praktyka pedagogiczna w chórze dzieciecym

Kod przedmiotu
EM1-36
Nazwa przedmiotu
Praktyka pedagogiczna w chórze dziecięcym
Kierunek
Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej
Specjalność
Prowadzenie zespołów wokalnych i instrumentalnych
Muzyka kościelna
Typ studiów
Studia stacjonarne
Wymagania wstępne
Sprecyzowane w Informatorze dla kandydatów na I rok studiów.
Wymagania końcowe
Prowadzenie próby z chórem dziecięcym
Cele przedmiotu
 opanowanie przez studenta podstawowych metod pracy z dziecięcymi zespołami
chóralnymi i uwrażliwienie na brzmienie oraz specyfikę głosu dziecięcego
 osiągnięcie przez studenta umiejętności potrzebnych do tworzenia i realizowania
własnych koncepcji zajęć z dziecięcym zespołem
 przygotowanie do publicznych występów
 poszerzanie wiedzy z zakresu literatury przedmiotu i dziecięcej literatury chóralnej
 przygotowanie studenta do podjęcia studiów drugiego stopnia
Treści programowe nauczania
 metody pracy z chórem dziecięcym
 propozycje ćwiczeń emisyjnych stosowanych w początkowym etapie pracy nad
głosem dziecięcym
 przykłady ćwiczeń emisyjnych usprawniających zdolności wokalne młodego
chórzysty
 zasady poprawnego rozśpiewania chóru dziecięcego
 najczęściej popełniane błędy przez dzieci w trakcie nauki śpiewu oraz jak im
przeciwdziałać
 przykłady atrakcyjnych zabaw muzyczno-ruchowych dla dzieci i młodzieży
 przykłady wprowadzania wielogłosowości
 przykłady kanonów 2-4-głosowych
 przykłady i sposoby interpretacji utworów 1-3-głosowych
 możliwości ustawienia wielogłosowego chóru dziecięcego; zasady przydziału do
danego głosu
 przykłady dziecięcej literatury chóralnej
 sposoby zapoznawania dzieci z odczytywaniem ruchów dyrygenta
 postawa dyrygenta podczas zajęć i koncertów, umiejętność radzenia sobie ze stresem
Zamierzone efekty kształcenia
Po ukończeniu rocznego cyklu nauczania przedmiotu Praktyka pedagogiczna w chórze
dziecięcym na studiach I stopnia student:
w zakresie znajomości repertuaru i materiału muzycznego:
EM_W01
posiada znajomość podstawowego repertuaru związanego z własną specjalnością
EM_W02
posiada ogólną znajomość literatury muzycznej
w zakresie zrozumienia kontekstu sztuki muzycznej:
EM _W10
rozpoznaje i definiuje wzajemne relacje zachodzące pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi
aspektami studiowania
w zakresie ekspresji artystycznej:
EM _U01
dysponuje umiejętnościami potrzebnymi do tworzenia, realizowania i wyrażania własnych
koncepcji artystycznych
w zakresie repertuaru:
EM _U03
posiada znajomość i umiejętność wykonywania reprezentatywnego repertuaru związanego z
kierunkiem studiów
EM _U04
posiada umiejętność wykorzystywania wiedzy dotyczącej podstawowych
kryteriów stylistycznych wykonywanych utworów
w zakresie interpretacji:
EM _U05
posiada podstawowe umiejętności w zakresie interpretacji utworów reprezentujących różne
style muzyczne
w zakresie pracy w zespole:
EM_U07
posiada umiejętność prowadzenia różnych formacji zespołowych
w zakresie ćwiczenia i pracy podczas prób:
EM _U08
posiada umiejętność właściwego odczytania tekstu nutowego,
zawartych w utworze idei i jego formy
EM _U09
opanował warsztat techniczny potrzebny do profesjonalnej prezentacji
muzycznej i jest świadomy problemów specyficznych dla wybranej specjalności
EM _U10
przyswoił sobie dobre nawyki dotyczące techniki i postawy, umożliwiające operowanie ciałem
w sposób (z punktu widzenia fizjologii) najbardziej wydajny i bezpieczny
EM _U11
wykazuje umiejętność samodzielnego doskonalenia warsztatu technicznego
w zakresie umiejętności werbalnych:
EM _U15
posiada umiejętność swobodnej ustnej i pisemnej wypowiedzi na temat
interpretowania, tworzenia i odtwarzania muzyki oraz na temat kwestii
dotyczących szeroko pojmowanych tematów ogólnohumanistycznych
w zakresie publicznych prezentacji:
EM _U16
przyswoił sobie formy zachowań związane z występami publicznymi
EM _U17
wykazuje umiejętność radzenia sobie z sytuacjami stresowymi wynikającymi z występów
publicznych
EM _U18
posiada umiejętność dostosowania prezentacji do specyficznych wymagań publiczności i
warunków towarzyszących wykonaniu
w zakresie pedagogiki:
EM _U20
wykazuje umiejętność praktycznego zastosowania wiedzy dotyczącej
podstawowych koncepcji pedagogicznych, dającą kwalifikacje do nauczania w zakresie swej
specjalności na poziomie podstawowym edukacji muzycznej
w zakresie niezależności:
EM _K01
wykazuje potrzebę uczenia się przez całe życie
EM _K02
posiada umiejętność samodzielnego podejmowania niezależnych prac, wykazując się
umiejętnościami zbierania, analizowania i interpretowania informacji, rozwijania idei i
formułowania krytycznej argumentacji
EM _K03
posiada wewnętrzna motywację i umiejętność organizacji własnej
i zespołowej pracy
EM _K04
realizuje własne koncepcje i działania artystyczne oparte na zróżnicowanej stylistyce,
wynikającej z wykorzystania wyobraźni, ekspresji i intuicji
w zakresie uwarunkowań psychologicznych:
EM _K05
jest zdolny do efektywnego wykorzystania wyobraźni, intuicji, emocjonalności, twórczej
postawy i samodzielnego myślenia w celu rozwiązywania problemów
EM _K06
w sposób świadomy kontroluje swoje emocje i zachowania
EM _K07
posiada umiejętność przeciwdziałania lękom i stresom, jak również sprostania warunkom
związanym z publicznymi prezentacjami
posiada umiejętność adaptowania się do nowych, zmiennych okoliczności, które mogą
występować podczas wykonywania pracy zawodowej
w zakresie krytycyzmu:
EM _K09
posiada umiejętność samooceny, jak też jest zdolny do budowania konstruktywnej krytyki w
obrębie działań muzycznych, artystycznych oraz
w obszarze szeroko pojmowanej kultury
EM _K10
jest zdolny do refleksji nad własnymi sądami i przemyśleniami na tematy
społeczne, naukowe i etyczne oraz umie je umiejscowić w obrębie własnej pracy artystycznej
w zakresie komunikacji społecznej:
EM _K11
umiejętnie komunikuje się w obrębie własnego środowiska i społeczności
EM _K13
w sposób zorganizowany podchodzi do rozwiązywania problemów dotyczących szeroko
pojętych prac projektowych, jak również własnych działań artystycznych
EM _K14
w sposób świadomy i profesjonalny umie zaprezentować własną działalność artystyczną
EM _K15
w przystępnej formie umie posługiwać się fachową terminologią z zakresu dziedziny muzyki z
zastosowaniem technologii informacyjnych
EM _K08
Metody nauczania
praktyka
Nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów uczenia się
Rok
I
Semestr
1
2
3
Punkty ECTS
Liczba godzin w
tygodniu
Rodzaj zaliczenia
Legenda
z – zaliczenie bez stopnia
s – zaliczenie ze stopniem
II
III
4
5
1
1
6
1
1
z
s
Kryteria oceny
Przy ocenianiu studenta brane są pod uwagę następujące elementy:
- umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce z zespołem, w której ocenie podlega:
o dobór właściwych metod pracy w celu pokonywania danego problemu
z zakresu zbiorowej emisji głosu lub innych
o inwencja własna studenta w tym zakresie, twórcze podejście do
realizowanych zadań
Literatura
Banach M. M., Prowadzenie emisji głosu w chórze, Wyd. UNI-DRUK S.C., Poznań (brak
roku wydania).
Bednarek J. D., Ćwiczenia wyrazistości mowy, TWP Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji,
Wrocław 2002.
Bok J., O konieczności rozśpiewywania chóru, PZChiO Warszawa 1975.
Dauksza L., Szafarska Ł., Śpiewanie na lekcjach. Kiser W., Organizacja
i kształcenie zespołów chóralnych, Wyd. PZWS, Warszawa (po 1968, brak roku wydania).
Gałęska-Tritt J., Dzieci lubią śpiewać, a my razem z nimi, Wyd. Mila, Poznań 2007.
Gałęska-Tritt J., Kształcenie głosu dziecka w śpiewie zespołowym, COMUK, Warszawa 1985.
Gałęska-Tritt J., Śpiewam solo i w zespole, AM, Poznań 2009.
Gawrońska M., Podstawy wymowy i impostacji głosu, wyd. II, Wyd. AWF, Wrocław 1997.
Górski H., Zbiór ćwiczeń z emisji głosu, PWM S.A., Kraków 2003.
Jankowski W., O nauczycielu muzyki, [w:] Zeszyt Naukowy nr 77, AM, Wrocław 2000.
Kamińska B., Kompetencje wokalne dzieci i młodzieży – ich poziom, rozwój i uwarunkowania, AMFC, Warszawa 1997.
Komorowska M., Wychowanie muzyczne w szkole podstawowej (z pamiętnika nauczycielki),
[w:] W kręgu wychowania przez sztukę pod red. I. Wojnar, WSiP, Warszawa 1976.
Krukowski S., Metodyka prowadzenia zespołów muzycznych (3 skrypty na prawach rękopisu),
opr. Urbanyi-Krasnodębska Z., AM, Wrocław 1994.
Kucińska M., Podstawy wiedzy wokalnej dla dyrygentów chóralnych i nauczycieli emisji
głosu, Wyd. Beseder, Kraków 2006.
Laprus L., Rozśpiewanie chóru, WDK, Legnica 1980.
Laprus L., Rozśpiewanie chóru z ćwiczeniami emisyjnymi, Wyd. ALEX, Dzierżoniów 1995.
Laskowska H., Muzyka młodzieżowa w środowisku społecznym ludzi młodych, WSP,
Bydgoszcz 1999.
Lasocki J. K., Chór. Poradnik dla dyrygentów, PWM, Kraków 1968.
Łastik A., Poznaj swój głos, Wyd. Studio Emka, Warszawa 2006.
Łukaszewski I., Zbiorowa emisja głosu, COMUK, Warszawa 1977.
Łukaszewski L., Pielęgnacja, kształcenie i rozwijanie głosu dziecka, Musica Sacra Edition,
Warszawa 2009.
Marchwicka E., Sielicki E., Jakie to łatwe! Czyli nowy sposób uczenia śpiewu
wielogłosowego, WSiP, Warszawa 1994.
Ordyk-Czyżewska E., Wybrane zagadnienia sztuki wokalnej, Wyd. UMCS, Lublin 2005.
Podzielny M., Podstawowe zagadnienia dotyczące pracy chóralnej z dziećmi i młodzieżą
oraz wybór ćwiczeń emisyjnych, Wyd. POLIHYMNIA , Lublin 2011.
Przychodzińska-Kaciczak M., Dziecko i muzyka, Wyd. Nasza Księgarnia, Warszawa 1981.
Rogalski E., Społeczno-wychowawcza rola chóru szkolnego, WSP, Bydgoszcz 1980.
Rola nauczyciela – dyrygenta w kształtowaniu poziomu artystycznego chóru, Rogalski E. red.,
WSP, Bydgoszcz 1994.
Schäfer K., Typische Fehler in der Chorleitung. 50 Grunde weshalb es im Chor oft nicht
klappt [tłum. Kubilas A. i Podzielny M., Typowe błędy w prowadzeniu chóru. 50 powodów,
dlaczego nam w chórze coś nie wychodzi], Regensburg 2006.
Sobierajska H., Uczymy się śpiewać, PZWS, Warszawa 1972.
Soja Z., Przewodnik dla prowadzącego chór w szkole podstawowej, WSiP, Warszawa 1976.
Stankowska K., Chór w szkole. Poradnik metodyczno-repertuarowy, WSiP, Warszawa 1988.
Strzałkowska M., Gimnastyka dla języka, Media Rodzina, Poznań 2004.
Suchanek A., Kształcenie głosu dzieci i młodzieży w świetle badań naukowych i doświadczeń
pedagogicznych, [w:] Powszechne kształcenie głosu jako problem pedagogiczny [prace
naukowe Uniwersytetu Śląskiego nr 1432], Wyd. UŚ, Katowice 1994.
Szaliński A., Muzykowanie zespołowe, Wyd. CPARA, Warszawa 1970.
Śliwińska-Kowalska M. red., Głos narzędziem pracy. Poradnik dla nauczycieli, Instytut
Medycyny Pracy, Łódź 1999.
Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie, Wyd. UNIVERSITAS, Kraków 2003.
Toczyska B., Łamańce z dedykacją czyli makaka ma Kama, Wyd. Podkowa, Gdańsk 1998.
Walczak-Deleżyńska M., „Aby język giętki …”, Wyd. II, PWST, Wrocław 2004.
Wiechowicz S., Podstawowe uwagi dla dyrygentów chórowych, PWM, Kraków 1951.
Zabłocki J., O prowadzeniu chóru, Warszawa 1978.
Zielińska H., Kształcenie głosu, Wyd. III, Wyd. POLIHYMNIA, Lublin 2002.
Artykuły
Kolasa-Hladiková M., Rozwijanie muzykalności u dzieci, „Twoja Muza” 2010 nr 2 (39), s. 8687.
Stuligrosz S., Kształcenie chóralnego zespołu chłopięcego, „Życie Śpiewacze” 1968 nr 3,
s. 7-11.
Literatura dla chórów dziecięcych – propozycje repertuarowe (do wyboru)
Muzyka świecka:






























Bloch A., Piosenki dla dzieci na głos i fortepian, PWM 1986.
Behr S., Piosenki dla dzieci na głos z fortepianem, Wyd. Muz. Agencji Autorskiej 1980.
Drobner M., Śpiewający zwierzyniec. Pieśni dla dzieci na 1 lub 2 głosy z towarzyszeniem
fortepianu, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” 1947.
Dziewulska M., Piosenki kurpiowskie dla dzieci na chór z fortepianem, PWM 1952.
Dziewulska M., Piosenki ludowe na dwu- i trzygłosowy chór dziecięcy, PWM 1956.
Fotek J., Wariacje na zadany temat, PWM 1971.
Gałęska-Tritt J. (wybór utworów), Koło mego ogródeczka, COMUK 1990.
Gummesson T., Miał raz tata grata fiata, WSiP, Warszawa 1989.
H.[eising] R. opr., 75 kanonów szkolnych, Zarząd Główny Polskich Zespołów
Śpiewaczych i Instrumentalnych, Warszawa [s.a.].
Hundziak A., Do-Re-Mi na głos (chór dziecięcy) lub flety proste, fortepian i dziecięce
instrumenty perkusyjne, PWM 1979.
Kaczurbina M., Ludwikiewiczowa A., Miklaszewski L. (redakcja), Płynie rzeczka, płynie i
inne piosenki dla dzieci na głos i fortepian, PWM 1988.
Komada W., Kanony, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Zielona Góra 1997.
Korzyński A., Piosenki z filmu „Akademia Pana Kleksa”, Wydawca Marcus 1995.
Koszewski A., Zaklęcia. 10 utworów na dwu- i trzygłosowy chór dziecięcy lub żeński, PWM
1983.
Kulikowski W., 100 Kanonów 2-, 3-, i 4-głosowych różnych kompozytorów, PWM,
Kraków 1951.
Lutosławski W., Piosenki dziecinne na głos i fortepian [Taniec, Rok i bieda, Kotek, Idzie
Grześ, Rzeczka, Ptasie plotki], PWM 1948, 1974.
Lutosławski W., Srebrna szybka i inne piosenki dla dzieci na głos i fortepian [Piosenka o
złotym listku, Majowa nocka, Pióreczko, Muszelka, Wianki, Pożegnanie wakacji, Wróbelek,
Srebrna szybka], PWM 1986.
Lutosławski W., Wiosna. 4 pieśni dziecięce na głos i orkiestrę kameralną, PWM 1996.
Maierhofer L., Sing&Swing – Das Chorbuch, Helbling, Rum/INNsbruck, Esslingen
1996/2005.
Mayzner T., Rok w piosence na głos z fortepianem, PWM 1969.
Medal z czekolady. 20 piosenek dla dzieci na głos z fortepianem, Wyd. Muz. Agencji
Autorskiej 1982.
Music Book. Federatio Internationalis Pueri Cantores (materiały nutowe XXXIV
Międzynarodowego Kongresu Pueri Cantores), ks. Zając A. (red.), Polska Federacja
Pueri Cantores, Kraków 2007.
Muzyka dla klas IV-VIII. Podręcznik repertuarowy, Wyd. ALEX 1993.
Noskowski Z., Konopnicka M., Śpiewnik dla dzieci [wydany w 1958 jako „Cztery pory
roku”], PWM [wielokrotnie wznawiany].
Pfeiffer I., Bajki do słów Jana brzechwy na trzy- i czterogłosowy chór dziecięcy lub żeński,
PWM 1970.
Pfeiffer I., Przedszkolaki śpiewają. Piosenki na głos z fortepian, PWM 1978.
Pfeiffer I., Śpiewajmy razem – piosenki i kanony na dwa i trzy głosy dziecięce lub żeńskie
a cappella, PWM 1978.
Pleń-Weberowa Z., Śpiewajmy – pieśni patriotyczne, ludowe i inne, PWM 1955.
Polskie kanony szkolne, zebrała Baranowska-Borowa J., Gebethner i Wolff,
Warszawa 1930.
Powroźniak J. opr., Płynie pieśń nasza. Śpiewnik towarzyski na 3 głosy równe, PWM 1967.











Prosnak J., Siedem wieków pieśni polskiej. Śpiewnik dla młodzieży z komentarzem
historycznym, WSiP 1979.
Rudziński W., Karaszewski S., Dzieńdobrynki i dobranocki. Piosenki dla dzieci, WSiP 1991.
Rudziński W., Karaszewski S., Dzięcioł i sosna. Piosenki dla dzieci, WSiP 1983.
Sołtysik W. (zebrał i opracował), Już gwiazdy lśnią… Najpiękniejsze kołysanki, WSiP 1997.
Sołtysik W., Kanony. Antologia, WSiP, Warszawa 1998.
Sołtysik W., Przysłowia w kanonach, Triangiel, Warszawa 2004.
Stankowska K., Chór w szkole. Poradnik metodyczno-repertuarowy, WSiP 1988.
Śpiewnik dla chórów licealnych, pod red. S. Wasiaka, Państwowe Zakłady Wyd. Szkolnych,
W-wa 1954.
Świder J., Kanonade. Neun 3-4 stimmige Kanonen und Klavier.
Twardowski R., Kotek i smok. 7 piosenek dla dzieci na głos i fortepian, Wyd. Muz. Agencji
Autorskiej 1987.
Wacholc M. (zebrała), Zaśpiewajmy! Pieśni dla chórów szkolnych na głosy równe, WSiP
1986.
Muzyka sakralna:



Gomółka M., opr. Sołtysik W., 24 psalmy na chór chłopięcy a cappella, Triangiel 1994.
Kądziela W. opr., Gaudeamus. Łaciński śpiewnik mszalny, Michalineum 2005.
Pfeiffer I., Do Ciebie Boże. Msze, pieśni sakralne i piosenki o tematyce religijnej dla dzieci
w wieku szkolnym i przedszkolnym, Imprimatur K. M. Kraków 1978.
KOLĘDY




Garścia J., Kolędy i piosenki do „Historii żółtej ciżemki” Antoniny Domańskiej na głos i
fortepian op. 80, PWM 2000.
Głowacki S., Kolędy polskie na 3 głosy równe i mieszane, W-wa 1974.
Lutosławski W., 20 kolęd na głos i fortepian, PWM 1997.
Mazur M. Ł. i Sołtysik W., 12 kolęd na głosy równe, Triangiel 1991
 Pałłasz E., Gwiazda niebieska. 11 pastorałek na głos z fortepianem, PWM 1976
 Sołtysik W., Mazur M. Ł., Kolędy dla chórów szkolnych, WSiP 1999.
Język wykładowy
polski, angielski
Prowadzący
ad. dr Małgorzata Podzielny