Tyczenie fundamentów

Głębokość posadowienia budynku uzależniona jest od:
a) głębokości występowania gruntów nośnych, na których budynek może być bezpiecznie
posadowiony; minimalną konstrukcyjną głębokość poaadowienia przyjmuje się 0,5 m w
stosunku do projektowanego przyległego terenu
b) głębokości posadowienia
w gruntach wysadzinowych minimlane głębokości
posadowienia fundamentów ze względu na przemarzanie gruntów wysadzinowyoh od
poziomu terenu projektowanego do spodu fundamentu wynoszą od 0,8 do 1,4m w
zależności od strefy klimatycznej,
c) głębokości rozmycia gruntu np, przy fundamentach sąsiadujących bezpośrednio z
ciekami lub naturalnymi zbiornikami wodnymi,
d/ poziomu zwierciadła wody gruntowej '
.
.
e)/ wymagań eksploatacyjnych stawianych budynkowi, takimi jak np. konieczność
podpiwniczenia,
f) poziomu posadowienia sąsiednich fundamentów,
• Nośność to obciążenie graniczne,
które
może
przyjąć jednostka
powierzchni gruntu baz naruszenia stanu równowagi. Ze względu na
bezpieczeństwo
budowli
określa
się
obciążenie
dopuszczalne
(mniejsze
od
pełnej
nośności).
Obciążenie
gruntu
powoduje
odkształcenia nazywane osiadaniem (zagęszczenie gruntu, odkształcenie ziaren,
wypieranie wody, wypychanie gruntu w górę i na boki).
• Głębokość
przemarzania
gruntu.
Przemarzanie
gruntu
polega
na
zamarzaniu cząsteczek wody znajdującej się w gruncie.
Zamarzanie
powoduje zwiększenie objętości
wody,
w efekcie
grunt
zaczyna
pęcznieć i wysadzać spoczywające na nim elementy ku górze, powodując uszkodzenia
podłóg na gruncie oraz przesunięcia fundamentów i murów
piwnic.
W
Polsce
głębokość przemarzania gruntu wynosi od 0,8do 1,2 m.
• Naturalna
wilgotność
gruntu.
W
przypadku
dobrze
przepuszczalnego
gruntu niespoistego (żwir lub piasek) zakładać można brak występowania wody
gruntowej
pod
ciśnieniem.
Piwnice
należy
zabezpieczyć
jedynie przed naturalną wilgocią gruntową.
 Warunki
wodne
poziom
wody
gruntowej
i
występowanie
wód
zaskórnych. Wykonywanie fundamentów poniżej poziomu wody gruntowej wymaga zabezpieczenia
wykopów przed zalaniem oraz wykonania izolacji przeciwwodnych typu ciężkiego i drenaży, a więc
znacznego zwiększenia kosztów. Wody gruntowe są szczególnie niebezpieczne w przypadku
występowania
gruntów
spoistych
i
położenia
budynku na pochyłości. Gdy wody te ulegają spiętrzeniu – ściany
Tyczenie fundamentów
Przed przystąpieniem do robót należy starannie wytyczyć w planie zarysy
poszczególnych elementów budynku i utrwalić je w sposób, który by umożliwiał dokładne
ich umiejscowienie i sprawdzenie w czasie budowy.
Na wyrównanym z grubsza terenie umiejscawia się naroża ściany frontowej budynku,
zaznaczając je za pomocą palików wbitych w ziemię. W celu dokładniejszego
wyznaczenia punktów, w głowice palików wbija się z góry gwoździe
W dalszym ciągu, poza przewidywaną górną krawędzią zboczy wykopu (przynajmniej 0,5
m) ustawia się ławy kierunkowe złożone z wbitych w ziemię słupków o odpowiednio
wciętych głowicach i przybitych do nich desek „na kant". Głębokość wbicia słupków
średnicy 10-14 cm wynosi co najmniej 60 cm, grubość desek — 30-40 mm. Ławy
rozmieszcza się w narożnikach budynku i na przedłużeniach ścian wewnętrznych.
Po ustawieniu ław przenosi się na nie wytyczone uprzednio linie ścian zaznaczając je na
ławach wbitymi w nie z wierzchu gwoździami lub nacięciami. Przeniesienie linii wy
się z za pomocą naciągniętego między przeciwległymi ławami cienkiego drutu
stalowego ( 0 1 mm), który ukierunkowuje się przez zawieszone na nim piony
murarskie opuszczone na gwoździe palików.
Od tak zaznaczonych punktów odmierza się na ławach odcinki odpowiadające odległości
od krawędzi dna wykopu, szerokościom odsadzek, szerokościom fundamentów,
grubościom ścian, oznaczając ich końce również gwoździami lub nacięciami.
Naciągnięty drut, przywiązany do gwoździ albo ułożony w nacięciach, wyznacza rzuty
poziome krawędzi elementów konstrukcji. Tak samo jak przy wyznaczaniu długości
ściany wszystkie pomiary i oznaczenia należy przeprowadzać dwukrotnie i
sprawdzać, aby uniknąć pomyłek.
Poza wytyczeniem budynku w planie należy ustalić pewien dowolny poziom
porównawczy, nazywany poziomem odniesienia, od którego odmierza się położenie w
pionie różnych elementów budynku, jak dna wykopu, spodu i wierzchu fundamentów,
podłogi parteru, podokienników itp.
Poziom porównawczy utrwala się za pomocą tymczasowych reperów przygotowanych na
czas budowy albo reperów stałych, założonych w gruncie lub osadzonych w ścianach
istniejących sąsiednich budynków. Reper gruntowy stanowi zwykle słupek drewniany o
średnicy 14-20 cm lub betonowy, wkopany albo wbity. W gruntach pylastych i
gliniastych zaleca się, aby reper był zagłębiony poniżej granicy przemarzania gruntu
(0,8-l,4 m), zależnie od obszaru kraju. W okresie mrozów i bezpośrednio po nich należy
sprawdzać stałość położenia reperu, gdyż przez tzw. wysadźmy gruntu może on ulec
podniesieniu.
Roboty ziemne (wykopy)
Do robót ziemnych prowadzonych w związku ze wznoszeniem budynku należą:
— wykopy wykonywane w celu budowy fundamentów i podziemi,
— wykopy dla różnego rodzaju instalacji,
— wyrównanie
powierzchni terenu
z
nadaniem
jej
odpowiednich
spadków,
— urządzenie dróg dojazdowych i dojść do budynków i dróg we
wnętrznych osiedla, placów różnego rodzaju i o rozmaitym przeznaczeniu,
trawników itp.
Kształt wykopu w planie odpowiada kształtowi fundamentu. Wymiary dna
przyjmuje się zwykle nieco większe od zewnętrznych wymiarów fundamentu (30-50 cm
z każdej strony), aby umożliwić dostęp od zewnątrz, zresztą zależnie od rodzaju robót
prowadzonych w wykopie. |
Wykopy dzieli się na szerokie (szeroko przestrzenne) i wąskie (wąskoprzestrzenne).
Nie ma tu ścisłego określenia, gdy głębokość jest mniejsza od szerokości dna i dno jest
szersze
iż 1,5 m to przyjmuje się że są to wykopy szerokoprzestrzenne,
wąskoprzestrzenne — gdy jest ona większa lub szerokość dna jest mniejsza niż 1,5 m.
Oprócz tego rozróżnia ; wykopy płytkie i głębokie. Płytki osiąga głębokość 2,5 -3 m, a
ponad głębokość — wykop jest głęboki. Ściany wykopu mogą być pochyłe — wykop ma
zbocza, jest „otwarty" lub „z rozkopami" — albo pionowe, wówczas wymagają zapewnienia
stateczności przez podparcie.
Jeżeli wykop zostaje przez pomyłkę lub brak nadzoru pogłębiony („przebrany")
poniżej przewidywanego poziomu, nie wolno podsypywać go bez specjalnych zabiegów. Do
wyrównania wykopu trzeba użyć betonu chudego lub gruzowego, starannie zagęszczonego
piasku lub żwiru, piasku z cementem (50-60 kg cementu na l m3 piasku) lub tp. Gdy pogłębienie jest niewielkie w planie, należy je wyrównać pionowymi ścianami i poziomym dnem
i zagłębienie wypełnić w opisany sposób. Tak samo trzeba postąpić, gdy bezpośrednio
poniżej dna wykopu występują słabe grunty nienośne, np. nasyp, torf, nawodniony pył.
Grunt taki należy starannie wybrać, a pogłębienie wypłenić w opisany sposób.
Wykopy ze zboczami
Ściany takiego wykopu są pochylone w celu utrzymania ich w równowadze.
Nachylenie zbocza, które należy zachować, aby było stateczne i nie obsuwało się,
zależy od rodzaju gruntu, czasu utrzymywania zbocza, warunków atmosferycznych
(temperatury, wilgotności). Dla tymczasowych, krótkotrwałych wykopów budowlanych
głębokości do 3 m są na ogół bezpieczne następujące nachylenia (stosunek wysokości do
podstawy trójkąta tworzącego zbocze):
— piaski różnego rodzaju
— l : 0,75
— piaski gliniaste i gliny piaszczyste
— l : 0,5
— gliny
— l : 0,33
— iły
— l : 0,25
Dla wykopów głębszych właściwsze są nachylenia mniej strome:
— piaski
— 1 :1
— piaski gliniaste, gliny piaszczyste, gliny — l : 0,75
— iły
— l : 0,5
Wskazane jest dodatkowo, w celu zwiększenia stateczności, przerwać ciągłość zbocza
przez wprowadzenie tzw. ław (półek) poziomych szerokości ok. 0,5 m, co 2-2,5 m w
kierunku głębokości.
Ściany pionowe można pozostawiać w różnych skałach oraz w gruntach spoistych o
małym zawilgoceniu, lecz tylko do głębokości l m.
Należy pamiętać, że wprawdzie wykonywanie zboczy bardziej stromych nieraz się
udaje, lecz zawsze grozi wypadkiem, często śmiertelnym. Nie należy składać gruntu
wydobytego z wykopu przy jego krawędzi, gdyż takie obciążenie może spowodować
zawalenie się zbocza.