docKwartalnik RCRE - Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji
download 
Reklamacja Transkrypt
Kwartalnik RCRE - Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji
.edu Kwartalnik Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji ISBN: 978-83-936342-1-7 Nr 1/2013 Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji www.rcre.opolskie.pl, [email protected] 45-315 Opole, ul. Głogowska 27, tel.: +48774579895, fax: +48774552979 45-067 Opole, ul. Dubois 36, tel.: +48774432800, fax: +48774432827 46-053 Niwki, ul. Wiejska 17, tel.: +48774219629 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Redakcja Kwartalnika RCRE w składzie: Mieczysław Biel Wojciech Błaszczyk Beata Bułka Hanna Franczak Adam Koj Renata Laskowska Andrzej Migacz Renata Najwer Artur Nowak Anna Patelska–Górna Ireneusz Podolak Stanisław Rożniatowski Roland Zimek Adres redakcji: .edu – kwartalnik RCRE Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji ul. Głogowska 27, 45-315 Opole Tel. tel.: +48774579895, 774579897 fax: +48774552979 e-mail [email protected], www.rcre.opolskie.pl/kwartalnik/ 2 Kwartalnik RCRE Spis treści REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Gdzie jesteśmy......................................................................................................................................... 4 edu―Kwartalnik RCRE............................................................................................................................. 5 Rozmowa z… ............................................................................................................................................ 6 „Czarodziej na lekcji, czyli…” ................................................................................................................. 10 Nowe formy doskonalenia nauczycieli i wspomagania rozwoju szkoły ................................................ 13 Prezentacja projektu Fascynujący świat nauki i technologii ................................................................. 16 Zajęcia pozaszkolne – wyjazdy edukacyjne ............................................................................ 19 Projekt OPOLSKIE SZKOLNICTWO ZAWODOWE BLIŻEJ RYNKU PRACY ................................................. 21 Jak uczyć, żeby nauczyć… ...................................................................................................................... 27 Kompetencje nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej i edukacji na rzecz praw człowieka ........ 31 Aero2 ― bezpłatny Internet .................................................................................................................. 36 Wojewódzka Wystawa Twórczości Technicznej Uczniów 2013 ............................................................ 37 Laureaci................................................................................................................................... 37 Wystawa w obiektywie ........................................................................................................... 38 Ostrzeżenia dla użytkowników witryn opartych na systemie Joomla ................................................... 40 Miejsce wychowania w szkole............................................................................................................... 42 Cinema 4D ― Wprowadzenie do tworzenia grafiki trójwymiarowej .................................................... 45 1. Główny interfejs wraz z obszarem roboczym CINEMA 4D R10/R11.5/R13 ........................ 46 1.1 Główny interfejs oraz pasek narzędziowy i menu kontekstowe poszczególnych pól ...... 47 Zasady współpracy z Kwartalnikiem ...................................................................................................... 67 3 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Gdzie jesteśmy RCRE OPOLE 45-315 Opole, ul. Głogowska 27, tel.: +48774579895, 774579897, fax: +48774552979 45-067 Opole, ul. Dubois 36, tel.: +48774432800, fax: +48774432827 Ośrodek Szkoleniowy Niwki 46-053 Niwki, ul. Wiejska 17, tel.: +48774219629 www.rcre.opolskie.pl, [email protected] NIP: 754 30 63 497 REGON: 000196718 Bank Millenium S.A. O/Opole 43 1160 2202 0000 0002 1633 5541 4 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI edu―Kwartalnik RCRE Lesław Tomczak Edukacja staje się coraz ciekawsza, coraz bardziej intrygująca i coraz bardziej trudna. Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji (RCRE) jest instytucją regionalną ukierunkowaną na zagadnienia edukacji ludzi młodych, bardzo młodych ― dzieci i ludzi dorosłych ― mieszkańców Opolszczyzny. Realizacja tego trudnego zadania w dobie wszędobylskiej i powszechnej informacji noszącej czasem znamiona słów powtarzanych przez ciąg osób jest trudna i stanowi wyzwanie dla zasobu ludzkiego. Na szczęście RCRE to ludzie, którzy zdobyli wcześniej doświadczenie zarówno w Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Informatycznego i Politechnicznego i w Wojewódzkim Ośrodku Metodycznym. Ten fakt pozwala nam spoglądać z optymizmem w przyszłość. Jesteśmy jedyną jednostką w kraju, która swoją bazę zarówno lokalową jak i intelektualną może skierować w stronę szerokopojętego społeczeństwa. Oddając Państu pierwszy numer kwartalnika RCRE chcemy pokazać naszą otwartość i umiejętność poszukiwania rozwiązań na rzecz edukacji w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości zarówno edukacyjnej jak i gospodarczej. Zapraszam Państwa do otwartej dyskusji z nami oraz zamieszczania w kwartalniku Państwa doświadczeń edukacyjnych i propozycji rozwiązań w konkretnych sytuacjach szkolnych. RCRE poza dość powszechnie znaną realizacja projektów unijnych realizuje każdgo dnia zadanie bezpośredniego wsparcia szkoły jako instytucji uczącej i uczącej się. System SORE oraz oferta Pracowni RCRE powinna dać nam efekt synergii i prowadzić do lepszego i skuteczniejszego wypełniania roli szkoły w edukacji i wychowaniu młodych ludzi. Każdego dnia stajemy przed codziennym dylematem: Jak poprowadzić lekcje? Jak zarządzać ludzmi? Co robić aby nasza praca pomagała ludziom w budowaniu przyszłości i znalezieniu swojego miejsca w społeczności. Wszystko co czynimy w szkole ma potem ciąg dalszy w życiu społecznym, warto więc teraz w sposób otwarty dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem aby Ci którzy będą z nami pracować za chwilę ― po zakończeniu edukacji, dzisiaj byli edukowani i wspierani najlepiej jak potrafimy. Zapraszam do budowania społeczności ludzi na rzecz opolskiej edukacji. 5 Kwartalnik RCRE Rozmowa z… REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Pierwszym gościem cyklu „Rozmowa z…” jest dyrektor Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji pan Lesław Tomczak. Redakcja: 1 maja 2012 roku decyzją Sejmiku Województwa Opolskiego z połączenia Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego i Wojewódzkiego Ośrodka Doskonalenia Politechnicznego i Informatycznego utworzono Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji. Czy nowa instytucja jest już rozpoznawalna wśród nauczycieli i mieszkańców Opolszczyzny? Lesław Tomczak: Połączenie obu instytucji w Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji spowodowało powstanie silnego zespołu pracowników, który kontynuuje swoją dotychczasową pracę, zachowano przydział na pracownie, realizowane są zadania statutowe. Nowa instytucja jest więc rozpoznawalna poprzez osoby w niej pracujące. Co do nazwy - Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji, wnioskując po ilości naszych Klientów, po ilości zdarzeń, które się u nas odbywają: kursów, konferencji, szkoleń, jest to nazwa dobrze wpisująca się w regionie, przyjęła się i w mojej opinii jest kojarzona z instytucją doskonalenia nauczycieli. Wśród mieszkańców regionu Centrum jest także znane, przede wszystkim dzięki projektom, które realizujemy m.in. dla uczniów, a pośrednio także dla ich rodziców. Nasza instytucja jest rozpoznawalna w wyniku różnych prac w rozmaitych gremiach nie tylko z działań w zakresie edukacji, ale także z inicjatyw na rzecz województwa opolskiego, w tym na rzecz Specjalnej Strefy Demograficznej. W mojej ocenie RCRE to spadkobierca ważnych dla regionu marek WOM-u i WODIiP-u, ale także firma, która buduje własną historię, własną markę w oparciu o potencjał pracowników i możliwości, jakie daje Opole, region, UE. 6 Kwartalnik RCRE Jak ocenia Pan miniony rok szkolny? REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Miniony rok szkolny to dla RCRE czas wytężonej pracy, od 1 września 2012 roku weszliśmy do szkół jako nowa instytucja, chcieliśmy naszą działalnością przekonać, że jesteśmy wsparciem dla oświaty, dla edukacji i funkcjonujemy po to, aby wspierać rozwój szkół. Tworzyliśmy strukturę wewnętrzną Centrum, budowaliśmy wizerunek firmy, realizowaliśmy zamówione szkolenia dla naszych Klientów, dobrze współpracowaliśmy z samorządami. Uważam, że to był dobry rok. Jakie wyzwania czekają RCRE w nadchodzących latach? Wyzwania są definiowane poprzez odpowiedzi na pytanie, które zawsze sobie stawiam: na ile i po co jesteśmy potrzebni opolskiej edukacji, co możemy zrobić, jako Centrum, żeby wspierać szkoły w ich rozwoju? Wyzwania wiążą się z nowym modelem systemu doskonalenia nauczycieli i zewnętrznym wspomaganiem pracy szkoły, z podejmowaniem rzeczywistych problemów, które występują w konkretnej placówce. W ramach działań Szkolnych Organizatorów Rozwoju Edukacji (SORE) chcemy przygotowywać doskonalenie „skrojone na miarę”, bliżej nauczycieli, organizowane w ich miejscu pracy. Będziemy wspierać Jednostki Samorządu Terytorialnego w rozwiązywaniu problemów w dobrym prowadzeniu edukacji. Wyzwaniem jest także przygotowanie i realizacja oferty dla mieszkańców Opolszczyzny, np. uruchomienie i prowadzenie wolontariatu przez emerytowanych nauczycieli, studentów, uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na rzecz potrzebujących. Powyższe działania wymagają przemyślenia, dobrego planowania, a część z nich jest już podejmowana w ramach realizowanych projektów. Wiele obszarów życia mieszkańców województwa opolskiego ma się zmienić dzięki wdrożeniu w życie programu Specjalnej Strefy Demograficznej, mającego zatrzymać wyludnianie naszego regionu. To pierwszy i jedyny taki projekt w Polsce. Jak w jego zapisy wpisują się działania Centrum? Prowadzimy trzy duże projekty, które wpisują się w Specjalną Strefę Demograficzną, której program jest faktycznie unikatowy w skali kraju. W Polsce są gminy, które dają, na pewien czas, darmowe mieszkanie, bezpłatne przedszkole, 7 Kwartalnik RCRE wspierają dzieci po to, żeby rodzice chcieli w tych gminach mieszkać. W mojej ocenie musimy podjąć kroki przeciwdziałające wyludnieniu. Tworzą się puste przestrzenie REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI infrastrukturalne, także w dużych miastach, nawet w Warszawie, która zawsze wchłaniała ludzi. Obecnie w Polsce będzie coraz więcej przestrzeni do zamieszkania, Polacy stają się coraz bardziej mobilni, wybierają sobie miejsce do życia. W związku z tym musimy podjąć takie działania, które potwierdzą, że w regionie dbamy o dzieci, dbamy o ich edukację, mamy dobrą infrastrukturę edukacyjną. Nasze projekty są konkretnym przykładem troski o ucznia i jego wykształcenie. Z myślą o uczniu I i II etapu edukacyjnego RCRE realizuje projekt „Fascynujący świat nauki i technologii”. Na uwagę zasługuje fakt, że zaprosiliśmy do udziału w nim wszystkich uczniów szkół podstawowych z całego województwa opolskiego. Każda szkoła zostanie wyposażona w materiały i pomoce, a uczniowie będą uczestniczyli w zajęciach wyjazdowych. Zakładam, że Rodzic nie wyjedzie z miejsca, w którym dba się o jego dziecko, otacza dobrą opieką, dobrze przygotowuje do kolejnych etapów edukacyjnych, a jeśli kończy edukację na poziomie szkoły zawodowej, technikum, umożliwia się podjęcie pracy. Program Specjalnej Strefy Demograficznej składa się z czterech pakietów, jednym z nich jest pakiet „Edukacja a rynek pracy”. Przejście od edukacji do zatrudnienia to trudny i skomplikowany proces. Rozumiejąc to, prowadzimy projekt „Opolskie szkolnictwo zawodowe bliżej rynku pracy”. Wsparcie w projekcie zostało skierowane do wszystkich publicznych zespołów szkół zawodowych z terenu regionu. Prezentujemy pierwszy numer elektronicznego wydawnictwa RCRE: .edu Kwartalnik Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji. Jakie funkcje ma spełniać, pańskim zadaniem, nowe e-czasopismo? Kwartalnik ma być miejscem, w którym nauczyciel znajdzie informacje na temat propozycji RCRE, tego, co się w Centrum dzieje. Dowie się o nowych trendach w edukacji, znajdzie wsparcie w zakresie problemów, które go nurtują, otrzyma pomoc w ich diagnozie. Opowiadanie o szkole, jaka ona jest, o uczniach i nauczycielach, to tematy podejmowane przez wiele czasopism istniejących na rynku. Oczekuję, że kwartalnik będzie platformą, na której omawiane będą sposoby rozwiązywania problemów związanych z organizacją pracy szkoły, również z efektywnym wykorzystaniem czasu 8 Kwartalnik RCRE pracy, dotyczące stosowania nowych technologii w edukacji, w tym problem „ostatniej mili”, czyli wsparcie nauczyciela przy tablicy i w klasie. Będziemy umożliwiali REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI nauczycielom, przedstawicielom JST i innym osobom zainteresowanym oświatą wymianę dobrych praktyk i doświadczeń. W związku z tym zapraszam wszystkich, którzy chcą publikować w kwartalniku Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji do kontaktu z redakcją. 9 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI „Czarodziej na lekcji, czyli…” Hanna Franczak Nauczyciel, trener, edukator, mentor, coach – wiele terminów, które z subtelnymi różnicami, określają pracę nauczyciela. W tym dziale poruszane będą umiejętności i postawy nauczyciela, dzięki którym nauczyciel może stać się jedną z najważniejszych osób w życiu dziecka. Większość z nas zna schemat przedstawiający procentowy stopień zapamiętywania, podczas różnych aktywności, w czasie uczenia się. Ile Informacji zapamiętujemy? Nie jeden raz słyszeliśmy, że zapamiętujemy: 10% tego, co czytamy 10% tego, co słyszymy 30% tego, co widzimy 50% tego, co widzimy i słyszymy 70% tego, co mówimy i piszemy 90 % tego, co mówimy podczas wykonywania. Im więcej wiemy tym łatwiej się uczymy, bo każda nowa informacja zostaje umieszczona „w odpowiednie szufladce w mózgu”, czyli jest skojarzona z już istniejącymi. Im więcej zmysłów uczestniczy w nauce, tym lepszy efekt (mów, pisz, słuchaj, dotykaj, wąchaj...). Dzieci nie muszą czekać na pobieranie nauki w strukturach np. szkoły. Chłoną świat i wiedzę o nim, całym swoim istnieniem w sposób naturalny, aktywny i ciekawy dla nich. Większość nauczycieli stosując metody aktywizujące w nauczaniu, bazuje na powyższej wiedzy. Może warto spojrzeć na proces nauczania-uczenia się w inny sposób? Paulo Coelho, pisarz i poeta, w powieści "Czarownica z Portobello", zaproponował inne spojrzenie na to samo zagadnienie. 10 Kwartalnik RCRE Ludzie uczą się: w 25% od Mistrza, REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI w 25% słuchając samych siebie, w 25% od przyjaciół, a w 25% uczy ich czas. Relacja Mistrz – uczeń jest znana od czasów „Odysei” Homera - jednego z najsłynniejszych poematów w historii. Gwoli przypomnienia, Mentor był przyjacielem Odysa. Odys powierzył mu wychowanie swego syna Telemacha. Czyż Mentor z czasów Odysei nie jest pierwowzorem współczesnego nauczyciela? Oczywiście, mijały lata, całe wieki i rola nauczyciela ulegała ciągłej zmianie. Na początku XVIII wieku nazwa MENTOR została przyswojona językowo jako słowo używane na określenie przewodnika i doradcy, który towarzyszy mniej doświadczonej osobie. Ówczesny Mentor był równocześnie nauczycielem, wychowawcą i głównym opiekunem. A jak jest dzisiaj? Mentor znowu powraca do łask. Współczesny mentoring oparty jest na partnerskiej relacji między doświadczonym mistrzem a uczniem. To proces przekazywania wartości, umiejętności, postaw, wiedzy, kapitału społecznego i udzielanie dojrzałego wsparcia w pracy i rozwoju osobistym. A przede wszystkim – przekazywanie doświadczenia i kompetencji. Zwykle – w obie strony. Według Thomasa J. DeLong, Johna J. Gabarro i Roberta J. Lees, autorów artykułu “Why Mentoring Matters in a Hypercompetitive World”1, rolą dobrego mentora jest przekazywanie, w zrozumiały i prosty sposób, zarówno pozytywnych jak i negatywnych informacji. Dobry mentor pomaga uczniom w rozwoju i motywuje ich do doskonalenia. Wie, że najlepiej uczymy się na własnych błędach, a podczas nauki błędy są nieuniknione. Redukując strach przed błędem, powoduje, że uczeń „opuszcza” bezpieczną pozycję „nic nierobienia” – bo tak najlepiej uniknąć porażki – i podejmuje ryzyko. Lęk blokuje naszą kreatywność, a w konsekwencji obniża motywację do działania. Dobry mentor upraszcza sprawy tam, gdzie wydają się nie do udźwignięcia. Pozwala spojrzeć na sprawę 1 http://hbr.org/product/a/an/R0801H-PDF-ENG 11 Kwartalnik RCRE z dystansu, dzieląc problem na mniejsze kawałki. Pomaga i motywuje, ponieważ sam już REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI wielokrotnie przeżył podobne momenty zwątpienia. Autorzy artykułu podkreślają, że takie podejście do wspierania młodego człowieka pomaga mu w realizacji ambitnych celów. Jeśli młody człowiek pragnie w życiu coś osiągnąć, to może tylko wtedy, jeśli podejmie wyzwania. Powyższy artykuł, który został opublikowany na stronach internetowych Harwardu, dotyczy mentoringu skierowanego do ludzi dorosłych, ale w myśl ostatnich tendencji panujących w dydaktyce szkolnej, dzieci powinno się uczyć podobnie jak dorosłych, bazując na ich dotychczasowej wiedzy. 12 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Nowe formy doskonalenia nauczycieli i wspomagania rozwoju szkoły Renata Najwer Od kilku lat podejmowane są w Polsce działania, których celem jest zmodernizowanie systemu oświaty. Ważnym elementem, który warunkuje otwartość szkoły, jej dążenie do podnoszenia jakości kształcenia i stawania się coraz bardziej efektywną, jest sposób zarządzania ludźmi. Badania przeprowadzone w tym obszarze wykazały, że im wyższy wynik w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi uzyskała dana szkoła, tym lepsze były osiągnięcia uczniów w standardowych testach. W szkołach, w których przeprowadzono badania, najwięcej wspólnego z wynikami uczniów miała kultura pracy i uczenia się nauczycieli, zdolność szkoły do rozwijania umiejętności i zatrzymania utalentowanych jednostek. Przygotowanie nauczycieli do pracy ma ogromny wpływ na osiągnięcia i sukcesy edukacyjne uczniów. Kształcenie i doskonalenie nauczycieli jest, dla jakości pracy każdej placówki oświatowej, dziedziną niezwykle istotną, wręcz kluczową. Ważnym elementem, z punktu widzenia wszystkich zainteresowanych (wychowanków, uczniów, nauczycieli, dyrekcji, rodziców), jest kompleksowe wsparcie szkół i przedszkoli a zwłaszcza ich rad pedagogicznych, w diagnozie oraz wskazaniu możliwych sposobów rozwiązania zidentyfikowanych problemów. Aby wsparcie to było skuteczne, niezbędne jest unowocześnienie dotychczasowego systemu doradztwa i doskonalenia nauczycieli. Działaniami, zmierzającymi do budowy bardziej efektywnego systemu wspomagania szkół i przedszkoli, są prace prowadzone przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, w ramach realizowanego projektu „System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnopolskim kompleksowym wspomaganiu szkół” oraz projekty wdrożeniowe , które będą wprowadzane przez powiaty w ramach Działania 3.5 „Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół” (Priorytet III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Podobne działania podejmowane są również, poza w/w projektem, przez Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu. Jednym z nadrzędnych założeń nowego systemu wspomagania pracy 13 Kwartalnik RCRE szkół jest utożsamienie dobrej szkoły z organizacją rozwijającą się, czyli z organizacją uczącą się. Konsekwencją tego jest odejście od postrzegania doskonalenia jako REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI interwencji czy reakcji na doraźnie pojawiające się w szkole problemy. Obecnie zwraca się przede wszystkim uwagę na systematyczność w procesie rozwoju placówki i związany z tym osobisty profesjonalizm jej pracowników. Ważnym elementem rozwoju szkoły jest zespołowe uczenie się nauczycieli. Aby doskonalenie spełniało swoją rolę, powinno być związane z autentycznym przekonaniem dyrektora i pracowników placówki o potrzebie podnoszenia jakości pracy niezależnie od już osiągniętego stopnia rozwoju. Podstawowe założenia nowego systemu : 1. Wspomaganie jest adresowane do szkoły, 2. Wspomaganie pomaga szkole w rozwiązywaniu własnych problemów, 3. Wspomaganie wynika z analizy indywidualnej sytuacji szkoły, 4. Wspomaganie jest procesem. Każde działanie, prowadzone na rzecz rozwoju szkoły, jest elementem rocznego planu wspomagania, opracowanego przez zewnętrznego konsultanta - Szkolnego Organizatora Rozwoju Edukacji, przy współpracy z Zespołem Zadaniowym, powołanym przez dyrektora szkoły. Dopełnieniem i rozszerzeniem, realizowanego w szkole rocznego planu wspomagania, są sieci współpracy i samokształcenia skupiające nauczycieli i dyrektorów z różnych szkół. Sieć jest formą współpracy dającą możliwość wymiany doświadczeń, analizy dobrych praktyk, tworzenia innowacyjnych rozwiązań albo poszerzenia kompetencji w trakcie regularnych spotkań. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom organizacji nowego systemu wsparcia, Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu zorganizowało wiosną 2013 roku konferencję promującą działania nowego systemu, przedstawiając ofertę współpracy dla organów prowadzących szkoły i przedszkola jak również ofertę skierowaną bezpośrednio do dyrektorów placówek oświatowych. Efektem było podpisanie umów, pomiędzy dyrektorami szkół a dyrektorem RCRE w Opolu, dotyczących wspomagania. Zainteresowane szkoły rozpoczęły z dniem 1 września 2013 roku współpracę z RCRE w Opolu. 14 Kwartalnik RCRE Zapraszamy, wszystkie szkoły chętne – a nie objęte działaniami projektowymi, do współpracy. Wszelkich informacji, na temat nowoczesnego wspomagania szkół, udziela REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Renata Najwer – kierownik Pracowni Organizacji Rozwoju Edukacji (tel. 77 404 75 75, [email protected]). 15 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Prezentacja projektu Fascynujący świat nauki i technologii Wojciech Błaszczyk Fascynujący świat nauki i technologii to projekt skierowany do uczniów szkół podstawowych w województwie opolskim, zakładający wielokierunkowe wsparcie, łączące współpracę wielu instytucji, w zakresie jego realizacji. Planowane są tu zajęcia realizowane we współpracy i wsparciu instytucji kultury, ośrodków naukowych, uczelni wyższych, oraz gospodarstw edukacyjnych. Spójne, wieloaspektowe działania pozwolą na wprowadzenie nowej jakości w opolskiej edukacji na poziomie podstawowym. Działania projektowe pokażą, że Opolszczyzna ma bogatą ofertę edukacyjną dla dzieci i młodzieży, a szkoły i nauczyciele, wykorzystując szerokie spektrum metod nauczania i środków dydaktycznych, pozwalają rozwijać uczniom swoje zainteresowania i pasje. Nadrzędny cel projektu to; dostosować edukację do możliwości każdego ucznia na miarę XXI wieku. Projekt będzie wsparciem dla nauczycieli w realizacji podstawy programowej I i II etapu edukacyjnego z ukierunkowaniem na rozwój umiejętności kluczowych, kompetencji naukowo- technicznych, umiejętności uczenia się, inicjatywy i przedsiębiorczości. W zależności od potrzeb szkoły, zajęcia będą przewidywały realizację modułu matematyczno-przyrodniczego lub humanistycznego. Mogą być one prowadzone w formach interdyscyplinarnych lub bardziej ukierunkowanych (np. matematyka, przyroda, fizyka, język polski, historia), jak również wybiegać poza ramy przedmiotowe (np. umiejętność uczenia się, kompetencje osobowe i interpersonalne, kreatywność i innowacyjność, twórcze wyrażanie idei, doświadczeń i uczuć). 16 Kwartalnik RCRE Projekt podzielony jest na kilka głównych modułów. REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Działanie I – badania Udział szkół w projekcie umożliwi przeprowadzenie przez nauczycieli i specjalistów zatrudnionych w szkole badań przesiewowych uczniów szkół wykorzystaniem Wyniki wszystkich podstawowych, platformy badań przeprowadzenia, online. posłużą w z każdej do szkole, pogłębionej analizy procesu uczenia się każdego ucznia. Narzędzie diagnostyczne będzie zróżnicowane i dostosowane do wieku oraz poziomu nauczania od kl. I do VI. Badanie ma na celu opracowanie diagnozy i pomocy uczniom w zakresie: trudności w pisaniu, czytaniu, rozumieniu, trudności w uczeniu się matematyki, potencjału i możliwości humanistyczno-przyrodniczych uczniów. Diagnoza online zostanie przeprowadzona w danej szkoły dwukrotnie: na początku roku szkolnego 2013/2014 oraz we wrześniu 2014 r. Każda szkoła uczestnicząca w projekcie, po zakończeniu projektu, będzie posiadała profesjonalne multimedialne programy do diagnozy trudności i predyspozycji uczniów, co w znacznym stopniu usprawni realizację zadań wynikających z podstawy programowej oraz rozporządzenia profesjonalne MEN rozpoznanie o pomocy możliwości psychologiczno-pedagogicznej. oraz trudności każdego Wczesne, ucznia ułatwi nauczycielom: dostosowanie programów nauczania , dobór najbardziej efektywnych metod nauczania , 17 Kwartalnik RCRE tworzenie klimatu motywacji, inspirowania uczniów do korzystania w pełni ze swoich talentów, REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI przekaz wiedzy i kształcenie umiejętności, efektywniejszą współpracę z rodzicami w planowaniu wsparcia dla ucznia w szkole i w domu. Posumowaniem, przeprowadzonych badań przesiewowych, predyspozycji będzie uczniów wojewódzki szkół raport podstawowych w województwie opolskim. Działanie II – zajęcia pozalekcyjne Nauczyciele, w oparciu o zaproponowane scenariusze, będą mieli możliwość przekazania swoim uczniom wiedzy i umiejętności w ramach zajęć pozalekcyjnych, prowadzonych nie tylko w szkole, ale także w jej najbliższym otoczeniu, w kontakcie z naturą. Zajęcia mają na celu umożliwienie uczniom kontaktu z fascynującymi zagadnieniami i doświadczeniami na różnych przedmiotach i zachęcenie do pogłębiania własnej wiedzy. Proponujemy stosowanie wielu metod aktywizujących. Nowoczesne metody i środki nauczania pozwolą na zaciekawienie uczniów wybranym przedmiotem lub grupą przedmiotów, jak również spowodują zauważenie korelacji między różnymi dziedzinami życia i nauki. Zajęcia będą prowadzone przez dwóch nauczycieli, dopełniających się wzajemnie swoją wiedzą i doświadczeniem pedagogicznym, dając uczniom więcej możliwości nieszablonowego kontaktu z wiedzą. Zajęcia mają na celu kreowanie u uczniów pasji do nauki i postrzegania jej w odmienny – ciekawszy sposób. Szkoły otrzymają także dodatkowe materiały dydaktyczne wspierające realizację zajęć. Pozwolą one na przeprowadzenie wielu ciekawych doświadczeń, dając 18 Kwartalnik RCRE jednocześnie uczniom możliwość praktycznego poznania wielu praw i zagadnień oraz REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI rozwijając kreatywne i twórcze podejście do wiedzy. Zajęcia pozaszkolne – wyjazdy edukacyjne Działanie III – zajęcia w Zaczarowanym Świecie Aktywne podejście do nauki i przyswajania wiedzy, poprzez udział w ciekawych zajęciach, wykorzystujących eksperyment jako podstawę zainteresowania ucznia tematem, stoi u podstaw kolejnej formy wsparcia młodych Opolan. Zajęcia w pracowniach eksperymentalno-doświadczalnych Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu, wyposażonych w przyrządy do doświadczeń m.in. z mechaniki, optyki, astronomii, muzyki, techniki, nowoczesnych technologii, przyrody, badań powietrza (stacje pogody), wody i zmysłów człowieka, będą miały za zadanie pobudzanie uczniów do poznawczego sposobu zdobywania wiedzy i rozbudzenia ciekawości oraz kreatywnego myślenia. Działanie IV – zajęcia w instytucjach kultury i gospodarstwach edukacyjnych Zajęcia, zaplanowane w ramach tego działania, będą odbywały się w formie warsztatów w opolskich instytucjach kultury takich jak kino, teatr, filharmonia, muzeum oraz w gospodarstwach edukacyjnych, jako rozwinięcie, dopełnienie i poszerzenie lekcji realizowanych w klasie szkolnej. Zajęcia będą skorelowane z wymaganiami podstawy programowej w klasach I–III i IV–VI i ukierunkowane na rozwój umiejętności kluczowych. Celem warsztatów jest rozwijanie kreatywnego myślenia, pobudzanie wyobraźni i zmysłów uczniów, 19 Kwartalnik RCRE ukierunkowanie na rozmowę, dociekanie, analizowanie, odkrywanie, tworzenie, eksperyment i zabawę. W ramach zajęć dzieci będą mogły lepiej poznać otaczający je REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI świat, zgłębić potencjał regionu oraz bardziej się z nim utożsamić. W instytucjach kultury uczniowie będą toczyć dyskusję na temat przedstawionego filmu, czy spektaklu, będą uczestniczyć w warsztatach muzycznych i teatralnych, zgłębiać tajemnice oraz historię tworzenia filmu, czy też poznawać świat pracy aktora oraz wcielać się w jego rolę, pod okiem pedagoga teatralnego. W gospodarstwach edukacyjnych dzieci będą mogły samodzielnie doświadczyć jak powstają produkty spożywcze: chleb, miód, masło, ser oraz dowiedzą się jak prowadzić gospodarstwo ekologiczne. Zaplanowano 6-godzinne zajęcia warsztatowe, dla wszystkich uczniów klas I–III oraz IV–VI, w ramach których każdy uczeń będzie miał szansę odkryć swoje pasje, rozwinąć zainteresowania. Wszystkie zajęcia realizowane w ramach projektu w opolskich instytucjach kultury oraz gospodarstwach edukacyjnych są dla uczniów bezpłatne. Dzieci zostaną dowiezione na zajęcia i odwiezione do szkół, a w trakcie zajęć otrzymają posiłek. Działanie V – zajęcia w ośrodkach akademickich Kolejna grupa zaplanowanych zajęć realizowana będzie w ośrodkach akademickich, dla 8000 uczniów z klas IV–VI. Będą one uzupełnieniem zajęć w pracowniach eksperymentalnych RCRE i pokazaniem bogactwa świata nauki. Planuje się cykl 4 wykładów dla grupy uczniów w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych i 1 wykład dla grupy uczniów w zakresie nauk humanistycznych. Na zajęciach tych uczniowie będą rozwijać swój potencjał intelektualny, korzystać w pełni ze swoich talentów, wiedzy i możliwości. Projekt realizowany jest po to, aby dzieci lepiej rozumiały świat, w którym żyją i potrafiły w nim działać a także by odkrywały własne pasje i zainteresowania. Okres realizacji projektu od 01.03.2013 do 30.04.2015 r. 20 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Projekt OPOLSKIE SZKOLNICTWO ZAWODOWE BLIŻEJ RYNKU PRACY Adam Koj Czy mamy inne wyjście? Czy szkolnictwo zawodowe może być oderwane od realiów lokalnego rynku pracy? Czy obecnie opolskie szkoły tworzą idealną sieć współpracy z lokalnymi przedsiębiorcami? Odpowiedź na te pytania brzmi NIE! Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu dzięki dofinansowaniu Europejskiego Funduszu Społecznego 1 sierpnia 2013 roku rozpoczęło realizację projektu systemowego, który objął swoim zasięgiem wszystkie opolskie szkoły prowadzące kształcenie zawodowe. Zaplanowane w projekcie działania oczywiście muszą być ściśle związane z wytycznymi POKL, działanie 9.2 „Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego”, ale są też konkretną odpowiedzią na potrzeby szkół zawodowych naszego regionu. Od 2009 roku realizujemy już projekty o podobnej tematyce, ale o znacznie mniejszym budżecie i zasięgu, w ramach których dosyć ściśle współpracujemy z dyrektorami i nauczycielami opolskich szkół zawodowych – ta ponad 4. letnia współpraca owocuje dziś projektem szytym na miarę potrzeb szkół, którego budżet to prawie 18,5 mln złotych. Należy wspomnieć, że na kształt projektu składa się nie tylko doświadczenie RCRE jako instytucji wspierającej edukację, ale również wiedza i kontakty z lokalnym biznesem jakie posiada Opolskie Centrum Rozwoju Gospodarki – współrealizatora projektu. Widać więc, że projekt to przede wszystkim spotkanie społeczności szkolnej z przedsiębiorcami oraz opolskich szkół zawodowych z lokalnymi firmami. Można oczywiście realizować świetne projekt za duże pieniądze, ale w tym przypadku liczy się efekt, który pozostanie po jego zakończeniu: żywa, działająca i ciągle rozwijająca się sieć współpracy opolskich szkół zawodowych i przedsiębiorców. 21 Kwartalnik RCRE Wiele instytucji oraz urzędów prowadzi badania na temat zapotrzebowania rynku pracy, jednak uważam że czas reakcji szkół musi być zdecydowanie krótszy, a ich oferta REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI powinna być elastyczniej dopasowywana – firmy produkcyjne i usługowe stymulowane zasadami rynkowymi nie mogą czekać. Stąd zaplanowane w ramach projektu bezpośrednie spotkania dyrektorów, nauczycieli i uczniów z przedsiębiorcami – odbędzie się kilkanaście takich spotkań na terenie całego województwa. Dodatkowo uczniowie uczestniczyć będą w wizytach studyjnych na terenie najnowocześniejszych firm naszego regionu, zrzeszonych w KLUBIE 150 – projekcie realizowanym przez OCRG. Na terenie tych firm multidyscyplinarne, uczniowskie zespoły „design-thinking” będą pracować nad nowymi rozwiązaniami technologicznymi – stawiamy tutaj na młodych specjalistów z otwartymi umysłami, którzy zainteresują swoimi pomysłami właścicieli firm. Takich zespołów powstanie 50 i będą poza wizytami w poszczególnych firmach pracować nad swoimi projektami w szkołach. Projekt zakłada również powstanie 50 Szkolnych Ośrodków Kariery, miejsc rozwoju młodych przedsiębiorców, którzy stworzą 200 wirtualnych firm, korzystając ze specjalnej platformy internetowej (przetestowanej w ramach poprzednich projektów), a najlepsi będą mogli przeobrazić swoje wirtualne firmy w prawdziwe – to oferta głównie dla uczniów pełnoletnich, którzy już mają pomysł na siebie. W projekcie zaplanowano wsparcie prawnicze, księgowe, informatyczne i marketingowe dla kilkunastu takich młodych firm, a po zakończeniu projektu firmy prowadzone już przez absolwentów techników i zasadniczych szkół zawodowych będą musiały działać samodzielnie na rynku. W ramach projektu zaplanowaliśmy realizację 4 tygodniowych praktyk zawodowych dla 1150 uczniów, z czego około 30% odbędzie się w najnowocześniejszych firmach zagranicznych, głównie na terenie Niemiec, Austrii, Wielkiej Brytanii, Norwegii – trwają również rozmowy z partnerami w USA. Firmy przyjmujące naszych uczniów na praktyki to znane marki takie jak: Mercedes, Stihl, VW, BMW, Bauer, LKW Walter, Grohmann, Pedax, hotele 3 i 4 gwiazdkowe, nadleśnictwa na terenie NadreniiPalatynatu, znane firmy informatyczne i wiele mniejszych świetnie zorganizowanych przedsiębiorstw praktycznie we wszystkich branżach, w których kształcą opolskie szkoły zawodowe. To oferta dla ambitnych uczniów, którzy posługują się językami obcymi i chcą 22 Kwartalnik RCRE po zrealizowanej praktyce przenieść swoją wiedzę i zdobyte doświadczenie na nasz lokalny rynek, natomiast dla pozostałych 70% uczniów praktyki zostaną zrealizowane na REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI terenie lokalnych firm, które podpiszą umowy o współpracy ze szkołami. Uważam, że tylko bardzo ścisła współpraca szkół z konkretnymi firmami pozwoli szybko reagować dyrektorom szkół na wymagania firm pod względem zapotrzebowania na specjalistów w poszczególnych branżach i spowoduje wzrost jakości kształcenia praktycznego uczniów. Dla 500 najaktywniejszych uczniów zostaną zorganizowane seminaria pt. „Planowanie kariery zawodowej” prowadzone przez specjalistów w dziedzinie doradztwa zawodowego i przedsiębiorczości, a dla „wirtualnych firm” działających w ramach SzOK konkurs „Mam wizję – mam plan” z cennymi nagrodami. Formą nagrody dla ponad 500 kolejnych uczniów będą wyjazdy na targi branżowe, takie jak CeBIT Hannover, ITB Berlin, motoryzacyjne w Genewie i inne. Nie zapominamy również w naszych działaniach o uzdolnionej artystycznie młodzieży z opolskich szkół zawodowych, dla nich prowadzone będą warsztaty w profesjonalnym studiu nagrań RCRE, podczas których najlepsi będą mogli nagrać płytę DEMO – planujemy zajęcia dla około 200 uczniów. Wróćmy może do tego, co dzieje się w projekcie obecnie, w jego początkowej fazie, a są to głównie działania związane z wyposażeniem szkół w pracownie kształcenia zawodowego oraz fizyczno-chemiczne pracownie eksperymentalne. Koszt nowoczesnych pracowni dla ponad 50 szkół to około 7 mln zł. Należy tutaj wspomnieć, że szkoły wnoszą w projekt 15% wkład własny. O złożoności projektu świadczy fakt, iż szkoły inwestują w różne pracownie kształcenia zawodowego od informatyki, przez mechatronikę, gastronomię do pracowni ogrodniczych i hotelarskich. Proces wyposażenia szkół w pracownie ruszył już pełną parą, a jego zakończenie planujemy na grudzień 2013. Wszystkie pracownie wyposażane są zgodnie ze standardami Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, co pozwoli na przeprowadzanie egzaminów zawodowych dla uczniów na terenie szkół. 23 Kwartalnik RCRE Od stycznia 2014 zaprosimy do współpracy nauczycieli, którzy poprowadzą w szkołach dodatkowe zajęcia dla uczniów, z czego 2 grupy to zajęcia pilotażowe REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI w nowych pracowniach kształcenia zawodowego, 4 grupy zajęć w formie projektu edukacyjnego z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi ICT i 1 grupa rozwijająca praktyczne umiejętności językowe z naciskiem na język obcy zawodowy. Dla ponad 500 uczniów zostaną sfinansowane kursy nadające dodatkowe kwalifikacje, takie jak np. kurs operatora wózków widłowych, baristy, PJ kat „C” i wiele innych według zapotrzebowania uczniów po konsultacjach z potrzebami pracodawców. Muszę zauważyć, że w projekcie biorą również udział uczniowie z 6 opolskich szkół zawodowych specjalnych – dla tych uczniów oczywiście dodatkowe zajęcia, doradztwo zawodowe, konkurs, czy programy wyjazdów studyjnych i praktyk będą dostosowywane w ścisłej współpracy z nauczycielami tychże szkół. Działań zaplanowanych w projekcie OPOLSKIE SZKOLNICTWO ZAWODOWE BLIŻEJ RYNKU PRACY jest wiele i w ciągu prawie 2 lat będą obejmować ponad 4500 uczniów – mam nadzieję, że to nie tylko liczby będą efektem, ale przede wszystkim jakość. Kiedy piszę ten krótki artykuł, pierwsza grupa praktykantów z Technikum Żeglugi Śródlądowej w Kędzierzynie–Koźlu rozpoczyna rejs szkoleniowy na wyczarterowanym w ramach projektu żaglowcu FRYDERYK CHOPIN, na trasie Szczecin – Amsterdam – Lisbona. Wszystkich zainteresowanych przebiegiem podejmowanych w ramach projektu działań zapraszam na stronę internetową www.kz.rcre.opolskie.pl, na której można znaleźć poza aktualnościami i zdjęciami, również bazę opolskich szkół zawodowych oraz powstającą bazę firm współpracujących aktywnie z tymi szkołami. Zakończenie projektu planowane na maj 2015 roku będzie wielkim świętem opolskiego szkolnictwa zawodowego, które planujemy zorganizować w opolskim Amfiteatrze z udziałem uczniów, nauczycieli oraz mieszkańców Opolszczyzny. Oto wszystkie działania projektowe w liczbach: Wyposażenie 50 szkół w specjalistyczne pracownie kształcenia zawodowego 50 x 120 000 zł = 6 000 000 zł 24 Kwartalnik RCRE Wyposażenie 50 szkół w pracownie fizyczno-chemiczne - 50 x 20 000 zł = 1 000 000 zł REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Opracowanie materiałów dydaktycznych wykorzystujących nowoczesne pracownie w procesie nauczania (nauczyciel opiekun pracowni) Rozbudowa sieci współpracy szkół zawodowych i przedsiębiorców Utrzymanie portalu „Sieć współpracy na rzecz nowoczesnej szkoły zawodowej” „Dzień bezpiecznej jazdy” - zajęcia z symulatorami jazdy w trudnych warunkach 20 dni 30 godz. zajęć pilotażowych dla uczniów w nowoczesnych pracowniach kształcenia zawodowego - 1600 uczniów (2 grupy/szkołę) 1150 czterotygodniowych staży i praktyk dla uczniów Organizacja 4 seminariów połączonych z warsztatami dla uczniów, związanych z doradztwem zawodowym i planowaniem kariery zawodowej - 500 uczniów Doradztwo zawodowe dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych - 50 uczniów 13 wyjazdów studyjnych dla uczniów na targi branżowe oraz do nowoczesnych firm - 520 uczniów (średnio 1 wyjazd: 40 uczniów + 10 opiekunów) 30 godzinne dodatkowe z wykorzystaniem zajęcia nowoczesnych w formie narzędzi ICT, „projektu edukacyjnego” rozwijających u uczniów kompetencje kluczowe - 2000 uczniów (4 grupy/szkołę) 30 godzinne dodatkowe zajęcia dla uczniów rozwijające kompetencje językowe z naciskiem na języki obce zawodowe - 500 uczniów (1 grupa/szkołę) Organizacja na terenie szkół „Szkolnych Ośrodków Kariery” oraz konkursu „Mam wizję - mam plan” Organizacja kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe dla 500 uczniów 16 spotkań uczniów z lokalnym biznesem oraz instytucjami rynku pracy – tzw. Szkolna Akademia Klubu 150 10 wizyt studyjnych w lokalnych przedsiębiorstwach - obserwacja nowoczesnych rozwiązań technologicznych, zwiedzanie parków maszynowych, rozmowa z technologami, menedżerami, specjalistami HR, etc. Zawiązanie i działalność 50 multidyscyplinarnych zespołów roboczych "design thinking" Przejęcie, udoskonalenie i utrzymanie platformy „Edunawigator”, dostosowanie narzędzia do potrzeb szkół, pracodawców oraz OCRG jako efektywnej platformy wymiany informacji 25 Kwartalnik RCRE Realizacja nagrań dla zespołów muzycznych i solistów w studio nagrań RCRE dla 200 uczniów REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kampania promocyjna w mediach regionalnych Uroczyste podsumowanie projektu w AMFITEATRZE OPOLSKIM Łączny budżet projektu: 18 843 000 zł (w tym wkład własny szkół 15% 2 826 450 zł) Okres realizacji: 01.08.2013 - 31.05.2015. 26 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Jak uczyć, żeby nauczyć… Anna Patelska-Górna Jeśli coś wyróżnia człowieka spośród innych istot żywych, to to, iż potrafimy się uczyć i czynimy to przez całe nasze życie. Uczymy się pić, biegać, mówić, jeść, śpiewać, czytać, jeździć na rowerze, pisać, liczyć, uczymy się angielskiego i zasad dobrego wychowania, osiągając w tym mniejsze lub większe sukcesy 2 […] a uczenie się wcale nie odbywa się wyłącznie w szkole. Wręcz przeciwnie: „Non scholae, sed vitae discimus” 3 – pisze prof. Manfred Spitzer4 w swojej książce Jak uczy się mózg. Naukowcy zajmujący się badaniem mózgu przekonują, że dzisiejsza szkoła nie w pełni wspiera naturalne procesy uczenia się, nie jest miejscem umożliwiającym indywidualny rozwój każdego ucznia5 i nie rozwija wszystkich kompetencji potrzebnych na rynku pracy, o które tak bardzo dopominają się pracodawcy. Proces uczenia się zachodzi w głowie, dlatego wyniki badań nad mózgiem są potrzebne, aby lepiej ten proces zrozumieć. W końcu miejscem pracy nauczyciela jest mózg ucznia, jak zauważa Manfred Spitzer. Wychodząc naprzeciw temu wyzwaniu należałoby zgłębić fenomen procesu uczenia się i poszukać nowych (może także poza szkolnymi murami), ciekawych metod, technik oraz rozwiązań edukacyjnych, wypracowywać je wspólnie z uczniami, aby urozmaicać szkolne zajęcia, pamiętając o tym, iż w jednej klasie napotykamy nie tylko różne style uczenia się, ale także wiele ukrytych talentów, zainteresowań, pasji. 2 M. Spitzer, Jak uczy się mózg. Warszawa [ Wydawnictwo Naukowe PWN] 2007, s.11 Uczymy się nie dla szkoły lecz dla życia (Seneca Mł. Listy, 106) 4 M. Spitzer - dyrektor Transferzentrum für Neurowissenschaften und Lernen w Ulm [tłum. Centrum Transferu Nauk Neurobiologicznych i Uczenia się w Ulm] – instytucja ta przekazuje informacje na temat wniosków płynących z badań nad mózgiem celem wdrożenia ich do praktyki szkolnej 5 M. Żylińska, artykuł: Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi [http://www.edunews.pl/system-edukacji/warto-przeczytac/2364-nauczanie-i-uczeniesie-przyjazne-mozgowi] 3 27 Kwartalnik RCRE W ramach jednego z projektów systemowych Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji pt. Fascynujący świat nauki i technologii, zaplanowanego do realizacji na REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI najbliższe dwa lata, powstał pomysł realizacji zajęć w opolskich instytucjach kultury i gospodarstwach edukacyjnych, do którego zaproszono wszystkich uczniów i nauczycieli szkół podstawowych z terenu naszego województwa. Przewidziane działania stanowić będą wsparcie dla nauczycieli w realizacji podstawy programowej I i II etapu edukacyjnego z ukierunkowaniem na rozwój umiejętności kluczowych. Zajęcia będą realizowane w formach interdyscyplinarnych lub bardziej ukierunkowanych (np. matematyka, przyroda, fizyka, j. polski, historia), jak również wybiegać poza ramy przedmiotowe (np. umiejętność uczenia się, kształtowanie kompetencji osobowych i interpersonalnych, rozwijanie kreatywności i innowacyjności, twórcze wyrażanie idei, doświadczeń i uczuć). Zajęcia te stanowić będą alternatywę do lekcji w klasie szkolnej, ponieważ będą odbywały się w różnych instytucjach kultury, takich jak: kino, teatr, filharmonia, muzea oraz w gospodarstwach edukacyjnych. Lekcje będą prowadzone w formie warsztatów, z wykorzystaniem różnorodnych aktywnych metod pracy, w oparciu o realizację treści podstawy programowej w klasach I-III oraz IV-VI. Celem warsztatów będzie rozwijanie kreatywnego myślenia, pobudzenie wyobraźni i zmysłów uczniów, ukierunkowanie na rozmowę, dociekanie, analizowanie, odkrywanie, tworzenie, eksperyment i zabawę… W ramach zajęć dzieci będą mogły lepiej poznać otaczający je świat, zgłębić potencjał regionu oraz bardziej się z nim utożsamić zgodnie z myślą: tu jestem, tu rosnę, tu zostaję. W instytucjach kultury uczniowie będą mogli podjąć rozmowę, dyskusję, a być może nawet stoczyć spór intelektualny na temat przedstawionego filmu, czy spektaklu, będą mogli uczestniczyć w warsztatach muzycznych i teatralnych, zgłębić tajemnice oraz historię powstawania filmu, czy poznać tajniki pracy aktora oraz wcielić się w jego rolę pod okiem pedagoga teatralnego. W gospodarstwach edukacyjnych dzieci będą mogły samodzielnie doświadczyć jak powstaje chleb, skąd się bierze miód, masło, ser, co nam daje las, dowiedzieć się, jak 28 Kwartalnik RCRE prowadzić gospodarstwo ekologiczne, jak żyło się na wsi dawniej, a także w jaki sposób wykorzystać różne źródła energii. Gospodarstwa wyposażone są w sale edukacyjne, REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI zaplecze socjalne i sanitarne, zagrody, ścieżki i szlaki edukacyjne, place zabaw oraz miejsca odpoczynku, tak aby nauka stała się przyjemnością. Zgodnie z sentencją chińskiego filozofa Konfucjusza6: Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a … wzbudzisz we mnie pragnienie. W ramach zajęć warsztatowych dzieci będą zdobywać wiedzę w sposób aktywny poprzez zaangażowanie różnych zmysłów, będą nie tylko wykonywać czynności typowe dla danego gospodarstwa, ale także rozwiązywać zadania logiczno-matematyczne, językowe, przyrodnicze, odkrywać tajemnice biologii, chemii, muzyki czy poznawać prawa fizyki w przyrodzie. Wszystko to zamiast teorii z podręcznika czy pisemnej kartkówki! Bo czyż można nauczyć się dobrze prowadzić samochód, jeździć na rowerze, łyżwach lub nartach bez praktyki? Z samego tylko podręcznika, według choćby najlepszych definicji? I i II etap edukacyjny to okres kształtowania elementarnych sposobów poznawania świata. To czas krystalizacji zainteresowań, doskonalenia myślenia konkretnego, kształtowania postaw wobec świata. Szkoła, jako jedno z miejsc kształtowania tych postaw i rozwijania zainteresowań, powinna zapewnić warunki do bezpiecznego prowadzenia zajęć badawczych, terenowych, obserwacji i doświadczeń. Wszystkie zajęcia realizowane w ramach projektu w opolskich instytucjach kultury oraz gospodarstwach edukacyjnych są dla uczniów bezpłatne. Dzieci zostaną dowiezione na zajęcia i odwiezione, a w trakcie zajęć otrzymają posiłek. 6 Konfucjusz - (551-479 p.n.e.) – chiński filozof. 29 Kwartalnik RCRE Scenariusze zajęć realizowanych w ramach projektu będą niebawem dostępne na stronie RCRE. Być może niektóre z nich staną się inspiracją dla opolskich nauczycieli do REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI opracowania własnych zajęć lub podzielenia się swoimi doświadczeniami na temat jak uczyć, żeby nauczyć... Czekamy na Państwa pomysły! 30 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI „Żyć i uczyć się w demokracji” Kompetencje nauczycieli w zakresie edukacji obywatelskiej i edukacji na rzecz praw człowieka Renata Laskowska Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie wraz z Regionalnym Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu w roku szkolnym 2013/2014 realizuje pilotażowy projekt pod nazwą „Szkoła demokracji, szkoła samorządności”. Jest to program edukacyjny mający na celu rozwój społecznych i obywatelskich kompetencji rad pedagogicznych. Ogólne założenia podstawy programowej zawierają opisy kompetencji, które powinien nabyć uczeń po zakończeniu edukacji. Należą do nich kompetencje obywatelskie, które są jedną z pięciu kompetencji niezbędnych w promowaniu kultury demokracji i spójności społecznej. Kompetencje te zostały opisane w dokumencie Komisji Europejskiej, w ramach strategii lizbońskiej „Wspólne europejskie zasady dotyczące kompetencji i kwalifikacji nauczycieli”. Reforma programowa, która weszła do naszych szkół, odwołuje się do kompetencji opartych na umiejętności zarządzania konfliktem, uwrażliwieniu na kwestie kulturowe, komunikacji i wrażliwości międzykulturowej, świadomości procesów globalnych zachodzących we współczesnym świecie. W obecnym, dynamicznie postępującym świecie jesteśmy zobligowani do kształcenia u uczniów umiejętności życia i działania w zmieniającym się otoczeniu. Nauczyciel/mentor współczesnej edukacji to postać, która odgrywa kluczową rolę w promowaniu demokratycznego nauczania z uwzględnieniem aktywnych i opartych na uczestnictwie metod. W związku z tym, rozwój kompetencji obywatelskich bezpośrednio będzie miał przełożenie na życie i organizację środowiska szkolnego. Przyczyni się do osiągnięcia wysokiej jakości pracy szkoły, pozytywnie wpłynie na rozwój organizacyjny i atmosferę placówki oraz pozwoli na przygotowanie uczniów do świadomego i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, w jego różnych wymiarach, od lokalnego po globalny. 31 Kwartalnik RCRE Początek realizacji programu przypada w dwudziestą rocznicę istnienia Obywatelstwa UE oraz obchodów Europejskiego Roku Obywateli 2013. Program REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI przygotowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji oparty jest na bogatym zbiorze materiałów opracowanych w ramach programów edukacji obywatelskiej i edukacji na rzecz praw człowieka realizowanych pod auspicjami Rady Europy w ciągu ostatnich 10 lat. Wpisuje się on w działania naszego kraju/Ministerstwa Edukacji Narodowej związane z realizacją postanowień Karty Edukacji Obywatelskiej i Edukacji o Prawach Człowieka Rady Europy. Struktura programu realizuje założenia nowego modelu doskonalenia i wspierania szkół. W oparciu o przeprowadzoną diagnozę rady pedagogicznej zostaną zaplanowane działania w zakresie doskonalenia nauczycieli, które wyposażą ich w nowe umiejętności, w zakresie kształtowania kompetencji społecznych i obywatelskich u uczniów. Przygotują ich do edukacji obywatelskiej i edukacji na rzecz praw człowieka. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego7 jedno z wymagań stawianych szkołom wszystkich typów sformułowane jest następująco: respektowane są normy społeczne. Podstawowy stopień wypełnienia wymagania przez szkołę lub placówkę scharakteryzowano w rozporządzeniu następująco: Działania szkoły lub placówki zapewniają uczniom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje miedzy wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. Uczniowie współpracują ze sobą w realizacji przedsięwzięć będących wynikiem działań samorządu uczniowskiego. Zasady postępowania i współżycia w szkole lub placówce są uzgodnione i przestrzegane przez uczniów, pracowników szkoły i rodziców. 7 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013 r. rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. 2013 poz. 560). zmieniające 32 Kwartalnik RCRE Wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI scharakteryzowano: W szkole lub placówce, wspólnie z uczniami i rodzicami, analizuje się podejmowane działania wychowawcze, w tym mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmocnienie właściwych zachowań. Ocenia się ich skuteczność oraz, w razie potrzeby, modyfikuje. Współczesne podejście do nauczania powinno iść w kierunku rozwijania kompetencji z wykorzystaniem szerokiego wachlarza metod pobudzających uczniów do aktywności i uczestnictwa w życiu społecznym. Takie podejście do edukacji pozwoli nam na przygotowanie młodego pokolenia do pełnienia ról życiowych. Uczestnictwo nauczycieli w tym projekcie pozwoli im na rozwijaniu różnych kompetencji, a w dalszej kolejności uczyni z nich nauczycieli, których uczniowie uczą się pod ich kierunkiem, wykorzystując potencjał i zaangażowanie w nich drzemiące. Gotowość szkół przystępujących do projektu to ich świadomość, iż mają szansę w pełni realizować zapisy podstawy programowej oraz wymagania określone we wszystkich obszarach ewaluacji. Szkoły te, mają szansę przez rok inicjować zadania, które pomogą im osiągnąć wyższy poziom kompetencji w tym zakresie. Zadania będą adekwatne do zdiagnozowanego poziomu kompetencji. Szkoła w swojej pracy wspierana będzie przez eksperta, który poprowadzi szkolenia rady pedagogicznej i będzie z nią w stałym kontakcie. Jest to całościowe ujęcie pracy placówki od planowania przez działanie oraz ewaluację. Z województwa opolskiego, w roku szkolnym 2013/2014 do programu „Szkoła demokracji, szkoła samorządności” przystąpiły cztery szkoły: 1. Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego w Krasiejowie Dyrektor: Katarzyna Sokołowska - Kolonek Koordynator szkolny: Katarzyna Sokołowska – Kolonek 2. Stowarzyszeniowa Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza w Górażdżach 33 Kwartalnik RCRE Dyrektor: Dorota Koncewicz REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Koordynator szkolny: Ewa Faszynka 3. Publiczne Gimnazjum z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Pawła II w Baborowie Dyrektor: Alicja Szuba Koordynator szkolny: Elżbieta Olejnik 4. Zespół Szkół Elektrycznych im. Tadeusza Kościuszki w Opolu Dyrektor: Dariusz Dobrowolski Koordynator szkolny: Damian Stankowicz Punktem wyjścia do diagnozy poziomu kompetencji będzie analiza dokumentacji szkolnej, w szczególności pochylenie się nad programem wychowawczym szkoły, planami wychowawczymi oraz programami nauczania. Nauczyciele będą mogli określić swój zespołowy poziom stopnia kompetencji. Same kompetencje, których jest 15 zostały podzielone na cztery grupy. W grupie A – wiedza/rozumienie, znajdują się kompetencje określające cele i zadania EO/EPC; kluczowe podstawy i zasady EO/EPC; treści programu nauczania EO/EPC oraz konteksty wdrażania EO/EPC. Kompetencje z grupy B – nauczanie, czyli planowanie strategii i dobór metod nauczania; EO/EPC w nauczaniu poszczególnych przedmiotów; budowanie pozytywnego klimatu szkoły; poruszanie kwestii budzących kontrowersje oraz stosowanie różnorodnych form i metod oceniania. Kompetencje z grupy C – działanie, określają umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji; współpracę ze społecznością lokalną oraz przeciwdziałanie wszelkim formom dyskryminacji. Kompetencje z grupy D – ewaluacja, to włączanie uczniów w proces podejmowania decyzji; modelowanie postaw EO/EPC oraz ewaluacja metod nauczania i procesu uczenia się. Edukacja obywatelska i edukacja na rzecz praw człowieka daje uczniom możliwość zaangażowania się w te sprawy współczesnego świata, które ich interesują. Poprzez 34 Kwartalnik RCRE zastosowanie metod aktywnych stwarzamy środowisku szkolnemu liczne okazje do dyskusji i debat na tematy kontrowersyjne8. Daje także całej społeczności szkolnej REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI naturalną szansę wprowadzania zmiany, jest jednocześnie związana z koncepcją zaangażowania społecznego – mogą podejmować dialog z partnerami funkcjonującymi w środowisku lokalnym i globalnym. Otwiera również możliwość zajmowania stanowiska wobec negatywnych zjawisk występujących w społeczeństwie tj.: rasizm, stereotypy, wprowadzające w błąd informacje na temat globalnej migracji powielane przez środki masowego przekazu. Umożliwia wszystkim nauczycielom powiązania praktyki dydaktycznej z aktualną sytuacją, co pomaga nadać nauczaniu i uczeniu się właściwe znaczenie i odniesienie do świata. Nauczyciel posiadający kompetencje społeczne, to nauczyciel, który w swojej pracy wie, iż skuteczny proces uczenia się wymaga krytycznej analizy zajęć oraz przebiegu i efektywności procesu uczenia się. Patrzy na siebie oczyma uczniów, którzy oceniają swoich nauczycieli na podstawie demonstrowanych przez nich postaw, stosowanych strategii i przeprowadzonych zajęć. To nauczyciel refleksyjny, czyli taki, który zastanawia się nad swoim podejściem pedagogicznym i sposobem uczenia się i nauczania, stosuje różne techniki zadawania pytań, takich które mogą poszerzać swobodę wypowiedzi uczniów. Jest przewodnikiem dla swoich uczniów, pomagając im wkraczać z odwagą, otwartym umysłem bez uprzedzeń w dorosłe życie. Renata Laskowska Nauczyciel konsultant pracowni organizacji i zarządzania oświatą Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji Ekspert wojewódzki projektu ORE „Szkoła demokracji, szkoła samorządności” 8 Lekcja Równości, postawy i potrzeby kadry szkolnej i młodzieży wobec homofobii w szkole, pod red. Jana Świerszcza, Warszawa 2012 35 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Aero2 ― bezpłatny Internet Roland Zimek W maju 2011 roku, spółka Aero2 rozpoczęła bezpłatne udostępnianie mobilnego Internetu, obejmującego swym zasięgiem niemal całą powierzchnię Polski. Jest on realizowany przy pomocy karty SIM (pełnowymiarowej oraz micro SIM, brak natomiast kart nano SIM obsługiwanych przez iPhone 5, iPad mini itp). Dzięki temu możemy bezpłatnie korzystać z Internetu na komputerach przenośnych i tabletach posiadających czytnik kart SIM, co najmniej do końca 2016 roku. Prędkość transmisji nie jest duża, wynosi bowiem nie więcej niż 512 kb/s i co 60 minut jest przerywana (należy ponownie połączyć się z siecią). Wystarcza jednak w zupełności do korzystania z poczty i przeglądania stron WWW. Aby otrzymać kartę SIM Aero2 należy wypełnić wniosek, przesłać skan dowodu osobistego i wpłacić 20 zł kaucji (plus 7 zł kosztów przesyłki). Szczegółowe informacje można uzyskać pod adresem: http://www.aero2.pl/bdi.html Jak podkreśla operator Aero2, najlepiej zaopatrzyć się w urządzenie kat. 10, które obsługuje transmisję danych w technologii HSPA+ w paśmie 900 MHz (pasmo 8) lub kategorii 3 obsługujący transmisję danych w technologii TD-LTE w paśmie 2500MHz (pasmo 38). 36 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Wojewódzka Wystawa Twórczości Technicznej Uczniów 2013 Wiesław Bartoszek Choć rozpoczęliśmy już nowy rok szkolny i pewnie nauczyciele techniki i plastyki mnożą już nowe pomysły i szukają wśród uczniów nowych talentów, proponuję miłą chwilę wspomnień i powrót do zorganizowanej wiosną, przez Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji w Opolu, wystawy prac uczniowskich. W minionym roku szkolnym prezentacja miała miejsce w Urzędzie Marszałkowskim w Opolu, na Ostrówku, w dniach od 15 – 24.05.2013 r. Mimo znanych od lat kłopotów dokuczających nauczycielom zajęć technicznych (mała liczba godzin, brak pracowni, brak podziału na grupy itp.), udaje się corocznie zgromadzić na wystawie kilkaset prac, wykonanych przez uczniów na lekcjach zajęć technicznych i zajęciach pozalekcyjnych. Zwiedzający wystawę zauważyli, że ekspozycja była przygotowana przez nauczycieli z dużym zaangażowaniem. Eksponaty, prezentujące różne techniki wykonania, były starannie dobrane i estetycznie wykonane. Uczniowie tworząc swoje prace korzystali z różnych materiałów - drewno, tworzywa sztuczne, metal, tkaniny. Komisja konkursowa, która miała trudne zadanie wyboru najlepszych prac, oceniając prezentacje szkół, brała pod uwagę ich zróżnicowanie, bogactwo tematyki i technik wytwórczych, estetykę wykonania. Ostatecznie ustalono werdykt. Laureaci Szkoły Podstawowe 1 miejsce: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 w Prudniku 2 miejsce: Szkoła Podstawowa nr 3 w Nysie 3 miejsce: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 25 w Opolu Gimnazja 1 miejsce: Publiczne Gimnazjum nr 1 w Prudniku 2 miejsce: Publiczne Gimnazjum w Zimnicach Wielkich 37 Kwartalnik RCRE 3 miejsce: Publiczne Gimnazjum w Baborowie REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Nagrody indywidualne Szkoła Podstawowa 1 miejsce: Julia Komor, Dawid Komor, PSP nr 25 w Opolu - Skrzyżowanie dróg 2 miejsce: Luiza Pilarska, Angela Tomaszewicz, PSP nr 1 w Prudniku - Zamek 2 miejsce: Jagoda Bezak, PSP nr 1 w Prudniku - Dom z oświetleniem 3 miejsce: Monika Koselek, PSP w Baborowie - Statek ze styropianu Wyróżnienie: Jakub Kret, PSP nr 3 w Nysie - Szopka Bożonarodzeniowa Gimnazja 1 miejsce: Tomasz Wójcik, PG w Zimnicach Wielkich - Kaplica 2 miejsce: Gabriela Łaciok, PG w Baborowie - Zegar z wafli 3 miejsce: Kamila Szadkowska, Simona Jurkowska - Latarnia morska Wyróżnienie: Bartosz Pudełko, PG w Zimnicach Wielkich - modele z drewna Wszyscy nauczyciele otrzymali dyplomy i podziękowania. Mam nadzieję, że możliwość publicznej prezentacji uczniowskich prac, wzbogacona elementem rywalizacji, stanowi dobrą motywację zarówno dla nauczycieli jak i dla uczniów, by doskonalić swój warsztat i tworzyć coraz ciekawsze dzieła. Wystawa w obiektywie 38 REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kwartalnik RCRE 39 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Ostrzeżenia dla użytkowników witryn opartych na systemie Joomla Artur Nowak W ostatnim czasie notujemy zwiększoną liczbę ataków na witryny internetowe pracujące na bazie oprogramowania Joomla. Atakowane są zarówno same witryny (poprzez próby m.in. zgadywania hasła administratora serwisu), jak również różnej kategorii komponenty dodatkowe, tj. komponenty galerii obrazów, komponenty księgi gości oraz komponenty zarządzania plikami. Na bazie wiedzy zgromadzonej w Internecie oraz codziennej obserwacji incydentów pojawiających się na serwerze RCRE, zespół informatyczny opracowuje mechanizmy zapobiegające nadużyciom błędów oprogramowania na witrynach internetowych obsługiwanych przez RCRE. Niestety w chwili obecnej nadal blisko 120 witryn internetowych utrzymywanych w RCRE dla placówek oświatowych posiada nieaktualne oprogramowanie, w szczególności stare wersje oprogramowania Joomla. Część serwisów internetowych nadal obsługiwana jest przez oprogramowanie w wersji 1.0, dla którego wsparcie zakończyło się 22 lipca 2009 roku. Część osób dokonała aktualizacji do nowszej wersji (1.5, 1.6, 1.7), która niestety również nie jest już rozwijana, gdyż oficjalne wsparcie dla tych wersji zakończyło się w 2012 roku. Brak wsparcia oznacza, iż w przypadku nieprawidłowego działania oprogramowania, bądź też wykrycia nowych błędów w oprogramowaniu nie możemy już liczyć na aktualizację, która usunie nieprawidłowość. Oprogramowanie Joomla pracuje na bazie języka PHP, który w ostatnich latach przeszedł znaczące zmiany. Starsze wersje oprogramowania Joomla mogą nie działać prawidłowo z nowszą wersję języka PHP – zmianie uległy np. niektóre polecenia języka PHP, w nowszych wersjach polecenia takie mogą już nie występować. 40 Kwartalnik RCRE W związku z powyższym zachęcamy Państwa do bieżącej aktualizacji Państwa serwisów internetowych, a w przypadku pytań, bądź napotkania trudności do kontaktu z naszym REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI zespołem ds. informatycznych. 41 Kwartalnik RCRE Miejsce wychowania w szkole REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Barbara Charczuk "Wychowanie jest uczeniem się szczególnego rodzaju – uczeniem się postaw, rozwijaniem wrażliwości, a także odkrywaniem własnych możliwości, talentów, mocnych stron i budowaniem na nich własnej tożsamości i siły. Jest też uczeniem się konstruktywnego radzenia sobie z własnymi brakami, trudnościami i negatywnymi emocjami". Wychowanie jest więc budowaniem człowieczeństwa Hanna Rylke Czym jest wychowanie? To pytanie często zadają sobie zarówno nauczyciele jak i rodzice. Niewątpliwie jest procesem właściwym dla człowieka. Człowiek to istota społeczna co oznacza, że nie tylko żyje w społeczności lecz pełnię swoich ludzkich możliwości osiąga w kontaktach z innymi. Wychowanie zakłada więc relacje międzyosobowe. Jest to wpływ jaki wywiera osoba na osobę. Ponosimy ogromną odpowiedzialność za to co włożymy w proces wychowania. Proces to bieg zdarzeń w określonym czasie. Psychologia dowodzi, że wszystko czego się doświadczy u początku życia i w latach późniejszych jest bagażem z którym kroczy się w dorosłości. Trzeba więc sobie zadawać pytanie co wynika z takiego a nie innego wychowania w dorosłym życiu rodzinnym, społecznym, zawodowym. Wychowanie, by było skuteczne, trzeba oprzeć na jasnym, czytelnym systemie wartości, który się nie tylko głosi lecz osobiście realizuje. Oddziaływanie wychowawcze Kształtuje poglądy poprzez przyjęte wartości Wpływa na postawy czyli gotowość do działania w zakresie przyjętego systemu wartości Odzwierciedla się w zachowaniu 42 Kwartalnik RCRE Wychowanie jak każde ludzkie działanie powinno czemuś służyć, mieć jakiś cel. Celem wychowania powinien być pełny, wszechstronny rozwój człowieczych możliwości. REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Odkrywanie i rozwój szczególnych, indywidualnych uzdolnień. Pomoc w odnalezieniu i realizacji najlepszej drogi życiowej. Priorytet w wychowaniu młodego człowieka ma dom rodzinny. Tu przede wszystkim kształtuje się jego charakter, dziedziczone są doświadczenia, przekazywany jest system wartości. Rodzice mają prawo decydować o całym procesie wychowania dziecka, również tym jego nurcie, który rozgrywać się będzie w szkole. Rola szkoły, choć drugoplanowa, pod pewnymi względami pozostaje niezastąpiona. To właśnie szkoła, dzięki istnieniu zbiorowości uczniowskiej, ma możliwość wprowadzania dziecka w tajniki życia społecznego. W niej dokonywać się mają obserwacje zachowań dziecka wprowadzonego w szerszy krąg rówieśniczy oraz, w razie potrzeby, udzielana powinna być pomoc dla przezwyciężenia trudności w kontaktach społecznych. Na terenie szkoły kształtować się powinny umiejętności pracy zespołowej oraz umiejętności organizacyjne uczniów, budowana samorządność. W zderzeniu z poglądami rówieśników odbywają się pierwsze konfrontacje ocen moralnych, dziecko musi dokonywać pierwszych poważnych wyborów. Tu, w końcu, młody człowiek powinien uczyć się rzetelnej pracy i zdobywania potrzebnej mu wiedzy. Ogromna ilość czasu, w którym dziecko przebywa w szkole, w tym samym otoczeniu, wymusza podjęcie funkcji wychowawczej przez tę instytucję. Przez kilka godzin dziennie uczeń poddawany jest wpływom grupy rówieśniczej: jej prawom i naciskom, uzależniony od jej aprobaty i dezaprobaty. Brak kontroli szkoły w tym zakresie otwiera szerokie pole oddziaływaniom ujemnym Szkoła, która nie podejmuje w pełni swych zadań wychowawczych, staje się odpowiedzialną, przed rodzicami, za ujemne skutki niepożądanych oddziaływań. 43 Kwartalnik RCRE Wychowanie jest też rodzajem sztuki, w której ważną rolę odgrywa wyczucie potrzeb chwili, okoliczności, miejsca i czasu. W wychowaniu należy być blisko życia REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI i podejmować realne problemy uczniów. Wartości istnieją albo w osobach i ich działaniu albo wcale. Wiele jednak zależy od stosowanych metod. Podstawą szkolnego wychowania powinny być programy wychowawcze, realizowane według określonego scenariusza, harmonogramu i rozpisania na role. Jednakże najważniejszą rolę w wychowaniu odgrywa klimat wychowawczy czyli wzajemne relacje między nauczycielem i uczniem. Nauczyciel i uczeń są osobami, które powinny być w stałym dialogu, ogarniającym znacznie szerszy zakres zagadnień niż przekazywanie wiedzy. Mówiąc o charakterze relacji nauczyciel-uczeń warto przypomnieć, że wychowanie jest mało skuteczne, jeśli jest oparte na systemie nakazowo-zakazowym, sankcjach i strachu, który zatruwa atmosferę wielu szkół. Wybitni pedagodzy minionych wieków stwierdzili, że zaufanie nauczyciela do ucznia wzbudza w uczniu zaufanie do nauczyciela. Ten szczególny mechanizm sprzężenia zwrotnego buduje zdrową, pozytywną motywację do nauki u ucznia i do pracy u nauczyciela. Wzajemna życzliwość i zaufanie stanowią właściwy punkt wyjścia do pracy edukacyjnej i zarazem warunek jej powodzenia. Nie ma wychowania bez wymagań; tych wymagań, które otwierają nowe perspektywy, uczą jak sprostać wyzwaniom, jak nie ulegać trudnościom, jak urzeczywistniać małe i wielkie cele. Łatwo jednak sprowadzić wymagania do ślepej i bezdusznej dyscypliny. Z drugiej strony – nic lepiej nie służy wychowaniu, niż pogodna atmosfera. Ale jeśli tylko na to postawić, wzajemna życzliwość bez wymagań łatwo przekształca się w jałowe i destrukcyjne życie „na luzie”. Stąd, życzliwość i stanowczość wymagań wobec uczniów muszą się wzajemnie uzupełniać a zrównoważenie tych dwóch elementów postawy nauczyciela warunkuje prawidłowe wychowanie w szkole. 44 Kwartalnik RCRE REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Cinema 4D ― Wprowadzenie do tworzenia grafiki trójwymiarowej Przemysław Pawłowski Grafika komputerowa w czasach obecnych ma bardzo szerokie zastosowanie, poczynając od prostych wzorów wizytówek a kończąc na pełnometrażowych filmach wykorzystujących wszelkie nowinki techniczne i możliwości programów graficznych. Temat ten został wybrany z uwagi na to, iż grafika komputerowa jest bardzo popularna i znajduje zastosowanie w życiu codziennym. W pracy tej zostaną przedstawione oraz omówione zagadnienia zarówno podstawowe jak i zaawansowane związane z wykorzystywaniem możliwości programów graficznych tj. Photoshop , Cinema 4D, Corel Draw . Zagadnienia będą dotyczyły głównie programu Cinema 4D, ze względu na to, iż program ten jest bardzo ciekawy i oferuje wiele możliwości. Aczkolwiek nie jest tak skomplikowany jak chociażby Blender czy 3dsMAX, a posiada możliwości nie rzadko przewyższające Blendera czy 3dsMAX’a. Z drugiej jednak strony jest bardzo mało materiałów instruktażowych w języku polskim. Co skutecznie odpycha przyszłych użytkowników tego programu. Chce także zobrazować to ,że bardzo dużo satysfakcji da nam praca z takim oprogramowaniem jeśli po wielu trudach uda nam się osiągnąć cel jaki sobie wyznaczyliśmy. Trzeba pamiętać ,iż pracując z takim programem ograniczają nas 2 rzeczy. Pierwszą z nich jest wydolność naszego komputera a drugą nasza własna wyobraźnia. Cinema 4D R10 firmy MAXON to zaawansowany program do tworzenia animacji trójwymiarowej, który oferuje także możliwość zaprogramowania swoich animacji korzystając z języka C.O.F.F.E.E który jest bardzo zbliżony do C++, Java czy Perl’a. Używając tej aplikacji można stworzyć animacje przedstawiające procesy, które można 45 Kwartalnik RCRE spostrzec w rzeczywistości. Dla przykładu podam ze można w tym programie odzwierciedlić pracę tłoków i zaworów, po uprzednim ich wymodelowaniu. Silnik tego REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI programu wykorzystuje możliwości procesorów wielordzeniowych, co znacznie skraca czas potrzebny na rendering. Ilość narzędzi jest bardzo duża, umożliwiają one tworzenie bardzo prostych brył jak i bardzo skomplikowanych kształtów. Interfejs tego programu jest rozbudowany, lecz bardzo intuicyjny. Można go dowolnie konfigurować, dostosowując go do własnych potrzeb i przyzwyczajeń. Do programu tego można również doinstalować dodatkowe pluginy, które jeszcze bardziej rozszerzają zakres i możliwości tego i tak zaawansowanego oprogramowania. Takim ciekawym dodatkiem jest moduł, który umożliwia tworzenie realistycznie wyglądającego owłosienia czy efektu dymu 1. Główny interfejs wraz z obszarem roboczym CINEMA 4D R10/R11.5/R13 W tym podrozdziale przedstawię opis i wygląd interfejsu graficznego programu CINEMA 4D R10/R11.5/R13 – interfejs wersji R11.5 oraz R13 nie różni się znacząco od wersji R10. Rys 1. Główny interfejs wraz z obszarem roboczym. 46 Kwartalnik RCRE Na powyższym rysunku (Rys 1) przedstawiony jest pasek narzędziowy wraz REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI z paskiem menu. Zaczynając od lewego górnego rogu możemy spostrzec pola takie jak: * File ,Edit, Objects, Tools, Selection, Structure, Functions, Animation Character, Dynamics, MoGraph, Hair, Render, Plugins, Window, Help. Za pomocą tych pól możemy dowolnie zmieniać parametry naszego projektu. Poniżej znajdują się ikony reprezentujące tworzenie i manipulowanie obiektami 3D, dokładny opis przedstawię w pozostałych rozdziałach. Pola te służą do zarządzania właściwościami obiektów umieszczonych w obszarze roboczym. 1.1 Główny interfejs oraz pasek narzędziowy i menu kontekstowe poszczególnych pól Każde pole na tym pasku ma swoje rozwijane menu, poczynając od pola File a kończąc na polu Help Rys 2 - Główny pasek narzędziowy wraz z paskiem menu Menu kontekstowe poszczególnych pól Pole File - menu Menu FILE zawiera w sobie elementy odpowiedzialne za np. zapis/odczyt pracy którą aktualnie wykonujemy. Z tego menu korzystamy najczęściej i przeważnie używamy praktycznie pięciu pól takich jak „save all, new, open, close all, export”. 47 REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kwartalnik RCRE Rys. 3 Menu file Pole export jest ciekawe, dlatego ze pozwala nam eksportować aktualny projekt do innego formatu, tak, aby możliwe było odczytanie go np. w 3D studio. ` Rys. 4 Pole Edit - menu Menu EDIT: W tym menu widzimy pola, które pozwalają nam kopiować (copy), wycinać (cut), i kasować (delete) poszczególne elementy z naszego projektu. 48 Kwartalnik RCRE Możemy również zaznaczyć(select all) wszystkie obiekty bądź, jeśli już mamy je REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI wszystkie zaznaczone, to możemy je odznaczyć (diselect all). Jest również możliwość zaznaczenia tylko i wyłącznie obiektów będących „dziećmi” (Select Children ) w hierarchii. Bardzo interesującą opcją są takie pola jak : Use Animation, Use Expressions, Use Generators, Use Deformers. Zaznaczenie bądź odznaczenie tych pół powoduje wykorzystywanie bądź de aktywowanie poszczególnych modułów w programie. Dla przykładu: odznaczając pole „Use Deformers” program nie będzie brał pod uwagę działania żadnych „deformerów” (narzędzi zmieniających kształt obiektów ) Pole „preference” pozwala nam na dostosowanie programu do własnych potrzeb. Pole objects - menu Rys 5 Menu OBJECTS Menu pola „objects” pozwala nam tworzyć miedzy innymi tzw. obiekty prymitywne (primitive) czyli proste bryły przestrzenne (np. sześcian). Istnieje także możliwość tworzenia tzw. kształtów – splinów (create spline . 49 Kwartalnik RCRE Pod polem „create spline” znajduje się pole „spline primitive”, pozwala ono na stworzenie prostego splajnu, którym może być np. kształt przypominający sprężynę. REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Każdy taki spline można dowolnie edytować. Poniżej znajduje się Pole NURBS oraz Modeling. Pierwsze z nich odpowiada za narzędzia umożliwiające np. stworzenie bryły obrotowej, bądź za wygładzanie krawędzi poprzez dokładanie wierzchołków do obiektu. „Pole Modeling” -odpowiada natomiast za narzędzia umożliwiające zmianę parametrów obiektu. Np. możemy stworzyć model, który będzie starał się odwzorować łączenia atomowe. Pole Scene” - zawiera elementy, dzięki którym możemy wpływać na oświetlenie sceny bądź na widoczność sceny. „Pole Sky” – umożliwia nam tworzenie praktycznie foto-realistycznego nieba. „Pole Particle” – pole to umożliwia tworzenie generatorów cząsteczek, które mogą odwzorowywać zjawiska występujące w naturze. Np. efekt deszczu. “Pole Thinkink particle” – sa to tzw. „myślące cząsteczki” dzięki nim możemy tworzyć wiarygodnie wyglądający dym czy inne zjawiska atmosferyczne. „Pole Deformation” – odpowiada za różnego rodzaju deformatory kształtu obiektu. „Pole Sound” – zawiera elementy umożliwiające wprowadzenie dźwięku do naszego projektu. „Pole Objects Libary” - tzw. Biblioteka obiektów. Przeważnie puste pole Pole Tools – menu 50 REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kwartalnik RCRE Rys 6 Menu TOOLS Z menu pola „Tools” możemy wybierać sposób, w jaki ingerujemy w nasz projekt. Może to być tylko jego poruszenie czy tez chociażby zmiana jego skali. Dostępne są także opcje manipulacji krawędziami (edge), punktami (points) , czy całymi poligonami (polygons) Z tego menu możemy również wybrać czy chcemy manipulować kamera czy obiektem (camera) Pola takie jak „X axis , Y axis, Z axis” umożliwiają nam wybór osi które maja być uwzględniane przy poruszaniu naszego obiektu. Np. jeśli wyłączymy osie X i Y to nasz obiekt będzie mógł być przesunięty tylko wzdłuż osi Z. Pole Selection – menu 51 REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kwartalnik RCRE Rys 7 Menu SELECTION Narzędzia w tym polu służą do zaznaczania polygonów. Możemy wybrać, czy chcemy by narzędzie zaznaczania miało kształt kwadratu, lassa czy aby zaznaczało nam poszczególne wielokąty. Możemy także konwertować nasze zaznaczenie. Pozostałe nie podświetlone opcje będą dostępne wtedy, kiedy będziemy pracowali na zaznaczonym, np. wielokącie. Pole Structure – menu Rys. 8 Menu Structure 52 Kwartalnik RCRE W tym menu znajdują się opcje odpowiedzialne za modyfikacje obiektów tj. umożliwiają one np. tworzenie mostków (bridge). Jest to bardzo użyteczna funkcja gdyż REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI pozwala nam na połączenie odległych wielokątów w naturalny sposób. Bardzo Ciekawym narzędziem jest „brush” umożliwia ono deformacje obiektu. Narzędzie „Iron” pozwala na „wyprasowanie” wielokąta tak, aby nie było żadnych nienaturalnie wyglądających krawędzi. Aczkolwiek narzędzie to działa także w druga stronę. Narzędzie „knife” służy do „krojenia” wielokątów w taki sposób, aby odpowiadały naszym oczekiwaniom. Narzedzie Bevel - zmniejszenie zaznaczonego wielokąta. Narzedzie Extrude - wytłaczanie wielokątów Pole Animation – menu Rys. 9 Menu ANIMATION W tym menu znajdują się opcje umożliwiające sprawowanie kontroli nad animacja. Pole „record” odpowiada za nagrywanie animacji. 53 Kwartalnik RCRE Pole „record active object” odpowiada za nagrywanie animacji tylko i wyłącznie REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI zaznaczonego obiekt. Kolejnym polem jest „autokeying” odpowiada za auto-kluczowanie klatek. Co bardzo upraszcza kreowanie ruchu poszczególnych obiektów. Poniżej są już pola odpowiedzialne za przewijanie cofanie a także za przechodzenie do następnej ramki bądź klatki kluczowej. Pole Character – menu Rys 10. Menu CHARACTER W menu „Character” znajdują się opcje które umożliwiają nam realistyczne odwzorowanie ruchu ludzkich kończyn, mięśni czy skory. Istnieje także możliwość nadania każdemu elementowi wagi. 54 Kwartalnik RCRE Poszczególne pola w tym menu: REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Soft IK / Bonnes – pole to umożliwia nam zastosowanie w budowanym przez nas modelu "kości" co tylko wpłynie na rzeczywiste odwzorowanie sposobu poruszania np. ręka czy nogą. „Cloth Nurbs” – umożliwia nam stworzenie „ubrania” dla obiektu przez nas modelowanego „Joint” tworzy punkt zaczepu np. dla . mięśni. „Skin” odpowiada za tworzenie skóry. „Muscule object” odpowiada za umieszczanie w obszarze roboczym „mięśni” „Joint Tool” - narzędzie służące do konfiguracji pola „Joint” „Mirror Tool” – po wybraniu tej opcji utworzona zostanie kopia wybranego obiektu „Weight Tool” - odpowiada za nadawanie wagi obiektowi. „Muscule Deformer” - odpowiada za możliwość kształtowania „mięśni” w dowolny sposób. „Morph brush” - to narzędzie pozwala nam przekształcać obiekt „IK Chain” – Inverse Kinematik Chain, odwrócona kinematyka łańcuchowa, dzięki temu narzędziu możemy tworzyć wiarygodnie poruszające się kończyny. „Use IK”, „Use Constrains”, „Use Symmetry” gdy te nazwy są podświetlone oznaczają wtedy ze program wykorzystuje np. odwróconą kinematykę bądź symetrie Pole Dynamics – menu 55 REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Kwartalnik RCRE Rys 11 Menu DYNAMICS W tym menu są zawarte opcje, dzięki którym możemy kontrolować zachowanie się poszczególnych obiektów na planie. Możemy sprawić, aby kulka pod wpływem grawitacji sturlała się z pochylni, czy chociażby sprawić, aby ta właśnie kulka zaczęła się odbijać od podłogi. To właśnie dzięki tym poszczególnym elementom zawdzięczamy takie możliwości odwzorowywania praw fizyki. „Gravity” – odpowiada za grawitacje „Drag” – odpowiada za opór „Wind” – odpowiada za zjawisko wiatru w scenie Pole Hair – menu Rys. 12 Menu HAIR 56 Kwartalnik RCRE W tym menu widoczne są pola, które umożliwiają nam tworzenie a zarazem edycje REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI owłosienia. Pole „Add hair” odpowiada za dodawanie włosów Pole „feather objects” odpowiada za dodawanie piór Pole „Mode” odpowiada za rodzaj włosów Pole „Edit” odpowiada za edycje owłosienia Pole „Selection” zawiera narzędzia odpowiedzialne za zaznaczanie włosów. Pola „Hair, Enabled, Symmetry, Soft Selection” odpowiadają kolejno za możliwość używania włosów za zachowanie symetrii aby włosy równo się rozkładały na powierzchni, oraz pole które odpowiada za zaznaczanie poszczególnych włosów Pole Render – menu Rys.13 Menu RENDER W menu pola Render znajdują się ikony, których działanie dotyczy przygotowania sceny do renderingu. [6] Możemy zastosować podgląd sceny, w jaki sposób zostanie wyrenderowana, można dzięki temu sprawdzić czy wszystkie obiekty mieszczą się w kadrze. 57 Kwartalnik RCRE Można także wyrenderować tylko interesujący nas fragment obrazu wykorzystując REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI do tego celu pole „Render Region”. Pole „Render to Picture Vewer” odpowiada za możliwość wyrenderowania obrazu w taki sposób, w jaki będzie on widoczny w formie, w jakiej go zapiszemy. Bardzo ciekawa funkcję kryje pole „Interactive Render Region”, dzięki niemu możemy w czasie rzeczywistym oglądać efekt renderingu w wybranej części przestrzeni roboczej. „Render setings” to pole, dzięki któremu możemy dowolnie konfigurować sposób, w jaki będzie przebiegał proces renderingu Pole Window –menu Rys. 14 Menu WINDOW Menu „Window” działa na tej samej zasadzie jak w Photoshopie. Z tego menu jest możliwość włączania bądź wyłączania poszczególnych okien, które mogą nam ułatwić pracę. To okno rzadko jest używane, ponieważ większość opcji, która jest zawarta w tym menu jest dostępna w obrębie obszaru roboczego. 58 Kwartalnik RCRE Najbardziej ułatwiającym oknem podczas synchronizacji animacji jest pole „Timelinle”. Za jego pomocą możemy idealnie zsynchronizować ruchy czy inne efekty REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI w animacji. Pole Help – menu Rys. 15 Menu HELP Menu Help jak sama nazwa wskazuje odpowiedzialne jest za informacje służące do ratowania nas w sytuacji, kiedy nie wiadomo, co zrobić z danym obiektem. Pole MAXON Support - przenosi nas bezpośrednio na stronę producenta Pole „Help” - zawiera zbiór informacji na temat większości obiektów w tym Programie Pole „Install Language” - odpowiada za możliwość doinstalowania dodatkowego języka. Np. polskiego. Co znacznie ułatwia pracę. W polu „Personalize” - możemy wpisać swoje dane osobowe, a także uzupełnić numery seryjne poszczególnych modułów. Pole „Info” zawiera podstawowe informacje o aktualnej wersji oprogramowania Główny pasek narzędziowy Rys. 16 Główny pasek narzędziowy 59 Kwartalnik RCRE Pasek ten bardzo ułatwia prace i skraca czas potrzebny na znalezienie REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI interesującego nas elementu. Pracując nieraz nad skomplikowanym projektem graficznym nieraz zdążyło się nam skasować, bądź wprowadzić złe atrybuty we właściwościach obiektu. Co w takiej sytuacji można zrobić? Istnieją dwa rozwiązania. Pierwsze z nich jest dość denerwujące, otóż można taki obiekt skasować i zacząć prace nad nim od nowa. To rozwiązanie jednak jest bardzo niekorzystne. Drugim rozwiązaniem, jakie możemy wprowadzić w życie jest po prostu cofniecie wykonanej przez nas operacji. Za cofanie odpowiada strzałka w prawo (pierwsza pozycja od lewej). Znajduje się strzałka o przeciwnym zwrocie, strzałka ta działa przeciwnie do swojej poprzedniczki. Znajduje się ikona symbolizująca wybór zaznaczenia, mamy do wyboru zaznaczanie „Live selection” „Rectangle selection” „Lasso selection” oraz „Polygon Selection”. Opis narzędzi: Zaznaczenie „Live selection: Kursor ten ma możliwość zwiększania swojej powierzchni, to oznacza ze możemy jednorazowo zaznaczyć pojedynczy wierzchołek czy cała mase wierzchołków. Zaznaczenie “Rectangle selection” : Działa na podobnej zasadzie aczkolwiek rozmiar zaznaczenia zależy od tego jak długo trzymamy wciśnięty przycisk myszki oraz to czy poruszamy myszą w dowolnym kierunku. Zaznaczanie odbywa się podobnie jak w Photoshopie Zaznaczenie „Lasso Selection” : 60 Kwartalnik RCRE Aby coś zaznaczyć musimy narysować np. okrąg , wtedy zaznaczamy wszystko to co znajdzie się wewnątrz takiego okręgu bądź każdego dowolnego narysowanego przez nas REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI kształtu. Zaznaczenie „Polygon Selection” : zaznaczamy poszczególne polygony. Narzędzie to działa podobnie do „Live Selection”[6] Narzędzie 4 od lewej jest odpowiedzialne za możliwość przesuwania obiektu w obszarze roboczym. Musi być podświetlone, aby można było przesuwać obiekt. Kolejnym 5 narzędziem od lewej jest narzędzie odpowiedzialne za skalowanie. Narzędzie 6 od lewej odpowiada za możliwość obracania obiektu o dowolny kąt w dowolnym kierunku. Narzędzie 7 od lewej odpowiada za włączanie bądź wyłączanie Osi X Narzędzie 8 od lewej odpowiada za włączanie bądź wyłączanie Osi Y Narzędzie 9 od lewej odpowiada za włączanie bądź wyłączanie Osi Z Narzędzie 10 od lewej odpowiada za uruchamianie kordynatów , co ułatwia prace. Ikona 11 od lewej Podgląd wyrenderowanego obrazu Ikona 12 od lewej Rendering i zapis obrazu do pliku Ikona 13 od lewej Ustawienia procesu renderingu Ikona 14 od lewej Obiekty prymitywne - menu po rozwinięciu Rys. 17 Objects Primitives 61 Kwartalnik RCRE Każdy z tych obiektów jest w pełni edytowalny, ograniczeniem jest tylko i wyłącznie REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI nasza wyobraźnia. Ikona 15 od lewej to - Spliny, obiekty te ułatwiają prace z tego względu , iż za ich pomocą można stworzyć obiekt który wymagałby bardzo dużo pracy jeśli chciałoby się go stworzyć ze zwykłych obiektów np. typu CUBE. ; Menu po rozwinięciu Rys. 18 Spline Primitives Ikona 16 od lewej - HYPER NURBSY obiekty te pozwalają na modelowanie w taki sposób aby nie były widoczne żadne „ostre” krawędzie. (nie widać miejsca łączenia poszczególnych Polygonów ). Sprawdzają się idealnie, gdy mamy zamiar wymodelować obiekt, który w rzeczywistości jest pozbawiony takich właśnie ostrych krawędzi czy choćby wierzchołków. Rys 19. HYPER NURBS’y 62 Kwartalnik RCRE Ikona 17 od lewej - Narzędzie to umożliwia np. stworzenie odbicia lustrzanego modelowanego obiektu. Ta opcja bardzo ułatwia i przyspiesza prace w szczególności, gdy REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI chcemy, aby modelowany obiekt był symetryczny. Wartym uwagi modyfikatorem jest również „Boole”, Metaball” „Array? Rys. 20 Dodatkowe modyfikatory Boole – używając tego modyfikatora na dwóch obiektach możemy wybrać sposób, w jaki będą ze sobą oddziaływały. Aray – tworzy nam dowolna ilość kopii ulokowana na okręgu w pewnej odległości od miejsca, w którym został umieszczony ten modyfikator. Metaball- ten modyfikator jest o tyle specyficzny, dlatego, że dzięki niemu możliwe jest odzwierciedlanie zachowania się cieczy. Ikona 18 od lewej - Narzędzie to umożliwia dodawanie oświetlenia do sceny. Dzięki niemu możemy również wprowadzić do sceny kamerę czy stworzyć realistycznie wyglądające niebo. Rys. 21 Oświetlenie, kamery, niebo 63 Kwartalnik RCRE Możemy wybrać czy światło ma rozchodzić się we wszystkich kierunkach (typu OMI) czy ma być skierowane w jednym kierunku (spot light). Natomiast Area light REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI odpowiada za równomierne oświetlenie całej sceny Ikona 19 od lewej - Tutaj znajdują się wszelkiego rodzaju „deformery”, które ułatwiają proces modelowania. Rys 22 Modyfikatory kształtu Ikona 20 od lewej - Emitery - deflektory narzędzie to umożliwia wprowadzenie do sceny narzędzi, które wysyłają bądź odbijają czas teki. Cząsteczki te po odpowiednim skonfigurowaniu i dodaniu kilku efektów świetlnych mogą bardzo realistycznie odzwierciedlać „dym., ogień, a nawet płatki śniegu. Są także narzędzia, które obrazują, w jaki sposób cząsteczki te reagują na działa nie grawitacji czy wiatru (odpowiednio Gravity, Wind) Rys 23. Emitery cząsteczek wraz z deflektorami 64 Kwartalnik RCRE Ikona 21 od lewej - Selection filter dzięki temu narzędziu istnieje możliwość ustawienia filtru wyboru poszczególnych obiektów. Np. program wybiera tylko spliny REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI a ignoruje inne obiekty Rys 24 Menu Selection Filter Na rys.24 przedstawione jest menu Selection Filter, zaznaczone pola sugerują, które elementy będą zaznaczane przez ten filtr Rys 25 Menu pola Select Tool 65 Kwartalnik RCRE Na rys. 25 przedstawione jest menu Selection Tool. Pola widoczne poniżej służą do wybierania elementów, które chcemy, aby program nam podświetlił, ułatwiając nam tym REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI samym operacje na tych właśnie obiektach. Ikona 22 od lewej - Display Filter - jak sama nazwa wskazuje jest to filtr wyświetlanych obiektów. Jest przydatny wtedy, gdy chcemy ułatwić sobie życie i pozbyć się nadmiaru elementów z obszaru roboczego.[6] Ikona 23 od lewej - Content Browser - wbudowana wyszukiwarka. Za jej pomocą można znaleźć na dysku twardym tekstury i inne materiały potrzebne nam do nadania odpowiedniej tekstury aktualnie modelowanemu obiektowi (modelowi). 66 Kwartalnik RCRE Zasady współpracy z Kwartalnikiem REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI Artykuł do Kwartalnika może przysłać każdy zainteresowany. Proponowany do publikacji materiał należy przesłać na adres e-mail [email protected]. Wysłany wiadomością e-mail materiał należy opisać metryczką zawierającą dane autora lub autorów, przy czym każdy współautor wypełnia swoją metryczkę oddzielnie. W metryczce należy zamieścić następujące dane: imię i nazwisko, adres e-mailowy, tytuł publikacji, telefon kontaktowy. Dostarczone materiały należy nadesłać w postaci dokumentów Worda (*.doc, bądź *.docx). Obowiązkiem autora jest dokładne sprawdzenie nadsyłanych materiałów i dostarczanie w postaci takiej w jakiej autor chciałby je ewentualnie umieścić. Zespół redakcyjny zastrzega sobie prawo zmian postaci nadesłanego materiału z zachowaniem jego treści. W przypadku wysłania przez jednego autora kilku publikacji, należy je przesłać w odrębnych listach lub w jednym liście ale jako odrębne pliki. Nadesłane artykuły mogą zostać spakowane do postaci archiwum w jednym z ogólnie stosowanych formatów (rar, bądź zip) i przesłane jako załączniki do wiadomości e-mail. Szablon zgłaszania materiału dostępny jest na stronie: www.rcre.opolskie.pl/kwartalnik/ Decyzje o umieszczeniu publikacji podejmuje Zespół redakcyjny Kwartalnika. Zespół ma prawo do dokonania skrótów nadesłanego tekstu - autor proszony jest o wyrażenie zgody na umieszczenie skróconego materiału. Zespół redakcyjny zastrzega sobie jednak prawo dokonania korekty redaktorskiej nadesłanego materiału i umieszczenia go w Kwartalniku bez konieczności uzyskania dodatkowej zgody autora. 67 Kwartalnik RCRE Autorzy odpowiadają w pełni za treść i przestrzeganie praw autorskich w stosunku REGIONALNE CENTRUM ROZWOJU EDUKACJI do nadesłanych materiałów. Autor materiału umieszczonego w Kwartalniku otrzymuje stosowne zaświadczenie o dokonanej publikacji. RCRE nie wypłaca honorarium z tytułu zamieszczonego w Kwartalniku materiału. 68
