Dopuszczalność umownego skrócenia okresu wypowiedzenia

Wrocław, 04.07.2014 r.
NEWSLETTER Nr 21/2014/Legal1
DOPUSZCZALNOŚĆ UMOWNEGO SKRÓCENIA OKRESU
WYPOWIEDZENIA
W dniu 26.03.2014 r. Sąd Najwyższy (dalej: SN) wydał bardzo istotny dla pracodawców wyrok
w sprawie o sygn. akt II PK 175/13.
W rozpatrywanej przez SN sprawie pracownik wniósł pozew o ustalenie, że obowiązuje go
miesięczny okres wypowiedzenia, zgodnie z klauzulą zawieraną w kolejnych umowach o pracę.
Istotnie, pracownik ten był zatrudniony u pozwanego pracodawcy od dnia 01.02.2007 r. na podstawie
umowy o pracę; pierwsza umowa zawarta została na czas określony, a następna na czas nieokreślony,
przy czym obie umowy zawierały klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia za miesięcznym
wypowiedzeniem. W dniu 27.07.2012 r. (tj. po upływie 5 lat i 6 miesięcy od rozpoczęcia zatrudnienia
u tego pracodawcy) pracownik złożył pismo rozwiązujące umowę o pracę z zachowaniem
miesięcznego okresu wypowiedzenia, który upłynął 31.08.2012 r. Pracodawca przyjął pismo,
informując jednakże pracownika, że obowiązuje go 3-miesięczny okres wypowiedzenia. Zgodnie
bowiem z art. 36 § 1 Kodeksu pracy (dalej: KP), okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas
nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi, jeżeli pracownik
był zatrudniony co najmniej 3 lata - 3 miesiące.
Zdaniem SN, przepis art. 36 § 1 KP może być zmieniany na korzyść pracownika umową stron.
Możliwość taką należy dopuścić także w razie skrócenia okresu wypowiedzenia, które może zostać
dokonane w przyszłości przez pracownika. Warunkiem ważności takiego postanowienia umownego
jest jego korzystność dla pracownika, co wynika z art. 18 § 1 KP. Natomiast nieważne byłyby
postanowienia umowne przewidujące krótszy okres wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę
(art. 18 § 2 KP) – bowiem niewątpliwie pogarszałyby one sytuację pracownika. SN wskazał także, że
korzystność postanowienia umowy powinna być oceniona na chwilę zawarcia umowy, a nie na chwilę
dokonania wypowiedzenia. Ocena ta powinna w miarę możliwości zobiektywizowana. Powinna
jednak uwzględniać okoliczności faktyczne każdej sprawy. Nie powinno ulegać wątpliwości, zdaniem
SN, że dokonanie wypowiedzenia przez pracownika z krótszym okresem wypowiedzenia jest dla
niego, z reguły, korzystne. W ocenie postanowień umownych konieczne jest również uwzględnienie
woli pracownika, który może mieć interes w wyrażeniu zgody na pozornie niekorzystne dlań
rozwiązania. Istotne może się więc okazać nawet subiektywne przekonanie o korzystności
postanowienia umownego.
1
Niniejszy Newsletter nie stanowi porady prawnej ani podatkowej.
Wskazania wymaga, że omówiony pogląd SN wpisuje się w linię orzeczniczą zapoczątkowaną
wcześniejszymi wyrokami2, w których SN przyjmował, że przepisy regulujące długość okresów
wypowiedzenia mają tzw. charakter jednostronnie bezwzględnie obowiązujący – co pozwala na
modyfikowanie długości okresu wypowiedzenia przez strony, pod warunkiem, że będzie to korzystne
dla pracownika.
W razie dalszych pytań pozostajemy do Państwa dyspozycji.
2
Np. wyrok z dnia 02.02.2003 r., sygn. akt I PK 416/02, OSNP 2004 Nr 19, poz. 328; wyrok SN z dnia
16.11.2004 r., sygn. akt I PK 36/04, OSNP 2005 Nr 12, poz. 176.
2