TR0199-99-2105-9_OkĂłlnik techniczny

Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Zastępuje Okólnik Techniczny:
0199 - 99 - 2105/8
Olej smarowy do silników gazowych MWM
9 wymiana ma miejsce z powodu:
-
Aktualizacja dopuszczonych olejów smarowych
-
Zmiana wartości granicznych podczas pracy
-
Zapis wartości granicznych w przypadku wyłączenia z użycia
Techniczny biuletyn informacyjny zawiera:
-
Informacje ogólne
-
wyboru oleju smarowego
-
pobrania próbki oleju smarowego
-
analizy oleju smarowego
-
wymiany oleju smarowego
-
wymiany filtra oleju smarowego
-
wartości granicznej
-
zużycia metalu
-
zużycia oleju smarowego
-
interpretacji parametrów analizy oleju smarowego
-
interpretacji elementów analizy oleju smarowego
-
interpretacji opcjonalnie analizowanych elementów analizy oleju smarowego
-
dopuszczonych olejów smarowych
Impressum:
MWM GmbH
Service VS
S. Hartmann, FS-K5T
Carl-Benz-Str. 1
D-68167 Mannheim
Tel.: +49 (0) 621 384-8711
Fax: +49 (0) 621 384-8841
www.mwm.net
Data:
2012-03-15
OBJ_DOKU-37732-001.fm
Uwagi:
Numery czę ci wymienione w niniejszym dokumencie nie podlegajš aktualizacji.
Dla oznaczania czę ci zamiennych wišżšca jest wyłšcznie dokumentacja czę ci zamiennych.
Klucz rozdzielnika:
- TR
- Wedlug SIT 7010
1
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Informacje ogólne
OSTROŻNIE
Niebezpieczeństwo zniszczenia
Niedopuszczone oleje smarowe
Skutkiem są uszkodzenia silnika i elementów agregatu
-
Silnik wolno użytkować wyłącznie z zastosowaniem dopuszczonych olejów
smarowych
Wskazówka
Za przestrzeganie opisanych w niniejszym OT przepisów dotyczących olejów smarowych
odpowiada wyłącznie użykownik.
Użytkownik musi potrafić dowieść spełnienie obowiązku konserwacji poprzez analizę oleju
smarowego zgodnie z niniejszym OT.
Za uszkodzenia powstałe na skutek użycia niedopuszczonych olejów smarowych lub
nieprawidłowej eksploatacji producent silnika nie ponosi odpowiedzialności.
Smary płynne do silników spalinowych podlegają nadzwyczaj dużym obciążeniom
mechanicznym i termicznym. W wysokiej temperaturze pracy tulei cylindrowych smar
płynny nie powinien wyparować, lecz tworzyć odpowiednio lepką, niezmniejszającą się,
dobrze przylegającą warstwę smaru (film). W stanie zimnym powinien być na tyle płynny,
aby umożliwić uruchomienie zimnego silnika. Po wyłączeniu silnika powierzchnie ślizgowe
powinny być pokryte warstwą smaru płynnego pozwalającą na ponowne uruchomienie
silnika.
Ogólnie smary płynne powinny mieć następujące właściwości:

stabilna warstwa smaru (film) w każdej temperaturze pracy,

optymalna lepkość w każdej temperaturze pracy,

wysoka stabilność termiczna,

duża odporność na proces starzenia,

cechy chroniące przed nadmiernym zużyciem,

cechy neutralizujące działanie substancji korozyjnych,

wyważony stosunek substancji popiołotwórczych,

duże rezerwy bezpieczeństwa w celu zachowania długich terminów wymiany oleju.
Ekonomiczne działanie uzyskuje się poprzez zachowanie możliwie długich terminów
wymiany oleju. Na pierwsze miejsce wysuwa się zasadniczo unikanie uszkodzeń i
uzyskiwanie przez elementy silnika i urządzenia oczekiwanych czasów przydatności do
użycia.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
2
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Wybór smaru płynnego
Smary płynne (zawartość popiołu siarczanowego maks. 0,5% wag.)
W eksploatacji silników gazowych firmy MWM należy stosować wymienione w rozdziale
Dopuszczone oleje smarowe (zawartość popiołu siarczanowego do 0,5 % masy) .
Smary płynne (zawartość popiołu siarczanowego 0,5 - 1,0% wag.)
Specjalnie do eksploatacji z paliwem gazowym ze zwiększonym obciążeniem
substancjami szkodliwymi (patrz również TR 0199-99-3017) firma MWM dopuściła dalsze
oleje smarowe. Są one wymienione w rozdziale Dopuszczone oleje smarowe
(zawartość popiołu siarczanowego do 0,5 % masy).
Takie smary płynne można rozpoznać po wysokich wartościach całkowitej liczby
zasadowej (TBN) i zawartości popiołu siarczanowego; mają duże rezerwy zobojętniania w
stosunku do kwasów powstających podczas spalania substancji szkodliwych zawartych
w paliwie gazowym. Powyższe kwasy powstają np. z chloru (Cl), fluoru (F) i siarki (S). Dzięki
neutralizacji kwasów silnik jest chroniony przed korozją.
W celu zapewnienia neutralizacji konieczne jest zastosowanie większych ilości dodatków
uszlachetniających do smarów płynnych. Oznacza to jednak, że im wyższy potencjał
neutralizacyjny smaru płynnego, tym większa jest jego skłonność do tworzenia
odkładających się warstw podczas spalania.
Jeśli stosuje się tego typu smary płynne do paliw gazowych, które nie wykazują stałych,
wysokich obciążeń substancjami szkodliwymi (zgodnie z dopuszczonymi wartościami
podanymi w technicznym biuletynie informacyjnym 0199-99-3017), to dodatki
uszlachetniające nie są zużywane ze względu na brak powstawania lub powstawanie
jedynie niewielkich ilości kwasów, które muszą zostać zneutralizowane.
W takim przypadku zalety tego typu specjalnych smarów płynnych przekształcają się
częściowo w poważne wady.

Niezużyte substancje uszlachetniające odkładają się warstwami w komorze spalania
i w takich podzespołach, jak wymiennik ciepła spalin, tłumik itp.

Warstwy odkładające się w komorze spalania mogą łączyć się z pierwiastkami
zawartymi w paliwie gazowym, np. z krzemem (Si). Powstające w taki sposób związki
są bardzo twarde i powodują ścieranie się tłoków, pierścieni tłokowych, tulei
cylindrowych, zaworów i pierścieni gniazd zaworowych.
W związku z tym radzimy, aby we wszystkich silnikach stosować smary płynne zgodnie z
informacjami podanymi w rozdziale Dopuszczone smary płynne (zawartość popiołu
siarczanowego maks. 0,5% wag.) do momentu uzyskania stabilnego wytwarzania gazu
palnego. W tym czasie należy określić na podstawie analizy smaru płynnego i gazu
warunki brzegowe i wpływ stosowanego paliwa gazowego na ekonomiczną i niezawodną
pracę silnika.
Jeśli po zakończeniu rozruchu urządzenia stężenie substancji szkodliwych w paliwie
gazowym ma pozostawać stale na wysokim poziomie, a w związku z tym nie ma
możliwości uzyskania ekonomicznych terminów wymiany oleju, to w porozumieniu z
odpowiednim partnerem serwisowym istnieje możliwość przejścia na smary płynne
podane w rozdzialeDopuszczone smary płynne (zawartość popiołu siarczanowego
0,5 - 1,0% wag.).
OBJ_DOKU-37732-001.fm
3
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Pobieranie próbek smaru płynnego
Wskazówka
Staranne przygotowanie i wykonanie pobierania próbek smaru płynnego jest warunkiem
uzyskania możliwych do wykorzystania wartości z analiz.
Należy zwrócić uwagę, aby próbka smaru płynnego nie została zafałszowana przez
zanieczyszczenia lub resztki smaru płynnego w środkach pomocniczych.
Do rutynowej analizy wystarczy niewielka ilość smaru płynnego.
Próbę oleju należy pobierać z obiegu oleju smarowego, gdy silnik pracuje i ma
temperaturę roboczą.
Dalsze informacje na temat próby oleju smarowego patrz
-
Instrukcja eksploatacji, Karta robocza B 8-1-1, Pobieranie próby oleju smarowego
Przed pobraniem próbki należy spuścić co najmniej 100 ml smaru płynnego i prawidłowo
zutylizować. Następnie należy pobrać potrzebną ilość smaru płynnego jako próbkę.
Należy wyeliminować możliwość powstania zmian w smarze płynnym na skutek
pobierania próbki i transportu.
Próbki należy jednoznacznie opisać, podając następujące informacje:

Użytkownik

Typ silnika

Numer seryjny silnika

Producent smaru płynnego

Nazwa smaru płynnego

Data pobrania próbki

Ilość godzin pracy silnika

Ilość godzin pracy smaru płynnego

Dolana ilość / zużycie smaru płynnego

Całkowita objętość smaru płynnego
OBJ_DOKU-37732-001.fm
4
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Analiza smaru płynnego
Wskazówka
Użytkownik musi zagwarantować, że przy podejmowaniu decyzji o długości terminów
wymiany oleju, w odpowiednim czasie będzie miał do dyspozycji odpowiednie wartości
uzyskane z analiz.
Wartości pochodzące z analiz należy przedłożyć użytkownikowi najszybciej, jak to
możliwe (maksymalnie połowa długości okresu, jaki upływa pomiędzy terminami wymiany
oleju).
W prawidłowo przeprowadzonej analizie smaru płynnego należy sprawdzić, czy silnik ze
smarem płynnym jest eksploatowany zgodnie z zaleceniami podanymi w technicznym
biuletynie informacyjnym. Analizy smaru płynnego należy przechowywać jako dowód
prawidłowej eksploatacji silnika.
W przypadku nietypowych wartości zużycia w obrębie jednego szeregu analiz, należy w
okresie gwarancji udostępnić analizę odpowiedniemu partnerowi serwisowemu.
Do obserwacji wartości uzyskanych w analizach w dłuższym okresie czasu najlepiej
nadaje się analiza trendu. Jest to prezentacja poszczególnych wartości z analizy w
tabelach lub na wykresach. Umożliwia to ocenę stanu smaru płynnego lub silnika
(zaobserwowanie trendu).
Wskazówka
Pierwszą analizę smaru płynnego należy wykonać, niezależnie od rodzaju gazu, po
upływie 100 godzin pracy.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
5
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Wymiana smaru płynnego
Wymiana smaru płynnego
Podczas wymiany smaru płynnego należy zawsze wymienić cały smar płynny.
Pozostałości smaru płynnego w silniku i elementach współpracujących należy
utrzymywać na maksymalnie niskim poziomie.
Wymiana smaru płynnego jest konieczna, gdy spełnione jest jedno z przedstawionych
niżej kryteriów:

przed przekroczeniem wartości granicznych podanych w biuletynie

po przedostaniu się płynu chłodzącego do smaru płynnego

po wykonaniu prac konserwacyjnych z poziomu utrzymania E60 i E70

po wykonaniu prac serwisowych przy mechanizmie napędowym

przynajmniej raz w roku
-
Nie dotyczy to agregatów o okresie wymiany oleju zgodnie z analizą oleju
smarowego powyżej 10.000 roboczogodzin.
Terminy wymiany smaru płynnego
Terminy wymiany smaru płynnego zależą od jakości smaru płynnego oraz:

jakości gazu

warunków otoczenia

sposobu pracy silnika
Tego typu czynniki powodują zazwyczaj zmianę parametrów smaru płynnego.
W związku z tym konieczne jest określenie terminów wymiany smaru płynnego za pomocą
analizy smaru płynnego.
Wskazówka
Pierwszą analizę smaru płynnego należy wykonać, niezależnie od rodzaju gazu, po
upływie 100 godzin pracy.
Poprzez wybór odpowiednich odstępów czasowych pomiędzy analizami smaru płynnego
można wykorzystywać smar płynny aż do osiągnięcia wartości granicznych.
Terminy wymiany smaru płynnego należy ustalić ponownie w przypadku:

uruchamiania urządzenia

zmiany sposobu pracy

po wykonaniu prac konserwacyjnych E60 lub E70

po wykonaniu napraw z zakresu E60 lub E70
W przypadku niezmiennych warunków eksploatacji kolejne terminy analizy smaru
płynnego i niezbędna wymiana smaru powinna zostać uzgodniona pomiędzy
użytkownikiem a odpowiednim partnerem serwisowym na podstawie niniejszego
technicznego biuletynu informacyjnego.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
6
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Terminy wymiany smaru płynnego należy ustalić w następujący sposób:
Przykład 1:
A1
Oś X:
Przedział czasowy
Oś Y:
Wartość liczbowa wyniku analizy
A:
wartość wyjściowa
B:
połowa wartości granicznej
C:
wartość graniczna
Pozycja 1-5:
Data analizy smaru płynnego
Pozycja 5:
Data kolejnej wymiany smaru płynnego

Pierwsze napełnienie smarem płynnym
-
Jeśli wartości analizy (pozycja 1) znajdują się znacznie poniżej połowy
dopuszczalnej wartości granicznej B, to można dwukrotnie wydłużyć przedział
czasowy, jaki ma upłynąć do kolejnej analizy smaru płynnego (pozycja 2).
-
Jeśli pojedyncze wartości analizy osiągają połowę wartości granicznej B, to
należy skrócić przedział czasowy, jaki ma upłynąć do kolejnej analizy (pozycja 3).
Wskazówka
W przypadku zbliżenia się do dopuszczalnej wartości granicznej C, należy skrócić o
połowę przedziały czasowe, jakie upływają pomiędzy poszczególnymi analizami (pozycja
4 i 5).

Drugie i kolejne napełnianie smarem płynnym
-
OBJ_DOKU-37732-001.fm
Po pierwszym określeniu terminu wymiany smaru płynnego, pierwszą analizę
smaru płynnego przy drugim napełnieniu smarem można wykonać po upływie
dłuższego okresu czasu (pozycja 3).
7
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
-
Jeśli w wyniku analiz uzyskuje się wyniki porównywalne z pierwszym
napełnieniem smarem, to należy wykonać kolejną analizę smaru płynnego
(pozycja 4).
-
W przypadku ponownego uzyskania porównywalnych wyników analizy można
ustalić takie same terminy wymiany smaru płynnego, jak przy pierwszym
napełnieniu smarem.
-
W niezmiennych warunkach pracy można stosować analizy smaru płynnego dla
podanych niżej napełnień smarem płynnym w takim samym przedziale
czasowym (poz. 4).
Wskazówka
Jeśli wyniki analiz różnią się od dotychczasowych, to należy ponownie określić terminy
wymiany smaru płynnego, tak aby uzyskać powtarzalne wyniki.
Przykład 2:
A2
Oś X:
Przedział czasowy
Oś Y:
Wartość liczbowa wyniku analizy
A:
wartość wyjściowa
B:
połowa wartości granicznej
C:
wartość graniczna
Pozycja 1-4:
Data analizy smaru płynnego
Pozycja 4:
Data kolejnej wymiany smaru płynnego

Jeśli wyniki analizy pierwszej próbki smaru znajdują się już blisko dopuszczalnych
wartości granicznych (pozycja 1), to należy znacznie skrócić okres eksploatacji, jaki
ma upłynąć do kolejnej analizy smaru płynnego (pozycja 2).
OBJ_DOKU-37732-001.fm
8
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL

Jeśli potwierdza się mniejszy odstęp od wartości granicznych, to konieczne jest
skrócenie ostatniego okresu analizy o połowę (pozycja 3 i 4).
Okresy wymiany dla typoszeregu TCG 2016 bez zwiększonej objętości oleju smarowego w ramie
podstawy
Ze względu na opóźnienie czasowe pomiędzy pobraniem próby a dostępnością wyniku
analizy (wynikające z czasu przesyłki drogą pocztową oraz czasu wykonania analizy)
opisany wcześniej sposób postępowania w przypadku silników typoszeregu TCG 2016
bez zwięszkonej objętości oleju smarowego stosuje się jedynie warunkowo.
Aby wykluczyć przekroczenia wartości granicznych w okresie analizy należy zastosować
następujący sposób postępowania:

Po 100 roboczogodzinach
-

Pierwsze pobranie próbki oleju smarowego
Przy 250 roboczogodzinach
-
Drugie pobranie próbki oleju smarowego, następnie przeprowadzić wymianę
oleju
W zależności od wyniku z poboru próbki oleju smarowego okres przyszłych wymian
można wydłużać stopniowo o 50 roboczogodzin, pod warunkiem że w chwili wymiany nie
nastąpiło jeszcze przekroczenie wartości granicznej.
Analogicznie do tego w razie przekroczenia wartości granicznej należy skrócić okres
wymiany.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
9
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Wymiana filtra smaru płynnego
Podczas wymiany filtra smaru płynnego należy wymienić wszystkie filtry smaru.
Wymiana filtra smaru płynnego jest konieczna:

przy pierwszej wymianie oleju

przy pierwszej wymianie oleju po wykonaniu prac naprawczych przy mechanizmie
napędowym

zawsze przy drugiej wymianie oleju lub po maks. 4000 godzin pracy

w przypadku stwierdzenia cieczy chłodzącej w smarze płynnym

Jeżeli potwierdzono SAN w oleju smarowym - patrz wartości graniczne

przynajmniej raz w roku
Wskazówka
W przypadku przedostania się płynu chłodniczego do obwodu oleju smarowego wszystkie
elementy filtra wentylacji kadłuba silnika muszą zostać wymienione na nowe.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
10
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Wartości graniczne
OSTROŻNIE
Niebezpieczeństwo zniszczenia
Na skutek niedotrzymania wartości granicznych
Skutkiem są uszkodzenia silnika i elementów agregatu
-
W razie niedotrzymania wartości granicznych, natychmiast przeprowadzić wymianę
oleju.
Podczas pracy
Właściwości
Wartość graniczna
Lepkość przy 100 ˚C
2
Metoda badania
min. 12 mm /s (cSt)
DIN 51366, ASTM D 445,
maks. 18 mm2/s (cSt)
DIN EN ISO 3104
Wzrost lepkości w stosunku do stanu
nowości przy 100 ˚C
maks. 3 mm2/s (cSt)
Zawartość wody
maks. 0,2 %
DIN 51777, ASTM D 1744,
DIN ISO 12937
Zawartość glikolu
maks. 500 ppm
DIN 51375, ASTM D 4291
Całkowita liczba zasadowa TBN
min. 2,0 mg KOH/g
ISO 3771, ASTM D 4739
AN
nie większa niż TBN
DIN EN 12634, ASTM 664
SAN
maks. 0,2 mg KOH/g
ASTM 664
i wartość pH
min. 4,5
Utlenianie
maks. 20 A/cm
DIN 51453
Nitrowanie
maks. 20 A/cm
DIN 51453
Krzem
maks. 300 mg/kg
DIN 51396, ASTM D 5185
Wskazówka
Jeżeli metal ścieralny przekroczy swoją dopuszczalną wartość graniczną, wartość
graniczna dla krzemu zmniejsza się do maks. 15 mg/kg (DIN 51396, ASTM D 5185)
OBJ_DOKU-37732-001.fm
11
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
W przypadku wyłączenia z eksploatacji
W przypadku wyłączenia z eksploatacji na skutek kwasowości środków smarowych może
dojść do powstania uszkodzeń postojowych części prowadzących olej. Kwasowość
określa rezerwa alkaliczna (TBN, Total Base Number) oraz wartość pH.
W celu uniknięcia uszkodzeniom postojowym nie może dojść do spadku poniżej
podanych niżej wartości granicznych.
Właściwości
Wartość graniczna
Metoda badania
Całkowita liczba zasadowa TBN
min. 3,5 mg KOH/g
ISO 3771, ASTM D 4739
i wartość pH
min. 5,0
Jeżeli wartości analizy przekraczają podane wartości, olej smarowy może pozostać w
agregacie na czas przestoju i można go zastosować przy następnym uruchomieniu.
Jeżeli zmierzone wartości analizy oleju smarowego są niższe od podanych wyżej wartości
granicznych olej smarowy należy wymienić.
Następnie agregat musi pracować przez co najmniej 12 godzin.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
12
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Metale podlegające zużyciu
Informacje dotyczące metali podlegających zużyciu stanowią środek pomocniczy przy
ocenie silnika. Dzięki temu można odpowiednio wcześnie zauważyć zmiany stanu silnika.
Wskazówka
W celu dokonania oceny należy obserwować czasowy przebieg stężenia zużycia każdego
z metali na podstawie wielu analiz oleju smarowego (analiza trendu).
Decydujące znaczenie ma tu nie wartość bezwzględna, lecz prędkość zużycia każdej z
wartości.
Jeśli metal podlegający zużyciu przekracza 50 procent podanej niżej wartości analizy, to
należy skrócić o połowę przedziały czasowe pomiędzy pobieraniem próbek.
W przypadku potwierdzenia się podwyższonych wartości zużycia należy skontaktować się
odpowiednim partnerem z serwisu.
Wszystkie pomiary należy wykonać zgodnie z DIN 51396 (ICP OES / RFA).
Przykład:
Obliczanie prędkości zużycia
vv = (c1-c2) / (t1-t2)
vv = prędkość zużycia
c1 = nowe stężenie
c2 = poprzednie stężenie
t1 = nowe godziny pracy
t2 = poprzednie godziny pracy
W silniki zostało przeanalizowane sześć próbek oleju smarowego. Po trzeciej analizie oleju
smarowego t3=4 przeprowadzono wymianę oleju. Od przedostatniej analizy oleju
smarowego t5 do ostatniej t6 stężenie zużytego metalu c 6 wzrasta znacznie silniej, niż
można by się było spodziewać na podstawie wcześniejszych analiz oleju smarowego.
Ponieważ ostatni wskaźnik wzrostu (delta c5,6 / delta t5,6) znajduje się powyżej 50%
wartości granicznej, należy podzielić interwał czasu do kolejnej analizy oleju smarowego.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
13
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
A3
Oś X:
Przedział czasowy
Oś Y:
Wartość liczbowa wyniku analizy
t3=4
Moment wymiany oleju smarowego
c1=c4
Stężenie w nowym oleju smarowym
Wartości graniczne dla prędkości zużycia
Seria produkcyjna 1015 / 2015
Aluminium
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Chrom
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Miedź
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Żelazo
maks. 3 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Ołów
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Cyna
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Seria produkcyjna 616 / 2016
Aluminium
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Chrom
OBJ_DOKU-37732-001.fm
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
14
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Miedź
maks. 2,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Żelazo
maks. 3 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Ołów
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Cyna
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
OBJ_DOKU-37732-001.fm
15
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Seria produkcyjna 620 / 2020
Aluminium
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Chrom
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Miedź
maks. 1,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Żelazo
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Ołów
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Cyna
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Seria produkcyjna 632 / 2032
Aluminium
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Chrom
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Miedź
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Żelazo
maks. 2 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Ołów
maks. 1 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Cyna
maks. 0,5 mg/kg na każde 100 godzin
pracy
Tabela przeliczeniowa
1 mg/kg
1 ppm
0,0001 %
10 mg/kg
10 ppm
0,001 %
100 mg/kg
100 ppm
0,01 %
1000 mg/kg
1000 ppm
0,1 %
10000 mg/kg
10000 ppm
1,0 %
OBJ_DOKU-37732-001.fm
16
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Zużycie smaru płynnego
Pod pojęciem właściwego zużycia smaru płynnego rozumie się ilość smaru płynnego
zużywanego w jednostce czasu przy określonej mocy.
Zużycie smaru płynnego określa się w dłuższym okresie czasu w takich samych
warunkach eksploatacji w trybie pracy ciągłej.
Po pierwszych godzinach pracy (faza rozruchu) zużycie smaru spada. Następnie powinno
się utrzymywać przez dłuższy okres czasu na stałym poziomie. W przypadku bardzo
długiego czasu pracy zwiększa się zużycie silnika, a wraz z nim zużycie smaru płynnego.
A4
Oś X:
Czas pracy
Oś Y:
Zużycie oleju smarowego
Obszar A:
Faza rozruchu
Obszar B:
Okres eksploatacji
Obszar C:
Okres rosnącego zużycia smaru płynnego za względu na
zwiększające się zużycie materiału
OBJ_DOKU-37732-001.fm
17
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Interpretacja wartości uzyskanych podczas analizy smaru płynnego
Lepkość
Jednostka: mm2/s
Lepkość określa właściwości płynne smaru płynnego (opór na przesunięcie dwóch
sąsiednich warstw, tarcie wewnętrzne). Lepkość zależy od temperatury.
Wzrost lepkości następuje na skutek:

procesu starzenia/utleniania

sadzy/stałych ciał obcych

parowania substancji o niskiej temperaturze wrzenia
Liczba zasadowa (Total Base Number, TBN)
Jednostka: mgKOH/g
Liczba zasadowa TBN oznacza alkaliczną rezerwę smaru płynnego i charakteryzuje
chemiczną zdolność do neutralizacji.
Jest to właściwość smaru płynnego niezbędna do kontroli zużycia korozyjnego.
W trakcie użytkowania smaru płynnego rezerwa alkaliczna zmniejsza się na skutek
wchodzenia w reakcje z kwasami.
Kwasy są końcowymi produktami reakcji
zachodzących w procesie spalania oraz reakcji starzenia/utleniania i nitrowania.
Podczas pracy z paliwami gazowymi wytwarzającymi kwasy (szczególnie gaz
wysypiskowy, gnilny i biogaz) należy liczyć się z szybkim obniżaniem się liczby zasadowej.
Liczba kwasowa (Acid Number, AN, dawniej TAN) lub liczba zobojętniania
Jednostka: mgKOH/g
Metoda obejmuje silne i słabe kwasy. Osobno rejestrowane są silne kwasy jako Strong
Acid Number (SAN). Substancje czynne zawarte w smarze płynnym wpływają na liczbę
kwasową, która w przypadku nowych olejów może wynosić od 0,5 do 2 mgKOH/g.
W procesach utleniania i nitrowania mogą powstawać słabe kwasy organiczne. Są one
częściowo zobojętniane dzięki alkalicznym właściwościom smaru płynnego. Jeśli smar
płynny ma jeszcze wystarczającą rezerwę alkaliczną, to liczba kwasowa AN obejmuje tylko
słabe kwasy.
Istnieje ogólna korelacja pomiędzy wzrostem liczby kwasowej AN, starzeniem się smaru
płynnego i nitrowaniem smaru płynnego.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
18
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Objaśnienie związku między TBN i AN.
Gdy obniża się całkowita liczba zasadowa (TBN), rośnie liczba kwasowa (AN). Ponieważ
zgodnie z listą wartości granicznych liczba kwasowa zawsze musi być mniejsza niż liczba
zasadowa, dlatego w obszarze A nie jest dopuszczalna praca silnika.
A5
Oś X:
Czas pracy
Oś Y:
Wartość liczbowa wyniku analizy
Obszar A:
Niedopuszczalny okres eksploatacji
Pozycja 1-5:
Data analizy smaru płynnego
Pozycja 5:
Data kolejnej wymiany smaru płynnego
Liczba kwasowa mocnych kwasów (Strong Acid Number, SAN)
Jednostka: mgKOH/g
Metoda obejmuje jedynie mocne kwasy (np. kwas siarkowy). W przypadku stwierdzenia
SAN istnieje niebezpieczeństwo korozji.
Starzenie/utlenianie
Jednostka: A/cm
Starzenie/utlenianie zachodzi na skutek wchodzenia cząsteczek oleju podstawowego i
cząsteczek substancji czynnych w reakcję z tlenem, co prowadzi do wzrostu lepkości i
liczby kwasowej. Może występować wytrącanie się lakieru z podzespołów i odkładanie się
warstw szlamu. Produkty utleniania mogą tworzyć kwasy organiczne, które z kolei są
przyczyną korozji także przy istniejącej jeszcze rezerwie alkalicznej smaru płynnego.
Mierzy się gęstość optyczną przy liczbie falowej 1710 cm-1 w podczerwonym zakresie
światła; dokonywany jest przy tym pomiar związków karbonylowych wytworzonych w
procesie utleniania.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
19
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Nitrowanie
Jednostka: A/cm
Nitrowanie odbywa się w reakcji cząsteczek oleju podstawowego i cząsteczek substancji
czynnych z tlenkami azotu. Wpływy są porównywalne ze starzeniem/utlenianiem.
Powodują zmiany parametrów smaru płynnego. W porównaniu z nimi większe jest jednak
niebezpieczeństwo powstawania korozyjnych produktów reakcji. Przy silnym nitrowaniu
występuje z reguły także silne zmniejszanie się rezerwy alkalicznej.
Mierzy się gęstość optyczną przy liczbie falowej 1630 cm-1 w podczerwonym zakresie
światła.
i pH
Jednostka: brak
Metoda służy do określania wartości pH smaru płynnego. Wynik pomiaru podaje się w
bezwymiarowych jednostkach pH. Nadmierne zakwaszenie smaru płynnego powoduje
zużycie na skutek korozji.
Woda
Jednostka: Udział procentowy (% wag.) wody w smarze płynnym powoduje - mówiąc
ogólnie - powstanie emulsji, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu niebezpieczeństwa
zużycia i korozji.
Woda powoduje zwiększenie lepkości smaru płynnego.
Możliwe przyczyny:

Nieszczelności w układzie chłodzenia cieczą

Procesy kondensacji w układzie smaru płynnego na skutek częstego uruchamiania i
zatrzymywania

Nieprawidłowe przechowywanie smaru płynnego

Niedostateczne odpowietrzenie kadłuba silnika lub zbiornika smaru płynnego

Przedostanie się deszczówki przez układ odprowadzania spalin
Glikol
Jednostka: ppm
Na skutek wchodzenia w reakcje z substancjami czynnymi zawartymi w smarach płynnych
glikol powoduje tworzenie się szlamu i zatykanie filtrów.
Glikol nie wykazuje tolerancji na olej mineralny.
Możliwe przyczyny:

Nieszczelności w układzie chłodzenia cieczą

Skażenie smarem płynnym na bazie poliglikolu
OBJ_DOKU-37732-001.fm
20
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Interpretacja pierwiastków stwierdzonych podczas analizy smaru płynnego
Krzem
Jednostka: mg/kg
Możliwe pochodzenie:

Składnik środków przeciwspieniających

Kurz z zasysanego powietrza
-

prowadzi już w niewielkich ilościach do abrazyjnego (ściernego) zużycia.
Połączenia gazów palnych (np. gazu wysypiskowego, gazu gnilnego oraz biogazu)
-
Zanieczyszczenie krzemem smaru płynnego daje pośrednio informację o
zanieczyszczeniu krzemem gazu palnego.
Sód
Jednostka: mg/kg
Typowy składnik substancji czynnych do ochrony antykorozyjnej cieczy chłodzących.
Silny wzrost zawartości sodu w smarze płynnym jest oznaką skażenia cieczą chłodzącą.
W czasie dalszej pracy należy stale kontrolować silnik pod względem możliwych
wycieków cieczy chłodzącej.
W wielu przypadkach pomimo wysokich wartości sodu i związanego z tym skażenia nie
można stwierdzić obecności wody w smarze płynnym, ponieważ wyparowuje na skutek
wysokiej temperatury smaru podczas pracy silnika.
Aluminium
Jednostka: mg/kg
Typowy pierwiastek powstający na skutek zużycia np. tłoków i łożysk ślizgowych.
Aluminium może też być składnikiem zanieczyszczonego powietrza zasysanego.
Żelazo
Jednostka: mg/kg
Typowy pierwiastek powstający na skutek
zużycia tulei cylindrowych, krzywek/
popychaczy, czopów walcowych, pierścieni tłokowych i kół zębatych.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
21
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Chrom
Jednostka: mg/kg
Typowy pierwiastek powstający na skutek zużycia pierścieni tłokowych, trzonków
zaworów, krzywek/popychaczy oraz wysokostopowych części silnika.
Miedź
Jednostka: mg/kg
Typowy pierwiastek powstający na skutek zużycia łożysk oraz produkt korozji chłodnic
olejowych i przewodów olejowych.
Miedź jest także elementem składowym różnych past montażowych.
Ołów
Jednostka: mg/kg
Typowy element zużywalny łożysk ślizgowych oraz lutowie z chłodnic oleju smarowego i
przewodów oleju smarowego.
Wskazówka
Przyczyną szybkiej zmiany prędkości zużycia ołowiu i miedzi jest często zużycie na skutek
korozji chemicznej (przestrzegać wartości granicznych dla wartości pH)
Cyna
Jednostka: mg/kg
Typowy pierwiastek powstający na skutek zużycia łożysk ślizgowych.
Molibden
Jednostka: mg/kg
Może być składnikiem substancji czynnych oraz różnych past montażowych.
Stosuje się go również jako powłokę powierzchni bieżnej w przypadku łożysk ślizgowych.
Interpretacja opcjonalnie analizowanych pierwiastków stwierdzonych podczas
analizy smaru płynnego
Potas i bor
Jednostka: mg/kg
Typowe składniki substancji czynnych do ochrony antykorozyjnej cieczy chłodzących.
Wzrost ich zawartości w smarze płynnym jest oznaką skażania przez ciecz chłodzącą.
Bor jest jednak także typowym pierwiastkiem substancji czynnych stosowanych często w
smarze płynnym.
Wapń, cynk, fosfor, siarka
Jednostka: mg/kg
Typowe składniki aktywne w smarze płynnym.
Siarka jest także składnikiem smaru płynnego oraz gazów palnych.
22
OBJ_DOKU-37732-001.fm
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Dopuszczone smary płynne
Dopuszczone smary płynne o zawartości popiołu siarczanowego maks. 0,5% wag.
Zawartość popiołu siarczanowego maks. 0,5% wag
Producent
Oleje
Popiół
Liczba
podstawo siarczano zasadowa
we
wy
TBN
Lepkość
Klasa
w temp.
40˚C
w temp.
100˚C
% wag.
mgKOH/g
SAE
mm2/s
mm2/s
Mineralny
0,50
6,5
40
137
14,5
Mineralny
0,48
4,5
40
137
13,7
Mineralny
0,50
6,5
40
136
14,5
Tectrol Methaflexx NG
Mineralny
0,45
5,5
40
156
14,5
Tectrol Methaflexx NG plus
Mineralny
0,45
5,9
40
141,5
14,9
Energol IC-DG 40S
Mineralny
0,48
4,5
40
137
13,7
BP Energas NGL
Mineralny
0,45
5,1
40
130
13,5
BP Energas NGS
Syntetycz
ny
0,45
4,9
20W-40
109
14
Duratec L
mineralny
0,45
5,1
40
130
13,5
Duratec XPL
syntetyczn
y
0,45
4,9
20W-40
109
14
Troncoil Gas
Mineralny
0,46
5,2
40
144,8
14,5
Troncoil Gas LD
Mineralny
0,50
4,6
40
133,1
14,0
Produkt
ADDINOL
MG 40 Extra LA
ARAL
Degasol LA
AVIA
Olej do silników gazowych LA40
BAYWA
BP
CASTROL
CEPSA
OBJ_DOKU-37732-001.fm
23
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Zawartość popiołu siarczanowego maks. 0,5% wag
Producent
Oleje
Popiół
Liczba
podstawo siarczano zasadowa
we
wy
TBN
Produkt
Lepkość
Klasa
w temp.
40˚C
w temp.
100˚C
% wag.
mgKOH/g
SAE
mm2/s
mm2/s
CHEVRON / CALTEX / TEXACO
Geotex LA 40
Mineralny
0,45
5,2
40
125,3
13,2
Geotex PX 40
Mineralny
0,50
5,4
40
88
13,2
Mineralny
0,50
5,5
40
138
14,0
Titan Ganymet LA
Mineralny
0,45
5,5
40
156
14,5
Titan Ganymet Plus LA
Mineralny
0,45
5,9
40
141,5
14,9
Mineralny
0,50
6,5
40
137
14,5
Galp GN 4005
Mineralny
0,45
5,2
40
125,3
13,2
Galp GNX 4005
Mineralny
0,50
5,4
40
88
13,2
Mahler MA
Mineralny
0,50
5,5
40
138,0
14,0
Mahler G4
Mineralny
0,40
6,0
40
151,0
14,9
Mineralny
0,50
5,5
40
138,0
14,0
Pegasus 605*
Mineralny
0,52
7,1
40
126
13,3
Pegasus 705
Mineralny
0,52
5,6
40
126,2
13,2
Pegasus 805
Mineralny
0,54
6,2
40
130
13,5
Pegasus 1005
Mineralny
0,50
5,0
40
125
13,0
Pegasus HPC
Mineralny
0,48
5,5
40
138
14,1
Pegasus 1
Syntetycz
ny
0,51
6,5
15W-40
93,8
13,0
DIVINOL
Specjalny MA
FUCHS PETROLUB
HESSOL
Olej do silników gazowych Low
Ash
PETROGAL
KUWAIT PETROLEUM - Q8
KOMPRESSOL
Olej do silników gazowych LA
MOBIL
* Tylko dla gazu gnilnego, gazu wysypiskowego i pozostałych biogazów.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
24
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Zawartość popiołu siarczanowego maks. 0,5% wag
Producent
Oleje
Popiół
Liczba
podstawo siarczano zasadowa
we
wy
TBN
Lepkość
Klasa
w temp.
40˚C
w temp.
100˚C
% wag.
mgKOH/g
SAE
mm2/s
mm2/s
Mineralny
0,50
6,5
40
136
14,5
Sentron 445
Mineralny
0,45
5,0
40
126
13,4
Sentron LD 5000
Mineralny
0,57
4,8
40
124
13,4
Extra Gas 40
Mineralny
0,50
6,0
40
133
13,5
Super Motor Gas 4005
Mineralny
0,50
6,4
40
129
13,0
Long Life Gas 4005
Mineralny
0,50
5,1
40
118
13,2
Mineralny
0,50
5,5
40
138,0
14,0
Mysella LA
Mineralny
0,45
5,0
40
139
14,0
Mysella XL
Mineralny
0,48
4,5
40
125
13,7
Nateria MH 40
Mineralny
0,43
5,5
40
142,2
14,8
Nateria MP 40
Mineralny
0,50
4,6
40
133,1
14,0
Syntetycz
ny
0,4
6
40
155
13,7
Olej do silników gazowych Wunsch Mineralny
MA
0,5
5,5
40
138,0
14,0
Produkt
NILS
Burian Light
PETRO-CANADA
REPSOL
ROLOIL
Mogas 40
SHELL
TOTAL
WCI - WIPA CHEMICALS INTERNATIONAL
Ecosyn GE 4004
WUNSCH ÖLE
OBJ_DOKU-37732-001.fm
25
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Dopuszczone smary płynne o zawartości popiołu siarczanowego od 0,5 do 1,0% wag.
Zawartość popiołu siarczanowego od 0,5 do 1,0% wag
Producent
Oleje
Popiół
Liczba
podstawo siarczano zasadowa
we
wy
TBN
Lepkość
Klasa
w temp.
40˚C
w temp.
100˚C
% wag.
mgKOH/g
SAE
mm2/s
mm2/s
mineralny
0,85
9,8
40
133
14,2
Mineralny
0,85
9,8
40
133
14,2
Tectrol Methaflexx HC premium
Mineralny
0,70
8,2
40
105
13,4
Tectrol Methaflexx HC plus
Mineralny
0,8
9,2
40
132
14,5
Tectrol Methaflexx MD
Mineralny
0,85
9,8
40
133
14,2
Tectrol Methaflexx GE-M
Mineralny
0,90
7,9
40
141,2
14,1
Tectrol Methaflexx D Plus
Mineralny
1,0
10,6
40
137
15,0
Mineralny
0,72
7,5
40
125
13,0
Mineralny
0,72
7,5
40
125
13,0
Mineralny
0,99
8,5
40
139
14,0
Mineralny
0,90
7,9
40
141,2
14,1
Titan Ganymet Plus
Mineralny
0,80
9,2
40
132
14,5
Titan Ganymet Ultra
Mineralny
0,70
8,2
40
105
13,4
Produkt
ADDINOL
MG 40 Extra Plus
AVIA
Olej do silników gazowych HA 40
BAYWA
BP
Energas NGM
CASTROL
Duratec M
CHEVRON / CALTEX / TEXACO
Geotex LF 40
DIVINOL
Specjalny HA
FUCHS PETROLUB
OBJ_DOKU-37732-001.fm
26
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
Zawartość popiołu siarczanowego od 0,5 do 1,0% wag
Producent
Oleje
Popiół
Liczba
podstawo siarczano zasadowa
we
wy
TBN
Lepkość
Klasa
w temp.
40˚C
w temp.
100˚C
% wag.
mgKOH/g
SAE
mm2/s
mm2/s
0,85
9,8
40
133,0
14,2
Mineralny
0,90
7,9
40
141,2
14,1
Mineralny
0,90
7,9
40
141,2
14,1
Mineralny
0,52
7,1
40
126
13,3
Mineralny
0,85
9,8
40
133,0
14,2
Mineralny
0,90
7,9
40
141,2
14,1
Mineralny
0,82
8,8
40
148,0
15,1
Olej do silników gazowych Wunsch Mineralny
HA
0,9
7,9
40
141,2
14,1
Produkt
HESSOL
Olej do silników gazowych SAE 40 Mineralny
KOMPRESSOL
Olej do silników gazowych HD
KUWAIT PETROLEUM - Q8
Mahler HA
MOBIL
Pegasus 605
NILS
Burian SAE 40
ROLOIL
Mogas 40 AC
TOTAL
Nateria MJ 40
WUNSCH ÖLE
Informacja serwisowa
Niniejszy dokument został przygotowany w wersji elektronicznej i jest ważny bez
podpisu.
OBJ_DOKU-37732-001.fm
27
© MWM GmbH 4/2012
Okólnik techniczny
0199 - 99 - 2105/9 PL
OBJ_DOKU-37732-001.fm
28
© MWM GmbH 4/2012