Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców

B2011_03.qxd
4/12/11
10:25
Page 33
Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców
Szpiku i Krwi Pêpowinowej
Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywaniu przeszczepianiu komórek, tkanek i narz¹dów (Dz. U. Nr 141, poz. 1149) w artyku³ach 16, 16a i 46b okreœla zasady dawstwa szpiku w Polsce oraz zadania Centralnego Rejestru Niespokrewnionych
Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej (CRNPDSiKP) prowadzonego przez Poltransplant. Do tej pory w Polsce dzia³a³o szeœæ rejestrów dawców szpiku kostnego, zarejestrowanych w œwiatowym rejestrze BMDW (Bone Marrow Donor Worldwide) w tym CRNDSiKP jako
PL5. Zgodnie z ustaw¹ z 17 lipca 2009 r. polskie rejestry dawców szpiku mog³y dzia³aæ na
dotychczasowych zasadach do 15 wrzeœnia 2010 roku. Po tej dacie jednostki rekrutuj¹ce
potencjalnych dawców szpiku, w tym by³e rejestry z wyj¹tkiem CRNDSiKP, mog¹ pozyskiwaæ
potencjalnych dawców szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej jako oœrodki dawców szpiku po uzyskaniu odpowiedniego pozwolenia ministra w³aœciwego do spraw zdrowia.
Oœrodki dawców szpiku maj¹ obowi¹zek niezw³ocznie przekazywaæ dane pozyskanych dawców do CRNPDSiKP, który z kolei zamieszcza je w bazie œwiatowej.
Zasoby i pobrania materia³u do przeszczepu od dawców z poszczególnych rejestrów
polskich w 2010 r. przedstawia Tabela nr 1.
Œwiatowy Rejestr Dawców Szpiku (BMDW) na koniec 2010 roku zgromadzi³ 14 873 946
potencjalnych dawców szpiku i 453 087 jednostek krwi pêpowinowej, w tym 146 749 potencjalnych dawców szpiku ze wszystkich polskich rejestrów.
Tabela 1. Zasoby polskich rejestrów potencjalnych niespokrewnionych dawców szpiku w œwiatowym rejestrze BMDW na dzieñ 28 grudnia 2010 roku i ich wykorzystanie w 2010 r.
Rejestr
Pobrania w 2010 r.
Dla biorców
Razem pobrania
zagranicznych
Liczba dawców
na koniec 2010 r.
Dla biorców
polskich
PL (DCTK)
6 284
5
1
6
PL2 (IHIT)
7 821
0
0
0
PL3 (ALF)
8 851
14
5
19
PL4 (FUJ)
11 513
0
0
0
PL5 (Poltransplant)
31 281
30
7
37
PL6 (DKMS Polska)
80 999
14
18
32
Razem
146 749
63
31
94
CRNDSiKP posiada akredytacjê w œwiatowym rejestrze BMDW, nale¿y do WMDA
(World Marrow Donor Association) oraz miêdzynarodowej organizacji NetCord. W grudniu
2010 roku CRNDSiKP rozpocz¹³ starania o akredytacjê amerykañskiej organizacji NMDP (National Marrow Donor Program).
W 2010 r. prowadzono prace nad nowym systemem informatycznym CRNPDSiKP
niezbêdnym do realizacji nowych zadañ. RCKiK w Kielcach, jako koordynator Narodowego Programu Medycyny Transplantacyjnej Polgraft , po przeprowadzeniu przetargu, zawar³ umowê z wykonawc¹ I etapu „Wdro¿enia i administrowania Centralnego Rejestru Niespokrew-
33
nionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej”. Nowa baza Centralnego Rejestru,
zgodnie z za³o¿eniami I etapu budowy, jest zbiorem danych o wszystkich polskich dawcach
z mo¿liwoœci¹ przyjmowania danych od oœrodków dawców szpiku, przeszukiwania bazy, generowania raportu z wynikami przeszukania i list¹ wstêpnie zgodnych dawców oraz przekazywania danych dawców do bazy œwiatowej BMDW. Obecnie system jest przygotowany do
w³¹czenia do systemu wymiany informacji o dawcach szpiku EMDIS który jest podstaw¹ komunikacji miêdzy najwiêkszymi œwiatowymi rejestrami dawców szpiku. W 2011 r. planowane jest przyst¹pienie do II etapu rozbudowy systemu CRNPDSiKP, który zapewni w³¹czenie
polskiego rejestru do œwiatowego systemu EMDIS.
Zasoby i aktywnoϾ Rejestru PL5
Obok realizacji zadañ wynikaj¹cych ze zmian ustawowych w zakresie CRNDSiKP w 2010 r
Poltransplant nadal prowadzi³ rejestr okreœlony symbolem PL5. Rejestr PL5 gromadzi³ dane
dawców rekrutowanych i badanych za œrodki publiczne. Podczas aktualizacji 28 grudnia
2010 r. PL5 przekaza³ do BMDW dane imunofenotypowe 31 281 potencjalnych
niespokrewnionych dawców szpiku, a do koñca 2010 roku zwiêkszy³ liczbê zarejestrowanych
dawców do 33 551 (Ryc.1).
Ryc.1. Liczba dawców w PL5 w latach 2001–2010
W wyniku przeprowadzonego konkursu ofert w 2010 r. Poltransplant zawar³ kontrakty z 6 oœrodkami (Tabela 2) na rekrutacjê, badanie i typowanie antygenów zgodnoœci
tkankowej 2000 nowych potencjalnych niespokrewnionych dawców szpiku na ³¹czn¹ kwotê 700 000,00 PLN. W wyniku zawarcia aneksu zmniejszaj¹cego do umowy z CSK UM
w £odzi ostatecznie 6 wymienionych w Tabeli 2 oœrodków zrekrutowa³o i przebada³o 1940
nowych dawców.
34
Tabela 2. Realizacja œwiadczenia zdrowotnego dotycz¹cego rozwoju PL5 w 2010 r.
Lp
Oœrodek
Liczba zrekrutowanych NDSz
w 2010 r.
1
RCKiK w Katowicach
360
2
RCKiK w Lublinie
360
3
CSK UM w £odzi
300
4
RCKiK w Poznaniu
360
5
RCKiK w Kielcach
200
6
WIM w Warszawie
360
Razem
1940
Niezale¿nie od finansowania za poœrednictwem Centrum Organizacyjno Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant” badania potencjalnych dawców szpiku by³y
finansowane w latach 2009-2010 ze œrodków Narodowego Programu Rozwoju Medycyny
Transplantacyjnej „Polgraft”. W wyniku realizacji umów zawartych z Ministerstwem Zdrowia
w 2010 r. oœrodki przekaza³y wymagane dane 6740 nowych dawców do Centralnego Rejestru.
Ryc. 2. Liczba dawców, których dane oœrodki rekrutuj¹ce przekaza³y do Centralnego
Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku (PL5) w latach 2001-2010.
W 2010 r. wprowadzono do bazy Centralnego Rejestru ³¹cznie 8680 potencjalnych dawców szpiku (Ryc. 2). Dawcy z rejestru PL5 w 99,9% posiadaj¹ oznaczenia antygenów zgodnoœci tkankowej uk³adu HLA w obu klasach, tj. serologiczne lub genetyczne
w klasie I i genetyczne w klasie II.
Zasoby PL5 wyró¿nia wœród rejestrów œrodkowo-europejskich korzystna proporcja
dawców p³ci mêskiej w wieku 26-35 lat, którzy s¹ grup¹ preferowan¹ przez oœrodki transplantacyjne (Ryc.3).
Ryc. 3. Dawcy PL5 wed³ug p³ci i wieku
35
W 2010 roku w ramach doboru niespokrewnionych dawców szpiku do Poltransplantu z oœrodków poszukuj¹cych krajowych i zagranicznych wp³ynê³y 533 proœby o przeszukanie bazy Centralnego Rejestru Dawców Szpiku (ryc. 4). 112 próœb wp³ynê³o z krajowych oœrodków poszukuj¹cych, a 421 z oœrodków zagranicznych. W 170 przypadkach od potencjalnych
dawców z CRNDSiKP pobrano próbki krwi do typowania potwierdzaj¹cego, a w 114 dotypowano antygeny HLA. 51 zgodnych antygenowo dawców zarezerwowano do planowanego
przeszczepu komórek hematopoetycznych.
Wp³ynê³o 16 próœb o przeszukanie Banku Krwi Pêpowinowej i w 1 przypadku wdro¿ono procedurê dotypowania jednostki krwi pêpowinowej dla oœrodka zagranicznego.
Ryc. 4. Kraje z których nap³ynê³y proœby o wstêpne przeszukanie rejestru PL-5 w 2010 r.
W wyniku przeszukiwania w 2010 roku do Poltransplantu wp³ynê³o 48 próœb o pobranie komórek hematopoetycznych od dawców z CRNDSiKP. 5 próœb anulowano z powodu
z³ego stanu zdrowia biorcy, 4 pobrania nie dosz³y do skutku z powodu dyskwalifikacji dawcy,
a 2 pobrania przesuniêto na nastêpny rok (2011). W sumie zrealizowano 37pobrañ, w 30
przypadkach by³y to pobrania dla pacjentów polskich, a w 7 dla pacjentów zagranicznych.
W 3 przypadkach przeszczepienie komórek hematopoetycznych uzupe³niono póŸniejszym
pobraniem limfocytów z krwi obwodowej (DLI) od tych samych dawców (ryc. 5), w 2 dla pacjentów krajowych, a w jednym dla pacjenta zagranicznego.
W latach 2004–2010 oœrodki transplantacyjne zaakceptowa³y dawcê z CRNDSiKP
w 167 przypadkach i wyst¹pi³y z proœb¹ o pobranie komórek krwiotwórczych (Tabela 3).
W 25 przypadkach odwo³ano proœbê ze wzglêdów medycznych dawcy lub biorcy, ostatecznie zrealizowano 142 pobrania od dawców z CRNDSiKP (PL5). Wyniki przedstawione w poni¿szej tabeli œwiadcz¹ o tym, ¿e czêstsz¹ metod¹ pobierania komórek hematopoetycznych
jest separacja z krwi obwodowej.
36
Ryc 5. Struktura pobrañ komórek hematopoetycznych
od dawców CRNDSiKP w 2010 roku.
Tabela 3. Pobrania komórek krwiotwórczych od dawców z rejestru PL5 w latach 2004–2010.
2004
2005
2006
2007 2008
2009
2010
Razem
Proœba o pobranie od
zaakceptowanego dawcy
komórek krwiotwórczych
7
17
17
17
25
41
43
167
Zrealizowane pobrania
7
17
13
12
18
38
37
142
Pobrania krajowe
5
12
10
11
15
32
30
115
Pobrania zagraniczne
2
5
3
1
3
6
7
27
Pobrania BM
4
6
5
6
7
8
36
Pobranie PBSC
13
6
7
11
30
26
93
Pobranie DLI
-
-
1
-
1
1
3
6
Pobranie CBU
-
-
-
-
1
-
-
1
Ma³gorzata Dudkiewicz, Klaudia Nestorowicz,
Anna £êczycka, Jolanta ¯alikowska-Ho³oweñko
37