Pobierz

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 3/2016 (18 – 24.01.2016)
MAKROEKONOMIA
Firmy ostrożnie patrzą w przyszłość
Litewskie firmy swe perspektywy w bieżącym roku oceniają nieco ostrożniej, niż w roku poprzednim.
Podawany przez Litewską Konfederację Przemysłowców indeks oczekiwań przemysłu w I kwartale br.
wyniósł 63 pkt i w porównaniu z IV kwartałem poprzedniego roku zmniejszył się o 6 pkt. Jednak w I
kwartale poprzedniego roku wartość tego indeksu wynosiła 5 pkt. Wg danych Konfederacji,
największego wzrostu eksportu spodziewają się spółki z branży chemicznej, przemysłu przetwórczego,
przemysłu spożywczego oraz producenci urządzeń elektronicznych. (Lietuvos rytas, 20.01.2016)
BANKOWOŚĆ, FINANSE
Niższy deficyt „Sodry”
Deficyt Funduszu Ubezpieczeń Społecznych „Sodra” w poprzednim roku wyniósł 162,7 mln EUR – o
20,2 mln EUR lub 11 % mniej, niż zakładano. W porównaniu z 2014 r. deficyt „Sodry” zmniejszył się o
132,4 mln EUR lub o 45 %. Przychody „Sodry” w 2015 r. wyniosły 3,174 mld EUR. Były one o 8,3 %
lub o 242,5 mln EUR wyższe, niż w 2014 r. i osiągnęły najwyższą wartość od 2008 r. Wydatki „Sodry” w
poprzednim roku wyniosły 3,336 mld EUR – o 3,4 % (110,1 mln EUR) więcej niż w 2014 r., jednak o 1,3
% (45,4 mln EUR) mniej niż planowano. (Lietuvos rytas, 21.01.2016)
Czy powstaną nowe ograniczenia dla banków?
Ministerstwo Finansów oraz Bank Litwy przygotowali projekt ustawy o kredycie hipotecznym. Projekt
przewiduje, że banki będą zobowiązane przedstawić informacje o warunkach kredytowych w całej UE, w
ciągu 30 dni klienci będą mogli rozważać czy warto podpisać umowę, a w ciągu 14 dni po jej podpisaniu
– zrezygnować z umowy. Poza tym projekt przewiduje, że za stałe odsetki można będzie uważać tylko
takie, które nie zmienią się przez cały okres obowiązywania umowy. Obecnie odsetki są fiksowane na
okres 5 lub 10 lat. Projekt także proponuje ustalić wykaz obowiązkowych warunków umów kredytowych.
Banki nie będą mogły żądać, by klient razem z umową zobowiązał się do korzystania z innych produktów
lub usług finansowych banku. Poza tym, w przypadku spłacenia kredytu przed terminem, banki będą
mogły żądać rekompensaty nie wyższej niż 2 %. (Lietuvos rytas, 21.01.2016)
Wzrost wartości jednostek funduszy emerytalnych
Wartość jednostek działających na Litwie funduszy emerytalnych II filaru w ciągu 2015 r. wzrosła
średnio o 3,61 %. Według danych Banku Litwy, średnia rentowność funduszy konserwatywnych
wyniosła 1,24 %, funduszy z małym udziałem akcji – 3,08 %, ze średnim udziałem akcji – 3,63 %,
natomiast funduszy akcyjnych – 6,64 %. O dobrych wynikach funduszy zadecydował pomyślny IV
kwartał, gdyż po 9 miesiącach 2015 r. średnia rentowność funduszy II filaru wynosiła zaledwie 0,11 %.
Wartość aktywów funduszy zwiększyła się o 13,5 % i wyniosła 2,12 mld EUR. W funduszach II filaru
oszczędzało 1,21 mln osób. Wartość jednostek dobrowolnych funduszy emerytalnych III filaru w ciągu
roku zwiększyła się średnio o 3,62 %, natomiast wartość aktywów zwiększyła się o 29,3 % i wyniosła
61,45 mln EUR. W funduszach III filaru oszczędności gromadziło 47,3 tys. mieszkańców. (Lietuvos
rytas, Verslo žinios, 19.01.2015)
ENERGETYKA
Znani politycy wystosowali apel przeciwko EA na Białorusi
Należy zrobić wszystko, by budowa elektrowni atomowej w Ostrowcu na Białorusi została wstrzymana.
Takie zadanie rządowi postawili znani weterani polityki oraz liderzy trzech partii. „Zgodnie z
harmonogramem prac białoruska elektrownia zostanie podłączona do sieci energetycznej już za 3 lata.
1
Niebezpieczna elektrownia zostanie połączona z już istniejącymi liniami przesyłowymi do miasta
Visaginas oraz planowanymi liniami przesyłowymi do Kruonisa, dlatego wyprodukowana tam energia
elektryczna w sposób nieograniczony zaleje nasz kraj z wszelkimi tego ekonomicznymi i politycznymi
konsekwencjami.” – napisano w odezwie do rządu. Pod dokumentem podpisali się były prezydent Valdas
Adamkus oraz przewodniczący Rady Najwyższej – Sejmu Restytucyjnego Vytautas Landsbergis, a także
liderzy partii konserwatystów, liberałów oraz Związku Rolników. W apelu politycy podkreślają, że po
uruchomieniu elektrowni Litwa stanie się politycznie zależna od tego niebezpiecznego projektu. „Nie
wpuszczając energii z elektrowni w Ostrowcu na Litwę, nie kupując jej oraz nie zezwalając na
korzystanie z mocy rezerwowych litewskiego systemu energetycznego możemy stworzyć zarządcom tego
projektu przeszkody trudne do pokonania, utrudnić im życie i możliwości zarobku. Rozumiejąc to
wszystko zwracamy się do Rządu Litwy i jednocześnie do wszystkich organizacji międzynarodowych z
żądaniem, by uczynić wszystko, aby budowa elektrowni atomowej w Ostrowcu na Białorusi została
natychmiast wstrzymana.” – napisano w odezwie. Jednocześnie rząd powinien zapewnić, że energia
elektryczna wyprodukowana w elektrowni w Ostrowcu w żaden sposób nie trafi na Litwę i nigdy nie
będzie sprzedawana na jej rynku. Sygnatariusze odezwy podkreślają, że budową elektrowni zarządza
spółka – córka rosyjskiego koncertu „Rosatom”, a w elektrowni będą wykorzystywane niesprawdzone w
praktyce, eksperymentalne technologie. W opinii polityków lokalizacja elektrowni została wybrana na
podstawie decyzji politycznej, nawet nie rozważono innych alternatyw. Politycy także przestrzegają, że w
razie nieszczęśliwego wypadku zanieczyszczenia dotrą na Litwę zarówno drogą powietrzną, jak wodną, a
w przypadku katastrofy strefa ewakuacji obejmie całe Wilno – stolicę kraju członkowskiego UE i NATO.
(Lietuvos rytas, 23.01.2016)
Szwedzi ostrzegają przed deficytem energii
Litwa posiada most energetyczny ze Szwecją i spodziewa się, że będzie mogła nim sprowadzić tańszą
energię. Jednak możliwe jest, że sama Szwecja zetknie się z niedoborem energii elektrycznej. Prezes
szwedzkiego operatora przesyłowego „Svenska Kraftnat” Mikael Odenberg przestrzegł, że ryzyko braku
energii w kraju będzie się zwiększało, jeżeli nie dojdzie do zmiany polityki energetycznej. Wg niego,
politycy powinni zlikwidować podatek od mocy dla elektrowni atomowych. Właściciele szwedzkich
elektrowni jądrowych postanowili w okresie 2018 – 2020 wyłączyć wcześniej niż planowano 4 z 10
działających reaktorów atomowych. Obecnie w celu zaspokojenia zapotrzebowania na energię wystarcza
tzw. rezerwa mocy oraz import energii. Jednak M. Odenberg stwierdził, że w ciągu kilku lat sytuacja
zasadniczo się zmieni. W opinii prezesa „Svenska Kraftnat” oraz przedstawicieli spółki energetycznej
„Vattenfall” kraj napotka problemy, jeżeli powoli przed czasem będą wyłączane kolejne reaktory
atomowe. W opinii M. Odenberga, by kolejne reaktory nie były wygaszane przed czasem, należy
odwołać podatek od mocy dla elektrowni jądrowych. (Lietuvos rytas, 19.01.2016)
PRZEMYSŁ, HANDEL
Wzrost przemysłu w 2015 r.
Według danych Departamentu Statystyki, wartość wytworzonej i sprzedanej w 2015 r. produkcji
przemysłowej wyniosła 18,75 mld EUR i w porównaniu z 2014 r. zwiększyła się o 4,9 %. Po
wyeliminowaniu wpływu liczby dni roboczych, wzrost produkcji przemysłowej wyniósł 4,5 %. W
grudniu 2015 r., w porównaniu z listopadem 2015 r. odnotowano spadek produkcji przemysłowej o 4,2
%, a po usunięciu wpływu liczby dni roboczych miesięczny spadek wyniósł 3,3 %. (Lietuvos žinios,
23.01.2016)
USŁUGI
Uruchomiono fundusz wsparcia dla nowych połączeń lotniczych
Fundusz wsparcia nowych połączeń lotniczych, o którym już wielokrotnie dyskutowano, wreszcie został
uruchomiony. Powstają tylko wątpliwości, czy wspierane połączenia faktycznie pomogą w
przyciągnięciu nowych turystów. Ogółem 1 mln EUR został rozdzielony między 8 przewoźnikami,
2
którzy już wykonują loty na Litwę lub dopiero zamierzają je uruchomić. Dla przykładu, Polacy otrzymali
wsparcie, by pojawiło się połączenie między Połągą i Warszawą. Na podstawie rozporządzenia dyrektora
spółki „Litewskie Porty Lotnicze” SAS otrzymał 100 tys. EUR, „AirBaltic” – 200 tys. EUR (na loty do
Berlina i Paryżu), „WizzAir” i LOT – po 200 tys. EUR, „Germania” – 113,6 tys. EUR (na lot do
Zurychu), „Belavia” – 100 tys. EUR (na lot między Mińskiem i Połągą), „Vueling” – 50 tys. EUR (na
częstsze loty do Barcelony), „Small Planet Airlines” – 50 tys. EUR (na częstsze loty do Barcelony).
Ostatnia spółka wykonuje loty czarterowe, jednak wg dyrektor ds. handlowych spółki „Litewskie Porty
Lotnicze” Jūratė Baltrušaitytė, spółka ta będzie częściej latała do Barcelony na zasadach połączeń
regularnych. W opinii dyrektor Litewskiej Izby Turystyki Žydrė Gavelienė, dobrze się stało, że taki
fundusz wreszcie powstał, gdyż mieszkańcy dzięki bezpośrednim lotom będą mogli dotrzeć do większej
liczny miast. „Jednak za te pieniądze powinniśmy przyciągnąć więcej turystów z innych krajów, by
przylatywali na Litwę. Wątpię, czy samolotami „WizzAiru” Anglicy będą latali wypoczywać do Połągi.
Gdy ze środków budżetowych są wspierane kierunki ulubione przez emigrantów, to jest nielogiczne.
Przecież o wszystkim decyduje konkurencja, a emigranci do Londynu i z powrotem i tak będą latali.” –
powiedziała Ž. Gavelienė. (Lietuvos rytas, 22.01.2016)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
3