Zasady współpracy osób konsekrowanych z duchowieństwem

ZASADY
WSPÓŁPRACY OSÓB KONSEKROWANYCH
Z DUCHOWIEŃSTWEM DIECEZJALNYM
Kościół wie, że „ostateczną normą życia zakonnego jest naśladowanie
Chrystusa ukazane w Ewangelii” (DZ 2), dlatego, przypominając o zadaniach i miejscu zakonów, zgromadzeń, instytutów świeckich i stowarzyszeń życia apostolskiego, postrzega te formy duchowego życia, kierujące
się doskonałą drogą rad ewangelicznych, „jako znamienity znak królestwa
niebieskiego” (DZ 1). Wszystkie instytuty świeckie mające kościelne potwierdzenie oraz stowarzyszenia życia apostolskiego są zrzeszone w Światowej Konferencji Instytutów Świeckich podlegającej Stolicy Apostolskiej, a w Polsce – Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich.
I. ZASADA ZNAJOMOŚCI SPECYFIKI ŻYCIA
KONSEKROWANEGO
Koniecznym warunkiem zachowania oraz dalszego rozwijania jak najlepszych wzajemnych relacji między duchowieństwem diecezjalnym a osobami zakonnymi jest dobra znajomość nauki Kościoła na temat życia
konsekrowanego oraz stowarzyszeń życia apostolskiego. Niezbędną pomocą w zdobyciu tej podstawowej wiedzy są następujące dokumenty:
dwa dekrety Soboru Watykańskiego II: Dekret o pasterskich zadaniach
biskupów w Kościele Christus Dominus (33-35); Dekret o przystosowanej
odnowie życia zakonnego Perfectae caritatis; Kodeks prawa kanonicznego (kan. 573-746); Adhortacja apostolska Jana Pawła II o życiu konsekrowanym w Kościele i w świecie Vita consecrata; Instrukcja Mutuae
relationes wydana przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego oraz Kongregację Biskupów.
Znajomość nauki Kościoła zawartej w tych dokumentach pozwala nie
352
***
Zasady współpracy osób konsekrowanych z duchowieństwem diecezjalnym
***
tylko całkowicie uniknąć nieporozumień, ale jasno ukazuje drogę współpracy w duchu jedności oraz wspólnoty ku zbudowaniu wiernych, co
przyczynia się do większej gorliwości w służbie Kościoła.
Istnieje zatem potrzeba szerszej i pogłębionej wiedzy w tych dziedzinach nauki teologicznej, podawanej przez wykładowców w środowiskach
zakonnych i diecezjalnych. Dobrą praktyką jest zapraszanie kompetentnych prelegentów na wykłady i prelekcje o charyzmatach założycieli zakonów. Na seminariach naukowych czy na wykładach dla katolików
świeckich, zwłaszcza dla katechetów, dobra edukacja o istocie, duchowości i charyzmacie poszczególnych zakonów, instytutów świeckich i stowarzyszeń życia apostolskiego pomoże w budowie właściwych relacji
między osobami konsekrowanymi a prezbiterami i katolikami świeckimi,
co na pewno przełoży się na jakość posługi sprawowanej zwłaszcza w
kierownictwie duchowym i konfesjonale.
II. ZASADA WSPÓLNEJ TROSKI O POWOŁANYCH
Szczególną wspólną troską duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego
są powołania. Wykładowcy teologii, ojcowie duchowni, przełożeni seminarium, instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, jak również katecheci, proboszczowie, wikariusze, kierownicy
duchowni i spowiednicy pomagają rozeznać charyzmat kandydata powołanego do szczególnej służby w Kościele. Szacunek do charyzmatów
i wdzięczność Bogu za łaskę powołania, jakie stają się udziałem powołanych, muszą być nie tylko zauważalne, ale przede wszystkim wsparte
świadectwem osób już uczestniczących w tajemnicy Bożego powołania
realizującego się w Kościele.
Obowiązkiem duchownych diecezjalnych i zakonnych jest popieranie
różnych form życia konsekrowanego, rzetelne informowanie o zakonach,
instytutach świeckich, stowarzyszeniach życia apostolskiego i równie chętna pomoc kandydatowi zgłaszającemu się zarówno do seminarium diecezjalnego, jak i zakonnego.
W parafiach pochodzenia sióstr czy braci zakonnych należy informować o złożeniu ślubów zakonnych. Można zaprosić siostrę lub brata zakonnego do przedstawienia się i wyjaśnienia znaczenia ślubów i charyzmatu. W parafii, w której są wspólnoty zakonne czy stowarzyszenia życia
apostolskiego, proboszcz powinien ogłaszać święta ich patronów i założycieli. Powinien również publicznie doceniać wkład modlitwy, pokuty
353
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
oraz dzieł miłosierdzia osób życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia
apostolskiego. Wzajemne poszanowanie i dowartościowanie, także w wypowiedziach i ocenach, budzi nowe powołania, kształtuje postawę szacunku do zakonnic i zakonników wśród wiernych chrześcijan.
Stale trzeba podkreślać ogromną wagę modlitwy za siebie nawzajem.
We wspólnocie parafialnej oraz we wspólnotach zakonnych modlitewne
intencje za chorych, zmarłych czy też z innych okazji budują jedność serc,
także wśród świeckich wiernych.
Dobrą praktyką jest zapraszanie sióstr zakonnych, przedstawicieli zakonów męskich oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego na katechezę, rekolekcje czy inne formy spotkań formacyjnych, do zaprezentowania charyzmatu i duchowości.
Najbardziej uroczystą formą troski o powołania do odważnego wejścia
w życie zakonne jest wspólna modlitwa i spotkanie w święto Ofiarowania
Pańskiego, kiedy osoby życia konsekrowanego, zgromadzone wokół swojego biskupa, nie tylko odnawiają swoje ślubowania, ale nadto manifestują całej wspólnocie diecezjalnej niezbywalną „wartość życia uświęconego
przez profesję rad ewangelicznych” (DZ 1).
III. ZASADA HARMONIJNEJ WSPÓŁPRACY
Konieczna jest otwartość i wzajemna akceptacja duchownych diecezjalnych i osób życia konsekrowanego. Zakonni pracownicy w duszpasterstwie, w parafii, w katechizacji dostosowują się do pastoralnego rytmu
pracy diecezji, realizują zadania i program duszpasterski diecezji. Ich
inicjatywy zakonne nie mogą kolidować z konkretną realizacją ważnych
założeń programowych podawanych przez Wydział Duszpasterski Legnickiej Kurii Biskupiej, a opublikowanych w diecezjalnym Kalendarium
duszpasterskim.
Osoby życia konsekrowanego oraz księża diecezjalni powinni także
chętnie spotykać się dla wzajemnego duchowego ubogacenia się. Przejęta
od poprzednich pokoleń i kultywowana tradycja wzajemnych kontaktów
księży diecezjalnych i zakonnych, wspólnej modlitwy, spotkań z okazji
imienin, prymicji, rocznic, jubileuszów, pogrzebów, odpustów i innych
okazji, buduje jedność Kościoła i sprzyja wymianie doświadczeń duchowych i duszpastersko-apostolskich. Szczególną miłość wzajemną należy
okazywać poprzez modlitwę za zmarłych, którzy pracowali w poszczególnych parafiach diecezji.
354
***
Zasady współpracy osób konsekrowanych z duchowieństwem diecezjalnym
***
Zakonnicy, ceniąc wartość harmonijnej współpracy, kierując się swoim charyzmatem, niech pojmują realizację swojego zakonnego powołania
jako zobowiązujące obdarowanie, wezwanie do życia w pokorze, posłuszeństwie i do gorliwszej służby Kościołowi. Wspólnoty zakonne niech
będą gościnnym domem dla poszukujących Boga, czasu refleksji, otuchy,
ukojenia, modlitwy we wspólnocie. Niech wychodzą naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom duszpasterskim diecezji.
Nawet jeśli bracia czy siostry zakonne z reguły nie domagają się umów
o pracę ani ich niejednokrotnie nie oczekują, to jednak proboszczowie
parafii niech zawierają z nimi umowy zgodnie z prawem kościelnym i cywilnym. Takie umowy powinny zapewniać jeden dzień wolny w tygodniu,
wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i za dodatkowe prace zlecone.
Zakonnice i zakonnicy powinni chętnie podejmować proponowane im
zadania w diecezji czy dekanacie, brać czynny udział w spotkaniach, w radzie parafialnej. Jeśli zakonnicy sami nie prowadzą parafii, powinni gorliwie włączać się w diecezjalny program duszpasterski. Niech podejmują
służbę w duszpasterstwie specjalistycznym, jeśli są do tego przygotowani.
IV. ZASADA PROMOCJI STOWARZYSZEŃ ŻYCIA
APOSTOLSKIEGO
Więcej uwagi trzeba poświęcić stowarzyszeniom życia apostolskiego
i wypracować skuteczniejsze formy ich promocji w parafiach i całej diecezji. Dokumenty Kościoła przynaglają, by docenić tych świeckich, którzy w pełni chcą się zaangażować w stowarzyszenia, jak również i tych,
którzy czerpiąc z charyzmatu danego zakonu bądź stowarzyszenia, pragną
jedynie rozpoznać swoje miejsce i zadanie w Kościele. Zwłaszcza tym
ostatnim niech duchowni umożliwią włączenie się do wspólnot i stowarzyszeń w parafii. Wielu spośród wiernych świeckich odczuwa w sobie
takie powołanie. W każdej parafii powinny istnieć możliwości włączenia
się świeckich w różne stowarzyszenia życia apostolskiego. Jeśli w danej
parafii nie ma takiego stowarzyszenia, to proboszcz niech o ich istnieniu
chętnie i kompetentnie informuje. Jednocześnie niech proboszcz te osoby
czynnie angażuje w służbę na rzecz swojej parafii.
Każdy proboszcz niech się czuje promotorem stowarzyszeń życia apostolskiego w swojej parafii i dlatego niech zapewnia im właściwą formację. „Należy ochraniać i umacniać specyfikę tej formy życia, która w ciągu minionych stuleci wydała tak wiele owoców świętości i apostolstwa,
355
***
PROGRAM ODNOWY RELIGIJNO-MORALNEJ
***
zwłaszcza na polu działalności charytatywnej i misyjnego szerzenia Ewangelii” (VC 11).
Osoby należące do stowarzyszeń życia apostolskiego mają dobrze znać
naukę Kościoła o posłuszeństwie biskupowi diecezjalnemu, o duszpasterskiej współpracy, o przykładnym dla wszystkich chrześcijan utożsamianiu się z tym, co obowiązuje w diecezji. Nadto członkowie stowarzyszeń
życia apostolskiego powinni ochotnie i pilne podejmować się zadań apostolskich aktualizowanych w Kościele lokalnym i wykonywać je w duchu
swego charyzmatu.
356