Streszczenia referatów

Ogólnopolska Konferencja
„Aktualne problemy zagospodarowania obszarów
leśnych w koncepcji lasów modelowych”
oraz cykl warsztatów z zakresu
"Gospodarka wodna i leśna w obszarach Natura 2000"
Poznań, 27-28 marca 2014 r.
Streszczenia referatów
-1-
Międzynarodowy projekt „BalticLandscape”– propagowanie i wdrażanie
koncepcji lasu modelowego
dr inż. Paweł Strzeliński
Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Streszczenie
System Lasu Modelowego opiera się na skutecznym wprowadzaniu komponentów
zrównoważonego rozwoju, a także na bardzo silnym zawiązywaniu partnerstwa pomiędzy wieloma
instytucjami działającymi i wywierającymi wpływ na określonym obszarze. Sprawnie funkcjonujący
na jednym terenie Las Modelowy może przenosić się na obszar całego kraju, a innowacyjnie
działające partnerstwo sprzyja rozwiązywaniu konfliktów, których pojawia się sporo na styku
społeczeństwo-leśnicy. Las Modelowy służy realizowaniu celów poszczególnych partnerów, takich
jak: instytucje państwowe, firmy prywatne, organizacje pozarządowe, rolnicy, lokalne grupy i koła
oraz ludność, przy zachowaniu umiarkowanej ingerencji w środowisko naturalne i długoterminowego
przewidywania skutków działalności człowieka. System dąży do wypracowania kompromisu
pomiędzy potrzebami ochronnymi, najważniejszymi zadaniami gospodarki leśnej oraz wieloma
funkcjami społecznymi i ekonomicznymi pełnionymi przez las.
Projekt BalticLandscape to efekt aktywności wielu osób, realizacji wcześniejszych projektów i
doświadczeń zdobytych w sieci lasów modelowych. Pełne brzmienie tytułu projektu, to: „Krajobraz
bałtycki w czasie przekształceń - innowacyjne podejścia do zrównoważonych krajobrazów leśnych”.
Bierze w nim udział 16 partnerów z 7 krajów (Białoruś, Estonia, Finlandia, Łotwa, Norwegia, Polska
i Szwecja).
Projekt ten współfinansowany jest ze środków Programu Operacyjnego Celu 3 „Europejska
Współpraca Terytorialna”– Program Regionu Morza Bałtyckiego 2007-2013. Projekt ma na celu nie
tylko rozwinięcie współpracy międzynarodowej, zebranie najlepszych krajowych i zagranicznych
praktyk w zakresie rozwoju turystyki, promocji obszarów Natura 2000 oraz rozwiązywania
problemów gospodarki wodnej w środowisku, ale także stworzenia sieci partnerstwa na poziomie
regionu. Realizacja projektu skupiona jest wokół koncepcji Lasu Modelowego, zakładającej
zrównoważony rozwój wybranych obszarów na zasadach partnerstwa pomiędzy zainteresowanymi
podmiotami.
-2-
-3-
Budowle utrzymania koryt rzecznych bliskie naturze
prof. dr hab. Artur Radecki-Pawlik
Katedra Inżynierii Wodnej i Geotechniki, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Streszczenie
Prezentowana praca pokazuje niektóre, wybrane rozwiązania techniczne, które utrzymując
koryta rzek i potoków górskich w stanie dobrym, jednoczenie zapewniają rozwój koryta
wielonurtowego, powodują odtwarzanie struktur łach korytowych, zapewniają warunki życia
moakrobentosowi oraz swobodna wędrówkę ryb. Budowle tu prezentowane są proponowane do
stosowania w korytach gdzie przepływ miarodajny jest nie większy niż woda o prawdopodobieństwie
pojawienia się 50%, a wiec na terenach gdzie wciąż jeszcze istnieje w całości lub częściowo korytarz
swobodnej migracji rzeki (lub w miejscach gdzie chcemy taki korytarz odtworzyć), w miejscach
gdzie rzeka płynie przez tereny niezurbanizowane, a także w miejscach gdzie nie ma zagrożenia
powodziowego kompleksów przemysłowych lub ważnych węzłów komunikacyjnych. Wszędzie
gdzie mamy do czynienia z priorytetem ochrony przed powodzią bezwzględnie należy stosować
budowle wodne dostosowane do warunków wynikających z aktualnych wymagań.
W myśl Ramowej Dyrektywy Wodnej Unii Europejskiej, stosowane przy utrzymaniu koryt
rzek i potoków górskich działania techniczne powinny być przyjazne środowisku i podejmowane we
współpracy interdyscyplinarnej z przyrodnikami. I tak, przy uzasadnionej potrzebie zabezpieczenia
brzegów lub dna koryta rzecznego, należy stosować więcej umocnień typu naturalnego, wykonanych
z kamienia łamanego i drewna. Tego typu budowle to kosze siatkowo-kamienne, gabiony, narzuty
kamienne i budowle kaszycowe, czy też bystrza o zwiększonej szorstkości. W żadnym wypadku nie
wolno zostawić budowli piętrzącej, typu jaz lub stopień, bez dobrze zaprojektowanej przepławki dla
ryb [Bojarski i in. 2005]. Rzece należy zostawić jak najszerszy korytarz nieskrępowanego przepływu,
przy jednoczesnej ochronie elementów morfologii jej koryta, przede wszystkim naturalnych
sekwencji przegłębień i bystrzy oraz łach korytowych. Warunkiem podjęcia zabudowy jest
rozpoznanie
hydrogeomorfologii
koryt
rzek
hydromorfologicznych Dyrektywy Unijnej.
-4-
i
potoków
górskich
oraz
wymogów
Mała retencja w lasach województwa opolskiego
dr hab. inż. Mirosław WIATKOWSKI, prof. nadzw.
Samodzielna Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi, Uniwersytet Opolski
Streszczenie
Obecnie gospodarowanie wodą to przede wszystkim kształtowanie i ochrona wód oraz
zarządzanie zasobami wodnymi. Bardzo duże znaczenie ma gospodarka wodna zarówno dla
zachowania równowagi ekologicznej, rozwoju cywilizacyjnego, jak i rozwoju gospodarczego kraju.
Rozpoczęta już w 1991 roku proekologiczna polityka zrównoważonego rozwoju w Polsce
obejmowała także problematykę gospodarowania wodą na leśnych terenach. Ważnym elementem tej
polityki była kompleksowa ochrona zasobów leśnych i wodnych wyrażająca się przede wszystkim
poprzez obowiązek odtwarzania i zachowania śródleśnych zbiorników i cieków i zwiększenie
retencji wodnej (Ciepielowski 2004).
Niezwykle istotna jest poprawa gospodarki wodnej na obszarach leśnych. Ponadto zwiększenie
zasobów
wodnych
w
lasach,
w
siedliskach
mokradłowych
oraz
hamowanie
spływu
powierzchniowego wód ma duże znaczenie dla perspektywy rozwoju lasów.
Należy wskazać, iż mała retencja to wszystko to co przyczynia się do wydłużenia drogi i czasu
obiegu wody w zlewni. Zatem powoduje poprawę stosunków wodnych (ograniczenie odpływów),
poprawę jakości wód (dłuższy czas na samooczyszczanie się wód) oraz regulację transportu
rumowiska. Przykładowo intercepcja dla gatunków liściastych może dochodzić do 20%, a dla
gatunków iglastych aż do 40% rocznych sum opadów atmosferycznych (Miler 2013).
Tereny leśne stanowią ważny element, którego istnienie uzależnione jest od zasobności w
wodę. Zarówno jej nadmiar jak i niedobór oddziałują negatywnie na kompleksy leśne. Niedobór wód
prowadzi to znacznego wzrostu zagrożenia pożarowego, nadmiar skutkuje obumieraniem drzew
(Frydel 2006). Jak podaje Mioduszewski (2004) lasy regulują obieg wody retencjonując ją w
okresach opadowych i zwiększając zasilanie rzek w okresach bezopadowych. Pozytywna rola lasu,
m.in. na ograniczenie wielkości wezbrań opadowych i roztopowych w obszarach o dużych
deniwelacjach terenu i na glebach słaboprzepuszczalnych nie budzi wątpliwości.
Pozytywna rola lasów w kształtowaniu zasobów wodnych jest znana od dawna. Jak podaje
Pierzgalski (2004, 2008) o znaczeniu lasów świadczy szósty punkt Europejskiej Karty Wodnej,
stanowiącej zestaw 12 zasad użytkowania wody, który ma brzmienie: Ochrona zasobów wodnych
wymaga dbałości o zachowanie odpowiedniej pokrywy roślinnej, a w szczególności – lasów.
-5-
Intercepcja, retencja ściółki leśnej oraz stosunkowo duża przepuszczalność gleb leśnych umożliwiają
w lasach zatrzymanie znacznej części opadu i zmianę spływów powierzchniowych na odpływ
gruntowy (Pierzgalski 2004). To ma zasadniczy wpływ na zmniejszenie i przesunięcie fali
wezbraniowej w zlewni.
Lasy są podstawowym filarem tzw. małej retencji wodnej. Ten rodzaj retencji niejednokrotnie
zawęża się tylko do roli małych zbiorników wodnych (Miler 2013). Cele i zadania stawiane
zbiornikom wodnym są liczne i złożone (m.in. ochrona przed powodziami i suszami, wykorzystanie
energetyczne, ale także rozwój turystyki, rekreacji i sportu). Wszystkie zbiorniki, niezależnie od
rodzaju i wielkości, przyczyniają się do zmniejszenia zagrożenia powodziowego.
Województwo opolskie wchodzi administracyjnie w strukturę Regionalnej Dyrekcji Lasów
Państwowych w Katowicach. Jest ona jedną z 17-tu regionalnych dyrekcji w Polsce i należy do
największych w Kraju. W województwie opolskim w lasach znajduje się wiele zbiorników małej
retencji. Spełniają one wiele zadań, z których najważniejszymi są: zwiększenie zasobów wodnych,
ochrona przeciwpożarowa i rekreacja.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych działań z zakresu małej retencji w
lasach prowadzonych na obszarze województwa opolskiego. W artykule zaprezentowano także
wybrane aspekty racjonalnego gospodarowania wodą w lasach, szczególnie przy zastosowaniu
retencji zbiornikowej oraz zagadnienia z zakresu gospodarowania leśnymi zasobami wodnymi na
terenie województwa opolskiego. Przedstawiono przykłady istniejących obiektów retencji w lasach
województwa opolskiego.
-6-
Problemy hydromorfologiczne Wełny i Flinty oraz możliwości ich renaturyzacji
Prof. dr hab. Krzysztof Szoszkiewicz1
Dr inż. Karol Pietruczuk2
Dr hab. Tomasz Kałuża3
1
Krzysztof Szoszkiewicz, Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy w
Poznaniu
2
Karol Pietruczuk, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu
3
Tomasz Kałuża, Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Streszczenie
Przywracanie ekosystemom rzecznym naturalnych procesów fluwialnych staje się coraz
ważniejszym elementem gospodarki wodnej. Działania takie realizowane są głównie ze względów
przyrodniczych ale mają także istotne znaczenie ekonomiczne. Aspekt przyrodniczy dotyczy
tworzenia przyjaznych warunków do życia oraz rozwoju naturalnych biocenoz i ogólnego wzrostu
bioróżnorodności. Wiele typów konstrukcji hydrotechnicznych budowanych na rzekach zaburza
rozwój organizmów wodnych i silnie ogranicza funkcję cieku jako korytarza ekologicznego.
Szczególnie istotne następstwa ekologiczne powodują przegrody piętrzące, ograniczające migracje
ichtiofauny i izolując populacje innych zwierząt oraz roślin. Rzeki poddane umiarkowanym
przekształceniom utrzymują podstawowe właściwości ekosystemu fluwialnego i są w stanie
samoistnie przywracać naturalne procesy rzeczne. W przypadku gdy cieki poddane zostały zbyt
silnym przekształceniom regulacyjnym, ekosystem nie jest w stanie samodzielnie odtwarzać
naturalnych procesów i ich przywrócenie wymaga realizacji działań renaturyzacyjnych.
Renaturyzacja wód płynących odgrywa obecnie istotną rolę w ochronie środowiska rzecznego i dolin
rzecznych, które w przeszłości były poddawane działaniom antropogenicznym. Niniejsze
opracowanie uwzględnia koncepcję poprawy warunków hydromorfologicznych dwóch nizinnych
cieków Wełny i Flinty na odcinkach położonych w rejonie obszaru Natura 2000. W oparciu o
kompleksowe badania stanu hydromorfologicznego tych rzek wytypowano dziewięć odcinków,
których modyfikacja najwydatniej przyczyni się do poprawy stanu środowiska rzecznego. Dla
każdego stanowiska zaproponowano zestaw działań technicznych oraz biologicznych, który istotnie
może poprawić stan abiotycznego siedliska rzecznego. Część wytypowanych do renaturyzacji
stanowisk umiejscowiona jest poza obszarem Natura 2000, jednak funkcjonowanie odcinków
położonych powyżej silnie oddziaływuje na stan ekosystemu fluwialnego położonego poniżej.
Prognozuje się, że przedstawiona propozycja działań renaturyzacyjnych pozwoli na osiągnięcie
wysokiej jakości hydromorfologicznej rzeki Wełny i Flinty na obszarze Natura 2000. Działania te
przyczynią się do wydatnego wzrostu walorów przyrodniczych rozwijanego lasu modelowego.
-7-
Zmiana zasobów wodnych i retencja terenów przyległych stopnia wodnego
Bartoszowice – Opatowice na przykładzie powodzi w 1997 i 2010 roku
mgr inż. Justyna Małyszko,
dr inż. Tomasz Tymiński
Instytut Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Streszczenie
Gospodarkę wodną Polski cechują m.in. niedobory wody. Jednak problem ten dotyczy tylko
wód powierzchniowych ! W tym aspekcie szczególnego znaczenia nabierają bardzo duże zasoby wód
podziemnych w Polsce. Główną ideą badań była analiza wpływu piętrzenia odrzańskiego stopnia
wodnego Bartoszowice – Opatowice na wody podziemne terenów przyległych. W pracy
przedstawiono charakterystykę fizjograficzną tzw. Wielkiej Wyspy we Wrocławiu. Wykonano
analizę porównawczą oraz symulację oddziaływania przejścia fal powodziowych w 1997 i 2010 roku
na kształtowanie się zwierciadła wód podziemnych w kontekście zwiększania ich retencji na terenie
objętym badaniem. Symulacje obejmowały: okres przed wystąpieniem powodzi, okres przejścia fali
przez Wrocław i okres po powodzi. Do wykonania badań modelowych posłużyły wcześniej
zgromadzone dane fizjograficzne oraz dane dotyczące stanów wody w 2010 r. Badania wykonano
przy zastosowaniu modelu matematycznego FIZ, który umożliwia modelowanie przepływu wód
podziemnych.
-8-
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodnomelioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji
dr hab. inż. Tomasz Kałuża1
mgr inż. Waldemar Cichy2
1
Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
2
ADAŚ Zakład Usługowo-Wykonawczy
Streszczenie
Celem opracowania jest wykonanie wstępnej koncepcji rozwinięcia i wykorzystania istniejącej
infrastruktury
urządzeń
wodno-melioracyjnych
na
obszarze
Leśnictwa
Taczanów
(teren
Nadleśnictwa Taczanów) na potrzeby małej retencji zgodnie z potrzebami środowiska leśnego. Pod
względem hydrograficznym lasy Leśnictwa Taczanów znajdują się w zlewni rzeki Warty, w
wododziałowej partii zlewni Lutyni (40 %) i lewobrzeżnych dopływów Prosny (60 %). Przebiegający
przez obszary leśne wododział jest czynnikiem korzystnym z punktu widzenia gospodarowania
zasobami wodnymi, ponieważ obszary źródliskowe i całość zasobów wodnych zlewni znajduje się w
obszarze leśnictwa. Obszar Leśnictwa Taczanów odwadniany jest przez sieć rowów melioracyjnych.
Według danych z inwentaryzacji urządzeń wodno-melioracyjnych, przeprowadzonej na obszarze
Leśnictwa Taczanów, na obiekcie tym znajduje się sieć rowów melioracyjnych o łącznej długości
58,52 km. Na obiekcie zlokalizowanych zostało łącznie 101 przepustów oraz 3 zastawki. Na
analizowanym obszarze wykonanych zostało 5 sztucznych zbiorników wodnych, w tym 2 zbiorniki
przeciwpożarowe i 3 zbiorniki retencyjne, które również mogą spełniać funkcję przeciwpożarową.
Na podstawie rozpoznania aktualnych warunków funkcjonowania infrastruktury urządzeń
wodno-melioracyjnych oraz przeprowadzonych badań terenowych wykazano konieczność podjęcia
działań mających na celu wprowadzenie programu małej retencji i optymalnej, z punktu widzenia
potrzeb lasu i zachowania zasobów wodnych sterowanej gospodarki wodnej na obiektach małej
retencji w leśnictwie Taczanów. Działania te można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
opracowanie koncepcji rozwinięcia sytemu urządzeń małej retencji z wykorzystaniem istniejącej
infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych i obiektów małej retencji oraz wprowadzenie
monitoringu zasobów wodnych i kontroli funkcjonowania małej retencji.
-9-
Technologie geomatyczne w modelowaniu hydrologicznym wspomagające
gospodarowanie na terenach leśnych
mgr inż. Radomir Bałazy
Zakład Informatyki i Modelowania, Instytut Badawczy Leśnictwa
Streszczenie
Nowoczesna teledetekcja już dawno przestała być narzędziem małej precyzji i dużych
obszarów. Dzisiaj w modelowaniu hydrologicznym prym wiedzie lotnicze skanowanie laserowe, o
czym świadczy prawie 75% pokrycie naszego kraju danymi tego rodzaju w ramach projektu ISOK.
Nawet w sytuacjach, gdy przedmiotem naszego zainteresowania jest niewielki rów melioracyjny,
albo optymalizacja lokalizacji zastawek, dane ze skanowania okazują się niezastąpione.
Nie tylko jednak na szczeblu państwowym narzędzia te zyskały popularność i uznanie, ale
nawet na poziomie lokalnego zarządzania w Lasach Państwowych, czyli w nadleśnictwach. Choć
trudno mówić tu o powszechnym wykorzystywaniu danych z lotniczego skanowania laserowego, a
tym bardziej w pełni świadomym korzystaniu z ich możliwości, to jednak bezsprzecznie ich
potencjał jest olbrzymi.
W latach 2006-2008, dzięki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej, w ramach programu
Interreg IIIA, oraz dotacji z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, zbudowano zaawansowany
system informacji przestrzennej dla Leśnego Kompleksu Promocyjnego Sudety Zachodnie. Powstał
on m.in. na bazie lotniczego skanowania laserowego i cyfrowych zdjęć lotniczych. Projekt objął w
większości górzysty i zalesiony obszar nadleśnictw Świeradów i Szklarska Poręba. Pięć lat później,
w roku 2012 udało się wrócić na te tereny i wykorzystując te same technologie, pozyskać kolejny
zestaw danych. Tym razem stał się on podstawą budowy największego dotychczas, zleconego przez
Lasy Państwowe, systemu wspierania decyzji i systemu informacji przestrzennej.
Przykłady zawarte w prezentacji, dotykają wykorzystania najnowszych zdobyczy techniki na
w.w. obszarze, przy wspomaganiu decyzji zarówno tych bardzo niewielkich jak i tych, które
wymagają znacznych nakładów inwestycyjnych.
- 10 -
Wpływ zagospodarowania obszarów alimentacyjnych na chemizm wód źródeł w
wybranych zlewniach górskich
Prof. dr hab. Stanisław Małek
Katedra Ekologii Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Streszczenie
Skład chemiczny wód podziemnych, w tym również wód wypływających ze źródlisk,
kształtuje się w wyniku procesów fizykochemicznych zachodzących w strefie aeracji. Głównymi
czynnikami wpływającym na skład chemiczny wód w tej strefie mają: skład chemiczny wód
opadowych i mineralogiczny utworów geologicznych i gleb oraz czas kontaktu woda-skała wraz z
oddziaływaniem organizmów żywych, głównie roślin.
Wpływu zagospodarowania obszarów alimentacyjnych na chemizm wód źródlanych realizuje
Strategie IUFRO na lata 2010-2014, w której jako piąty widnieje temat interakcji między wodą a
lasem, a także postanowienia Rezolucji Warszawskiej „Lasy i Woda”. Jedno z jej zobowiązań
dotyczy „zwiększenia wiedzy o zależnościach między lasami a wodą, a także wykorzystania
potencjału lasów oraz zrównoważonej gospodarki leśnej do poprawy zasobów i ekosystemów
wodnych”.
W pracy podjęto próbę odpowiedzi na to pytanie jaki jest wpływ zagospodarowania obszarów
alimentacyjnych na chemizm wód źródeł w oparciu o wyniki badań realizowanych w Beskidzie
Śląskim, Gorcach oraz w Górach Świętokrzyskich. Dodatkowo przedstawiono krótkookresowe
zmiany składu chemicznego wód źródlanych drenujących dwa odmienne fragmenty zlewni: źródło
drenuje wody ze zlewni zalesionej oraz pozbawionej drzewostanu w zlewni Malinowskiego Potoku
w Beskidzie Śląskim. Krótkookresowe zmiany stężeń jonów są wyraźne i regularne zwłaszcza
azotanów w czasie dób bezopadowych.
- 11 -
Ochrona lasów łęgowych na aluwiach rzecznych Wisły w warunkach dużej presji
turystycznej
dr Sikorski Piotr, dr Sylwia Parafjańczuk, dr Marek Wierzba, dr Borowski Jacek, dr Daria Sikorska,
dr Ivana Vitasović Kosić
Katedra Ochrony Środowiska, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu,
SGGW w Warszawie
Streszczenie
Lasy łęgowe związane z Wisłą i innymi dużymi rzekami zostały w dużej mierze ograniczone
przestrzennie do międzywala lub wąskiej strefy brzegowej. Są one jednocześnie priorytetowymi
siedliskami przyrodniczymi, miejscami najbogatszymi w ptaki i ssaki środowisk leśnych w Europie.
Stanowią też teren pożądany do wypoczynku i uprawiania turystyki. W międzywalu w okolicach
Warszawy powstały pierwsze ścieżki pieszo-rowerowe biegnące przez lasy łęgowe, które cieszą się
ogromnym powodzeniem. Są to również tereny narażone na negatywne skutki gospodarowania
drzewostanem i występowania w nich gatunków inwazyjnych, głównie klonu jesionolistnego.
Podjęto badania, których celem było rozpoznanie: (1) jaki jest stan ochrony lasów łęgowych i
ich naturalność, (2) jaka jest skala zagrożenia inwazyjnym klonem jesionolistnym, (3) jak duża jest
presja turystyczna na urządzonych szlakach pieszo-rowerowych, (4) jakie zniszczenia mają miejsce
podczas nielegalnej dyspersji w runie łęgowym. Wykazano, że lasy, odznaczają się dużą
naturalnością, a wskaźniki naturalności zaniża obecność klonu jesionolistnego. Pojawienie się tego
gatunku na wyspach niedostępnych dla turystów, świadczy o tym, że swobodnie przenosi się tym
intensywniej im warunki na piaszczystych aluwiach się stabilizują. Znacznie bardziej klon był
inwazyjny w łęgach topolowych, niż w wierzbowych. Skala samego zjawiska jest zatrważająca, bo
zaledwie 39,5% lasów jest bez klonu w podszyciu, a 10,2% to zdominowane płaty przez ten gatunek.
Trasa nad Wisłą jest bardzo intensywnie eksploatowana, korzysta z niej średnio 80 osób
dziennie, z czego aż 6,3% osób schodzi ze szlaku, głównie na nieduże odległości. Oni wpływają na
to, że zmniejsza się przy szlaku pokrycie gatunków higrofilnych (wilgociolubnych) typowych dla
łęgów. Następuje w typowym runie spadek z 65% pokrycia do 30%. Towarzyszy temu wzrost liczby
gatunków synantropijnych.
Podstawowym zagrożeniem dla badanych łęgów jest selektywne ingerowanie w drzewostan
szczególnie łęgów topolowych, które mają charakter otwarty z dużą ilością wolnych przestrzeni po
powodziach i są szczególnie atrakcyjne dla klonu jesionolistnego. Należy tak przebudowywać
- 12 -
drzewostan, by cienisty okap ograniczał silny wzrost gatunków inwazyjnych. Presje turystów jest
bardzo lokalna i dobre zabezpieczenia brzegów tras dość skutecznie ogranicza nielegalną dyspersję.
- 13 -