ipsos_ dla_kc_aids_analiza ankiet z pkd_za _2013 to

Transkrypt

www.aids.gov.pl
Analiza ankiet z Punktów
Konsultacyjno Diagnostycznych z 2013 r.
Raport przygotowany dla:
Krajowego Centrum
ds. AIDS
sierpień, 2014
Ipsos Polska
ul. Domaniewska 34a, 02-672 Warszawa
tel. (022) 448 00 00
© 2014 Ipsos - Wszystkie prawa zastrzeżone. Niniejszy dokument zawiera Poufne i
Zastrzeżone informacje Ipsos, które nie mogą być ujawniane ani powielane bez wcześniejszej
pisemnej zgody Ipsos.
Spis treści
Metodologia badania .......................................................................................................... 3
Analiza danych z PKD za 2013 rok .................................................................................... 3
Dane omawiane w raporcie ................................................................................................ 7
Zgloszenie się do PKD ....................................................................................................... 8
Charakterystyka osób zgłaszających się do PKD ............................................................ 9
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH ..................................................... 12
PARTNERZY SEKSUALNI ...............................................................................................................16
STOSOWANIE PREZERWATYWY ...................................................................................................22
INNE CZYNIKI RYZYKA..................................................................................................................24
ZAKAŻENIA PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ I STAN ZDROWIA .........................................26
CIĄŻA ...............................................................................................................................................28
Analiza populacji MSM (mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami)........ 30
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA....................................................................................30
RYZYKOWNE ZACHOWANIA SEKSUALNE ..................................................................................32
INNE CZYNNKI RYZYKA ................................................................................................................37
Analiza populacji IDU ....................................................................................................... 41
PRZYJMOWANIE NARKOTYKÓW .................................................................................................44
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH ...................................................................47
CIĄŻA ...............................................................................................................................................54
Analiza populacji HIV+ ..................................................................................................... 55
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA KOBIET, U KTÓRYCH STWIERDZONO
OBECNOŚĆ WIRUSA HIV ..............................................................................................................58
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA MĘŻCZYZN, U KTÓRYCH STWIERDZONO
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH OSÓB, U KTÓRYCH WYKRYTO
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH WŚRÓD SEROPOZYTYWNYCH KOBIET
..........................................................................................................................................................65
CHARAKTERYSTYKA KONTAKTÓW SEKSUALNYCH WŚRÓD SEROPOZYTYWNYCH
MĘŻCZYZN ......................................................................................................................................67
AKTUALNI PARTNERZY.................................................................................................................70
INNE CZYNNIKI RYZYKA ...............................................................................................................74
STAN ZDROWIA, WSPÓŁWYSTĘPOWANIE INNYCH CHORÓB .................................................77
Podsumowanie ................................................................................................................. 81
Ipsos MarketQuest
© 2014 Ipsos - Wszystkie prawa zastrzeżone. Niniejszy dokument zawiera Poufne i Zastrzeżone informacje Ipsos, które nie mogą być ujawniane ani powielane
bez wcześniejszej pisemnej zgody Ipsos.
2
Metodologia badania
Analizie poddano dane zebrane wśród osób zgłaszających się do Punktów KonsultacyjnoDiagnostycznych (PKD) na testy na obecność wirusa HIV.
Dane zbierane były dwoma technikami. Podstawową metodą zbierania danych był wywiad
z Doradcą pracującym w PKD. Wywiad obejmował wystandaryzowana listę zagadnień, przede
wszystkim dotyczącą zachowań ryzykownych oraz dane demograficzne. Dodatkowo, osoby
zgłaszające się do punktów były proszone o wypełnienie dobrowolnej, anonimowej ankiety,
która zawierała pytania o ocenę własnej sytuacji: materialnej, społecznej i zdrowotnej. Celem
było uzyskanie możliwie szerokiego opisu nie tylko demograficznego, ale także dotyczącego
stanu psychofizycznego.
Ze względu na dużą liczbę osób, zgłaszających się co roku do PKD, analizie poddano losową
próbę ankiet (n=1023). Ankiety losowane były z uwzględnieniem miejsca przeprowadzenia
badania (PKD) oraz zróżnicowania liczby przeprowadzanych wywiadów w różnych miesiącach
roku. Dzięki temu uzyskana próba ma charakter reprezentatywny.
Celem analiz był nie tylko opis ogólnej populacji osób zgłaszających się do PKD, ale także
zbadanie szczególnych grup klientów PKD. W tym przypadku analizie poddano ankiety
od wszystkich osób spełniających dane kryteria, zarówno te znajdujące się w próbie
reprezentatywnej, jak i nadreprezentację. Analizie poddano:

Osoby, które uzyskały wynik pozytywny: n=370;

Osoby, które zadeklarowały stosowanie narkotyków drogą iniekcji: n=318;

Osoby, które zadeklarowały orientację homoseksualną, lub mężczyźni deklarujący
kontakty seksualne z mężczyznami: n=4595.
Analiza danych z PKD za 2013 rok
W 2013 roku do PKD zgłosiło się 33 271 osób (dane z PKD). Odnotowano 381 dodatnich
wyników testu, co stanowi 1,14% spośród osób zgłaszających się. Liczba testów różniła się
w poszczególnych miesiącach roku, najwięcej osób zgłaszało się na przełomie roku
(w styczniu a także w listopadzie i grudniu).
Ipsos MarketQuest
3
3418
3016
3384
2994
2833
2751
2511
2457
2307
2378
2559
2663
Wykres 1. Liczba osób testujących się w kierunku HIV w PKD w poszczególnych miesiącach.
Także PKD różnią się ze względu na liczbę osób zgłaszających się na test. Zdecydowanie
najwięcej testów wykonuje się w punktach w Warszawie. Drugi w kolejności jest Wrocław
a następnie Chorzów. Popularność poszczególnych ośrodków jest po części związana
z wielkością miast (w przypadku Chorzowa należy wziąć pod uwagę całą aglomerację
katowicką), szczególnie że w ośrodkach testują się przede wszystkim osoby mieszkające
w danym województwie: udział osób spoza województwa nie przekracza 15% dla każdego
z ośrodków. Liczba testów przeprowadza w poszczególnych PKD wynika także z liczby godzin
pracy danego ośrodka oraz liczby doradców pracujących w PKD.
Ipsos MarketQuest
4
Warszawa
Wrocław
Chorzów
Poznań
Gdańsk
Szczecin
Kraków
Słupsk
Rzeszów
Jelenia Góra
Białystok
Łódź
Olsztyn
Lublin
Opole
Gorzów Wielkopolski
Toruń
Kielce
Częstochowa
Bydgoszcz
Zielona Góra
Koszalin
Ełk
Płock
Puławy
Wałbrzych
Zgorzelec
Tarnów
10705
4025
1568
1462
1385
1325
1323
1315
1094
1031
1006
712
685
561
518
506
460
404
402
361
331
293
257
191
132
109
102
43
Wykres 2. Liczba osób zgłaszających się na test w poszczególnych miastach.
Ośrodki nie różnią się istotnie pod względem częstotliwości stwierdzania wyników dodatnich.
Odsetek wyników dodatnich w żadnym z ośrodków nie przekracza 3,7% (przy ogólnej wartości
1,18%). Najwyższy odsetek odnotowany został w PKD w Wałbrzychu (3,68%), jest to jednak
punkt, w którym wykonano relatywnie mało testów, wobec czego nieco wyższy odsetek nie
przekłada się na dużą liczbę osób zakażonych.
Ipsos MarketQuest
5
Liczba osób
odwiedzających
(w tym bez testu)
Liczba wyników
dodatnich
Odsetek wyników
dodatnich w PKD
Białystok
1006
3
0,30%
Bydgoszcz
361
1
0,28%
Chorzów
1568
50
3,19%
Częstochowa
402
8
1,99%
Ełk
257
2
0,78%
Gdańsk
1385
15
1,08%
Gorzów Wielkopolski
506
0
0,00%
Jelenia Góra
1031
1
0,10%
Kielce
404
3
0,74%
Koszalin
293
2
0,68%
Kraków
1323
11
0,83%
Lublin
561
9
1,60%
Łódź
712
0
0,00%
Olsztyn
685
2
0,29%
Opole
518
2
0,39%
Płock
191
1
0,52%
Poznań
1462
32
2,19%
Puławy
132
1
0,76%
Rzeszów
1094
4
0,37%
Słupsk
1315
3
0,23%
Szczecin
1325
15
1,13%
Tarnów
43
0
0,00%
Toruń
460
8
1,74%
Wałbrzych
109
4
3,67%
Warszawa (Chmielna)
5174
60
1,16%
Warszawa (Jagiellońska)
384
2
0,52%
Warszawa (Nowogrodzka)
4008
45
1,12%
Warszawa (Żelazna)
1139
14
1,23%
Wrocław (Podwale 7)
3209
73
2,27%
Wrocław (Podwale 74)
816
5
0,61%
Zgorzelec
102
2
1,96%
Zielona Góra
331
3
0,91%
32306
381
1,18%
PKD
RAZEM
Tabela1. Liczba wyników dodatnich w poszczególnych PKD (dane KC AIDS).
Ipsos MarketQuest
6
Dane omawiane w raporcie
Niniejszy raport zawiera analizę danych z 29 punktów konsultacyjno-diagnostycznych.
Ze względu na brak odpowiedniej dokumentacji, analizie nie zostały poddane dane z PKD
w Rzeszowie, Puławach i Zgorzelcu a także ankiety z drugiego półrocza z PKD w Słupsku
oraz ankiety z lutego z PKD Warszawa Chmielna oraz ankiety z czerwca z PKD Warszawa
Nowogrodzka. Ankiety
z pozostałych ośrodków zostały uwzględnione zarówno w analizie reprezentatywnej próby
osób zgłaszających się do PKD, jak i w nadreprezentacjach poszczególnych grup docelowych.
Ipsos MarketQuest
7
Zgloszenie się do PKD
Większość z osób (60%), które zgłosiły się do PKD w 2013 roku, wykonywała test
na obecność wirusa HIV po raz pierwszy. Osoby zgłaszające się do PKD czerpały wiedzę
o możliwości wykonania testu przede wszystkim z Internetu.
Źródło wiedzy
Odsetek
Internet
56%
Znajomi
21%
Lekarz
15%
Od osoby wykonującej test
5%
Ulotka
3%
Kampania medialna
2%
Telefon zaufania
1%
Inne
4%
Tabela 2. Źródła wiedzy o PKD.
Osoby, które zgłaszały się do PKD w celu wykonania testu jako powód zgłoszenia się
podawały przede wszystkim chęć upewnienia się (poznania swojego statusu serologicznego).
Istotnym powodem była także ciąża oraz ryzykowne kontakty seksualne.
Powód
Odsetek
Ciekawość/chcę się dowiedzieć
14%
Ciąża
12%
Rutynowe badania/profilaktyczne
11%
Seks bez prezerwatywy/ryzykowny kontakt seksualny
10%
Obawy, podejrzenia
7%
Aktywność seksualna ogólnie
6%
Ryzykowna sytuacja (niesprecyzowana)
5%
Namowa partnera
3%
Objawy osłabionej odporności/inne niepokojące objawy
3%
Zdrada/niewierność
2%
Zalecenie/skierowanie lekarza
2%
Przygodny kontakt seksualny
2%
Niepewność stanu partnera
2%
Zaczynam nowy związek i chcę sprawdzić
2%
Seks z osobą zakażoną
2%
Inne
9%
Brak odpowiedzi
Tabela 3. Powody zgłoszenia się do PKD.
16%
Ipsos MarketQuest
8
Charakterystyka osób zgłaszających się do PKD
W 2013 roku do PKD zgłosiło się 45% kobiet i 55% mężczyzn. Struktura ta odbiega
od struktury całości populacji, w której nieznaczną przewagę mają kobiety.
zgłaszający się do PKD
populacja Polaków
52%
55%
48%
45%
kobiety
mężczyźni
Wykres 3. Struktura płci osób zgłaszających się do PKD w porównaniu do populacji Polaków (dane
GUS – wszystkie dane GUS na podstawie Narodowego Spisu Powszechnego 2011).
Struktura osób zgłaszających się do PKD odbiega od struktury populacji Polaków także
pod względem wieku. Do PKD zgłaszają się przede wszystkim osoby w wieku 20-29 lat.
Stanowią oni połowę wszystkich osób zgłaszających się do PKD, jest ich także istotnie więcej
niż w populacji Polaków. Ważną grupę wiekową wśród osób zgłaszających się do PKD
stanowią także osoby w wieku 30-39 lat (31% wśród zgłaszających się do PKD w porównaniu
do 16% w populacji Polaków). Osoby powyżej 40 roku życia stanowią zaledwie 12% osób
zgłaszających się do PKD i jest ich zdecydowanie mniej niż w populacji Polaków (48%).
Niedoreprezentowana jest także grupa osób najmłodszych, do 18 roku życia.
Ipsos MarketQuest
9
populacja Polaków
50%
31%
20%
19%
16%
18-19 lat
13%
15%
8%
3%
3%
1%
mniej niż 18
lat
16%
20-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
3%
1%
50-59 lat
60 lat i więcej
Wykres 4. Struktura wieku osób zgłaszających się do PKD w porównaniu do populacji Polaków (dane
GUS).
86% osób zgłaszających się do PKD mieszka w miastach. Także ten wskaźnik odbiega
od struktury populacji Polaków, w której osoby mieszkające w miastach stanowią nieco ponad
60%. Większa przewaga osób mieszkających w miastach wśród zgłaszających się do PKD
wynika z dostępności punktów PKD wyłącznie w miastach.
8%
miasto
wieś
6%
brak odpowiedzi
86%
Wykres 5. Miejsce zamieszkania osób zgłaszających się do PKD.
Ipsos MarketQuest
10
populacja Polaków
86%
61%
39%
6%
6%
wieś
miasto
brak danych
Wykres 6. Struktura miejsca zamieszkania w porównaniu do populacji Polaków.
Połowa osób zgłaszających się do PKD posiada wyższe wykształcenie a kolejne 36%
legitymuje się wykształceniem średnim. Należy stwierdzić, że osoby zgłaszające się do PKD
są lepiej wykształcone w porównaniu z ogółem Polaków. W populacji Polaków jedynie 18%
legitymuje się wyższym wykształceniem, więcej jest natomiast osób z wykształceniem
podstawowym i zawodowym (odpowiednio 24% i 20%), które wśród osób zgłaszających się
do PKD są reprezentowane w małym stopniu. Struktura wykształcenia osób zgłaszających się
do PKD jest po części związana z wiekiem tych osób – aż połowa osób z wyższym
wykształceniem w Polsce to osoby pomiędzy 25 a 40 rokiem życia (dane GUS), a ta grupa
wiekowa przeważa wśród zgłaszających się do PKD.
populacja Polaków
51%
36%
24%
23%
18%
1%
5%
brak wykształcenia
podstawowe
8%
zawodowe
33%
średnie
wyższe
Wykres 7. Wykształcenie zgłaszających się do PKD w porównaniu do populacji Polaków (dane z
ankiety samowypełnialnej: n=782).
Połowa osób zgłaszających się do PKD jest stanu wolnego, a kolejne 20% tworzy nieformalne
związki. Obie te grupy występują istotnie częściej wśród osób zgłaszających się do PKD,
niż w populacji Polaków. Szczególni wyraźnie nadreprezentowana jest grupa osób tworzących
nieformalne związki, która w całej populacji stanowi jedynie 2%, a wśród zgłaszających się
do PKD – 20%. Jednocześnie niedoreprezentowana jest grupa osób tworzących związki
Ipsos MarketQuest
11
małżeńskie oraz wdowcy, co częściowo związane jest także z wiekiem osób zgłaszających się
do PKD.
populacja Polaków
56%
52%
28%
20%
20%
10%
6%
2%
stan wolny
związek nieformalny zamężna/zonaty
4%
rozwiedziony(a)
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 8. Stan cywilny zgłaszających się do PKD w porównaniu do populacji Polaków (dane z ankiety
samowypełnialnej: n=782).
Osoby zgłaszające się do PKD pozytywnie oceniają swoją sytuację materialną. Ponad połowa
klientów PKD ocenia swoją sytuację jako bardzo dobrą lub dobrą a kolejne 34% - jako
zadowalającą. Jedynie 6% osób twierdzi, że ich sytuacja materialna jest zła.
bardzo dobra
11%
dobra
zadowalajaca
zła
48%
bardzo zła
34%
0%
6%
Wykres 9. Ocena sytuacji materialnej osób zgłaszających się do PKD (ankieta samowypełnialna
n=782).
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH
78% osób zgłaszających się do PKD deklaruje orientację heteroseksualną. 16% identyfikuje
się jako osoby homoseksualne a 5% - jako biseksualne.
Ipsos MarketQuest
12
5% 2%
16%
heteroseksualna
homoseksualna
bisesualna
brak odpowiedzi
78%
Wykres 10. Deklarowana orientacja seksualna.
Deklarowana orientacja seksualna różni się wyraźnie wśród kobiet i mężczyzn. Zdecydowana
większość kobiet deklaruje orientację heteroseksualną (94%). Wśród mężczyzn, odsetek osób
heteroseksualnych jest znacząco niższy (65%) a istotną grupę stanowią osoby o orientacji
homoseksualnej (27%).
94%
65%
heteroseksualna
homoseksualna
bisesualna
brak odpowiedzi
27%
2%
2%
kobiety
6%
3%
2%
mężczyźni
Wykres 11. Deklarowana orientacja seksualna a płeć.
Zdecydowana większość osób deklaruje kontakty seksualne między kobietami a
mężczyznami.
Ipsos MarketQuest
13
85%
19%
mężczyzna + kobieta
mężczyzna + mężczyzna
2%
2%
kobieta + kobieta
brak odpowiedzi
Wykres 12. Deklarowane kontakty seksualne.
Deklarowane kontakty seksualne są także powiązane z płcią i orientacją seksualną osób
zgłaszających się do PKD. Osoby heteroseksualne rzadko deklarują kontakty z osobami tej
samej płci (kontakty mężczyzn z mężczyznami w tej grupie stanowią jedynie 1%). Osoby
homoseksualne deklarują przede wszystkim kontakty z osobami tej samej płci (dotyczy
to zwłaszcza mężczyzn, którzy znacznie przeważają w grupie osób homoseksualnych), ale
jednocześnie 17% osób deklaruje także kontakty z osobami przeciwnej płci. Osoby o orientacji
biseksualnej często deklarują zarówno kontakty z osobami tej samej jak i przeciwnej płci.
TOTAL
PŁEĆ
ORIENTACJA SEKSUALNA
Kobieta
Mężczyzna
Heteroseksualna
Homoseksualna
Biseksualna
M+K
85%
98%
74%
99%
17%
96%
M+M
19%
0%
34%
1%
94%
75%
K+K
2%
4%
0%
0%
2%
21%
Brak odpowiedzi
2%
1%
3%
1%
3%
0%
Tabela 4. Kontakty seksualne a płeć i orientacja seksualna.
Biorąc pod uwagę rodzaje kontaktów seksualnych, osoby zgłaszające się do PKD najczęściej
deklarują kontakty waginalne (81%), a następnie oralne pasywne i aktywne (odpowiednio 59%
i 58%). Kontakty analne deklarowane są znacznie rzadziej.
Ipsos MarketQuest
14
81%
59%
58%
27%
27%
1%
waginalne
oralne
pasywne
oralne
aktywne
analne
pasywne
analne
aktywne
inne
5%
brak
odpowiedzi
Wykres 13. Rodzaje kontaktów seksualnych.
Częstość deklarowania poszczególnych rodzajów kontaktów jest związana z orientacją
seksualną osób zgłaszających się do PKD. Zdecydowana większość osób heteroi biseksualnych deklaruje kontakty waginalne. W przypadku osób homoseksualnych, takie
kontakty są zdecydowanie rzadsze i dotyczą tylko 11% tej grupy (co jest związane ze znaczną
przewagą mężczyzn w tej grupie). Osoby homo- i biseksualne zdecydowanie częściej niż
osoby heteroseksualne deklarują kontakty oralne i analne. Kontakty oralne dotyczą 80-90%
osób homo- i biseksualnych a jednocześnie tylko połowy osób heteroseksualnych. Różnica
jest jeszcze większa w przypadku kontaktów analnych, które są deklarowane przez 13% osób
heteroseksualnych i około 80%-90% osób homo- i biseksualnych.
heteroseksualna
96%
94%
94%
85%
53%
92%
82%
88%
77%
13%
oralne
pasywne
biseksualna
88%
77%
52%
11%
waginalne
homoseksualna
oralne
aktywne
analne
pasywne
13%
analne
aktywne
1% 1% 2%
4% 4% 2%
inne
brak
odpowiedzi
Wykres 14. Rodzaje kontaktów seksualnych w podziale na deklarowaną orientację seksualną.
Można zaobserwować także zróżnicowanie deklarowanych kontaktów seksualnych w
zależności od płci osoby zgłaszającej się do PKD (co jest po części związane ze
zróżnicowaną strukturą orientacji seksualnej wśród kobiet i mężczyzn). Kobiety deklarują
zwykle kontakty waginalne, około połowa z nich deklaruje także kontakty oralne a niecałe 20%
- kontakty analne pasywne. W przypadku mężczyzn, kontakty waginalne są rzadsze, a
kontakty oralne i analne – częstsze.
Ipsos MarketQuest
15
kobiety
mężczyźni
94%
71%
68%
67%
48%
48%
44%
35%
18%
7%
waginalne
oralne
pasywne
oralne
aktywne
analne
pasywne
7% 4%
1% 0%
analne
aktywne
inne
brak
odpowiedzi
Wykres 15. Rodzaje kontaktów seksualnych w podziale na płeć.
PARTNERZY SEKSUALNI
35% osób zgłaszających się do PKD deklarowało, że ich jedynymi partnerami seksualnymi
były jedynie kobiety, dla 52% byli to wyłącznie mężczyźni. 10% deklarowało kontakty
seksualne z partnerami obu płci. Osoby deklarujące kontakty z partnerami obu płci to głównie
osoby biseksualne. Jednocześnie więcej jest osób deklarujących kontakty z partnerami obu
płci wśród osób homoseksualnych (12%), niż heteroseksualnych (5%)
52%
35%
10%
tylko kobiety
tylko mężczyźni
4%
zarówno kobiety jak i
mężczyźni
brak odpowiedzi
Wykres 16. Płeć partnerów seksualnych (ogólnie).
tylko kobiety
tylko mężczyźni
zarówno kobiety jak i mężczyźni
86%
brak odpowiedzi
88%
82%
60%
49%
43%
3%
7% 4%
24%
12%
3%
5% 3%
12%
3%
3%
4% 6%
2%
kobiety
mężczyźni
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
Wykres 17. Płeć partnerów seksualnych w zależności od płci i orientacji seksualnej respondenta.
Ipsos MarketQuest
16
58% deklaruje kontakty z partnerami heteroseksualnymi, 14% z homoseksualnymi, Uwagę
zwraca wysoki odsetek braków odpowiedzi, co może wiązać się z brakiem wiedzy na temat
orientacji seksualnej partnerów.
58%
31%
14%
6%
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
brak odpowiedzi
Wykres 18. Orientacja seksualna partnerów seksualnych.
Orientacja seksualna partnera w większości przypadków jest zbieżna z orientacją seksualną
osoby zgłaszającej się do PKD. Jedynie osoby biseksualne deklarują równie dużo kontaktów z
osobami różnych orientacji.
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
72%
68%
65%
brak odpowiedzi
68%
64%
60%
52%
33%
32%
30%
24%
2% 3%
kobiety
12%
8%
22%
14%
23%
0% 1%
mężczyźni
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
Wykres 19. Orientacja partnerów seksualnych w zależności od płci i orientacji seksualnej respondenta.
3% wśród zgłaszających się do PKD deklaruje kontakty z partnerami seropozytywnymi.
Dotyczy to przede wszystkim mężczyzn (4%) i osób o orientacji homoseksualnej (9%).
2% wśród zgłaszających się do PKD deklaruje kontakty z partnerami stosującymi narkotyki
drogą iniekcji. Nie stwierdzono tu wyraźnych różnic pomiędzy grupami.
34% deklaruje kontakty z partnerami, którzy mają wielu partnerów seksualnych. W
największym stopniu dotyczy to osób o orientacji biseksualnej.
7% spośród osób zgłaszających się do PKD deklaruje, że miało kontakty seksualne z osobami
świadczącymi usługi seksualne. Byli to przede wszystkim heteroseksualni mężczyźni. 16%
osób zgłaszających się do PKD deklaruje kontakty seksualne z obcokrajowcami. Nieco więcej
osób deklarujących kontakty seksualne z obcokrajowcami jest wśród osób o orientacji homo- i
biseksualnej. Partnerzy obcokrajowcy pochodzą głównie z Francji (12%), Niemiec (11%) i
Włoch (10%), często wskazywani są także partnerzy z Wielkiej Brytanii (9%). Niektóre osoby
zgłaszające się do PKD nie znają dokładnie narodowości swoich partnerów seksualnych (po
3% wskazań na kody ogólne: Afrykanie, Azjaci, Europejczycy). 4% nie potrafi w ogóle
wskazać narodowości partnera seksualnego.
Ipsos MarketQuest
17
9%
3%
1%
zgłaszający się
do PKD
kobiety
4%
mężczyźni
6%
2%
heteroseksualna homoseksualna
biseksualna
Wykres 20. Osoby deklarujące kontakty z partnerami HIV+.
2%
2%
2%
zgłaszający się do
PKD
kobiety
mężczyźni
2%
1%
0%
biseksualna
Wykres 21. Osoby deklarujące kontakty z partnerami używającymi narkotyków drogą iniekcji (IDU).
62%
34%
33%
34%
zgłaszający się
do PKD
kobiety
mężczyźni
33%
34%
biseksualna
Wykres 22. Osoby deklarujące kontakty z partnerami mającymi wielu partnerów seksualnych.
12%
8%
7%
zgłaszający się
do PKD
1%
kobiety
3%
mężczyźni
2%
biseksualna
Wykres 23. Osoby deklarujące kontakty z osobami świadczącymi usługi seksualne.
21%
16%
16%
15%
zgłaszający się
do PKD
kobiety
mężczyźni
23%
15%
biseksualna
Wykres 24. Osoby deklarujące kontakty seksualne z obcokrajowcami.
Ipsos MarketQuest
18
Kraj pochodzenia
Francja
Niemcy
Włochy
Wielka Brytania
Hiszpania
Brazylia
USA
Turcja
Afryka (ogólnie)
Azja (ogólnie)
Europa (ogólnie)
Czechy
Ukraina
Rosja
Holandia
Belgia
Norwegia
Izrael
Słowacja
Portugalia
Szwecja
Cypr
Australia
Arabowie
Argentyna
Grecja
Irlandia
Kanada
Kolumbia
Iran
Indonezja
Inne
Nie wiem
Brak odpowiedzi
Odsetek (wśród osób
deklarujących kontakty
z obcokrajowcami)
11,8%
10,6%
10,6%
9,3%
8,1%
5,6%
5,6%
3,7%
3,1%
3,1%
3,1%
3,1%
3,1%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
2,5%
1,9%
1,9%
1,9%
1,9%
1,9%
1,2%
1,2%
1,2%
1,2%
1,2%
1,2%
1,2%
1,2%
16,4%
3,7%
6,2%
Tabela 5. Kraj pochodzenia partnerów obcokrajowców.
Ipsos MarketQuest
19
9% osób zgłaszających się do PKD deklaruje, że miało do tej pory jednego partnera
seksualnego. 38% deklaruje, że liczba partnerów seksualnych wyniosła między 2 a 5 osób.
1
2-5
6-10
21-50
51-100
11-20
101-500
ponad 500
odmowa odpowiedzi
1%
9%
38%
19%
6% 2%
13%
12%
Wykres 25. Liczba partnerów seksualnych (ogólnie).
Mężczyźni deklarują większą liczbę partnerów seksualnych niż kobiety; 30% miało więcej niż
10 partnerów seksualnych, podczas gdy taką liczbę partnerów deklaruje 11% kobiet. Osoby
homoseksualne i biseksualne deklarują także większą liczbę partnerów, niż osoby
heteroseksualne.
1
2-5
6-10
11-20
21-50
Ponad 50
Brak
odpowiedzi
PŁEĆ
ORIENTACJA SEKSUALNA
Kobieta Mężczyzna Heteroseksualna Homoseksualna Biseksualna
13%
5%
11%
0%
2%
48%
30%
42%
23%
23%
17%
22%
20%
20%
17%
8%
17%
11%
21%
30%
2%
8%
4%
11%
9%
1%
6%
2%
9%
6%
11%
13%
10%
17%
13%
Tabela 6. Liczba partnerów seksualnych (ogólnie) w podziale na płeć i orientację seksualną.
Ipsos MarketQuest
20
70% osób zgłaszających się do PKD deklaruje, że w ciągu ostatniego roku miało kontakty z
jednym stałym partnerem seksualnym, 11% miało więcej niż jednego stałego partnera. 18%
nie miało żadnego stałego partnera seksualnego. 43% nie miało innego partnera. Jeśli osoby
zgłaszające się do PKD deklarowały posiadanie innego partnera niż stały, zwykle deklarowały
kontakty z jedną taką osobą.
70%
43%
stali
32%
inni
19%
18%
11%
0%
0
1
2-5
5%
ponad 5
brak odpowiedzi
Wykres 26. Liczba stałych i innych partnerów seksualnych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
Płeć partnerów seksualnych związana jest z płcią i orientacją seksualną osób zgłaszających
się do PKD. Kobiety w zdecydowanej większości posiadają partnerów mężczyzn (zarówno
stałych, jak i innych). Mężczyźni w prawie 70% przypadków wiążą się z kobietami (co
odpowiada udziałowi heteroseksualnych mężczyzn wśród osób zgłaszających się do PKD).
Osoby homoseksualne i biseksualne częściej mają partnerów – mężczyzn.
partner: kobieta
partner: mężczyzna
95%
94%
68%
56%
44%
35%
51%
6%
5%
kobiety
85%
mężczyźni
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
Wykres 27. Płeć stałego partnera seksualnego a płeć i orientacja seksualna respondenta (wśród tych,
którzy zadeklarowali posiadanie stałego partnera w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
partner: kobieta
partner: mężczyzna
97%
94%
65%
39%
55%
46%
7%
kobiety
87%
45%
5%
mężczyźni
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
Wykres 28. Płeć innego partnera seksualnego a płeć i orientacja seksualna respondenta (wśród tych,
którzy zadeklarowali posiadanie stałego partnera w ciągu ostatnich 12 miesięcy.
Ipsos MarketQuest
21
STOSOWANIE PREZERWATYWY
48% spośród posiadających stałego partnera nigdy nie używa prezerwatywy w kontaktach
ze stałym partnerem (niezależnie od rodzaju kontaktu). W przypadku kontaktów z innym
partnerem, 46% nigdy nie używa prezerwatywy. 2% osób posiadających stałego partnera
doświadczyło uszkodzenia prezerwatywy podczas kontaktów ze stałym partnerem.
W przypadku kontaktów z innym partnerem, uszkodzenia prezerwatywy doświadczyło 6%
osób posiadających innego partnera.
2%
46%
6%
tak
44%
nie
48%
46%
nigdy nie używam
prezerwatywy w
kontaktach z tym
partrnerem
odmowa
4%
4%
ze stałym partnerem
z innym partnerem
Wykres 29. Uszkodzenie prezerwatywy (wśród osób posiadających stałego lub innego partnera)
Używanie prezerwatywy zależne jest do pewnego stopnia od rodzaju kontaktu. Prezerwatywa
relatywnie najrzadziej używana jest podczas kontaktów oralnych. Kontakty analne są
zabezpieczane prezerwatywa relatywnie najczęściej (przez połowę osób utrzymujących tego
typu kontakty seksualne, przynajmniej od czasu do czasu).
Ipsos MarketQuest
22
12%
6%
3%
4%
12%
11%
1% 1%3%
45%
zawsze
18%
często
czasami
30%
nigdy
72%
nie dotyczy
43%
odmowa
22%
6%
4%
8%
kontakty waginalne
kontakty analne
kontakty oralne
Wykres 30. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach ze stałym partnerem (wśród osób posiadających
stałego partnera, n=835).
17%
11%
10%
6%
4%
6%
1% 1%2%
42%
zawsze
12%
często
14%
czasami
nigdy
68%
43%
35%
12%
kontakty waginalne
nie dotyczy
odmowa
6%
kontakty analne
11%
kontakty oralne
Wykres 31. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach z innym niż stały partnerem (wśród osób
posiadających innego partnera; n=582).
25% osób posiadających stałego partnera zna jego status serologiczny, to znaczy, wie, że u
partnera był wykonany test na obecność wirusa HIV. W przypadku osób posiadających innego
partnera, tylko 3% zna status serologiczny takiego partnera. W przypadku innych partnerów,
osoby zgłaszające się do PKD zwykle nie wiedzą, czy partner testował się w kierunku HIV. W
przypadku stałych partnerów, prawie połowa osób wie, że taki test się nie odbył. Zalecenie
wykonania testu dotyczy partnerów 35% osób, a w przypadku innych partnerów – 11%.
Ipsos MarketQuest
23
49%
45%
31%
21%
stały partner
25%
13%
inny partner
13%
3%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
Wykres 32. Wykonanie testu HIV u partnera stałego lub innego (n=835/582).
nie
tak
65%
35%
Wykres 33. Zalecenie wykonania testu u stałego partnera.
nie
tak
89%
11%
Wykres 34. Zalecenie wykonania testu u innego partnera.
INNE CZYNIKI RYZYKA
2% osób zgłaszających się do PKD deklaruje przyjmowanie narkotyków w iniekcji, 19%
stosowało narkotyki w inny sposób. Do stosowania wspólnych strzykawek/igieł przyznało się
0,5% zgłaszających się do PKD (dotyczy to nie tylko przyjmowania narkotyków).
Wśród osób stosujących inne narkotyki, wspólny sprzęt stosowało 9%.
Ipsos MarketQuest
24
94%
75%
w iniekcji
inne
19%
nie
6%
5%
2%
tak
brak odpowiedzi
Wykres 35. Deklarowanie przyjmowania narkotyków.
23% osób zgłaszających się do PKD miało kontakty seksualne pod wpływem alkoholu a 5% pod wpływem narkotyków. Do kontaktów pod wpływem substancji psychoaktywnych częściej
przyznawali się mężczyźni, niż kobiety. Częściej dotyczy to także osób młodszych.
23%
5%
alkohol
narkotyki
Wykres 36. Seks pod wpływem substancji psychoaktywnych.
kobiety
mężczyźni
30%
14%
7%
4%
alkohol
narkotyki
Wykres 37. Seks pod wpływem substancji psychoaktywnych w podziale na płeć.
Ipsos MarketQuest
25
narkotyki
32%
23%
23%
alkohol
25%
18%
14%
0%
mniej niż 18
18-19
14%
5%
6%
20-29
30-39
7%
3%
4%
40-49
50-59
0%
60 i więcej
Wykres 38. Seks pod wpływem substancji psychoaktywnych ze względu na wiek.
16% osób zgłaszających się do PKD ma zrobiony tatuaż a 15% - piercing. Zarówno do
tatuażu jak i do piercingu częściej przyznają się kobiety.
16%
15%
tatuaż
piercing
Wykres 39. Tatuaż i piercing.
kobiety
mężczyźni
24%
20%
12%
8%
tatuaż
piercing
Wykres 40. Tatuaż i piercing w podziale na płeć.
ZAKAŻENIA PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ I STAN ZDROWIA
5% osób zgłaszających się do PKD przyznało się do zakażenia przenoszonego drogą płciową.
Zakażenie częściej deklarowane było prze mężczyzn, niż przez kobiety (występowanie ZPDP
zadeklarowało 7% mężczyzn i 4% kobiet). Najczęściej wymienianymi zakażeniami były HVP
i kiła. Kiła częściej dotyczyła mężczyzn, zaś do przechodzenia HVP częściej przyznawały się
kobiety.
Ipsos MarketQuest
26
5%
1%
7%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
86%
Wykres 41. Zakażenia przenoszone drogą płciową.
Zakażenie
Odsetek (wśród osób,
które miały ZPDP)
Kobiety, które miały
ZPDP (n=18*)
50%
Mężczyźni, którzy
mieli ZPDP (n=37)
14%
HPV
Kiła
Grzybica
26%
16%
9%
0%
17%
24%
5%
Chlamydia
7%
11%
5%
Opryszczka
6%
0%
8%
Rzeżączka
4%
0%
5%
Kłykciny kończyste
4%
6%
3%
Zapalenie cewki moczowej
2%
0%
3%
Drożdżyca
2%
0%
3%
Inne
7%
0%
11%
Nie wiem
15%
0%
22%
Brak odpowiedzi
6%
17%
0%
Tabela 7. Zakażenia przenoszone drogą płciową (wśród osób, które deklarowały zakażenie).
* UWAGA: niska podstawa procentowania
Po 2% osób zgłaszających się do PKD było lub jest zakażonych wirusowym zapaleniem
wątroby typu B lub C. 27% jest zaszczepionych na WZW typu B. Jakiekolwiek szczepienie w
ciągu ostatniego miesiąca przeszło 2% osób zgłaszających się do PKD.
45%
44%
36%
28%
27%
WZW B
WZW C
8% 10%
2% 2%
nie
tak
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Ipsos MarketQuest
27
Wykres 42. Zachorowanie na WZW typu B i C.
11% osób zgłaszających się do PKD oddało kiedyś krew w stacji krwiodawstwa, ponad
połowa w ciągu ostatnich 4 lat.
11%
tak
nie
89%
Wykres 43. Krwiodawstwo.
Osoby zgłaszające się do PKD pozytywnie oceniają swój stan zdrowia. 38% twierdzi, że ich
sytuacja zdrowotna jest bardzo dobra a jedynie 1% ocenia ją jako złą.
bardzo dobry
38%
dobry
średni
49%
zły
11%
1%
Wykres 44. Ocena stanu zdrowia osób zgłaszających się do PKD (ankieta samowypełnialna n=782).
CIĄŻA
Wśród kobiet, które zgłosiły się do PKD, 23% było w ciąży. 31% wśród kobiet w ciąży, było w
jej pierwszym trymestrze, 40% - w drugim a 29% - w trzecim.
Ipsos MarketQuest
28
7%
23%
nie
tak
nie wiem
70%
Wykres 45. Kobiety w ciąży.
1 trymestr
31%
40%
29%
2 trymestr
3 trymestr
Wykres 46. Kobiety w ciąży: zaawansowanie.
Ipsos MarketQuest
29
Analiza populacji MSM (mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami)
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA
Mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami to grupa nieco młodsza niż ogół osób
zgłaszających się do PKD. 58% z nich to osoby w wieku 20-29 lat.
MSM
58%
50%
26%
0% 1%
4% 3%
mniej niż 18 lat
18-19 lat
31%
6% 8%
20-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
2% 3%
1% 1%
50-59 lat
60 lat i więcej
Wykres 47. Struktura wieku osób MSM w porównaniu do zgłaszających się do PKD.
Mężczyźni z populacji MSM, tak jak ogół osób zgłaszających się do PKD, mieszkają przede
wszystkim w miastach.
84%
86%
MSM
12%
6%
4%
wieś
miasto
6%
brak odpowiedzi
Wykres 48. Struktura miejsca zamieszkania osób MSM w porównaniu do osób zgłaszających się do
PKD.
W porównaniu z ogółem osób zgłaszających się do PKD są to natomiast osoby nieco lepiej
wykształcone. 54% posiada wykształcenie wyższe, a 38% legitymuje się wykształceniem
średnim.
Ipsos MarketQuest
30
MSM
38%
5%
3%
4%
podstawowe
54% 51%
36%
8%
zawodowe
średnie
wyższe
Wykres 49. Wykształcenie osób MSM w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
Sytuacja zawodowa osób MSM jest podobna do sytuacji ogółu osób zgłaszających się do
PKD. Nieco bardziej liczną grupę stanowią jedynie studenci (20%).
64% 64%
MSM
20%
7%
zatrudniony
12%
15%
4% 4%
bezrobotny
uczeń szkoły
średniej
student
1% 2%
3% 3%
rencista/emeryt
inne
Wykres 50. Stan zatrudnienia osób MSM.
Osoby z populacji MSM nieco lepiej oceniają swoją sytuację materialną, niż ogół osób
zgłaszających się do PKD.
bardzo dobra
MSM
14%
11%
dobra
zadowalajaca
50%
48%
zła
bardzo zła
31%
34%
1%
4%
0%
6%
Wykres 51. Ocena sytuacji materialnej osób MSM w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
Tym co wyraźnie odróżnia osoby z populacji MSM od ogółu osób zgłaszających się do PKD
jest stan cywilny. Wśród populacji MSM dominują osoby stanu wolnego (75%). Istotną grupą
są także osoby tworzące związki nieformalne (21%, co stanowi podobny udział, co wśród
ogółu osób zgłaszających się do PKD). Osoby z populacji MSM niezwykle rzadko pozostają
w związku małżeńskim (2%), równie rzadko są rozwiedzeni.
Ipsos MarketQuest
31
MSM
75%
52%
21% 20%
20%
2%
stan wolny
związek
nieformalny
zamężna/zonaty
1%
6%
rozwiedziony(a)
0%
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 52. Stan cywilny osób MSM w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
RYZYKOWNE ZACHOWANIA SEKSUALNE
80% mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami deklaruje orientację
homoseksualną, kolejne 19% to osoby o orientacji biseksualnej. Tylko 1% to mężczyźni
heteroseksualni. Wszyscy w tej populacji deklarują kontakty z mężczyznami, ponadto kontakty
z kobietami deklaruje 23% grupy MSM.
80%
19%
1%
homoseksualna
biseksualna
heteroseksualna
Wykres 53. Orientacja seksualna MSM.
Mężczyźni z grupy MSM mają przede wszystkim kontakty seksualne analne, zarówno aktywne
jak i pasywne (odpowiednio 89% i 88%) oraz kontakty oralne. 22% deklaruje również kontakty
waginalne.
Ipsos MarketQuest
32
89%
88%
88%
88%
22%
analne
aktywne
analne
pasywne
oralne
aktywne
oralne
pasywne
waginalne
1%
4%
inne
brak
odpowiedzi
Wykres 54. Kontakty seksualne osób MSM.
Partnerzy seksualni osób z grupy MSM to przede wszystkim osoby o orientacji
homoseksualnej, oraz w mniejszym stopniu biseksualnej. 20% osób z grupy MSM nie podało
odpowiedzi, co może się wiązać z brakiem wiedzy o orientacji seksualnej partnerów.
76%
homoseksualna
20%
17%
20%
biseksualna
heteroseksualna
brak odpowiedzi
Wykres 55. Orientacja seksualna partnerów osób MSM.
Partnerzy osób z grupy MSM to w 1/3 osoby mające wielu partnerów seksualnych. 10% osób
z grupy MSM miało kontakty z partnerami seropozytywnymi. Mężczyźni z grupy MSM mający
kontakt z partnerami seropozytywnymi są nieco starsi w porównaniu z osobami z populacji
MSM, które nie miały kontaktów z partnerami HIV+. W konsekwencji są też częściej
zatrudnieni (a rzadziej są studentami). Obie grupy bardzo podobnie oceniają swoją sytuację
materialną i zdrowotną.
Ipsos MarketQuest
33
35%
18%
wielu partnerów
10%
obcokrajowcy
HIV+
1%
2%
IDU
osoby świadczące
usługi seksualne
Wykres 56. Partnerzy osób MSM.
3% mężczyzn z grupy MSM miało do tej pory jednego partnera, 24% - od 2-5 partnerów.
Jednocześnie 40% deklaruje, że miało do tej pory ponad 10 partnerów seksualnych. Osoby
z grupy MSM miały ogólnie więcej partnerów, niż ogół osób zgłaszających się do PKD.
1
2-5
MSM
6-10
3%
ponad 10
24%
9%
odmowa odpowiedzi
21%
38%
40%
19%
13%
22%
12%
Wykres 57. Liczba partnerów osób MSM.
63% osób z grupy MSM deklaruje posiadanie jednego stałego partnera a 15% - więcej niż
jednego stałego. Osoby z grupy MSM częściej deklarują natomiast posiadanie innego
partnera (miało go 71% grupy). Zwykle też osoby te deklarują kontakty seksualne z więcej niż
jedną osobą, inną niż stały partner. 17% osób z grupy MSM miało kontakt z ponad 5
partnerami, których nie klasyfikują jako stałych.
Ipsos MarketQuest
34
63%
34%
29%
22%
stali
21%
17%
14%
inni
1%
0
1
2-5
ponad 5
Wykres 58. Liczba partnerów stałych i innych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
Wśród osób z grupy MSM posiadających stałego partnera, 9% deklaruje, że stałym
partnerem jest kobieta, dla 95% stałym partnerem jest mężczyzna.
98%
95%
kobieta
mężczyzna
9%
płeć partnerów stałych
12%
płeć partnerów innych
Wykres 59. Płeć partnerów osób MSM (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
41% mężczyzn z grupy MSM posiadających stałego partnera nie używa prezerwatywy z tym
partnerem. 2% doświadczyło uszkodzenia prezerwatywy podczas kontaktów ze stałym
partnerem. W przypadku kontaktów seksualnych z innym partnerem, więcej osób z grupy
MSM decyduje się na zabezpieczenie kontaktów seksualnych prezerwatywą, przynajmniej
od czasu do czasu. 6% doświadczyło uszkodzenia prezerwatywy podczas kontaktu z innym
partnerem.
Ipsos MarketQuest
35
2%
6%
tak
53%
nie
63%
nigdy nie używam
prezerwatywy z tego typu
partnerem
41%
29%
3%
odmowa
3%
z innym partnerem
Wykres 60. Uszkodzenie prezerwatywy.
Skłonność do stosowana prezerwatywy związana jest nie tylko z partnerem seksualnym (tym
czy jest to partner stały, czy inny), ale także z typem kontaktów. Prezerwatywa jest częściej
używana podczas kontaktów analnych, niż kontaktów oralnych (kontakty waginalne dotyczą
tej grupy w niewielkim stopniu).
1%
3%
4%
2%
25%
2%2%5%
zawsze
10%
19%
63%
czasami
87%
nigdy
20%
3%
kontakty waginalne
często
14%
14%
12%
14%
kontakty analne
kontakty oralne
nie dotyczy
odmowa
Wykres 61. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach ze stałym partnerem.
2%
6%
2%3%
1% 2%4%
14%
84%
3%
kontakty waginalne
zawsze
38%
68%
15%
7%
14%
13%
12%
12%
kontakty analne
kontakty oralne
często
czasami
nigdy
nie dotyczy
odmowa
Wykres 62. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach z innym niż stały partnerem.
Ipsos MarketQuest
36
W przypadku stałych partnerów, osoby z grupy MSM relatywnie często znają status
serologiczny swojego partnera. W przypadku innych partnerów, ponad połowa osób, która
miała kontakty w innymi partnerami, nie wiedziała, czy partner testował się w kierunku HIV.
Zalecenie testu HIV dotyczy stałych partnerów 23% osób z grupy MSM i innych partnerów
12% osób z tej grupy.
stały partner
53%
inny partner
44%
24%
20%
14%
23%
13%
10%
nie
tak
Wykres 63. Test na HIV u partnera.
nie wiem
nie
brak odpowiedzi
tak
77%
23%
nie
tak
88%
12%
INNE CZYNNKI RYZYKA
Do stosowania narkotyków drogą iniekcji przyznało się 0,5% osób z populacji MSM. Innego
rodzaju narkotyki stosowało 14%, z czego 6% stosowało wspólny sprzęt. 0,4% populacji MSM
stosowało wspólne strzykawki lub igły (nie tylko do przyjmowania narkotyków).
4% mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami miało kontakty seksualne pod
wpływem narkotyków a 24% - pod wpływem alkoholu.
Ipsos MarketQuest
37
24%
4%
alkohol
narkotyki
11% mężczyzn z grupy MSM ma tatuaż. Także 11% miało wykonany piercing.
11%
11%
tatuaż
piercing
12% osób z grupy MSM miało lub ma zakażenie przenoszone drogą płciową (to więcej, niż
wśród ogółu osób zgłaszających się do PKD). Najczęstszymi zakażeniami są kiła i rzeżączka.
1% 5%
12%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
82%
Ipsos MarketQuest
38
Odsetek (wśród osób
deklarujących ZPDD)
30%
26%
12%
9%
5%
3%
3%
2%
2%
Zakażenie
Kiła
Rzeżączka
HPV
Chlamydia
Wszawica
Opryszczka
Świerzb
Grzybica
Zapalenie cewki
moczowej
Brodawczak
Stan zapalny/infekcja
Mięczak
Inne
Nie wiem
Brak odpowiedzi
2%
1%
1%
1%
2%
5%
2%
Tabela 8. Rodzaj zakażenia przenoszonego drogą płciową wśród osób deklarujących zakażenie.
3% wśród populacji MSM zadeklarowało przejście wirusowego zapalenia wątroby typu B,
a 1% jest zakażonych WZW typu C. 34% mężczyzn z tej grupy jest zaszczepionych przeciwko
WZW typu B. W ciągu ostatniego miesiąca, niecałe 2% poddało się jakiemukolwiek
szczepieniu.
48%
43%
34%
29%
28%
WZW B
WZW C
7% 8%
3% 1%
nie
tak
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Mimo częstszego występowania zakażeń przenoszonych drogą płciową, osoby z populacji
MSM nieznacznie lepiej oceniają swoją sytuację zdrowotną.
Ipsos MarketQuest
39
bardzo dobry
dobry
średni
zły
MSM
37%
53%
1%
9%
38%
49%
11%1%
Wykres 70. Ocena stanu zdrowia osób MSM w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
8% populacji MSM oddało kiedykolwiek krew.
8%
tak
nie
92%
W grupie MSM częściej, niż wśród ogółu osób zgłaszających się do PKD, stwierdzano
pozytywny wynik testu (5,5%). Osoby z wynikiem pozytywnym wśród populacji MSM
wyróżniają się na tle osób z grupy MSM z wynikiem negatywnym na tle:
 Wieku: częściej są to osoby w wieku 30-39 lat
 Typu i liczby partnerów:
o Są to osoby, które częściej miały kontakt seksualny z partnerami HIV+ (20%
wszystkich wyników pozytywnych)
o Są to osoby, które częściej miały kontakt seksualny z obcokrajowcami oraz
z partnerami mającymi wielu partnerów
o Mieli więcej partnerów seksualnych (17% osób z wynikiem pozytywnym miało
więcej niż 5 partnerów)
 Kontaktów seksualnych pod wpływem substancji psychostymulujących (osoby z
wynikiem pozytywnym, częściej miały kontakty seksualne pod wpływem alkoholu lub
narkotyków).
Ponadto osoby te częściej deklarują zakażenie się chorobą przenoszoną drogą płciową
a także nieco gorzej oceniają swój stan zdrowia.
Ipsos MarketQuest
40
Analiza populacji IDU
Tak jak w przypadku ogółu zgłaszających się do PKD, wśród osób deklarujących
przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji więcej jest mężczyzn niż kobiet. W grupie IDU,
przewaga mężczyzn jest jeszcze bardziej wyraźna, niż wśród ogółu klientów PKD.
67%
IDU
55%
45%
zgłaszający
się do PKD
33%
kobiety
mężczyźni
Wykres 72. Płeć osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji w porównaniu z ogółem
osób zgłaszających się do PKD.
Struktura wieku grupy IDU wyraźnie odbiega od ogółu osób zgłaszających się do PKD. Osoby
deklarujące przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji to przede wszystkim osoby młode: więcej
jest osób do 18 roku życia oraz 18-19 latków. Do stosowania narkotyków drogą iniekcji dużo
rzadziej przyznają się osoby po 30 roku życia.
IDU
50%
41%
38%
zgłaszający
się do PKD
31%
5%
11%
1%
3%
2%
8%
1% 3%
1% 1%
mniej niż 18 lat 18-19 lat
20-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
50-59 lat 60 lat i więcej
Wykres 73. Struktura wieku osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji w porównaniu
do osób zgłaszających się do PKD.
Tak jak wśród ogółu zgłaszających się do PKD, tak i wśród osób przyjmujących dożylnie
narkotyki przeważają osoby mieszkające w miastach.
Ipsos MarketQuest
41
87%
IDU
86%
zgłaszający
się do PKD
8%
6%
4%
wieś
miasto
6%
brak odpowiedzi
Wykres 74. Struktura miejsca zamieszkania w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
Odmienna jest także struktura wykształcenia wśród grupy IDU. Jest to grupa słabiej
wykształcona, gdzie jedynie 12% legitymuje się wyższym wykształceniem. W grupie osób
przyjmujących narkotyki dominują osoby w wykształceniem średnim, jest także więcej osób
z wykształceniem podstawowym (w obu tych grupach mogą znajdować się osoby
kontynuujące naukę w szkołach średnich lub studenci, co byłoby związane z niższym
wiekiem). Jednocześnie wśród osób z grupy IDU, więcej jest także osób z wykształceniem
zawodowym.
IDU
51%
42%
36%
29%
17%
5%
podstawowe
12%
8%
zawodowe
średnie
wyższe
Wykres 75. Wykształcenie osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji w porównaniu
Dane dotyczące statusu zawodowego osób z grupy IDU pokazują jednak, że inna struktura
wykształcenia nie jest wyłącznie efektem niższego wieku. Wśród osób przyjmujących
narkotyki drogą iniekcji mniej jest studentów, niż wśród ogółu zgłaszających się do PKD.
Dominują natomiast osoby bezrobotne, a więc osoby, które ani nie pracują, ani nie kontynuują
nauki.
Ipsos MarketQuest
42
64%
IDU
49%
31%
15%
12%
4%
zatrudniony
bezrobotny
7%
4%
uczeń szkoły
średniej
4%
student
4%
2%
rencista/emeryt
3%
inne
Wykres 76. Stan zatrudnienia osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji.
Pewne różnice można zaobserwować także w stanie cywilnym osób przyjmujących narkotyki
dożylnie. Nieco więcej jest osób stanu wolnego i tworzących związki nieformalne, mniej
natomiast osób pozostających w małżeństwie.
56%
IDU
52%
24%
20%
20%
12%
stan wolny
8%
6%
1%
rozwiedziony(a)
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 77. Stan cywilny osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji w porównaniu
Konsekwencją gorszej sytuacji zawodowej jest także niższa ocena swojej sytuacji materialnej.
Jedynie 30% osób z grupy IDU ocenia ją jako dobrą lub bardzo dobrą, w porównaniu do 59%
wśród ogółu zgłaszających się do PKD.
bardzo dobra
IDU 3%
11%
dobra
zadowalajaca
27%
34%
48%
zła
bardzo zła
26%
34%
8%
0%
6%
Wykres 78. Ocena sytuacji materialnej osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji
w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
Ipsos MarketQuest
43
PRZYJMOWANIE NARKOTYKÓW
Wszyscy przyznali się do stosowania narkotyków drogą iniekcji. 8% podało, że używa
narkotyków regularnie, kolejne 32% podało datę w 2013 roku, co także może oznaczać
stosunkowo regularne przyjmowanie narkotyków (a określany jest czas ostatniej iniekcji).
Prawie połowa podaje jednak datę sprzed 2013 roku, można więc przypuszczać, że są to
osoby stosujące narkotyki rzadziej.
46%
32%
14%
8%
aktualnie (regularnie)
w 2013 roku
dawniej niż w 2013 roku
brak danych
Wykres 79. Czas iniekcji.
Prawie 60% wśród osób przyjmujących narkotyki drogą iniekcji używało wspólnych
strzykawek lub igieł. Deklaracja dotycząca stosowania wspólnych igieł nie musiała dotyczyć
wyłącznie przyjmowania narkotyków. Porównując jednak ten wynik z danymi osób
nieprzyjmującymi narkotyków drogą iniekcji (gdzie stosowanie wspólnych igieł jest zjawiskiem
marginalnym), można przyjąć hipotezę, że dzielenie strzykawek lub igieł jest związane przede
wszystkim z iniekcją narkotyków.
1%
tak
41%
nie
58%
brak odpowiedzi
Wykres 80. Wspólne strzykawki (nie tylko IDU).
Osoby stosujące narkotyki drogą iniekcji częściej przyjmują też inne narkotyki. Innego rodzaju
narkotyki są przyjmowane przede wszystkim wziewnie (paląc lub wciągając narkotyk).
Najczęściej stosowanym narkotykiem są amfetamina oraz marihuana/THC.
Ipsos MarketQuest
44
7%
25%
tak
nie
brak odpowiedzi
68%
Wykres 81. Przyjmowanie innych narkotyków.
Amfetamina
Odsetek (wśród przyjmujących
narkotyki, inaczej niż drogą iniekcji)
50%
Marihuana/THC
43%
Heroina
13%
Kokaina
7%
Dopalacze
7%
LSD
6%
Mefedron
5%
Ekstasy
3%
Crack
2%
Leki
2%
Haszysz
2%
Grzybki
2%
Metadon
1%
Kompot
1%
Tabletki
1%
Sterydy
1%
Klej
1%
Metaamfetamina
1%
GBL
1%
Różne
2%
Inne
1%
Nie wiem
3%
Brak odpowiedzi
8%
Narkotyk
Tabela 9. Rodzaje przyjmowanych narkotyków.
Ipsos MarketQuest
45
54%
42%
wziewnie (palenie,
wciąganie)
9%
7%
doustnie
inaczej
brak odpowiedzi
Wykres 82. Sposób przyjmowania innych narkotyków.
W przypadku stosowania innych narkotyków, wspólny sprzęt jest stosowany przez 75% osób.
2%
23%
tak
nie
brak odpowiedzi
75%
Wykres 83. Wspólny sprzęt podczas przyjmowania innych narkotyków.
Osoby stosujące narkotyki drogą iniekcji częściej mają kontakty seksualne pod wpływem nie
tylko narkotyków, ale także alkoholu. W sumie 60% przyznało się do sytuacji kontaktu
seksualnego pod wpływem środka stymulującego (w tym 49% w przypadku alkoholu i 49%
w przypadku – narkotyków, jako że znaczna część zadeklarowała kontakty seksualne pod
wpływem obu środków).
49%
49%
alkohol
narkotyki
Ipsos MarketQuest
46
Prawie połowa osób z grupy IDU ma wykonany tatuaż, a prawie 30% - piercing. W obu
przypadkach, są to odsetki wyższe, niż w ogólnej grupie osób zgłaszających się do PKD.
47%
27%
tatuaż
piercing
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH
Kobiety i mężczyźni w grupie IDU mają odmienną charakterystykę zachowań seksualnych.
Podczas gdy, wśród mężczyzn stosujących narkotyki więcej jest osób heteroselsualnych, niż
wśród ogółu mężczyzn, o tyle kobiety stosujące narkotyki stosunkowo częściej nie są
heteroseksualne. Z tego powodu dane dotyczące ryzykownych zachować seksualnych wśród
grupy IDU będą analizowane osobno dla kobiet i mężczyzn.
88%
kobiety
77%
16%
5%
6%
5%
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
Wykres 86. Orientacja seksualna populacji IDU w podziale na płeć.
2%
1%
brak odpowiedzi
Zdecydowana większość osób z grupy IDU deklaruje kontakty z osobami przeciwnej płci.
Kobiety częściej deklarują kontakty z osobami tej samej płci, niż mężczyźni w tej grupie.
Ipsos MarketQuest
47
95% 93%
kobiety
mężczyźni
19%
11%
0%
K+M
0%
M+M
0%
K+K
1%
brak
2%
1%
brak odpowiedzi
Wykres 87. Kontakty seksualne populacji IDU w podziale na płeć.
W konsekwencji, kobiety częściej deklarują kontakty seksualne z kobietami, niż mężczyźni
z mężczyznami, kobiety częściej też deklarują kontakty z partnerami seksualnymi obu płci.
79%
kobiety
65%
mężczyźni
24%
6%
11%
6%
tylko kobiety
tylko mężczyźni
mężczyźni
5%
3%
brak odpowiedzi
Wykres 88. Partnerzy seksualni: płeć.
Osoby z grupy IDU zwykle deklarują kontakty z osobami heteroseksualnymi. Warto jednak
zwrócić uwagę na relatywnie wysoki odsetek braków odpowiedzi, co może się wiązać
z niewiedzą na temat orientacji partnerów.
69%
64%
kobiety
mężczyźni
26%
13%
8%
heteroseksualna
homoseksualna
Wykres 89: partnerzy seksualni: orientacja
15%
32%
9%
biseksualna
brak odpowiedzi
Dostrzec można zdecydowane różnice w charakterystyce kontaktów seksualnych wśród osób
różnych płci przyjmujących narkotyki drogą iniekcji. Kobiety z tej grupy dużo częściej mają
kontakty seksualne z osobami IDU oraz seropozytywnymi, mężczyźni częściej deklarują
kontakty z osobami świadczącymi usługi seksualne oraz mającymi wielu partnerów.
Ipsos MarketQuest
48
50%
kobiety
41%
31%
23%
mężczyźni
22%
18%
9%
13% 16%
3%
HIV+
IDU
mający wielu
partnerów
osoby świadczące
usługi seksualne
obcokrajowcy
Wykres 90. Partnerzy seksualni (inne charakterystyki).
Deklarowane rodzaje kontaktów są podobne wśród kobiet i mężczyzn z grupy IDU,
z wyjątkiem kontaktów analnych aktywnych, które są częściej deklarowane przez mężczyzn.
92%
88%
kobiety
mężczyźni
59%
54%
58%
54%
31%
19%17%
10%
1% 1%
waginalne
oralne
pasywne
oralne
aktywne
analne
pasywne
analne
aktywne
inne
6% 7%
brak
odpowiedzi
Wykres 91. Typy kontaktów seksualnych (ogólnie).
Mężczyźni z grupy IDU mieli do tej pory więcej partnerów seksualnych, niż kobiety z tej grupy.
Jednak zarówno kobiety i mężczyźni przyjmujący narkotyki dożylnie mieli do tej pory większą
liczbę partnerów seksualnych, w porównaniu do ogółu osób zgłaszających się do PKD.
Ipsos MarketQuest
49
2%
8%
brak odpowiedzi
23%
28%
ponad 500
101-500
23%
51-100
24%
21-50
17%
12%
11-20
14%
10%
6-10
5%
2%
3%
5%
2-5
15%
12%
1
kobiety
mężczyźni
Wykres 92. Liczba partnerów seksualnych (ogólnie).
76% tej grupy miało stałego partnera w ciągu ostatnich 12 miesięcy, zdecydowana większość
z nich jednego. Połowa osób z grupy IDU deklarowała kontakty z partnerami których nie
kwalifikowano jako stałych. Jeżeli osoba z grupy IDU deklarowała kontakty z przypadkowymi
partnerami, to często były to kontakty z więcej niż jedną osobą.
stali partnerzy
68%
inni partnerzy
50%
26%
24%
17%
8%
0%
0
1
2-5
7%
ponad 5
Wykres 93. Liczba stałych partnerów seksualnych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
Partnerami, zarówno stałymi, jak i innymi częściej były kobiety (co jest związane z relatywnie
wysokim odsetkiem heteroseksualnych mężczyzn i biseksualnych kobiet).
Ipsos MarketQuest
50
72%
65%
37%
34%
kobieta
mężczyzna
płeć partnerów stałych
płeć partnerów innych
Wykres 94. Płeć partnerów w ciągu ostatnich 12 miesięcy (wśród tych, którzy zadeklarowali posiadanie
partnera – stałego lub innego w tym okresie).
Ponad połowa osób mających partnera (stałego lub innego) nigdy nie stosuje prezerwatywy
w kontaktach seksualnych z tym partnerem. 4% osób posiadających partnera doświadczyło
uszkodzenia prezerwatywy podczas kontaktu ze stałym partnerem. W przypadku kontaktów
z innymi partnerami, 5% osób doświadczyło uszkodzenia prezerwatywy.
4%
5%
35%
37%
tak
nie
57%
54%
4%
4%
z innym partnerem
nigdy nie używam
prezerwatywy w
kontaktach z tym
partnerem
odmowa
Rodzaj kontaktu także warunkuje decyzje o stosowaniu prezerwatyw. Relatywnie najrzadziej
zabezpieczane są kontakty oralne. Kontakty analne dotyczą tej grupy w niewielkim stopniu,
ale też nie są regularnie zabezpieczane.
Ipsos MarketQuest
51
10%
3%
2%
10%
10%
5%
1%3%1%
48%
18%
zawsze
często
czasami
37%
75%
nigdy
nie dotyczy
42%
odmowa
17%
7%
5%
5%
kontakty waginalne
kontakty analne
kontakty oralne
14%
9%
4%
6%
3%
7%
1%1%2%
36%
zawsze
16%
często
14%
czasami
73%
nigdy
48%
29%
nie dotyczy
odmowa
18%
6%
kontakty waginalne
kontakty analne
12%
kontakty oralne
Wykres 97. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach z innym, niż stały, partnerem.
Wśród osób posiadających stałego partnera 31% zna jego status serologiczny (wie, że test był
wykonany) a 43% wie, że partner się nie testował. W przypadku innych partnerów, osoby
z grupy IDU często nie wiedzą, czy partner testował się w kierunku obecności wirusa HIV.
Zalecenie wykonania testu na obecność HIV dotyczy stałych partnerów 36% osób z grupy IDU
i 13% innych partnerów osób z tej grupy.
Ipsos MarketQuest
52
stały partner
48%
inny partner
43%
33%
31%
13%
11%
15%
5%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
nie
tak
64%
36%
nie
tak
87%
13%
Zakażenie przenoszone drogą płciową dotyczy 5% osób przyjmujących narkotyki drogą
iniekcji. Aż 22% osób z tej grupy jest zakażona wirusowym zapaleniem wątroby typu C.
Zachorowanie na WZW typu B jest dużo rzadsze. Jednocześnie, w tej grupie osoby są
rzadziej zaszczepione na tę chorobę, niż ogół osób zgłaszających się do PKD. Szczepienie
w ciągu ostatniego miesiąca zadeklarowało 0,3% wśród populacji IDU. Krew w stacji
krwiodawstwa oddawało 6% osób z tej grupy.
Ipsos MarketQuest
53
5%
1%
7%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
88%
43%
39%
33%
35%
22%
WZW B
16%
WZW C
5% 5%
4%
nie
tak
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Częstsze zachorowanie na wirusowe zapalenie wątroby, mogą wyjaśniać słabsza ocenę stanu
zdrowia wśród osób z IDU.
bardzo dobry
IDU
10%
dobry
średni
zły
46%
38%
35%
49%
8%
11%1%
Wykres 103. Ocena stanu zdrowia osób deklarujących przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji w
porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
CIĄŻA
W ciąży jest 6% kobiet z grupy przyjmujących narkotyki drogą iniekcji. Ponad 80% z nich jest
w drugim lub 3 trymestrze ciąży.
Ipsos MarketQuest
54
6%
6%
tak
nie
nie wiem
89%
Wykres 104. Kobiety w ciąży.
Ogólnie, w grupie osób przyjmujących narkotyki drogą iniekcji, aż 11% uzyskało pozytywny
wynik testu w kierunku obecności wirusa HIV, co jest wartością kilkukrotnie większą niż wśród
ogółu osób zgłaszających się do PKD. Osoby z grupy IDU, u których stwierdzona została
obecność wirusa HIV, częściej, niż ci, którzy otrzymali wynik negatywny:
 Miały partnera seksualnego – mężczyznę;
 Miały kontakty seksualne z partnerem seropoztywnym;
 Nie stosowały prezerwatywy w kontaktach waginalnych;
 Stosowały wspólne strzykawki lub igły;
 Mają tatuaż.
Aż 60% spośród zakażonych w grupie przyjmujących dożylnie narkotyki, stosowało wspólne
strzykawki lub igły, co wskazuje na prawdopodobną drogę zakażenia w tej grupie. Także
ryzykowne kontakty seksualne są prawdopodobną przyczyną zakażenia; szczególnie istotny
wydaje się wysoki odsetek kobiet mających kontakty z partnerem HIV+.
Analiza populacji HIV+
U mężczyzn częściej niż u kobiet stwierdza się dodatni wynik testu na obecność wirusa HIV; w
2013 roku mężczyźni stanowili 86% osób, u których wykryto zakażenie. Udział mężczyzn w
grupie HIV+ jest wyraźnie wyższy, niż wśród wszystkich osób zgłaszających się do PKD.
86%
Seropozytywni
55%
45%
14%
kobiety
mężczyźni
Wykres 105. Płeć osób HIV+.
Ipsos MarketQuest
55
Osoby, które otrzymują wyniki pozytywny, są nieco starsze niż wśród ogółu osób
zgłaszających się do PKD. Nieco ponad 40% osób seropozytywnych to osoby w wieku 20-29
lat, jednak jest to odsetek niższy, niż w grupie wszystkich testujących się. Wyższy jest
natomiast udział osób w wieku 40-49 lat.
Seropozytywni
50%
43%
34% 31%
14%
8%
1% 3%
1%
mniej niż 18 lat
18-19 lat
20-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
4% 3%
1% 1%
50-59 lat
60 lat i więcej
Wykres 106. Struktura wieku osób seropozytywnych w porównaniu do zgłaszających się do PKD.
Tak jak w przypadku ogólnej populacji klientów PKD, osoby u których stwierdzono obecność
wirusa HIV, mieszkają przede wszystkim w miastach. Nie stwierdzono w tym wypadku
istotnych różnic pomiędzy osobami, u których wykryto zakażenie a wszystkimi zgłaszającymi
się do PKD.
Seropozytywni
86%
86%
11%
6%
3%
wieś
6%
miasto
brak odpowiedzi
Wykres 107. Struktura miejsca zamieszkania osób seropozytywnych w porównaniu do osób
Struktura wykształcenia osób, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, jest dość podobna
do ogółu osób zgłaszających się do PKD, choć nieco rzadziej wynik pozytywny otrzymują
osoby z wyższym wykształceniem, a nieco częściej – z wykształceniem średnim i
zawodowym.
Ipsos MarketQuest
56
Seropozytywni
51%
39%
11%
5%
5%
podstawowe
44%
36%
8%
zawodowe
średnie
wyższe
Wykres 108. Wykształcenie osób seropozytywnych w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
Wśród osób seropozytywnych nieco mniej jest studentów i uczniów szkół średnich, co jest
związane z wyższym wiekiem osób, u których stwierdza się obecność wirusa HIV. Stan
zatrudnienia jest w małym stopniu związany z zakażeniem, ponieważ wśród osób
seropozytywnych jest nieco więcej zarówno zatrudnionych jak i bezrobotnych.
69%
seropozytywni
64%
17%
15%
12%
2%
zatrudniony
bezrobotny
7%
4%
uczeń szkoły
średniej
student
2%
2%
rencista/emeryt
2%
3%
inne
Wykres 109. Sytuacja zawodowa osób seropozytywnych.
Osoby, u których stwierdzono obecność wirusa HIV pozytywnie oceniają swoją sytuację
materialną, na podobnym poziomie jak ogół osób zgłaszających się do PKD.
bardzo dobra
Seropozytywni
14%
11%
dobra
zadowalajaca
43%
48%
zła
bardzo zła
33%
34%
8%
1%
0%
6%
Wykres 110. Ocena sytuacji materialnej osób seropozytywnych w porównaniu do osób zgłaszających
się do PKD.
Ipsos MarketQuest
57
Osoby, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, częściej są stanu wolnego, rzadziej
natomiast pozostają w związku małżeńskim.
Seropozytywni
73%
52%
20%
16% 20%
6%
stan wolny
4%
6%
1%
rozwiedziony(a)
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 111. Stan cywilny osób seropozytywnych w porównaniu do osób zgłaszających się do PKD.
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA KOBIET, U KTÓRYCH STWIERDZONO
OBECNOŚĆ WIRUSA HIV
Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV są nieco starsze w porównaniu z ogółem
kobiet, które zgłaszają się do PKD. Najwięcej zakażeń odnotowuje się w grupie wiekowej
20-29 lat, ale jest ich proporcjonalnie mniej, niż wśród wszystkich zgłaszających się do PKD
kobiet. Proporcjonalnie więcej jest natomiast kobiet po 40 roku życia.
Seropozytywne kobiety
55%
42%
Kobiety zgłaszające się
do PKD
28%
23%
17%
2%
mniej niż 18 lat
4% 3%
18-19 lat
20-29 lat
30-39 lat
6%
4% 2%
4% 1%
40-49 lat
50-59 lat
60 lat i więcej
Wykres 112. Struktura wieku kobiet seropozytywnych w porównaniu do kobiet zgłaszających się
do PKD.
Struktura wykształcenia seropozytywnych kobiet wyraźnie odbiega od wykształcenia ogółu
kobiet zgłaszających się do PKD. Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, są
słabiej wykształcone i częściej, niż wśród ogółu kobiet legitymują się wykształceniem
podstawowym, zawodowym a także średnim.
Ipsos MarketQuest
58
Kobiety zgłaszające się do PKD
55%
50%
32%
23%
17%
10%
9%
5%
podstawowe
zawodowe
średnie
wyższe
Wykres 113. Wykształcenie kobiet seropozytywnych w porównaniu do kobiet zgłaszających się do PKD.
Z niższym wykształceniem powiązana jest też gorsza sytuacja zawodowa. Zakażone kobiety
częściej są bezrobotne, niż ogół kobiet zgłaszających się do PKD, rzadziej natomiast pracują.
Kobiety, u których wykryto zakażenie, częściej też są emerytkami lub rencistkami.
61%
40%
30%
16%
12%
zatrudniony
7%
6%
13%
10%
2%
bezrobotny uczeń szkoły średniej student
0%
rencista/emeryt
3%
inne
Wykres 114. Stan zatrudnienia kobiet seropozytywnych.
W konsekwencji mniejszego udziału osób pracujących, kobiety zakażone wirusem HIV gorzej,
niż ogół kobiet, oceniają swoją sytuację materialną.
bardzo dobra
dobra
13%
8%
zadowalajaca
37%
53%
zła
bardzo zła
33%
17%
33%
0%
0%
6%
Wykres 115. Ocena sytuacji materialnej kobiet seropozytywnych w porównaniu do kobiet zgłaszających
się do PKD.
Kobiety, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność wirusa HIV, częściej, niż ogół
kobiet zgłaszających się do PKD, są stanu wolnego, rzadziej tworzą związek nieformalny lub
pozostają w związku małżeńskim.
Ipsos MarketQuest
59
73%
52%
16%
20%
20%
6%
stan wolny
związek nieformalny
4%
zamężna/zonaty
6%
rozwiedziony(a)
1%
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 116. Stan cywilny kobiet seropozytywnych w porównaniu do kobiet zgłaszających się do PKD.
CHARAKTERYSTYKA DEMOGRAFICZNA MĘŻCZYZN, U KTÓRYCH
STWIERDZONO OBECNOŚĆ WIRUSA HIV
Także w przypadku mężczyzn, obecność wirusa HIV stwierdza się u nieco starszych osób,
w porównaniu do ogółu mężczyzn zgłaszających się do PKD, tu jednak różnice nie są aż tak
istotne. Najwięcej zakażeń odnotowuje się w grupie 20-29 lat a następnie w grupie 30-39 lat.
43%
Seropozytywni mężczyźni
46%
Mężczyźni zgłaszający się
do PKD
35% 34%
13%
9%
1%
mniej niż 18 lat
1%
4% 4%
3%
18-19 lat
20-29 lat
30-39 lat
40-49 lat
50-59 lat
1% 2%
60 lat i więcej
Wykres 117. Struktura wieku mężczyzn seropozytywnych w porównaniu do mężczyzn zgłaszających
się do PKD.
W przeciwieństwie do kobiet, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, mężczyźni
seropozytywni nie są słabiej wykształceni, niż ogół mężczyzn, którzy zgłaszają się do PKD.
Prawie połowa mężczyzn, u których wykryto zakażenie, legitymuje się wyższym
wykształceniem a kolejne 40% ma wykształcenie średnie.
Ipsos MarketQuest
60
mężczyźni zgłaszający się do PKD
47%
38%
11%
4%
5%
podstawowe
48%
39%
8%
zawodowe
średnie
wyższe
Wykres 118. Wykształcenie mężczyzn seropozytywnych w porównaniu do mężczyzn zgłaszających się
do PKD.
Mężczyźni, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, są też zwykle zatrudnieni (nawet
nieco częściej, niż ogół mężczyzn zgłaszający się do PKD). Ze względu na nieco wyższy wiek,
mniej jest studentów i uczniów.
74%
seropozytywni mężczyźni
66%
mężczyźni zgłaszajacy się do
PKD
14%
14%
12%
1%
zatrudniony
bezrobotny
2%
uczeń szkoły
średniej
7%
0%
student
3%
rencista/emeryt
3%
3%
inne
Wykres 119. Stan zatrudnienia mężczyzn seropozytywnych.
Ocena sytuacji materialnej wśród mężczyzn seropozytywnych nie odbiega od oceny ogółu
mężczyzn zgłaszających się do PKD.
Ipsos MarketQuest
61
bardzo dobra
dobra
zadowalajaca
zła
bardzo zła
Seropozytywni
14%
44%
33%
1%
7%
13%
44%
34%
1%
6%
Wykres 120. Ocena sytuacji materialnej mężczyzn seropozytywnych w porównaniu do mężczyzn
Mężczyźni, u których wykryto zakażenie częściej, niż ogół mężczyzn zgłaszających się do
PKD, są stanu wolnego. Rzadziej natomiast pozostają w związku małżeńskim.
77%
60%
16%
19%
14%
4%
stan wolny
związek nieformalny
zamężna/zonaty
4%
5%
rozwiedziony(a)
0%
1%
wdowiec/wdowa
Wykres 121. Stan cywilny mężczyzn seropozytywnych w porównaniu do mężczyzn zgłaszających się
do PKD.
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH OSÓB, U KTÓRYCH
WYKRYTO OBECNOŚĆ WIRUSA HIV
Wśród osób, u których wykryto wirusa HIV, przeważają osoby o orientacji homoseksualnej
i jest ich zdecydowanie więcej, niż wśród ogółu osób zgłaszających się do PKD.
Proporcjonalnie więcej jest także osób o orientacji biseksualnej. Zdecydowanie rzadziej
zakażenie dotyczy osób heteroseksualnych. Osoby, u których stwierdzono zakażenie częściej
deklarowały kontakty seksualne z mężczyznami, albo wyłączne, albo kontakty zarówno
z mężczyznami, jak i kobietami. Wśród osób seropozytywnych wyraźnie mniej jest natomiast
osób, które deklarowały kontakty tylko z kobietami.
Ipsos MarketQuest
62
78%
seropozytywni
52%
32%
16%
16%
5%
heteroseksualna
homoseksualna
biskesualna
2%
brak odpowiedzi
Wykres 122 Orientacja seksualna osób seropozytywnych w porównaniu do osób zgłaszających się
do PKD.
seropozytywni
61%
52%
35%
17%
17%
10%
4%
tylko kobiety
tylko mężczyźni
mężczyźni
Wykres 123. Partnerzy seksualni osób seropozytywnych.
4%
brak odpowiedzi
Partnerzy seksualni osób seropozytywnych częściej, niż w przypadku ogółu osób
zgłaszających się do PKD, mają orientację homoseksualną lub biseksualną. Wysoki odsetek
braków odpowiedzi, może świadczyć o braku znajomości orientacji seksualnej partnera.
58%
seropozytywni
54%
34%
31%
23%
14%
17%
6%
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
brak odpowiedzi
Wykres 124. Orientacja seksualna partnerów seropozytywnych.
Ipsos MarketQuest
63
Osoby, u których stwierdzono zakażenie, częściej niż ogół zgłaszających się do PKD,
deklaruje kontakty z osobami mającymi wielu partnerów oraz z osobami seropozytywnymi.
Kontakty seksualne z osobami, u których wykryto zakażenie, są czynnikiem najwyraźniej
różnicującym osoby seropozytywne w odniesieniu do wszystkich zgłaszających się do PKD.
Nieco większy jest także odsetek osób deklarujących kontakty z obcokrajowcami oraz
z osobami przyjmującymi narkotyki drogą iniekcji. Osoby zakażone nieco rzadziej deklarują
natomiast kontakty seksualne z osobami świadczącymi usługi seksualne.
seropozytywni
39%
34%
21%
21%
16%
5%
3%
wielu partnerów
HIV+
obcokrajowcy
2%
IDU
4%
7%
osoby świadczące
usługi seksualne
Wykres 125. Kontakty seksualne osób seropozytywnych.
Osoby, u których wykryto zakażenie, miały więcej partnerów seksualnych, niż ogół osób
zgłaszających się do PKD. Jest to częściowo związane z nieco wyższym wiekem osób,
u których wykrywa się wirusa a więc pośrednio z dłuższym okresem aktywności seksualnej.
44% osób, u których stwierdzono obecność wirusa HIV miała w ciągu życia ponad 10
partnerów seksualnych (w porównaniu do 22% takich osób wśród ogółu osób zgłaszających
się do PKD).
38%
seropozytywni
21%
19%
18%
18%
13%
9%
2%
15%
12%
14%
6%
7%
2%
5%
1%
1% 0%
Wykres 126. Liczba partnerów (kiedykolwiek).
Ipsos MarketQuest
64
CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ SEKSUALNYCH WŚRÓD
SEROPOZYTYWNYCH KOBIET
Kobiety, u których wykryto zakażenie, są zwykle heteroseksualne i deklarują przede
wszystkim kontakty z mężczyznami. Świadczy to o tym, że czynnikiem ryzyka jest nie tyle
orientacja seksualna, ale utrzymywanie kontaktów seksualnych z mężczyznami (wobec czego
bardziej zagrożone są heteroseksualne kobiety i homoseksualni mężczyźni).
93%
94%
kobiety seropozytywne
kobiety zgłaszajace się
do PKD
4%
heteroseksualna
2%
homoseksualna
4%
2%
biseksualna
3%
brak odpowiedzi
Wykres 127. Orientacja seksualna seropozytywnych kobiet.
100% 98%
kobiety zgłaszajace się
do PKD
4%
4%
K+M
K+K
1%
brak
1%
brak odpowiedzi
Wykres 128. Kontakty seksualne seropozytywnych kobiet.
Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV deklarują podobne rodzaje kontaktów
seksualnych, co ogół kobiet zgłaszających się do PKD. Kobiety o pozytywnym statusie
serologicznym najczęściej deklarują kontakty waginalne, a następnie – oralne (zarówno
aktywne i pasywne). Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, nieco częściej
deklarowały kontakty analne pasywne, które są uznawane za najniebezpieczniejsze
w kontekście transmisji wirusa.
Ipsos MarketQuest
65
91%94%
kobiety zgłaszające się do
PKD
51%48%
51%48%
23%
waginalne
oralne
pasywne
oralne
aktywne
18%
11% 7%
analne
pasywne
0% 1%
analne
aktywne
inne
6% 7%
brak
odpowiedzi
Wykres 129. Rodzaje kontaktów seropozytywnych kobiet.
Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, deklarowały kontakty seksualne przede
wszystkim z mężczyznami, zwykle heteroseksualnymi. Jednocześnie, częściej niż w
przypadku ogółu osób zgłaszających się do PKD kobiety zakażone wirusem HIV deklarowały
kontakty zarówno z kobietami, jak i mężczyznami.
86%
PKD
58%
19%
4%
3%
kobieta
mężczyzna
11%
7%
mężczyźni
4%
brak odpowiedzi
Wykres 130. Partnerzy seksualni seropozytywnych kobiet (kiedykolwiek).
65%
59%
PKD
38%
33%
8%
heteroseksualna
2%
homoseksualna
4%
3%
biseksualna
brak odpowiedzi
Cechą najbardziej wyróżniającą zachowania seksualne kobiet o pozytywnym statusie
serologicznym, są kontakty z partnerami, u których stwierdzono obecność wirusa HIV oraz
z partnerami, którzy stosują narkotyki drogą iniekcji: 28% kobiet, u których stwierdzono
obecność wirusa HIV miała kontakt seksualny z seropozytywnym partnerem. Jednocześnie,
kobiety zakażone wirusem HIV rzadziej deklarują kontakty seksualne z osobami, które mają
wielu partnerów.
Ipsos MarketQuest
66
33%
28%
19%
kobiety zgłaszające się do PKD
15% 16%
17%
2%
1%
HIV+
wielu partnerów
2%
IDU
obcokrajowcy
1%
osoby świadczące
usługi seksualne
Kobiety, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, miały nieco więcej partnerów
seksualnych, niż ogół kobiet zgłaszających się do PKD, jednak różnica jest mniej wyraźna,
niż w przypadku ogółu zarażonych osób. 25% kobiet, u których stwierdzono zakażenie
wirusem HIV miało w przeszłości ponad 10 partnerów seksualnych (w porównaniu do 11%
wśród ogółu kobiet zgłaszających się do PKD). W przypadku kobiet, liczba partnerów może
być nieco mniej istotnym czynnikiem powodującym zakażenie.
kobiety zgłaszające się do PKD
48%
42%
13%
4%
17%
9%
19%
11%
17%
8%
6%
2%
0% 1%
2% 0%
2% 0%
Wykres 133. Liczba partnerów (kiedykolwiek) – kobiety seropozytywne.
CHARAKTERYSTYKA KONTAKTÓW SEKSUALNYCH WŚRÓD
SEROPOZYTYWNYCH MĘŻCZYZN
Mężczyźni, u których wykryto zakażenie, są częściej (niż ogół mężczyzn zgłaszających się do
PKD), homoseksualni lub biseksualni i częściej utrzymują kontakty seksualne z mężczyznami.
Jednocześnie 40% mężczyzn, u których stwierdzono obecność wirusa HIV utrzymuje też
kontakty seksualne z kobietami, choć jest to odsetek znacznie niższy, niż wśród wszystkich
mężczyzn zgłaszających się do PKD. Wskazuje to, że czynnikiem ryzyka dla zakażenia
wirusem HIV, są przede wszystkim kontakty z mężczyznami.
Ipsos MarketQuest
67
65%
60%
mężczyźni seropozytywni
mężczyźni zgłaszający się
do PKD
27%
22%
18%
6%
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
2%
brak odpowiedzi
Wykres 134. Orientacja seksualna seropozytywnych mężczyzn.
74%
79%
mężczyźni zgłaszający się
do PKD
40%
34%
1%
M+K
M+M
brak
3%
brak odpowiedzi
Wykres 135. Kontakty seksualne seropozytywnych mężczyzn.
W porównaniu do ogółu mężczyzn zgłaszających się do PKD, mężczyźni, u których
stwierdzono zakażenie wirusem HIV, częściej deklarują kontakty oralne oraz analne, rzadziej
natomiast – kontakty waginalne. Jest to związane z homoseksualną orientacją większości tej
grupy klientów PKD. Mężczyźni, u których stwierdza się obecność wirusa HIV równie często
deklarują kontakty analne pasywne, jak i aktywne.
Ipsos MarketQuest
68
80%
71%
80%
68%
67%
76%
73%
44%
37%
35%
6% 4%
1% 0%
waginalne
oralne
pasywne
oralne
aktywne
analne
pasywne
analne
aktywne
inne
brak
odpowiedzi
Wykres 136. Rodzaje kontaktów seksualnych wśród seropozytywnych mężczyzn.
Partnerami seksualnymi mężczyzn zakażonych wirusem HIV są przede wszystkim mężczyźni
oraz osoby o orientacji homo- i biseksualnej. W porównaniu z ogółem mężczyzn
zgłaszających się do PKD, mężczyźni seropozytywni wyraźnie częściej deklarują kontakty
seksualne wyłącznie z mężczyznami, więcej jest także osób, które utrzymują kontakty
zarówno z mężczyznami, jak i z kobietami.
60%
58%
24%
20%
19%
12%
3%
kobiety
mężczyzni
mężczyźni
3%
brak odpowiedzi
Wykres 137. Partnerzy seksualni seropozytywnych mężczyzn.
62%
52%
30%
24%
30%
20%
19%
8%
heteroseksualna
homoseksualna
biseksualna
brak odpowiedzi
Wykres 138. Partnerzy seksualni seropozytywnych mężczyzn.
Cechą charakterystyczną dla mężczyzn, u których wykryto zakażenie HIV jest utrzymywanie
kontaktów seksualnych z osobami mającymi wielu partnerów a także z osobami
o pozytywnym statusie serologicznym. 20% mężczyzn, u których stwierdzono zakażenie
Ipsos MarketQuest
69
deklaruje kontakty z partnerami o pozytywnym statusie serologicznym. Wśród mężczyzn
zakażonych wirusem HIV nieco więcej jest także osób deklarujących kontakty seksualne
z obcokrajowcami. Zakażenie w mniejszym stopniu dotyczy mężczyzn mających kontakty
z osobami świadczącymi usługi seksualne.
42%
34%
22%
mężczyźni zgłaszający się do
PKD
20%
15%
12%
4%
wielu partnerów
obcokrajowcy
HIV+
4%
3%
osoby świadczące
usługi seksualne
2%
IDU
Wykres 138. Kontakty seksualne seropozytywnych mężczyzn.
Mężczyźni, u których wykryto obecność wirusa HIV, mieli więcej partnerów seksualnych niż
ogół mężczyzn zgłaszający się do PKD. 47% wśród mężczyzn, u których stwierdzono
zakażenie wirusem HIV, deklaruje kontakty seksualne z więcej niż 10 partnerami. W
przypadku ogółu mężczyzn zgłaszających się do PKD odsetek ten wynosi 31%. W przypadku
mężczyzn, liczba dotychczasowych partnerów wydaje się być bardziej powiązana z
zakażeniem, niż w wypadku kobiet.
30%
18%
22%
19%
18%17%
15%
8%
2%
5%
14%
12%
8%
4%
6%
2%
1% 1%
Wykres 139. Liczba partnerów (kiedykolwiek) – mężczyźni seropozytywni.
AKTUALNI PARTNERZY
Partnerami osób, u których wykryto obecność wirusa HIV są zdecydowanie częściej
mężczyźni. Dotyczy to zarówno partnerów stałych, jak i innych.
Ipsos MarketQuest
70
79%
seropozytywni
63%
39%
24%
kobieta
mężczyzna
Wykres 140. Płeć stałych partnerów osób seropozytywnych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
82%
seropozytywni
59%
44%
29%
kobieta
mężczyzna
Wykres 141. Płeć innych partnerów osób seropozytywnych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
Osoby, u których wykryto zakażenie wirusem HIV, zwykle miały jednego stałego partnera,
jednak ogólnie osoby seropozytywne, nieco rzadziej niż ogół osób zgłaszających się do PKD
deklaruje posiadanie stałego partnera. W grupie osób seropozytywnych stałego partnera
posiada 75% osób, podczas gdy wśród ogółu osób zgłaszających się do PKD – 82%.
70%
64%
seropozytywni
25%
18%
10%
11%
1%
0
1
2-5
0%
ponad 5
Wykres 142. Liczba stałych partnerów (w ciągu ostatnich 12 miesięcy).
Wyraźniejsze różnice pomiędzy osobami seropozytywnymi a ogółem osób zgłaszających się
do PKD można zaobserwować w przypadku posiadania i liczby partnerów niekwalifikowanych
jako stałych. Wśród osób seropozytywnych 64% osób miało kontakty z przygodnymi
partnerami, podczas gdy wśród wszystkich zgłaszających się do PKD – 57%. Osoby,
Ipsos MarketQuest
71
u których stwierdzono zakażenie wirusem HIV, częściej niż ogół osób zgłaszających się
do PKD deklarowały przygodne kontakty z więcej niż jednym partnerem: kontakty seksualne
z więcej niż jednym partnerem dotyczyły 40% osób, u których stwierdzono obecność wirusa
HIV, podczas gdy w ogólnej grupie osób zgłaszających się do PKD odsetek ten wynosił 24%.
seropozytywni
43%
36%
32%
24%
24%
19%
16%
5%
0
1
2-5
ponad 5
Wykres 143. Liczba innych partnerów (ostatnie 12 miesięcy).
Wśród osób mających stałego partnera, aż 53% nigdy nie używało prezerwatywy
w kontaktach z tym partnerem. Jedynie 5% osób seropozytywnych mających stałego partnera
używało prezerwatywy zawsze (niezależnie od rodzaju kontaktu). W przypadku innych
partnerów, prezerwatywa nie jest używana przez około 30% osób posiadających innego
partnera, jednak tylko 6% deklaruje, że zawsze zabezpiecza stosunki prezerwatywą.
Uszkodzenie prezerwatywy jest rzadkim doświadczeniem, zarówno ze stałym, jak i innym
partnerem.
2%
5%
tak
41%
58%
nie
niegdy nie używam
prezerwatywy z tym
partnerem
53%
32%
4%
3%
z innym partnerem
odmowa
Ipsos MarketQuest
72
Tak jak w przypadku ogółu osób zgłaszających się do PKD, tak i w przypadku osób, u których
stwierdzono zakażenie, prezerwatywa relatywnie najczęściej używana jest przy kontaktach
analnych, a najrzadziej przy oralnych. Niezależnie jednak od rodzaju kontaktu i typu partnera,
osoby zakażone wirusem HIV rzadko decydują się na regularne zabezpieczanie kontaktów
seksualnych prezerwatywą.
7%
5%
6%
14%
13%
7%
13%
1% 1% 3%
zawsze
56%
często
23%
czasami
nigdy
66%
3%
kontakty waginalne
35%
28%
9%
11%
kontakty analne
kontakty oralne
nie dotyczy
odmowa
6%
5%
11%
4%
67%
1% 2%
20%
5%
zawsze
17%
56%
często
18%
czasami
5%
nigdy
27%
21%
nie dotyczy
5%
11%
14%
odmowa
kontakty waginalne
kontakty analne
kontakty oralne
Wykres 146. Stosowanie prezerwatywy w kontaktach z innym niż stały partnerem.
Prawie 40% osób posiadających stałego partnera zna jego status serologiczny. W przypadku
innych partnerów, ponad połowa osób mających przygodny kontakt seksualny nie wie,
czy partner poddał się testom w kierunku obecności wirusa HIV. Zalecenie wykonania testu
dotyczy stałych partnerów 30% osób, które posiadają stałego partnera oraz 15% innych
partnerów osób, które posiadają innego partnera.
Ipsos MarketQuest
73
52%
stały
inny
38%
29%
29%
20%
14%
14%
6%
nie
tak
nie wiem
brak odpowiedzi
nie
tak
70%
30%
nie
tak
85%
15%
INNE CZYNNIKI RYZYKA
Osoby, u których stwierdzono obecność wirusa HIV, zdecydowanie częściej przyznawały się
do stosowania narkotyków metodą iniekcji. Ten czynnik ryzyka zdecydowanie częściej dotyczy
seropozytywnych kobiet – aż 21% wśród kobiet zakażonych wirusem HIV, przyjmowało
narkotyki dożylnie.
Ipsos MarketQuest
74
seropoztywni
zgłaszający się do
PKD
21%
10%
8%
2%
wszyscy
2%
2%
kobiety
mężczyźni
Wykres 150. Narkotyki w iniekcji.
W przypadku kobiet, zakażenie wirusem HIV jest także powiązane z przyjmowaniem innych
narkotyków. W przypadku mężczyzn, nie ma różnic pomiędzy osobami zakażonymi a ogółem
seropoztywni
26%
21%
20%
19%
22%
15%
wszyscy
kobiety
mężczyźni
Wykres 151. Inne narkotyki.
Wyraźnym czynnikiem powiązanym z obecnością wirusa HIV, jest używanie wspólnych
strzykawek (nie tylko do przyjmowania narkotyków, choć jest to prawdopodobnie główna
sytuacja, przy której dochodzi do używania wspólnych igieł). Czynnik ten jest równie istotny
dla kobiet i dla mężczyzn.
seropoztywni
22%
19%
15%
1%
wszyscy
0%
kobiety
1%
mężczyźni
Wykres 152. Wspólne strzykawki
Ipsos MarketQuest
75
Osoby, u których wykryto zakażenie wirusem HIV, częściej niż ogół osób zgłaszających się
do PKD, miało kontakty seksualne pod wpływem substancji psychoaktywnych. W przypadku
mężczyzn związek można zaobserwować w przypadku seksu pod wpływem narkotyków,
w przypadku kobiet – zarówno narkotyków, jak i alkoholu.
seropoztywni
17%
12%
11%
5%
7%
4%
wszyscy
kobiety
Wykres 153. Seks pod wpływem narkotyków.
seropoztywni
mężczyźni
30%
29%
23%
30%
23%
14%
wszyscy
kobiety
mężczyźni
Wykres 154. Seks pod wpływem alkoholu.
Ipsos MarketQuest
76
Osoby, u których stwierdzono pozytywny wynik testu na obecność wirusa HIV częściej,
niż ogół zgłaszających się do PKD, mają wykonany tatuaż. Dotyczy to zarówno kobiet, jak
i mężczyzn. Kolejnym czynnikiem powiązanym z zakażeniem wirusem HIV, jest także
piercing, który dotyczy w większym stopniu kobiet, niż mężczyzn.
seropoztywni
34%
25%
20%
23%
16%
wszyscy
Wykres 155. Tatuaż.
12%
kobiety
seropoztywni
mężczyźni
30%
24%
13%
15%
wszyscy
10%
kobiety
8%
mężczyźni
Wykres 156. Piercing
STAN ZDROWIA, WSPÓŁWYSTĘPOWANIE INNYCH CHORÓB
Przejście szczepienia w ostatnim miesiącu nie różnicuje osób, u których wykryto obecność
wirusa HIV od ogółu osób zgłaszających się do PKD. Niezależnie od statusu serologicznego,
szczepieniu poddało się ok 2% osób zgłaszających się do PKD. Także wcześniejsze
oddawanie krwi w stacji krwiodawstwa jedynie nieznacznie różnicuje osoby seropozytywne
od ogółu zgłaszających się do PKD. Różnice można zaobserwować wyłącznie w przypadku
kobiet – nie stwierdzono, by kobiety, u których wykryto zakażenie, oddawały w przeszłości
krew.
Ipsos MarketQuest
77
seropoztywni
13%
15%
11%
13%
9%
0%
wszyscy
kobiety
mężczyźni
Osoby, u których wykryto obecność wirusa HIV, częściej, niż ogół zgłaszających się do PKD,
cierpią na inne zakażenia przenoszone drogą płciową. Dotyczy to zwłaszcza mężczyzn
zakażonych wirusem HIV. Zakażeniami najczęściej współwystępującymi z zakażeniem
wirusem HIV, są kiła i rzeżączka.
seropoztywni
16%
15%
5%
wszyscy
8%
4%
kobiety
7%
mężczyźni
Zakażenie
Odsetek (wśród osób,
deklarujących ZPDD)
Kiła
41%
Rzeżączka
27%
11%
HPV
7%
Chlamydia
5%
Zapalenie cewki moczowej
5%
Świerzb
4%
Inne
4%
Nie wiem
7%
Brak odpowiedzi
2%
Tabela 10. Zakażenia przenoszone drogą płciową.
Ipsos MarketQuest
78
Wśród osób zakażonych wirusem HIV nieco częściej występuje także wirusowe zapalenie
wątroby typu C. Dotyczy to zarówno kobiet, jak i mężczyzn, u których stwierdzono obecność
wirusa HIV.
44%
44%
36%
32%
24%
WZW B
WZW C
5% 7%
2% 5%
nie
tak
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Wykres 159. WZW u wszystkich seropozytywnych.
53%
36%
32% 30%
WZW B
23%
13%
8%
2% 4%
nie
tak
WZW C
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Wykres 160. WZW u kobiet seropozytywnych.
46%
43%
37%
33%
22%
WZW B
WZW C
3%
nie
5% 6%
5%
tak
nie wiem
szczepienie
brak odpowiedzi
Wykres 161 WZW u mężczyzn seropozytywnych.
W 2013 roku nie stwierdzono przypadku zakażenia wirusem HIV wśród kobiet w ciąży.
Kobiety zakażone wirusem HIV gorzej oceniają swój stan zdrowia, niż ogół kobiet
Osoby, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność wirusa HIV nieco gorzej oceniają
swój stan zdrowia, niż ogólnie osoby zgłaszające się do PKD. Dotyczy to zarówno kobiet jak
i mężczyzn, którzy uzyskali pozytywny wynik testu w kierunku obecności wirusa HIV. Jest
to prawdopodobnie związane z częstszym występowaniem innych chorób, takich jak
zakażenia przenoszone drogą płciową lub WZW.
Ipsos MarketQuest
79
bardzo dobry
Seropozytywni
dobry
27%
zgłaszający
się do PKD
średni
zły
47%
38%
19%
49%
7%
11% 1%
Wykres 162. Ocena stanu zdrowia osób seropozytywnych w porównaniu do osób zgłaszających się do
PKD.
bardzo dobry
Seropozytywne
kobiety
23%
Kobiety
zgłaszające
się do PKD
dobry
średni
zły
33%
23%
38%
17%
1%
9%
52%
Wykres 163. Ocena stanu zdrowia kobiet seropozytywnych w porównaniu do kobiet zgłaszających się
do PKD.
bardzo dobry
Seropozytywni
mężczyźni
zgłaszający
się do PKD
27%
dobry
średni
zły
49%
39%
18%
47%
6%
13% 1%
Wykres 164. Ocena stanu zdrowia mężczyzn seropozytywnych w porównaniu do mężczyzn
Ipsos MarketQuest
80
Podsumowanie
Osoby, które w 2013 roku zgłosiły się do PKD w celu wykonania testu na obecność wirusa
HIV, to przede wszystkim osoby mieszkające w miastach, co wynika z lokalizacji PKD.
Zwykle zgłaszają się przede wszystkim osoby młode, głównie w wieku 20-39 lat. Grupa osób
zgłaszająca się do PKD jest średnio młodsza niż ogół populacji Polaków. Na tle ogólnej
populacji Polaków, osoby zgłaszające się do PKD wyróżniają się także pod względem:


Wykształcenia: połowa osób zgłaszających się do PKD legitymuje się wyższym
wykształceniem
Stanu cywilnego: osoby zgłaszające się do PKD, częściej niż ogół Polaków, są stanu
wolnego oraz tworzą nieformalne związki, rzadziej natomiast tworzą związki
małżeńskie.
Odmienność struktury wykształcenia i stanu cywilnego związana jest po części
z charakterystyką wiekową i miejscem zamieszkania osób zgłaszających się do PKD: młodsze
grupy wiekowe oraz osoby mieszkające w miastach są przeciętnie lepiej wykształcone.
Ze względu na wiek, wiele osób mogło nie stworzyć jeszcze związku małżeńskiego a
pozostawać w wolnym związku.
Jednocześnie nadreprezentacja osób z wyższym wykształceniem może świadczyć o tym,
że do PKD zgłaszają się osoby nieco bardziej świadome zagrożenia i możliwości
anonimowego testowania.
Do PKD nieco częściej zgłaszają się mężczyźni niż kobiety. Mężczyźni częściej niż kobiety
deklarują orientację homoseksualną lub biseksualną; kobiety zgłaszające się do PKD
są zwykle heteroseksualne. Jest to związane z faktem, że obecnie więcej jest zakażonych
mężczyzn, wobec czego utrzymywanie kontaktów seksualnych z mężczyznami stanowi
większe zagrożenie dla osób obu płci.
Analiza zachowań osób zgłaszających się do PKD pozwala wyodrębnić potencjalne drogi
zakażenia tych osób. Wśród osób, u których stwierdzono zakażenie wirusem HIV, częściej,
w porównaniu do ogółu zgłaszających się do PKD, zaobserwowano:
 Większy odsetek kontaktów z mężczyznami (78% zakażonych);
 Większy odsetek kontaktów z seropozytywnymi partnerami seksualnymi (21%
zakażonych);
 Więcej kontaktów przygodnych (z większą liczbą partnerów);
 Częstsze stosowanie narkotyków drogą iniekcji i/lub wspólne strzykawki (odpowiednio
10% i 6% zakażonych).
Biorąc pod uwagę częstość występowania poszczególnych ryzykownych zachowań, należy
uznać, że najczęstszą drogą zakażenia są ryzykowne kontakty seksualne z seropozytywnymi
mężczyznami. Procentowo najwięcej osób zakażonych jest wśród grupy przyjmującej
narkotyki drogą iniekcji, zwłaszcza w przypadku stosowania wspólnych strzykawek. Zakażenie
stwierdza się częściej u mężczyzn, niż u kobiet. Mężczyźni stanowią 86% osób, u których
stwierdzono zakażenie w 2013 roku.
Seropozytywne kobiety i mężczyźni różnią się nieco od siebie. Zakażenie stwierdza się
głównie u słabiej wykształconych, rzadziej pracujących kobiet w gorszej sytuacji materialnej.
W przypadku mężczyzn, nie zaobserwowano związku z wykształceniem, sytuacją zawodową
oraz oceną sytuacji materialnej a zakażeniem wirusem HIV.
Ipsos MarketQuest
81
Kobiety, u których stwierdzono zakażenie wirusem HIV, zwykle utrzymywały kontakty
seksualne z partnerami przeciwnej płci. Wyraźnie częściej deklarowały one kontakty
seksualne z partnerami o pozytywnym statusie serologicznym oraz z partnerami
przyjmującymi narkotyki drogą iniekcji. Miały one nieco więcej partnerów seksualnych, niż ogół
kobiet zgłaszających się do PKD, jednak różnica nie jest wyraźna, co może wskazywać,
że część tych kobiet została zakażona przez swojego stałego partnera. W przypadku kobiet,
u których stwierdzono zakażenie wirusem HIV, istotnym czynnikiem (wyraźniejszym, niż wśród
mężczyzn), jest też przyjmowanie narkotyków drogą iniekcji oraz stosowanie wspólnych
strzykawek (przede wszystkim przy dożylnym stosowaniu narkotyków).
Mężczyźni, u których stwierdzono zakażenie, to przede wszystkim osoby utrzymujące
kontakty z innymi mężczyznami a zatem osoby o orientacji homoseksualnej i biseksualnej.
Mężczyźni zakażeni wirusem HIV wyraźnie częściej, niż ogół mężczyzn zgłaszających się
do PKD, deklarują kontakty z partnerami mającymi wielu partnerów seksualnych. Sami też
deklarują większą liczbę partnerów seksualnych. Częściej są to kontakty przygodne, osoby
o pozytywnym statusie serologicznym rzadziej mają stałego partnera. Przyjmowanie
narkotyków drogą iniekcji w mniejszym stopniu przekłada się na zakażenie wirusem HIV
w przypadku mężczyzn, niż kobiet, choć także stanowi czynnik ryzyka.
Z zakażeniem wirusem HIV współwystępują inne zarażenia przenoszone drogą płciową
(przede wszystkim kiła i rzeżączka). Zarówno kobiety jak i mężczyźni o statusie
seropozytywnym częściej są zakażone innymi zakażeniami przenoszonymi drogą płciową,
choć problem ten w nieco większym stopniu dotyczy seropozytywnych mężczyzn.
Kontakty seksualne stanowią czynnik ryzyka (niezależnie od płci), ponieważ osoby
zgłaszające się do PKD często nie znają statusu serologicznego swoich partnerów, zwłaszcza
tych, których nie kwalifikują jako stałych. Jednocześnie osoby zgłaszające się do PKD
sporadycznie stosują prezerwatywy podczas stosunków zarówno ze stałymi jak i innymi
partnerami. Jedynie 5% osób mających stałego partnera stosuje prezerwatywy zawsze
podczas kontaktów ze stałym partnerem (w przypadku innych partnerów odsetek ten wynosi
6%). Jednocześnie prawie połowa nie stosuje prezerwatywy nigdy. Rodzaj kontaktu wpływa
w niewielkim stopniu na decyzję o użyciu prezerwatywy (relatywnie najczęściej zabezpieczane
są stosunki analne), jednak w każdym przypadku dominują osoby, które używają
prezerwatywy sporadycznie lub wcale.
Ipsos MarketQuest
82

ipsos_ dla_kc_aids_analiza ankiet z pkd_za _2013 to

Transkrypt

Podobne dokumenty

Dział gospodarki

8. edycja Barometru Edenred-IPSOS dotycząca samopoczucia i

Komunikat prasowy

INFORMACJE DOTYCZĄCE PODATNIKA I WNIOSKOWANEJ

rozwiązanie karty - Historia Know-How

Wykaz kodów PKD dla sektorów: przetwórstwo

Bezpłatne Szkolenie! Izba Gospodarcza Regionu Płockiego

8. Zakres danych osobowych powierzonych do przetwarzania

Więcej znajdziesz w