Bitwa nad Marną w 1914 roku

Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
II PÓŁROCZE
Dopuszczający
Przejawia gotowość i chęć do przyswajania
nowych wiadomości i umiejętności.
Sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy
historyczne dotyczące okresu XX w. w
czasie.
Posługuje się pojęciami i terminami oraz
nazwami własnymi: alianci, antysemityzm,
appeasement, autorytaryzm, bolszewicy,
Centrolew, dekolonizacja, demilitaryzacja,
demokratyzacja, demonopolizacja,
denazyfikacja, doktryna Breżniewa, doktryna
Trumana, drugi obieg kultury, dziwna wojna,
faszyzm, gruba kreska, holocaust, III Rzesza,
internowanie, interwencjonizm państwowy,
jesień ludów, Karta Atlantycka, katastrofizm,
kolaboracja, Komitet Narodowy Polski, kult
jednostki, Lend–Lease Act, Liga Narodów,
ludobójstwo, łagry, Naczelnik Państwa,
Naczelny Komitet Narodowy, nazizm, NSZZ
„Solidarność”, obozy koncentracyjne,
odprężenie, „okrągły stół”, okupacja, ONZ,
pacyfizm, plan Marshalla, plebiscyt,
porozumienia sierpniowe, PRL, reforma
rolna, równowaga strachu, sanacja, Sobór
Watykański II, społeczeństwo
postindustrialne, stalinizm, totalitaryzm,
Trójporozumienie, Trójprzymierze, Wielka
Koalicja, wojna błyskawiczna, wojna
pozycyjna, wyścig zbrojeń, zimna wojna,
żelazna kurtyna.
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na dzieje i życie
ludzi: Adenauer Konrad, Anders Władysław,
Attlee Clement Richard, Bierut Bolesław,
Chamberlain Arthur Nevill, Clemenceau
Georges, Daszyński Ignacy, Dmowski
Roman, Drucki-Lubecki Franciszek Ksawery,
Franco Francisco, Gagarin Jurij, Gasperi
Alcido de, Gaulle Charles de, Gierek Edward,
Gorbaczow Michaił, Grabski Władysław,
Dostateczny
Uczeń opanował wiadomości i
umiejętności na ocenę
dopuszczającą oraz:
Wykazuje aktywność na lekcji.
Dostrzega proste związki
przyczynowo-skutkowe
analizowanych wydarzeń, zjawisk i
procesów historycznych
Porządkuje wydarzenia, zjawiska i
procesy historyczne oraz ustala
związki poprzedzania, i następstwa;
dostrzega podstawowe zmiany w
życiu społecznym
Posługuje się pojęciami i terminami
analfabetyzm wtórny, Anschluss,
dekabryści, dywersja, eksterminacja,
hiperinflacja, kocioł bałkański,
kolektywizacja rolnictwa, mały
sabotaż, Manifest PKWN,
monopartyjny system polityczny,
Naczelna Rada Ludowa, Nowy Ład
neokolonializm, orlęta lwowskie
pacyfikacja, rady delegatów,
remilitaryzacja, roboty przymusowe,
rok Afryki, rozbrojenie, ruch państw
niezaangażowanych, Shoah,
socrealizm, system wersalski ustawy
norymberskie, Volksdeutsch, Ziemie
Odzyskane,
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na dzieje i
życie ludzi: Beck Józef, Berling
Zygmunt, Bór-Komorowski Tadeusz,
Dobrzański Henryk ps. Hubal,
Eisenhower Dwight David, Foch
Ferdinand, Frank Hans, Giedroyć
Jerzy, Goebbels Joseph, Gomułka
Władysław, Göring Herman, Ho Szi
Min, Kaczorowski Ryszard, Kennedy
John, Kutrzeba Tadeusz,
Dobry
Uczeń opanował wiadomości i umiejętności
na ocenę dopuszczającą i dostateczną
oraz:
Potrafi samodzielnie pracować z
podręcznikiem i materiałem źródłowym,
podejmuje się wykonania zadań o
charakterze dobrowolnym.
Ustala związki równoczesności oraz
ciągłość w rozwoju kulturowym i
cywilizacyjnym.
Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk
i procesów historycznych;
Bierze udział w dyskusjach, wymianie
poglądów; potrafi argumentować i bronić
swoich racji.
Porównuje sytuację Rosji w świecie przed i
po rewolucji październikowej, system
demokratyczny, autorytarny i totalitarny;
stalinizm, faszyzm i autorytaryzm, poziom
rozwoju cywilizacyjnego poszczególnych
obszarów pozaborowych, zakres władzy
ustawodawczej i wykonawczej w konstytucji
marcowej i kwietniowej, sytuację społeczną
Rzeczypospolitej po I wojnie i w przededniu
II wojny światowej, sytuację gospodarczą
kraju po I i po II wojnie światowej.
Charakteryzuje: zróżnicowanie poziomu
rozwoju społecznego, gospodarczego,
kulturowego i politycznego świata na
początku XX w., przemiany obyczajowe,
kulturalne i artystyczne w dwudziestoleciu
międzywojennym, sytuację polityczną w
Polsce w połowie lat dwudziestych, stosunki
II RP i PRL z sąsiadami, udział Polaków w
walkach na frontach I i II wojny światowej,
przyczyny wybuchu, przebieg i następstwa
powstania warszawskiego, przemiany w
krajach demokracji ludowej, sytuację
państw postkolonialnych, polską scenę
1z5
Bardzo dobry
Uczeń opanował wiadomości i
umiejętności na ocenę dopuszczającą,
dostateczną i dobrą oraz:
Opanował pełny zakres wiedzy i
umiejętności określony programem
nauczania historii w I półroczu 1 klasy.
Wyjaśnia wpływ człowieka na środowisko
naturalne.
Sprawnie posługuje się wiadomościami i
umiejętnościami, potrafi samodzielnie
interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska
historyczne.
Potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w
interpretacji faktów, dostrzega dynamikę
zmian w przeszłości.
Porównuje: cele i potencjał militarny
Ententy i państw centralnych oraz państw
osi i aliantów, cele wojenne państw z ich
osiągnięciami, system wersalskowaszyngtoński z systemem powiedeńskim
i pojałtańskim, polską drogę wychodzenia
z kryzysu z działaniami podejmowanymi w
innych krajach, cele rządu polskiego na
obczyźnie z celami zawartymi w
Deklaracji KRN i Manifeście PKWN,
działania polskich formacji wojskowych na
froncie wschodnim i zachodnim, charakter
działań wojennych w I i II wojnie
światowej, efekty odbudowy ze zniszczeń
wojennych po I i II wojnie światowej,
osiągnięcia planu 3-letniego z okres
zimnej wojny z okresem odprężenia,
kolonializm i neokolonializm,
Dostrzega: początki współcześnie
występujących zjawisk w przemianach
zachodzących w drugiej połowie XX
wieku, oddziaływanie wydarzeń w Polsce
na sytuację międzynarodową, wpływ
przemian społecznych na postawy ludzi,
wpływ II wojny światowej na
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
II PÓŁROCZE
Haller Józef, Hindenburg Paul, Hitler Adolf,
Jan Paweł II, Jaruzelski Wojciech, Jelcyn
Boris N., Korfanty Wojciech, Lenin
Włodzimierz I., Lloyd George David, Mao
Tse-Tung, Marschall George, Mazowiecki
Tadeusz, Mołotow Wiaczesław, Mościcki
Ignacy, Mussolini Benito, Narutowicz Gabriel,
Paderewski Ignacy Jan, Piłsudski Józef, ,
Ribbentrop Joachim von, Roosevelt Franklin
Delano, Rowecki Stefan, Rydz-Śmigły
Edward, Schuman Robert, Sikorski
Władysław, Sosnkowski Kazimierz, Stalin
Józef Stażyński Stefan, Truman Harry,
Wałęsa Lech, Wilson Woodrow Thomas,
Wyszyński Stefan, Żeligowski Lucjan.
ZNA WYDARZENIA: 1914 r. 28 VII – AustroWęgry wypowiadają wojnę Serbii, 1914 r. –
manifest Mikołaja Mikołajewicza 1914 VIII –
bitwa pod Tannenbergiem, 1914 r. IX – bitwa
nad Marną, 1916 r. bitwy pod Verdun i nad
Sommą, 1916 r. 5 XI – akt 5 listopada, 1917
r. – rewolucja lutowa i październikowa, 1917
r. IV – przystąpienie Stanów Zjednoczonych
do wojny, 1917 r. VII – kryzys przysięgowy,
1918 r. 11 XI – zawieszenie broni, 11 XI
Dzień Nie-podległości, 1918 XI -VI 1919 r. –
wojna polsko – ukraińska o Galicję
Wschodnią, 1918 r. XI – Piłsudski
Tymczasowym Naczelnikiem Państwa, 1918
XII -II 1919 r. – powstanie wielkopolskie,
1919 - 1920 r. – spór polsko – czeski o
Zaolzie i wojna polsko - bolszewicka, 1919 r.
I powstanie śląskie, utworzenie Ligi
Narodów, 1920 – II powstanie śląskie, 1921
r.– traktat ryski, 1921 r.– III powstanie
śląskie, 1921- konstytucja marcowa, 1922 r.
– przejęcie władzy we Włoszech przez
faszystów, utworzenie ZSRR, zabójstwo
Gabriela Narutowicza, 1923 –1924 kryzys
gospodarczy, 1924 r. reformy W.
Grabskiego, 1925 r. układ w Locarno, 1926 r.
Kwiatkowski Eugeniusz, McCarthy
Joseph, Mikołajczyk Stanisław,
Moraczewski Jędrzej, Mościcki
Ignacy, Okulicki Leopold, Pétain
Philippe, Petlura Semen,
Raczkiewicz Władysław, Raginis
Władysław, Sosnkowski Kazimierz,
Sucharski Henryk, Świerczewski
Karol, Wojciechowski Stanisław,
ZNA WYDARZENIA: 1917 r. IX –
powołanie Rady Regencyjnej, 1918 r.
– orędzie Wilsona, rozejm w
Compiègne, traktaty brzeskie, 1920 r.
plebiscyty na Warmii i Mazurach,
1921 r. – polsko-francuski układ
polityczny i wojskowy, zakończenie
wojny domowej w Rosji. plebiscyt na
Górnym Śląsku, 1922 – układ w
Rapallo, inkorporacja Litwy
Środkowej, 1930 r. powstanie
Centrolewu, 1932 r. – polskoradziecki pakt o nieagresji,
proklamowanie Nowego Ładu w
USA, 1934 r. – polsko-niemiecka
deklaracja o niestosowaniu
przemocy, powstanie III Rzeszy,
1935 r. – ustawy norymberskie, 1939
– 1940 r. – opanowanie republik
bałtyckich, 1939 r. – upadek
Czechosłowacji, pakt RibbentropMołotow, 1939 r.-1940 r. – wojna
radziecko-fińska,. 1940 r22 VI.
kapitulacja Francji 1941 r.–
podpisanie Karty Atlantyckiej, układ
Sikorki- Majski 1942 r. –utworzenie
AK, El Alamein, 1943– powstanie
KRN, powstanie w getcie
warszawskim, zerwanie przez ZSRR
stosunków z rządem polskim,
Tworzenie Dywizji Piecoty im. T.
Kościuszki 1944 Rząd Tymczasowy,
polityczną i polską politykę zagraniczną w
latach dziewięćdziesiątych XX w.,
Korzystając z mapy omawia:
zmiany terytorialne ustalone na konferencji
paryskiej oraz poczdamskiej, przemiany na
Bałkanach w XX w.; kształtowanie granic
Polski, obszary szybkiego rozwoju i
zacofania na świecie, główne ośrodki
przemysłowe na ziemiach polskich w XX w.,
koncepcje państwa R. Dmowskiego i J.
Piłsudskiego, trudności w tworzeniu
jednolitego państwa wynikające z okresu
zaborów, genezę rozmieszczenia
mniejszości narodowych, strukturę
narodowościową II RP, sojuszników Polski,
zmiany terytorialne i strefy wpływów będące
wynikiem II wojny, główne miejsca
wystąpień antyrządowych w latach 1956 80,
Wyjaśnia: wpływ osiągnięć rewolucji
przemysłowej na nowy podział społeczny w
Europie, wpływ przemian społecznych na
kształtowanie się nowych stosunków
politycznych, wpływ odkryć naukowych i
wynalazków na przemiany cywilizacyjne i
życie codzienne, wpływ postępu naukowotechnicznego na działania wojenne, genezę
i przebieg konfliktów pomiędzy różnymi
państwami europejskimi, na czym polegała
polityka „eksportu rewolucji” głoszona przez
bolszewików, jaki wpływ miały wydarzenia w
Rosji oraz przystąpienie USA do wojny na
przebieg konfliktu, jakie znaczenie miał akt
5 listopada dla sprawy polskiej w czasie I
wojny światowej, ewolucję polityki mocarstw
wobec sprawy polskiej w czasie I wojny
światowej, powody zwycięstwa koncepcji
Dmowskiego, jaki wpływ miały powstania
śląskie i wielkopolskie na ostateczny kształt
zachodnich granic drugiej Rzeczypospolitej,
trudności w tworzeniu jednolitego państwa,
trudności w rozwijaniu gospodarki, dzieląc
2z5
dekolonizację, założenia i skutki reform
gospodarczych, cywilizację okresu
międzywojennego z powojenną, postęp
cywilizacyjny w II Rzeczypospolitej i PRL,
ustrój PRL z ustrojem II i III
Rzeczypospolitej,
Rozumie i wyjaśnia: że system wersalskowaszyngtoński był realizacją interesów
zwycięskich mocarstw, lekceważeniem
interesów małych państw i narodów,
zarzewiem nowych konfliktów; stosunek
przywódców „wielkiej trójki” do sprawy
suwerenności Polski i jej granic,
społeczne, gospodarcze i polityczne
skutki II wojny światowej, na czym
polegały zmiany sił na świecie po II
wojnie, związek między rozpadem koalicji
antyhitlerowskiej a podziałem świata na
dwa antagonistyczne bloki politycznomilitarne,
Ocenia: przemiany społeczne XX w., cele
ententy i państw centralnych, wpływ
polityki mocarstw na małe państwa i ich
społeczeństwa, system wersalskowaszyngtoński z punktu widzenia
zwycięzców, pokonanych, narodów, które
odzyskały niepodległość i tych, którym to
się nie udało, intencje wielkich mocarstw
narzucających traktat mniejszościowy
nowopowstałym państwom, sytuację
międzynarodową Polski w przededniu
wojny, skuteczność polskiej polityki
zagranicznej w okresie międzywojennym,
stosunki narodowościowe z punktu
widzenia mniejszości i polskich
nacjonalistów, stosunki polsko-radzieckie,
akcję „Wisła”, przemiany gospodarcze
czasów Gierka, wpływ podboju kosmosu
na gospodarkę, stan wojenny, przemiany
ustrojowe w Polsce, przystąpienie Polski
do NATO, miejsce Polski we
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
II PÓŁROCZE
12 maja - zamach majowy Józefa
Piłsudskiego, 1929 r. 24.10.– początek
wielkiego kryzysu gospodarczego, 19291935 – kryzys w Polsce, 1931-1932 – proces
brzeski, 1933 – dojście Hitlera do władzy
1935 r. – uchwalenie konstytucji kwietniowej,
1936-1939 – wojna domowa w Hiszpanii,
1937 r. – agresja Japonii na Chiny,
powstanie „osi”, 1938 r. - układ monachijski,
zajęcie Zaolzia, nawiązanie stosunków
dyplomatycznych z Litwą, 1939 r. 1 IX –
agresja niemiecka na Polskę, 1939 r. 3 IX –
Francja i Wielka Brytania wypowiadają
Niemcom wojnę, 1939 r. 17 IX – agresja
ZSRR na Polskę, 1939 2 – 5 X r. – bitwa pod
Kockiem 1939 r. 30 IX – powstanie Rządu
RP na obczyźnie, 1940 r. – agresja
niemiecka na Danię i Norwegię, kampania
francuska, bitwa o Anglię, wiosna 1941 r. –
agresja państw osi na Bałkanach i ofensywa
niemiecko- włoska w Afryce Północnej, 1941
r. 22 VI – agresja Niemiec na ZSRR, 1941 r.
7 XII – japoński atak na Pearl Harbor, 1942 r.
- masowe wysiedlenia na Zamojszczyźnie i
początek systematycznej eksterminacji
Żydów, 1942 r VII.-II 1943 r. – bitwa pod
Stalingradem, 1943 r VI-VII. – bitwa na łuku
kurs kim, 1943 X - Lenino
1943 – śmierć Sikorskiego 1943 r. –
konferencja w Teheranie 1944 r. bitwa pod
Monte Cassino, lądowanie w Normandii,
powstanie PKWN, 1944 powstanie
warszawskie, 1945 r. – przełamanie Wału
Pomorskiego, konferencja w Jałcie, Karta
Narodów Zjednoczonych bitwa pod
Budziszynem, bezwarunkowa kapitulacja
Niemiec, powstanie TRJN konferencja w
Poczdamie, zrzucenie bomb atomowych na
Hiroszimę i Nagasaki, kapitulacja Japonii,
1947 III - plan Marshalla 1947 - doktryna
Trumana, Chińska Republika Ludowa,
Ardeny 1944-1948 – komuniści
przejmują władzę w Bułgarii,
Czechosłowacji, Polsce, Rumunii, na
Węgrzech 1945 – proces szesnastu,
powstanie TRJN 1946 – Churchill
użył określenia „żelazna kurtyna”
referendum, 1947 r. – wybory
parlamentarne, 1947-1949 – plan 3letni, 1949 – powstanie RWPG 19501955 – plan 6-letni, 1951- EWWi S,
1962-1965 – II sobór watykański,
1965 - list do biskupów niemieckich,
1967- Izrael rozbił wojska Egiptu,
Jordanii i Syrii 1968 – podpisanie
układu o nierozprzestrzeniani broni
nuklearnej, fala protestów
antywojennych w USA, bunt młodych
w Europie Zachodniej, w PRL
protesty twórców i studentów,
kampania antysemicka, wkroczenie
do Czechosłowacji wojsk Układu
Warszawskiego 1975 r. – podpisanie
Aktu Końcowego KBWE, 1980 r. powstanie NSZZ „Solidarność”,
1988-1991 – zakończenie wyścigu
zbrojeń i zimnej wojny, 1990 r. –
ogłoszenie niepodległości przez
Litwę, Łotwę i Estonię, 1991 r.–
utworzenie WNP 1991 r. –likwidacja
ZSRR, RWPG i Układu
Warszawskiego.
Wymienia: czynniki składające się na
odzyskanie niepodległości przez
Polskę, przyczyny klęski
wrześniowej, cele Rządu RP na
obczyźnie, przyczyny jesieni ludów,
rozpadu ZSRR, cele i wyniki
referendum 1946 r. oraz wyborów do
Sejmu Ustawodawczego 1947 r.,
założenia planu 3-letniego i planu 6letniego,
je na wynikające z zaborów, zniszczeń
wojennych, międzynarodowej pozycji Polski,
osiągnięcia pierwszego okresu istnienia II
RP, główne przyczyny konfliktów
narodowościowych, czym I wojna światowa
różniła się od wcześniejszych konfliktów,
zmianę w pozycji społecznej kobiet
spowodowaną wojną oraz przemiany w
świadomości społeczeństw spowodowane
wojną, że traktat mniejszościowy dawał
innym państwom możliwość ingerowania w
wewnętrzne sprawy Polski, czynniki które
doprowadziły do zabójstwa pierwszego
prezydenta II RP, jakie były przyczyny
gospodarczej i politycznej słabości drugiej
Rzeczypospolitej, problemy
wewnątrzpaństwowe związane ze specyfiką
struktur społeczeństwa polskiego, wpływ
obrazu władz sanacyjnych w światowej
opinii na kształtowanie się władz polskich
na uchodźstwie, okoliczności najazdu
sowieckiego na Polskę, metody stosowane
przez okupantów, przyczyny zerwania
stosunków dyplomatycznych pomiędzy
rządem polskim a ZSRR, jaki wpływ miały
decyzje wielkich mocarstw na problem
suwerenności Polski, genezę Wielkiej
Koalicji i efekty jej działań, zasady
funkcjonowania państwa demokracji
ludowej, zasady doktryny Trumana i planu
Marshalla, jaka była rola państw
niemieckich w czasie „zimnej wojny”,
przemiany ustrojowe w powojennej Polsce,
przemiany w polskiej gospodarce, powody i
skutki podziału świata na bogatą Północ i
biedne Południe, przyczyny i konsekwencje
odrodzenia islamu, na czym polega proces
globalizacji we współczesnym świecie,
wpływ drugiego obiegu kultury na
świadomość Polaków, wpływ państwa na
rozwój kultury i sztuki polskiej w II połowie
3z5
współczesnym świecie, czystki etniczne,
wpływ zjednoczenia Niemiec na sytuację
geopolityczną Polski.
Porównuje: cele państw osi i państw
demokratycznych, potencjał gospodarczy,
demograficzny i militarny państw osi i
państw demokratycznych oraz Polski i
Niemiec, politykę państw osi i politykę
appeasementu, rolę ZSRR i USA w
powojennym świecie.
Dostrzega rolę jaką odgrywały
mniejszości narodowe (Żydzi, Niemcy) w
polskiej kulturze i gospodarce, totalny i
imperialistyczny charakter I wojny, wpływ
walk o granice na kształtowanie się
stereotypów, wpływ wojny na
emancypację kobiet, wpływ wojny na
świadomość ludzi, wpływ wojny na rozwój
techniki, związki między: I wojną światową
a pojawieniem się faszyzmu, sposobem
rządzenia a sytuacją państwa i jego
obywateli, słabe strony demokracji
parlamentarnej, które wpłynęły na jej
odrzucenie przez społeczeństwa, wpływ
środków masowego przekazu na
społeczeństwo, wpływ sytuacji
międzynarodowej na wewnętrzną sytuację
Polski, pozory demokracji w Polsce po
zamachu stanu, wpływ obcego kapitału na
gospodarkę polską, że gospodarka polska
jest elementem ogólnoświatowego
systemu, wpływ polityki oświatowej na
integrację państwa, związki kultury
polskiej z ogólnoeuropejską i
ogólnoświatową, w hiszpańskiej wojnie
domowej próbę sił między państwami
demokratycznymi a faszystowskimi,
współzależność sukcesów i porażek
polityki państw demokratycznych i
faszystowskich od celów zakładanych
przez ich władze, w ładzie wersalsko-
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
II PÓŁROCZE
niepodległość Indii 1948 r. – początek zimnej
wojny i wyścigu zbrojeń, powstanie Izraela,
1949 r. –powstanie NATO, powołanie Rady
Europy, podział Niemiec na RFN i NRD,
1951-1953 – wojna koreańska, 1952 r. konstytucja PRL 1955 r. – powstanie Układu
Warszawskiego, 1956 r. – wystąpienia
robotników w Poznaniu, W. Gomułka I
Sekretarzem KC PZPR, powstanie na
Węgrzech, 1957 – EWG, lot pierwszego
sputnika, 1960 r. – rok Afryki 1961 r. –
pierwszy lot człowieka w kosmos, 1964 –
1975 r. – Interwencja USA w Wietnamie
1969 r. – lądowanie człowieka na Księżycu,
1970 r. – demonstracje na Wybrzeżu, 1976 r.
– wystąpienia robotników w Radomiu i
Ursusie, powstaje KOR 1978 r. – Karol
Wojtyła papieżem 1978-1986 – interwencja
ZSRR w Afganistanie 1979 r. – 1
pielgrzymka do Polski 1980 r. - strajki na
Wybrzeżu i Śląsku, Czesław Miłosz noblistą
1981 r.– wprowadzenie stanu wojennego,
1989 r. – jesień ludów,– obrady „okrągłego
stołu”,– wybory kontraktowe, 1990 r. –
powszechne wybory prezydenckie, 1990 r.
zjednoczenie Niemiec, 1991 r. – likwidacja
ZSRR i utworzenie Federacji Rosyjskiej,
ogłoszenie niepodległości przez Ukrainę i
Białoruś, początek wojny na obszarach byłej
Jugosławii, pierwsze w pełni demokratyczne
wybory do polskiego parlamentu, 1993- Unia
Europejska. 1997 r. – uchwalenie Konstytucji
RP, 1999 r. - przystąpienie Polski do NATO,
Wymienia: wewnętrzne problemy państw
postkolonialnych i postkomunistycznych,
główne postanowienia traktatu wersalskiego i
konferencji: teherańskiej, jałtańskiej i
poczdamskiej, główne przyczyny i skutki
wojen XX w., najważniejsze osiągnięcia
naukowe i techniczne XX w.,
najwybitniejszych twórców nauki i kultury
Pokazuje na mapie:, fronty i miejsca
najważniejszych bitew czasów I i II
wojny światowej, państwa powstałe
po I wojnie światowej, podział
polityczny Europy po II wojnie
światowej, państwa powstałe w
wyniku rozpadu ZSRR.
Zna: okoliczności przystąpienia
Stanów Zjednoczonych do wojny,
państwa wchodzące w skład
Trójprzymierza, Trójporozumienia,
osi, koalicji antyfaszystowskiej,
powody zadowolenia i
niezadowolenia poszczególnych
państw z ładu wersalskiego; cele Ligi
Narodów, niebezpieczeństwa dla
Polski wynikające z układów w
Rapallo i Locarno, postawy mocarstw
wobec sprawy polskiej, główne etapy
walk Polaków o granice państwa,
powody zdominowania Europy przez
niedemokratyczne systemy, różnicę
między autorytaryzmem a
demokracją, genezę i polityczne
skutki przewrotu majowego,
najważniejsze osiągnięcia z
dziedziny nauki, techniki i sztuki XX
w., przykłady łamania przez Hitlera
postanowień traktatu wersalskiego,
okoliczności powstania Rządu RP na
obczyźnie, główne etapy kampanii
wrześniowej, cele polityczne państw
okupacyjnych wobec Polaków i ziem
polskich, różne formy ruchu oporu
Polaków wobec polityki okupantów,
kwestie sporne między Polską a
ZSRR, przyczyny zerwania
stosunków polsko-radzieckich,
powody poparcia PKWN przez część
społeczeństwa, powody opracowania
i cele planu „Burza”, etapy II wojny
XX w., okoliczności i skutki wprowadzenia
stanu wojennego, w czym przejawiał się
pluralizm polityczny, które ze zmian tego
okresu świadczą o suwerenności Polski,
zmiany w polskiej polityce zagranicznej po
1989 roku.
Ocenia: wpływ zróżnicowania religijnego i
etnicznego na powstanie powiedzenia
„kocioł bałkański”, sytuację mniejszości
narodowych wydarzenia majowe 1926 r.,
znaczenie traktatu w Rapallo i układu w
Locarno dla losów Europy i Polski
międzywojennej, praktykę polskiej
demokracji, decyzje traktatu
monachijskiego, „bunt” gen. Żeligowskiego,
zajęcie Zaolzia, skuteczność polityki
zagranicznej państw faszystowskich i
demokratycznych, postawę sojuszników
wobec Polski we wrześniu 1939 r., postawę
żołnierzy polskich w kampanii wrześniowej,
znaczenie powstania koalicji
antyhitlerowskiej, zasady Karty Atlantyckiej,
postępowanie Niemców wobec narodu
Żydowskiego, postawy Polaków w okresie
zaborów i okupacji, znaczenie powstania
Rządu RP na obczyźnie, postawy: Charlesa
de Gaullea, Philippe Pétaina, Vidkuna
Quislinga, proces norymberski, użycie broni
nuklearnej, stan polskiej gospodarki po II
wojnie światowej, politykę USA wobec
świata w II połowie XX w.,
Dostrzega wpływ dekolonizacji na upadek
znaczenia Anglii i Francji, analogie
pomiędzy trudnościami Polski po I wojnie
światowej i trudnościami państw
postkolonialnych.
Porównuje okres stalinizacji z małą
stabilizacją, małą stabilizację z okresem
rządów Gierka, epokę industrialną i
postindustrialną w gospodarce, cele i efekty
wystąpień antyrządowych, kulturę masową i
4z5
waszyngtońskim źródła wojny, wzajemne
oddziaływanie polityki appeasementu i
ekspansjonistycznej, związek kolonializmu
z propagandą japońską („Azja dla
Azjatów”), analogie działań niemieckich w
Europie Zachodniej podczas I i II wojny
światowej, różnice ducha bojowego
Francuzów w I i II wojnie światowej,
psychologiczne znaczenie bitwy o Anglię,
analogie polskiego państwa podziemnego
z powstaniem styczniowym, ingerencję
mocarstw w wewnętrzne sprawy Polski,
początki współcześnie występujących
zjawisk w przemianach zachodzących w
drugiej połowie XX wieku, pozytywne i
negatywne przemiany w latach 19441956, wpływ industrializacji na środowisko
naturalne, wpływ wyboru Karola Wojtyły
na papieża na postawy Polaków, wpływ
wydarzeń z lat 1980-1981 na
współczesność, związki zachodzących w
Polsce przemian ustrojowych z
przemianami w innych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej, wpływ przemian
ustroju na życie ludzi,
Potrafi scharakteryzować postęp
cywilizacyjny, jaki dokonał się w XX
wieku, politykę okupantów w Europie
Zachodniej i na Bałkanach, europejski
ruch oporu zwracając uwagę na jego
różnorodność, egzystencjalizm,
personalizm, kulturę młodzieżową, kulturę
masową, kulturę elitarną, pop-art.,
laicyzację, politykę Reagana i
Gorbaczowa w latach 80 XX w.
Określa miejsce ziem polskich na tle
postępu cywilizacyjnego Europy i świata
Charakteryzuje przyczyny osiągnięcia
pozycji mocarstwa przez Stany
Zjednoczone, Japonię, ZSRR i Niemcy
Uzasadnia twierdzenie, że front zachodni
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
II PÓŁROCZE
polskiej oraz ich osiągnięcia, formy walki z
opozycją w państwach totalitarnych,
podstawowe postanowienia traktatu
mniejszościowego, przejawy kryzysu w
Polsce, działania prowadzące do
przezwyciężenia kryzysu, główne osiągnięcia
gospodarcze II RP i PRL, żądania Hitlera
wobec Polski, główne cele powstania
Wielkiej Koalicji cele niemieckiej i radzieckiej
polityki na podbitych ziemiach polskich
przyczyny niezadowolenia społecznego w II
RP i PRL, główne postulaty robotników w
PRL, formy walki społeczeństwa polskiego o
poprawę sytuacji ekonomicznej i poszerzenie
swobód obywatelskich, przejawy rewolucji
naukowo-technicznej nowe zjawiska
cywilizacyjne, nowe rodzaje broni
zastosowane w wojnach, Pokazuje na mapie
miejsca wydarzeń XX w.
światowej, rolę Kościoła katolickiego
w PRL, główne kierunki integracji
europejskiej po II wojnie światowej,
zmiany przeprowadzone w Kościele
katolickim po Soborze Watykańskim
II, przyczyny dysproporcji w rozwoju
cywilizacyjnym i gospodarczym
świata i sposoby ich
przezwyciężania, okoliczności i cele
powstania NSZZ „Solidarność”,
powody wprowadzenia stanu
wojennego w Polsce,
Charakteryzuje: politykę mocarstw
zachodnich i ZSRR wobec Niemiec
po II wojnie światowej, strukturę
narodowościową drugiej
Rzeczypospolitej, najważniejsze
reformy gospodarcze w Polsce w
latach 1944-56, politykę władz PRL
wobec opozycji politycznej,
następstwa procesu dekolonizacji,
cele polityki zagranicznej USA w
okresie powojennym, zmiany w
polityce W. Gomułki i E. Gierka,
wskazuje jej osiągnięcia i porażki,
Omawia znaczenie konstytucji
kwietniowej dla zachowania ciągłości
państwowości polskiej, ingerowanie
sojuszników Polski w tworzenie jej
władz na obczyźnie.
Ocenia: ludobójstwo i holocaust,
znaczenie „okrągłego stołu”.
elitarną,
Uczeń wyjaśnia wpływ poglądów Fryderyka
Nietzschego na systemy totalitarne i
ideologie głoszące przemoc, powody
załamania się niemieckiej koncepcji wojny
błyskawicznej i szukania rozstrzygnięcia na
froncie wschodnim, przyczyny klęsk
rosyjskich i austriackich w I wojnie
światowej,, przyczyny różnic w sposobie
prowadzenia wojny na froncie wschodnim i
zachodnim, przyczyny
umiędzynarodowienia sprawy polskiej,
znaczenie aktu 5 listopada dla
umiędzynarodowienia sprawy polskiej,
znaczenie Rady Regencyjnej dla
odbudowania państwowości polskiej.
5z5
był głównym frontem I wojny światowej, a
wschodni II.
Rozumie subiektywizm postaw i ocen
ludzi zaangażowanych w wydarzenia
historyczne.
Określa miejsce Polski w systemie
jałtańskim,
Wyjaśnia kontrowersje związane z
procesem w Norymberdze i przedstawia
jego następstwa
Sporządzać bilans ludnościowych i
materialnych strat Polski będących
wynikiem I i II wojny światowej, Ocenia
poznane fakty, wydarzenia i zjawiska z
punktu widzenia wartości ogólnoludzkich.
Wskazuje na mapie współczesne państwa
na terenach dawnych kolonii.