Wydalanie – istota procesu Homeostaza – stan

Wydalanie – istota procesu
Homeostaza – stan równowagi organizmu zapewniający jego poprawne funkcjonowanie.
Decydują o homeostazie:
- układ wydalniczy
- krwionośny i limfatyczny
- odpornościowy
- nerwowy
- usuwanie szkodliwych substancji (produkty uboczne reakcji – substancje toksyczne i
szkodliwe)
- gospodarka wodna
- gospodarka mineralna
bilans wodno-mineralny
Osmoza – na zasadzie gradientu stężeń od wyższego do mniejszego
- substancje rozpuszczone w wodzie przechodzą przez błony półprzepuszczalne
(dyfuzja)
- substancje osmotycznie czynne: jony wapnia (Ca 2+), witaminy rozpuszczone w
wodzie, glukoza
- osmoregulacja (osmoregulation) – the correct balance between the water and saults
in the body
- nerki, skóra (pot), uk. Oddechowy, uk. Pokarmowy
Zysk:
1 200 cm3 – napoje
1 000 cm3 – woda z pokarmem
300 cm3 – woda metaboliczna (rozpad tłuszczy)
Straty:
1 500 cm3 – mocz
900 cm3 – pot
100 cm3 – z kałem
Zysk i strata wynosi po równo – 2500 cm3
Człowiek - Nerka (żyła nerkowa – odprowadza krew, tętnica nerkowa – doprowadza krew do
nerek) + przewody odprowadzające mocz (moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa)
Droga moczu: Kora – rdzeń – kielichy – miedniczki – moczowód – pęcherz moczowy –
cewka moczowa
Przez jedna minutę przez 1 nerkę przepływa 1 dm3 krwi. Z tego 15% objętości zostaje
przefiltrowanych.
200 dm3 moczu - 24 h
1,5-2 dm3 moczu ostatecznego – 24 h
Badanie moczu
Barwa: słomkowa, jasnosłomkowa
Odczyn: kwaśny lub obojętny (4,5-7,5)
Cukier: brak
Białko: brak
Urobilinogen: w normie
Bilirubina: brak
Ciałka ketonowe: brak (max 0,5 mmol/dm3)
Osad moczu:
nabłonki: pojedyńcze
erytrocyty: do kilku w polu widzenia
leukocyty: kilka w polu widzenia
Choroby:
Cukromocz – glukoza w moczu (cukrzyca)
Białkomocz – ciężkie zatrucie, zapalenie ciałek nerkowych
Żółtaczka – kolor brązowy moczu
Krwiomocz – krwinki czerwone
Kamienie nerkowe – szczawian wapnia Ca3(P04)2
Moczówka prosta – nadmierne wydalanie moczu
Dializa – pozaotrzewnowe czyszczenie krwi
Skóra
Skóra to powłoka ciała, narząd.
Funkcje:
- bierze udział w wymianie gazowej
- gospodarka wodno-mineralna
- termoregulacja
- obrona mechaniczna – urazy
- obrona aktywna – pot
- odbieranie bodźców (ciepło, zimno, dotyk, ucisk, ból)
Budowa skóry:
- Epidermis – wodoszczelny naskórek - najbardziej zewnętrzna i jednocześnie najcieńsza
warstwa skóry. Zbudowany z wielowarstwowego nabłonka, który rogowacieje (obumiera – od
6 do 14 g na dzień). Wodoszczelność zapewniona dzięki keratynie (włosów, rogów, paznokci,
pazur, kopyt)
naskórek zewnętrzny
wewnętrzny
- Dermis – skóra właściwa, zbudowana z włókien łącznotkankowych (w ich skład wchodzą
włókna kolagenowe nadające elastyczność i sprężystość skórze), które bronią przed urazami
mechanicznymi. Naczynia włosowate – odżywiają tkankę
- Hiperdermis – tkanka tłuszczowa –warstwa podskórna – fatty tissue – termoregulacja,
magazyn energii,
- gruczoły potowe – pory (2,5 mln pod pachami, pachwiną, kolanami, dłońmi, stopami) sweat gland – pełnią funkcję termoregulacyjną
- gruczoły łojowe – włosy (czaszka, czoło) - oil gland, funkcje – natłuszczenie włosów,
skóry-przed pękaniem
- zakończenia nerwowe – receptory – nerve,
- mięśnie przywłosowe – follicle – zakotwicza włosy
- linie papilarne – bruzdy, wybrzuszenia skóry właściwej. Funkcje: żeby napinać skórę,
zginać itd., lepsza wydajność termoregulacji.
Jak powstaje siniak ?
- uderzenie – skóra jest sprężysta,
- pękają naczynia krwionośne,
- mikrowylewy do tkanki,
- zmiana koloru – usuwanie krwi z tkanki,
Chwilowy spadek temperatury:
- gęsia skórka – stroszenie włosów (zabezpieczenie utraty ciepła),
- drżenie mięśni,
- sina skóra – zwężenie naczyń krwionośnych
Długotrwały spadek temperatury:
- trzeba się ruszać – ciągły ruch mięśni – ciepło
- rozcieranie zimnych części – ciepło
- zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy
- przyśpieszony metabolizm
- hipotermia
Chwilowy wzrost temperatury:
- pocenie,
- rozszerzanie naczyń krwionośnych,
- pogłębienie oddechu, sapanie
Długotrwały wzrost temperatury:
- odwodnienie organizmu 0,5 l – 1h
- hipertermia
Optimum środowiska – 21-24 C
Czyrak – rak skóry
Melanina - pigment występujący głównie w skórze właściwiej i naskórku. Ochrania przed
UV, które niszczą DNA. Barwnik produkowany w melanocytach (wewnętrzna warstwa
naskórka). Ma walory estetyczne – opalenizna. Zmiana barwy skóry – produkcja melaniny.
Ilość pigmentu jest ustosunkowana genetycznie.