Ekonomia polityczna Ekonomia polityczna jako nauka i jako sztuka

Ekonomia polityczna
Jerzy Wilkin i
Dominika Milczarek-Andrzejewska
Konspekt wykładu 2
Główne nurty ekonomii politycznej
Ekonomia polityczna jako nauka
i jako sztuka
J. S. Mill (Principles of Political Economy 1848):
ekonomia polityczna jest zarówno nauką, jak i
sztuką
John Neville Keynes (ojciec J. M. Keynesa) The Scope and Method of Political Economy
(1891):
Trzy części ekonomii: pozytywna, normatywna,
ekonomia jako sztuka
2
Klasyczna ekonomia polityczna (XVIIXIX wiek)
fizjokratyzm, angielska i francuska ekonomia
klasyczna (A. Smith,D. Ricardo. J.S. Mill, A. de
Montchretien) oraz marksizm;
Główne dziedziny zainteresowań:
mechanizm samoregulacji rynkowej,
teoria wartości,
i problemy podziału wytworzonej wartości.
3
1
Klasyczna ekonomia polityczna (2)
teoria wartości opartej na pracy
rola państwa
mechanizm podziału pracy i tworzenie
nowej wartości
4
Marksistowska ekonomia polityczna
Główni przedstawiciele:
Karol Marks (1818-1883),
Fryderyk Engels (1820-1895),
Włodzimierz Lenin (1870-1924);
silnie splecione są wątki: historyczne,
filozoficzne, społeczne, ekonomiczne i
polityczne;
5
Nowa Ekonomia Polityczna
(New Political Economy)
Neoklasyczna Ekonomia Polityczna
Też Political Economics;
rozszerzanie przedmiotu ekonomii
zastosowanie neoklasycznego aparatu
analitycznego do dziedzin dotychczas nie
badanych przez ekonomię
Podstawy metodologiczne
6
2
Keynesowska ekonomia polityczna
Twórcy tego nurtu:
John Meynard Keynes (1883-1946)
Michał Kalecki (1899-1970);
Zakwestionowanie tezy ekonomii klasycznej,
że swobodnie działający rynek prowadzi do
efektywnej alokacji, równowagi i pełnego
wykorzystania zasobów produkcyjnych;
Stworzenie ekonomicznych podstaw
(uzasadnienia) interwencjonizmu państwowego
w gospodarce;
7
Instytucjonalna ekonomia polityczna
Teza: instytucje mają podstawowe
znaczenie dla gospodarowania;
Badanie tych instytucji jest ważnym
zadaniem ekonomii;
Interdyscyplinarne podejście do badania
gospodarki;
8
Relacja: państwo – rynek w różnych
nurtach ekonomii politycznej
Klasyczna
Ograniczona rola państwa. Autonomia państwa i
rynku.
Neoklasyczna
Państwo znajduje się „na zewnątrz” gospodarki.
Narzędzia analizy ekonomicznej można
wykorzystać do badania i opisu sfery polityki.
Marksistowska
Klasowa koncepcja państwa. Państwo jest
składnikiem nadbudowy i narzędziem klasy
panującej.
Keynesowska
Aktywność państwa jest niezbędnym i
pożądanym czynnikiem stabilizowania
gospodarki i wykorzystania jej potencjału.
Instytucjonalna
Integracja państwa i rynku. Państwo jest
kreatorem ważnych instytucji dla gospodarki.
9
3
Metodologiczne ramy
ekonomii politycznej
Interdyscyplinarność
Ewolucyjność
Systemowe i holistyczne podejście do analizy
gospodarowania
Zmienność preferencji i zachowań ludzi w
procesach gospodarowania
Traktowanie gospodarki jako systemu władzy
Zwracanie szczególnej uwagi na procesy dystrybucji
dochodów i bogactwa oraz skutki tych procesów w
dziedzinie uwarstwienia społeczeństwa;
Docenienie pierwiastka normatywnego w ekonomii
10
Ekonomia głównego nurtu a
ekonomia polityczna
1.
2.
Główne cechy ekonomii głównego nurtu
Główne cechy ekonomii politycznej
11
Zalecana literatura:
Podstawowa: J. Wilkin: Czym jest
ekonomia polityczna dzisiaj?, WNE UW,
Warszawa 2004, r. 1, s. 7-32;
Dodatkowa: J. Górski: Zarys historii
ekonomii politycznej, Książka i Wiedza,
Warszawa 1984, r. VI-VIII, XIV, XX
12
4