poziom cen us£ug telekomunikacyjnych
Transkrypt
poziom cen us£ug telekomunikacyjnych
URZĄD REGULACJI TELEKOMUNIKACJI I POCZTY POZIOM CEN USŁUG TELEKOMUNIKACYJNYCH W LATACH 2001-2004 Warszawa, 12 stycznia 2005 roku POZIOM CEN USŁUG TELEKOMUNIKACYJNYCH W LATACH 2001-2004 TELEFONIA STACJONARNA I. Opłata instalacyjna i abonamentowa. Z tytułu przyłączenia do sieci, dostawcy usług telekomunikacyjnych pobierają jednorazowe opłaty. Wysokość opłat instalacyjnych wynikająca z cenników poszczególnych operatorów pozostaje praktycznie na niezmienionym poziomie wynosząc od 100 do 300 PLN (+VAT). Zarówno TP S.A. jak i inni dostawcy usług stale stosują akcje promocyjne, które powodują, iż realny koszt przyłączenia do sieci, ponoszony przez nowych abonentów, jest znacznie niższy. Wysokość opłat instalacyjnych obowiązujących w cennikach i opłat instalacyjnych w promocji wybranych operatorów alternatywnych - ceny w PLN (+ VAT), dane za 2004 r. Operator TP S.A. Netia Dialog TeleNet Cena przyłączenia w promocji 1-8,20 8,20 2,60 1,00 Cena przyłączenia z cennika: 1-sza linia 300,00 100,00 260,00 300,00 2-ga linia 100,00 100,00 1,00 50,00 3-cia linia 1,00 1,00 1,00 1,00 Zmiana operatora 1,00 1,00 1,00 Przejęcie uprawnień 40,00 40,00 32,00 40,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie stron www operatorów. Pilicka 40,00 Szeptel 1,00 Sferia 1,00 300,00 100,00 1,00 1,00 20,00 250,00 100,00 1,00 1,00 30,00 149,00 - Wysokość i okresy obowiązywania promocyjnych opłat za przyłączenie pierwszego analogowego łącza abonenckiego w Telekomunikacji Polskiej S.A. w okresie od 15.04.2002 do 31.12.2004 r. Czas trwania promocji Cena w PLN (+ VAT) 15.04.02 – 31.12.02 50,00 06.01.03 – 25.05.03 150,00 26.05.03 – 31.12.03 50,00 01.01.04 – 30.06.04 1,00 01.07.04-31.12.04 8,20 Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników Telekomunikacji Polskiej S.A. 1 Opłaty instalacyjne pobierane przez dostawców usług w promocji kształtują się na poziomie akceptowalnym przez potencjalnych użytkowników. Maksymalny koszt ewentualnego zainstalowania telefonu stacjonarnego, według osób nie posiadających telefonu stacjonarnego poniżej 100 zł 22,1 100 zł i więcej 16,2 nie zapłacił(a)bym nic, bo nie jestem zainteresowany(a) 35,2 nie potrafię określić tego kosztu 26,5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Źródło: „Rynek Telekomunikacji w Polsce”, Raport dla Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty, TNS OBOP, listopad 2004 Istotnym elementem w opłatach za usługi telekomunikacyjne jest opłata abonamentowa. Jest to opłata pobierana przez dostawcę usług w związku z utrzymaniem łącza w gotowości do świadczenia usług telekomunikacyjnych. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni oferują całą gamę planów taryfowych, w których opłaty abonamentowe kształtują się na zróżnicowanym poziomie. W TP S.A. opłata abonamentowa – w zależności od planu taryfowego - waha się od 23,00 PLN + VAT („TP socjalny”) do 69,67 PLN + VAT („Darmowe wieczory i weekendy”). Podobnie jest u operatorów alternatywnych. W Dialogu ceny wahają się od 19,00 PLN +VAT (taryfa „Atut”) do 36 PLN +VAT (taryfa „Efekt”), a w Netii od 19,00 PLN +VAT (taryfa „Spokojna”) do 45 PLN +VAT (taryfa „Efektywna”). Należy zauważyć, iż wyższe opłaty abonamentowe wiążą się z możliwością korzystania z tańszych lub darmowych połączeń. II. Połączenia lokalne. Ceny połączeń lokalnych w 2004 r. spadły w stosunku do roku 2001 o 28,3%. Cena 3-minutowego połączenia w szczycie wynosi średnio około 33 grosze z VAT. 2 Średnia cena połączeń lokalnych (w PLN) Połączenie 3-minutowe w szczycie 0,5 0,45 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 0,46 0,4 2001 2002 0,35 0,33 2003 2004 Źródło: Opracowanie URTiP na podstawie cenników. Średnia cena połączeń lokalnych w Polsce kształtuje się poniżej średniej europejskiej. Poniżej przedstawiono cenę za 10-minutowe połączenie w szczycie, na tle krajów UE. 2002 Cena połączeń lokalnych (w Euro + VAT) - zestawienie międzynarodowe 2003 2004 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 Wielka Brytania Szwecja Finlandia Słowacja Portugalia Polska Polska Austria Holandia Węgry Litwa Łotwa Włochy Irlandia Francja Hiszpania Grecja Niemcy Dania Czechy 0 Belgia 0,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników i danych Teligen. III. Połączenia międzystrefowe. Ceny połączeń międzystrefowych w 2004 r. spadły w stosunku do roku 2001 o 26,5%. Średnia cena 1-minutowego połączenia w szczycie wynosi około 29 groszy z VAT. 3 Średnia cena połączeń międzystrefowych (w PLN) Połączenie 1-minutowe w szczycie 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,40 0,15 0,35 0,34 2002 2003 0,29 0,10 0,05 0,00 2001 2004 Źródło: Opracowanie URTiP na podstawie cenników. IV. Połączenia międzynarodowe. Ceny połączeń międzynarodowych kształtują się na zróżnicowanym poziomie. Cenniki dostawców usług telekomunikacyjnych przewidują różne opcje taryfowe w zależności od kraju, z którym następuje połączenie. Wraz z uwolnieniem rynku połączeń międzynarodowych nastąpił wyraźny spadek cen w tym segmencie rynku telekomunikacyjnego. Poniżej przedstawiono zestawienie cen połączeń TP S.A. do wybranych krajów europejskich oraz USA. Największy spadek – o 74% - nastąpił w przypadku połączeń z USA. Ceny połączeń międzynarodowych z Polski do wybranych krajów (w PLN) - TP S.A. 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 USA Niemcy Malta od VII 1999 Belgia Dania od X 2002 Wlk. Brytania Hiszpania Litwa Rosja od V 2004 Źródło: Opracowanie URTiP na podstawie cenników. 4 V. Połączenia F2M Ceny połączeń do sieci ruchomych w 2004 r. spadły w stosunku do roku 2001 o 18,5 %, przy czym spadek cen zaczął następować od roku 2003. Średnia cena 1-minutowego połączenia w szczycie wynosi 97 groszy z VAT. Średnia cena połączeń F2M (w PLN) Połączenie 1-minutowe w szczycie 1,4 1,2 1 0,8 0,6 1,19 1,19 2001 2002 1,09 0,4 0,97 0,2 0 2003 2004 Źródło: Opracowanie URTiP na podstawie cenników. TELEFONIA RUCHOMA I. Opłaty aktywacyjne i abonamentowe. Podstawowa wysokość opłat aktywacyjnych na przestrzeni lat 2001 – 2004 nie ulegała zmianom. W zależności od operatora wynosi ona od 100 do 300 PLN. Z reguły jednak operatorzy decydują się na czasowe obniżki opłaty aktywacyjnej i w ten sposób wielu użytkowników korzysta z promocyjnej wysokości opłaty aktywacyjnej, która nierzadko wynosi nawet 1 PLN + VAT. Opłaty abonamentowe u poszczególnych operatorów telefonii ruchomej ulegają nieznacznym zmianom. Przekształceniom ulega za to struktura abonamentów, dostosowywana przez operatorów do potrzeb użytkowników. • • • Idea – od 1 marca 2002 r., do obecnego cennika dodano abonament 15 i 90-cio minutowy. Usunięto abonament 360-cio minutowy. Ceny abonamentów, które pozostały w cenniku zmalały średnio o 1,5%. Era – ceny od października 2002 r. pozostają na niezmienionym poziomie. 1 maja 2004 r. dodano do cennika taryfę zawierającą 500 minut. Plus – od 2002 roku dokonano szereg modyfikacji kosmetycznych cennika, ale nie wpływających znacząco na obniżenie kosztu usług. Dla dwóch taryf, które pozostały w cenniku (50 i 100 minut) ceny abonamentu spadły średnio o 6,2%. 5 II. Połączenia w systemie abonamentowym Ceny połączeń w systemie post-paid nie uległy znaczącym zmianom. • • • Idea – od 1 marca 2002 ceny połączeń spadły średnio o 10,5%, głównie za sprawą większego spadku cen w wyższych abonamentach. Era – ceny od października 2002 r. pozostają na tym samym poziomie. Plus – od 2002 roku dla dwóch taryf, które pozostały w cenniku (50 i 100 minut) ceny połączeń spadły średnio o 7,5%. Średni roczny koszt korzystania z telefonu komórkowego w systemie post-paid w Polsce w roku 2004 wynosił 701 Euro. W Europie koszt ten kształtował się średnio na poziomie 642 Euro. Średni roczny koszt korzystania z telefonu komórkowego w systemie post-paid w Polsce był wyższy w porównaniu do 2003 r. o 20 Euro, co było jednak wynikiem zmian w strukturze cenników a nie realnych podwyżek. Średnie roczne koszty korzystania z telefonu komórkowego w systemie post-paid (w Euro z VAT) 797 Holandia 873 762 808 809 800 Niemcy Wielka Brytania 712 712 681 701 652 642 628 624 Belgia Polska Polsk Włochy Norwegia Szwecja 603 770 546 586 530 547 530 486 Czechy Słowacja Węgry Finlandia 0 200 400 2004 x = 624 402 367 428 360 Luksemburg 600 800 1000 2003 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Teligen T-Basket Koszyk Teligen dla średniej intensywności korzystania z usług zdefiniowany według trzech grup: Rodzaj połączenia: lokalne –24%; krajowe – 43%; do własnej sieci komórkowej – 43%; do sieci innego operatora – 21% Pora połączenia: w szczycie -24%; poza szczytem – 12%; weekend – 64% Ruch: minuty – 900; SMS-y – 420 6 III. Połączenia w systemie pre-paid. W roku 2004 nastąpił istotny spadek cen połączeń w systemie pre-paid. Operatorzy zdecydowali się także na uproszczenie tych taryf. Zostały zlikwidowane różnice w cenach połączeń w szczycie i poza szczytem, a także w połączeniach do różnych sieci. Przykładowe obniżki cen w poszczególnych sieciach przedstawiono na poniższych wykresach (dane w PLN z VAT). PLN Średnie ceny połączeń w taryfach pre-paid (Era) 1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00 2001 2002 2003 I poł. 2004 II poł. 2004 PLN Średnie ceny połączeń w taryfach pre-paid (Polkomtel) 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 IX 2001 VII 2002 I 2004 XI 2004 Średnie ceny połączeń w taryfach pre-paid (Centertel) 1,6 1,4 1,2 PLN 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 XI 2001 XI 2004 7 Średnia cena jednominutowego połączenia w systemie pre-paid w Europie wynosi 0,3 Euro. Polska znajduje się nieco poniżej tej wartości. Średnia cen usług telefonii ruchomej w abonamentach pre-paid dla państw nowoczłonkowskich UE jest bardzo podobna i wynosi 0,31 Euro. Średnie ceny za 1 minutę połączenia w systemie pre-paid (w Euro) 0,6 0,3 0,31 Spain 0,38 0,38 Greece 0,28 United Kingdom 0,3 Poland 0,4 Belgium 0,42 0,44 0,46 0,47 Ireland 0,5 Germany 0,57 0,33 0,25 0,21 0,2 0,15 0,11 0,1 0,06 0,07 Sweden Latvia France Hungary Finland Czech Republic Portugal Luxembourg Lithuania Italy 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych ITU i cenników operatorów. 8 Średni roczny koszt korzystania z telefonu komórkowego w systemie pre-paid w Polsce w roku 2004 wynosił 498 Euro. W Europie koszt ten kształtował się średnio na poziomie 578 Euro. Średni roczny koszt korzystania z telefonu komórkowego w systemie pre-paid w Polsce był niższy w porównaniu do 2003 r. o 125 Euro. Koszty te były niższe w porównaniu do systemu post-paid o 203 Euro. Średnie roczne koszty korzystania z telefonu komórkowego w systemie pre-paid (w Euro z VAT) 893 893 Niemcy 775 782 Belgia Holandia 749 748 Norwegia 743 725 683 662 Wielka Brytania Szwecja 870 651 552 548 Włochy 504 535 Słowacja Polska Polska 623 498 Węgry 422 389 Finlandia 431 516 332 323 323 Luksemburg 0 200 400 2004 x = 578 380 Czechy 600 800 1000 2003 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Teligen T-Basket Koszyk Teligen dla średniej intensywności korzystania z usług zdefiniowany według trzech grup: Rodzaj połączenia: lokalne –24%; krajowe – 43%; do własnej sieci komórkowej – 43%; do sieci innego operatora – 21% Pora połączenia: w szczycie -24%; poza szczytem – 12%; weekend – 64% Ruch: minuty – 900; SMS-y – 420 9 DOSTĘP DO INTERNETU I. Dostęp komutowany (wdzwaniany). Ceny połączeń lokalnych – a co za tym idzie ceny komutowanego dostępu do Internetu w 2004 r. spadły w stosunku do roku 2001 o 28,3%. Przeciętna cena 3-minutowego połączenia w szczycie wynosi około 33 grosze z VAT (patrz wykres s.3). Dostawcy usług stosują w swojej ofercie tzw. pakiety internetowe, które dodatkowo obniżają koszty korzystania z komutowanego dostępu do Internetu. Operator Plan taryfowy (abonament) TP S.A. Standardowy (35 PLN + VAT) Dialog S.A. Netia SA Efekt (36 PLN + VAT) Praktyczna (30 PLN + VAT) Opłata za 50h połączenia z Internetem w systemie Opłata za pakiet 50 h dial-up w PLN w PLN (bez VAT) (bez VAT) 310 (w szczycie) 90* 155 (poza szczytem) 230 (w szczycie) 30 115 (poza szczytem) 290 (w szczycie) 70 145 (poza szczytem) * TP S.A. nie oferuje pakietu 50h, dlatego cena została uśredniona dla Pakietu 45H i 5H. Średnie ceny dostępu dial-up w Polsce (w PLN) 145,00 138,00 140,80 140,00 135,00 123,95 130,00 125,00 120,00 115,00 20h w szczycie 40h poza szczytem Always on* * Always on - dostęp ciągły bez limitu godzin, opłacany ryczałtem Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników operatorów. 10 Cena (w Euro) dostępu do Internetu w systemie dial-up (1 godzina poza szczytem) 1 0,9 0,8 0,92 0,7 0,71 0,6 0,5 0,61 0,4 0,49 0,3 0,2 0,1 0,14 0 Wielka Brytania Niemcy Polska Czechy Słowenia Źródło: Opracowanie na podstawie danych zaprezentowanych w Raporcie PIIT, VIII 2004. II. Dostęp stały. Ceny stałego dostępu do sieci Internet znacznie spadły. Na wykresie zaprezentowano zmianę pomiędzy rokiem 2003 a 2004 dla jednego z najpopularniejszych rodzajów dostępu stałego – usługi Neostrady (128 kbps) oferowanej przez Telekomunikację Polską S.A. Ceny dostępu do Internetu (Usługa Neostrady TP SA 128 kbps) 160 140 120 149 zł 100 80 99 zł 60 40 59 zł 20 0 2003 II 2004 VI 2004 Ceny pozostałych, większych przepustowości również spadły. W roku 2002 cena dostępu do Internetu szerokopasmowego (prędkość 512 kb/s) wynosiła około 500 PLN. Dla porównania w lipcu 2004 cena dostępu do Internetu o prędkości 640 kb/s wynosiła już tylko 150 PLN. 11 Na poniższym wykresie przedstawiono średnie ceny dostępu do Internetu w technologii DSL w podziale na prędkość transmisji. Obliczenia zostały wykonane na podstawie oferty TP S.A., Dialog S.A. oraz Netia S.A. Średnie ceny dostępu do Internetu przez usługę DSL w Polsce, w podziale na prędkości transmisji (w PLN z VAT) 303,80 350,00 300,00 181,78 250,00 148,91 200,00 92,54 150,00 59,00 100,00 50,00 0,00 128 kbps 320 kbps 640 kbps 1024 kbps 2048 kbps Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników operatorów. Na poniższym wykresie pokazano ceny dostępu do Internetu przez modem kablowy. Obliczenia wykonano na podstawie ofert Toya, UPC oraz Multimedia. Średnie ceny dostępu do Internetu przez modem kablowy w Polsce, w podziale na prędkość transmisji (w PLN z VAT) 218,98 250,00 200,00 149,00 129,66 150,00 84,50 100,00 50,00 0,00 256 kbps 512 kbps 768 kbps 1024 kbps Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników operatorów. . 12 Poniżej przedstawiono ceny znormalizowane do transferu 100 kbps. Pomimo tego, że żaden z operatorów nie świadczy usług dostępowych o takiej przepustowości, dzięki takiemu przeliczeniu uzyskano porównywalną cenę dostępu o różnych prędkościach dla różnych technologii. Znormalizowane ceny za 100 kbps w Polsce (w PLN) 300,00 258,23 250,00 200,00 150,00 Dialup DSL 1024 768 512 256 17,75 14,83 33,01 25,33 19,40 21,39 2048 640 320 0,00 Always on 50,00 128 46,09 28,91 23,27 1024 100,00 Modem kablowy Źródło: Opracowanie własne na podstawie cenników operatorów. Jak wynika z powyższego zestawienia im szybsze łącze tym cena za 100 kbps, jest niższa. Wyjątkiem pozostaje dostęp przez modem kablowy o przepustowości 1Gbps (1024kbps), które jest droższe od dostępu o prędkości 768 kbps. Najdroższym wariantem łączenia się z Internetem jest usługa Dial-Up z opcją Always On. Kilkakrotnie przekracza ceny pozostałych dostępów. Za prędkość tej usługi przyjęto przeważnie osiąganą szybkość połączenia modemowego – 48 kbps. Poniżej przedstawiono cenę miesięcznego abonamentu za stały dostęp do Internetu (niezależnie od technologii) na tle wybranych państw europejskich. Cena miesięcznego abonamentu za najtańszy stały dostęp do Internetu (w Euro) 70 60 50 64 40 30 36 20 26 10 22 21 Czechy Słowenia 0 Wielka Brytania Niemcy Polska Źródło: Opracowanie na podstawie danych zaprezentowanych w Raporcie PIIT, VIII 2004. 13 ROZLICZENIA MIĘDZYOPERATORSKIE Wysokość opłat pobieranych z tytułu rozliczeń międzyoperatorskich jest istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój konkurencji na rynku. Opłaty te stanowią istotny koszt w prowadzeniu działalności telekomunikacyjnej przez operatorów alternatywnych a tym samym determinują ich możliwości w zakresie tworzenia konkurencyjnych ofert cenowych dla odbiorców usług. I. Rozliczenia w sieciach stacjonarnych. W 2004 r. Prezes URTiP zatwierdził Ofertę Ramową TP S.A. dotyczącą połączenia sieci. Poniższy wykres przedstawia wysokość stawek za rozpoczęcie/zakończenie połączenia zawartą w Ofercie Ramowej wraz z porównaniem do cen z 2003 roku. Stawki stosowane przez TP S.A. we współpracy z innymi operatorami nie mogą być wyższe, niż zatwierdzone w Ofercie Ramowej. Porównanie stawek za zakończenie połaczenia w sieciach stacjonarnych w latach 2003 i 2004 (RIO) 12,00 10,00 gr/min 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 T1 T2 T3 T1 2003 T2 T3 2004 rok/okres taryfikacyjny zakończenie połączenia lokalnego zakończenie połączenia strefowego zakończenie połączenia w obszarze tranzytowym zakończenie połączenia poza obszarem tranzytowym Źródło: Dane URTiP 14 II. Rozliczenia przy połączeniach F2M. T3 T2 T1 okresy taryfikacyjne Stawki za zakańczanie połączeń w sieci komórkowej inicjowanych w sieci stacjonarnej 2003 1997 2003 1997 2003 1997 0,000 0,200 0,400 0,600 0,800 1,000 PLN/min Źródło: Dane URTiP Stawki rozliczeniowe dla połączeń F2M w okresach taryfikacyjnych T1 i T2 od 1997 r. do chwili obecnej spadły odpowiednio o 8% i 17%. Stawki w okresie T3 pozostały bez zmian. III. Rozliczenia w sieciach ruchomych. W rozliczeniach międzyoperatorskich typu M2M nastąpił spadek opłat w okresach taryfikacyjnych T1 i T2. Bez zmian pozostały stawki w okresie taryfikacyjnym T3. 2004 2003 2001 lata/okresy taryfikacyjne Stawki za zakańczanie połączeń w sieci komórkowej inicjowanych w sieci komórkowej T3 T2 T1 T3 T2 T1 T3 T2 T1 0,000 0,200 0,400 0,600 0,800 1,000 PLN/min 15 IV. Zestawienie międzynarodowe. Poniższe wykresy obrazują wysokość stawek interkonektowych stosowanych w rozliczeniach międzyoperatorskich w krajach UE – w tym w Polsce. Jest to opracowanie wykonane przez Komisję Europejską na podstawie danych od Regulatorów na potrzeby 10 Raportu Implementacyjnego. Stawki za zakańczanie połączeń międzyoperatorskich w sieci stacjonarnej operatora zasiedziałego Interconnection charges for call termination on incumbents' fixed network Local level - EU15 weighted average: 0.59 €-cents - EU23 av. 0.61 €-cents 2.0 €-cents per minute 1.8 1.5 1.3 1.0 0.8 0.5 0.3 0.0 UK DK IT FR IE DE PL 2004 2003 SE EL BE PT ES NL SI AT HU LT EE LU SK FI(TS) CZ FIN(E) MT EU25 weighted avg. 2004 EU15 weighted avg. 2004 Data not available in CY. Interconnection at local level not offered in LV Stawki za rozpoczynanie połączeń międzyoperatorskich w sieci stacjonarnej operatora zasiedziałego €-cents per minute Interconnection charges for call termination on incumbents' fixed network Single transit - EU15 average: 0.93 €-cents - EU25 av. 0.95 €-cents 2.0 1.8 1.6 1.4 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0 DK SE UK CY LV 2003 LT IT EE 2004 NL IE ES DE PT FR BE EU15 weighted avg. 2004 SI EL PL FI(TS) SK HU CZ AT LU FIN(E) MT EU25 weighted avg. 2004 16 Stawki za zakańczanie połączeń międzyoperatorskich z podwójnym tranzytem w sieci stacjonarnej operatora zasiedziałego Interconnection charges for call termination on incumbents' fixed network Double transit - EU15 average: 1.55 €-cents - EU25 av. 1.54 €-cents 3.5 €-cents per minute 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 LU DK SE CY 2003 NL LT 2004 IE FR BE EE PL IT PT DE EU15 weighted avg. 2004 EL UK SI CZ HU MT SK LV ES AT FI(TS)FIN(E) EU25 weighted avg. 2004 Jak wskazują powyższe wykresy, stawki za zakańczanie połączenia lokalnego i za zakańczanie połączenia z pojedynczym tranzytem stosowane w rozliczeniach międzyoperatorskich na rynku polskim niewiele przewyższają średnią ustaloną dla obydwu wykresów. Natomiast na rynku połączeń z podwójnym tranzytem stawki stosowane w przypadku zakończenia połączenia poza obszarem tranzytowym są niższe od przeciętnych stawek stosowanych w Unii Europejskiej. Opracowanie: Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty, Departament Rynku Telekomunikacyjnego, Wydział Analiz i Informacji, 12 stycznia 2005 r. 17