękami kolęd, a turyści mogą się spotkać ze Św. Mikołajem oraz z innymi postaciami biblijnymi. A co oprócz zamku? Bojnice są takż e znany m uz drowiskiem, w którym lecz y się chor oby układu ner wowego i narządów r uchu. O bok z amku znajdują się ogr ód zoologiczny oraz kompleks basenów termalnych, gdzie można zr egenerować sił y i spędzić miłe chwile na beztroskim leniuchowaniu.
