Diagnoza funkcjonowani komunikacji miejskiej w Krakowie

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej
Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej
DIAGNOZA FUNKCJONOWANIA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W KRAKOWIE
POŁĄCZENIE RUCZAJU Z INNYMI CZĘŚCIAMI MIASTA
Anna Siatka
Bartosz Smekal
Maria Wnęk
Kraków 2014
Spis treści
Wstęp
3
1. Wprowadzenie zmian w komunikacji miejskiej na Ruczaju
4
2. Linia 114
6
3. Research prasowy
7
4. Badanie opinii pasażerów
10
5. Strategia komunikacyjna
14
Podsumowanie
16
2
Wstęp
Celem naszego projektu jest zbadanie funkcjonowania komunikacji miejskiej
w Krakowie – połączenie Osiedla Ruczaj z resztą miasta, a także podjęcie kroków
mających na celu jej poprawę. Ten temat jest nam niezwykle bliski, gdyż jako
studenci Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej pokonujemy tę trasę kilka
razy w tygodniu. Ponadto, z przeprowadzonych badań wiemy, że inni użytkownicy tej
trasy wyrażają duże niezadowolenie po zmianach komunikacji wprowadzonych
w 2012 i 2013 roku (na początku skrócenie trasy, a potem usunięcie kilku autobusów
z Ruczaju). Dużym problemem jest brak bezpośredniego połączenia z niektórymi
częściami miasta. Ruczaj, jako w przyszłości największy Kampus UJ, będzie
potrzebował większej ilości połączeń z innymi częściami miasta. Będzie to korzyść
zarówno dla studentów, mieszkańców, pracowników jak i pracodawców. W celu
zdiagnozowania
problemu,
przeprowadziliśmy
ankiety
wśród
użytkowników
komunikacji miejskiej na Ruczaju (skupiliśmy się na studentach Kampusu UJ),
zrobiliśmy
research
prasowy
(„Dziennik
Polski”
i
„Gazeta
Wyborcza”),
skonsultowaliśmy się z Przewodniczącym Komisji Infrastruktury w Dzielnicy VIII,
a także z przedstawicielami Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu.
Projekt Badanie funkcjonowania Komunikacji Miejskiej w Krakowie – połączenie
Ruczaju z innymi częściami miasta powstał w ramach zajęć Zarządzanie informacją
polityczną, prowadzonych przez panią dr Agnieszkę Hess.
3
1. Wprowadzanie zmian w komunikacji miejskiej na Ruczaju
Budowa tramwaju na Ruczaj rozpoczęła się 29 listopada 2010 roku, a zakończyła 16
listopada 2012 roku. O budowę linii tramwajowej do III Kampusu UJ starało się na
początku pięć firm i konsorcjów, a cztery z nich zostały dopuszczone do drugiego
etapu, tzw. licytacji elektronicznej. Ostatecznie najlepszą pod względem finansowym
ofertę złożyło konsorcjum z krakowską firmą ZUE na czele (we współpracy
z Energopolem i
PIRK TOR-KRAKiem), które zrealizowało inwestycję za 150
milionów złotych.
Otwarcie pętli nastąpiło równocześnie z od dawna planowaną zmianą siatki połączeń
autobusowych i tramwajowych. Od tej pory głównymi środkami komunikacji miejskiej
na Ruczaj zaczęły być tramwaje, zastępując autobusy.
Na Ruczaju pojawiły się linie tramwajowe jadące ciągiem ulic Grota-Roweckiego
i Bobrzyńskiego, z przystankiem początkowym na pętli „Czerwone Maki” o numerach:

11: Czerwone Maki – Mały Płaszów

18: Czerwone Maki – Krowodrza Górka

23: Czerwone Maki – Nowy Bieżanów

52: Czerwone Maki – Osiedle Piastów

62: Czerwone Maki – Plac Centralny im. Ronalda Reagana (linia nocna)
oraz linie autobusowe:
- jadące ulicami Grota-Roweckiego i Kobierzyńską:

106: Łagiewniki – Skotniki Szkoła

166: Łagiewniki – Sidzina

178: Mistrzejowice – Pod Fortem

608: Borek Fałęcki – Aleja Przyjaźni (linia nocna)
4
- jadące ulicami Grota-Roweckiego i Bobrzyńskiego:

194: Czerwone Maki – Krowodrza Górka – jedyna linia jadąca w pobliżu
centrum (Alejami Trzech Wieszczów) w kierunku Bronowic i Krowodrzy Górki,
trasa została wydłużona o ulicę Kobierzyńską
Istnieją też linie aglomeracyjne z przystankiem początkowym na pętli „Czerwone
Maki”:

203: Czerwone Maki – Borek Fałęcki

213: Czerwone Maki – Krzęcin

223: Czerwone Maki – Brzeźnica

244: Czerwone Maki – Wieliczka

253: Czerwone Maki – Radziszów

263: Czerwone Maki – Wola Radziszowska

283: Czerwone Maki – Skawina

903: Czerwone Maki – Skawina (linia nocna)
W efekcie wprowadzonych zmian, zlikwidowano lub zmieniono trasy linii 104,
106,114, 116, 124, 128,166, 424, 609, do których mieszkańcy Krakowa byli
przyzwyczajeni od wielu lat.
5
2. Linia 114
Zlikwidowanie linii autobusowej 114, która łączyła Ruczaj z Prądnikiem Białym, jadąc
wokół centrum, jest szczególnie odczuwalną zmianą. Mogliśmy to zauważyć
w przeprowadzonych badaniach. Dlatego postanowiliśmy dowiedzieć się, jaki byłby
koszt jej przywrócenia.
Aby obliczyć, ile kosztuje utrzymanie linii autobusowej (w tym przypadku 114), należy
policzyć 7,72 zł za wozokilometr netto. 114 jechała trasę o długości 15,38 km w jedną
stronę i 15,48 km w drugą. Kursowała co 15 minut w godzinach szczytu i co 40 minut
poza godzinami szczytu, co daje mniej więcej 50 kursów w każdą stronę dziennie
i 24 kursy w weekend.
Obliczenie:
7,72 x odległość x częstotliwość kursowania daje 470 000 wozokilometrów rocznie.
Z tego wynika, że koszt utrzymania linii 114 to 3 630 000 zł netto, czyli 3 900 000 zł
brutto za rok.
6
3. Research prasowy
Zbadaliśmy artykuły dotyczące zmian w komunikacji miejskiej na Ruczaju, które
ukazały się na łamach „Dziennika Polskiego” i „Gazety Wyborzej” od 2011 roku.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze, naszym zdaniem, treści.
Koniec grudnia 2011:
- uruchomiono
pierwszy odcinek
trasy tramwajowej do przystanku
„Gronostajowa”.
PLUSY: tramwaj odjeżdża punktualnie, jedzie cicho
MINUSY: brak elektronicznych rozkładów jazdy, zła koordynacja z sygnalizacją
świetlną - „szybki” tramwaj długo stoi na światłach.
Początek 2012:
-
użytkownicy
szybkiego
tramwaju
skarżą
się
na
brak
chodników
doprowadzających do ówczesnych przystanków „Ruczaj” i „Rostworowskiego”.
Pojawia się odzew ze strony ZIKiTu i wykonawcy: zabłocone ścieżki zostają
wyłożone starymi płytami i żwirem
- zmiana kursowania autobusów 124 (połączenie z Olszą i Cmentarzem
Rakowickim), 128 (połączenie z Parkiem Wodnym), 424 - dojeżdżają tylko do
Ronda Grunwaldzkiego, użytkownicy zdenerwowani, a urzędnicy twierdzą, że
polityka transportowa miasta zabrania dublowania się linii autobusowych
i tramwajowych
- użytkownicy komunikacji miejskiej na Ruczaju chcą, by jedna z linii
tramwajowych jechała do Łagiewnik.
Koniec 2012:
- w połowie października na miesiąc zamknięto linie tramwajowe z powodu
remontu - przepełnione autobusy, wydłużony czas dojazdu do miejsca
pracy/nauki etc.
- pod koniec listopada oddano do użytku pętlę „Czerwone Maki”:
PLUSY: poczekalnia dla pasażerów
7
MINUSY: niedziałające elektroniczne tablice z rozkładami jazdy, brak automatów
biletowych, miały być cztery linie, ale linia nr 11 nie kursuje w weekendy (obecnie
nie kursuje tylko w niedziele)
- ankieta dotycząca nowej komunikacji na stronie www.krakow.pl - brak
możliwości wyrażenia negatywnej opinii na temat wprowadzonych zmian.
Początek 2013:
- zmiana trasy lub zlikwidowanie linii autobusowych: 104, 114, 124, 424, 128,
116, 166, 106, 609, zostaje tylko 194
- kierowcy samochodów skarżą się na źle działającą sygnalizację świetlną na
ul. Grota-Roweckiego i Bobrzyńskiego - ta powoduje korki w okolicach
ul. Norymberskiej w godzinach szczytu.
Tutaj ważna informacja zwrotna, Piotr Hamarnik z ZIKiTu:
Zgodnie z kontraktem, prace nad uregulowaniem sygnalizacji mogą potrwać do
roku od oddania inwestycji. Pamiętać jednak należy, że zawsze pierwszeństwo
będzie miał tramwaj, który przewozi w tym samym czasie o wiele większą liczbę
ludzi.
Listopad 2013:
- do końca miesiąca system obszarowego sterowania ruchem (SOSR) dla
tramwajów na Ruczaju ma w pełni działać: tramwaje dojeżdżające do
skrzyżowań będą automatycznie otrzymywać „zielone światło” i zatrzymywać się
jedynie na przystankach.
Obecnie funkcjonujące połączenia Osiedlu Ruczaj z resztą miasta:
- tramwaje: 11 (kierunek: Mały Płaszów), 18 (kierunek: Krowodrza Górka), 23
(kierunek: Bieżanów), 52 (kierunek: Os. Piastów), 62 (kierunek: Plac Centralny)
- autobus linii194 (kierunek: Krowodrza Górka).
- brakuje bezpośredniego połączenia z Cichym Kącikiem, Bronowicami,
Mistrzejowicami, Wzgórzami Krzesławickimi, Walcownią i Pleszowem.
8
Park & Ride przy pętli Czerwone Maki:
- inicjatywa polegająca na tym, że osoby spoza Krakowa i mieszkańcy dzielnic
granicznych zostawiają samochody na parkingu przy pętli „Czerwone Maki”
i przesiadają się do komunikacji miejskiej, czego efektem jest zmniejszenie ruchu
ulicznego
- pierwszy tego typu parking w Krakowie, otwarty w listopadzie 2012. Na początku
średnio zajętych 20/200 miejsc
- luty 2013: wykorzystuje się 80/200 miejsc, według ZIKiTu jest to bardzo
zadowalający wynik, w innych miastach osiąga się go po ośmiu miesiącach
- parkowanie za darmo, jeśli użytkownik ma bilet na dalszy przejazd.
Nowy projekt „Kiss&drive”
- polega na tym, że podwożąc bliską osobę w miejsca takie, jak dworce czy pętla
„Czerwone Maki”, kierowcy mogą zatrzymać się tam na krótką chwilę w celu
pożegnania, bezpłatnie.
9
4. Badanie opinii pasażerów
Postanowiliśmy dowiedzieć się, jak badane przez nas zagadnienie postrzegane jest
przez osoby najbardziej zainteresowane. Zatem w celu zdiagnozowania, czy
rzeczywiście istnieje problem komunikacji miejskiej na Ruczaju i jeśli tak, to jaki ma
on charakter – przeprowadziliśmy badanie ankietowe. Szczególnie zależało nam na
opinii studentów Kampusu UJ, pracowników firm znajdujących się na osiedlu oraz
oczywiście mieszkańców. Naszym celem było poznanie opinii bezpośrednich
użytkowników połączeń komunikacyjnych Ruczaju z innymi częściami Krakowa
i podjęcie ewentualnych kroków, aby w komunikacji miejskiej osiedla zaszły
pożądane zmiany.
Ankieta składała się z trzech pytań zamkniętych, w których należało zaznaczyć jedną
odpowiedź, oraz trzech pytań otwartych:
Z komunikacji miejskiej na Ruczaju korzystam, ponieważ:
jestem mieszkańcem osiedla
studiuję na Kampusie UJ
dojeżdżam do pracy
bywam na Ruczaju z innych powodów
Czy uważasz, że po ostatnich zmianach komunikacyjnych na Ruczaju (wprowadzenie
tramwajów, zlikwidowanie kilku autobusów), komunikacja na osiedlu działa sprawnie?
tak
tak, ale wciąż należy wprowadzić kilka zmian
raczej tak
raczej nie
zdecydowanie nie
10
Częstotliwość kursowania tramwajów jest:
bardzo dobra
wystarczająca
niewystarczająca
zła
to zależy od numeru
Czy uważasz, że na Ruczaju występuje problem/problemy komunikacyjne? Jeśli tak, to jaki
jest wg Ciebie najważniejszy?
Czy uważasz, że brakuje dobrego połączenia komunikacyjnego Ruczaju z konkretnym
kierunkiem? Jeżeli tak, to z jaką częścią miasta?
Czy uważasz, że w komunikacji miejskiej na Ruczaj, powinna zajść konkretna zmiana?
Jeżeli tak, to jaka?
Ankietę wypełniły 82 osoby, na co dzień korzystające z połączeń komunikacyjnych
Ruczaju z innymi częściami miasta, z czego większość – 64% to studenci
dojeżdżający na Kampus UJ. 22% ankietowanych to mieszkańcy osiedla, 11%
dojeżdża tu do pracy, a 3% z innych powodów często tu bywa. Najwięcej – 30%
uważa, że komunikacja osiedla działa obecnie sprawnie, ale wciąż należy wprowadzić
kilka zmian, natomiast tylko 8% ankietowanych odpowiedziało, że zdecydowanie nie
działa ona sprawnie. Aż 60 % uznało częstotliwość kursowania tramwajów za
wystarczającą. Nikt nie stwierdził, że działa ona źle, jednak dla 12% była ona
niewystarczająca, ale tyle samo osób oceniło ją jako bardzo dobrą. 16%przyznało, że
zależy to od linii tramwajowej.
W odpowiedziach na pierwsze pytanie otwarte aż 80% respondentów zauważyło
problemy komunikacyjne. Za najważniejsze z nich uznano:
11

za mało połączeń autobusowych, co szczególnie jest dotkliwe w momencie
awarii autobusu 194 oraz przeciążenia w godzinach szczytu,

zbyt mała częstotliwość kursowania tramwajów w godzinach wieczornych,
soboty i święta,

brak dogodnego i wystarczająco częstego połączenia z północną częścią
miasta, szczególnie Alejami Trzech Wieszczów, Bronowicami,

brak możliwości sprawnego dojazdu na ul. Piastowską, gdzie znajduje się
sala gimnastyczna i akademiki UJ, a połączenie z Kampusu jest bardzo
utrudnione ze względu na odległość i brak bezpośredniego połączenia
autobusowego lub tramwajowego (Cichy Kącik),

ankietowani zauważyli też takie problemy, jak: złe rozmieszczenie
przystanków, długie oczekiwanie tramwajów na skrzyżowaniach i światłach.
Odpowiadając na drugie pytanie, 30% ankietowanych nie wymieniło żadnego
konkretnego kierunku, w którym połączenie komunikacyjne nie jest wystarczająco
dobre, natomiast w 70% odpowiedzi pojawiały się głównie następujące kierunki:
- najczęściej: Aleje Trzech Wieszczów, Bronowice, Miasteczko AGH, Cichy
Kącik, ul. Piastowska
- pozostałe: Nowa Huta, Dworzec Główny, Prądnik Biały, Płaszów, Borek
Fałęcki
77% respondentów zaproponowało zmiany, które ich zdaniem powinny nastąpić
w połączeniach komunikacyjnych z Ruczaju. Przede wszystkim były to:

przywrócenie którejś z linii autobusowych, szczególnie 114 i/lub 124,

wprowadzenie w ogóle większej ilości połączeń autobusowych,

większa częstotliwość kursowania 194,

częstsze połączenia tramwajowe przynajmniej do godziny 21 (dla swobodnego
powrotu z ostatnich zajęć).
Na podstawie przeprowadzonych przez nas badań opinii użytkowników komunikacji
miejskiej obsługującej Ruczaj, możemy wyciągnąć wnioski, że są oni zadowoleni z jej
funkcjonowania znacznie bardziej niż przed wprowadzeniem linii tramwajowych.
12
Wciąż jednak pożądane są pewne zmiany. Szczególnie potrzebne jest połączenie
w stronę północnej części miasta i łatwiejszy dostęp na Aleje Trzech Wieszczy.
Bardzo istotną kwestią jest ciągła rozbudowa Kampusu UJ, a co za tym idzie
zwiększanie się liczby studentów i pracowników dojeżdżających na Ruczaj niemal
codziennie. Co ważne, studenci którzy nie mają możliwości wynajęcia mieszkania na
Ruczaju, mają bardzo utrudnioną opcję korzystania z akademików, które znajdują się
na źle skomunikowanej z osiedlem ul. Piastowskiej. Ponadto na tę samą ulicę,
studenci pierwszego roku muszą dojeżdżać na zajęcia wychowania fizycznego, często
bezpośrednio po zajęciach na odległym Kampusie.
Warto też zwrócić uwagę na to, że Ruczaj sam w sobie jest bardzo odrębną częścią
miasta, a jego położenie sprawia, że cały ruch kumuluje się w jednym ciągu
komunikacyjnym - od ul. Bobrzyńskiego po Monte Cassino. Dlatego potrzebne są
kolejne rozwiązania zapewniające połączenie tego osiedla z innymi częściami
miasta, co zapewne spowoduje jego „ożywienie”.
13
5. Proponowana strategia komunikacyjna
Po przeanalizowaniu stanu komunikacji miejskiej na Ruczaju, proponujemy
następujące działania, które Rada Dzielnicy VIII może podjąć w celu lepszego
zbadania tej kwestii:
 konsultacje społeczne na zebraniu (zebraniach) z mieszkańcami: zapytanie
mieszkańców dzielnicy o opinię na temat systemu komunikacji miejskiej
w Dzielnicy VIII. Jeśli zauważą problemy, zapytanie ich o propozycje
rozwiązania. O takim spotkaniu trzeba wcześniej poinformować możliwie
największą grupę mieszkańców: ogłoszenia (dobrze widoczne, najlepiej na
kolorowej kartce) umieścić na tablicach informacyjnych, przekazać parafiom
znajdującym się w dzielnicy, aby księża je odczytali podczas nabożeństw,
rozesłać do spółdzielni mieszkaniowych oraz zamieścić stosowną informację
w „Kurierze Podwawelskim” i na profilu facebookowym dzielnicy
 zainicjowanie dyskusji na profilu facebookowym dzielnicy
 przesłanie notatki prasowej zawierającej wyniki badania opinii mieszkańców
do lokalnych mediów, zwłaszcza Radia Kraków, które ma bardzo duży zasięg,
„Gazety Krakowskiej”, „Dziennika Polskiego”, Gazety Wyborczej”, gazet
parafialnych („Dębnicki Dzwon”).
Media zajmujące się tematem powinny
skonfrontować wyniki badań z opinią ZIKiTu, a ta byłaby sygnałem do
kolejnych działań
 napisanie wniosku do ZIKiTu o podjęcie odpowiednich działań, np.
przywrócenie którejś ze zlikwidowanych linii autobusowych, jeśli badania
wykażą taką potrzebę.
14
NOTATKA PRASOWA
- krótki tekst dziennikarski o charakterze informacyjnym
- przesyłana do mediów służy tworzeniu artykułów i innych materiałów na
dany temat
- powinna być zwięzła, konkretna, przejrzysta
- tekst obiektywny, bez wskazywania na własne stanowisko w sprawie
- trzeba ją rozpocząć od najważniejszych informacji - zasada pięciu pytań:
kto?, co?, gdzie?, kiedy?, dlaczego?
Układ notatki:
- tytuł
- lead (pierwszy akapit, 2-3 zdania zawierające najważniejsze informacje)
- kolejne akapity
- podpis autora (osoba do kontaktu z mediami), dane kontaktowe
(telefon, e-mail, adres www)
Rzecznik prasowy:
- jest to osoba odpowiedzialna za kontakt z mediami
- pełni bardzo ważną rolę w instytucjach, firmach, organizacjach itp. oraz
świadczy o ich profesjonalizmie
- najlepiej zatrudnić wykwalifikowanego rzecznika, który będzie miał
obiektywny stosunek do wydarzeń dotyczących danej firmy, instytucji
- ważne jest, aby była to osoba komunikatywna, sprawnie posługująca się
językiem polskim, otwarta na kontakt z otoczeniem zewnętrznym.
15
Podsumowanie
Dzięki
informacjom
uzyskanym
od
pana
Mieczysława
Kłosowskiego,
Przewodniczącego Komisji Infrastruktury w Dzielnicy VIII, wiemy że wprowadzone
zmiany nie satysfakcjonują mieszkańców dzielnicy, czego efektem są protesty i próby
zmian funkcjonowania komunikacji miejskiej na tym obszarze. Niestety, są one
nieefektywne. Według Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu przywrócenie
linii autobusowych jest niemożliwe, ponieważ zgodnie z funkcjonującymi przepisami,
linie autobusowe i tramwajowe nie mogą się dublować. Ponadto, problemem są
koszty finansowe, co bardzo dobrze obrazuje treść artykułu Linia autobusowa 194,
na stronie internetowej „Kuriera Podwawelskiego” z 8 listopada 2013 roku.
Dowiadujemy się z niego, że zapisy Polityki Transportowej Miasta Krakowa oraz
ograniczone środki finansowe przeznaczone na funkcjonowanie komunikacji
miejskiej w Krakowie pozwoliłyby na wzmocnienie linii nr 194 tylko przy
jednoczesnym skróceniu jej trasy np. do Ronda Grunwaldzkiego.
Z odpowiedzi udzielonych w naszej ankiecie wiemy, że szczególnie ważne jest
połączenie z północną częścią miasta. Dogodną alternatywą byłoby stworzenie
połączenia autobusowego przez Aleje Trzech Wieszczy w kierunku Miasteczka AGH,
czy też połączenia tramwajowego z Cichym Kącikiem.
Mamy nadzieję, że Dzielnica VIII dokładniej zbada poruszony przez nas temat i jeśli
zauważy problemy z komunikacją miejską, podejmie odpowiednie kroki, aby je
zniwelować. Może w tym pomóc przygotowana przez nas strategia komunikacyjna.
16