Tabela rozbieżności

Tabela rozbieżności do projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz o zmianie
niektórych innych ustaw
Lp.
Resort
zgłaszający
Treść uwagi
1.
Minister
Finansów
Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i
prowadzeniu działalności kulturalnej
Ad. 3.1.12
W przedmiotowym projekcie założeń proponuje się zapis, zgodnie z
którym, instytucje kultury w szczególnie uzasadnionych przypadkach
mogłyby być przekazywane przez jednostki samorządu terytorialnego
ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego. Z projektu nie wynika jednoznacznie czy przedmiotowe
przekazanie instytucji kultury odbywać się będzie na stałe (jako
upaństwowienie tej instytucji), czy okresowo w formie umowy
(porozumienia) o przejęcie realizacji zadań. Ponadto, sformułowanie
„z uzasadnionych przyczyn” jest nieprecyzyjne i wymaga szerszego
wyjaśnienia.
Niezależnie od powyższego, pragnę zauważyć, że jednostki samorządu
terytorialnego przejęły do prowadzenia instytucje kultury, jako zadania
własne, co oznacza, że finansowanie działalności tych instytucji
następuje z dochodów własnych samorządów. Toteż wraz z
przejmowaniem samorządowych instytucji na szczebel rządowy nie ma
możliwości przesunięcia części dochodów samorządów na dochody
budżetu państwa, zapewniając tym samym środki na finansowanie
działalności przejmowanych instytucji. W tej sytuacji budżet państwa
zostałby dodatkowo obciążony.
Wobec powyższego propozycja stworzenia możliwości przekazywania
instytucji kultury przez jednostki samorządu terytorialnego ministrowi
właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nie
może uzyskać mojej akceptacji. Stanowisko MKIDN
Obowiązująca „mapa” podziału instytucji kultury, dla
których organizatorem jest minister (najczęściej Minister
Kultury, ale także inni ministrowie) albo jednostki
samorządu terytorialnego została ukształtowana w
głównej mierze przez reformę administracyjną z roku
1998, a w szczególności przez ustawę z dnia 24 lipca
1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających
kompetencje organów administracji publicznej - w
związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106,
poz. 668, z późn. zm.) i akty wykonawcze do tej ustawy.
Zmieniające się warunki społeczne i ekonomiczne, a w
szczególności wyzwania, które stanęły przed kulturą
narodową przez kilkanaście lat, jakie minęły od tamtej
reformy, nakazują umożliwienie ustawowe dokonywania
zmian na wspomnianej „mapie”. Tymczasem art. 21a
ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności
kulturalnej umożliwia jedynie przekazywanie instytucji
kultury przez właściwego ministra lub kierownika urzędu
centralnego jednostkom samorządu terytorialnego lub
pomiędzy tymi jednostkami. Przepis ten nie przewiduje
przekazywania instytucji kultury przez jednostki
samorządu terytorialnego ministrom lub kierownikom
urzędów centralnych. Tymczasem doświadczenie
wskazuje, że w wyjątkowych sytuacjach taka potrzeba
może wystąpić. Propozycja ta zyskała akceptację
Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu.
Uwzględniając częściowo zastrzeżenia zgłoszone w
toku uzgodnień doprecyzowano założenia poprzez
wyjaśnienie charakteru okoliczności uzasadniających
dokonanie przejęcia instytucji oraz zmianę procedury
związanej z przejęciem.
Proponuje się dokonać zmian w obowiązującym art. 21a
ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności
kulturalnej w taki sposób, aby w szczególnie
uzasadnionych
przypadkach
(wynikających
w
szczególności z ogólnopolskiego charakteru danej
instytucji oraz jej wyjątkowego znaczenia dla kultury lub
ochrony
dziedzictwa
narodowego)
umożliwić
przekazywanie instytucji kultury przez jednostki
samorządu właściwemu ministrowi. Przekazanie, o
którym mowa może się odbywać tylko z inicjatywy
właściwego ministra za zgodą jednostki samorządu
terytorialnego będącej organizatorem tej instytucji.
Przekazanie takie będzie dokonywane wyłącznie w
drodze umowy pomiędzy jednostką samorządu
(dotychczasowym
organizatorem),
a
właściwym
ministrem, za zgodą Ministra Finansów i nie będzie
dotyczyć tych instytucji kultury, które jednostka
samorządu terytorialnego jest obowiązana tworzyć
i prowadzić na podstawie odrębnych ustaw. Po przejęciu
właściwy minister prowadzić będzie instytucję w ramach
swego budżetu.
Należy jednocześnie podkreślić, że proponowana
zmiana zyskała w czasie uzgodnień międzyresortowych
zdecydowane poparcie Ministra Obrony Narodowej,
który przewiduje przejęcie jako państwowej instytucji
kultury Muzeum AK w Krakowie
2.
MEN
Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach.
Proponuję zmianę art. 22 ustawy o bibliotekach polegającą na
poszerzeniu
możliwości
organizacyjnych
bibliotek
poprzez
wprowadzenie możliwości realizowania zadań biblioteki publicznej przez
bibliotekę szkolną i wprowadzenie w tym artykule ust. 4 w następującym
Zdaniem MKiDN - mimo akceptacji kierunku zmian
przedstawionego w uzasadnieniu propozycji uwzględnienie propozycji Ministra Edukacji w obecnej
brzmieniu:
„4. Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych jednostek systemu oświaty i
biblioteki pedagogiczne mogą realizować zadania bibliotek publicznych.”
Proponowane rozwiązanie poszerza możliwości organizacyjne z zakresu
funkcjonowania bibliotek. Celem wprowadzenia tej zmiany jest
uelastycznienie przepisów, które pozwolą na wprowadzenie
innowacyjnych rozwiązań w zależności od potrzeb danej gminy.
W szczególności jest to propozycja korzystna dla terenów (jednostek
samorządu terytorialnego), gdzie zagrożone jest istnienie bibliotek.
Realizowanie zadań biblioteki publicznej przez bibliotekę szkolną
zwłaszcza na terenach wiejskich, stwarza możliwości poszerzenia oferty
edukacyjnej i kulturalnej, w tym czytelniczej dla szerszego kręgu
odbiorców – nie tylko dla uczniów szkoły, ale dla całej społeczności
lokalnej. Poszerzenie i zwiększenie zadań biblioteki zwiększa jej funkcję
z „sezonowej” – działającej tylko w roku szkolnym na działającą przez
cały rok kalendarzowy, zwiększając tym samym jej dostępność dla
szerszego kręgu odbiorców.
nowelizacji nie jest możliwe, bowiem:
- biblioteki publiczne oraz biblioteki szkolne funkcjonują
na podstawie odrębnych przepisów i finansowane są z
różnych działów budżetowych;
- odrębne są regulacje prawne na podstawie których
zatrudniani są bibliotekarze w bibliotekach szkolnych i
bibliotekach publicznych;
- proponowany zapis nie rozstrzyga czy biblioteki o
których mowa pozostają wyłącznie bibliotekami
szkolnymi tj. funkcjonują na zasadach określonych dla
systemu oświaty realizując dodatkowo zadania bibliotek
publicznych. Nie jest jasne na jakich zasadach miałaby
być finansowana dodatkowa działalność bibliotek
szkolnych;
- z proponowanego zapisu nie wynika czy tworzy się
odrębną kategorię bibliotek publiczno-szkolnych
finansowaną z dwóch działów budżetowych z
wydzielonym czasem pracy w którym mogą z tej
placówki korzystać wyłącznie uczniowie;
- niejasności dotyczą również m.in. mianowania
dyrektora, zakresu jego odpowiedzialności,
sprawowanie nadzoru nad pracą biblioteki.
Proponowana zmiana ma zasadnicze znaczenie
zarówno dla funkcjonowania bibliotek jak i placówek
oświatowych. Z tego względu wymaga m.in. oceny
skutków finansowych, analizy konsekwencji dla innych
ustaw, a także szerokich konsultacji środowiskowych.
Propozycja zostanie rozważona przy kolejnej zmianie
ustawy o bibliotekach
3.
Minister
Finansów
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
Odnosząc się do propozycji objęcia zwolnieniem z podatku od
nieruchomości wszystkich instytucji kultury, podobnie jak w przypadku
Uwzględniając w znacznej części uwagę Ministra
Finansów, a także stanowisko Komisji Wspólnej Rządu i
zwolnienia stypendiów z podatku dochodowego, pragnę zauważyć, iż
nie znajduję wystarczających przesłanek dla objęcia wszystkich
instytucji kultury zwolnieniem w podatku od nieruchomości. O ile
zwolnienie samorządowych instytucji kultury z podatku od
nieruchomości (z uwagi na tożsamość podatnika i beneficjenta podatku)
można pogodzić z zasadą równości opodatkowania, o tyle zwolnienie
podmiotów prywatnych prowadzących instytucje kultury nie znajduje
uzasadnienia, gdyż działają one na takich samych zasadach rynkowych
jak inne podmioty gospodarcze i powinny ponosić te same ciężary
podatkowe. W ostateczności, zwolnienie to powinno mieć charakter
fakultatywny i o jego zastosowaniu, po rozważeniu korzyści płynących z
takiego zwolnienia w kontekście utraty dochodów, powinny decydować
rady gmin w drodze uchwały.
Jednostki
samorządu
terytorialnego,
w
ramach
posiadanej
samodzielności finansowej i autonomii podatkowej, mogą samodzielnie
kształtować politykę podatkową, zgodnie ze swoją właściwością
terytorialną. Na mocy art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych rady gmin upoważnione są do uchwalania innych niż
wymienione w ustawie zwolnień przedmiotowych od podatku od
nieruchomości, w tym dla nieruchomości zajętych na cele związane z
kulturą. Ustawodawca, szanując autonomię finansową jednostek
samorządu terytorialnego, powinien powstrzymywać się od nadmiernej
ingerencji w zasady kształtowania ich polityki finansowej.
Samorządu Terytorialnego, MKiDN proponuje objęcie
zwolnieniem z podatku od nieruchomości jedynie
państwowych instytucji kultury (tj. instytucji których
organizatorem są ministrowie lub kierownicy urzędów
centralnych). Rezygnuje natomiast z zawartej w
pierwotnym projekcie założeń propozycji zwolnienia z
podatku od nieruchomości wszystkich instytucji kultury.
Obecnie z podatku od nieruchomości już zwolnione są
muzea rejestrowane (które jednak stanowią większość z
ogólnej liczby państwowych instytucji kultury). Zwolnione
są również takie instytucje jak stowarzyszenia
prowadzące działalność wśród dzieci i młodzieży w
zakresie oświaty, wychowania, nauki i techniki, kultury
fizycznej i sportu, a także uczelnie, szkoły i placówki
szkolno-wychowawcze oraz jednostki badawczorozwojowe.
W ramach wspierania instytucji kultury, których
działalność na szczególne znaczenie dla rozwoju kultury
narodowej w pełni uzasadnione jest objęcie zwolnieniem
z podatku od nieruchomości (obok muzeów
rejestrowanych) także wszystkich innych państwowych
instytucji kultury. Część tych instytucji o charakterze
placówek artystycznych (jak np. Teatr Wielki – Opera
Narodowa, Teatr Narodowy, Narodowy Teatr Stary w
Krakowie czy Filharmonia Narodowa) prowadzi
działalność przede wszystkim na rzecz mieszkańców
gminy, na terenie której są zlokalizowane, przy czym
gmina nie ponosi żadnych kosztów z tytułu tej
działalności. Pozostałe prowadzą w części działalność
adresowaną do mieszkańców gminy będącej ich
siedzibą, zaś w części działalność o charakterze
badawczym i edukacyjnym, podobnie jak instytucje
badawczo-rozwojowe i szkoły wyższe, które są już
zwolnione z podatku od nieruchomości na podstawie
obecnie obowiązujących przepisów. Proponowane
zwolnienie (dotyczące łącznie ok. 50 instytucji) eliminuje
istniejącą obecnie faktyczną dyskryminację instytucji
kultury w stosunku do innych, podobnych instytucji.