Perspektywa rozwojowa rynku cukru w Egipcie1

Perspektywa rozwojowa rynku cukru w Egipcie1
1. Uprawa trzciny cukrowej i buraków cukrowych
Cukier w Egipcie jest produkowany z trzciny cukrowej i z buraków cukrowych.
Trzcina cukrowa zajmowała większą część powierzchni upraw, niemniej udział buraków
cukrowych w uprawach zwiększa się – z 14% w 1996 r. do 57% w 2012 r.2 Uprawa
trzciny cukrowej stanowi w zdecydowanej większości własność państwową z uwagi na
kosztowny wymóg stosowania dużej ilości wody, zaś uprawa buraków cukrowych
pozostaje prawie w całości w rękach prywatnych i najprawdopodobniej będzie zwiększać
rentowność w efekcie rosnących cen i rządowego wsparcia.
Wg prognozy3 w sezonie 2013/14 w Egipcie nie zmieni się powierzchnia uprawy
trzciny cukrowej, albowiem rząd egipski dążąc do oszczędzania wody kontynuuje
promocję uprawy buraków cukrowych w miejsce rozwoju uprawy trzciny cukrowej. Nie
przewiduje się, aby działania rządu spowodowały zmniejszenie obszaru uprawy trzciny
cukrowej w konsekwencji spodziewanego sprzeciwu plantatorów i przemysłu
przetwórczego – producentów branży cukru trzcinowego. Trzcina cukrowa jest głównym
surowcem dla producentów cukru rafinowanego i melasy oraz produktów ubocznych
stosowanych do wyrobu płyt /sklejki, dykty/ i pulpy papierowej. Trzcina cukrowa jest
uprawiana w okresie wiosny i jesieni w Górnym Egipcie.
Wg prognozy4 w sezonie 2013/14 powierzchnia uprawy buraków cukrowych w
Egipcie zwiększy się w niewielkim stopniu – do 174 tys. ha - w stosunku do powierzchni
w sezonie 2012/13 zajmującej 172 tys. ha. Zwiększenie powierzchni uprawy buraków
cukrowych będzie wynikiem kontynuacji działań rządu egipskiego na rzecz rozwoju
uprawy buraków cukrowych jako spożywających mniejszą ilość wody oraz
zawierających wyższą zawartość cukru /13% -18%/ w porównaniu do trzciny cukrowej
/10% zawartość cukru/.
W sezonie 2013/14 przewidywane jest także zwiększenie produkcji cukru z
buraków cukrowych przy założeniu korzystniejszych warunków pogodowych niż w
sezonie 2012/13, powodujących wówczas mniejszą zawartość cukru w burakach. Pulpa z
buraków cukrowych jest eksportowana z przeznaczeniem do wyrobu bio-etanolu. Buraki
cukrowe są uprawiane w regionie Delty Nilu od sierpnia i września do zbiorów w marcu.
1
na podstawie Egypt Agribusiness Report – Sugar Outlook Q1 2014; BMI EMIS November 2013; oraz GAIN Report
Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
2
wg Egypt Agribusiness Report – Sugar Outlook Q1 2014; BMI EMIS November 2013;
3
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
4
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
1
2. Producenci cukru
Główni egipscy producenci cukru obejmują działalnością wszystkie prowincje
Egiptu – są to firmy podane niżej wg wielkości produkcji cukru /dane w nawiasach/:
- DELTA Sugar Company /250 tys. ton/ - link: www.deltasugar.com
- DAQAHLIA Sugar Company /170 tys. ton/ - link: www.dqsugar.com
- EL-FAYOUM Company for Sugar /150 tys. ton/- e-mail: [email protected]
- NUBARIA Sugar Company /120 tys. ton/ - e-mail: [email protected]
- NILE Sugar Company /120 tys. ton/ - link: www.nile-sugar.com
Największy producent cukru w Egipcie – DELTA Sugar Company – odnotowała
czterokrotny wzrost dochodu ze sprzedaży cukru w okresie Q1 2012 /dochód wartości 47
mln funtów egipskich/ – Q1 2013 /dochód wartości 182 mln funtów egipskich - EGP/.
3. Prognoza rozwojowa podaży i popytu
Produkcja cukru w Egipcie wzrosła o 20% w latach 2004/05 – 2009/10, a wg
prognozy wzrośnie wskutek zwiększenia obszaru upraw do 2,4 mln ton w sezonie
2016/17 - o 22,9% licząc od wielkości produkcji w sezonie 2011/12. Rozwój produkcji
buraków cukrowych wynika z faktu, że uprawianie ich przez kilka sezonów powoduje
znaczące zmniejszenie zasolenia ziemi, umożliwiając stosowanie innych upraw. Zatem
uprawa buraków cukrowych jest postrzegana w Egipcie jako wartościowa oraz
potencjalnie umożliwiająca zmniejszenie obciążenia kosztami importu cukru.
W sezonie 2012/13 w Egipcie spodziewane jest zmniejszenie tempa wzrostu
produkcji cukru z uwagi na mniejszą podaż paliw ograniczającą transport plonów i
zwiększającą straty, powodując w efekcie zaledwie 1% wzrost produkcji do 2 mln ton
cukru w skali roku. Prognoza wzrostu produkcji cukru w sezonie bieżącym – 2012/13 –
ma charakter ostrożnościowy z uwagi na ograniczenia wynikające z niedoboru paliw i
trudnej aktualnie sytuacji gospodarczej w Egipcie. Plantatorzy trzciny cukrowej i
buraków cukrowych wskazują na trudności w uzyskaniu wystarczającej ilości oleju
napędowego na potrzeby transportu plonów do cukrowni, powodujące opóźnianie dostaw
plonów dla przerobu w cukrowniach i poważne uszczerbki w produkcji oraz straty dla
farmerów i mniejsze zbiory. W takiej sytuacji w sezonie 2012/13 prognozowana jest
stagnacja produkcji cukru na poziomie ok. 2 mln ton.
W sezonie 2013/14 prognozowane jest większe tempo wzrostu produkcji cukru
wraz ze zmniejszeniem niedoboru paliw oraz kontynuacją wspieranie przez rząd Egiptu
zwiększania obszaru upraw buraków cukrowych.5 Egipt aktualnie podjął negocjacje z
Libią i Rosją w sprawie importu oleju napędowego, dążąc do zwiększenia zaopatrzenia
rynku w paliwa i ułatwienia farmerom dostaw plonów do zakładów przetwórstwa
spożywczego. W efekcie w sezonie 2013/14 przewidywany jest wzrost produkcji cukru
do 2,1 mln ton co jest o 24,4% więcej niż średnioroczna produkcja w ostatnich 10 latach.
Słodycze na bazie cukru są bardzo popularne w Egipcie – szacuje się, że
Egipcjanie spożywają w skali roku około 33 kg cukru per capita, a konsumpcja cukru
5
wg prognozy Departamentu Rolnictwa USA /USDA/ powierzchnia upraw buraków cukrowych w Egipcie w sezonie
2013/14 zwiększy się o 1,1% osiągając do 174 tys. ha, przyczyniając się – także dzięki większej koncentracji cukru w
burakach – do wzrostu produkcji cukru o 5%;
2
jest w dużej części pokrywana importem. Spożycie cukru wynika głównie z
zapotrzebowania egipskiej branży cukierniczej oraz branży napojów słodzonych, a
rosnąca populacja i dochody społeczeństwa stymulują wzrost popytu.
Wzrost konsumpcji cukru w Egipcie prognozowany jest w 2013 roku o 2,3% do
2,9 mln ton, zaś w okresie do 2017 roku o 14,3% do 3,3 mln ton – głównie w efekcie
spodziewanego zwiększenia liczby ludności.
Tabela niżej prezentuje wielkości produkcji i konsumpcji cukru w Egipcie w
latach 2012 – 2017 /w tys. ton/.6
rok
produkcja cukru
konsumpcja cukru
2012
1.980,0
2.850,0
2013
2.000,0
2.914,8
2014
2.100,0
2.984,6
2015
2.207,1
3.064,6
2016
2.315,2
3.155,3
2017
2.433,3
3.257,6
Starania rządu Egiptu o powiększenie obszaru upraw i produkcji cukru z buraków
cukrowych w nadchodzących latach stanowią reakcję na drastyczny wzrost konsumpcji
cukru wynikający głównie ze zwiększającej się populacji Egipcjan.
Źródła rządowe w Egipcie wskazują na konieczność budowy co 2 lata nowej
cukrowni i inwestycji na rzecz zwiększenia powierzchni uprawnej buraków cukrowych w
celu znaczącego wzrostu produkcji cukru, pozwalającej w średnim okresie na
zbilansowanie rosnącej konsumpcji, wynikającej z naturalnie zwiększającej się liczby
ludności Egiptu /aktualnie blisko 90 mln osób/.
Prognozowany jest również wzrost konsumpcji cukru per capita w Egipcie,
wynoszący 35,2 kg/osobę, co jest niewiele wyżej od średniej wielkości dla rynku
światowego wynoszącej 32,7 kg/osobę w 2017 r. Stosownie do prognozy wzrost
konsumpcji cukru w Egipcie wynikać będzie z zapotrzebowania produkcyjnego branż
napojów i cukrowniczej, a w mniejszym stopniu z produkcji etanolu.7
Rząd Egiptu zapowiedział realizację projektu produkcji etanolu. Projekt
przewiduje wykorzystanie pulpy buraków cukrowych w Egipcie do produkcji etanolu
zamiast jej eksportu przez producentów cukru. Projekt o wartości 120 mln dol. USA ma
być realizowany w prowincji Kafr el-Sheikh na powierzchni 100 akrów i stworzy 2 tys.
miejsc pracy.
W ramach projektu ma być produkowany bio-etanol oraz surowce dodatkowe
wykorzystywane w produkcji etylenu i produktów ubocznych stosowanych w przemyśle
petrochemicznym do wyrobu poliestru oraz chlorku polivinylu i polietylenu. Rząd Egiptu
planuje zwiększyć wykorzystanie etanolu jako paliwa samochodowego po zmieszaniu z
beznzyna, zabezpieczając w ten sposób rozwój alternatywnych źródeł energii.8
Przewiduje się, że produkcja etylenu nie rozpocznie się przed sezonem 2017/18, a
realizacja projektu nie spowoduje radykalnego zwiększenia obszaru upraw buraków
cukrowych, natomiast przyczyni się do drastycznego spadku egipskiego eksportu pulpy
buraków cukrowych.9
6
wg BMI oraz USDA – dla lat 2013 -2017 wartości prognozowane;
w ocenie USDA projekt rozwoju produkcji etanolu w Egipcie nie przyczyni się do zmiany konsumpcji cukru w
krótkim okresie czasu;
8
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
9
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
7
3
4. Ryzyko prognozy
Ryzyko prognozy rozwojowej rynku cukru w Egipcie jest niewielkie. Mało
prawdopodobne jest, aby popyt krajowy na cukier w Egipcie uległ radykalnemu
zmniejszeniu nawet w warunkach utrzymującej się niestabilności gospodarczej.
Stabilność popytu na cukier wynika z zapotrzebowania na ten produkt ze strony branż
napojów i cukierniczej odpornych na spowolnienie gospodarcze. Jednakże utrzymywanie
się wysokiej inflacji cen żywności może negatywnie wpłynąć także na wymienione
branże.
W przypadku zmiany przez rząd reguł wsparcia dla produkcji cukru w długim
okresie czasu farmerzy mogą zamieniać uprawę buraków cukrowych na bardziej
dochodowe uprawy.
Warunki pogodowe nie są istotnym czynnikiem wpływającym na uprawę trzciny
cukrowej, która w całości jest nawadniana. Jednakże warunki pogodowe mają wpływ na
produkcję buraków cukrowych, a niekorzystna pogoda może mieć w długim okresie
czasu większe znaczenie dla całkowitej produkcji cukru uwzględniwszy większy udział
upraw buraków cukrowych w całej jego produkcji.
5. Warunki rynkowe importu cukru
Niedobór produkcji cukru wobec jego konsumpcji w Egipcie jest pokrywany
importem. Przewidywany jest spadek importu cukru w sezonie 2012/13 do 930 tys. ton w
porównaniu do 1179 tys. ton w sezonie poprzednim. Spadek importu wynika z
dystrybucji rynkowej zapasów producentów krajowych z wcześniejszego okresu w ilości
350 tys. ton. Obecnie stosowane celne stawki importowe w Egipcie wynoszą 10% dla
cukru rafinowanego i 2% dla cukru surowego.10
W sezonie 2012/13 państwowi producenci cukru w Egipcie uskarżali się na
posiadanie nadmiernych zapasów cukru, które nie zostały sprzedane od sezonu 2011/12
w ilości 350 tys. ton z uwagi na nadmierną jego podaż na rynku w wyniku dumpingu
cenowego praktykowanego przez lokalne prywatne firmy handlowe. Znaczący
eksporterzy cukru na rynek Egiptu, głównie z Brazylii, dążą do sprzedaży cukru
surowego po niskich cenach, powodując niekonkurencyjność producentów egipskich.
Państwowi producenci cukru w Egipcie podkreślali, że zerowa stawka celna w imporcie
cukru do Egiptu wprowadzona na mocy Umowy o Stowarzyszeniu Egiptu z UE i
prawdopodobnie unijne subsydia dla farmerów są także przyczynami umożliwiającymi
praktyki dumpingowe na rynku egipskim w sezonie 2012/13.11 Przedstawiciele firm
państwowych wskazywali także na możliwość zmniejszenia obszaru uprawy buraków
cukrowych w kolejnym sezonie w efekcie nadmiernych zapasów cukru.
W konsekwencji w listopadzie 2012 r. rząd Egiptu wprowadził na okres 6
miesięcy tymczasowe importowe cła ochronne w wysokości 20% dla cukru rafinowanego
i 17% dla cukru surowego. Jednocześnie rząd Egiptu podjął wyjaśnienie przyczyn niskich
cen cukru, które doprowadziły do praktyk dumpingowych na pierwotnym rynku cukru w
Egipcie.
10
11
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
4
Działania rządu Egiptu oraz państwowych producentów na rynku cukru mają na
celu dostosowanie zaopatrzenia w cukier rynku krajowego do jego rocznego poziomu
produkcji i konsumpcji umożliwiając uzyskiwanie korzystniejszej ceny rynkowej i
rentowności państwowych producentów cukru. W rezultacie wprowadzonych ceł
ochronnych cena 1 tony importowanego cukru wynosi 5.200,- EGP i jest wyższa o
1.000,- EGP od ceny 1 tony cukru produkowanego w Egipcie wynoszącej 4.200,- EGP, a
podaż cukru importowanego na rynku egipskim uległa w sezonie 2012/13
tymczasowemu zmniejszeniu umożliwiając państwowym producentom sprzedaż
zapasów. Końcowy efekt wprowadzenia przez rząd Egiptu importowych taryf
ochronnych na cukier winien być szczególnie korzystny dla lokalnych producentów oraz
powodować wzrost cen cukru w nadchodzącym okresie. Aktualnie cena sprzedaży na
rynku egipskim 1 kg cukru rafinowanego waha się w przedziale 4,95 - 6,80 EGP.
Wg oceny Departamentu Rolnictwa USA import cukru do Egiptu w efekcie
wprowadzonych ceł ochronnych zmniejszył się o 21,1% w sezonie 2012/13, zaś obecne
trudności płatnicze importerów w Egipcie na tle niestabilnej sytuacji politycznej i silnego
spadku wartości funta egipskiego mogą ten stan pogłębić. W sezonie 2013/14 import
cukru do Egiptu wzrośnie w efekcie niedoboru podaży związanego ze sprzedażą zapasów
z poprzedniego sezonu oraz niemożnością pokrycia zapotrzebowania rynku produkcją
krajową cukru w sezonie 2013/14. Wg prognozy w sezonie 2013/14 import cukru do
Egiptu wyniesie 1.208 tys. ton w porównaniu do 930 tys. ton cukru zakupionego na
rynkach zagranicznych przez Egipt w sezonie 2012/13.12
Sporządził:
Tomasz Przygoda
radca
WPHI w Kairze, grudzień 2013 r.
12
wg GAIN Report Departamentu Rolnictwa USA - USDA Foreign Agricultural Service, May 2013;
5