przeczytaj

Wynikowy plan nauczania do podręcznika „Puls Ziemi 3”
1
WYNIKOWY PLAN PRACY Z GEOGRAFII DO “PULSU ZIEMI 3”
Materiał
nauczania
L.g.
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
Dział programu: I.Polożenie oraz środowisko przyrodnicze Europy i Polski
• Granice Europy
i Polski
• Cechy położenia
Polski
• Powierzchnia
Polski
• Budowa
geologiczna Polski
na tle Europy
• Najważniejsze
wydarzenia
geologiczne na
obszarze Polski
• Zlodowacenia
i formy
polodowcowe
w Polsce
• Wpływ
zlodowaceń na
rzeźbę powierzchni
Polski
• Cechy
ukształtowania
powierzchni Polski
• Pasowość
ukształtowania
powierzchni Polski
• Niziny, wyżyny,
góry w Polsce
• Warunki
klimatyczne
i wody
powierzchniowe
Europy
• Czynniki
klimatotwórcze
• Przejściowość
klimatyczna
11
• wymienia i wskazuje na mapie państwa sąsiadujące z Polską
• podaje nazwy skrajnych punktów Polski i Europy oraz wskazuje je
na mapie
• określa współrzędne geograficzne skrajnych punktów Polski
i Europy
• opisuje przebieg granicy Europy z Azją oraz Polski
• podaje nazwy głównych jednostek tektonicznych Europy i Polski
i wskazuje je na mapie
• wymienia nazwy er, w których wystąpiły ruchy górotwórcze
• podaje nazwy górotworów kaledońskich, hercyńskich i alpejskich
i wskazuje je na mapie
• wybiera najważniejsze wydarzenia geologiczne z tabeli
stratygraficznej
• podaje nazwy zlodowaceń i wskazuje ich zasięgi na mapie
• podaje nazwy form polodowcowych
• wskazuje na ilustracji formy rzeźby młodoglacjalnej
• wymienia cechy rzeźby powierzchni Polski
• podaje nazwy i wskazuje na mapie pasy ukształtowania
powierzchni Polski
• podaje nazwy krain geograficznych w poszczególnych pasach
i wskazuje je na mapie
• wymienia czynniki klimatyczne
• wymienia strefy klimatyczne Europy
• podaje nazwy głównych rzek w Europie i wskazuje je na mapie
• podaje sposoby zasilania rzek
• wymienia czynniki kształtujące klimat Polski
• opisuje cechy klimatu przejściowego
• omawia rozkład temperatury powietrza i opadów na podstawie
map klimatycznych
• wymienia klimatyczne pory roku
• rozróżnia rodzaje wiatrów lokalnych
• kreśli klimatogramy na podstawie danych liczbowych
• podaje nazwy głównych rzek oraz ich dopływów i wskazuje je na
mapie
• opisuje sposoby zasilania rzek w Polsce
• wskazuje ważniejsze jeziora i kanały na mapie Polski
• wymienia typy jezior ze względu na genezę mis jeziornych
• podaje sposoby wykorzystania wód podziemnych
2
C
C
II
II
C
II
C
C
III
II
A
C
I
II
C
II
C
A
C
A
C
II
I
II
I
II
C
II
A
A
C
A
A
C
C
I
I
II
I
I
II
II
A
B
C
C
I
II
II
II
C
C
A
A
III
II
I
I
• opisuje położenie fizyczno-geograficzne i polityczne Polski
• oblicza rozciągłość równoleżnikową i południkową Polski
i Europy
• oblicza różnicę czasu słonecznego między skrajnymi punktami
Polski
• porównuje powierzchnię Polski z innymi państwami Europy
• opisuje główne jednostki tektoniczne Polski i Europy
• wykazuje związki między budową a dziejami geologicznymi
• opisuje najważniejsze wydarzenia geologiczne na terenie Polski
• opisuje warunki powstania form polodowcowych
• rozróżnia formy polodowcowe
• objaśnia pochodzenie form polodowcowych
• analizuje i porównuje cechy krajobrazu staroglacjalnego
i młodoglacjalnego
• wykazuje wpływ przeszłości geologicznej na ukształtowanie
powierzchni Polski
• analizuje profil terenu
• wykazuje pasowość ukształtowania powierzchni Polski
• porównuje cechy rzeźby poszczególnych pasów
• charakteryzuje strefy klimatyczne w Europie
• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza oraz
opadów atmosferycznych w Europie
• porównuje warunki klimatyczne miejscowości na podstawie
klimatogramów
• analizuje przyczyny zróżnicowania wielkości przepływu wody
w rzekach na podstawie wykresów
• wyjaśnia wpływ czynników klimatycznych na cechy klimatu
Polski
• wykazuje przejściowość klimatyczną Polski
• omawia klimat wybranych regionów Polski na podstawie map
klimatycznych
• ocenia zasoby wód w Polsce
• wyjaśnia przyczyny asymetrii dorzeczy Wisły i Odry
• wyjaśnia procesy powstania polskich jezior
• porównuje długości głównych rzek oraz powierzchnię
i głębokości wybranych jezior
• ocenia stopień wykorzystania wód powierzchniowych
i podziemnych w Polsce
C
C
III
II
C
III
C
C
D
C
C
B
C
D
II
III
III
III
III
II
III
IV
D
III
D
D
C
C
B
II
III
II
III
III
C
II
D
III
B
III
D
C
III
II
D
B
B
C
IV
III
III
II
D
III
Materiał
nauczania
L.g.
• Cechy klimatu
Polski
• Charakterystyka
wód
powierzchniowych
i podziemnych
Polski
• Cechy sieci
rzecznej
• Typy genetyczne
jezior
• Znaczenie wód
powierzchniowych
i podziemnych
w gospodarce ludzi
• Morze Bałtyckie
• Typy wybrzeży
• Znaczenie Bałtyku
• Charakterystyka
roślinności i gleb
w Europie
• Główne typy gleb
w Polsce
• Klasyfikacja
bonitacyjna gleb
• Świat roślin
i zwierząt Polski
• Lesistość Polski
• Ochrona zasobów
naturalnych Polski
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
• kreśli diagramy ilustrujące długość rzek
• określa położenie geograficzne Bałtyku
• wymienia cechy geograficzne Bałtyku
• wymienia typy wybrzeży i wskazuje miejsca ich występowania na
mapie
• omawia korzyści z nadmorskiego położenia miejscowości
• wyjaśnia przyczyny zanieczyszczenia Bałtyku
• podaje nazwy stref roślinnych
• wymienia nazwy gleb strefowych i astrefowych
• wskazuje na mapie rozmieszczenie potencjalnej roślinności
naturalnej
• wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie głównych typów gleb
• wymienia czynniki glebotwórcze
• opisuje przy pomocy mapy rozmieszczenie głównych typów gleb
w Polsce
• rozróżnia typy gleb ze względu na ich żyzność
• podaje przyczyny degradacji gleb i sposoby jej zapobiegania
• wymienia typy zbiorowisk roślinnych
• wskazuje na mapie zasięgi występowania wybranych gatunków
drzew
• wskazuje na mapie regiony Polski, które cechują się największą
lesistością
• wymienia gatunki chronione zwierząt w Polsce
• wyjaśnia potrzebę ochrony gatunkowej roślin i zwierząt
C
C
A
C
II
III
I
II
C
B
A
A
C
III
III
I
I
II
C
A
C
II
I
II
C
A
A
C
II
I
I
II
C
II
A
B
I
III
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
• wyjaśnia zróżnicowanie zasolenia i temperatury wody
w Bałtyku
• opisuje proces formowania się wybrzeża szerowego
• wskazuje sposoby ochrony wód Bałtyku
• wyjaśnia zależność między klimatem a szatą roślinną
• omawia zmiany szaty roślinnej wywołane działalnością
człowieka
• ocenia żyzność gleb
• dokonuje klasyfikacji gleb w Polsce
• analizuje profil glebowy
• ocenia przydatność rolniczą głównych typów gleb Polski
• porównuje zbiorowiska roślinne na obszarach nizinnych
i w górach
• ocenia lesistość Polski
• uzasadnia konieczność ochrony roślin i zwierząt w Polsce
Kat. S.w.
B
III
C
D
B
C
III
III
III
III
D
C
D
D
C
III
III
II
IV
II
D
D
III
IV
D
II
B
B
C
D
D
B
C
III
III
II
IV
IV
III
II
Dział programu: II. Charakterystyka regionów fizycznogeograficznych Polski
• Pobrzeża
Południowobałtycki
e
• Pojezierza Polskie
• Niziny
Środkowopolskie
• Wyżyny Polskie
• Kotliny
Podkarpackie
8
• podaje nazwy i wskazuje na mapie regiony pobrzeży
• wymienia najważniejsze cechy krajobrazu pobrzeży
• wymienia atrakcje turystyczne pobrzeży
• wskazuje na mapie najważniejsze miasta pobrzeży
• przedstawia informacje o wybranych miastach pobrzeży
• podaje nazwy i wskazuje na mapie regiony pojezierzy
• wyróżnia cechy rzeźby młodoglacjalnej pojezierzy
• rozróżnia formy polodowcowe
• podaje nazwy jezior polodowcowych i wskazuje je na mapie
C
A
A
C
C
C
B
B
C
3
II
I
I
II
II
II
II
II
II
• analizuje mapę geologiczną oraz geomorfologiczną i na ich
podstawie omawia czynniki rzeźbotwórcze
• wyjaśnia genezę Żuław Wiślanych
• wyjaśnia genezę wydm i jezior przybrzeżnych
• porównuje cechy i genezę wybrzeża klifowego i płaskiego
• ocenia walory turystyczne pobrzeży
• ocenia możliwości rozwoju gospodarki pobrzeży
• wyjaśnia genezę rzeźby pojezierzy
• omawia zróżnicowanie krajobrazowe w pasie pojezierzy
Materiał
nauczania
• Karpaty
i Pogórze Karpackie
• Sudety
i Przedgórze
Sudeckie
• Położenie
i środowisko
przyrodnicze
regionów
fizycznogeograficzn
ych
• Specyficzne cechy
krajobrazu
regionów
fizycznogeograficzn
ych
• Gospodarka
w regionie i jej
związek
z położeniem oraz
środowiskiem
przyrodniczym
• Miasta regionów
fizycznogeograficzn
ych i ich funkcje
• Degradacja
środowiska
w regionach
fizycznogeograficzn
ych
• Ochrona przyrody
w regionach
fizycznogeograficzn
ych
• Opisujemy swój
region
• Środowisko
przyrodnicze
regionu
• Dziedzictwo
kulturowe regionu
L.g.
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
• opisuje na podstawie mapy zróżnicowanie klimatyczne pojezierzy
• wymienia i wskazuje na mapie kompleksy leśne pojezierzy
• wymienia atrakcje turystyczne pojezierzy
• podaje nazwy wybranych miast pojezierzy i wskazuje je na mapie
• opisuje wybrane miasta pojezierzy
• podaje nazwy regionów nizin i wskazuje je na mapie
• wymienia cechy krajobrazu staroglacjalnego
• opisuje przy pomocy mapy zróżnicowanie klimatyczne nizin
• podaje nazwy i wskazuje na mapie kompleksy leśne nizin
• podaje nazwy miast nizin i wskazuje je na mapie
• omawia rozmieszczenie ośrodków i okręgów przemysłowych na
podstawie mapy gospodarczej
• omawia wybrane miasta nizin
• podaje nazwy regionów wyżyn i wskazuje je na mapie
• wymienia cechy krajobrazu wyżyn
• omawia przy pomocy mapy budowę geologiczną wyżyn
• opisuje na podstawie mapy zróżnicowanie klimatyczne wyżyn
• wymienia atrakcje turystyczne wyżyn
• omawia związki między wydobyciem surowców mineralnych
a lokalizacją przemysłu
• podaje nazwy i wskazuje na mapie najważniejsze miasta wyżyn
• opisuje wybrane miasta wyżyn
• podaje nazwy kompleksów leśnych wyżyn i wskazuje je na mapie
• wskazuje i wydziela na mapie mniejsze jednostki regionalne gór
• opisuje na podstawie mapy budowę geologiczną gór
• odtwarza na podstawie przekroju geologicznego przeszłość
geologiczną Tatr
• podaje przykłady skał występujących w Karpatach
• opisuje na podstawie ilustracji cechy rzeźby wysokogórskiej
• omawia na podstawie mapy cechy klimatu górskiego
• wymienia atrakcje turystyczne Karpat
• wymienia i wskazuje na mapie ośrodki turystyczne Karpat
• omawia wybrane miejscowości Karpat
• określa na mapie położenie Sudetów
• opisuje przy pomocy mapy przeszłość geologiczną i budowę
geologiczną Sudetów
• omawia charakterystyczne formy rzeźby terenu Sudetów
• wyróżnia w oparciu o mapę klimatyczną cechy klimatu Sudetów
• wskazuje na mapie rejony eksploatacji bogactw mineralnych
• wymienia atrakcje turystyczne Sudetów
• podaje nazwy i wskazuje na mapie ważniejsze miejscowości
4
C
C
A
C
C
C
A
C
C
C
C
II
II
I
II
III
II
I
II
II
II
II
C
C
A
C
C
A
B
III
II
I
II
II
I
III
C
C
C
C
C
C
II
III
II
II
II
II
A
C
C
A
C
C
C
C
I
II
II
I
II
III
II
II
B
C
C
A
C
II
II
II
I
II
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
• wyjaśnia genezę jezior w pasie pojezierzy
• ocenia walory krajobrazowe i przyrodnicze pojezierzy
• ocenia możliwości rozwoju gospodarczego pojezierzy
• wyjaśnia różnice między krajobrazem staroglacjalnym
a młodoglacjalnym
• omawia czynniki rzeźbotwórcze
• wyjaśnia proces zarastania jezior
• ocenia walory przyrodnicze nizin
• ocenia możliwości rozwoju gospodarczego pasa nizin
• wykazuje związki między budową geologiczną a rzeźbą terenu
• wyjaśnia zróżnicowanie krajobrazu pasa wyżyn
• opisuje proces rozwoju rzeźby krasowej
• opisuje wpływ gospodarczej działalności człowieka na krajobraz
Wyżyny Śląskiej
• przedstawia propozycje zagospodarowania terenów
zdegradowanych przez działalność człowieka
• uzasadnia konieczność ochrony przyrody w pasie wyżyn
• ocenia możliwości rozwoju gospodarczego w pasie wyżyn
• omawia na podstawie mapy geologicznej budowę kotlin
• wyjaśnia genezę kotlin
• wyjaśnia rolę rzek w kształtowaniu krajobrazu kotlin
• ocenia możliwości rozwoju gospodarki w kotlinach
• ukazuje zależności między budową geologiczną a cechami
rzeźby gór
• opisuje budowę fliszową Karpat
• wykazuje różnice krajobrazu w Karpatach
• omawia piętra klimatyczno-roślinne Tatr
• uzasadnia konieczność budowy sztucznych zbiorników na
rzekach
• uzasadnia konieczność ochrony przyrody Karpat
• ocenia możliwości rozwoju turystyki w Karpatach
• wykazuje zróżnicowanie budowy geologicznej Karpat
• wyjaśnia genezę rzeźby zrębowej
• uzasadnia konieczność ochrony przyrody w Sudetach
• ocenia możliwości rozwoju gospodarki w Sudetach
• wykazuje zależności między środowiskiem a działalnością
człowieka
• ocenia warunki i możliwości rozwoju gospodarczego regionu
• prognozuje możliwości rozwoju regionu w ramach członkostwa
w UE
Kat. S.w.
B
D
D
B
III
IV
IV
III
C
B
D
D
D
B
C
C
III
III
IV
IV
III
III
III
III
D
III
D
D
C
B
B
D
C
IV
IV
II
III
III
IV
III
C
D
C
D
III
III
III
IV
D
D
B
B
D
D
B
IV
IV
III
III
IV
IV
III
D
D
IV
IV
Materiał
nauczania
L.g.
• Gospodarka
w regionie
• Możliwości
rozwoju regionu
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
Sudetów
• omawia wybrane miejscowości Sudetów
• określa położenie geograficzne swojego regionu
• omawia środowisko przyrodnicze swojego regionu
• przedstawia gospodarkę swojego regionu
• opisuje rozmieszczenie ludności swojego regionu
• podaje tradycje swojego regionu
• wykazuje cechy indywidualne regionu
C
C
C
C
C
A
D
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
III
III
III
III
III
I
IV
Dział programu: III. Obszar, ludność i urbanizacja w Europie i Polsce
• Podział polityczny
Europy
i administracyjny
Polski
• Zmiany na mapie
politycznej Europy
• Problemy
demograficzne
w Europie
• Piramidy wieku
wybranych państw
• Rozmieszczenie
ludności Europy
• Cechy
demograficzne
Polski
• Zmiany liczby
ludności w Polsce
• Przyrost naturalny
i jego zmiany
• Struktura wieku
i płci
• Skutki starzenia się
społeczeństwa
• Migracje w Polsce
• Migracje
wewnętrzne i
zewnętrzne, ich
przyczyny i skutki
• Saldo migracji
• Mniejszości
7
• omawia najważniejsze zmiany na mapie politycznej Europy
w II połowie XX wieku
• podaje nazwy państw europejskich i ich stolic i wskazuje je na
mapie
• opisuje trójstopniowy podział administracyjny Polski
• podaje nazwy województw i ich stolic oraz wskazuje je na mapie
• objaśnia podział władz administracyjnych
• wymienia zadania władz województwa
• używa terminów: demografia, gęstość zaludnienia
• opisuje zmiany przyrostu naturalnego w państwach Europy
• przedstawia zmiany liczby ludności w Europie po II wojnie
światowej
• omawia rozmieszczenie ludności w oparciu o mapę
• opisuje strukturę płci i wieku ludności w Europie
• używa terminów: przyrost naturalny, przyrost rzeczywisty,
migracje
• opisuje zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej na
podstawie danych statystycznych
• opisuje zmiany przyrostu naturalnego w Polsce po II wojnie
światowej
• omawia procesy emigracji i imigracji w Polsce
• omawia strukturę płci i wieku Polaków
• podaje przyczyny starzenia się społeczeństwa
• wskazuje na mapie obszary o największej i najmniejszej gęstości
zaludnienia
• używa terminów: emigracja, imigracja, saldo migracji
• opisuje kierunki migracji wewnętrznej w Polsce
• opisuje główne kierunki migracji zewnętrznych Polaków po
II wojnie światowej
• wskazuje na mapie politycznej świata państwa zamieszkałe przez
ludność pochodzenia polskiego
5
C
II
C
II
C
C
C
A
A
C
C
III
II
III
I
I
III
III
C
C
A
II
II
I
C
II
C
III
C
C
A
C
III
III
I
II
A
C
C
I
III
III
C
II
• ukazuje przyczyny i skutki zmiany granic w Europie w XX
wieku
• ocenia zmiany na mapie politycznej Europy
• ocenia wady i zalety dawnego i aktualnego podziału
administracyjnego w kraju
• uzasadnia znaczenie podziału administracyjnego
• ocenia tempo zmian liczby ludności w Europie na tle innych
kontynentów
• wymienia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia
ludności w Europie
• interpretuje piramidę płci i wieku ludności Polski
• oblicza średnią gęstość zaludnienia Europy
• porównuje liczbę ludności Polski i innych państw
• określa przyczyny i skutki spadku przyrostu naturalnego
w ostatnich latach
• prognozuje zmiany struktury płci i wieku ludności Polski
• analizuje przyczyny i skutki starzenia się społeczeństwa
w Polsce
• ocenia wpływ ruchów migracyjnych na zmiany liczby ludności
Polski
• wyjaśnia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności
w Polsce
• ocenia wpływ ruchów migracyjnych na rozmieszczenie ludności
w Polsce
• porównuje dawne i współczesne przyczyny emigracji Polaków
• oblicza saldo migracji i je interpretuje
• porównuje udział procentowy mniejszości narodowych w Polsce
przed II wojną światową i obecnie
• analizuje przyczyny współczesnego rozmieszczenia mniejszości
narodowych w Polsce
• przedstawia dorobek kulturowy wybranych grup etnicznych
C
III
D
D
IV
IV
D
IV
D
C
IV
III
C
C
C
C
II
I
II
III
D
D
IV
III
D
III
B
III
D
III
C
C
C
II
II
II
D
III
C
III
Materiał
nauczania
narodowe, grupy
etniczne i wyznania
w Polsce
• Dorobek
kulturowy
mniejszości
narodowych i grup
etnicznych
• Zatrudnienie
i bezrobocie
w Polsce
• Przyczyny i skutki
bezrobocia
• Procesy
urbanizacyjne
w Europie i Polsce
L.g.
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
• opisuje strukturę narodowościową w Polsce
• podaje nazwy obszarów zamieszkiwanych przez mniejszości
narodowe i wskazuje je na mapie
• podaje nazwy grup etnicznych zamieszkujących Polskę i wskazuj
ich rozmieszczenie na mapie
• opisuje zmiany w strukturze zatrudnienia ludności Polski na
podstawie danych statystycznych
• opisuje zróżnicowanie stopy bezrobocia w kraju w ostatnich latach
• omawia przyczyny i skutki bezrobocia
• używa terminów: urbanizacja, aglomeracja, konurbacja
• wymienia i pokazuje na mapie wielkie miasta Europy
• wymienia i pokazuje na mapie państwa o najwyższym wskaźniku
urbanizacji w Europie
• podaje nazwy i wskazuje na mapie obszary najbardziej
zurbanizowane w Polsce
• podaje nazwy i wskazuje na mapie największe miasta Polski
C
C
III
II
C
II
C
II
C
C
A
C
C
III
III
I
II
II
C
II
C
II
• analizuje strukturę wyznaniową Polaków w oparciu o diagram
• porównuje strukturę zatrudnienia w Polsce i innych krajach
i wyciąga wnioski
• analizuje przyczyny zmian struktury zatrudnienia ludności
• proponuje sposoby przeciwdziałania bezrobociu
• wyjaśnia przyczyny rozwoju miast w Europie
• porównuje wskaźnik urbanizacji w Europie na tle świata
• wyjaśnia, na czym polega proces urbanizacji
• porównuje wskaźnik urbanizacji w Polsce i innych krajach
• wyjaśnia dlaczego w ostatnich latach maleje liczba ludności
w dużych miastach
• ocenia warunki życia w mieście i na wsi
Kat. S.w.
D
C
II
II
D
D
B
C
B
C
B
III
IV
III
II
I
II
III
D
III
C
II
D
III
B
III
D
D
D
D
B
IV
III
IV
III
III
B
D
III
IV
C
II
B
III
D
IV
Dział programu: IV. Rolnictwo w Europie i Polsce
• Rozwój rolnictwa
w Europie
• Czynniki
przyrodnicze
i pozaprzyrodnicze
rozwoju rolnictwa
• Problemy
rolnictwa
europejskiego
• Warunki rozwoju
rolnictwa w Polsce
• Poziom rolnictwa
w Polsce
• Znaczenie
rolnictwa
• Produkcja roślinna
i zwierzęca
• Rolnictwo Polski
a rolnictwo Unii
Europejskiej
• Polityka rolna UE
• wymienia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju
rolnictwa
• wskazuje na mapie Europy i Polski regiony o najdłuższym
i najkrótszym okresie wegetacyjnym
• wymienia najważniejsze rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane
w Europie
• omawia problemy rolnictwa europejskiego
• opisuje uwarunkowania przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju
rolnictwa w Polsce
• omawia na podstawie diagramu udział gleb poszczególnych klas
bonitacyjnych w Polsce
• opisuje na podstawie mapy przestrzenne zróżnicowanie wielkości
gospodarstw rolnych
• używa terminów: plon, zbiór
• wymienia główne uprawy w Polsce
• podaje nazwy i wskazuje główne obszary upraw wybranych roślin
na mapie Polski
• przedstawia dane statystyczne dotyczące plonów i zbiorów
wybranych roślin w Polsce i innych krajach
• używa terminów: pogłowie, obsada
• opisuje główne kierunki produkcji zwierzęcej w Polsce
6
A
I
C
II
A
I
C
C
III
III
C
II
C
II
A
A
C
I
I
II
C
II
A
C
I
III
• porównuje udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni
wybranych krajów Europy
• ocenia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju
rolnictwa w Europie
• wyjaśnia, dlaczego w ostatnich latach wzrasta znaczenie
rolnictwa ekologicznego
• ocenia czynniki rozwoju rolnictwa w Polsce
• analizuje przydatność rolniczą gleb w Polsce
• ocenia warunki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa
• analizuje skutki rozdrobnienia gospodarstw rolnych
• wyjaśnia znaczenie produkcji roślinnej w wyżywieniu ludności
kraju
• wyjaśnia związek między rodzajem upraw a żyznością gleb
• uzasadnia zróżnicowanie natężenia upraw roślin w wybranych
rejonach
• porównuje plony i zbiory wybranych roślin w Polsce i innych
krajach
• wyjaśnia znaczenie produkcji zwierzęcej w wyżywieniu
ludności kraju
• uzasadnia zróżnicowanie natężenia hodowli wybranych zwierząt
gospodarskich w wybranych rejonach
Materiał
nauczania
L.g.
• Szanse
i zagrożenia dla
polskiego rolnictwa
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
• wskazuje przyczyny zmian ilości pogłowia zwierząt hodowlanych
w Polsce w ostatnich latach
• wskazuje na mapie obszary hodowli wybranych zwierząt
gospodarskich
• przedstawia dane statystyczne dotyczące pogłowia wybranych
zwierząt oraz produkcji mleka i mięsa w Polsce
• omawia słabe i mocne strony polskiego rolnictwa na tle Unii
• przedstawia dane statystyczne dotyczące nawożenia, plonów
i pogłowia w Polsce i innych krajach UE
• wymienia najważniejsze problemy polskiego rolnictwa po
integracji z Unią Europejską
• omawia korzyści dla polskiego rolnictwa po wejściu do UE
C
III
C
II
C
II
C
C
III
II
A
I
C
III
• porównuje pogłowie trzody chlewnej w Polsce i innych krajach
• uzasadnia potrzebę rozwoju gospodarstw ekologicznych
w Polsce
• analizuje dane statystyczne dotyczące nawożenia, plonów
i pogłowia w Polsce i innych krajach Unii
• wskazuje wady i zalety limitowania produkcji w UE
• prognozuje zmiany w rolnictwie wynikające z przystąpienia
Polski do Unii Europejskiej
Kat. S.w.
C
D
II
IV
D
II
C
D
III
IV
D
III
D
D
IV
III
D
IV
D
D
D
IV
IV
IV
D
III
D
D
IV
II
D
C
III
III
D
IV
B
III
D
III
B
III
Dział programu: V. Przemysł w Europie i Polsce
• Przemysł
europejski
• Rozwój
przemysłów
nowoczesnych
technologii
• Globalizacja
• Rola przemysłu
w Polsce
• Podział przemysłu
• Sytuacja
przemysłu w Polsce
• Czynniki
lokalizacji
przemysłu
• Restrukturyzacja
i prywatyzacja
• Charakterystyka
przemysłu
wydobywczego
Polski
• Surowce mineralne
• Wpływ górnictwa
na zmiany
w środowisku
• Energetyka
w Polsce
5
• omawia rozwój przemysłu w Europie
• opisuje proces restrukturyzacji przemysłu w XX wieku
• używa określenia high-tech
• opisuje zjawisko globalizacji produkcji przemysłowej na
przełomie XX i XXI wieku
• omawia problemy przemysłu państw Europy Środkowej
i Wschodniej
• przedstawia podział przemysłu ze względu na rodzaj produkcji
• wymienia cechy polskiego przemysłu w latach 1945–1989
• opisuje problemy polskiego przemysłu po 1989 roku
• omawia perspektywy rozwoju przemysłu w Polsce
• przedstawia podział surowców mineralnych
• podaje nazwy i wskazuje na mapie Polski obszary wydobywania
surowców mineralnych
• podaje przyczyny importu niektórych surowców mineralnych
• określa na podstawie danych statystycznych wielkość wydobycia
wybranych surowców mineralnych w Polsce
• podaje przyczyny spadku wydobycia węgla kamiennego w Polsce
• przedstawia podział elektrowni
• podaje nazwy i wskazuje na mapie Polski wybrane elektrownie
cieplne i wodne
• wymienia czynniki lokalizacji wybranych elektrowni
• opisuje wady i zalety poszczególnych rodzajów elektrowni
• wyjaśnia konieczność oszczędzania energii elektrycznej
• odczytuje z danych statystycznych i diagramów wielkość produkcji
energii elektrycznej
• używa terminów: okręg i ośrodek przemysłowy
7
C
C
A
C
III
III
I
III
C
III
B
A
C
C
B
C
II
I
III
III
II
II
A
C
I
II
A
B
C
I
II
II
A
C
B
C
I
III
III
II
A
I
• wykazuje różnice pomiędzy przemysłem europejskim sprzed
200 lat a współczesnym
• uzasadnia potrzebę wytwarzania produktów high-tech
• wykazuje pozytywne i negatywne aspekty globalizacji
produkcji przemysłowej
• prognozuje kierunki rozwoju przemysłu w Europie Środkowej
i Wschodniej
• ocenia rolę przemysłu w rozwoju kraju
• uzasadnia potrzebę rozwijania nowoczesnych gałęzi przemysłu
• ocenia wpływ zagranicznych inwestycji na rozwój gospodarczy
kraju
• wykazuje atuty polskiego przemysłu liczące się w Unii
Europejskiej
• ocenia zasoby surowców mineralnych w Polsce
• analizuje diagramy ilustrujące wielkości wydobycia wybranych
surowców
• wykazuje potrzebę racjonalnego wykorzystania surowców
• porównuje produkcję energii elektrycznej w Polsce i innych
państwach
• ocenia strukturę produkcji energii elektrycznej według
rodzajów elektrowni w Polsce i wybranych krajach Europy
• wyjaśnia przyczyny i skutki dominacji energetyki cieplnej
w Polsce
• wykazuje korzyści z wykorzystywania alternatywnych źródeł
energii
• wyjaśnia związki między lokalizacją zakładów przemysłowych
a warunkami naturalnymi, rynkiem zbytu, szlakami
Materiał
nauczania
L.g.
• Przetwórstwo
i okręgi
przemysłowe Polski
• Przestrzenne
zróżnicowanie
poziomu rozwoju
przemysłu
• Wpływ przemysłu
przetwórczego na
zmiany
w środowisku
• Bariery rozwoju
przemysłu
nowoczesnej
technologii w Polsce
• Rozwój gospodarki
morskiej w Polsce
• Gospodarcze
znaczenie Bałtyku
• Sytuacja
gospodarki morskiej
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
• odróżnia ośrodek przemysłowy od okręgu przemysłowego
• wymienia i pokazuje na mapie Polski wybrane ośrodki przemysłu
metalurgicznego, elektromaszynowego, chemicznego, spożywczego
i wysokiej technologii
• podaje nazwy i wskazuje na mapie Polski największe okręgi
przemysłowe
• opisuje strukturę gałęziową wybranych okręgów w Polsce
• podaje nazwy i wskazuje na mapie porty morskie w Polsce
• opisuje strukturę przeładunków w największych polskich portach
morskich
• przedstawia problemy przemysłu stoczniowego
• omawia sytuację polskiego rybołówstwa
B
C
II
II
C
II
C
C
C
III
II
III
B
C
III
III
komunikacyjnymi i potencjałem ludzkim
• ocenia skutki koncentracji przemysłu
• zauważa bariery dla rozwoju przemysłu wysokiej technologii
w Polsce
• omawia czynniki sprzyjające rozwojowi gospodarki morskiej
• analizuje wielkość produkcji statków morskich w Polsce
• ocenia sytuację polskich rybaków
• analizuje na podstawie wykresu połowy ryb w Polsce
Kat. S.w.
D
D
IV
IV
C
D
D
D
III
III
IV
II
D
C
C
III
III
III
B
III
C
D
C
III
IV
II
B
D
III
IV
C
D
III
IV
D
D
IV
IV
Dział programu: VI. Usługi w Europie i Polsce
• Znaczenie usług
we współczesnej
gospodarce
• Rodzaje usług
• Rozwój
komunikacji
w Europie
• Komunikacja
w Polsce
• Wady i zalety
poszczególnych
rodzajów transportu
• Turystyka
w Europie
• Rozwój turystyki
w Polsce
• Wpływ turystyki
na PKB
6
• opisuje znaczenie usług we współczesnej gospodarce
• używa terminów: usługi, komunikacja, transport
• wyróżnia rodzaje transportu
• opisuje znaczenie poszczególnych działów transportu lądowego
• wyjaśnia znaczenie transportu wodnego i lotniczego
• podaje nazwy i wskazuje na mapie największe porty morskie
Europy
• wymienia największe lotniska w Europie
• wymienia rodzaje usług świadczonych przez łączność
• wymienia przyczyny wzrostu znaczenia transportu
samochodowego
• podaje przyczyny spadku znaczenia transportu kolejowego
• przedstawia znaczenie transportu przesyłowego
• opisuje rolę transportu wodnego i lotniczego
• wymienia największe porty lotnicze w Polsce
• wyjaśnia znaczenie łączności
• omawia znaczenie internetu
• przytacza dane statystyczne potwierdzające dynamiczny rozwój
8
C
A
A
C
B
C
III
I
I
III
III
II
A
A
A
I
I
I
A
B
C
A
B
C
B
I
III
III
I
III
III
II
• wykazuje znaczenie usług w tworzeniu PKB
• omawia wpływ warunków naturalnych na rozwój transportu
• ukazuje wady i zalety poszczególnych rodzajów transportu
lądowego
• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości sieci autostrad
w Europie
• ukazuje wady i zalety transportu wodnego i lotniczego
• ocenia przyczyny i skutki rozwoju technologii informacyjnej
• porównuje gęstość sieci dróg samochodowych oraz linii
kolejowych w Polsce z innymi krajami Europy
• wyjaśnia potrzebę budowy nowoczesnych autostrad
• uzasadnia rejestracje polskich statków w krajach tzw. „taniej
bandery”
• opisuje zasady funkcjonowania tanich linii lotniczych
• ocenia zmiany zachodzące w Polsce na skutek rozwoju
telekomunikacji
• wykazuje związki między rozwojem gospodarczym a łącznością
• ocenia wpływ turystyki na tworzenie PKB
Materiał
nauczania
L.g.
• Walory
turystyczne
wybranych
regionów
• Charakterystyka
handlu
zagranicznego
Polski
• Struktura
towarowa handlu
zagranicznego
• Znaczenie handlu
zagranicznego
• Zagraniczni
inwestorzy w Polsce
• Specjalne strefy
ekonomiczne
Wymagania podstawowe
uczeń poprawnie:
Wymagania ponadpodstawowe
uczeń poprawnie:
Kat. S.w.
telefonii komórkowej
• przedstawia klasyfikację turystyki według ustalonych kryteriów
• opisuje wpływy z turystyki w wybranych krajach Europy
• wymienia walory turystyczne Europy
• wskazuje na mapie najatrakcyjniejsze turystycznie regiony Europy
• opisuje atrakcje turystyczne Polski
• podaje nazwy regionów oraz ośrodków o wysokich walorach
turystycznych i wskazuje je na mapie
• przedstawia na podstawie diagramu udział cudzoziemców
najliczniej przyjeżdżających do Polski
• podaje nazwy rejonów najczęściej odwiedzanych przez Polaków
i wskazuje je na mapie Europy
• objaśnia terminy: bilans handlowy, eksport, import
• wyjaśnia przyczyny ujemnego salda bilansu handlu zagranicznego
• wyjaśnia znaczenie handlu zagranicznego
• wymienia i wskazuje na mapie głównych partnerów handlowych
Polski
• opisuje strukturę towarową handlu zagranicznego
• wymienia działy gospodarki, w które najchętniej inwestują
inwestorzy zagraniczni
• wymienia największe inwestycje zagraniczne w polskim przemyśle
• podaje nazwy i wskazuje na mapie województwa, na które
przypada największy odsetek firm z udziałem kapitału
zagranicznego
• przedstawia inwestycje zagraniczne w sektorze usług
• podaje kraje, z których pochodzi najwięcej inwestycji
zagranicznych w Polsce
A
C
A
C
C
C
I
III
I
II
III
II
C
II
C
II
A
C
C
C
I
III
III
II
C
A
III
I
A
C
I
II
C
A
III
I
• ocenia walory turystyczne Europy z punktu widzenia turysty
z innego kontynentu
• wykazuje znaczenie bazy turystycznej dla rozwoju turystyki
• ocenia walory turystyczne wybranych regionów Polski
• porównuje atrakcyjność turystyczną wybranych regionów
• wykazuje, co zachęca, a co może zniechęcić zagranicznych
turystów do pobytu w Polsce
• analizuje dane liczbowe dotyczące bilansu handlu zagranicznego
Polski w ostatnich latach
• porównuje wartość eksportu i importu na jednego mieszkańca
w Polsce i innych krajach
• ocenia znaczenie handlu zagranicznego
• ocenia strukturę towarową handlu zagranicznego
• proponuje sposoby uzyskania przez Polskę dodatniego bilansu
handlu zagranicznego
• porównuje wartość inwestycji zagranicznych w Polsce
w ostatnich latach
• wyjaśnia przyczyny lokowania obcego kapitału w dużych
miastach
• ocenia społeczne i gospodarcze korzyści z tworzenia
specjalnych stref ekonomicznych
Kat. S.w.
D
IV
D
D
C
D
III
IV
III
III
D
II
C
II
D
D
D
IV
IV
IV
C
II
B
III
D
IV
C
IV
D
II
C
II
C
II
D
IV
Dział programu: VII. Degradacja i ochrona środowiska
• Degradacja
środowiska
w Europie i Polsce
• Przyczyny
degradacji
środowiska w Polsce
i Europie
• Obszary klęsk
ekologicznych
• Działania na rzecz
ochrony środowiska
w Europie i Polsce
2
• podaje źródła zanieczyszczeń powietrza i wód oraz ich skutki
• podaje sposoby przeciwdziałania degradacji powietrza i wód
• podaje nazwy krajów europejskich o największej emisji SO2 na
1 km2 i wskazuje je na mapie
• omawia problemy wytwarzania odpadów
• wymienia formy ochrony przyrody w Polsce
• opisuje rezerwaty biosfery w Europie i Polsce
• omawia na podstawie mapy obszary chronione w Europie
• podaje nazwy parków narodowych w Polsce i wskazuje je na
mapie
• przedstawia zadania Europejskiej Agencji Środowiska
9
A
A
C
I
I
II
C
A
C
C
C
III
I
III
II
II
B
III
• porównuje emisje gazów cieplarnianych w wybranych krajach
Europy i wyciąga wnioski
• analizuje na podstawie diagramów zmiany stanu czystości
polskich rzek w ostatnich latach
• porównuje wielkość odpadów komunalnych wytworzonych
w wybranych województwach Polski w ostatnich latach
• porównuje nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska
w wybranych krajach Europy
• uzasadnia znaczenie współpracy międzynarodowej na rzecz
ochrony środowiska
L.g. – liczba godzin lekcyjnych, Kat. – kategorie celów nauczania, S.w. – standard wymagań
10