Architektura krajobrazu Prowadzący: prof. dr hab. inŜ. arch

Transkrypt

PROGRAM ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
Przedmiot: Architektura krajobrazu
Prowadzący: prof. dr hab. inŜ. arch. Wojciech Bonenberg
Rok akademicki 2009/10, sem. 5.
I. Cel zajęć.
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z architekturą krajobrazu jako dziedziną
obejmującą racjonalne kształtowanie otoczenia człowieka, w sposób umoŜliwiający
zaspokojenie nie tylko potrzeb estetycznych, ale równieŜ wymogów środowiskowych
(przyrodniczych),
gospodarczych.
bezpośrednio
społecznych,
W
z
tym
psychicznych,
rozumieniu
projektowaniem
kulturowych,
architektura
architektonicznym
funkcjonalnych
krajobrazu
i
związana
urbanistycznym
i
jest
oraz
planowaniem przestrzennym. Przedmiotem architektury krajobrazu jest zarówno
krajobraz kulturowy (będący efektem aktywności antropogennej w środowisku) jak i
krajobraz naturalny. Program zajęć zwraca uwagę na interdyscyplinarność
architektury krajobrazu, będącej przedmiotem badań takich dyscyplin naukowych jak:
architektura i urbanistyka, gospodarka przestrzenna, ekologia, geografia, socjologia,
psychologia środowiskowa, filozofia (estetyka, etyka korzystania ze środowiska,
fenomenologia). Jest to ujęcie mające na celu nauczenie zintegrowanego podejścia
do projektowania środowiskowego, w którym architektura krajobrazu jest syntezą
związków pomiędzy elementami naturalnymi (np. rzeźba terenu, klimat, istniejąca
roślinność) i czynnikami antropogennymi (np. miejscowa tradycja, kultura, gusta,
moda itp.)
II. Realizacja programu.
Realizacja programu przewiduje wykłady (15 godz/sem.) i ćwiczenia projektowe (60
godz/sem.).
►
Wykłady mają charakter monograficzny i kończą się egzaminem. Warunkiem
przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń projektowych. Zakres tematyczny
wykładów (wymieniony poniŜej) obejmuje rozwinięcie najbardziej istotnych zagadnień
przedmiotu, występujących we wskazanej do studiów literaturze. Literatura
przedmiotu jest podstawą do zrozumienia poruszonych na wykładach problemów i
powinna być na bieŜąco studiowana. Wykłady, co roku inne, są powiązane z
przebiegiem ćwiczeń i z tego powodu część czasu wykładów jest przeznaczona na
omówienie bieŜących wyników zaawansowania ćwiczeń projektowych.
1
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------PROGRAM ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH Z PRZEDMIOTU
„ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU”
Prof. dr hab. inŜ. arch. Wojciech Bonenberg
Wydział Architektury, Politechnika Poznańska
►
Ćwiczenia są prowadzone w grupach projektowych (kilkunastoosobowych)
pod kierunkiem wyznaczonych pracowników naukowo-dydaktycznych Zakładu Z1.
Zakres tematyczny ćwiczeń obejmuje wykonanie dwóch projektów krajobrazowych,
polegających na wpisaniu nowoprojektowanej formy architektonicznej w istniejący
fragment krajobrazu kulturowego Poznania.
Wymagana jest systematyczność i terminowość studiowania. Zwraca się uwagę na
pełne wykorzystanie godzin ćwiczeń dla efektywnej pracy na sali ćwiczeń.
III. Spodziewane efekty dydaktyczne.
►
Przyswojenie
wiedzy
teoretycznej
dotyczącej
związków
człowieka
w
krajobrazem.
►
Poznanie zasad i metod zarządzania krajobrazem.
►
Zrozumienie czynników budujących jakość krajobrazu, takich jak:
ekspresja
wizualna,
róŜnorodność,
czytelność,
dostępność,
potencjał
rozwojowy.
►
Pobudzenie kreatywności w procesie projektowania architektonicznego
uwarunkowanego
pomiędzy
kontekstem
architekturą
a
krajobrazowym,
środowiskiem
poprzez
badanie
przyrodniczym,
relacji
kulturowym,
społecznym. W szczególności umiejętność kreowania relacji pomiędzy tłem
krajobrazowym a nowoprojektowanymi obiektami architektonicznymi.
►
Umiejętności rysowania odręcznego jako narzędzia do badań krajobrazowych,
przeprowadzania analiz i ocen otoczenia architektoniczno-urbanistycznego.
IV. Program wykładów.
1. Typologia i klasyfikacja form krajobrazowych.
►
RóŜne znaczenia terminu „krajobraz”, zróŜnicowane podejście badawcze do
krajobrazu:
państwowo-prawne,
ogrodnicze,
geograficzne,
ekonomiczne,
ekologiczne,
przyrodniczo-rolnicze,
planistyczne,
artystyczne,
architektoniczne.
►
Krajobraz w oczach architekta projektanta: architektura krajobrazu jako
projekcja porządku kompozycyjnego, ładu przestrzennego i czytelności
funkcjonalnej.
2
2. Geneza krajobrazów. Ekspresja potrzeb społecznych i psychicznych
człowieka w krajobrazie.
►
Podejście fenomenologiczne.
-
dorobek Norbert-Schulz’a,
-
interpretacje fenomenologiczne krajobrazów (Kierkegaard, Husserl, Brentano),
-
kwadrat – das Geviert Heideggera (związek ziemią, związek z niebem,
związek z bogami, związek z ludźmi),
-
ład przestrzeni jako poszukiwanie arché,
-
negocjacje z przestrzenią – archchetypy ładu.
►
Podejście ontologiczne, 4 przyczyny krajobrazu.
-
causa materialis,
-
causa formalis,
-
causa efficiens,
-
causa finalis.
►
Podejście estetyczne, odkrywanie obrazów krajobrazu.
-
rysunek krajobrazów,
-
semantyczny wyraz linii,
-
linia jako narzędzie obserwacji i zapisu.
3. Jakość wizualna krajobrazu.
►
Subiektywny i obiektywny wpływ krajobrazu na zachowania człowieka.
►
Analiza zaleŜności wizualnych, energia wizualna krajobrazu.
►
Zasady
kompozycji
krajobrazu:
harmonia
i
kontrast,
równowaga
i
akcentowanie, ciągłość, skala, monotonia i zróŜnicowanie, ruch i punkty
obserwacji.
►
Elementy kompozycji krajobrazowej: kształty, zamknięcia, granice, cele,
dominanty, kierunki.
►
Hierarchia wnętrz krajobrazowych. Problem przenikania wnętrz.
►
ToŜsamość krajobrazów.
4. Formowanie obiektów architektonicznych w krajobrazie
►
Analiza relacji pomiędzy obiektem a tłem krajobrazowym, obejmująca:
-
budowę obiektu,
-
strukturę tła krajobrazowego.
3
►
Ocena relacji pomiędzy obiektem i tłem krajobrazowym.
►
Cząstkowe kryteria oceny:
-
relacja wynikająca ze struktury obiektu w stosunku do tła,
-
relacja wynikająca z materiału uŜytego do budowy obiektu,
-
relacja wynikająca z koloru obiektu w stosunku do tła,
-
relacja wynikająca z rodzaju formy obiektu w stosunku do tła,
-
relacja wynikająca z wielkości obiektu w stosunku do tła,
-
relacja wynikająca z ilości obiektów w krajobrazie,
-
relacja wynikająca z konfiguracji terenu,
-
relacja wynikająca z pokrycia terenu,
-
relacja wynikająca z podobieństwa form obiektu do tła krajobrazowego,
-
relacja wynikająca z wiązania obiektów naturalnych i antropogennych,
-
relacja wynikająca z układu przestrzennego obiektów w stosunku do tła,
-
relacja wynikająca z układu obiektów w planach krajobrazowych.
5. Rozwój zrównowaŜony krajobrazu.
►
Ekosystemy urbanistyczne w krajobrazie.
►
Projektowanie krajobrazu – współczesne kierunki rozwojowe.
►
Zarządzanie krajobrazem, uczestnicy procesu, wzmacnianie samoorganizacji
krajobrazu, planowanie strategiczne, taktyczne i operacyjne, partnerstwo na
rzecz jakości krajobrazu. Znaczenie Nowej Karty Ateńskiej.
►
Zintegrowanie planowanie rozwoju struktur krajobrazowych.
►
Systemy informacji o terenie (GIS) jako narzędzie projektowaniu krajobrazu.
►
Sukcesja ekologiczna w krajobrazie.
►
Architektura
środowiskowa,
systemy
samopodtrzymujące
i
samoregeneracyjne.
6. Uwarunkowania społeczne rozwoju krajobrazu.
►
Społeczne czynniki ewolucji krajobrazu kulturowego.
►
Miasto jako system społeczny. Powiązania przestrzennych zachowań
mieszkańców ze strukturą miasta. Szkoła chicagowska: modele Burgera, Hoya
i Ulmana.
►
Polska szkoła ekologii miejskiej: dorobek naukowy J. Brauna. F. Znanieckiego,
J. Szczepańskiego, J, Ziółkowskiego.
4
►
Kulturowe próby wyjaśnienia zachowań przestrzennych grup społecznych w
krajobrazie (A. Wallis, K. Lynch, Ch. Alexander).
►
Naturalistyczne
próby
wyjaśnienia
zachowań
przestrzennych
grup
społecznych (C. Adams, J.W. Brews, W.C. Allee).
►
Ekonomiczne próby wyjaśnienia zachowań przestrzennych grup społecznych
w krajobrazie.
7. Uwarunkowania przyrodnicze i antropogenie rozwoju krajobrazu.
►
Techniczne i humanistyczne czynniki ewolucji krajobrazu kulturowego.
►
Ekosystem miejski jako przedmiot studiów krajobrazowych. Klasyfikacja i
funkcje krajobrazów zurbanizowanych.
►
Przyrodnicze ograniczenia rozwoju krajobrazów zurbanizowanych.
►
Pojęcie równowagi przyrodniczej w krajobrazie. Kryteria równowagi, cechy
charakteryzujące stan równowagi.
8. LITERATURA
Alexander C. Nature of order. Center for Environmental Structure. Berkeley. 20022004.
Alexander C., Ishikawa S., Silverstein M. A Pattern Language. Oxford University
Press. 1977.
Alexander, C., Notes on the Synthesis of Form. Harvard University Press. 1964.
Arnhem R. Sztuka i percepcja wzrokowa. Warszawa. 1978.
Bogdanowski J., Łuczyska-Bruzda M., Novak Z. Architektura Krajobrazu. Warszawa,
Kraków. 1981.
Böhm A. Architektura krajobrazu, jej początki i rozwój. Skrypt dla studentów
wyŜszych szkół technicznych. Kraków. 1994.
Böhm A. Planowanie przestrzenne dla architektów krajobrazu. O czynniku
kompozycji. Kraków. 2006.
Bonenberg W. Przemysł w mieście. Ekologiczna metoda modernizacji zakładów
przemysłowych zlokalizowanych na obszarach intensywnie zurbanizowanych.
Gliwice. 1985.
Braun J. Elementy ekologii miasta przemysłowego. Wrocław. 1964.
Brentano F. Psychologia z empirycznego punktu widzenia. PWN. Warszawa. 1999.
5
Bruttomesso R. (ed.) Waterfronts. A New Frontier for Cities on Water. Centro
Internacionale “Citta D’Acqua”. Venice. 1993.
Gołaszewska M. Zarys estetyki. Warszawa 1986.
Heidegger M. Bycie i czas. Tłum. B. Baran. Warszawa. 1994.
Husserl E. Badania logiczne. PWN. Warszawa. 2006.
Jałowiecki. B. Człowiek w przestrzeni miasta. ŚIN. Katowice. 1980.
Kaniecki A. Poznań. Dzieje miasta wodą pisane. Wydawnictwo PTPN. Poznań 2004.
Kierkegaard S. Okruchy filozoficzne. PWN. Warszawa. 1988.
Królikowski J. Interpretacje krajobrazów. SGGW. Warszawa 2006.
Norbert-Schulz Ch. Geniusz loci. Towards a phenomenology of architecture.
Academy Editons. London. 1980.
Norbert-Schulz Ch. Heideggera myśli o architekturze. Architektura 1: 18-21. 1985.
Norbert-Schulz Ch. Znaczenie w architekturze zachodu. Murator. Warszawa. 1999.
Strzałecki A. Wybrane zagadnienia psychologii twórczości. Warszawa, 1969
Szczepański J. Socjologia. Rozwój problematyki i metod. Warszawa. 1961.
Tatarkiewicz W. Historia estetyki Arkady. Warszawa. 1985-1991.
Tatarkiewicz W. Droga przez estetykę. Arkady. Warszawa.1972
Woźniak C. Martina Heideggera myślenie sztuki. Kraków. 1997.
Yi-Fu Tuan. Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawiańska. Warszawa. 1997.
Ziółkowski J. Poznań. Społeczno-przestrzenne skutki industrializacji. Warszawa
1967.
Znaniecki F. Miasto w świadomości jego obywateli. Poznań. 1931.
6
V. Program ćwiczeń. Ogólne objaśnienia do ćwiczeń projektowych.
Temat ćwiczeń
Wpisanie
nowoprojektowanej
formy
architektonicznej
w
istniejący
fragment
krajobrazu kulturowego.
A. Dane wyjściowe:
1. Zadane miejsce lokalizacji w istniejącym kontekście krajobrazu kulturowego.
2. Kubatura obiektu, który naleŜy wpisać w istniejący kontekst krajobrazowy.
B. Ogólny opis ćwiczenia
Ćwiczenie polega na wpisaniu nowoprojektowanej formy architektonicznej w
istniejący fragment krajobrazu kulturowego.
Student moŜe dowolnie kształtować wszystkie parametry nowoprojektowanej bryły:
jej proporcje, kształt, kolor, fakturę, materiał, wewnętrzne podziały, aŜurowość, itp.
MoŜe równieŜ rozbić zadaną kubaturę na szereg mniejszych brył o róŜnych
własnościach wizualnych. WaŜne jest tylko, Ŝeby zadana kubatura została
ulokowana we wskazanym miejscu (w przypadku rozdrobnienia bryły, kubatura
wszystkich części składowych nie moŜe ulec zmianie).
Celem
ćwiczenia
jest
analiza
podstawowych
zaleŜności
pomiędzy
tłem
krajobrazowym, a nowoprojektowanym obiektem. W praktyce architektonicznej,
problem taki występuje z reguły na wstępnym etapie projektowania większości
budynków, obejmujących szerokie spektrum funkcjonalne (obiekty mieszkaniowe,
biurowe, handlowe, administracyjne, kulturalne, itp.) w zastanym krajobrazie
kulturowym. Pomimo wstępnego charakteru tej fazy projektu – podjęte decyzje
przestrzenne
skutkują
powaŜnymi
konsekwencjami
na
dalszych
etapach
projektowania, gdzie ustalona podstawowa idea kompozycyjna najczęściej nie ulega
zmianie i jest kontynuowana (uszczegółowiana) w kolejnych etapach projektowania.
7
C. Zadanie projektowe
Student
powinien
rozpoznać
podstawowe
relacje
wizualnie
wiąŜące
nowoprojektowany obiekt z istniejącym krajobrazem kulturowym. W tym celu
powinien:
►
Wykonać analizę parametrów wizualnych tła krajobrazowego w rozbiciu na
elementy cząstkowe:
Konfiguracja i pokrycie terenu, dominujące formy zabudowy, plany tła, układ
obiektów w planach, dominanty tła, kolor, faktura, materiał, artykulacja,
struktura tła, itp.
►
Wykonać analizę parametrów wizualnych nowoprojektowanego obiektu, w
rozbiciu na elementy cząstkowe: skala, proporcje, kształt, rozdrobnienie
kompozycyjne, kolor, faktura, materiał, artykulacja, struktura obiektu, itp.
►
Zbadać (w formie graficznej) relacje wizualne pomiędzy cząstkowymi
parametrami tła krajobrazowego i nowoprojektowanego obiektu.
►
Parametry wizualne nowoprojektowanego obiektu w kolejnych wariantach
projektowych naleŜy modyfikować, celem świadomego uzyskania zadanych
relacji krajobrazowych:
1. silnego kontrastu wizualnego,
2. silnego podporządkowania („wtopienia”) wizualnego,
3. relacji pośredniej wynikającej z odpowiedniego doboru cząstkowych
parametrów wizualnych.
►
Uzyskane warianty są podstawą wyboru rozwiązania projektowego, w sposób
kreatywny łączącego nowoprojektowaną bryłę z istniejącym kontekstem
krajobrazowym.
8
9

Architektura krajobrazu Prowadzący: prof. dr hab. inŜ. arch

Transkrypt

Podobne dokumenty

Celem ogólnym było ukazanie uczniom bezpośredniego związku

Hasło architektura

technik architektury krajobrazu

Każdy Wasz pomysł opisujcie, każdą akcję fotografujcie i

TECHNIKUM 4-LETNIE ZAWÓD: TECHNIK ARCHITEKTURY

108 107 110 108 Zał. graf. 1. Struktura przestrzenno