Archiwum Państwowe w Koszalinie , konferencja w Szczecinku

Archiwum Państwowe w Koszalinie , konferencja w Szczecinku

„Nie od razu Polskę zbudowano” – pod takim hasłem odbywała się tegoroczna edycja
Europejskich Dni Dziedzictwa 2013. Już po raz drugi Archiwum Państwowe w Koszalinie z wielką
przyjemnością przyłączyło się do tego szczególnego projektu, który ma na celu promowanie
regionalnego dziedzictwa kulturowego oraz przypominanie o wspólnych korzeniach kultury europejskiej.
W ramach Europejskich Dni Dziedzictwa koszalińscy archiwiści zaprosili do udziału w dwóch
wydarzeniach.
W dniu 10 września br. Archiwum Państwowe w Koszalinie wraz z Miejską Biblioteką Publiczną
w Słupsku zaprosiło na wyjątkową wystawę „Fotografia chłopów pomorskich”. Prezentowana wystawa
składa się ze zdjęć wybranych spośród 365 fotografii tworzących album pod tym samym tytułem.
Zdjęcia z lat 1898 - 2012 przedstawiają zarówno dawnego chłopa, jak i współczesnego przedsiębiorcę
rolnego. Projekt ten jest efektem 2-letniego procesu, który polegał na gromadzeniu fotografii
pochodzących m.in. z rodzinnych archiwów mieszkańców regionu, ze zbiorów fotoreportera Jana
Maziejuka oraz muzeów w Słupsku i w Greifswaldzie. Czarno - białe zdjęcia pokazują ludzi i ich życie
na wsi oraz w małych miasteczkach.
Przybyłych Gości powitała Joanna Chojecka, dyrektor koszalińskiego Archiwum wraz z Danutą
Sroką, dyrektorem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Słupsku. W tym czasie koszalińscy archiwiści
częstowali chłopskim jadłem: pajdą chleba ze smalcem, ogórkiem z beczki i kompotem własnej roboty,
rzecz jasna ubrani w tradycyjne stroje ludowe.
Jako pierwsza głos zabrała Pani Danuta Sroka, pomysłodawczyni i autorka albumu. Przybliżyła
Gościom kulisy powstawania wystawy i albumu, ukazujące historyczny portret wsi pomorskiej.
Przybyli widzowie mieli także okazję obejrzeć film dokumentalny „Osadnicy”, zaś przed projekcją filmu
wysłuchać słowa wstępnego realizatora dokumentu, dziennikarza Bogusława Matuszkiewicza. Materiał
filmowy stanowi zapis rozmów, jakie autorzy przeprowadzili z pierwszymi osobami osiedlającymi się na
terenie Środkowego Pomorza po II wojnie światowej.
Otwarcie wystawy spotkało się z dużym zainteresowaniem mieszkańców, a także
samorządowców i przedstawicieli instytucji kultury. Obecni byli m.in. Leopold Ostrowski, Zastępca
Prezydenta Miasta ds. Polityki Społecznej, Stefan Turowski, Przewodniczący Rady Miejskiej, Andrzej
Ziemiński, dyrektor Koszalińskiej Biblioteki Publicznej, Jerzy Kalicki, dyrektor Muzeum w Koszalinie oraz
Ryszard Tarnowski, przewodniczący Komisji Kultury Rady Miejskiej.
Drugim wydarzeniem, które udało się zrealizować w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa była
konferencja w Szczecinku. W dniu 13 września br. o godz. 11 w sali sesyjnej szczecineckiego Ratusza
rozpoczął się panel konferencyjny pn. „Archiwalny PR - mit czy rzeczywistość. Rzecz o roli archiwów w
rozwijaniu świadomości historycznej społeczności lokalnych”. Spotkanie pod patronatem Naczelnego
Dyrektora
Archiwów
Państwowych
oraz
Dyrektora
Archiwum
Państwowego
w Koszalinie odbyło się w ramach trzydniowej polsko - niemieckiej konferencji „Małych Ojczyzn”,
zorganizowanej przez Krzysztofa Lisa, Starostę Powiatu Szczecineckiego.
Zebranych Gości powitali Sławomir Miara, kierownik szczecineckiego Oddziału Archiwum oraz Jerzy
Hardie-Douglas, burmistrz miasta Szczecinka.
Joanna Chojecka, dyrektor Archiwum Państwowego w Koszalinie i moderator spotkania, opowiedziała
zgromadzonym, jak narodził się pomysł na tego typu projekt, wyjaśniając wybór tematyki panelu.
Głównym powodem zorganizowania konferencji są kwestie związane z obecnością i rolą archiwów,
a także administracji państwowej i instytucji kultury w społecznościach lokalnych. Komunikacja
społeczna i PR (public relations, czyli publiczne relacje, kontakty z otoczeniem) chcąc nie chcąc są
coraz częściej postrzegane w archiwach państwowych jako obszar, z którym trzeba się zmierzyć. I to
skutecznie. Umiejętność komunikowania się ze światem zewnętrznym to wymóg współczesności.
Zatem archiwalny PR – mit czy rzeczywistość? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć zaproszeni do
udziału prelegenci. Wśród nich byli archiwiści, wykładowcy akademiccy, praktycy PR-u, dziennikarze
lokalni, również ci, którzy w swojej pracy sięgają do zgromadzonych źródeł archiwalnych, także
w kontekście złożonych relacji społeczności lokalnych po obu stronach Odry.
Zagadnienia dotyczące komunikacji społecznej w archiwach państwowych omówiły dr Marlena
Jabłońska i Urszula Śliwińska-Misiak.
Dr Marlena Jabłońska, adiunkt w Instytucie Historii i Archiwistyki na Uniwersytecie Mikołaja
Kopernika w Toruniu w wystąpieniu „Po co archiwom PR? O znaczeniu wizerunkowej funkcji public
relations”, poruszyła niezwykle ważne tematy, które do tej pory dla wielu archiwistów są rzeczami mało
istotnymi i niezrozumiałymi. Nie ma co do tego wątpliwości, że zmieniająca się rzeczywistość wymusza
na całej branży archiwalnej zmianę podejścia do instytucji i samego zawodu, zmianę sposobu myślenia
i nastawienia oraz zwraca uwagę, jak ważna jest kwestia wizerunkowa archiwów.
W temacie „Media relations jako narzędzie skutecznego zarządzania wizerunkiem archiwów
państwowych” głos zabrała Urszula Śliwińska - Misiak, trener biznesu, dziennikarka telewizyjna
i radiowa, a także rzecznik prasowy wojewody lubuskiego oraz wykładowca akademicki. W swoim
wystąpieniu, jako trener biznesu, wielokrotnie podkreślała, że postrzeganie urzędu w kategorii produktu,
czyli m.in. jakości, wymaga od archiwów dużej zmiany w postawie urzędników tam pracujących.
Na temat doświadczeń i dobrych praktyk w komunikacji społecznej w archiwach państwowych
prelekcje wygłosił Bartłomiej Kuczyński, kierownik Oddziału Udostępniania Zasobu w NAC,
odpowiedzialny za kontakty z mediami i współpracę z instytucjami, omawiając i prezentując działania
Narodowego Archiwum Cyfrowego w tym zakresie.
Kolejne prelegentki dr Violetta Urbaniak z Archiwum Państwowego m.st. Warszawy oraz Edyta
Pietrzak z Archiwum Państwowego w Kaliszu opowiadały o działaniach popularyzacyjnych
i edukacyjnych realizowanych przez urzędy, w których pracują oraz o działalności wydawniczej
i współpracy z mediami.
Na tym zakończyła się pierwsza część wykładów. W trakcie przerwy kawowej chętni mogli
zwiedzać wystawę „Plany miast w zasobie Archiwum Państwowego w Koszalinie” oraz wystawę
rysunków satyrycznych Bogusława Małuseckiego, kierownika gliwickiego oddziału Archiwum
Państwowego w Katowicach pt. „Archiwum w satyrze”. Na wystawie zaprezentowano wybrane obrazki
satyryczne przedstawiające pracę archiwistów w krzywym zwierciadle.
W dalszej części spotkania Grzegorz Tymoteusz Andryszak z Archiwum Państwowego
w Koszalinie oraz Krzysztof Skrzypiec ze słupskiego Oddziału Archiwum w Koszalinie w wykładzie
„Program APEX, czyli o obecności polskich archiwów w europejskiej przestrzeni cyfrowej”,
zaprezentowali europejski projekt APEX – zwany Europejskim Portalem Archiwalnym Sieć
Doskonałości (Archives Portal Europe Network of Excellence), będący kontynuacją programu APEnet.
Omówili genezę projektu, a także przedstawili wkład strony polskiej w projekt na tle 16 krajów
uczestniczących w przedsięwzięciu.
Kolejne wystąpienia poświęcone były relacjom oraz współpracy pomiędzy archiwami
państwowymi i mediami.
O znaczeniu współpracy w rozwijaniu świadomości historycznej społeczności lokalnych w pokonywaniu
uprzedzeń w nowym rozdziale wspólnej historii oraz regionalnej integracji mówili zaproszeni
dziennikarze: Ewelina Starzak z TKK Max w Koszalinie, Jolanta Rudnik z Radia Koszalin oraz Piotr
Cywiński, dziennikarz akredytowany w Niemczech, specjalista stosunków polsko-niemieckich.
Ewelina Starzak, politolog, historyk, od trzech lat na stałe współpracująca z TV Max, jest
autorką m.in. programów historycznych. W swoim wystąpieniu „Karty historii” z „Archiwum K”, czyli
o efektach współpracy między instytucjami kultury i telewizją lokalną, opowiedziała, jakie były początki
współpracy z koszalińskim Archiwum. Uświadamiała i podkreślała, jak istotne są relacje i kontakty
urzędów z dziennikarzami. Dziennikarka podkreślała, że dzięki dobrym relacjom obie strony zyskują,
media otrzymują ciekawy materiał, a Archiwum buduje w ten sposób swój wizerunek i markę, pokazując,
że jest otwartym, życzliwym i przyjaznym urzędem.
Kolejnym punktem programu konferencji był niezwykle poruszający reportaż Jolanty Rudnik,
dziennikarki, publicystki, reportażystki i dokumentalistki, od wielu lat związanej z Polskim Radiem
Koszalin. Punktem wyjścia dla wielu Jej audycji radiowych są wielokrotnie dokumenty z zasobu
archiwów państwowych. Tematyka reportaży jest różna, często poświęcone są one sprawom stosunków
polsko - niemieckich, historii Pomorza oraz problemom, które związane są z pograniczem kultur
i narodów oraz udziałem Polski w Unii Europejskiej. Podczas konferencji uczestnicy mieli okazję
wysłuchać reportażu „Przeszłość dla przyszłości” – polsko-niemiecka historia Pomorza w audycjach
Polskiego Radia Koszalin.
Po wzruszającym reportażu Jolanty Rudnik, swoje wystąpienie miał Piotr Cywiński, dziennikarz
akredytowany w Niemczech, specjalista stosunków polsko-niemieckich, publicysta, reporter i autor
książek. Dziennikarz już od wielu lat specjalizuje się w problematyce międzynarodowej. W trakcie
prelekcji wielokrotnie podkreślał, że w relacjach polsko-niemieckich niezwykle istotny jest dialog
i wzajemna chęć zrozumienia. Uczestnicy konferencji mogli posłuchać o wspólnych inicjatywach polskoniemieckich, nowych osiedleńcach po obu stronach Odry (nasi na niemieckim pograniczu, Niemcy na
polskim), refleksji na temat świadomości historycznej, stosunkach dobrosąsiedzkich, ale też o wciąż
jeszcze istniejących, acz coraz mniejszych dysonansach.
Po podsumowaniu i zakończonym spotkaniu uczestnicy konferencji mieli okazję zwiedzić nowo
wyremontowany Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinku, który pełni również rolę Centrum
Konferencyjnego.
Wrześniowe spotkania w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa cieszą się z roku na rok coraz
większym zainteresowaniem mieszkańców naszego województwa. Dla nas, instytucji przystępujących
do projektu są to dni wyjątkowe. To niezwykła okazja, by zaprezentować efekty swojej ciężkiej pracy i
zaangażowanie w ochronę dziedzictwa narodowego. Europejskie Dni Dziedzictwa to największe w
Europie święto zabytków, cenna inicjatywa, która przyczynia się do podniesienia świadomości
kulturowej ludzi i pozwala poznawać historię w różnych jej odsłonach.
Z niecierpliwością czekamy już na przyszły rok, by wspólnie z mieszkańcami uczcić to jakże
ważne i prestiżowe święto.