PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Zespołu Szkół

Transkrypt

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 7 w Gdańsku
GIMNAZJUM nr 3 im. Jana Pawła II
Podstawa prawna:
1.1. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych.
1.2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.
1.3. Statut Szkoły – Wewnątrzszkolny System Oceniania.
2. Cele przedmiotowego systemu oceniania:
2.1. Wspieranie rozwoju ucznia przez diagnozowanie jego osiągnięć w odniesieniu do wymagań edukacyjnych przewidzianych w programie
nauczania oraz w podstawie programowej.
2.2. Dostarczenie uczniom, rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, osiągnięciach oraz trudnościach edukacyjnych ucznia.
2.3. Motywowanie uczniów do samodzielnego uczenia się, kształtowanie ich dojrzałości, samodzielności i odpowiedzialności za proces ucznia
się.
2.4. Wykorzystywanie oceny osiągnięć uczniów do doskonalenia pracy dydaktyczno – wychowawczej nauczyciela.
2.5. Stosowanie interaktywnego oceniania postępów uczniów w celu jak najlepszego określenia sposobów ich kształcenia oraz motywowania.
2.6. Stosowanie oceniania kształtującego w celu wzmacnia w uczniach poczucia wartości, zwiększenia zaangażowania w naukę, stworzenia
warunków do współpracy oraz pracy w grupie, jak również pogłębienia świadomości procesu uczenia.
JĘZYK POLSKI
Szczegółowe kryteria oceniania
Aktywność
 samodyscyplina
 inwencja twórcza, pomysłowość, twórcze myślenie
 zainteresowanie tematem lekcji
 udzielanie pomocy innym uczniom
 współpraca w zespole.
2
Przygotowanie do zajęć, prowadzenie zeszytu, zeszytu ćwiczeń
 posiadanie podstawowego wyposażenia ucznia (podręcznika, zeszytu, ćwiczeń)
 przygotowanie zadań domowych
 posiadanie niezbędnych materiałów pomocniczych (np. do pracy w grupie)
 systematyczne prowadzenie zeszytu (poprawność językowa, estetyka)
 systematyczne prowadzenie zeszytu ćwiczeń (poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń oraz staranność).
Praca domowa (kryteria dostosowane do rodzaju pracy)
 stopień zrozumienia zadania
 merytoryczna poprawność wykonanych zadań, rozwinięcie tematu
 kompozycja wypowiedzi,
 poprawność językowa, stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna
 samodzielność wykonania zadania
 oryginalność
 estetyka, staranność.
Odpowiedzi ustne (opowiadanie, dyskusja, odpowiedź, dialog - kryteria dostosowane do rodzaju wypowiedzi)
 wartość merytoryczna wypowiedzi
 rozwinięcie tematu
 kompozycja wypowiedzi
 poprawność językowa i stylistyczna
 komunikatywność i sugestywność, zainteresowanie słuchaczy tematem
 wykorzystanie różnych technik wzbogacających wypowiedź (np. plakatu, prezentacji multimedialnej, kostiumu, rekwizytu, pomocy naukowej)
 retoryka
 autoprezentacja
 erudycja
 kultura zabierania głosu w dyskusji
 rozpoznawanie intencji wypowiedzi (aprobaty, dezaprobaty, negacji, prowokacji, ewentualnych przejawów agresji i manipulacji), wypowiedzi o charakterze
emocjonalnym i perswazyjnym
 selekcja prezentowanego materiału
 wykorzystanie różnych źródeł informacji.
3
Praca w grupie
 aktywne uczestnictwo w pracy zespołu
 aktywne słuchanie innych
 tolerancja wobec wartości i poglądów innych osób
 pomoc innym oraz korzystanie z pomocy innych osób
 podporządkowanie się poleceniom (np. dotyczącym czasu pracy)
 umiejętność dyskutowania, negocjowania, kompromisu
 przestrzeganie kultury języka i dyskusji
 twórczy wkład (np. przedstawienie propozycji odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnienie; argumenty, pomysły, wymiana myśli, zaangażowanie)
 współodpowiedzialność, umiejętność wspólnego podejmowania decyzji
 umiejętność pełnienia różnych ról, np. lidera.
Twórcze rozwiązywanie problemów (np. w prezentacji multimedialnej lub w projekcie)
 właściwe rozpoznanie i zdefiniowanie problemu
 analizowanie wszystkich aspektów problemu
 zaplanowanie rozwiązania
 zaproponowanie różnych wariantów rozwiązanie problemu (np. opisowo, graficznie)
 uogólnianie, porównywanie, wyciąganie wniosków
 oryginalność rozwiązania
 atrakcyjność prezentacji.
Projekt edukacyjny
 stopień zaangażowania w wykonanie projektu
 merytoryczna wartość projektu
 wykorzystanie różnych źródeł informacji
 dobór odpowiednich środków, technik pracy
 estetyka wykonania projektu
 wartościowanie – samoocena
 sposób prezentacji.
Wykorzystanie różnych źródeł informacji
 poszukiwanie, porządkowanie i wybór istotnych źródeł informacji
 analiza, porównanie, uogólniania, ocena zgromadzonego materiału
4






korzystanie z mediów i technologii informacyjnych,
czerpanie dodatkowych informacji z przypisu,
docieranie do informacji – w książkach, prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach ustnych;
korzystanie z zasobów bibliotecznych, wyszukiwanie w bibliotece źródeł potrzebnych informacji
korzystanie ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika
terminów literackich – w formie książkowej i elektronicznej
ocena przydatności zgromadzonych materiałów.
Pisemne formy wypowiedzi
(opowiadanie, opis sytuacji i przeżyć, zróżnicowany stylistycznie i funkcjonalnie opis zwykłych przedmiotów lub dzieł sztuki, charakterystyka postaci literackiej,
filmowej lub rzeczywistej, sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i ze zdarzenia z życia, rozprawka, podanie, życiorys i CV, list motywacyjny, dedykacja, sms).
Poznane w szkole podstawowej (opowiadanie z dialogiem [twórcze i odtwórcze], pamiętnik i dziennik [pisane z perspektywy bohatera literackiego lub własnej], list
oficjalny, sprawozdanie [np. z wycieczki, z wydarzeń sportowych], opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zawiadomienie, gratulacje/ życzenia, instrukcja,
przepis, zaproszenie, notatka, plan szczegółowy i ramowy)
 podane poniżej kryteria mogą być zmieniane i dostosowywane przez nauczyciela do realizowanych treści, etapów pracy z klasą lub/i uczniem oraz
zgodnie z zasadą indywidualizacji nauczania
 jeśli praca literacka zajmuje mniej niż połowę wyznaczonej objętości, ocena zostaje obniżona (nauczyciel ocenia tylko realizację tematu)
 jeśli uczeń napisał pracę, która nie jest zgodna z tematem nawet we fragmencie, otrzymuje ocenę niedostateczną lub ponownie realizuje zadanie
 jeśli uczeń napisał pracę w niewłaściwej formie (np. podanie zamiast ogłoszenia), otrzymuje ocenę niedostateczną lub ponownie realizuje zadanie.
Kryteria na poszczególne oceny z języka polskiego.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który uzyskał następujące kompetencje:
1. Słuchanie i mówienie:
 umiejętność słuchania wypowiedzi nauczyciela i uczniów na poziomie wskazującym rozumienie podstawowych treści i streszczanie ich, redagowanie
notatki wspomagane przez nauczyciela
 wypowiadanie się zgodne z tematem (bez rażących błędów rzeczowych)
 tworzenie poprawnych wypowiedzi jednozdaniowych, próby redagowania dłuższych wypowiedzi z pomocą nauczyciela oraz wzięcia udziału w rozmowie i
dyskusji
 umiejętność wygłaszania z pamięci wskazanych tekstów.
2. Czytanie tekstów werbalnych oraz odczytywanie innych tekstów kultury:
 opanowanie techniki głośnego i cichego czytania, zrozumienie i odtworzenie najważniejszych treści
 znajomość podstawowych środków wyrazu literatury, filmu, teatru i reklamy
 umiejętność korzystania ze słowników i encyklopedii według wskazówek nauczyciela.
3. Pisanie:
5

redagowanie przy pomocy nauczyciela pisemnych form wypowiedzi (wyznaczonych przez podstawę programową) zgodnie z głównymi wyznacznikami tych
form
 komunikatywność przekazu, poprawne słownictwo.
4. Kształcenie językowo – stylistyczne, umiejętność wykorzystania wiedzy w zakresie:
 komunikacji językowej i medialnej (budowanie poprawnych wypowiedzi mówionych i pisanych pod kierunkiem nauczyciela)
 składni (umiejętność rozpoznawania wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, poprawne nazywanie części zdania pojedynczego)
 fleksji (znajomość podstawowych form odmiennych i nieodmiennych części mowy)
 słowotwórstwa i słownictwa (ogólna znajomość zasad budowy słowotwórczej wyrazu)
 fonetyki (podstawowa znajomość funkcji narządów mowy oraz klasyfikacji głosek)
 ortografii i interpunkcji (znajomość podstawowych reguł, dopuszczalne błędy).
5. Lektura:
 znajomość lektur objętych programem nauczania w stopniu pozwalającym na formułowanie logicznych wypowiedzi na tematy związane z omawianym
tekstem
 podstawowa wiedza o autorach lektur.
6. Pojęcia:
 znajomość podstawowych teoretyczno – literackich, językowych i kulturowych pojęć pozwalających na zrozumienie i wykonywanie poleceń nauczyciela.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który uzyskał następujące kompetencje:
 umiejętność słuchania wypowiedzi nauczyciela i uczniów oraz innych nadawców w różnych sytuacjach komunikacyjnych
 podejmowanie prób samodzielnego redagowania notatek z lekcji
 na ogół poprawne posługiwanie się językiem ojczystym (adekwatne do sytuacji), wypowiadanie się zgodne z określonym tematem (bez błędów
rzeczowych), branie udziału w dyskusji
 stawianie pytań i formułowanie logicznych odpowiedzi
 redagowanie form objętych programem nauczania (dopuszczalne błędy stylistyczno – językowe)
 wygłaszanie z pamięci wskazanych tekstów poetyckich i prozatorskich.
 poprawne opanowanie techniki czytania głośnego i cichego ze zrozumieniem umożliwiającym dalszą samodzielną pracę z tekstem
 znajomość literackich, teatralnych i filmowych środków wyrazu
 umiejętność selekcji materiału ukierunkowana przez nauczyciela
 samodzielne dotarcie do informacji
 praktyczna umiejętność korzystania ze słowników i encyklopedii.
3. Pisanie:
 samodzielne redagowanie pisemnych form wypowiedzi (poprawnych merytorycznie, kompozycyjnie, z dopuszczalnymi błędami językowo – stylistycznymi)
6

stosowanie akapitów, dbanie o graficzną stronę pracy.
 komunikacji językowej i medialnej (podstawowa znajomość zasad komunikacji werbalnej i niewerbalnej, budowanie poprawnych wypowiedzi mówionych i
pisanych w dostosowaniu do sytuacji, rozpoznawanie normy językowej wzorcowej oraz użytkowej, rozpoznawanie wypowiedzi o charakterze
informującym, opisującym, komentującym, wartościującym
 składni (umiejętność rozpoznawania rodzajów wypowiedzeń, poprawne ich wykorzystywanie, nazywanie części zdania pojedynczego)
 fleksji (znajomość podstawowych form odmiennych i nieodmiennych części mowy, oddzielanie tematu fleksyjnego od końcówki na łatwiejszych
przykładach)
 słowotwórstwa i słownictwa (znajomość słowotwórczej budowy wyrazu, rozróżnianie rodzajów stylizacji)
 ortografii i interpunkcji (na ogół poprawne używanie reguł ortografii i interpunkcji).
5. Lektura:
 znajomość lektur objętych programem nauczania
 umiejętność poprawnego wypowiadania się na tematy związane z lekturą (w formie pisemnej i ustnej)
 ogólna wiedza o autorach lektur – poprawna analiza i interpretacja dzieł literackich pod kierunkiem nauczyciela
 charakteryzowanie postaci mówiącej w utworze
 rozpoznawanie elementów konstrukcyjnych utworu
 rozpoznawanie głównych wartości dzieła literackiego (posługiwanie się ze zrozumieniem pojęciami dotyczącymi wartości i ich przeciwieństw, np. tolerancja
– nietolerancja).
6. Pojęcia:
 znajomość podstawowych terminów i pojęć teoretyczno – literackich, językowych i kulturowych objętych programem nauczania.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który uzyskał następujące kompetencje:
 uważne i efektywna słuchanie wypowiedzi nauczyciela i uczniów oraz innych nadawców w różnych sytuacjach komunikacyjnych,
 redagowania notatek z lekcji
 poprawne posługiwanie się językiem ojczystym, adekwatne do sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej z zachowaniem kultury słowa, przestrzeganie zasad etyki
mowy
 swobodne i logiczne wypowiadanie się zgodne z określonym tematem (bez błędów rzeczowych) poparte właściwą argumentacją
 uczestniczenie w dyskusji, uzasadnianie własnego zdania, polemizowanie
 stosowanie zasad organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku
 redagowanie form objętych programem nauczania przy zastosowaniu formalnych wyznaczników gatunku
 wygłaszanie z pamięci wskazanych tekstów poetyckich i prozatorskich, właściwa interpretacja głosowa.
 dobre opanowanie techniki czytania głośnego i cichego ze zrozumieniem, umiejętność samodzielnej pracy z tekstem z wykorzystaniem wskazówek
7
nauczyciela
 wyszukiwanie odpowiednich informacji oraz poprawne cytowanie
 znajomość i umiejętność analizy literackich, teatralnych i filmowych środków wyrazu
 umiejętność krytycznej i świadomej selekcji materiału, samodzielne dotarcie do informacji z różnych źródeł
 praktyczna umiejętność korzystania ze słowników i encyklopedii w formie książkowej i elektronicznej.
3. Pisanie:
 samodzielne redagowanie pisemnych form wypowiedzi (poprawnych merytorycznie, kompozycyjnie, językowo i stylistycznie)
 tworzenie bibliografii pod kierunkiem nauczyciela
 stosowanie akapitów, dbanie o graficzną stronę pracy.
 komunikacji językowej i medialnej (praktyczne wykorzystanie znajomości zasad komunikacji werbalnej i niewerbalnej, budowanie poprawnych wypowiedzi
mówionych i pisanych w dostosowaniu do sytuacji, rozpoznawanie normy językowej wzorcowej oraz użytkowej, rozpoznawanie wypowiedzi o charakterze
 składni (umiejętność rozpoznawania rodzajów wypowiedzeń, bezbłędne ich stosowanie, poprawna analiza składniowa zdania pojedynczego i złożonego –
rozumienie funkcji części zadnia oraz różnych typów wypowiedzeń)
 fleksji (znajomość form i funkcji odmiennych i nieodmiennych części mowy, oddzielanie tematu fleksyjnego od końcówki)
 słowotwórstwa i słownictwa (znajomość słowotwórczej budowy wyrazu, rozpoznawanie słownictwa ogólnonarodowego oraz gwarowego, archaizmów,
neologizmów, wyrazów zapożyczonych i rodzimych, wyrazów wieloznacznych, podejmowanie prób określenia ich funkcji w tekście, rozpoznawanie stylu
potocznego, urzędowego, artystycznego i naukowego, rozróżnianie rodzajów stylizacji i jej funkcji)
 ortografii i interpunkcji (poprawne używanie reguł ortografii i interpunkcji).
5. Lektura:
 dokładna znajomość lektur objętych programem nauczania
 umiejętność swobodnego wypowiadania się na tematy związane z lekturą (w formie pisemnej i ustnej)
 wiedza o autorach lektur
 poprawna analiza i interpretacja dzieł literackich przy użyciu pojęć z zakresu teorii literatury
 rozpoznawanie elementów konstrukcyjnych utworu
 podejmowanie próby wskazywania w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych
 rozpoznawanie głównych wartości dzieła literackiego (posługiwanie się pojęciami dotyczącymi wartości i ich przeciwieństw, np. patriotyzm – nacjonalizm
oraz rozpoznawanie ich obecności w życiu)
 omawianie ponadczasowych wartości w utworach, poddawanie ich refleksji
 próba dostrzegania postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, kulturowych.
6. Pojęcia:
8

znajomość i umiejętność wykorzystania terminów i pojęć teoretyczno – literackich, językowych i kulturowych objętych programem nauczania.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który uzyskał następujące kompetencje:
 budowanie wypowiedzi zgodnie z intencją i okolicznościami oraz ogólnopolską normą wymowy - uważne i efektywna słuchanie, umiejętność tworzenia
wystąpień, referowanie cudzych wypowiedzi w sposób zwięzły i spójny, logiczny i zgodny z intencją nadawcy, precyzyjne wypowiedzi na dany temat
 redagowania notatek z lekcji, korzystanie z planu wypowiedzi lub z samodzielnie sporządzonych notatek podczas wystąpień na forum klasy
 poprawne posługiwanie się językiem ojczystym, adekwatne do sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej z zachowaniem kultury słowa, przestrzeganie zasad etyki
mowy
 swobodne i logiczne wypowiadanie się zgodne z określonym tematem (bez błędów rzeczowych) poparte właściwą argumentacją
 uczestniczenie w dyskusji, uzasadnianie własnego zdania, polemizowanie, obrona swego punktu widzenia, stawianie hipotez, tez, wnioskowanie, słuchanie
ze zrozumieniem interlokutorów
 stosowanie zasad organizacji tekstu zgodnie z wymogami gatunku,
 redagowanie form objętych programem nauczania przy zastosowaniu formalnych wyznaczników, dostosowanie odmiany oraz stylu
 wygłaszanie z pamięci wskazanych tekstów poetyckich i prozatorskich, właściwa interpretacja głosowa.
 doskonałe opanowanie techniki czytania głośnego i cichego ze zrozumieniem, stosowanie interpretacji głosowej
 dobra umiejętność samodzielnej pracy z tekstem
 wyszukiwanie odpowiednich informacji oraz poprawne cytowanie
 znajomość i umiejętność analizy literackich, teatralnych i filmowych środków wyrazu, krytycyzm i świadoma refleksja na temat utworów
 umiejętność krytycznej i świadomej selekcji materiału, samodzielne dotarcie do informacji z różnych źródeł
 praktyczna umiejętność korzystania ze słowników i encyklopedii, biografii, monografii w formie książkowej i elektronicznej
 opisywanie uczyć, które budzi utwór
 uwzględnianie w analizie specyfiki tekstów kultury przynależnych do różnych rodzajów sztuki: literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych oraz
audiowizualnych, wskazywanie przykładów mieszania gatunków.
3. Pisanie:
 samodzielne redagowanie pisemnych form wypowiedzi (poprawnych merytorycznie, kompozycyjnie, językowo i stylistycznie, ortograficznie i
interpunkcyjne)
 stosowanie bogatego słownictwa, operowanie słownictwem z określonych kręgów tematycznych
 tworzenie bibliografii
 stosowanie akapitów, dbanie o graficzną stronę pracy.
9

składni (umiejętność rozpoznawania rodzajów wypowiedzeń, bezbłędne ich stosowanie, poprawna analiza składniowa zdania pojedynczego i złożonego –
neologizmów, wulgaryzmów, eufemizmów, wyrazów zapożyczonych i rodzimych, wyrazów wieloznacznych, podejmowanie prób określenia ich funkcji
w tekście, rozpoznawanie stylu potocznego, urzędowego, artystycznego i naukowego, rozróżnianie rodzajów stylizacji i jej funkcji)
 ortografii i interpunkcji (poprawne używanie reguł ortografii i interpunkcji).
5. Lektura:
 dokładna znajomość lektur objętych programem nauczania
 umiejętność swobodnego wypowiadania się na tematy związane z lekturą (w formie pisemnej i ustnej)
 wiedza o autorach lektur
 samodzielna analiza i interpretacja dzieł literackich przy użyciu pojęć z zakresu teorii literatury
 rozpoznawanie elementów konstrukcyjnych utworu i ich roli
 wskazywanie w tekstach współczesnej kultury popularnej nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych
 rozpoznawanie głównych wartości dzieła literackiego (posługiwanie się pojęciami dotyczącymi wartości i ich przeciwieństw, np. patriotyzm – nacjonalizm
oraz rozpoznawanie ich obecności w życiu, literaturze i innych sztukach)
 omawianie ponadczasowych wartości w utworach, poddawanie ich refleksji pod kątem uniwersalnych wartości humanistycznych, dostrzeganie postaw
społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, kulturowych.
6. Pojęcia:
 znajomość i umiejętność wykorzystania terminów i pojęć teoretyczno – literackich, językowych i kulturowych objętych programem nauczania
 wykorzystanie pojęć podczas analizy i interpretacji tekstów kultury i innych form przekazu.
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który uzyskał następujące kompetencje:
 umiejętność swobodnego wypowiadania się na zadany temat
 świadome korzystania z tropów i figur retorycznych oraz środków artystycznych
 wysoka kultura językowa
 umiejętność prezentowania własnych i cudzych przemyśleń w sposób logiczny i zrozumiały
 wygłaszanie z pamięci wskazanych tekstów poetyckich i prozatorskich, bardzo dobra interpretacja głosowa.
 samodzielność, oryginalność, trafność spostrzeżeń, interpretacji i analiz tekstów kultury
 opisywanie uczyć, które budzi utwór
 uwzględnianie w analizie specyfiki tekstów kultury przynależnych do różnych rodzajów sztuki: literatury, teatru, filmu, muzyki, sztuk plastycznych oraz
10
audiowizualnych, wskazywanie przykładów mieszania gatunków
 umiejętność dzielenia się zdobytą wiedza i umiejętnościami z innymi (np. prezentacja, projekt)
 orientacja w aktualnych wydarzeniach literackich i artystycznych.
3. Pisanie:
 twórcze i oryginalne redagowanie pisemnych form wypowiedzi (poprawnych merytorycznie, kompozycyjnie, językowo i stylistycznie, ortograficznie i
interpunkcyjne)
 stosowanie bogatego słownictwa, operowanie słownictwem z określonych kręgów tematycznych
 ewentualne uzdolnienia literackie, teatralne, dziennikarskie
 samodzielność myślenia, wnioskowania, uogólniania
 argumentowania, formułowania sądów, dygresji
 tworzenie bibliografii.

 składni (umiejętność rozpoznawania rodzajów wypowiedzeń, bezbłędne ich stosowanie, poprawna analiza składniowa zdania pojedynczego i złożonego –
neologizmów, wulgaryzmów, eufemizmów, wyrazów zapożyczonych i rodzimych, wyrazów wieloznacznych, podejmowanie prób określenia ich funkcji
w tekście, rozpoznawanie stylu potocznego, urzędowego, artystycznego i naukowego, rozróżnianie rodzajów stylizacji i jej funkcji)
 ortografii i interpunkcji (bezbłędne używanie reguł ortografii i interpunkcji).
5. Lektura:
 bardzo dokładna znajomość lektur objętych programem nauczania
 erudycja polonistyczna, oczytanie, dociekliwość i twórczy krytycyzm
 umiejętność samodzielnej pracy z tekstem programowym i pozaprogramowym.
6. Pojęcia:
 posiadanie bogatego słownictwa terminów i pojęć teoretyczno – literackich, językowych i kulturowych objętych programem nauczania
 wykorzystanie pojęć podczas analizy i interpretacji tekstów kultury i innych form przekazu.
11
JĘZYK ANGIELSKI
Szczegółowe kryteria oceniania
1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym
realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
 człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania);
 dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
 szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);
 praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);
 życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego,
święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
 żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne);
 zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama);
 podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, hotel, informacja turystyczna, wycieczki, zwiedzanie);
 kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media);
 sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy);
 zdrowie (np. higieniczny tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, uzależnienia);
 nauka i technika (np. odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych, technologie informacyjno –
komunikacyjne);
 świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe);
 życie społeczne (np. konflikty i problemy społeczne, przestępczość);
 elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji
europejskiej.
2. Uczeń rozumie ze słuchu proste, krótkie, typowe wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, ogłoszenia, rozmowy) artykułowane wyraźnie, w standardowej
odmianie języka:
 reaguje na polecenia;
 określa główną myśl tekstu;
 znajduje w tekście określone informacje;
 określa intencję nadawcy/autora tekstu;
 określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników);
 rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
12
3. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje
obsługi, proste artykuły prasowe i teksty narracyjne):
 określa główną myśl tekstu;
 określa główną myśl poszczególnych części tekstu;
 znajduje w tekście określone informacje;
 określa intencje nadawcy/autora tekstu;
 określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu);
 rozpoznaje związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu;
 rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne:
 opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności;
 opowiada o wydarzeniach życia codziennego;
 przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
 relacjonuje wydarzenia z przeszłości;
 wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia;
 przedstawia opinie innych osób;
 przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
 opisuje doświadczenia swoje i innych osób;
 stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji.
5. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość, ankieta, pocztówka,
e-mail, opis, krótki list prywatny):
 opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności;
 opisuje wydarzenia życia codziennego;
 przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
 relacjonuje wydarzenia z przeszłości;
 wyraża i uzasadnia swoje poglądy, uczucia;
 przedstawia opinie innych osób;
 opisuje intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
 opisuje doświadczenia swoje i innych osób;
 stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji.
6. Uczeń reaguje ustnie w sposób zrozumiały w typowych sytuacjach:
 nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane
rozmówcy i innych osób);
13
7.
8.
9.
10.
 rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę;
 stosuje formy grzecznościowe;
 uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
 prowadzi proste negocjacje w typowych sytuacjach życia codziennego (np. wymiana zakupionego towaru);
 proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie;
 prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
 wyraża swoje opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzenia innych, zgadza się, sprzeciwia się;
 wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);
 prosi o radę i udziela rady;
 wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
 wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny;
 prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.
Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość, pocztówka, krótki list prywatny) w typowych sytuacjach:
 nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych
osób);
 uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);
 prowadzi proste negocjacje w typowych sytuacjach życia codziennego (np. uzgadnianie formy spędzania czasu);
 proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie;
 prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
 wyraża swoje opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzenia innych, zgadza się, sprzeciwia się;
 wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);
 prosi o radę i udziela rady;
 wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
 wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny.
Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
 przekazuje w języku obcym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, ma pach, symbolach, piktogramach), audiowizualnych
(np. filmach, reklamach) oraz tekstach obcojęzycznych;
 przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym;
 przekazuje w języku obcym informacje sformułowane w języku polskim.
Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika,
poprawianie błędów, prowadzenie notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym).
Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych.
14
11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi) również za pomocą technologii informacyjno –
komunikacyjnych.
12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty)
i strategie kompensacyjne (np. zastąpienie innym wyrazem, opis, środki niewerbalne) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu.
13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).
Kryteria oceny śródrocznej i końcoworocznej
1.
Wiadomości i umiejętności określone podstawą programową:
a) gramatyka i słownictwo
Skala
ocen
6
5
4
3
2
Osiągnięcia ucznia:
• dobrze opanował i swobodnie stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w programie nauczania i niektóre wykraczające poza
nakreślone ramy
• potrafi budować złożone zdania, poprawne pod względem gramatycznym i logicznym
• zna i z powodzeniem stosuje różne techniki wyszukiwania znaczenia wyrazów
• posiada bogaty zasób słownictwa
• dobrze opanował i stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w programie nauczania
• potrafi budować spójne zdania, poprawne pod względem gramatycznym i logicznym
• posiada dość bogaty zasób słownictwa
• dość dobrze opanował i stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w programie nauczania
• potrafi budować w większości wypadków spójne zdania, na ogół poprawne pod względem gramatycznym i logicznym
• posiada szeroki zasób słownictwa, obejmujący tematykę określona w programie nauczania
• poprawnie opanował i stosuje w praktyce niektóre zagadnienia gramatyczne określone w programie nauczania
• nie zawsze potrafi budować spójne zdania – na ogół są one bardzo krótkie i proste – często popełnia błędy gramatyczne i logiczne
• na ogół używa słownictwa odpowiedniego do zadania, choć w ograniczonym zakresie – niewiele o charakterze bardziej złożonym czy
abstrakcyjnym
• opanował niewiele zagadnień gramatycznych określonych w programie nauczania
• potrafi budować zdania, ale przeważnie niespójne, z dużą ilością błędów gramatycznych i logicznych
• dysponuje bardzo ograniczonym zakresem słownictwa odpowiedniego do zadania
• zna i stosuje w praktyce bardzo niewiele wyrażeń potocznych i codziennego słownictwa, często popełnia błędy
15
b) słuchanie
Skala
ocen
6
5
4
3
2
• potrafi biegle zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów
• potrafi doskonale zrozumieć kluczowe informacje w różnorodnych tekstach i rozmowach i wyłonić z nich błędy
• potrafi samodzielnie wydobyć szczegółowe informacje i stosownie do nich zareagować, np. zrobić na ich podstawie notatkę, uszeregować
zdarzenia, czy wypełnić tabelkę
• potrafi z łatwością rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
• potrafi z łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela
• potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów
• potrafi zrozumieć kluczowe informacje w różnorodnych tekstach i rozmowach i wyłonić z nich błędy
• potrafi wydobyć szczegółowe informacje i stosownie do nich zareagować, np. zrobić na ich podstawie notatkę, uszeregować zdarzenia,
czy wypełnić tabelkę
• potrafi z łatwością rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
• potrafi z łatwością zrozumieć polecenia nauczyciela
• potrafi zazwyczaj zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów
• potrafi zrozumieć większość kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i rozmowach
• potrafi wydobyć większość potrzebnych informacji i stosownie do nich zareagować
• potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
• potrafi zrozumieć polecenia nauczyciela
• potrafi czasami zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów
• potrafi zrozumieć część kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i rozmowach
• potrafi wydobyć część potrzebnych informacji i stosownie do nich zareagować
• potrafi zazwyczaj rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
• potrafi zazwyczaj zrozumieć polecenia nauczyciela
• rzadko potrafi zrozumieć ogólny sens różnorodnych tekstów i rozmów
• potrafi zrozumieć kilka kluczowych informacji w różnorodnych tekstach i rozmowach
• potrafi wydobyć niedużą część potrzebnych informacji, by stosownie do nich zareagować, np. dopasować różne elementy, uszeregować zdarzenia
czy wypełnić tabelkę
• potrafi czasami rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego
• potrafi zrozumieć polecenia nauczyciela, ale z pomocą lub podpowiedziami
16
c) mówienie/wymowa
Skala
ocen
6
5
4
3
2
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
potrafi płynnie wypowiadać się na dowolne tematy, zachowując przy tym dużą dokładność językową i bogactwo leksykalne
potrafi w naturalny i spontaniczny sposób zabierać głos w rozmowie
ma bardzo dobrą wymowę i intonację
można go z łatwością zrozumieć
potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość oraz przeprowadzić wywiad z inną osobą
potrafi mówić płynnie i bez zawahań na tematy określone w programie nauczania, np. podaje w rozbudowany sposób informacje o sobie i innych
osobach, wypowiada się na temat filmów i programów telewizyjnych, wyraża uczucia, potrzeby, preferencje, itp.
posługuje się poprawnym językiem, popełniając niewiele błędów
dysponuje bogatym zakresem słownictwa dla wyrażenia myśli i idei
potrafi w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie
można go z łatwością zrozumieć
przeważnie potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość lub zadać pytania stosowane w wywiadach innym osobom
potrafi mówić spójnie, choć z lekkim wahaniem na tematy określone w rozkładzie materiału
na ogół potrafi wyrazić swoje potrzeby, preferencje, stany, rady, sugestie, powinności, nakazy, zakazy, obowiązki i przypuszczenia
potrafi na ogół w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie
można go zazwyczaj zrozumieć bez trudności
czasami potrafi z powodzeniem przekazać wiadomość, zadać nieskomplikowane pytanie lub
odpowiedzieć na pytania innych osób, choć popełnia przy tym błędy
potrafi mówić spójnie, ale z wyraźnym wahaniem na tematy określone w rozkładzie materiału, często przy pomocy nauczyciela
potrafi czasami w naturalny sposób zabierać głos w rozmowie, ale głównie wtedy, gdy temat go szczególnie interesuje lub dotyczy
można go zazwyczaj zrozumieć
czasami potrafi przekazać wiadomość, zadać nieskomplikowane pytanie lub odpowiedzieć na pytania innych osób, ale z trudnościami
potrafi czasem mówić spójnie, ale z częstym wahaniem, w bardzo ograniczonym zakresie i z poważnymi błędami, używając pojedynczych słów
lub wyrażeń
rzadko próbuje zabierać głos w rozmowie
można go zazwyczaj zrozumieć, ale z pewna trudnością
17
d) czytanie
Skala
ocen
•
•
6
•
•
•
•
•
5
•
•
•
•
•
4
•
•
•
•
•
3
•
•
•
•
2
•
potrafi zrozumieć główne myśli w dłuższych autentycznych tekstach, takich jak lektury, artykuły w prasie czy teksty z Internetu
potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na podstawie tytułu, czytanie tekstu pod kątem pytań
do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
rozumie konstrukcję tekstu, potrafi uporządkować tekst poprzestawiany
bez trudu potrafi wybrać odpowiednie informacje z dłuższego tekstu
potrafi ocenić, czy podana informacja jest prawdziwa czy fałszywa i uzasadnić swoją decyzję
potrafi zrozumieć główne myśli w uproszczonych lekturach i niezbyt trudnych tekstach autentycznych, takich jak artykuły w prasie, ogłoszenia,
przewodniki i ulotki turystyczne, instrukcje, polecenia do gier komputerowych czy teksty z Internetu
potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na podstawie tytułu, czytanie tekstu pod kątem pytań
do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
rozumie konstrukcje tekstu, potrafi uporządkować tekst poprzestawiany
bez trudu potrafi wybrać odpowiednie informacje z dłuższego tekstu w podręczniku
potrafi ocenić czy podana informacja jest prawdziwa czy fałszywa i uzasadnić swoja decyzję
rozumie sens ogólny tekstów zaprezentowanych w podręczniku i znaleźć w nich większość potrzebnych informacji
potrafi zrozumieć główne myśli w interesujących go, dość prostych i popartych ilustracjami tekstach autentycznych, takich jak artykuły w prasie,
ogłoszenia, instrukcje, polecenia do gier komputerowych, czy teksty z Internetu
najczęściej potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na podstawie tytułu, czytanie tekstu
pod kątem pytań do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
na ogół rozumie konstrukcję tekstu, potrafi uporządkować tekst poprzestawiany
przeważnie potrafi ocenić czy podana informacja jest prawdziwa czy fałszywa, ale miewa problemy z uzasadnieniem swojej decyzji
naprowadzony pytaniami pomocniczymi, z pomocą nauczyciela lub kolegów / koleżanek w klasie, rozumie sens ogólny tekstów zaprezentowanych
w podręczniku, ale potrafi znaleźć tylko niektóre z potrzebnych informacji
czasami potrafi zrozumieć główne myśli w dość prostych i popartych ilustracjami tekstach, takich jak artykuły w prasie, ogłoszenia, instrukcje,
polecenia do gier komputerowych, czy teksty z Internetu
czasami potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na podstawie tytułu, czytanie tekstu pod kątem
pytań do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
na ogół rozumie konstrukcję tekstu, ale ma kłopoty z poprawnym uporządkowaniem poprzestawianego tekstu
na ogół potrafi ocenić, czy podana informacja jest prawdziwa czy fałszywa, ale nie potrafi poprawnie uzasadnić swojej decyzji
z pomocą nauczyciela, bardzo ogólnie rozumie sens przeczytanego tekstu lub innej informacji w podręczniku, ale nie potrafi z nich wyodrębnić
szczegółowych informacji
rzadko potrafi korzystać ze strategii stosowanych podczas czytania, np. przewidywanie treści tekstu na podstawie tytułu, czytanie tekstu pod kątem
18
•
•
pytań do tekstu, z którymi zapoznał się przed czytaniem, itp.
rozumie konstrukcje tylko bardzo prostych tekstów, ale nie potrafi samodzielnie uporządkować poprzestawianego tekstu
czasami trafnie odgaduje, czy dana informacja związana z tekstem jest prawdziwa czy fałszywa, ale nie potrafi uzasadnić swojej decyzji
e) pisanie
Skala
ocen
6
5
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
4
•
•
•
•
•
•
3
•
•
•
•
•
2
potrafi biegle i samodzielnie napisać wypowiedź pisemną zawierającą złożone struktury, słownictwo i własne przemyślenia na tematy rożne
samodzielnie lub we współpracy z grupą sporządza pisemną pracę projektowa, korzystając z rożnych źródeł i materiałów
potrafi w spójny sposób zorganizować tekst
w zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne punkty
pisze teksty o odpowiedniej długości
używa poprawnej pisowni i interpunkcji
potrafi napisać wypowiedź pisemną na tematy wyszczególnione w programie nauczania
samodzielnie lub we współpracy z grupą sporządza pisemna pracę projektowa, korzystając z rożnych źródeł i materiałów
potrafi w spójny sposób zorganizować tekst
w zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne punkty
pisze teksty o odpowiedniej długości
używa poprawnej pisowni i interpunkcji
próbuje pisać teksty użytkowe, takie jak list, pocztówka, krótka notatka czy opis, z użyciem złożonych struktur i słownictwa
teksty przez niego pisane są na ogół dobrze zorganizowane i spójne, zawierają wszystkie istotne punkty, choć niektóre z nich są potraktowane
marginalnie
czasami stosuje szyk wyrazów podobny do polskiego
pisze teksty nieco krótsze lub dłuższe od wymaganej długości
współpracuje z grupą kolegów / koleżanek przy tworzeniu wspólnej pisemnej pracy projektowej, korzystając z rożnych źródeł i materiałów
używa przeważnie poprawnej pisowni i interpunkcji
potrafi napisać zadanie zawierające proste struktury i słownictwo
współpracując z grupą kolegów / koleżanek tworzy wspólną pisemna pracę projektową, wykonując prace pomocnicze, typu: wyszukiwanie
wiadomości, przepisywanie tekstu, rysunki, dbałość o stronę techniczno-artystyczna, itp.
pisze teksty na ogół zorganizowane, ale niezbyt spójne
w zadaniu pisemnym zawiera większość istotnych punktów
pisze teksty z elementami wyraźnie krótszymi lub dłuższymi od wymaganej długości
używa czasami niepoprawnej pisowni i interpunkcji
próbuje pisać zadania zawierające proste struktury i słownictwo
19
•
•
•
•
•
niechętnie współpracuje z grupą przy pracach projektowych, jest raczej biernym obserwatorem
przeważnie pisze teksty źle zorganizowane, chaotyczne
w zadaniu pisemnym zawiera bardzo niewiele istotnych punktów
pisze teksty na ogół wyraźnie krótsze od wymaganej długości
używa przeważnie niepoprawnej pisowni i interpunkcji
2. Aktywność na lekcjach:
Skala
ocen
Osiągniecia ucznia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
6
5
4
3
2
3.
pracuje systematycznie z dużym zaangażowaniem na każdej lekcji
wykazuje inwencję twórczą, rozwija własne uzdolnienia, pomaga innym.
wykazuje się zdyscyplinowaniem i pracowitością
pracuje systematycznie z zaangażowaniem na każdej lekcji
wnosi własne pomysły i rozwiązania.
pracuje systematycznie na każdej lekcji
odpowiada na pytania nauczyciela
pracuje w miarę systematycznie i doskonali w sobie tę cechę
rzadko aktywnie włącza się w przebieg lekcji, nie stawia pytań problemowych
nie pracuje systematycznie
nie włącza się aktywnie w przebieg lekcji, sporadycznie odpowiada na pytania nauczyciela
Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu
Skala
ocen
Osiągnięcia ucznia
6
•
•
5
•
•
4
•
•
wykazuje się dużą systematycznością, zdyscyplinowaniem i pracowitości
zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność, poprawność ortograficzna, estetyka, systematyczność prowadzenia, poprawność
merytoryczna wykonanych ćwiczeń
charakteryzuje się sumiennością, samodyscypliną
zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność, poprawność ortograficzna, systematyczność prowadzenia, poprawność merytoryczna
wykonanych ćwiczeń
wykazuje się samodzielnością, sumiennością i samodyscypliną
zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność, systematyczność prowadzenia, pomyłki
i niewielkie błędy w wykonanych ćwiczeniach
20
•
•
3
wymaga kontroli nauczyciela
zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: niestaranność, luki w zapisach, pomyłki
i zasadnicze błędy w wykonanych ćwiczeniach
wymaga kontroli nauczyciela
zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: niestaranność, liczne luki w zapisach, zasadnicze błędy w wykonanych ćwiczeniach
•
•
2
4. Praca domowa
Skala
ocen
6
5
4
3
2
•
•
•
•
•
samodzielnie, twórczo i poprawnie wykonuje prace domowe, również nadobowiązkowe
samodzielnie i poprawnie wykonuje prace domowe
samodzielnie wykonuje prace domowe, zdarzają się niewielkie błędy
wykonuje prace domowe pod kontrolą, zdarzają się zasadnicze błędy
wykonuje prace domowe pod kontrolą, rozpoczyna pracę, lecz jej nie kończy, zdarzają się zasadnicze błędy
5. Praca projektowa (indywidualna, grupowa)
Skala
ocen
6
5
•
•
•
•
•
•
•
4
3
2
•
•
•
•
•
•
praca ucznia wykazuje wyjątkowe walory merytoryczne i artystyczne z wykorzystaniem różnych źródeł i mediów
doskonale zaprezentowana (technika prezentacji, stopień zainteresowania odbiorców)
bardzo duży wkład ucznia w realizację projektu
praca bardzo staranna, zawiera wiele wiadomości pochodzących z różnych źródeł
właściwie zaprezentowana
znaczący wkład ucznia w realizację projektu
praca wykonana bardzo starannie, ale nie wskazuje na wykorzystanie wiadomości z różnych źródeł i mediów lub niezaprezentowana we
właściwy sposób
dość duży wkład ucznia w realizację projektu
praca niezbyt starannie wykonana, o niewielkiej wartości merytorycznej i artystycznej
zaprezentowana w mało interesujący sposób
średni wkład ucznia w realizację projektu
praca niestaranna, o nikłej wartości merytorycznej i artystycznej, zawiera wiele błędów
znikomy wkład ucznia, nie włącza się w aktywnie w realizację projektu
21
Proponowane narzędzia oceniania
1.
FORMY USTNE
• umiejętność zareagowania na to, co mówi druga osoba (nauczyciel/ uczeń, uczeń/uczeń)
• krótka wypowiedź jedno- lub kilkuzdaniowa
• dialog w parach na podstawie dialogu modelowego
• dłuższa wypowiedź (z możliwością wcześniejszego przygotowania): prezentacja, „speech”, opowiadanie, streszczenie.
2. FORMY PISEMNE
• sprawdziany, testy, kartkówki
• zadanie domowe
• redagowanie krótkich form wypowiedzi: zaproszenie, kartka pocztowa, życzenia, odpowiedź na pytanie, notatka
• redagowanie dłuższych form wypowiedzi (50-100 słów) na zadany temat: list, ogłoszenie
• ćwiczenia wykonywane na lekcji.
3. FORMY PRAKTYCZNE
• realizacja projektów (np. album, gazetka, przedstawienie)
• pomoce dydaktyczne (broszura, plakat).
JĘZYK NIEMIECKI
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE:
Wiadomości
Uczeń posługuje się dość ograniczonym zasobem środków językowych: leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych, umożliwiającym
realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1. Człowiek (dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania).
2. dom (miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia).
3. Szkoła (przedmioty nauczania, życie szkoły).
4. Praca (popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy).
5. Życie rodzinne i towarzyskie (okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta
i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy).
6. Żywienie (artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne).
7. Zakupy i usługi (rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama).
8. Podróżowanie i turystyka (środki transportu, orientacja w terenie, hotel, informacja turystyczna, wycieczki, zwiedzanie).
22
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Kultura (dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media).
Sport (dyscypliny sportu, obiekty i sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy).
Zdrowie (higieniczny tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, uzależnienia).
Nauka i technika (odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych, technologie informacyjne).
Świat przyrody (pogoda, świat roślin i zwierząt, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe).
Życie społeczne (konflikty i problemy społeczne, przestępczość).
Elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym z uwzględnieniem tematyki integracji europejskiej oraz kontekstu
międzykulturowego.
Obszary aktywności ucznia podlegające ocenianiu
Na lekcji języka niemieckiego oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
1. Wiadomości i umiejętności określone w programie nauczania:
 sprawdzanie stopnia zrozumienia podstawowych zagadnień
 rozwiązywania problemów
 stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych.
2. Aktywność na lekcjach.
3. Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu oraz zeszytu ćwiczeń.
4. Praca domowa- uczeń ma prawo odrobić pracę domową z błędami, ale nie ma prawa tłumaczyć braku pracy domowej niewiedzą lub nieobecnością.
5. Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna: konkursy, certyfikaty.
6. Praca w grupie.
7. Rozwiązywanie zadań problemowych.
8. Praca projektowa.
9. Wykorzystywanie informacji z różnych źródeł.
10. Praca z lekturą dla chętnych uczniów.
23
Kryteria oceny śródrocznej i rocznej
OCENA CELUJĄCA
ROZUMIENIE TEKSTU
SŁUCHANEGO / CZYTANEGO
- uczeń rozumie wszystkie
polecenia i wypowiedzi
nauczyciela w języku
niemieckim,
- rozumie teksty słuchane i
pisane,
- na podstawie przeczytanego lub
wysłuchanego tekstu określa
główną myśl, wyszukuje
wymagane informacje, określa
intencje autora tekstu,
- potrafi opowiedzieć treść
przeczytanego lub wysłuchanego
tekstu, stosując bogate
słownictwo oraz skomplikowane
struktury gramatyczne
polecenia i wypowiedzi
niemieckim,
- rozumie teksty słuchane i
pisane, których słownictwo, i
struktury gramatyczne obejmują
program nauczania
SPRAWNOŚĆ MÓWIENIA
SPRAWNOŚĆ PISANIA
- tworzy wypowiedzi zawierające
bogate słownictwo i
skomplikowane struktury
gramatyczne,
- wypowiedzi są spójne, logiczne
i płynne,
- nie popełnia w wypowiedziach
błędów, które zakłócają
komunikację,
- potrafi spontanicznie nawiązać i
podtrzymać rozmowę,
wypowiada się swobodnie bez
przygotowania, zabiera głos w
dyskusji, broniąc swojego
stanowiska argumentami
- wypowiedź pisemna odpowiada
założonej formie,
- wypowiedź pisemna jest zgodna
z tematem, spójna i logiczna,
- wypowiedź pisemna zawiera
bogate i urozmaicone
słownictwo, zdania zbudowane są
za pomocą skomplikowanych
struktur gramatycznych,
tylko sporadyczne błędy, które
nie wpływają na zrozumienie
tekstu,
- wypowiedź pisemna nie zawiera
błędów interpunkcyjnych
- tworzy wypowiedzi zawierające
bogate słownictwo i
skomplikowane struktury
gramatyczne zawarte w
obowiązującym materiale i
podstawie programowej,
- wypowiedzi są spójne, logiczne,
płynne i poprawne fonetycznie,
OCENA BARDZO DOBRA
- wypowiedź pisemna odpowiada
założonej formie,
z tematem, spójna i logiczna,
bogate i urozmaicone
słownictwo, zdania zbudowane są
GRAMATYKA
i SŁOWNICTWO
- uczeń bezbłędnie stosuje
struktury gramatyczne zawarte w
programie nauczania,
- stosuje w wypowiedziach
ustnych i pisemnych bogaty
zasób słów
INNE UMIEJĘTNOŚCI
i FORMY AKTYWNOŚCI
- uczeń osiąga sukcesy w
konkursach i zdobywa
międzynarodowe certyfikaty z j.
niemieckiego,
- jest aktywny na zajęciach,
systematyczny, wykonuje prace
projektowe oraz wszystkie
obowiązkowe i dodatkowe
zadania domowe,
- większość uzyskanych ocen
cząstkowych to oceny celujące i
bardzo dobre,
- swobodnie i w każdej zaistniałej
sytuacji posługuje się
kompetencjami językowymi,
- uczęszcza na dodatkowe zajęcia
rozwijające kompetencje języka
niemieckiego,
- korzysta z różnych źródeł
informacji w języku niemieckim,
- zna kulturę i obyczaje krajów
niemieckojęzycznych
- uczeń bezbłędnie stosuje
- uczeń opanował cały materiał
objęty programem nauczania w
danej klasie,
- stosuje w wypowiedziach
ustnych i pisemnych bogaty
zasób słów zawarty w materiale
nauczania,
- jest systematyczny i aktywny na
zajęciach, bierze udział w pracach
projektowych, odrabia wszystkie
zadania domowe,
24
wysłuchanego tekstu określa
główna myśl, wyszukuje
wymagane informacje, określa
intencje autora tekstu,
tekstu, stosując bogate
słownictwo, skomplikowane
struktury gramatyczne
- nie popełnia w wypowiedziach
błędów, które zakłócają
komunikację,
za pomocą skomplikowanych
struktur gramatycznych,
- potrafi spontanicznie nawiązać i
podtrzymać rozmowę,
tylko sporadyczne błędy, które
nie wpływają na zrozumienie
tekstu,
- wypowiada się swobodnie bez
przygotowania
błędów interpunkcyjnych
- buduje spójne, logiczne i
złożone zdania
- większość ocen cząstkowych to
oceny bardzo dobre,
- swobodnie posługuje się
nabytymi kompetencjami
językowymi,
- dobrowolnie bierze udział w
konkursach i olimpiadach,
- uczęszcza na dodatkowe zajęcia
rozwijające kompetencje
językowe z języka niemieckiego,
- samodzielnie korzysta z różnych
źródeł informacji,
- zna kulturę i obyczaje krajów
niemieckojęzycznych
polecenia i większość
wypowiedzi nauczyciela w
języku niemieckim,
- potrafi określić główna myśl
tekstu przeczytanego lub
słuchanego, znajduje większość
informacji, określa intencje
autora,
tekstu, stosując leksykę i
programie nauczania
- w wypowiedziach ustnych
używa słownictwa i struktur
gramatycznych zawartych w
- wypowiedzi są logiczne i
spójne,
- pojedyncze błędy popełniane w
wypowiedziach nie zakłócają
komunikacji,
- wypowiedzi są płynne, lecz
mogą być sterowane i
wspomagane przez nauczyciela,
- wypowiedzi są zgodne z
tematem i poprawne fonetycznie
OCENA DOBRA
z tematem i odpowiada założonej
formie,
- uczeń stosuje poprawne
- wypowiedź pisemna jest
logiczna i spójna,
- uczeń stosuje słownictwo
zawarte w programie nauczania,
struktury gramatyczne i leksykę
zawartą w programie nauczania,
- uczeń buduje spójne zdania
nieliczne błędy interpunkcyjne
oraz może zawierać drobne błędy,
które nie wpływają na
zrozumienie tekstu,
- uczeń opanował materiał objęty
programem nauczania w danej
klasie,
-uczeń jest aktywny na lekcjach
języka niemieckiego,
systematycznie przygotowuje się
do zajęć, zawsze odrabia zadanie
domowe oraz chętnie i
dobrowolnie bierze udział w
pracach projektowych,
- dosyć swobodnie wykorzystuje
nabyte kompetencje językowe,
- potrafi korzystać z różnych
źródeł informacji,
25
nieliczne powtórzenia słownictwa
i struktur składniowych
- uczeń rozumie większość
poleceń i wypowiedzi
niemieckim,
- uczeń stosuje krótkie
wypowiedzi ustne zawierające
pojedyncze zwroty i struktury
zawarte w programie nauczania,
wysłuchanego tekstu potrafi
opowiedzieć treść tekstu, stosując
słownictwo i struktury
programie nauczania
- wypowiedzi ustne często są
niespójne i nielogiczne,
- uczeń popełnia wiele błędów,
które czasami zakłócają
komunikację,
- wypowiedzi są zwykle krótkie i
często charakteryzują się brakiem
logicznej całości,
- wypowiedź jest zgodna z
omawianym tematem,
OCENA DOSTATECZNA
z wymaganą formą,
z tematem i logiczna,
nieliczne błędy, które nie
wpływają znacząco na
rozumienie tekstu,
nieliczne błędy interpunkcyjne,
nieliczne powtórzenia słownictwa
i struktur składniowych
- korzysta ze słowników
dwujęzycznych
- uczeń poprawnie stosuje
podstawowe struktury
- materiał zawarty w programie
nauczania w danej klasie został
opanowany przez ucznia na
poziomie podstawowym,
- w wypowiedziach ustnych i
pisemnych stosuje niewielki
zasób zwrotów zawartych w
materiale nauczania,
- dosyć systematycznie
uczestniczy w lekcjach, jednak
niesystematycznie przygotowuje
się do lekcji i nie zawsze odrabia
zadania domowe,
- rzadko buduje spójne, złożone
zdania,
- potrafi budować tylko proste
poprawne zdania
- w stopniu dostatecznym
posługuje się nabytymi
kompetencjami językowymi,
- w stopniu dostatecznym
korzysta ze słownika
dwujęzycznego
- wypowiedź nie zawsze jest
poprawna fonetycznie
- uczeń nie rozumie większości
poleceń i wypowiedzi
nauczyciela, rozumie tylko
pojedyncze wyrazy w języku
niemieckim,
- na podstawie wysłuchanego i
przeczytanego tekstu nie potrafi
znaleźć większości potrzebnych
informacji,
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
złożonych struktur; zdania są
krótkie, proste i często niezgodne
z tematem,
- uczeń nie potrafi zastosować
poprawnie struktur
gramatycznych zawartych w
- uczeń nie opanował materiału
objętego programem nauczania w
danej klasie na poziomie
minimum,
- wypowiedzi ustne są krótkie,
niespójne i nielogiczne,
tylko podstawowe słownictwo i
minimum programowym,
- w wypowiedziach ustnych i
pisemnych stosuje ubogie
słownictwo zawarte w materiale
nauczania,
- nie przygotowuje się
systematycznie do zajęć, nie
odrabia zadań domowych, nie
uczestniczy aktywnie w lekcji,
- liczne błędy popełniane w
- bardzo rzadko buduje spójne i
- w bardzo słabym stopniu
- wypowiedzi ustne ucznia bazują
tylko na kilku pojedynczych
słowach i podstawowych
strukturach gramatycznych
zawartych w programie
nauczania,
26
- tylko nieliczne zwroty
potrafi przekształcić w formę
pisemną lub wykorzystać w
wypowiedziach ustnych.
wypowiedzi ustnej zakłócają
komunikację i intencję
wypowiedzi,
liczne błędy, które w dużym
stopniu zakłócają zrozumienie
tekstu,
- uczeń ma trudności w
przygotowaniu wypowiedzi pod
kątem danego tematu,
liczne błędy interpunkcyjne
- wypowiedź nie jest poprawna
fonetycznie
logiczne zdania,
posługuje się nabytymi
kompetencjami językowymi
- budując krótkie zdania, nie
potrafi dobrać słów
odpowiadających tematowi
- wypowiedź zawiera tylko
podstawowe słownictwo i
struktury składniowe
Proponowane narzędzia oceniania
1. Forma ustna:
 odpowiedzi
 dialog
 opowiadania odtwórcze i twórcze
 prezentacja.
2. Formy pisemne:
 sprawdziany, testy, kartkówki
 zadania domowe
 wypracowania
 ćwiczenia wykonane na lekcji.
3. Formy praktyczne:
 Realizacja projektów (np. album, gazetka, model, przedstawienie)
 Pomoce dydaktyczne
Dostosowania PSO do możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Uczeń może mieć trudności z:
 tłumaczeniem tekstów
 czytaniem ze zrozumieniem tekstu w języku obcym
 ze zrozumieniem reguł i zasad gramatycznych
 użyciem odpowiedniej intonacji, tempem czytania i akcentem
27

głośnym czytaniem.
Zalecenia:
 uznanie indywidualnych trudności ucznia w nauce języka obcego
 nie wymagać głośnego czytania w obecności całej klasy
 uczeń czyta tekst głośno przygotowany wcześniej
 nie przeciążać ucznia dużą ilością zadanego tekstu do czytania, zwłaszcza głośnego
 pomóc uczniowi w opanowaniu techniki czytania
 nauczyciel powinien tłumaczyć polecenia i podawać przykłady
 nauczyciel powinien tłumaczyć polecenia na pracach pisemnych
 nauczyciel powinien używać ujednoliconego słownictwa
 uznawanie zapisu fonetycznego na pracach pisemnych
 odpytywać ucznia ustnie
 nauczyciel określa na początku roku szkolnego zakres materiału, który uczeń musi opanować
 motywacja ucznia przez plusy za aktywny udział ucznia na lekcji
 uznanie dodatkowej pracy ucznia (skrypt gramatyczny, dodatkowy zeszyt).
Sposobami sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów klas I – III z języków obcych są:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Sprawdzian pisemny (nie obniża się oceny za błędy ortograficzne i interpunkcję).
Obserwacja czynności ucznia.
Analiza wytworów uczniowskich.
Pomiar dydaktyczny (testy).
Aktywny udział ucznia w zajęciach.
Wypowiedzi ustne.
Czytanie lektur.
OCENA celująca (6) – otrzymuje ją uczeń, który:
Gramatyka i słownictwo:
 poprawnie operuje strukturami poznanymi na lekcji
 buduje spójne zdania
 posiada bogaty zakres słownictwa
 samodzielnie wykonuje polecenia nauczyciela
28
 potrafi korzystać z różnych źródeł informacji.
Słuchanie i czytanie:
 rozumie treść i sens różnorodnych tekstów i rozmów
 potrafi przeczytać przygotowany wcześniej tekst bezbłędnie
 potrafi udzielić poprawnej odpowiedzi na pytania zadane do tekstu
 potrafi przeczytać nowy tekst
 rozumie polecenia nauczyciela.
Mówienie:
 uczeń mówi pełnymi i spójnymi zdaniami
 poprawnie przekazuje wiadomości
 posługuje się poprawnym językiem
 nie popełnia błędów językowych
 umie w naturalny sposób zabierać głos w dyskusji
 posiada odpowiedni zakres słownictwa dla wyrażania swoich myśli.
Pisanie:
 wypowiedzi pisemne ucznia zawierają pełne zdania, rozwinięte struktury i różnorodne słownictwo
 potrafi w spójny sposób napisać tekst
 używa prawidłowej pisowni i interpunkcji
 w zadaniu pisemnym zawiera wszystkie istotne informacje
 uczeń ponadto podejmuje skuteczne próby tworzenia skomplikowanych struktur składniowych.
OCENA bardzo dobra (5) – otrzymuje ją uczeń, który:
 poprawnie operuje strukturami poznanymi na lekcji, popełnia minimalne błędy
 buduje spójne zdania
 stosuje zakres słownictwa odpowiedni do zadania
 zna zasady gramatyki.
 uczeń słuchając efektywnie odbiera komunikaty zróżnicowane pod względem formy, treści i języka
 potrafi przeczytać przygotowany wcześniej tekst popełniając niewiele błędów, które nie zakłócają komunikacji językowej
 prawidłowo wyodrębnia główną ideę całej wypowiedzi oraz treść niezależnie od trudności języka i tempa wypowiedzi
29
 rozumie polecenia w języku obcym
 potrafi rozpoznać uczucia i reakcje mówiącego.
Mówienie:
 potrafi przekazać wiadomość
 potrafi mówić spójnie
 posługuje się poprawnym językiem, popełniają niewiele błędów
 posiada odpowiedni zasób słownictwa dla wyrażenia swoich myśli
 umie w naturalny sposób zabierać głos w dyskusji
 w wypowiedzi ustnej uczeń prezentuje bardzo dobre opanowanie zasad fonetycznych oraz struktur i modeli zadań
 potrafi wypowiedzieć się z zastosowaniem różnorodnych elementów języka w szerokim zakresie tematycznym i w różnorodnych sytuacjach
komunikacyjnych.
Pisanie:
 potrafi napisać tekst zawierający pełne zdania, poznane struktury gramatyczne i słownictwo
 uczeń w tworzonych przez siebie pracach pisemnych dokładnie omawia i przedstawia zadany temat
 tekst ma czytelną i przemyślaną kompozycję
 wypowiedź jest poprawna pod względem językowym oraz wykazuje szeroki zasób słownictwa ucznia
 uczeń pisze teksty o odpowiedniej długości.
OCENA dobra (4) – otrzymuje ją uczeń, który:
 uczeń dobrze operuje strukturami poznanymi na lekcji, popełnia minimalne błędy
 buduje spójne zdania z trudnością
 stosuje zakres słownictwa odpowiedni do zadania
 zna zasady gramatyki.
 uczeń zwykle rozumie ogólny sens różnych tekstów i rozmów
 uczeń dąży do zrozumienia sensu komunikatu, a nie do przetłumaczenia go dosłownie
 uczeń potrafi wyodrębnić myśl przewodnią całego komunikatu i poszczególnych jego części.
 potrafi przeczytać przygotowany wcześniej tekst popełniając niewiele błędów, które nie zakłócają komunikacji językowej
 zwykle rozumie polecenia nauczyciela.
Mówienie:
 w wypowiedzi ustnej błędy językowe występują rzadko i nieznacznie tylko zakłócają komunikację
30
 uczeń swobodnie operuje poznanymi strukturami.
 posługuje się w miarę poprawnym językiem
 posiada odpowiedni zasób słownictwa dla wyrażenia swoich myśli
 w sytuacjach nowych uczeń stosuje podstawowe struktury, proste modelowe zdania, w których mogą pojawić się błędy leksykalne lub składniowe.
Pisanie:
 potrafi napisać tekst zawierający pełne zdania, proste struktury gramatyczne i słownictwo
 w sytuacjach nowych uczeń stosuje podstawowe struktury, proste modelowe zdania, w których mogą pojawić się błędy leksykalne lub składniowe
 na ogół pisze dobrze zorganizowany teksty, które zawierają część istotnych informacji
 tekst jest poprawny językowo, błędy leksykalne pojawiają się sporadycznie i nie zakłócają odbioru.
OCENA dostateczna (3) – otrzymuje ją uczeń, który:
 uczeń używa poprawnie tylko niektóre struktury gramatyczne
 ma trudności z budową poprawnych gramatycznych zdań
 ma trudności z odpowiednim doborem zakres słownictwa do zadania.
 uczeń słuchając jest w stanie odbierać głównie te komunikaty, które zawierają elementy aktywnie przez niego poznane
 wyodrębnia informacje, które występują w zrozumiałych dla niego kontekstach.
 w artykulacji, akcentacji, intonacji jak i składni występuje wiele podobieństw do języka polskiego
 uczeń czytając tekst pochodzący z innego źródła niż podręcznik czyta wolno
 potrafi wyodrębnić w komunikacie przede wszystkim fakty
 ma trudności ze zrozumieniem poleceń w niemieckim.
Mówienie:
 błędy językowe w wypowiedzi ustnej częściowo zakłócają komunikację, wypowiedź jest jednak zrozumiała, ale przeważają w niej zdania proste
 ma ubogi zakres słownictwa.
Pisanie:
 w tworzonych przez siebie wypowiedziach pisemnych uczeń częściowo przedstawia zadany temat
 wypowiedź pisemna ma częściowo uporządkowaną formę
 występujące w tekście błędy językowe nie zakłócają jego odbioru
 uczeń najczęściej posługuje się prostymi strukturami zdaniowymi
 uczeń pisze krótkie teksty
31

uczeń ma trudności z właściwą pisownią i interpunkcją.
OCENA dopuszczająca (2) – otrzymuje ją uczeń, który:
 ma trudności z budową prostych struktur gramatycznych
 dysponuje ubogim słownictwem.
 uczeń słuchając jest w stanie odbierać tylko te komunikaty, które zawierają elementy aktywnie przez niego poznane
 rzadko rozumie polecenia w języku obcym
 często potrzebuje pomocy nauczyciela lub podpowiedzi
 czyta przygotowany tekst, popełniając błędy, które zakłócają komunikację
 artykulacji, akcentacji, intonacji jak i składni występuje silne podobieństwo do języka polskiego
 tempo czytania jest bardzo wolne
 uczeń wymaga stymulacji i instruowania przy pracy z tekstem
 potrafi wyodrębnić w komunikacie jedynie fakty.
Mówienie:
 błędy językowe w wypowiedzi ustnej znacznie zakłócają komunikację, wypowiedź jest jednak częściowo zrozumiał
 tempo wypowiedzi jest bardzo wolne.
Pisanie:
 uczeń próbuje pisać zdania zawierające proste struktury i słownictwo, ma jednak z tym zadaniem trudności

używa w większości nieprawidłowej pisowni i interpunkcji.
JĘZYK FRANCUSKI
Ocenie podlega
1. Ocenie podlegają cztery sprawności językowe: mówienie, rozumienie mowy, czytanie ze zrozumieniem tekstu pisanego, kreatywne pisanie oraz sprawności
zintegrowane, jak również gramatyka i leksyka.
2. Uczeń prowadzi zeszyt w najbardziej efektywny dla siebie sposób, w zależności od stylu uczenia się i osobistych potrzeb. Zeszyt może być sprawdzony i
oceniony.
32
3. W ciągu semestru uczeń ma prawo zgłosić 2 razy nieprzygotowanie do lekcji bez konsekwencji. Nie dotyczy to zapowiedzianych prac sprawdzających,
przygotowywanych w domu dłuższych wypowiedzi ustnych.
4. Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną raz w semestrze, w terminie ustalonym z nauczycielem, nieprzekraczającym dwóch tygodni od oddania
sprawdzianu.
5. Ocena semestralna nie jest średnią arytmetyczna wszystkich ocen cząstkowych.
6. W przypadku uczniów z dysleksją: praca pisemna z języka francuskiego jest oceniana głównie pod względem merytorycznym; błędy ortograficzne i
interpunkcyjne popełniane przez uczniów, w zakresie ustalonym przez poradnię, nie wpływają na ocenę.
Sposoby sprawdzania
1. Sprawdzanie stopnia opanowania czterech sprawności językowych, gramatyki i leksyki przeprowadzone zostanie za pomocą odpowiednio skonstruowanych
testów zamkniętych i otwartych przy zastosowaniu jasnych i znanych uczniom kryteriów.
a. testy zamknięte zawierają zadania zamknięte, takie jak: wielokrotny wybór, przyporządkowanie, prawda-fałsz
b. testy otwarte zawierają zadania otwarte takie jak: zadania z luka, zadania krótkiej odpowiedzi, zadania rozszerzonej odpowiedzi.
2. Do testowania sprawności mówienia mogą być stosowane: rozmowy sterowane w typowych sytuacjach życia codziennego, rozmowy na temat materiału
stymulującego, wypowiedzi na zadany temat.
3. Do testowania sprawności pisania mogą być stosowane: zadania na uzupełnianie luk za pomocą jednego słowa, wyrażenia, zdania lub całego akapitu,
zadania na pisanie sterowane (zawartość treściowa określona jest w poleceniu i punktowana przy ocenianiu) zadania na pisanie kreatywne w określonej
formie i długości.
4. Do testowania sprawności czytania i słuchania mogą być stosowane: zadania typu – wielokrotny wybór, przyporządkowanie, prawda-fałsz, uzupełnianie
luk, parafrazowanie
5. Do testowania gramatyki i leksyki mogą być stosowane zadania typu: wielokrotny wybór, przyporządkowanie, prawda-fałsz, uzupełnianie luk,
parafrazowanie oraz poprawianie błędów, tłumaczenie zdań lub części zdań.
6. Do testowania sprawności zintegrowanych możemy stosować: zadania polegające na ustnym lub pisemnym streszczeniu usłyszanego lub przeczytanego
tekstu; zadania polegające na ustnym lub pisemnym parafrazowaniu usłyszanego lub przeczytanego tekstu; zadania polegające na grupowej prezentacji
projektu w formie ustnej lub pisemnej; zadania polegające na indywidualnej prezentacji projektu w formie dłuższej wypowiedzi ustnej lub pisemnej oraz
podobnej do maturalnej prezentacji tematu połączonej z dyskusja.
Wymagania na poszczególne oceny w zakresie oceniania wypowiedzi ustnych, pisemnych, rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstu pisanego:
Ocena celująca
Uczeń powinien opanować bezbłędnie materiał przewidziany na ocenę bardzo dobrą w zakresie sprawności produktywnych, recepcyjnych, materiału fonologicznego
i morfosyntaktycznego, a nawet jego wiedza powinna wykraczać poza materiał szkolny.
33
Uczeń powinien brać udział w konkursach przedmiotowych oraz zajęciach dodatkowych.
Mówienie:
Uczeń potrafi relacjonować wysłuchane czy przeczytane teksty, w sposób ciekawy relacjonować wydarzenia, wyrażać swoje opinie, logicznie je argumentować.
Potrafi nawiązać poprawnie dialog i go kontynuować, umie dostrzec i poprawić błąd, posiada bardzo dobry akcent i poprawnie wymawia słowa.
Rozumienie ze słuchu i tekstu pisanego:
Uczeń wykonuje wszystkie zadania bezbłędnie, rozumie dłuższe fragmenty wypowiedzi, piosenki, tekstów autentycznych.
Pisanie:
Uczeń powinien umieć: zrozumieć i napisać krótkie i dłuższe formy pisemne (np. kartkę pocztową), prosty tekst narracyjny, zrozumieć instrukcje, prawidłowo
stosować podstawowe zasady ortografii i interpunkcji.
Materiał leksykalny:
Uczeń zna 100% leksyki poznanej w trakcie zajęć szkolnych oraz stara się samodzielnie wzbogacać swój słownik.
Przygotowanie do zajęć:
Uczeń zawsze posiada zeszyt i podręcznik oraz ma odrobioną pracę domową.
Stosunek do nauki:
Uczeń wykazuje zainteresowanie przedmiotem i systematycznie pracuje.
Ocena bardzo dobra
Ocenę otrzymuje uczeń, który ma wiedzę i umiejętności w zakresie programu nauczania w danej klasie. W zasadzie nie popełnia błędów gramatycznych
i fonetycznych. Komunikacja jest płynna i poprawna.
Mówienie:
Uczeń potrafi bez problemu odtworzyć prosty tekst usłyszany w różnych warunkach odbioru lub przeczytany, nawiązać rozmowę (klasa I) i ją kontynuować (klasa II
i III). Popełnia drobne błędy gramatyczne i fonetyczne, niezakłócające jednak komunikacji.
Uczeń prawie bezbłędnie wykonuje wszystkie ćwiczenia w zakresie słuchania, rozumie kluczowe informacje zawarte w różnorodnych tekstach i rozmowach,
rozumie polecenia nauczyciela wydawane w języku obcym i potrafi poprawnie zareagować.
Pisanie:
Uczeń powinien umieć: zrozumieć i napisać krótkie i dłuższe formy pisemne (np. kartkę pocztową), prosty tekst narracyjny, zrozumieć instrukcje i polecenia,
prawidłowo stosować podstawowe zasady ortografii i interpunkcji.
Uczeń powinien opanować 90% słownictwa poznanego w czasie lekcji.
34
Stosunek do nauki:
Uczeń wykazuje zainteresowanie przedmiotem i systematycznie pracuje.
Ocena dobra
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który ma wiedzę i umiejętności przewidziane w programie na określonym poziomie. Popełnia sporadyczne błędy leksykalne,
gramatyczne i fonetyczne. Komunikacja jest niezakłócona.
Mówienie:
Uczeń potrafi przekazać wiadomość, mówi spójnie, dysponuje wystarczającym zakresem słownictwa, potrafi wziąć poprawny udział w prostym dialogu, potrafi
wypowiedzieć się prosty temat.
Uczeń w zasadzie rozumie słuchany tekst, wykonywane ćwiczenie zawierają nieliczne błędy;
uczeń potrafi wydobyć większość potrzebnych informacji ze słuchanego tekstu i przekazać je, pisemnie lub ustnie, rozumie polecenia nauczyciela i poprawnie
odpowiedzieć na zadane mu pytanie.
Pisanie:
Uczeń powinien umieć: zrozumieć i napisać krótkie i dłuższe formy pisemne (np. kartkę pocztową), zrozumieć instrukcje i polecenia, prawidłowo stosować
podstawowe zasady ortografii i interpunkcji.
Stosunek do nauki:
Uczeń wykazuje zainteresowanie przedmiotem jednak jego praca jest czasami zbyt mało systematyczna.
Ocena dostateczna
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował podstawowe wymagania programowe w danej klasie, zna podstawowe problemy gramatyczne, popełnia błędy
gramatyczne, fonetyczne i leksykalne, ale komunikacja językowa jest zachowana, choć utrudniona. Przy wykonywaniu wielu zadań potrzebuje pomocy nauczyciela.
Mówienie:
Uczeń potrafi odtworzyć przygotowany wcześniej tekst, popełnia błędy, dysponuje ograniczonym zasobem słownictwa, mówi raczej spójnie.
Rozumienie tekstu słuchanego i pisanego- uczeń rozumie główne zagadnienia tekstu, potrafi
wydobywać niektóre kluczowe informacje, popełnia błędy gramatyczne, leksykalne i fonetyczne, komunikacja jest zachowana, choć chwilami nieco utrudniona.
35
Pisanie:
Uczeń powinien umieć: zrozumieć i napisać ogólne teksty krótkie i proste (np. kartkę pocztową), tak, aby informacja została przekazana, powinien zrozumieć proste
instrukcje i polecenia.
Uczeń zawsze posiada zeszyt, zeszyt i podręcznik, lecz zdarza mu się nie mieć odrobionej pracy domowej.
Stosunek do nauki:
Uczeń wykazuje zainteresowanie przedmiotem jednak jego praca jest niesystematyczna.
Ocena dopuszczająca
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który dysponuje niewielkim zasobem słownictwa, struktur gramatycznych, popełnia błędy fonetyczne, używanie języka
sprawia mu kłopoty, komunikacja jest mocno utrudniona.
Mówienie:
Uczeń z trudem potrafi odtworzyć tekst, wypowiedzieć się na podany temat, wykazuje braki w zakresie słownictwa, niepoprawna wymowa utrudnia komunikację,
jest bierny w komunikacji.
Rozumienie tekstu słuchanego i pisanego:
Uczeń w zasadzie nie rozumie tekstu, wykonuje nieliczne polecenia poprawnie, rozumie jedynie pojedyncze słowa, potrzebuje wielu powtórzeń i wyjaśnień.
Pisanie:
Uczeń powinien umieć: zrozumieć formę tekstów krótkich i prostych (np. kartkę pocztową), zrozumieć część poleceń.
Uczeń stara się przynosić zeszyt i podręcznik, często zdarza mu się nie mieć odrobionej pracy domowej.
Stosunek do nauki:
Uczeń nie wykazuje zainteresowania przedmiotem a jego praca jest niesystematyczna.
36
JĘZYK HISZPAŃSKI
OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA – co będzie przedmiotem oceniania?
Na lekcji języka hiszpańskiego oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wiadomości i umiejętności określone w programie nauczania.
Aktywność na lekcjach.
Przygotowanie do lekcji.
Praca domowa.
Praca projektowa.
Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna.
Wypowiedzi ustne.
 poprawne stosowanie struktur
 znajomość słownictwa
 stopień łączenia elementów wiedzy z życiem
 wiadomości na temat kultury krajów hiszpańskojęzycznych
 poprawność wymowy.
2. Aktywność na lekcji:
 samodyscyplina
 inwencja twórcza
 zainteresowanie lekcją
 praca w grupie.
3. Przygotowanie do lekcji:
 posiadanie na lekcji podręcznika, zeszytu ćwiczeń, zeszytu oraz teczki z dodatkowymi materiałami
 odrabianie pracy domowej.
4. Praca domowa:
 poprawność merytoryczna wykonanych zadań
 samodzielność w wykonaniu zadań
 systematyczność wykonywania zadań
 oryginalność.
37
5. Praca projektowa:
 oryginalność projektu
 samodzielność.
6. Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna:
 udział w konkursach przedmiotowych oraz olimpiadach
 udział w różnych wydarzeniach z życia Sekcji
 wykonywanie pomocy dydaktycznych na rzecz Sekcji.
7. Wypowiedzi ustne:
 stosowanie języka hiszpańskiego podczas wykonywania ćwiczeń
 stosowanie języka hiszpańskiego w kontakcie z nauczycielem i kolegami.
KRYTERIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ
1. Ocena celująca (6):
 bezbłędne rozumienie tekstu pisanego i mówionego (na odpowiednim dla ucznia poziomie)
 poprawność językowa (intonacja, wymowa, struktury gramatyczne)
 swoboda i lekkość wypowiedzi na tematy związane z życiem codziennym (duży zasób słownictwa)
 udział w konkursach językowych
 używanie różnorodnych form i struktur gramatycznych.
2. Ocena bardzo dobra (5):
 uczeń rozumie tekst
 odpowiada na pytanie związane z nim
 potrafi wypowiedzieć się na zadany temat
 mówi poprawnie fonetycznie
 sam tworzy wypowiedź, intuicyjnie dobierając materiał gramatyczny i leksykalny
 bardzo aktywny na lekcji
 wypowiedzi pisemne bezbłędne.
3. Ocena dobra (4):
 rozumie krótsze i dłuższe wypowiedzi
 odgaduje słowa i wyrażenia z kontekstu zadań nawet, jeśli nie rozumie ich od razu
 wymowa i intonacja nie zakłóca informacji, którą przekazuje
38
 zna słownictwo odpowiednie do poruszanego tematu
 potrafi napisać krótkie formy wypowiedzi: tekst, dialog, itp..
4. Ocena dostateczna (3):
 niedokładne rozumienie prostego tekstu
 słownictwo proste, mało urozmaicone, brak inwencji
 błędy fonetyczne i leksykalne, ale istnieje możliwość zrozumienia
 częste mylenie zwrotów, niezrozumienie powodujące braki komunikacyjne
 błędy fonetyczne utrudniające zrozumienie wypowiedzi.
5. Ocena dopuszczająca (2):
 minimalne zrozumienie sensu prostych zwrotów
 błędne formułowanie wypowiedzi
 błędy fonetyczne wykluczający zrozumienie tekstu
 mimo minimalnych predyspozycji językowych uczeń stara się coś przedstawić, czegoś nauczyć, pracuje, aby udowodnić, że potrafi zdobyć się na
jakiś wysiłek.
6. Ocena niedostateczna (1):
 braki ze wszystkich dziedzin (gramatyka, słownictwo, fonetyka)
 błędy uniemożliwiające zrozumienie
 niechęć do jakiejkolwiek pracy
 nieodrabianie zadań domowych, nieuczenie się dialogów, wierszy, itp.
 brak aktywności na lekcji.
PROPONOWANE NARZĘDZIA OCENIANIA
1. Formy ustne:
 odpowiedzi na pytania
 udział w dialogu
 przedstawienie scenki
 formułowanie kilkuzdaniowej wypowiedzi na zadany temat
 deklamacja poezji.
2. Formy pisemne:
 kartkówki ( niezapowiedziane obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji)
 sprawdziany (z więcej niż trzech lekcji, zapowiedziane na tydzień przed i poprzedzone obowiązkowo powtórzeniem wiadomości na lekcji
poprzedniej)
 wypracowania.
39
3. Formy praktyczne:
 projekty na wybrany interesujący zdaniem ucznia temat- raz na semestr
 pomoce dydaktyczne.
UWAGI DODATKOWE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Ocena śródroczna oraz końcowo roczna w klasie drugiej i trzeciej jest ustalana wspólnie przez nauczyciela polskiego oraz hiszpańskiego.
Sprawdziany zapowiadane będą z tygodniowym wyprzedzeniem.
Uczeń ma możliwość poprawy oceny niedostatecznej ze sprawdzianu jeden raz, do 2 tygodni od oddania sprawdzianu.
Nawet jeśli ocena niedostateczna zostanie poprawiona, będzie ona brana pod uwagę podczas wystawiania oceny śródrocznej oraz końcowo rocznej.
Za brak pracy domowej za pierwszym razem uczeń otrzymuje ‘-‘, następnym razem jest to ocena niedostateczna.
Za aktywność na lekcji uczeń otrzymuje ‘+’, 5 plusów daje ocenę bardzo dobrą.
Za brak pracy na lekcji uczeń otrzymuje ‘-‘, 3 minusy dają ocenę niedostateczną.
Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji raz w semestrze jednak musi to zrobić przed lekcją.
Nieprzygotowanie nie dotyczy prac domowych, na których odrobienie uczeń otrzymał kilka dni (np. wypracowanie, projekt, nauka wiersza na pamięć, itp.).
W przypadku długiej nieobecności (tydzień i dłużej) uczeń indywidualnie z nauczycielem ustala termin i warunki nadrobienia zaległych lekcji. Ustala także
termin napisania zaległych sprawdzianów.
HISTORIA
Oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
• sprawdzanie stopnia zrozumienia podstawowych zagadnień
• rozwiązywania problemów
• stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych.
3. Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu.
4. Praca domowa.
5. Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna.
6. Praca w grupie.
40
Ad. 1. Wiadomości i umiejętności określone programem:
 poprawne stosowanie podstawowych pojęć historycznych
 rozumienie znaczenia poznawanych zagadnień i stosowanie ich w sytuacjach praktycznych
 właściwe rozpoznawanie i definiowanie problemu
 analizowanie wszystkich aspektów zagadnienia, zaplanowanie rozwiązania
 uzasadnienie i prezentacja wybranego rozwiązania
 stopień łączenia elementów wiedzy z praktyką.
Ad. 2. Aktywność na lekcji historii:
 samodyscyplina
 zainteresowanie tematem lekcji, pilność
 inicjatywa (własne propozycje, pytania)
Ad. 3. Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu:
 posiadanie podstawowego wyposażenia ucznia (podręcznika, zeszytu)
 odrabianie zadań domowych
 posiadanie niezbędnych materiałów pomocniczych
 prowadzenie zeszytu (poprawność językowa, estetyka, systematyczność prowadzenia).
Ad. 4. Praca domowa:
 samodzielność w wykonaniu zadania
 oryginalność.
Ad. 5. Aktywność pozalekcyjna, dodatkowa:
 udział w konkursach przedmiotowych
 wykonywanie dodatkowych prac w czasie pozaszkolnym (wykonywanie pomocy dydaktycznych, realizacja projektów szkolnych, międzyszkolnych,
ogólnopolskich).
Ad. 6. Praca w grupie:
 aktywne uczestniczenie w pracy zespołu
41
 pomoc innym
 umiejętność „wchodzenia” w różne role
 korzystanie z pomocy innych osób,
 podporządkowanie się poleceniom
 umiejętność dyskutowania, negocjowania
 twórczy wkład (argumenty, pomysły)
 współodpowiedzialność.
Ad. 7. Rozwiązywanie zadań problemowych:
 analizowanie wszystkich aspektów zagadnienie (problemu)
 zaproponowanie różnych wariantów rozwiązanie problemu (opisowo, graficznie)
Ad. 8. Praca projektowa:
 wartościowanie – własna ocena
Ad. 9. Wykorzystywanie informacji z różnych źródeł:
 korzystanie z mediów i technologii informacyjnych
 umiejętność oceny przydatności zgromadzonych materiałów.
Kryteria oceny śródrocznej i końcoworocznej – według skali określonej w Statucie Szkoły odnoszącej się do pięciu obszarów aktywności ucznia.
42
Dopuszczająca (2). Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych. Jego działania mają
charakter przede wszystkim odtwórczy z dużą pomocą nauczyciela.
Pamięta:
 wymagane programem elementarne fakty historyczne, najważniejsze postacie i proste pojęcia
 różnice między życiem dziś, a życiem w przeszłości.
Rozumie:
 przyczyny najważniejszych wydarzeń i ich skutki
 podstawowe zasady pracy w grupie.
Potrafi:
 lokalizować fakty w przedziale czasowym określając wiek i rok
 porządkować fakty w układzie chronologicznym
 odczytywać znaki ideograficzne na mapie
 znaleźć na mapie w podręczniku miejsca najważniejszych wydarzeń i faktów
 wyszukiwać w nim niezbędne informacje o faktach, wydarzeniach, ludziach, rzeczach
 wykorzystywać materiał ilustracyjny zawarty w podręczniku
 kojarzyć pierwszoplanowe postacie historyczne z najważniejszymi faktami
 przedstawić główne przyczyny i skutki najważniejszych wydarzeń.
 opisywać, czasami z pomocą nauczyciela, ilustracje, makiety, zdarzenia historyczne, zabytki.
 zna układ wewnętrzny podręcznika
 podejmuje próby, często nieudane, uzasadnienia własnego stanowiska.
Dostateczna (3).Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych i podstawowych.
Pamięta:
 fakty, postacie, pojęcia proste i złożone
 daty wydarzeń z przeszłości, nazwy epok, ich cechy charakterystyczne
 podstawowe źródła wiedzy historycznej.
Rozumie:
 proste związki czasowo-przestrzenne i przyczynowo – skutkowe
 znaczenie faktów, pojęć i postaci w procesie dziejowym
 znaczenie znaków ideograficznych na mapie
 wpływ przeszłości na teraźniejszość
 zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości.
Potrafi:
 dokonać prostych ocen wydarzeń i postaci z przeszłości
 stworzyć ciąg chronologiczny ze znanych faktów historycznych
43








określić właściwie proste związki czasowo- przestrzenne i przyczynowo – skutkowe
wykorzystać podstawowe źródła wiedzy historycznej na poziomie podstawowym
przenieść informacje z mapy w podręczniku na mapę w atlasie historycznym i ścienną
dokonać selekcji informacji zawartych w podręczniku. Wyodrębnia fakty, przyczyny i skutki, główne wątki historyczne
dokonać rekonstrukcji wydarzeń historycznych w postaci planu, opisu, ustnie i pisemnie
nawiązywać do wiadomości z innych dziedzin
formułować pytania do analizowanego dokumentu opisowego i normatywnego
zredagować notatkę pod kierunkiem nauczyciela.
Dobra (4).Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który posiadł wiadomości na poziomie wymagań: koniecznych, podstawowych i rozszerzających.
Pamięta:
 Daty początkowe i końcowe ważnych wydarzeń historycznych
 Postacie pierwszo i drugoplanowe, pojęcia proste i złożone oraz związki i zależności zachodzące między nimi.
Rozumie:
 związki genetyczne wydarzeń i procesów historycznych
 zależności zachodzące między różnymi dziedzinami życia człowieka, między przeszłością i teraźniejszością
 rolę człowieka w procesie dziejowym
 znaczenie faktów i wydarzeń
 pojęcia złożone, związki i zależności
 analogie i sprzeczności między wydarzeniami i zjawiskami
 teksty źródłowe oraz inne źródła poznania przeszłości
 różnice między przeszłością i dniem dzisiejszym oraz dynamikę przemian, jakim podlega człowiek wraz z otaczającym go światem.
Potrafi:
 określić związki genetyczne wydarzeń i procesów historycznych
 przedstawić wpływ poznanych wydarzeń historycznych na teraźniejszość
 samodzielnie pracować z mapą., m.in. ukazać dynamikę zjawisk na podstawie analizy treści mapy: zmiany polityczne, demograficzne, gospodarcze,
polityczne, terytorialne
 przenieść informacje z mapki w podręczniku, na mapę ścienną, w atlasie lub odwrotnie
 dokonać selekcji materiału źródłowego pod kierunkiem nauczyciela, dokonać jego analizy pod kątem przydatności do rekonstrukcji wydarzeń z przeszłości
 integrować materiał informacyjny zawarty w podręczniku i źródle
 konstruować własne wnioski, oceny wydarzeń, faktów, ludzi, częściowo pod kierunkiem nauczyciela
 porównać analogiczne zjawiska w różnych krajach, kulturach
 dokonać opisu wydarzeń
44



przedstawić wybrane zagadnienia jako proces historyczny
sporządzić samodzielnie notatkę w postaci planu, schematu
wykorzystać informacje pozyskana na innych lekcjach.
Bardzo dobra (5). Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który w stopniu bardzo dobrym opanował materiał programowy. Uczeń ten dysponuje wiedzą i
umiejętnościami ze wszystkich poziomów, od poziomu wymagań koniecznych po dopełniające.
Pamięta:
 daty faktów, wydarzeń, zjawisk, procesów dziejowych
 postacie historyczne występujące w procesie poznawczym
 wszelkie związki występujące między zjawiskami.
Rozumie:
 zależności między historia powszechną, historią Polski, a dziejami regionu
 podział źródeł historycznych
 wpływ dziejów powszechnych, na historię państwa i regionu
 rolę źródeł historycznych w poznawaniu i rekonstruowaniu przeszłości
 konieczność krytycznej analizy źródeł historycznych
 przyczyny powstawania przeciwstawnych sądów, interpretacji wydarzeń historycznych
 związki czasowo- przestrzenne, przyczynowo- skutkowe i genetyczne wydarzeń i procesów.
Potrafi:
 samodzielnie selekcjonować materiał źródłowy, ilustracyjny, dokonywać jego analizy i interpretacji, ze zrozumieniem realiów epoki
 dostrzegać związki miedzy wydarzeniami, zjawiskami i procesami
 przy, pomocy nauczyciela, przeprowadzić analizę krytyczną źródła
 formułować sądy, wnioski, oceny oraz uzasadnienia, wykorzystując materiał pojęciowy i faktograficzny
 porządkować fakty chronologicznie i problemowo
 dokonać opisu zrekonstruowanej rzeczywistości ustnie i pisemnie
 hierarchizuje materiał w dłuższych i krótszych okresach
 operować pojęciami właściwymi danej epoce
 budować własny obraz przeszłości na podstawie różnych przekazów i wiedzy ogólnej
 wykorzystywać różne środki wiedzy historycznej: różne rodzaje map, dane statystyczne, literaturę, materiał ilustracyjny, dla podkreślenia waloru własnej
wypowiedzi
 przygotować i zaprezentować wystąpienie o tematyce historycznej, społecznej, lub politycznej, na forum klasy, szkoły, lub społeczności lokalnej.
Ocena celująca (6). Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiadomości i umiejętności od poziomu wymagań koniecznych do dopełniających, jednak nie
ograniczają się tylko do poziomu wymagań programowych. Uczeń taki spełnia niektóre z poniższych kryteriów: odznacza się specjalnymi zainteresowaniami
45
humanistycznymi, systematycznie pracuje nad pogłębianiem wiedzy historycznej we współpracy z nauczycielem, jest aktywny na lekcjach, wykonuje dodatkowe
zadania wykraczające poza kanon zajęć obowiązkowych, uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych, interesuje się literaturą i publicystyką historyczną, czyta książki
spoza szkolnego zestawu lektur, uczestniczy i osiąga sukcesy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach i olimpiadach historycznych.
Uczeń:
 bazując na zdobytej wiedzy, analizuje przyczyny i następstwa znanych i poznawanych wydarzeń historycznych (zdolność zastosowania nabytych
wiadomości do interpretowaniu nowych)
 z łatwością dokonuje porównań epok, zjawisk, nawet odległych w czasie
 przedstawiane wydarzenia, zjawiska bądź procesy przedstawia w szerokim kontekście historycznym
 zaczyna samodzielnie, krytycznie oceniać źródła historyczne
 Sprawnie posługuje się dostępnymi źródłami poznania historycznego: piśmiennictwem historycznym (pamiętniki, beletrystyka, publicystyka historyczna,
prace popularno- naukowe, itp.)
 pogłębia swoją wiedzę o nauce historycznej, o procedurach badawczych historii
 jego wypowiedzi cechuje wysoka sprawność językowa i nienaganny styl
 zaczyna rozumieć wpływ realiów politycznych na sposób interpretowania wydarzeń historycznych
 jest aktywny w społeczności lokalnej
 przekonany o potrzebie nieustannego pogłębiania własnej wiedzy, jej przydatności w pracy z innymi, wzbogacania swego świata duchowego
 wykazuje dużą niezależność w formułowaniu sądów
 rozwija umiejętności dyskusji; staje się moderatorem.
Proponowane narzędzia oceniania.
1. Formy ustne: odpowiedź, dialog, opowiadanie, prezentacja.
2. Formy pisemne: sprawdziany, testy, kartkówki, zadania domowe, wypracowania, ćwiczenia wykonywane na lekcji.
3. Formy praktyczne: realizacja projektów ( album, gazetka, model, przedstawienie), pomoce dydaktyczne.
46
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
SKALA UMIEJĘTNOŚCI I WIDOMOŚCI, ODPOWIADAJĄCYCH POSZCZEGÓLNYM STOPNIOM/OCENOM ORAZ ZAKRES
OBOWIĄZKÓW UCZNIA, KTÓRE BĘDĄ OCENIANIE:
OCENA
UMIEJĘTNOŚCI i WIADOMOŚCI
DOPUSZCZAJĄCY
brak pewnych podstawowych umiejętności i wiadomości, liczne błędy i luki; przy pomocy nauczyciela uczeń
wykazuje częściowe zrozumienie prostych pojęć i procesów
DOSTATECZNY
DOBRY
BARDZO DOBRY
CELUJĄCY
umiejętności i wiadomości opanowane na poziomie podstawowym, zauważalne braki i błędy, które nie
dotyczą jednak najważniejszych pojęci procesów
ugruntowane umiejętności i wiadomości na poziomie podstawowym, pojedyncze błędy i niejasności nie
dotyczą najważniejszych pojęć i procesów, dopuszczalne trudności ze stosowaniem wiedzy i umiejętności
do analizy i rozwiązywania problemów związanych z danym obszarem
umiejętności i wiadomości na bardzo wysokim poziomie, bezbłędne wykonanie zadania (ew. w określonych
przypadkach dopuszczalne 1 – 2 błędy lub niejasności), stosowanie wiedzy i umiejętności do analizy, oceny
i rozwiązywania problemów związanych z danym obszarem
pogłębione umiejętności i wiadomości, samodzielne rozumowanie i wnioskowanie, biegłość w stosowaniu
wiedzy i umiejętności do analizy, oceny i rozwiązywania problemów, także tych wykraczających poza obszar
objęty danym wymaganiem, rozpoznawanie różnorodnych perspektyw i dylematów wiążących się z danym
obszarem
47
OCENIE PODLEGAJĄ RÓWNIEŻ
 zeszyty, zarówno rzetelność prowadzenia notatek jak i estetyka zeszytu
 odpowiedzi ustne ucznia
 prace domowe, a w szczególności ich samodzielność oraz odpowiedni dobór źródła do wykonywanej pracy
 sprawdziany oraz kartkówki
 praca podczas lekcji, aktywność oraz sumienność w wykonywaniu obowiązków.
MATEMATYKA
Wymagania ogólne i szczegółowe nauczania matematyki
1. Cele kształcenia (wymagania ogólne):
 wykorzystanie i tworzenie informacji - uczeń interpretuje i tworzy teksty o charakterze matematycznym, używa języka matematycznego do opisu
rozumowania i uzyskanych wyników
 wykorzystywanie i interpretowanie reprezentacji - uczeń interpretuje pojęcia matematyczne i operuje obiektami matematycznymi,
 modelowanie matematyczne - uczeń dobiera lub buduje model matematyczny prostej sytuacji
 użycie i tworzenie strategii - uczeń stosuje strategię jasno wynikającą z treści zadania lub tworzy strategię rozwiązania problemu
 rozumowanie i argumentacja - uczeń prowadzi proste rozumowania, podaje argumenty uzasadniające poprawność rozumowania.
2. Treści nauczania (wymagania szczegółowe):
1) Liczby wymierne dodatnie:
 odczytywanie i zapisywanie liczb naturalnych dodatnich w systemie rzymskim w zakresie do 3000
 dodawanie i odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb wymiernych zapisanych w postaci ułamków zwykłych lub liczb o rozwinięciach dziesiętnych
skończonych zgodnie z własną strategią obliczeń oraz z wykorzystaniem kalkulatora
 zamiana ułamków zwykłe na liczby dziesiętne (skończone i okresowe) i na odwrót
 zaokrąglanie rozwinięć dziesiętnych liczb z zadaną dokładnością
 obliczanie wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe i liczby dziesiętne
 szacowanie wartości wyrażeń arytmetycznych
 obliczenia na liczbach wymiernych z zastosowaniem rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zamiany jednostek (prędkości,
gęstości itp.).
2). Liczby wymierne:
 interpretacja liczb wymiernych na osi liczbowej, obliczanie odległości między dwiema liczbami na osi
 wskazywanie na osi liczbowej zbiorów liczb spełniających warunki typu: x ≥ 3, x <5
 dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb wymiernych
 obliczanie wartości nieskomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających liczby wymierne.
48
3) Potęgi:
 obliczanie potęg liczb wymiernych o wykładnikach naturalnych
 zapisywanie w postaci jednej potęgi iloczynów i ilorazów potęg o takich samych podstawach lub o takich samych wykładnikach oraz potęg potęgi
(przy wykładnikach naturalnych)
 porównywanie potęg o różnych wykładnikach naturalnych i takich samych podstawach oraz o takich samych wykładnikach naturalnych i różnych dodatnich
podstawach
 zamiana potęg o wykładnikach całkowitych ujemnych na odpowiednie potęgi o wykładnikach naturalnych
k
 zapisywanie liczb w notacji wykładniczej, tzn. w postaci a·10 , gdzie 1≤ α <10 i k jest liczbą całkowitą.
4) Pierwiastki:
 obliczanie wartości pierwiastków drugiego i trzeciego stopnia z liczb, które są odpowiednio kwadratami lub sześcianami liczb wymiernych,
 wyłączanie czynnika przed znak pierwiastka oraz włączanie go pod znak pierwiastka,
 mnożenie i dzielenie pierwiastków drugiego i trzeciego stopnia.
5) Procenty:
 przedstawianie części pewnej wielkości jako procentu lub promila tej wielkości i odwrotnie
 obliczanie procentu danej liczby
 obliczanie liczby na podstawie danego jej procentu
 stosowanie obliczeń procentowych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, np. obliczanie ceny po podwyżce lub obniżce o dany procent,
obliczenia związane z podatkiem VAT, obliczanie odsetek dla lokaty rocznej.
6) Wyrażenia algebraiczne:
 opisywanie za pomocą wyrażeń algebraicznych związków między różnymi wielkościami
 obliczanie wartości liczbowych wyrażeń algebraicznych
 redukcja wyrazów podobnych w sumie algebraicznej
 dodawanie i odejmowanie sum algebraicznych
 mnożenie jednomianów, mnożenie sumy algebraicznej przez jednomian oraz w nietrudnych przykładach mnożenie sum algebraicznych
 wyłączanie wspólnego czynnika wyrazów sumy algebraicznej przed nawias
 wyznaczanie wskazanej wielkości z podanych wzorów, w tym geometrycznych i fizycznych.
7) Równania:
 zapisywanie związków między wielkościami za pomocą równania pierwszego stopnia z jedną niewiadomą, w tym związków między wielkościami wprost
i odwrotnie proporcjonalnymi
 sprawdzanie, czy dana liczba spełnia równanie stopnia pierwszego z jedną niewiadomą
 rozwiązywanie równań stopnia pierwszego z jedną niewiadomą
 zapisywanie związków między nieznanymi wielkościami za pomocą układu dwóch równań pierwszego stopnia z dwiema niewiadomymi
 sprawdzanie, czy dana para liczb spełnia układ dwóch równań stopnia pierwszego z dwiema niewiadomymi
 rozwiązywanie układów równań stopnia pierwszego z dwiema niewiadomymi
49

opisywanie za pomocą równań lub układów równań zadań osadzone w kontekście praktycznym i ich rozwiązywanie.
8) Wykresy funkcji:
 zaznaczanie w układzie współrzędnych na płaszczyźnie punktów o danych współrzędnych
 odczytywanie współrzędne danych punktów
 odczytywanie z wykresu funkcji wartości funkcji dla danego argumentu, argumentu dla danej wartości funkcji, ustalanie, dla jakich argumentów funkcja
przyjmuje wartości dodatnie lub ujemne, ustalanie miejsc zerowych funkcji
 odczytywanie i interpretacja informacji przedstawionych za pomocą wykresów funkcji (w tym opisujących zjawiska występujące w przyrodzie, gospodarce,
życiu codziennym)
 obliczanie wartości funkcji podanych nieskomplikowanym wzorem i zaznaczanie punktów należących do jej wykresu.
9) Statystyka opisowa i wprowadzenie do rachunku prawdopodobieństwa:
 interpretacja danych przedstawione za pomocą tabel, diagramów słupkowych i kołowych oraz wykresów
 wyszukiwanie, selekcjonowanie i porządkowanie informacji źródłowych, przedstawianie danych w tabeli oraz za pomocą diagramu słupkowego
lub kołowego
 wyznaczanie średniej arytmetycznej i mediany zestawu danych
 analiza prostych doświadczeń losowych (np. rzutu kostką lub monetą, wyciągania losu) i określanie prawdopodobieństwa najprostszych zdarzeń
w tych doświadczeniach (wypadnięcie orła w rzucie monetą, wypadnięcie dwójki lub szóstki w rzucie kostką itp.).
10) Figury płaskie:
 korzystanie ze związków między kątami utworzonymi przez prostą przecinającą dwie proste równoległe
 rozpoznawanie wzajemnego położenia prostej i okręgu, rozpoznawanie stycznej do okręgu
 prostopadłość stycznej do okręgu do promienia poprowadzonego do punktu styczności
 rozpoznawanie kątów środkowych
 obliczanie długości okręgu i jego łuku
 oblicza pole koła, pierścienia kołowego, wycinka kołowego
 stosowanie twierdzenia Pitagorasa
 własności kątów i przekątnych w prostokątach, równoległobokach, rombach i trapezach
 obliczanie pola i obwodów trójkątów i czworokątów
 zamiana jednostek pola
 obliczanie wymiarów wielokąta powiększonego lub pomniejszonego w danej skali
 obliczanie stosunku pól i obwodów wielokątów podobnych
 rozpoznawanie wielokątów przystających i podobnych
 stosowanie cech przystawania trójkątów
 korzystanie z własności trójkątów prostokątnych podobnych
 rozpoznawanie pary figur symetrycznych względem prostej i względem punktu
 rysowanie par figur symetrycznych
50






rozpoznawanie figur, które mają oś lub środek symetrii, wskazywanie osi i środka symetrii figur
rozpoznawanie symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta
konstrukcja symetralnej odcinka i dwusiecznej kąta
konstrukcje kątów o miarach 60°, 30°, 45°
konstrukcja okręgu opisanego na trójkącie i wpisanego w trójkąt
rozpoznawanie wielokątów foremnych i korzystanie z ich podstawowych własności.
11) Bryły:
 rozpoznawanie graniastosłupów i ostrosłupów prawidłowych
 obliczanie pola powierzchni i objętości graniastosłupa prostego, ostrosłupa, walca, stożka, kuli (także w zadaniach osadzonych w kontekście praktycznym)
 zamiana jednostek objętości.
Zasady oceniania na lekcjach matematyki:









wiedza i umiejętności określone w podstawie programowej oceniane będą za pomocą pisemnych prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek, prac
domowych jak również odpowiedzi ustnych, pracy projektowej, rozwiązywania zadań problemowych
na ocenę składać się będą również: przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu, samodzielność i systematyczność nauki, wkład pracy i możliwości
intelektualne ucznia, aktywność na lekcjach i umiejętność pracy w grupie
stosowana będzie skala ocen od 1 do 6 z poszerzeniem o „+” i „–” dla ocen od 3 do 5, a ponadto „+” i „-” np. za aktywność, udzielanie odpowiedzi,
przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu itp., które przelicza się na stopnie:
+ + + + + bdb, + + + + – db, + + + – – dst, + + – – – dop., + – – – – ndst, – – – – – ndst
ocena śródroczna i końcoworoczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych
praca domowa może być zadana po każdej lekcji, a sprawdzona kartkówką, odpowiedzią przy tablicy lub zebraniem zeszytów przedmiotowych
prace klasowe są obowiązkowe; uczeń nieobecny na pracy klasowej jest zobowiązany napisać ją w terminie uzgodnionym z nauczycielem
uczeń ma prawo poprawić ocenę niedostateczną z pracy klasowej lub sprawdzianu tylko jeden raz, w czasie i w sposób uzgodniony z nauczycielem w ciągu
2 tyg. od jej otrzymania - po tym terminie uczeń traci prawo do jej poprawiania; termin poprawy wyznacza nauczyciel na prośbę ucznia
uczeń ma obowiązek:
- prowadzić zeszyt przedmiotowy, w którym powinny znajdować się wszystkie notatki i prace domowe
- systematycznie przygotowywać się do zajęć lekcyjnych i zgłaszać na bieżąco trudności w nauce
- uważać na lekcjach, nie przeszkadzać innym i rzetelnie wykonywać polecenia nauczyciela.
wszystkie oceny z matematyki uczeń wpisuje do zeszytu przedmiotowego i dba o to, by były one podpisane przez nauczyciela i rodziców lub opiekunów
prawnych.
51
Kryteria oceny śródrocznej i rocznej
Oceny śródroczne i roczne są wystawiane zgodnie ze skalą i zasadami zawartymi w WSO z respektowaniem poziomów wymagań edukacyjnych:
 ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na poziomie wykraczającym
 ocenę bardzo dobrą, jeśli uzyskał poziom dopełniający
 ocenę dobrą przy osiągnięciu poziomu rozszerzającego
 oceną dostateczną, gdy opanował poziom podstawowy
 oceną dopuszczającą jeśli osiągnął poziom konieczny.
Dostosowanie PSO do możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów, nauczyciele dostosowują wymagania edukacyjne do możliwości intelektualnych uczniów i zaleceń
poradni psychologiczno – pedagogicznej. W szkole organizowane są zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów mających trudności w nauce matematyki
oraz tych, którzy mają szczególne zdolności matematyczne. W przypadku uczniów zdolnych nauczyciel może poszerzyć zakres wymaganych umiejętności
poprzez podwyższanie stopnia trudności zadań.
FIZYKA
Zasady oceniania na lekcjach fizyki







wiedza i umiejętności określone w podstawie programowej oceniane będą za pomocą pisemnych prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek, prac
domowych, prezentacji jak również odpowiedzi ustnych, pracy projektowej, rozwiązywania zadań
na ocenę składać się będą również: przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu, samodzielność i systematyczność nauki, wkład pracy i możliwości
intelektualne ucznia, aktywność na lekcjach i umiejętność pracy w grupie
ocena śródroczna i końcoworoczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych
praca domowa może być zadana po każdej lekcji
prace klasowe są obowiązkowe, uczeń nieobecny na pracy klasowej jest zobowiązany napisać ją w terminie uzgodnionym z nauczycielem
uczeń ma prawo poprawić ocenę niedostateczną z pracy klasowej lub sprawdzianu tylko jeden raz, w czasie i w sposób uzgodniony z nauczycielem w ciągu
2 tyg. od jej otrzymania – po tym terminie uczeń traci prawo do jej poprawiania. Termin poprawy wyznacza nauczyciel na prośbę ucznia.
Uczeń ma obowiązek:
- prowadzić zeszyt przedmiotowy, w którym powinny znajdować się wszystkie notatki i prace domowe
- systematycznie przygotowywać się do zajęć lekcyjnych i zgłaszać na bieżąco trudności w nauce
- uważać na lekcjach, nie przeszkadzać innym i rzetelnie wykonywać polecenia nauczyciela.
52
Kryteria oceny śródrocznej i końcoworocznej
Oceny śródroczne i końcoworoczne wystawia się zgodnie są ze skalą i zasadami zawartymi w WSO z respektowaniem poziomów wymagań edukacyjnych:
ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na poziomie wykraczającym, ocenę bardzo dobrą, jeśli uzyskał poziom dopełniający, ocenę
dobrą przy osiągnięciu poziomu rozszerzającego, oceną dostateczną, gdy opanował poziom podstawowy, oceną dopuszczającą jeśli osiągnął poziom konieczny.
Dostosowanie PSO do możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Uwzględniając zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów nauczyciele dostosowują wymagania edukacyjne do możliwości intelektualnych uczniów i zaleceń
poradni psychologiczno – pedagogicznej. W szkole organizowane są zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów mających trudności w nauce matematyki
oraz tych, którzy mają szczególne zdolności matematyczne. W przypadku uczniów zdolnych nauczyciel może poszerzyć zakres wymaganych umiejętności
poprzez podwyższanie stopnia trudności zadań.
Wymagania ogólne i szczegółowe nauczania fizyki
Cele kształcenia. wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk lub rozwiązania prostych zadań obliczeniowych.
II. Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników.
III. Wskazywanie w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych.
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych).
Treści nauczania. wymagania szczegółowe
1. Ruch prostoliniowy i siły.
Uczeń:
 posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu; przelicza jednostki prędkości
 odczytuje prędkość i przebytą odległość z wykresów zależności drogi i prędkości od czasu oraz rysuje te wykresy na podstawie opisu słownego
 podaje przykłady sił i rozpoznaje je w różnych sytuacjach praktycznych
 opisuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki Newtona
 odróżnia prędkość średnią od chwilowej w ruchu niejednostajnym
 posługuje się pojęciem przyspieszenia do opisu ruchu prostoliniowego jednostajnie przyspieszonego
 opisuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki Newtona
 stosuje do obliczeń związek między masą ciała, przyspieszeniem i siłą
 posługuje się pojęciem siły ciężkości
 opisuje wzajemne oddziaływanie ciał, posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona;
 wyjaśnia zasadę działania dźwigni dwustronnej, bloku nieruchomego, kołowrotu
 opisuje wpływ oporów ruchu na poruszające się ciała.
53
2. Energia.
Uczeń:
 wykorzystuje pojęcie energii mechanicznej i wymienia różne jej formy
 posługuje się pojęciem pracy i mocy
 opisuje wpływ wykonanej pracy na zmianę energii
 posługuje się pojęciem energii mechanicznej jako sumy energii kinetycznej i potencjalnej
 stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej
 analizuje jakościowo zmiany energii wewnętrznej spowodowane wykonaniem pracy i przepływem ciepła
 wyjaśnia związek między energią kinetyczną cząsteczek i temperaturą
 wyjaśnia przepływ ciepła w zjawisku przewodnictwa cieplnego oraz rolę izolacji cieplnej
 opisuje zjawiska topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji
 posługuje się pojęciem ciepła właściwego, ciepła topnienia i ciepła parowania
 opisuje ruch cieczy i gazów w zjawisku konwekcji.
3. Właściwości materii.
Uczeń:
 analizuje różnice w budowie mikroskopowej ciał stałych, cieczy i gazów
 omawia budowę kryształów na przykładzie soli kamiennej
 posługuje się pojęciem gęstości
 stosuje do obliczeń związek między masą, gęstością i objętością ciał stałych i cieczy, na podstawie wyników pomiarów wyznacza gęstość cieczy i ciał
stałych
 opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego na wybranym przykładzie
 posługuje się pojęciem ciśnienia (w tym ciśnienia hydrostatycznego i atmosferycznego)
 formułuje prawo Pascala i podaje przykłady jego zastosowania
 analizuje i porównuje wartości sił wyporu dla ciał zanurzonych w cieczy lub gazie
 wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa.
4. Elektryczność.
Uczeń:
 opisuje sposoby elektryzowania ciał przez tarcie i dotyk; wyjaśnia, że zjawisko to polega na przepływie elektronów; analizuje kierunek przepływu
elektronów
 opisuje jakościowo oddziaływanie ładunków jednoimiennych i różnoimiennych
 odróżnia przewodniki od izolatorów oraz podaje przykłady obu rodzajów ciał
 stosuje zasadę zachowania ładunku elektrycznego
 posługuje się pojęciem ładunku elektrycznego jako wielokrotności ładunku elektronu (elementarnego)
54
 opisuje przepływ prądu w przewodnikach jako ruch elektronów swobodnych
 posługuje się pojęciem natężenia prądu elektrycznego
 posługuje się (intuicyjnie) pojęciem napięcia elektrycznego
 posługuje się pojęciem oporu elektrycznego, stosuje prawo Ohma w prostych obwodach elektrycznych
 posługuje się pojęciem pracy i mocy prądu elektrycznego
 przelicza energię elektryczną podaną w kilowatogodzinach na dżule i dżule na kilowatogodziny
 buduje proste obwody elektryczne i rysuje ich schematy
 wymienia formy energii, na jakie zamieniana jest energia elektryczna.
5. Magnetyzm.
Uczeń:
 nazywa bieguny magnetyczne magnesów trwałych i opisuje charakter oddziaływania między nimi
 opisuje zachowanie igły magnetycznej w obecności magnesu oraz zasadę działania kompasu
 opisuje oddziaływanie magnesów na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania
 opisuje działanie przewodnika z prądem na igłę magnetyczną
 opisuje działanie elektromagnesu i rolę rdzenia w elektromagnesie
 opisuje wzajemne oddziaływanie magnesów z elektromagnesami i wyjaśnia działanie silnika elektrycznego prądu stałego.
6. Ruch drgający i fale.
Uczeń:
 opisuje ruch wahadła matematycznego i ciężarka na sprężynie oraz analizuje
 przemiany energii w tych ruchach
 posługuje się pojęciami amplitudy drgań, okresu, częstotliwości do opisu
 drgań, wskazuje położenie równowagi oraz odczytuje amplitudę i okres z wykresu x(t) dla drgającego ciała
 opisuje mechanizm przekazywania drgań z jednego punktu ośrodka do drugiego w przypadku fal na napiętej linie i fal dźwiękowych w powietrzu
 posługuje się pojęciami: amplitudy, okresu i częstotliwości, prędkości i długości fali do opisu fal harmonicznych oraz stosuje do obliczeń związki
między tymi wielkościami
 opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych
 wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku
 posługuje się pojęciami infradźwięki i ultradźwięki.
7. Fale elektromagnetyczne i optyka. Wprowadzenie
Uczeń:
 porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) rozchodzenie się fal mechanicznych i elektromagnetycznych
 wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym
55

wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim, wykorzystując prawa odbicia; opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu
od powierzchni chropowatej
 opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone
przez zwierciadła wklęsłe
 opisuje (jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie
 opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą (biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami
ogniska i ogniskowej
 rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez soczewki, rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone
 wyjaśnia pojęcia krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w ich korygowaniu
 opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu
 opisuje światło białe jako mieszaninę barw, a światło lasera jako światło jednobarwne
 podaje przybliżoną wartość prędkości światła w próżni; wskazuje prędkość światła jako maksymalną prędkość przepływu informacji
 nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe
i rentgenowskie) i podaje przykłady ich zastosowania.
Wymagania doświadczalne
W trakcie nauki w gimnazjum uczeń obserwuje i opisuje jak najwięcej doświadczeń. Nie mniej niż połowa doświadczeń opisanych poniżej powinna zostać
wykonana samodzielnie przez uczniów w grupach, pozostałe doświadczenia jako pokaz dla wszystkich, wykonany przez wybranych uczniów pod kontrolą
nauczyciela.
Uczeń:
 wyznacza gęstość substancji, z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu, walca lub kuli za pomocą wagi i linijki
 wyznacza prędkość przemieszczania się (np. w czasie marszu, biegu, pływania, jazdy rowerem) za pośrednictwem pomiaru odległości i czasu
 dokonuje pomiaru siły wyporu za pomocą siłomierza (dla ciała wykonanego z jednorodnej substancji o gęstości większej od gęstości wody)
 wyznacza masę ciała za pomocą dźwigni dwustronnej, innego ciała o znanej masie i linijki;
 wyznacza ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego lub grzałki o znanej mocy (przy założeniu braku strat)
 demonstruje zjawisko elektryzowania przez tarcie oraz wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych
 buduje prosty obwód elektryczny według zadanego schematu (wymagana jest znajomość symboli elementów: ogniwo, opornik, żarówka, wyłącznik,
woltomierz, amperomierz)
 wyznacza opór elektryczny opornika lub żarówki za pomocą woltomierza i amperomierza
 wyznacza moc żarówki zasilanej z baterii za pomocą woltomierza i amperomierza
 demonstruje działanie prądu w przewodzie na igłę magnetyczną (zmiany kierunku wychylenia przy zmianie kierunku przepływu prądu, zależność
wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodu)
 demonstruje zjawisko załamania światła (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania. jakościowo)
 wyznacza okres i częstotliwość drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz okres i częstotliwość drgań wahadła matematycznego
56


wytwarza dźwięk o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku za pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego
wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobierając doświadczalnie położenie soczewki
i przedmiotu.
CHEMIA
Wymagania programowe na poszczególne oceny
I. Substancje i ich przemiany
[1]
Uczeń:
– zalicza chemię do nauk przyrodniczych
– stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące
w pracowni chemicznej
– nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu
laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie
– opisuje właściwości substancji, będących
głównymi składnikami produktów,
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Uczeń:
– wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką
przydatną ludziom
– omawia, czym się zajmuje chemia
– omawia sposób podziału chemii na
organiczną i nieorganiczną
– wyjaśnia, czym się różni ciało fizyczne od
substancji
– opisuje właściwości substancji
– wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby
stosowanych na co dzień
– przeprowadza proste obliczenia
rozdzielania mieszanin
z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość – sporządza mieszaninę
– odróżnia właściwości fizyczne od
– planuje rozdzielanie mieszanin
chemicznych
(wymaganych)
– dzieli substancje chemiczne na proste
– opisuje różnicę w przebiegu zjawiska
i złożone, na pierwiastki i związki chemiczne
fizycznego i reakcji chemicznej
– definiuje pojęcie mieszanina substancji
– projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko
– opisuje cechy mieszanin jednorodnych
fizyczne i reakcję chemiczną
– definiuje stopy
i niejednorodnych
– podaje przykłady mieszanin
– podaje przykłady zjawisk fizycznych
– opisuje proste metody rozdzielania mieszanin i reakcji chemicznych zachodzących
na składniki
w otoczeniu człowieka
– definiuje pojęcia zjawisko fizyczne i reakcja
– formułuje obserwacje do doświadczenia
chemiczna
– wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboliki
– podaje przykłady zjawisk fizycznych
chemicznej
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– podaje zastosowania wybranych elementów
sprzętu lub szkła laboratoryjnego
– identyfikuje substancje na podstawie
podanych właściwości
– podaje sposób rozdzielenia wskazanej
mieszaniny
– wskazuje różnice między właściwościami
fizycznymi składników mieszaniny, które
umożliwiają jej rozdzielenie
– projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję
chemiczną i formułuje wnioski
– wskazuje w podanych przykładach
reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne
– wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i
związek chemiczny
– wyjaśnia różnicę między mieszaniną
a związkiem chemicznym
– proponuje sposoby zabezpieczenia
produktów zawierających żelazo przed
rdzewieniem
– odszukuje w układzie okresowym pierwiastków
podane pierwiastki chemiczne
– opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji
– określa, które składniki powietrza są stałe, a
Uczeń:
– wyjaśnia, na czym polega destylacja
– wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo
mało aktywne chemicznie
– definiuje pojęcie patyna
– opisuje pomiar gęstości
– projektuje doświadczenie o podanym tytule
(rysuje schemat, zapisuje obserwacje i wnioski)
– wykonuje doświadczenia z działu
Substancje i ich przemiany
– przewiduje wyniki niektórych doświadczeń
na podstawie posiadanej wiedzy
– otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu
wapnia z kwasem
chlorowodorowym
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z
tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest
związkiem chemicznym węgla i tlenu
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą
wodną, że woda jest związkiem chemicznym
tlenu i wodoru
– planuje sposoby postępowania
umożliwiające ochronę powietrza przed
zanieczyszczeniami
57
i reakcji chemicznych zachodzących
w otoczeniu człowieka
– definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny
i związek chemiczny
– rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne
– wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem
a związkiem chemicznym
– wymienia stałe i zmienne składniki
które zmienne
– wykonuje obliczenia związane
z zawartością procentową substancji
występujących w powietrzu
– identyfikuje substancje na podstawie
schematów reakcji chemicznych
– wykazuje zależność między rozwojem
cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np.
– podaje przykłady związków chemicznych
– klasyfikuje pierwiastki chemiczne na
metale i niemetale
– podaje przykłady pierwiastków
chemicznych (metali i niemetali)
– odróżnia metale i niemetale na podstawie ich
właściwości
– opisuje, na czym polega rdzewienie
(korozja)
– posługuje się symbolami chemicznymi
pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K,
Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg)
– opisuje skład i właściwości powietrza
– określa, co to są stałe i zmienne składniki
powietrza
– opisuje właściwości fizyczne, chemiczne
tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru, azotu
– podaje, że woda jest związkiem
chemicznym wodoru i tlenu
– tłumaczy, na czym polega zmiana stanów
skupienia na przykładzie wody
– omawia obieg wody w przyrodzie
– określa znaczenie powietrza, wody, tlenu
– określa, jak zachowują się substancje
higroskopijne
– opisuje, na czym polega reakcja syntezy,
analizy, wymiany
– omawia, na czym polega utlenianie, spalanie
– definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji
chemicznej
– wskazuje substraty i produkty reakcji
chemicznej
powietrza
– bada skład powietrza
– oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu,
np. w sali lekcyjnej
– opisuje, jak można otrzymać tlen
– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne
gazów szlachetnych
– opisuje obieg tlenu, tlenku węgla(IV)
i azotu w przyrodzie
– wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy
– wymienia zastosowania tlenków wapnia,
żelaza, glinu, azotu, gazów szlachetnych,
tlenku węgla(IV), tlenu, wodoru
– podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV)
(na przykładzie reakcji węgla
z tlenem)
– definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna
– planuje doświadczenie umożliwiające
wykrycie obecności tlenku węgla(IV)
w powietrzu wydychanym z płuc
– wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany
– opisuje rolę wody i pary wodnej
w przyrodzie
– wymienia właściwości wody
– wyjaśnia pojęcie higroskopijność
– zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej
– wskazuje w zapisie słownym przebiegu
reakcji chemicznej substraty i produkty,
pierwiastki i związki chemiczne
– opisuje, na czym polega powstawanie
dziury ozonowej, kwaśnych opadów
– podaje sposób otrzymywania wodoru
(w reakcji kwasu chlorowodorowego z
metalem)
– wykrywa obecność tlenku węgla(IV)
– opisuje właściwości tlenku węgla(II)
– wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym
życiu
– podaje przykłady substancji szkodliwych dla
środowiska
– wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady
– określa zagrożenia wynikające z efektu
cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych
opadów
– proponuje sposoby zapobiegania
powiększania się dziury ozonowej
i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów
– zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów
reakcji chemicznych
– podaje przykłady różnych typów reakcji
chemicznych
– wykazuje obecność pary wodnej
w powietrzu
– omawia sposoby otrzymywania wodoru
– podaje przykłady reakcji egzoi endoenergetycznych
podaje przykłady dziedzin życia, których rozwój
powoduje negatywne skutki dla środowiska
przyrodniczego
58
– określa typy reakcji chemicznych
– określa, co to są tlenki i jaki jest ich podział
– wymienia niektóre efekty towarzyszące
reakcjom chemicznym
– wymienia podstawowe źródła, rodzaje
i skutki zanieczyszczeń powietrza
wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV)
 wymienia źródła, rodzaje i skutki
zanieczyszczeń powietrza
– definiuje pojęcia reakcje egzoi endoenergetyczne
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny
celującej.
Uczeń:
• opisuje zasadę rozdziału w metodach chromatograficznych
• określa, na czym polegają reakcje utleniania-redukcji
• definiuje pojęcia utleniacz i reduktor
• zaznacza w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej procesy utleniania i redukcji oraz utleniacz, reduktor
• podaje przykłady reakcji utleniania-redukcji zachodzące w naszym otoczeniu, uzasadniając swój wybór
• opisuje sposób rozdzielania na składniki bardziej złożonych mieszanin z wykorzystaniem metod spoza podstawy programowej
• omawia dokładnie metodę skraplania powietrza i rozdzielenia go na składniki
• oblicza skład procentowy powietrza – przelicza procenty objętościowe na masowe w różnych warunkach
• wykonuje obliczenia rachunkowe – zadania dotyczące mieszanin.
II. Wewnętrzna budowa materii
[1]
Uczeń:
– definiuje pojęcie materia
– opisuje ziarnistą budowę materii
– opisuje, czym różni się atom od cząsteczki
– definiuje pojęcia jednostka masy atomowej,
masa atomowa, masa cząsteczkowa
– oblicza masę cząsteczkową prostych
związków chemicznych
– opisuje i charakteryzuje skład atomu
pierwiastka chemicznego (jądro: protony i
neutrony, elektrony)
– definiuje pojęcie elektrony walencyjne
– wyjaśnia, co to jest liczba atomowa, liczba
masowa
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Uczeń:
– omawia poglądy na temat budowy materii
– wyjaśnia zjawisko dyfuzji
– podaje założenia teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii
– oblicza masy cząsteczkowe
– definiuje pojęcie pierwiastek chemiczny
– wymienia rodzaje izotopów
– wyjaśnia różnice w budowie atomów
izotopów wodoru
– wymienia dziedziny życia, w których stosuje
się izotopy
– korzysta z układu okresowego pierwiastków
chemicznych
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Uczeń:
– planuje doświadczenie potwierdzające
ziarnistość budowy materii
– wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a
związkiem chemicznym na podstawie założeń
teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy
materii
– oblicza masy cząsteczkowe związków
chemicznych
– wymienia zastosowania izotopów
– korzysta swobodnie z informacji zawartych w
układzie okresowym pierwiastków chemicznych
– oblicza maksymalną liczbę elektronów
na powłokach
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– definiuje pojęcie masa atomowa jako
średnia masa atomowa danego pierwiastka
chemicznego z uwzględnieniem jego składu
izotopowego
– oblicza zawartość procentową izotopów
w pierwiastku chemicznym
– wyjaśnia związek między podobieństwami
właściwości pierwiastków chemicznych
zapisanych w tej samej grupie układu
okresowego a budową ich atomów i liczbą
elektronów walencyjnych
– uzasadnia i udowadnia doświadczalnie,
że msubstr = mprod
59
– ustala liczbę protonów, elektronów,
neutronów w atomie danego pierwiastka
chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i
masowa
– definiuje pojęcie izotop
– dokonuje podziału izotopów
– wymienia dziedziny życia, w których
stosuje się izotopy
– opisuje układ okresowy pierwiastków
chemicznych
– podaje prawo okresowości
– podaje, kto jest twórcą układu okresowego
pierwiastków chemicznych
– odczytuje z układu okresowego
podstawowe informacje o pierwiastkach
chemicznych
– wymienia typy wiązań chemicznych
– podaje definicje wiązania kowalencyjnego
(atomowego), wiązania kowalencyjnego
spolaryzowanego, wiązania jonowego
– definiuje pojęcia jon, kation, anion
– posługuje się symbolami pierwiastków
chemicznych
– odróżnia wzór sumaryczny od wzoru
strukturalnego
– zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne
cząsteczek
– definiuje pojęcie wartościowość
– podaje wartościowość pierwiastków
chemicznych w stanie wolnym
– odczytuje z układu okresowego
maksymalną wartościowość pierwiastków
chemicznyc
– wyznacza wartościowość pierwiastków
chemicznych na podstawie wzorów
sumarycznych
– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny
cząsteczki związku dwupierwiastkowego na
podstawie wartościowości pierwiastków
chemicznych
– określa na podstawie wzoru liczbę
pierwiastków w związku chemicznym
– wykorzystuje informacje odczytane z układu
okresowego pierwiastków chemicznych
– podaje maksymalną liczbę elektronów na
poszczególnych powłokach (K, L, M)
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje proste przykłady modeli atomów
– zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne
wymaganych cząsteczek
– odczytuje ze wzoru chemicznego, z jakich
pierwiastków chemicznych i ilu atomów składa
się cząsteczka lub kilka cząsteczek
– opisuje rolę elektronów walencyjnych
w łączeniu się atomów
– opisuje sposób powstawania jonów
– określa rodzaj wiązania w prostych
przykładach cząsteczek
o wiązaniu
kowalencyjnym (atomowym) i substancji
o wiązaniu jonowym
– odczytuje wartościowość pierwiastków
chemicznych z układu okresowego
pierwiastków
– zapisuje wzory związków chemicznych na
podstawie podanej wartościowości lub nazwy
– podaje nazwę związku chemicznego
na podstawie wzoru
– określa wartościowość pierwiastków
w związku chemicznym
– zapisuje wzory cząsteczek korzystając
z modeli
– rysuje model cząsteczki
– wyjaśnia znaczenie współczynnika
stechiometrycznego i indeksu
stechiometrycznego
– wyjaśnia pojęcie równania reakcji
chemicznej
– odczytuje równania reakcji chemicznych
– zapisuje równania reakcji chemicznych
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje modele atomów
– określa typ wiązania chemicznego
w podanym związku chemicznym
– wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są
bardzo mało aktywne chemicznie na
podstawie budowy ich atomów
– wyjaśnia różnice między różnymi typami
wiązań chemicznych
– opisuje powstawanie wiązań atomowych
(kowalencyjnych) dla wymaganych przykładów
– zapisuje elektronowo mechanizm
powstawania jonów (wymagane przykłady)
– opisuje mechanizm powstawania wiązania
jonowego
– wykorzystuje pojęcie wartościowości
– określa możliwe wartościowości pierwiastka
chemicznego na podstawie jego położenia w
układzie okresowym pierwiastków
– nazywa związki chemiczne na podstawie
wzorów i zapisuje wzory na podstawie ich nazw
– zapisuje i odczytuje równania reakcji
chemicznych (o większym stopniu trudności)
– przedstawia modelowy schemat równania
reakcji chemicznej
– rozwiązuje zadania na podstawie prawa
zachowania masy i prawa stałości składu związku
chemicznego
– dokonuje prostych obliczeń
stechiometrycznych
– rozwiązuje trudniejsze zadania
wykorzystujące poznane prawa (zachowania masy,
stałości składu związku chemicznego)
– wskazuje podstawowe różnice między
wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz
kowalencyjnym niespolaryzowanym
a kowalencyjnym spolaryzowanym
– opisuje zależność właściwości związku
chemicznego od występującego w nim
wiązania chemicznego
– porównuje właściwości związków
kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia,
temperatury topnienia
i wrzenia)
– określa, co wpływa na aktywność chemiczną
pierwiastka
chemicznych o dużym stopniu trudności
– wykonuje obliczenia stechiometryczne
reakcji chemicznych
60
– interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo
i jakościowo proste zapisy), np. H2, 2 H, 2 H2
itp.
– ustala na podstawie wzoru sumarycznego
nazwę dla prostych dwupierwiastkowych
– ustala na podstawie nazwy wzór
sumaryczny dla prostych
dwupierwiastkowych związków
chemicznych
– rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji
chemicznych
– podaje treść prawa zachowania masy
– podaje treść prawa stałości składu
związku chemicznego
– przeprowadza proste obliczenia
z wykorzystaniem prawa zachowania masy i
prawa stałości składu związku
chemicznego
– definiuje pojęcia równanie reakcji
chemicznej, współczynnik stechiometryczny
– dobiera współczynniki w prostych
przykładach równań reakcji chemicznych
– zapisuje proste przykłady równań reakcji
chemicznych
– odczytuje proste równania reakcji
Chemicznych
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia
oceny celującej.
Uczeń:
• opisuje historię odkrycia budowy atomu
• definiuje pojęcie promieniotwórczość
• określa, na czym polega promieniotwórczość naturalna i sztuczna
• definiuje pojęcie reakcja łańcuchowa
• wymienia ważniejsze zagrożenia związane z promieniotwórczością
• wyjaśnia pojęcie okres półtrwania (okres połowicznego rozpadu)
• rozwiązuje zadania związane z pojęciami okres półtrwania i średnia masa atomowa
• charakteryzuje rodzaje promieniowania
61
•
•
•
•
•
•
wyjaśnia, na czym polegają przemiany α,
opisuje historię przyporządkowania pierwiastków chemicznych
opisuje wiązania koordynacyjne i metaliczne
identyfikuje pierwiastki chemiczne na podstawie niepełnych informacji o ich położeniu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych oraz ich
właściwości
dokonuje obliczeń z wykorzystaniem wiedzy o jednostce masy atomowej i cząsteczkowej
dokonuje obliczeń na podstawie równania reakcji chemicznej.
III. Woda i roztwory wodne
[1]
Uczeń:
– charakteryzuje rodzaje wód występujących w
przyrodzie
– podaje, na czym polega obieg wody
w przyrodzie
– wymienia stany skupienia wody
– nazywa przemiany stanów skupienia wody
– opisuje właściwości wody
cząsteczki wody
– definiuje pojęcie dipol
– identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol
– wyjaśnia podział substancji na dobrze i słabo
rozpuszczalne oraz praktycznie
nierozpuszczalne w wodzie
rozpuszczają się i nie rozpuszczają się
w wodzie
– wyjaśnia pojęcia rozpuszczalnik i substancja
rozpuszczana
– definiuje pojęcie rozpuszczalność
– wymienia czynniki, które wpływają
na rozpuszczalność
– określa, co to jest wykres rozpuszczalności
– odczytuje z wykresu rozpuszczalności
rozpuszczalność danej substancji w podanej
temperaturze
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– opisuje budowę cząsteczki wody
– wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna
– wymienia właściwości wody zmieniające się
pod wpływem zanieczyszczeń
– proponuje sposoby racjonalnego
gospodarowania wodą
– tłumaczy, na czym polega proces mieszania,
rozpuszczania
– określa, dla jakich substancji woda jest
dobrym rozpuszczalnikiem
– charakteryzuje substancje ze względu na ich
rozpuszczalność w wodzie
– planuje doświadczenia wykazujące wpływ
różnych czynników na szybkość
rozpuszczania substancji stałych w wodzie
– porównuje rozpuszczalność różnych
substancji w tej samej temperaturze
– oblicza ilość substancji, którą można
rozpuścić w określonej ilości wody
w podanej temperaturze
– podaje przykłady substancji, które
rozpuszczają się w wodzie, tworząc
roztwory właściwe
– podaje przykłady substancji, które nie
rozpuszczają się w wodzie i tworzą koloidy lub
zawiesiny
Uczeń:
– wyjaśnia, na czym polega tworzenie
wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w
cząsteczce wody
– wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody
– określa właściwości wody wynikające z jej
budowy polarnej
– wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych
substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla
innych nie
– przedstawia za pomocą modeli proces
rozpuszczania w wodzie substancji o budowie
polarnej, np. chlorowodoru
– podaje rozmiary cząstek substancji
wprowadzonych do wody i znajdujących się w
roztworze właściwym, koloidzie,
zawiesinie
– wykazuje doświadczalnie wpływ różnych
czynników na szybkość rozpuszczania
substancji stałej w wodzie
– posługuje się sprawnie wykresem
rozpuszczalności
– dokonuje obliczeń z wykorzystaniem
wykresu rozpuszczalności
– oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego
stężenie procentowe
– prowadzi obliczenia z wykorzystaniem
Uczeń:
– wymienia laboratoryjne sposoby otrzymywania
wody
– proponuje doświadczenie udowadniające, że
woda jest związkiem wodoru i tlenu
– opisuje wpływ izotopów wodoru i tlenu na
właściwości wody
– określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na
wartość temperatury wrzenia wody
– porównuje rozpuszczalność w wodzie
związków kowalencyjnych i jonowych
– wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest
nasycony, czy nienasycony
– rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie
procentowe z wykorzystaniem gęstości
– oblicza rozpuszczalność substancji w danej
temperaturze, znając stężenie procentowe jej
roztworu nasyconego w tej temperaturze
62
– wymienia czynniki wpływające na szybkość
rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
– definiuje pojęcia roztwór właściwy, koloid i
zawiesina
– definiuje pojęcia roztwór nasycony i roztwór
nienasycony oraz roztwór stężony i roztwór
rozcieńczony
– definiuje pojęcie krystalizacja
– podaje sposoby otrzymywania roztworu
nienasyconego z nasyconego i odwrotnie
– definiuje stężenie procentowe roztworu
– podaje wzór opisujący stężenie procentowe
– prowadzi obliczenia z wykorzystaniem
pojęć: stężenie procentowe, masa substancji,
masa rozpuszczalnika, masa roztworu
(proste)
– wskazuje różnice między roztworem
właściwym a zawiesiną
– opisuje różnice między roztworem
rozcieńczonym, stężonym, nasyconym
i nienasyconym
– przeprowadza krystalizację
– przekształca wzór na stężenie procentowe
roztworu tak, aby obliczyć masę substancji
rozpuszczonej lub masę roztworu
– oblicza masę substancji rozpuszczonej lub
masę roztworu, znając stężenie procentowe
roztworu
– wyjaśnia, jak sporządzić roztwór
o określonym stężeniu procentowym (np. 100 g 20procentowego roztworu soli kuchennej)
pojęcia gęstości
– podaje sposoby na zmniejszenie lub
zwiększenie stężenia roztworu
– oblicza stężenie procentowe roztworu
powstałego przez zagęszczenie, rozcieńczenie
roztworu
– oblicza stężenie procentowe roztworu
nasyconego w danej temperaturze (z
wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności)
– wymienia czynności prowadzące
do sporządzenia określonej ilości roztworu o
określonym stężeniu procentowym
– sporządza roztwór o określonym stężeniu
procentowym
aśnia, co to jest woda destylowana
i czym się różni od wód występujących
w przyrodzie
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny
celującej.
Uczeń:
• określa źródła zanieczyszczeń wód naturalnych
• analizuje źródła zanieczyszczeń wód naturalnych i ich wpływ na środowisko przyrodnicze
• wymienia niektóre zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń wód
• omawia wpływ zanieczyszczeń wód na organizmy
• wymienia sposoby przeciwdziałania zanieczyszczaniu wód
• omawia sposoby usuwania zanieczyszczeń z wód
• wyjaśnia, na czym polega asocjacja cząsteczek wody
• rozwiązuje zadania rachunkowe na mieszanie roztworów
• rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe roztworu, w którym rozpuszczono mieszaninę substancji stałych.
63
IV. Kwasy
[1]
Uczeń:
– wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia
się z kwasami
– definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit
– wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy
przykłady wskaźników
– opisuje zastosowania wskaźników
– odróżnia kwasy od innych substancji
chemicznych za pomocą wskaźników
– definiuje pojęcie kwasy
– opisuje budowę kwasów beztlenowych
i tlenowych
– odróżnia kwasy tlenowe od beztlenowych
– wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze
kwasu
– wyznacza wartościowość reszty kwasowej
– zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl,
H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4
– podaje nazwy poznanych kwasów
– opisuje właściwości kwasów:
chlorowodorowego, azotowego(V)
i siarkowego(VI)
– opisuje podstawowe zastosowania kwasów:
chlorowodorowego, azotowego(V) i
siarkowego(VI)
– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa
(elektrolityczna) kwasów
– definiuje pojęcia jon, kation i anion
– zapisuje równania reakcji dysocjacji
jonowej kwasów (proste przykłady)
– wyjaśnia pojęcie kwaśne opady
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Uczeń:
– wymienia wspólne właściwości kwasów
– wyjaśnia, z czego wynikają wspólne
właściwości kwasów
– zapisuje wzory strukturalne poznanych
kwasów
– wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy
– wskazuje przykłady tlenków kwasowych
– wymienia metody otrzymywania kwasów
tlenowych i beztlenowych
– zapisuje równania reakcji otrzymywania
poznanych kwasów
– opisuje właściwości poznanych kwasów
– opisuje zastosowania poznanych kwasów
dysocjacja jonowa
– zapisuje i odczytuje wybrane równania
reakcji dysocjacji jonowej kwasów
– definiuje pojęcie odczyn kwasowy
– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych
doświadczeń
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi
roztworami kwasów należy zachować
szczególną ostrożność
– wymienia poznane tlenki kwasowe
wskazanego kwasu
– wykazuje doświadczalnie żrące właściwości
kwasu siarkowego(VI)
– podaje zasadę bezpiecznego rozcieńczania
stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)
– wyjaśnia, dlaczego kwas siarkowy(VI)
pozostawiony w otwartym naczyniu zwiększa
swą objętość
– planuje doświadczalne wykrycie białka
w próbce żywności (w serze, mleku, jajku)
– opisuje reakcję ksantoproteinową
dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów
– określa odczyn roztworu kwasowego
na podstawie znajomości jonów obecnych
w badanym roztworze
– analizuje proces powstawania kwaśnych
opadów i skutki ich działania
– rozwiązuje chemografy
– opisuje doświadczenia przeprowadzane
na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)
Uczeń:
– zapisuje wzór strukturalny dowolnego kwasu
nieorganicznego o podanym wzorze
sumarycznym
– projektuje doświadczenia, w których wyniku
można otrzymywać kwasy
– identyfikuje kwasy, na podstawie podanych
informacji
– potrafi rozwiązywać trudniejsze chemografy
– proponuje sposoby ograniczenia
powstawania kwaśnych opadów
64
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich nabycie przez ucznia może być podstawą
do wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
• omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(V),
• definiuje pojęcie stopień dysocjacji,
• dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji.
V. Wodorotlenki
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Uczeń:
– wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia
się z zasadami
– odróżnia zasady od innych substancji
chemicznych za pomocą wskaźników
– definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada
– opisuje budowę wodorotlenków
– podaje wartościowość grupy wodorotlenowej
– zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków:
NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3
– opisuje właściwości oraz zastosowania
wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia
– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa
(elektrolityczna) zasad
– zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad
(proste przykłady)
Uczeń:
– wymienia wspólne właściwości zasad
– wyjaśnia, z czego wynikają wspólne
właściwości zasad
– definiuje pojęcie tlenek zasadowy
– podaje przykłady tlenków zasadowych
– wymienia dwie główne metody otrzymywania
wodorotlenków
wodorotlenku sodu, potasu i wapnia
– wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno
palone i wapno gaszone
– określa rozpuszczalność wodorotlenków
na podstawie tabeli rozpuszczalności
– odczytuje proste równania dysocjacji jonowej
(elektrolitycznej) zasad
– definiuje pojęcie odczyn zasadowy
– omawia skalę pH
– bada odczyn i pH roztworu
– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych
doświadczeń
– odróżnia zasady od kwasów za pomocą
wskaźników
– wymienia rodzaje odczynu roztworów
– określa zakres pH i barwy wskaźników
dla poszczególnych odczynów
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Uczeń:
– rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada
– wymienia przykłady wodorotlenków i zasad
– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami
należy zachować szczególną ostrożność
– wymienia poznane tlenki zasadowe
wybranego wodorotlenku
– planuje doświadczenia, w których wyniku,
można otrzymać wodorotlenek: sodu, potasu
lub wapnia
– planuje sposób otrzymywania wodorotlenków
trudno rozpuszczalnych
– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji
jonowej (elektrolitycznej) zasad
– określa odczyn roztworu zasadowego na
podstawie znajomości jonów obecnych
w badanym roztworze
– rozwiązuje chemografy
– wymienia przyczyny odczynu kwasowego,
zasadowego, obojętnego roztworów
– interpretuje wartość pH w ujęciu
jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy,
obojętny)
– opisuje zastosowania wskaźników
– planuje doświadczenie, które umożliwi
zbadanie wartości pH produktów używanych
w życiu codziennym
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku
dowolnego metalu
– planuje doświadczenia, w których wyniku
można otrzymać różne wodorotlenki, także
trudno rozpuszczalne
różnych wodorotlenków
– identyfikuje wodorotlenki na podstawie
podanych informacji
– rozwiązuje chemografy o większym stopniu
trudności
– wyjaśnia pojęcie skala pH
65
Uczeń:
• opisuje i bada właściwości wodorotlenków amfoterycznych.
VI. Sole
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Uczeń:
– opisuje budowę soli
– wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze
soli
– zapisuje wzory sumaryczne soli (chlorków,
siarczków)
– tworzy nazwy soli na podstawie wzorów
sumarycznych i zapisuje wzory sumaryczne
soli na podstawie ich nazw, np. wzory soli
kwasów: chlorowodorowego,
siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i
wapnia
– wskazuje wzory soli wśród zapisanych wzorów
– opisuje, w jaki sposób dysocjują sole
– zapisuje równania reakcji dysocjacji
jonowej soli (proste przykłady)
– dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność
w wodzie
– określa rozpuszczalność soli w wodzie na
podstawie tabeli rozpuszczalności
wodorotlenków i soli
– podaje sposób otrzymywania soli trzema
podstawowymi metodami (kwas + zasada,
metal + kwas, tlenek metalu + kwas)
– zapisuje cząsteczkowo równania reakcji
otrzymywania soli (najprostsze)
– definiuje pojęcia reakcje zobojętniania
i reakcje strąceniowe
– odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu
jonowego równania reakcji chemicznej
Uczeń:
– wymienia cztery najważniejsze sposoby
otrzymywania soli
– podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)
– zapisuje równania reakcji otrzymywania soli
(reakcja zobojętniania) w postaci
cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej
skróconej
– odczytuje równania reakcji otrzymywania soli
– wyjaśnia pojęcia reakcja zobojętniania
i reakcja strąceniowa
(reakcja strąceniowa) w postaci cząsteczkowej
– korzysta z tabeli rozpuszczalności
wodorotlenków i soli
– zapisuje i odczytuje wybrane równania
reakcji dysocjacji jonowej soli
– dzieli metale ze względu na ich aktywność
chemiczną (szereg aktywności metali)
– wymienia sposoby zachowania się metali w
reakcji z kwasami (np. miedź lub magnez w
reakcji z kwasem chlorowodorowym)
– zapisuje obserwacje z przeprowadzanych na
lekcji doświadczeń
Uczeń:
– podaje nazwy i wzory dowolnych soli
– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji
jonowej (elektrolitycznej) soli
– stosuje metody otrzymywania soli
– wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania
w postaci cząsteczkowej i jonowej
– określa, korzystając z szeregu aktywności
metali, które metale reagują z kwasami według
schematu:
metal + kwas  sól + wodór
– wymienia przykłady soli występujących
w przyrodzie
projektuje doświadczenia umożliwiające
otrzymywanie soli w reakcjach strąceniowych
– formułuje wniosek dotyczący wyniku reakcji
strąceniowej na podstawie analizy tabeli
rozpuszczalności soli i wodorotlenków
– podaje zastosowania soli
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– wskazuje substancje, które mogą ze sobą
reagować, tworząc sól
– podaje metody otrzymywania soli
– identyfikuje sole na podstawie podanych
informacji
– wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie
roztworów poddanych reakcji zobojętniania
– przewiduje, czy zajdzie dana reakcja
chemiczna
– proponuje reakcję tworzenia soli trudno
rozpuszczalnej
– określa zastosowanie reakcji strąceniowej
otrzymywania dowolnej soli w postaci
cząsteczkowej i jonowej
– projektuje doświadczenia otrzymywania soli
– przewiduje efekty zaprojektowanych
doświadczeń
– formułuje wniosek do zaprojektowanych
doświadczeń
66
– określa związek ładunku jonu z
wartościowością metalu i reszty kwasowej
– wymienia zastosowania najważniejszych
soli, np. chlorku sodu
do wystawienia oceny celującej. Uczeń:
• wyjaśnia pojęcie hydroliza,
• wyjaśnia pojęcie hydrat, wymienia przykłady hydratów,
• wyjaśnia pojęcia: sól podwójna, sól potrójna, wodorosól i hydroksosól.
VII. Węgiel i jego związki z wodorem
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– podaje kryteria podziału chemii na organiczną
i nieorganiczną
– określa, czym zajmuje się chemia organiczna
– definiuje pojęcie węglowodory
– wymienia naturalne źródła węglowodorów
– stosuje zasady BHP w pracy z gazem ziemnym
oraz produktami przeróbki ropy naftowej
– opisuje budowę i występowanie metanu
– podaje wzory sumaryczny i strukturalny metanu
– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne
metanu
– opisuje, na czym polegają spalanie całkowite
i niecałkowite
– zapisuje równania reakcji spalania całkowitego
i niecałkowitego metanu
– definiuje pojęcie szereg homologiczny
– podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i
etynu
– opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu
– definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i
polimer
Uczeń:
– wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny
– podaje zasady tworzenia nazw alkenów
i alkinów na podstawie nazw alkanów
– zapisuje wzory sumaryczne,
strukturalne i półstrukturalne oraz
podaje nazwy alkanów, alkenów i alkinów
– buduje model cząsteczki metanu, etenu,
etynu
– wyjaśnia różnicę między spalaniem
całkowitym a niecałkowitym
– opisuje właściwości fizyczne oraz
chemiczne (spalanie) metanu, etanu,
etenu i etynu
spalania metanu, etenu i etynu
– podaje sposoby otrzymywania etenu i etynu
– porównuje budowę etenu i etynu
– wyjaśnia, na czym polegają reakcje
przyłączania i polimeryzacji
– wyjaśnia, jak doświadczalnie odróżnić
węglowodory nasycone od nienasyconych
Uczeń:
– tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego
alkanów (na podstawie wzorów trzech
kolejnych alkanów)
–proponuje, jak doświadczalnie wykryć produkty
spalania węglowodorów
– zapisuje równania reakcji spalania całkowitego
i niecałkowitego alkanów, alkenów, alkinów
– zapisuje równania reakcji otrzymywania etenu
i etynu
– odczytuje podane równania reakcji chemicznej
– zapisuje równania reakcji etenu i etynu
z bromem, polimeryzacji etenu
– opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej
– wyjaśnia zależność między długością łańcucha
węglowego a właściwościami (np. stanem
skupienia, lotnością, palnością) alkanów
– wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności
chemicznej węglowodorów nienasyconych
w porównaniu z węglowodorami nasyconymi
– opisuje właściwości i zastosowania polietylenu
– projektuje doświadczenie chemiczne
Uczeń:
– dokonuje analizy właściwości węglowodorów
– wyjaśnia wpływ wiązania wielokrotnego w
cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność
chemiczną
– zapisuje równania reakcji przyłączania (np.
bromowodoru, wodoru, chloru) do
węglowodorów zawierających wiązanie
wielokrotne
– określa produkty polimeryzacji etynu
– projektuje doświadczenia chemiczne
– stosuje zdobytą wiedzę w złożonych zadaniach
67
– opisuje najważniejsze zastosowania etenu i etynu – określa, od czego zależą właściwości
– definiuje pojęcia węglowodory nasycone
węglowodorów
– wykonuje proste obliczenia dotyczące
i węglowodory nienasycone
– klasyfikuje alkany do węglowodorów
węglowodorów
nasyconych, a alkeny i alkiny do nienasyconych
– określa wpływ węglowodorów nasyconych
i nienasyconych na wodę bromową (lub
rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)
– podaje wzory ogólne szeregów homologicznych
alkanów, alkenów i alkinów
– przyporządkowuje dany węglowodór do
odpowiedniego szeregu homologicznego
– odróżnia wzór sumaryczny od wzorów
strukturalnego i półstrukturalnego
– zapisuje wzory sumaryczne i nazwy alkanu,
alkenu i alkinu o podanej liczbie atomów węgla
(do pięciu atomów węgla w cząsteczce)
– zapisuje wzory strukturalne i półstrukturalne
(proste przykłady) węglowodorów
umożliwiające odróżnienie węglowodorów
nasyconych od nienasyconych
– opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne
Uczeń:
• potrafi wykryć obecność węgla i wodoru w związkach organicznych
• wyjaśnia pojęcie piroliza metanu
• wyjaśnia pojęcie destylacja frakcjonowana ropy naftowej
• wymienia produkty destylacji frakcjonowanej ropy naftowej
• określa właściwości i zastosowania produktów destylacji frakcjonowanej ropy naftowej
• omawia jakie skutki dla środowiska przyrodniczego, ma wydobywanie i wykorzystywanie ropy naftowej
• wyjaśnia pojęcia: izomeria, izomery
• wyjaśnia pojęcie kraking
• zapisuje równanie reakcji podstawienia (substytucji)
• charakteryzuje tworzywa sztuczne
• podaje właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych
• wymienia przykładowe oznaczenia opakowań wykonanych z polietylenu.
68
VIII. Pochodne węglowodorów
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry,
aminy, aminokwasy są pochodnymi węglowodorów
– opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa
węglowodorowa + grupa funkcyjna)
– wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład
pochodnych węglowodorów
– klasyfikuje daną substancję organiczną do
odpowiedniej grupy związków chemicznych
– określa, co to jest grupa funkcyjna
– zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach
karboksylowych, estrach, aminach i aminokwasach i
podaje ich nazwy
– zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów
karboksylowych i estrów
– zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne prostych
alkoholi monohydroksylowych i kwasów
karboksylowych (do 2 atomów węgla w cząsteczce)
oraz tworzy ich nazwy
– zaznacza we wzorze kwasu karboksylowego resztę
kwasową
– określa, co to są nazwy zwyczajowe i systematyczne
– wymienia reguły tworzenia nazw systematycznych
związków organicznych
– podaje nazwy zwyczajowe omawianych kwasów
karboksylowych (mrówkowy, octowy)
– opisuje najważniejsze właściwości metanolu,
etanolu, glicerolu oraz kwasów etanowego
i metanowego
– zapisuje równanie reakcji spalania metanolu
– opisuje podstawowe zastosowania etanolu i kwasu
etanowego
– dokonuje podziału alkoholi na monohydroksylowe,
polihydroksylowe oraz kwasów karboksylowych na
nasycone i nienasycone
– określa, co to są alkohole polihydroksylowe
– wymienia dwa najważniejsze kwasy tłuszczowe
Uczeń:
– zapisuje nazwy i wzory omawianych grup
funkcyjnych
– zapisuje wzory i wymienia nazwy alkoholi
glicerolu
– uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy
karboksylowe tworzą szeregi homologiczne
– podaje odczyn roztworu alkoholu
– opisuje fermentację alkoholową
– zapisuje równania reakcji spalania etanolu
– podaje przykłady kwasów organicznych
występujących w przyrodzie i wymienia ich
zastosowania
– tworzy nazwy prostych kwasów
karboksylowych (do 5 atomów węgla w
cząsteczce) oraz zapisuje ich wzory
sumaryczne i strukturalne
– podaje właściwości kwasów metanowego
(mrówkowego) i etanowego (octowego)
– omawia dysocjację jonową kwasów
karboksylowych
– zapisuje równania reakcji spalania, reakcji
dysocjacji jonowej, reakcji z: metalami,
tlenkami metali i zasadami kwasów
metanowego i etanowego
– podaje nazwy soli pochodzących od kwasów
metanowego i etanowego
– podaje nazwy wyższych kwasów
karboksylowych
– zapisuje wzory sumaryczne kwasów
palmitynowego, stearynowego i oleinowego
– opisuje, jak doświadczalnie udowodnić, że dany
kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym
– podaje przykłady estrów
– tworzy nazwy estrów pochodzących
od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste
Uczeń:
– wyjaśnia, dlaczego alkohol etylowy wykazuje
odczyn obojętny
– wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę
systematyczną glicerolu
– zapisuje równania reakcji spalania alkoholi
– podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne
kwasów karboksylowych
– wyjaśnia, dlaczego wyższe kwasy karboksylowe
nazywa się kwasami tłuszczowymi
– porównuje właściwości kwasów organicznych i
nieorganicznych
– porównuje właściwości kwasów
karboksylowych
– podaje metodę otrzymywania kwasu octowego
– wyjaśnia proces fermentacji octowej
– opisuje równania reakcji chemicznych dla
kwasów karboksylowych
– podaje nazwy soli kwasów organicznych
– określa miejsce występowania wiązania
podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego
umożliwiające odróżnienie kwasów
oleinowego od palmitynowego lub
stearynowego
prostych kwasów karboksylowych
z alkoholami monohydroksylowymi
podanych estrów
– tworzy wzory estrów na podstawie podanych
nazw kwasów i alkoholi
– zapisuje wzory poznanej aminy i aminokwasu
– opisuje budowę, właściwości fizyczne
i chemiczne aminokwasów na przykładzie
glicyny
– opisuje przeprowadzone doświadczenia
Uczeń:
– proponuje doświadczenie chemiczne
do podanego tematu
– formułuje wnioski z doświadczeń
chemicznych
– przeprowadza doświadczenia chemiczne
– zapisuje wzory dowolnych alkoholi
i kwasów karboksylowych
dla alkoholi, kwasów karboksylowych
o wyższym stopniu trudności (np. więcej
niż 5 atomów węgla w cząsteczce) (dla
alkoholi i kwasów karboksylowych)
– wyjaśnia zależność między długością
łańcucha węglowego a stanem skupienia
i reaktywnością chemiczną alkoholi
oraz kwasów karboksylowych
estru o podanej nazwie lub podanym
wzorze
umożliwiające otrzymanie estru
o podanej nazwie
– opisuje właściwości estrów w kontekście
ich zastosowań
– przewiduje produkty reakcji chemicznej
– identyfikuje poznane substancje
– dokładnie omawia reakcję estryfikacji
– omawia różnicę między reakcją
estryfikacji a reakcją zobojętniania
w postaci cząsteczkowej, jonowej oraz
skróconej jonowej
– analizuje konsekwencje istnienia dwóch
grup funkcyjnych w cząsteczce
aminokwasu
– zapisuje równanie reakcji tworzenia
69
– opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów
karboksylowych (kwasów tłuszczowych:
stearynowego i oleinowego)
– definiuje pojęcie mydła
– wymienia związki chemiczne, będące substratami
reakcji estryfikacji
– definiuje pojęcie estry
– wymienia przykłady występowania estrów w
przyrodzie
– opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol,
etanol)
– zna toksyczne właściwości poznanych substancji
– określa, co to są aminy i aminokwasy
– podaje przykłady występowania amin i
aminokwasów
przykłady)
– wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji
– określa sposób otrzymywania wskazanego estru,
np. octanu etylu
– wymienia właściwości fizyczne octanu etylu
– opisuje budowę i właściwości amin na
przykładzie metyloaminy
– zapisuje wzór najprostszej aminy
– opisuje negatywne skutki działania etanolu
na organizm ludzki
– zapisuje obserwacje do wykonywanych
doświadczeń chemicznych
chemiczne
dipeptydu
– wyjaśnia mechanizm powstawania
wiązania peptydowego
– potrafi wykorzystać swoją wiedzę do
rozwiązywania złożonych zadań
Wybrane wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich nabycie przez ucznia może być podstawą do
wystawienia oceny celującej.
Uczeń:
• wyjaśnia pojęcie tiole
• opisuje właściwości i zastosowania wybranych alkoholi
• określa właściwości i zastosowania wybranych kwasów karboksylowych
• zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących w twardej wodzie po dodaniu mydła sodowego
• wyjaśnia pojęcie hydroksykwasy
• wymienia zastosowania aminokwasów
• zapisuje równania reakcji hydrolizy estru o podanej nazwie lub wzorze
• wyjaśnia, co to jest hydroliza estru.
IX. Substancje o znaczeniu biologicznym
[1]
Uczeń:
– wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w
skład organizmu człowieka
– wymienia podstawowe składniki żywności oraz miejsce
ich występowania
– wymienia miejsca występowanie celulozy i skrobi
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Uczeń:
– wyjaśnia rolę składników żywności w
prawidłowym funkcjonowaniu organizmu
– definiuje pojęcie: tłuszcze
– opisuje właściwości fizyczne tłuszczów
– opisuje właściwości białek
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Uczeń:
– podaje wzór ogólny tłuszczów
– omawia różnice w budowie tłuszczów stałych
i ciekłych
– wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę
bromową
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– podaje wzór tristearynianu glicerolu
– projektuje doświadczenia chemiczne
umożliwiające wykrycie białka
– określa, na czym polega wysalanie
białka
70
w przyrodzie
– określa, co to są makroelementy i mikroelementy
– wymienia pierwiastki chemiczne, które wchodzą w
skład tłuszczów, sacharydów i białek
– klasyfikuje tłuszcze ze względu na pochodzenie, stan
skupienia i charakter chemiczny
– wymienia rodzaje białek
– klasyfikuje sacharydy
– definiuje białka, jako związki chemiczne powstające
z aminokwasów
– wymienia przykłady tłuszczów, sacharydów i białek
– określa, co to są węglowodany
– podaje wzory sumaryczne: glukozy, sacharozy, skrobi
i celulozy
– podaje najważniejsze właściwości omawianych
– definiuje pojęcia denaturacja, koagulacja
– wymienia czynniki powodujące denaturację białek
– podaje reakcję charakterystyczną białek i skrobi
– opisuje znaczenie: wody, tłuszczów, białek, sacharydów,
witamin i mikroelementów dla organizmu człowieka
– opisuje, co to są związki wielkocząsteczkowe
i wymienia ich przykłady
– wymienia funkcje podstawowych składników pokarmu
– opisuje właściwości fizyczne glukozy,
sacharozy, skrobi i celulozy
– wymienia czynniki powodujące
koagulację białek
– opisuje różnice w przebiegu denaturacji
i koagulacji białek
– określa wpływ oleju roślinnego na wodę
bromową
– omawia budowę glukozy
– zapisuje za pomocą wzorów
sumarycznych równanie reakcji
sacharozy z wodą
– określa przebieg reakcji hydrolizy skrobi
– wykrywa obecność skrobi i białka w
różnych produktach spożywczych
– definiuje pojęcia: peptydy, zol, żel, koagulacja,
peptyzacja
– wyjaśnia, co to znaczy, że sacharoza jest
disacharydem
– porównuje budowę cząsteczek skrobi i celulozy
– wymienia różnice we właściwościach fizycznych
skrobi i celulozy
– zapisuje poznane równania reakcji hydrolizy
sacharydów
– definiuje pojęcie wiązanie peptydowe
umożliwiające odróżnienie tłuszczu
nienasyconego od nasyconego
– planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające
badanie właściwości omawianych związków
chemicznych
– opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne
– opisuje znaczenie i zastosowania skrobi, celulozy
oraz innych poznanych związków chemicznych
– definiuje pojęcie izomery
– wyjaśnia, dlaczego skrobia i celuloza są
polisacharydami
– wyjaśnia, co to są dekstryny
– omawia hydrolizę skrobi
– umie zaplanować i przeprowadzić
reakcje weryfikujące postawioną
hipotezę
– identyfikuje poznane substancje
Uczeń:
• zapisuje równania reakcji otrzymywania i zmydlania, np. tristearynianu glicerolu
• potrafi zbadać skład pierwiastkowy białek i cukru
• wyjaśnia pojęcie galaktoza
• udowadnia doświadczalnie, że glukoza ma właściwości redukujące
• przeprowadza próbę Trommera i próbę Tollensa
• definiuje pojęcia: hipoglikemia, hiperglikemia
• projektuje doświadczenie umożliwiające odróżnienie tłuszczu od substancji tłustej (próba akroleinowa)
• opisuje na czym polega próba akroleinowa
• wyjaśnia pojęcie uzależnienia
• wymienia rodzaje uzależnień
71
•
•
•
•
•
•
opisuje szkodliwy wpływ niektórych substancji uzależniających na organizm człowieka
opisuje substancje powodujące uzależnienia oraz skutki uzależnień
wyjaśnia skrót NNKT
opisuje proces utwardzania tłuszczów
opisuje hydrolizę tłuszczów
wyjaśnia, na czym polega efekt Tyndalla.
BIOLOGIA
WYMAGANIA OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE OPISANE W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ DLA DANEGO PRZEDMIOTU
1. Wymagania ogólne cele kształcenia:
I.
II.
III.
IV.
V.
Znajomość różnorodności biologicznej i podstawowych procesów biologicznych. Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy; wyjaśnia zjawiska
i procesy biologiczne zachodzące w wybranych organizmach i w środowisku; przedstawia i wyjaśnia zależności między organizmem a środowiskiem;
wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej.
Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje oraz proste doświadczenia biologiczne; określa
warunki doświadczenia; rozróżnia próbę kontrolną i badawczą; formułuje wnioski; przeprowadza obserwacje mikroskopowe preparatów świeżych i
trwałych.
Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji. Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię
informacyjno- -komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne oraz liczbowe; rozumie i interpretuje
pojęcia biologiczne; zna podstawową terminologię biologiczną.
Rozumowanie i argumentacja. Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami; formułuje wnioski;
formułuje i przedstawia opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi.
Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka. Uczeń analizuje związek pomiędzy własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia (prawidłowa dieta,
aktywność ruchowa, badania profilaktyczne) oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej; rozumie znaczenie krwiodawstwa i
transplantacji narządów.
2. Wymagania szczegółowe – treści nauczania
I.
Związki chemiczne budujące organizmy oraz pozyskiwanie i wykorzystanie energii
Uczeń:
 wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów i wykazuje kluczową rolę węgla dla istnienia życia
72




przedstawia znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów;
wyróżnia podstawowe grupy związków chemicznych występujących w organizmach (węglowodany, białka, tłuszcze, kwasy nukleinowe, witaminy,
sole mineralne) oraz przedstawia ich funkcje;
przedstawia fotosyntezę, oddychanie tlenowe oraz fermentację mlekową i alkoholową, jako procesy dostarczające energii; wymienia substraty
i produkty tych procesów oraz określa warunki ich przebiegu;
wymienia czynniki niezbędne do życia dla organizmów samożywnych i cudzożywnych; ocenia, czy dany organizm jest samożywny czy cudzożywny.
II.
Budowa i funkcjonowanie komórki.
Uczeń:
 dokonuje obserwacji mikroskopowych komórki i rozpoznaje (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub po opisie) podstawowe elementy budowy
komórki (błona komórkowa, cytoplazma, jądro, chloroplast, mitochondrium, wakuola, ściana komórkowa)
 przedstawia podstawowe funkcje poszczególnych elementów komórki;
 porównuje budowę komórki bakterii, roślin i zwierząt, wskazując cechy umożliwiające ich rozróżnienie.
III.
Systematyka – zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji i przegląd różnorodności organizmów
Uczeń:
 uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów i przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej (system jako sposób katalogowania
organizmów, jednostki taksonomiczne, podwójne nazewnictwo)
 posługuje się prostym kluczem do oznaczania organizmów
 wymienia cechy, którymi wirusy różnią się od organizmów zbudowanych z komórek
 podaje znaczenie czynności życiowych organizmu (jednokomórkowego i wielokomórkowego): odżywiania, oddychania, wydalania, ruchu, reakcji
na bodźce, rozmnażania, wzrostu i rozwoju
 przedstawia podstawowe czynności życiowe organizmu jednokomórkowego na przykładzie wybranego protista samożywnego (np. eugleny)
i cudzożywnego (np. pantofelka)
 przedstawia miejsca występowania bakterii i protistów oraz ich znaczenie w przyrodzie i dla człowieka
 wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do grzybów oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela grzybów
na podstawie obecności tych cech; wskazuje miejsca występowania grzybów (w tym grzybów porostowych)
 obserwuje okazy i porównuje cechy morfologiczne glonów oraz roślin lądowych (mchów, widłaków, skrzypów, paproci, nagozalążkowych
i okrytozalążkowych), wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do wymienionych wyżej grup oraz identyfikuje nieznany organizm
jako przedstawiciela jednej z nich na podstawie obecności tych cech
 wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic, stawonogów (skorupiaków, owadów
i pajęczaków), mięczaków, ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków oraz identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z wymienionych grup
na podstawie obecności tych cech
73


porównuje cechy morfologiczne, środowisko i tryb życia grup zwierząt wymienionych w pkt. powyżej, w szczególności porównuje grupy kręgowców
pod kątem pokrycia ciała, narządów wymiany gazowej, ciepłoty ciała, rozmnażania i rozwoju
przedstawia znaczenie poznanych grzybów, roślin i zwierząt w środowisku i dla człowieka.
IV.
Ekologia
Uczeń:
 przedstawia czynniki środowiska niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów w środowisku lądowym i wodnym
 wskazuje, na przykładzie dowolnie wybranego gatunku, zasoby, o które konkurują jego przedstawiciele między sobą i z innymi gatunkami, przedstawia
skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej
 przedstawia, na przykładzie poznanych wcześniej roślinożernych ssaków, adaptacje zwierząt do odżywiania się pokarmem roślinnym; podaje przykłady
przystosowań roślin służących obronie przed zgryzaniem
 przedstawia, na przykładzie poznanych wcześniej mięsożernych ssaków, adaptacje drapieżników do chwytania zdobyczy; podaje przykłady obronnych
adaptacji ich ofiar
 przedstawia, na przykładzie poznanych pasożytów, adaptacje do pasożytniczego trybu życia
 wyjaśnia, jak zjadający i zjadani regulują wzajemnie swoją liczebność
 wykazuje, na wybranym przykładzie, że symbioza (mutualizm) jest wzajemnie korzystna dla obu partnerów
 wskazuje żywe i nieożywione elementy ekosystemu; wykazuje, że są one powiązane różnorodnymi zależnościami
 opisuje zależności pokarmowe (łańcuchy i sieci pokarmowe) w ekosystemie, rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów oraz przedstawia
ich rolę w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem.
V.
Budowa i funkcjonowanie organizmu roślinnego na przykładzie rośliny okrytozalążkowej
Uczeń:
 wymienia czynności życiowe organizmu roślinnego
 identyfikuje (np. na schemacie, fotografii, rysunku lub na podstawie opisu) i opisuje organy rośliny okrytonasiennej (korzeń, pęd, łodyga, liść, kwiat,
owoc) oraz przedstawia ich funkcje
 wskazuje cechy adaptacyjne w budowie tkanek roślinnych do pełnienia określonych funkcji (tkanka twórcza, okrywająca, miękiszowa, wzmacniająca,
przewodząca)
 rozróżnia elementy budowy kwiatu (okwiat: działki kielicha i płatki korony oraz słupkowie, pręcikowie) i określa ich rolę w rozmnażaniu płciowym
 przedstawia budowę nasienia (łupina nasienna, bielmo, zarodek) oraz opisuje warunki niezbędne do procesu kiełkowania (temperatura, woda, tlen)
 podaje przykłady różnych sposobów rozsiewania się nasion i przedstawia rolę owocu w tym procesie.
VI.
Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka. 1. Tkanki, narządy, układy narządów
Uczeń:
 opisuje hierarchiczną budowę organizmu człowieka (tkanki, narządy, układy narządów);
74


podaje funkcje tkanki nabłonkowej, mięśniowej, nerwowej, krwi, tłuszczowej, chrzęstnej i kostnej oraz przedstawia podstawowe cechy budowy
warunkujące pełnienie tych funkcji;
opisuje budowę, funkcje i współdziałanie poszczególnych układów: ruchu, pokarmowego, oddechowego, krążenia, wydalniczego, nerwowego,
dokrewnego i rozrodczego.
Układ ruchu
Uczeń:
 wykazuje współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu
 wymienia i rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn
 przedstawia funkcje kości i wskazuje cechy budowy fizycznej i chemicznej umożliwiające ich pełnienie
 przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu i gęstości masy kostnej oraz określa czynniki wpływające
na prawidłowy rozwój muskulatury ciała.
Układ pokarmowy i odżywianie się
Uczeń:
 podaje funkcje poszczególnych części układu pokarmowego, rozpoznaje te części (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia
związek ich budowy z pełnioną funkcją;
 przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) dla prawidłowego rozwoju
i funkcjonowania organizmu;
 przedstawia rolę i skutki niedoboru niektórych witamin (A, C, B6, B12, kwasu foliowego, D), składników mineralnych (Mg, Fe, Ca) i aminokwasów
egzogennych w organizmie;
 przedstawia miejsce i produkty trawienia oraz miejsce wchłaniania głównych grup związków organicznych;
 przedstawia rolę błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców
i warzyw
 wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietę zróżnicowaną i dostosowaną do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb życia, aktywność fizyczna, pora
roku itp.), oraz podaje korzyści z prawidłowego odżywiania się
 oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania (otyłość lub niedowaga oraz ich
następstwa).
Układ oddechowy
Uczeń:
 podaje funkcje części układu oddechowego, rozpoznaje je (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia związek ich budowy
z pełnioną funkcją
 opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w płucach oraz przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych
75

przedstawia czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu oddechowego (aktywność fizyczna poprawiająca wydolność
oddechową, niepalenie papierosów czynnie i biernie).
Układ krążenia
Uczeń:
 opisuje budowę i funkcje narządów układu krwionośnego i układu limfatycznego;
 przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym i ustrojowym;
 przedstawia rolę głównych składników krwi (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze) oraz wymienia grupy układu krwi AB0 oraz Rh;
 przedstawia znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety dla właściwego funkcjonowania układu krążenia;
 przedstawia społeczne znaczenie krwiodawstwa.
Układ odpornościowy
Uczeń:
 opisuje funkcje elementów układu odpornościowego (narządy: śledziona, grasica, węzły chłonne; komórki: makrofagi, limfocyty T, limfocyty B;
cząsteczki: przeciwciała);
 rozróżnia odporność swoistą i nieswoistą, naturalną i sztuczną, bierną i czynną;
 porównuje działanie surowicy i szczepionki; podaje przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych oraz ocenia ich znaczenie;
 opisuje konflikt serologiczny Rh;
 wyjaśnia, na czym polega transplantacja narządów i podaje przykłady narządów, które można przeszczepiać;
 przedstawia znaczenie przeszczepów, w tym rodzinnych, oraz zgody na transplantację narządów po śmierci.
Układ wydalniczy
Uczeń:
 podaje przykłady substancji, które są wydalane z organizmu człowieka, oraz wymienia narządy biorące udział w wydalaniu
 opisuje budowę i funkcje głównych struktur układu wydalniczego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa).
Układ nerwowy
Uczeń:
 opisuje budowę i funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego
 porównuje rolę współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego
 opisuje łuk odruchowy, wymienia rodzaje odruchów oraz przedstawia rolę odruchów warunkowych w uczeniu się
 wymienia czynniki wywołujące stres oraz podaje przykłady pozytywnego i negatywnego działania stresu
 przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem.
Narządy zmysłów
Uczeń:
 przedstawia budowę oka i ucha oraz wyjaśnia sposób ich działania
 przedstawia rolę zmysłu równowagi, zmysłu smaku i zmysłu węchu oraz wskazuje lokalizację odpowiednich narządów i receptorów
76
 przedstawia przyczyny powstawania oraz sposób korygowania wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm)
 przedstawia wpływ hałasu na zdrowie człowieka
 przedstawia podstawowe zasady higieny narządów wzroku i słuchu.
Układ dokrewny
Uczeń:
 wymienia gruczoły dokrewne, wskazuje ich lokalizację i przedstawia podstawową rolę w regulacji procesów życiowych
 przedstawia biologiczną rolę: hormonu wzrostu, tyroksyny, insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenów
 przedstawia antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu
 wyjaśnia, dlaczego nie należy bez konsultacji z lekarzem przyjmować środków lub leków hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, sterydów).
Skóra
Uczeń:
 podaje funkcje skóry, rozpoznaje elementy jej budowy (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia jej cechy adaptacyjne
do pełnienia funkcji ochronnej, zmysłowej (receptory bólu, dotyku, ciepła, zimna) i termoregulacyjnej
 opisuje stan zdrowej skóry oraz rozpoznaje niepokojące zmiany na skórze, które wymagają konsultacji lekarskiej.
Rozmnażanie i rozwój
Uczeń:
 przedstawia budowę i funkcje narządów płciowych (męskich i żeńskich) oraz rolę gamet w procesie zapłodnienia
 opisuje etapy cyklu miesiączkowego kobiety
 przedstawia przebieg ciąży i wyjaśnia wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka i płodu
 przedstawia cechy i przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego dojrzewania człowieka
 przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową.
VII.
Stan zdrowia i choroby
Uczeń:
 przedstawia znaczenie pojęć „zdrowie” i „choroba” (zdrowie, jako stan równowagi środowiska wewnętrznego organizmu, zdrowie fizyczne, psychiczne
i społeczne; choroba, jako zaburzenie tego stanu)
 przedstawia negatywny wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol), narkotyków i środków dopingujących
oraz nadużywania kofeiny i niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących na psychikę)
 wymienia najważniejsze choroby człowieka wywoływane przez wirusy, bakterie, protisty i pasożyty zwierzęce oraz przedstawia zasady profilaktyki
tych chorób; w szczególności przedstawia drogi zakażenia wirusami HIV, HBV i HCV oraz HPV, zasady profilaktyki chorób wywoływanych
przez te wirusy oraz przewiduje indywidualne i społeczne skutki zakażenia
 przedstawia czynniki sprzyjające rozwojowi choroby nowotworowej (np. niewłaściwa dieta, tryb życia, substancje psychoaktywne, promieniowanie
UV) oraz podaje przykłady takich chorób
 przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych
77




uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań kontrolnych (np. badania stomatologiczne, podstawowe badania krwi i moczu,
pomiar pulsu i ciśnienia krwi)
analizuje informacje dołączane do leków oraz wyjaśnia, dlaczego nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować leków ogólnodostępnych
oraz dlaczego antybiotyki i inne leki należy stosować zgodnie z zaleceniem lekarza (dawka, godziny przyjmowania leku i długość kuracji)
przedstawia podstawowe zasady higieny
analizuje związek pomiędzy prawidłowym wysypianiem się a funkcjonowaniem organizmu, w szczególności wpływ na procesy uczenia się
i zapamiętywania oraz odporność organizmu.
VIII. Genetyka
Uczeń:
 przedstawia znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, rozróżnia komórki haploidalne i diploidalne, opisuje budowę chromosomu (chromatydy,
centromer), rozróżnia autosomy i chromosomy płci
 przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA i wykazuje jej rolę w przechowywaniu informacji genetycznej i powielaniu (replikacji) DNA
 przedstawia sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej (kolejność nukleotydów w DNA, kod genetyczny); wyjaśnia różnicę pomiędzy
informacją genetyczną a kodem genetycznym
 przedstawia zależność pomiędzy genem a cechą
 przedstawia dziedziczenie cech jednogenowych, posługując się podstawowymi pojęciami genetyki (fenotyp, genotyp, gen, allel, homozygota,
heterozygota, dominacja, recesywność)
 wyjaśnia dziedziczenie grup krwi człowieka (układ AB0, czynnik Rh)
 przedstawia dziedziczenie płci u człowieka i podaje przykłady cech człowieka sprzężonych z płcią (hemofilia, daltonizm)
 podaje ogólną definicję mutacji oraz wymienia przyczyny ich wystąpienia (mutacje spontaniczne i wywołane przez czynniki mutagenne); podaje
przykłady czynników mutagennych
 rozróżnia mutacje genowe (punktowe) i chromosomowe oraz podaje przykłady chorób człowieka warunkowanych takimi mutacjami (mukowiscydoza,
zespół Downa).
IX.
Ewolucja życia
Uczeń:
 wyjaśnia pojęcie ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu
 wyjaśnia na odpowiednich przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny, oraz podaje różnice między nimi
 przedstawia podobieństwa i różnice między człowiekiem a innymi naczelnymi jako wynik procesów ewolucyjnych.
X.
Globalne i lokalne problemy środowiska
Uczeń:
 przedstawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia klimatu
78


uzasadnia konieczność segregowania odpadów w gospodarstwie domowym oraz konieczność specjalnego postępowania ze zużytymi bateriami,
świetlówkami i przeterminowanymi lekami
proponuje działania ograniczające zużycie wody i energii elektrycznej oraz wytwarzanie odpadów w gospodarstwach domowych.
OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA PODLEGAJĄCE OCENIANIU
Na lekcji biologii oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
• sprawdzanie stopnia zrozumienia podstawowych zagadnień
• rozwiązywania problemów
• stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych.
3. Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu
4. Praca domowa.
6. Praca w grupie.
9. Wykorzystywanie informacji z różnych źródeł
 poprawne stosowanie podstawowych pojęć biologicznych
 rozumienie znaczenia poznawanych zagadnień i stosowanie ich w sytuacjach praktycznych
 właściwe rozpoznawanie i definiowanie problemu
 analizowanie wszystkich aspektów zagadnienia, zaplanowanie rozwiązania
 uzasadnienie i prezentacja wybranego rozwiązania
 stopień łączenia elementów wiedzy z życiem.
Ad. 2. Aktywność na lekcjach:
 samodyscyplina
 wykazywana inicjatywa (pytania, własne propozycje)
 pomoc udzielana innym uczniom
79

umiejętność pracy w grupie.
 posiadanie podstawowego wyposażenia ucznia(podręcznika, zeszytu, ew. zeszytu ćwiczeń),
 odrabianie zadań domowych,
 posiadanie niezbędnych materiałów pomocniczych (ołówek, gumka, inne adekwatne do realizowanych treści, wskazane przez nauczyciela)
 prowadzenie zeszytu (poprawność językowa, estetyka, systematyczność prowadzenia),
 prowadzenie zeszytu ćwiczeń (poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń oraz staranność).
 oryginalność.
Ad. 5. Aktywność pozalekcyjna, dodatkowa:
 udział w konkursach przedmiotowych
 wykonywanie dodatkowych prac w czasie pozaszkolnym (wykonywanie pomocy dydaktycznych, realizacja projektów szkolnych, międzyszkolnych,
ogólnopolskich.
 aktywne uczestnictwo w pracy zespołu
 pomoc innym
 umiejętność „wchodzenia” w różne role
 korzystanie z pomocy innych osób
 podporządkowanie się poleceniom
 umiejętność dyskutowania, negocjowania
 twórczy wkład (argumenty, pomysły)
 współodpowiedzialność.
80
Ad. 7. Rozwiązywanie zadań problemowych
 analizowanie wszystkich aspektów zagadnienie (problemu)
 zaproponowanie różnych wariantów rozwiązanie problemu (opisowo, graficznie)
 wartościowanie – własna ocena
 korzystanie z mediów i technologii informacyjnych
 umiejętność oceny przydatności zgromadzonych materiałów.
KRYTERIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
1. Opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania przedmiotu w danej klasie, analizuje i poprawnie interpretuje omawiane
zagadnienia, proponuje rozwiązania nietypowe, biegle i samodzielnie posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów
praktycznych.
2. Pracuje systematycznie z dużym zaangażowaniem na każdej lekcji, wykazuje inwencję twórczą, rozwija własne uzdolnienia, pomaga innym.
3. Wykazuje się dużą systematycznością, zdyscyplinowaniem i pracowitością. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność, poprawność
ortograficzna, estetyka, systematyczność prowadzenia, poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń.
81
4. Samodzielnie, twórczo i poprawnie wykonuje prace domowe, również nadobowiązkowe.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
1. Wykazał się wiedzą i umiejętnościami na poziomie ponadpodstawowym, o znacznym stopniu trudności, sprawnie posługuje się zdobytymi
wiadomościami, samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i
problemów w nowych sytuacjach.
2. Pracuje systematycznie z zaangażowaniem na każdej lekcji. Wnosi własne pomysły i rozwiązania.
3. Charakteryzuje. się sumiennością, samodyscypliną i znaczącymi postępami w nauce. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność,
poprawność ortograficzna, systematyczność prowadzenia, poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń.
4. Samodzielnie i poprawnie wykonuje prace domowe.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
1. Opanował wiedzę i umiejętności umiarkowanie trudne, wykonuje nietypowe zadania teoretyczne i praktyczne, poprawnie stosuje wiadomości i
umiejętności, rozwiązuje(wykonuje) samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne.
2. Pracuje systematycznie na każdej lekcji, odpowiada na pytania nauczyciela.
3. Wykazuje się samodzielnością, sumiennością i samodyscypliną. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: staranność, systematyczność prowadzenia,
pomyłki i niewielkie błędy w wykonanych ćwiczeniach.
4. Samodzielnie wykonuje prace domowe, zdarzają się niewielkie błędy.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
1. Opanował wiadomości i umiejętności na poziomie podstawowym, potrafi zastosować zdobyte wiadomości w sytuacjach typowych według poznanego
wzorca, rozwiązuje zadania teoretyczne lub praktyczne o średnim stopniu trudności wg poznanego wzorca.
2. Pracuje w miarę systematycznie i doskonali w sobie tę cechę, rzadko aktywnie włącza się w przebieg lekcji, nie stawia pytań problemowych.
3. Wymaga kontroli nauczyciela. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: niestaranność, luki w zapisach, pomyłki i zasadnicze błędy w wykonanych
ćwiczeniach.
4. Wykonuje prace domowe pod kontrolą, zdarzają się zasadnicze błędy.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
1. Wykazał się znajomością treści niezbędnych w dalszym zdobywaniu wiedzy, wykonuje samodzielnie lub z niewielką pomocą nauczyciela zadania
typowe, wyćwiczone na lekcji, o niewielkim stopniu trudności.
2. Nie pracuje systematycznie, nie włącza się aktywnie w przebieg lekcji, sporadycznie odpowiada na pytania nauczyciela.
3. Wymaga kontroli nauczyciela. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: niestaranność, liczne luki w zapisach, zasadnicze błędy w wykonanych
ćwiczeniach.
4. Wykonuje prace domowe pod kontrolą, rozpoczyna pracę, lecz jej nie kończy, zdarzają się zasadnicze błędy.
82
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
1. Nie opanował wiadomości i umiejętności elementarnych, a stwierdzone braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy, nie potrafi wykonać zadań
o niewielkim stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela.
2. Nie pracuje systematycznie, nie włącza się aktywnie w przebieg lekcji, nie odpowiada na pytania nauczyciela.
3. Wymaga kontroli nauczyciela. Zeszyt ucznia wykazuje następujące cechy: niestaranność, nieliczne zapisy tematów, zasadnicze błędy w wykonanych
ćwiczeniach.
4. Nie odrabia prac domowych.
SPOSOBY OCENIANIA:
 odpowiedzi ustne
 prace pisemne: sprawdziany, testy, kartkówki
 prace domowe
 prace projektowe.
GEOGRAFIA
Osiągnięcia ucznia określono w ten sposób, że stanowią one spełnienie wymagań koniecznych, podstawowych, rozszerzających, dopełniających i
wykraczających.
 wymagania konieczne – obejmują te elementy treści, które mogą świadczyć o możliwości opanowania, przy odpowiednim nakładzie pracy, pozostałych
elementów tej treści. Stanowią je elementy najłatwiejsze, najczęściej stosowane, praktyczne, niewymagające większych modyfikacji, niezbędne
do uczenia się ogółu podstawowych wiadomości i umiejętności
 wymagania podstawowe – obejmują treści najprzystępniejsze, najprostsze, najbardziej uniwersalne, niezbędne na danym etapie kształcenia
i na wyższych etapach, bezpośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia,
 wymagania rozszerzające – obejmują elementy treści umiarkowanie przystępne, bardziej złożone i mniej typowe, w pewnym stopniu hipotetyczne,
przydatne na dalszym etapie kształcenia, pośrednio użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia,
 wymagania dopełniające – obejmują elementy treści trudne do opanowania, złożone i nietypowe, występujące w wielu równoległych ujęciach,
wyspecjalizowane, o trudno przewidywalnym zastosowaniu,
 wymagania wykraczające – obejmują wiadomości i umiejętności z wybranej dziedziny geografii, wykraczające trudnością poza poziom rozszerzony,
szczególnie złożone i oryginalne, twórcze naukowo, wąsko specjalistyczne.
Sprawdzanie stopnia spełnienia wymagań
Sprawdzanie stopnia spełnienia wymagań uwzględnia m.in.:
 w wypowiedzi ustnej: precyzję wypowiedzi, poprawność językową, poprawność merytoryczną, wyczerpanie zagadnienia, puentę wypowiedzi;
83
 w sprawdzianach pisemnych: poprawność rozwiązania zadania, logiczność wypowiedzi, poprawność zastosowanej metody do rozwiązania zadania,
zgodność odpowiedzi z pytaniem;
 ocenianie pracy ucznia na zajęciach terenowych na podstawie m.in. sporządzonych notatek, wykonanych schematów, modeli, opracowań
statystycznych, określenia relacji między elementami środowiska czy też zabranych informacji;
 w monografiach, portfolio czy innych wypowiedziach pisemnych: zgodność z tematem, logiczny układ pracy, poprawność językową i merytoryczną,
przygotowanie bibliografii, estetykę pracy;
 podczas pracy w grupie: m.in. podział pracy zgodny z potrzebami uczniów, sposoby podejmowania decyzji, współdziałanie w grupie, postawę
podczas pracy, formę prezentacji efektów cząstkowych i ostatecznych wyników pracy.
Uszczegółowienie zasad PSO z geografii
Nauczyciel na początku roku szkolnego informuje uczniów o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania
oraz o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów.
1. Wszystkie oceny są jawne dla uczniów i ich rodziców. Sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne uczeń otrzymuje do wglądu na lekcji geografii,
natomiast rodzice z pisemnymi pracami mogą się zapoznać podczas comiesięcznych konsultacji.
2. PSO z geografii oraz plan dydaktyczny i wymagania na poszczególne oceny są do wglądu u nauczyciela geografii i w bibliotece szkolnej.
Zasada systematyczności i częstotliwości oceniania
1. Nauczyciel powinien oceniać uczniów rytmicznie i zgromadzić co najmniej trzy oceny dla każdego ucznia w ciągu semestru.
2. Ilość ocen bieżących uzależniona jest od tygodniowej ilości godzin przeznaczonych na realizację przedmiotu. W przypadku jednej godziny geografii w
tygodniu uczeń powinien uzyskać co najmniej 3 oceny, w przypadku 2 godzin tygodniowo – co najmniej 3 oceny.
3. Ocenie mogą podlegać:
 odpowiedzi ustne
 znajomość mapy
 kartkówki, prace klasowe i sprawdziany
 zadania domowe
 zeszyt ćwiczeń
 aktywność na lekcji, przygotowanie do lekcji
 praca podczas zajęć terenowych
 projekty uczniów, plakaty, opracowania multimedialne
 sukcesy w konkursach o tematyce geograficznej.
4. Krótki formy sprawdzające (odpowiedź ustna, kartkówka) obejmują wiedzę 1-3 ostatnich tematów i mogą być stosowane na każdej lekcji. Nie muszą być
zapowiedziane przez nauczyciela.
5. Praca klasowa zapowiadana jest z tygodniowym wyprzedzeniem, a jej termin (uzgodniony z uczniami) jest nieodwołalny. Praca klasowa trwa maksymalnie
pełną jednostkę lekcyjną i obejmuje zagadnienia obejmujące więcej niż trzy tematy. Nauczyciel ma obowiązek ocenić pracę klasową w ciągu miesiąca
i nie powinien przeprowadzać następnej bez oddania poprzedniej.
84
6. W razie nieobecności uczeń powinien zaliczyć zaległą pracę klasową w ciągu dwóch tygodni od dnia przyjścia do szkoły (lub w terminie ustalonym
z nauczycielem). Niespełnienie powyższego obowiązku oznacza otrzymanie oceny niedostatecznej.
7. Oprócz ocen uczeń gromadzi:

plusy:
- za aktywność na lekcji
- za zadania dodatkowe
(uzyskanie trzech plusów oznacza otrzymanie oceny bardzo dobrej);
 minusy – za zgłoszony na początku lekcji brak:
- atlasu
- zeszytu ćwiczeń
- zadania domowego
- materiałów piśmienniczych (długopis, ołówek, gumka, linijka, kredki),(uzyskanie trzech minusów oznacza otrzymanie oceny
niedostatecznej).
Zasada zróżnicowania wymagań i wyrównywania szans
1. Poprzez różnicowanie wymagań edukacyjnych stwarzane są warunki do rozwijania uzdolnień i zainteresowań uczniów.
2. Nauczyciel jest zobowiązany (na podstawie pisemnej opinii poradni psychologiczno - pedagogicznej lub innej poradni specjalistycznej) do obniżenia
wymagań edukacyjnych w stosunku do uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficytu rozwojowe, uniemożliwiające
sprostanie wymaganiom z programu nauczania.
3. Uczeń może uzyskać cząstkową ocenę celującą za trzykrotne wykonanie zadania dodatkowego o podwyższonym stopniu trudności.
4. Podczas ustalania oceny rocznej nauczyciel bierze pod uwagę udokumentowany udział ucznia w zajęciach pozalekcyjnych o charakterze
geograficznym lub turystyczno - krajoznawczym w celu podwyższenia oceny.
Zasada angażowania się uczniów w system oceniania
1. Uczeń zna zasady WSO i PSO z geografii.
2. Uczeń dokonuje samooceny stanu wiedzy i umiejętności podczas odpowiedzi ustnej i podczas wystawiania ocen śródrocznych i końcowych.
3. W semestrze uczeń może poprawić każdą pracę pisemną, z której otrzymał ocenę niedostateczną. Termin poprawy kończy się wraz z upływem dwóch
tygodni liczonych od dnia oddania pracy przez nauczyciela. Uczeń ma tylko jedną szansę poprawy pisemnych prac kontrolnych. Konkretną datę
poprawy określa nauczyciel (po konsultacji z uczniem) – jest ona jedyna i ostateczna. Dla ucznia, który nie stawił się w danym terminie, nie przewiduje
się innej poprawy pracy pisemnej.
Zasada przekazywania informacji zwrotnej
1. Nauczyciel informuje ucznia o jego ocenach na bieżąco.
2. Rodzice zapoznają się z ocenami swoich wychowanków poprzez dzienniczek ucznia, na zebraniach i konsultacjach lub w rozmowach indywidualnych.
Szczegółowe kryteria ocen.
Ocenę celującą otrzyma uczeń który spełnia kryteria na ocenę bardzo dobrą oraz:
- w wysokim stopniu opanował treści dopełniające, rozszerzone o wiedzę wykraczającą poza materiał przewidziany w programie
85
-
potrafi selekcjonować i hierarchizować wiadomości
bierze udział w olimpiadzie przedmiotowej (jest laureatem i finalistą olimpiady przedmiotowej) lub osiąga sukcesy w innych konkursach
geograficznych.
Ocenę bardzo dobrą dla ucznia, który:
- w bardzo dobrym stopniu opanował treści dopełniające przewidziane w programie
- jest systematyczny, wyróżnia się swoją pracą spośród innych uczniów w klasie
- ma zaliczone wszystkie sprawdziany na ocenę dobrą lub wyższą
- potrafi łączyć i wyciągać wnioski z zadanych problemów geograficznych
- samodzielnie rozwiązuje zadania o wysokim poziomie złożoności
- zachowuje wzorową dokładność i staranność w rozwiązywaniu zadań, wypełnianiu zeszytu ćwiczeń;
- prawidłowo stosuje terminy geograficzne wymienione w osiągnięciach z poziomów: podstawowego i rozszerzonego;
- samodzielnie interpretować fakty i zjawiska oraz bronić swych poglądów.
Ocena dobra przysługuje uczniowi, który:
- opanował zakres materiału określony w minimum programowym i nieznacznie go rozszerzył
- samodzielnie rozwiązuje zadania o średnim poziomie złożoności
- zachowuje dokładność i staranność wystarczającą do poprawnego rozwiązywania zadań
- wypowiada się pełnymi zdaniami
- ma zaliczone wszystkie sprawdziany na ocenę pozytywną
- właściwie stosuje terminologię przedmiotową
- aktywnie uczestniczy w zajęciach oraz rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem poznanych metod
- samodzielnie pracuje z podręcznikiem oraz z materiałem źródłowym.
- opanował wiadomości określone w minimum programowym (ma większość osiągnięć z poziomu podstawowego)
- samodzielnie rozwiązuje proste zadania;
- zachowuje poprawność i staranność wystarczającą do poprawnego rozwiązywania zadania
- prawidłowo stosuje większość terminów geograficznych wymienionych w osiągnięciach z poziomu podstawowego
- otrzymał pozytywne oceny za sprawdziany przeprowadzone w danym semestrze, lub zaliczył je podczas jednej poprawy
- uczęszcza na lekcje i jest do nich przygotowany
- potrafi z niewielką pomocą nauczyciela rozwiązywać typowe problemy
- analizuje również podstawowe zależności, próbuje porównywać, wnioskować i zajmować określone stanowisko.
86
Ocenę dopuszczającą uzyskuje uczeń, który:
- ma problemy z przyswojeniem wiadomości określonych w minimum programowym
- nie potrafi łączyć zjawisk z określoną przyczyną oraz nie rozumie jakie wywołuje ona skutki
- zapomina o przynoszeniu na zajęcia kompletu niezbędnych pomocy w tym również i zeszytu
- nie jest systematyczny (ma braki w pracach domowych, nie prowadzi systematycznie zeszytu ćwiczeń, prowadzenie zeszytu przedmiotowego budzi
zastrzeżenia)
- z pomocą nauczyciela potrafi nadrobić braki w podstawowych umiejętnościach.
MUZYKA, PLASTYKA, ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE
OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA
Na lekcjach muzyki, plastyki i zajęciach artystycznych oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
 sprawdzanie stopnia zrozumienia podstawowych zagadnień,
 rozwiązywania problemów,
 stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych.
3. Przygotowanie do lekcji, prowadzenie zeszytu.
4. Praca domowa.
6. Praca w grupie.





poprawne stosowanie podstawowych pojęć z zakresu sztuki (muzyka, plastyka, teatr, taniec)
rozumienie znaczenia poznawanych zagadnień i stosowanie ich w sytuacjach praktycznych
właściwe rozpoznawanie i definiowanie problemu
analizowanie wszystkich aspektów zagadnienia,
zaplanowanie rozwiązania
87


uzasadnienie i prezentacja wybranego rozwiązania
stopień łączenia elementów wiedzy z życiem.
Ad. 2. Aktywność na lekcjach muzyki plastyki i zajęciach artystycznych:
 samodyscyplina
 inicjatywa (własne propozycje, pytania)
 posiadanie podstawowego wyposażenia ucznia (podręcznika, zeszytu)
 odrabianie zadań domowych
 posiadanie niezbędnych materiałów pomocniczych
 prowadzenie zeszytu (poprawność językowa, estetyka, systematyczność prowadzenia)
 prowadzenie zeszytu ćwiczeń (poprawność merytoryczna wykonanych ćwiczeń oraz staranność).
 oryginalność.
Ad. 5. Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna:
• udział w konkursach artystycznych
• wykonywanie dodatkowych prac w czasie pozaszkolnym (wykonywanie pomocy dydaktycznych, realizacja projektów szkolnych, międzyszkolnych,
ogólnopolskich)
• udział w zajęciach pozalekcyjnych (chór szkolny, koło plastyczne, koło teatralne).
• aktywne uczestnictwo w pracy zespołu
• aktywne słuchanie innych
88
•
•
•
•
•
•
•
•
•
tolerancja wobec wartości i poglądów innych osób
pomoc innym
umiejętność „wchodzenia” w różne role
korzystanie z pomocy innych osób
podporządkowanie się poleceniom
umiejętność dyskutowania, negocjowania
przestrzeganie kultury języka i dyskusji
twórczy wkład (argumenty, pomysły)
współodpowiedzialność.
Ad. 7. Rozwiązywanie zadań problemowych:
• właściwe rozpoznanie i zdefiniowanie problemu
• analizowanie wszystkich aspektów zagadnienie (problemu)
• zaplanowanie rozwiązania
• zaproponowanie różnych wariantów rozwiązanie problemu (opisowo, graficznie)
• uogólnianie, porównywanie, wyciąganie wniosków
• oryginalność rozwiązania
• atrakcyjność prezentacji.
• stopień zaangażowania w wykonanie projektu
• uogólnianie, porównywanie, wyciąganie wniosków
• wykorzystanie różnych źródeł informacji
• dobór odpowiednich środków, technik pracy
• estetyka wykonania projektu
• wartościowanie – własna ocena
• sposób prezentacji.
• poszukiwanie, porządkowanie i wybór istotnych źródeł informacji
• analiza, porównanie, uogólniania, ocena zgromadzonego materiału
• korzystanie z mediów i technologii informacyjnych
• umiejętność oceny przydatności zgromadzonych materiałów.
89
KRYTERIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ i KOŃCOWOROCZNEJ
 stosuje rozwiązania nietypowe, wzbogaca lekcje o własne przykłady
 jest żywo zainteresowany sztuką, uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych, ma wzorowo zorganizowany warsztat pracy i współpracuje z innymi
 twórczo rozwija własne uzdolnienia
 osiąga sukcesy w konkursach artystycznych
 posiada zeszyt przedmiotowy systematyczny bogato ilustrowany( własna nowatorska forma)
 posiada wiedzę znacznie wykraczającą poza ramy nauczania
 posiada informacje innych źródeł, odwołania i konteksty w sztuce, własne wnioski, dociekliwość, bogate argumenty.
 sprawnie i samodzielnie wykonuje zadania, bardzo dobra organizacja pracy, właściwy plan i wykonanie, aktywne słuchanie
 sprawnie operuje wybraną techniką plastyczną
 stosuje zdobytą wiedzę teoretyczną
 wykonuje prace zgodne z tematem
 posiada zeszyt przedmiotowy kompletny, systematyczny, staranny
 opanował w pełni zakres wiedzy prezentowanej na lekcjach, aktywny udział w dyskusjach o prezentowanych dziełach
 stosuje posiadana wiedzę w nowych sytuacjach, stosuje terminy specjalistyczne.
 ma poprawnie zorganizowane miejsce pracy
 efektywnie wykorzystuje czas pracy
 pracuje zgodnie z planem, czynnie uczestniczy w zajęciach
 stosuje elementy zdobytej wiedzy teoretycznej
 prace poprawne pod względem technicznym, estetycznym i pamięciowym, typowe wzorce w typowym układzie
 posiada zeszyt systematyczny, bez uchybień w estetyce
 jest gotowy do zabierania głosu w dyskusjach o prezentowanych dziełach, brak wniosków, argumentów, treść zgodna z tematem.
 stosuje zasady organizacji pracy, mało efektywnie wykorzystuje czas pracy
 pracuje z instruktażem i pomocą
 poprawnie posługuje się przyborami
90






prace z uchybieniami technicznymi i estetycznymi
czasami wykorzystuje zdobytą wiedzę teoretyczną, prace wg typowych wzorców biernie odtwarzane
posiada zeszyt przedmiotowy prowadzony poprawnie, niesystematyczny, uchybienia w estetyce
fragmentarycznie wykorzystuje poznane terminy i pojęcia
czasami zastępuje terminy specjalistyczne wyrazami z języka potocznego
jego wypowiedź jest nieuporządkowana.
 wykazuje trudności w zorganizowaniu pracy, musi być kierowany
 bywa rozkojarzony
 nie potrafi zastosować elementów zdobytej wiedzy teoretycznej
 prace niestaranne, niezgodne z tematem niepełne wykonanie zadań
 posiada zeszyt przedmiotowy mało czytelny, niesystematyczny, niestaranny
 nie stosuje terminologii specjalistycznej
 wypowiedź chaotyczna
 myli pojęcia
 wiedza chaotyczna, wyrywkowa, treść uboga, odbiega od tematu.
PROPONOWANE NARZĘDZIA OCENIANIA
Formy ustne:
 odpowiedzi
 dialog
 opowiadania twórcze i odtwórcze
 prezentacje.
Formy pisemne:
 ćwiczenia wykonane na lekcji
 zadania domowe.
Formy praktyczne:
 realizacja projektów (np. album, gazetka, model, przedstawienie gra na instrumencie, śpiew)
 pomoce dydaktyczne.
91
ZAJĘCIA TECHNICZNE
I.
TREŚCI NAUCZANIA – WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
Zajęcia mechaniczno-motoryzacyjne
1. BHP, organizacja pracy
Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) podczas zajęć technicznych. Znaki BHP, przeciwpożarowe, ewakuacyjne. Pierwsza pomoc (apteczka pierwszej pomocy).
Instrukcja ewakuacyjna, instrukcja przeciwpożarowa. Sposoby organizacji pracy. Planowanie i wykonanie zadania technicznego (indywidualnie, zespołowo).
Ład i porządek w czasie pracy.
2. Informacja techniczna
Źródła informacji o zagadnieniach technicznych. Rysunek poglądowy, techniczny (pismo techniczne – litery duże i małe, rzuty aksonometryczne i prostokątne,
wymiarowanie rysunków, rysowanie i wymiarowanie przekroju, rysunek złożeniowy i wykonawczy, schematy mechaniczne). Dokumentacja techniczna przedmiotu
użytkowego (projektowanie konstrukcji). Ochrona praw autorskich (prawo autorskie, wynalazek, ochrona patentowa).
3. Technologia, materiałoznawstwo, metrologia
Narzędzia, przyrządy pomiarowe, urządzenia (nazwy, zastosowanie, posługiwanie się). Proces technologiczny (opracowanie). Części maszyn (wały, osie, łożyska).
Połączenia części maszyn (rozłączne, nierozłączne). Materiały konstrukcyjne – wymagania użytkowe, konstrukcyjne, ekonomiczne, estetyczne, bezpieczeństwa.
4. Urządzenia techniczne
Wiertarka elektryczna ręczna – budowa, działanie, dane techniczne. Wiercenie.
5. Maszyny, środki transportu, silniki
Podział maszyn, środków transportu, silników. Silniki spalinowe – budowa, zasada działania silnika czterosuwowego i silnika dwusuwowego. Motorower – budowa,
warunki eksploatacji, dane techniczne. Samochód (pojazd alternatywny) – budowa, dane techniczne, recykling.
6. Historia techniki
Wielcy wynalazcy w dziedzinie mechaniki i transportu (zagraniczni, polscy). Rola techniki w procesie przemian historyczno-społecznych i kulturowych.
7. Orientacja zawodowa
Zawody związane z mechaniką, transportem. Warunki, predyspozycje, kwalifikacje zawodowe (stan zdrowia, zainteresowania, uzdolnienia, cechy charakteru,
wykształcenie).
8. Bezpieczeństwo ruchu drogowego
Podstawowe pojęcia dotyczące ruchu drogowego. Bezpieczeństwo na drogach. Zasady poruszania się po drodze. Manewry wykonywane przez kierującego.
Zasady przejazdu skrzyżowań.
Zajęcia elektryczno-elektroniczne
1. BHP, organizacja pracy
Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) podczas zajęć technicznych. Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka. Ochrona przed porażeniem
elektrycznym. Pierwsza pomoc (porażenie prądem elektrycznym). Planowanie i wykonanie zadania technicznego elektronicznego (indywidualnie, zespołowo).
Ład i porządek w czasie pracy.
92
2. Informacja techniczna
Źródła informacji o zagadnieniach technicznych. Ochrona praw autorskich (plagiat, piractwo). Schematy obwodów elektrycznych, elektronicznych. Rysunek
złożeniowy, wykonawczy, np. elektromagnes. Dokumentacja techniczna układu sygnalizacyjnego, np. próbnik napięcia elektrycznego.
3. Technologia, materiałoznawstwo, metrologia
Materiały konstrukcyjne – izolacyjne, przewodniki, półprzewodniki (wymagania użytkowe, konstrukcyjne, ekonomiczne, estetyczne, dotyczące bezpieczeństwa).
Proces technologiczny np. elektryczna choinka. Przyrząd pomiarowy – miernik uniwersalny.
4. Urządzenie techniczne
Lutownica transformatorowa – budowa, zasada działania, dane techniczne. Lutowanie.
5. Elektrotechnika i elektronika
Obwody elektryczne, elektroniczne. Pomiar podstawowych wielkości elektrycznych. Źródła energii elektrycznej – bateria, akumulator, prądnica (zalety, wady).
Alternatywne źródła energii elektrycznej. Elementy elektroniczne (rezystory, kondensatory, diody półprzewodnikowe, tranzystory, zwojnice) – opisywanie,
katalogowanie, przechowywanie oraz utylizacja. Domowa instalacja elektryczna, elektryczne źródła światła. Bezpieczniki. Układy sygnalizacyjne, np. temperatura,
wilgotność, próbnik napięcia elektrycznego.
6. Wybrany sprzęt domowy
Radioodbiornik, telewizor, odtwarzacz CD i DVD, wieża muzyczna, kino domowe - budowa, działanie, użytkowanie. Telefon komórkowy - budowa, działanie,
użytkowanie. Cyfrowy aparat fotograficzny – budowa, działanie, użytkowanie. Domowy sprzęt elektromechaniczny - budowa, dane techniczne, użytkowanie.
Utylizacja urządzeń elektrycznych.
7. Historia techniki
Wielcy wynalazcy w dziedzinie elektryczności (zagraniczni, polscy). Rola techniki w procesie przemian historyczno-społecznych i kulturowych.
8. Orientacja zawodowa
Zawody związane z przemysłem elektrotechnicznym, elektronicznym. Warunki, kwalifikacje zawodowe (stan zdrowia, zainteresowania, uzdolnienia, cechy
charakteru, wykształcenie).
II.
ROZPOZNANIU POZIOMU WIEDZY UCZNIA I JEGO POSTĘPÓW W OPANOWANIU WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI BĘDĄ SŁUŻYĆ
(NARZĘDZIA OCENIANIA):
III.
 odpowiedź ustna (np. odczytywanie znaków drogowych)
 odpowiedź pisemna (np. uzupełnianie luk w tekście, sprawdzian, test dydaktyczny)
 wykonana przez ucznia praca:
 pomiar wielkości (np. za pomocą suwmiarki, miernika uniwersalnego)
 eksperyment doświadczenie (np. rola rezystora w obwodzie elektrycznym)
 zadanie rysunkowe (np. rysunek techniczny)
 zadanie wytwórcze (np. wykonanie robota)
 obserwacja pracy uczniów (np. samodzielność, aktywność, zainteresowanie, pomoc koleżeńska, samokontrola).
93
IV.
Na zajęciach technicznych oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
 stopień opanowania wiadomości i umiejętności - projekty, prace pisemne, sprawdziany
 zeszyt przedmiotowy
 aktywność na lekcji
 przestrzeganie zasad BHP
 umiejętność posługiwania się narzędziami, przyrządami; urządzeniami technicznymi
 umiejętność wykonywania ćwiczeń
 estetyka wykonania
 dokładność i staranność wykonania zadań
 systematyczność pracy ucznia
 zaangażowanie i kreatywność ucznia
 umiejętność współpracy w grupie
 techniczne przygotowanie do lekcji posiadanie potrzebnych materiałów i podstawowych narzędzi
 wysiłek własny
 udział w konkursach przedmiotowych.
Na zajęciach technicznych zwraca się szczególną uwagę na:
 odpowiednie zorganizowanie stanowiska pracy, przestrzeganie zasad organizacji pracy
 umiejętność dostrzegania problemów, przewidywania hipotez, wyciągania wniosków
 umiejętność pracy z instrukcją obsługi urządzeń technicznych
 aktywność, pomysłowość podczas wykonywania zadań
 przestrzeganie przepisów ruchu drogowego
 posługiwanie się odpowiednim słownictwem technicznym
 rozumieniem zjawisk i pojęć technicznych
 czytanie ze zrozumieniem instrukcji technicznych
 umiejętność wnioskowania
 znajomość zasad organizacji pracy
 właściwe wykorzystanie materiałów, narzędzi itp.
 efektywne współdziałanie w zespole podczas zadań zespołowych.
94
V.
 opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności objętych programem nauczania
 wykorzystuje wiadomości do rozwiązywania w sposób nietypowy, problemów praktycznych i teoretycznych
 interesuje się najnowszymi osiągnięciami nauki i techniki
 jest laureatem konkursów wiedzy technicznej lub bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD) na szczeblu wojewódzkim lub ogólnopolskim.
 opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności objętych programem nauczania
 wyjaśnia zjawiska fizyczne, w oparciu, o które działają urządzenia techniczne
 przedstawia estetyczną i kompletną dokumentację rysunkowo-technologiczną
 właściwie organizuje stanowisko pracy
 prawidłowo posługuje się narzędziami, przyrządami i przyborami
 pracuje systematycznie i efektywnie
 wykazuje się aktywnością na lekcjach
 stosuje zdobytą wiedzę techniczną i umiejętności praktyczne do rozwiązywania zadań i problemów w różnych sytuacjach
 wyjaśnia parametry techniczne urządzeń
 efektywnie współdziała w grupie
 zna zasady bezpiecznego zachowania (pieszego, rowerzysty, motorowerzysty) w ruchu drogowym.
 opanował wiadomości i umiejętności objęte programem nauczania
 poprawnie wykorzystuje wiadomości do rozwiązywania problemów praktycznych i teoretycznych
 przedstawia dokumentację rysunkowo-technologiczną, ale zdarzają się w niej błędy
 właściwie organizuje stanowisko pracy, ale zdarzają się drobne uchybienia
 w sposób zadawalający posługuje się narzędziami, przyrządami i przyborami
 korzysta z wytworów techniki, zwracając uwagę na bezpieczeństwo
 zna zasady i potrafi praktycznie udzielić pierwszej pomocy, w tym porażonemu prądem elektrycznym
 jest pracowity i chętny do pracy
 jest przygotowany do realizacji tematu.
95
 opanował podstawowe wiadomości i umiejętności objęte programem nauczania
 przedstawia dokumentację rysunkowo-technologiczną, ale z błędami lub niestaranną
 pracuje, ale nie jest aktywny na lekcjach
 właściwie organizuje stanowisko pracy, ale z uchybieniami i potrzebuje na to więcej czasu
 stara się pracować systematycznie, ale potrzebuje dodatkowej pomocy nauczyciela
 rozwiązuje zadania praktyczne i teoretyczne o małym stopniu trudności
 wymaga zachęty do pracy i dłuższego czasu na jej wykonanie.
 ma braki w wiadomościach i umiejętnościach, które jednak nie uniemożliwiają mu dalszej nauki
 samodzielnie lub z pomocą nauczyciela wykonuje większość zadań o podstawowym stopniu trudności
 zadania wykonuje z opóźnieniem
 pracuje niesystematycznie
 wykazuje bierny stosunek do przedmiotu.
INFORMATYKA
TREŚCI NAUCZANIA – WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE
1.
Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej.
Uczeń:
 opisuje modułową budowę komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak również budowę i działanie urządzeń zewnętrznych
 posługuje się urządzeniami multimedialnymi, na przykład do nagrywania/odtwarzania obrazu i dźwięku
 stosuje podstawowe usługi systemu operacyjnego i programów narzędziowych do zarządzania zasobami (plikami) i instalowania oprogramowania
 wyszukuje i uruchamia programy, porządkuje i archiwizuje dane i programy; stosuje profilaktykę antywirusową
 samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej
 korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacji urządzeń komputerowych i oprogramowania.
2.
Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w sieci.
Uczeń:
 przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania informacji przez człowieka i komputer
96



posługując się odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych
pobiera informacje i dokumenty z różnych źródeł, w tym internetowych, ocenia pod względem treści i formy ich przydatność do wykorzystania
w realizowanych zadaniach i projektach
umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych.
3.
Komunikowanie się za pomocą komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Uczeń:
 zakłada konto pocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami
 bierze udział w dyskusjach na forum
 komunikuje się za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych z członkami grupy współpracującej nad projektem
 stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci.
4.
Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych.
Uczeń:
 przy użyciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdjęć, umieszcza napisy na rysunkach, tworzy animacje, przekształca
formaty plików graficznych
 przy użyciu edytora tekstu tworzy kilkunastostronicowe publikacje, z nagłówkiem i stopką, przypisami, grafiką, tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach,
opracowuje dokumenty tekstowe o różnym przeznaczeniu
 wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania zadań rachunkowych z programu nauczania gimnazjum (na przykład z matematyki lub fizyki)
i z codziennego życia (na przykład planowanie wydatków), posługuje się przy tym adresami bezwzględnymi, względnymi i mieszanymi
 stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów
 tworzy prostą bazę danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe
 tworzy dokumenty zawierające różne obiekty (np.: tekst, grafikę, tabele, wykresy itp.) pobrane z różnych programów i źródeł
 tworzy i przedstawia prezentację z wykorzystaniem różnych elementów multimedialnych, graficznych, tekstowych, filmowych i dźwiękowych własnych
lub pobranych z innych źródeł
 tworzy prostą stronę internetową zawierającą: tekst, grafikę, elementy aktywne, linki, korzystając ewentualnie z odpowiedniego edytora stron, wyjaśnia
znaczenie podstawowych poleceń języka HTML.
5.
Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejścia algorytmicznego.
Uczeń:
 wyjaśnia pojęcie algorytmu, podaje odpowiednie przykłady algorytmów rozwiązywania różnych problemów
 formułuje ścisły opis prostej sytuacji problemowej, analizuje ją i przedstawia rozwiązanie w postaci algorytmicznej
 stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwiązywania prostych problemów algorytmicznych
97


opisuje sposób znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym i uporządkowanym, opisuje algorytm porządkowania zbioru elementów
wykonuje wybrane algorytmy za pomocą komputera.
6.
Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin.
Uczeń:
 wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagające i wzbogacające naukę różnych przedmiotów
 wykorzystuje programy komputerowe, np. arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów, programy specjalnego przeznaczenia, programy
edukacyjne
 posługuje się programami komputerowymi, służącymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich jak zjawiska: fizyczne, chemiczne, biologiczne,
korzysta z internetowych map
 przygotowuje za pomocą odpowiednich programów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z różnych przedmiotów.
7.
Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań; opisywanie innych zastosowań
informatyki; ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki.
Uczeń:
 opisuje wybrane zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój,
rynek pracy i rozwój ekonomiczny
 opisuje korzyści i niebezpieczeństwa wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji, wyjaśnia zagrożenia związane
z uzależnieniem się od komputera
 wymienia zagadnienia etyczne i prawne, związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych oraz przejawy przestępczości komputerowej.
I.
ROZPOZNANIU POZIOMU WIEDZY UCZNIA I JEGO POSTĘPÓW W OPANOWANIU WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI BĘDĄ SŁUŻYĆ:
(narzędzia oceniania)
 obserwacja bieżącej pracy;
 obserwacja ucznia na lekcji (m.in. samodzielność w wykonywaniu ćwiczeń, aktywność na lekcji);
 wykonana przez ucznia praca – utworzony lub zmodyfikowany dokument komputerowy, m.in. rysunek, prezentacja, tekst, tabela arkusza kalkulacyjnego,
prezentacja multimedialna, strona internetowa, program komputerowy;
 zadania sprawdzające.
II.
Na lekcji informatyki oceniane będą następujące obszary aktywności uczniów:
98
•
•
•
sprawdzanie stopnia zrozumienia podstawowych zagadnień
rozwiązywania problemów,
stosowanie wiedzy przedmiotowej w sytuacjach praktycznych
2. Przygotowanie do lekcji
3. Praca domowa
4. Aktywność dodatkowa, pozalekcyjna
5. Umiejętność pracy w grupie
6. Rozwiązywanie zadań problemowych
7. Praca projektowa
8. Umiejętność wyszukiwania i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł
III.
Komputer i grafika komputerowa:
 potrafi określić podstawowe parametry części składowych komputera i urządzeń współpracujących z komputerem
 opisuje wybrane zastosowania informatyki, z uwzględnieniem swoich zainteresowań, oraz ich wpływ na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny
 samodzielnie wyszukuje w Internecie informacje o nowych urządzeniach współpracujących z komputerem
 korzysta z dokumentacji urządzeń komputerowych
 określa pojemność pamięci, ilość wolnego i zajętego miejsca na dysku
 wyszukuje w Internecie lub innych źródłach informacje na temat nowych programów użytkowych i nośników pamięci
 porównuje wybrane systemy operacyjne, podając różnice
 korzystając z Internetu lub innych źródeł, odszukuje więcej informacji na temat darmowych licencji
 samodzielnie wyszukuje możliwości trzech wybranych programów graficznych, porównując je
 przygotowuje animacje według własnego pomysłu, korzystając z różnych możliwości wybranego programu do tworzenia animacji
 utrzymuje na bieżąco porządek
 w zasobach komputerowych; pamięta o tworzeniu kopii ważniejszych plików na innym nośniku
 korzystając z dodatkowych źródeł, wyszukuje informacje na temat programów szpiegujących określanych jako adware i spyware.
Praca z dokumentem tekstowym:
 samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania dowolnego problemu
 przygotowuje profesjonalny tekst – pismo, sprawozdanie, z zachowaniem poznanych zasad redagowania i formatowania tekstów
 rozumie działanie mechanizmu „łącz z plikiem" i omawia różnicę między obiektem osadzonym a połączonym.
99
Internet i multimedia:
 potrafi formułować własne wnioski i spostrzeżenia dotyczące rozwoju Internetu, jego znaczenia dla różnych dziedzin gospodarki i dla własnego rozwoju
 potrafi właściwie zawęzić obszar poszukiwań, aby szybko odszukać informacje
 potrafi znaleźć interesującą grupę dyskusyjną i przejrzeć dyskusję na dany temat
 zapisuje się do grupy i uczestniczy w dyskusji, stosując zasady netykiety
 potrafi przedstawić własne wnioski z analizy zalet i wad uzależniania różnych dziedzin życia od Internetu
 zna większość znaczników HTML
 posługuje się wybranym programem przeznaczonym do tworzenia stron WWW
 potrafi tworzyć proste witryny składające się z kilku połączonych ze sobą stron
 dba o poprawność merytoryczną i redakcyjną tekstów
 publikuje stronę WWW w Internecie
 potrafi samodzielnie zaprojektować i przygotować multimedialną prezentację na wybrany temat, cechującą się ciekawym ujęciem zagadnienia,
interesującym układem slajdów.
Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym:
 zna działanie i zastosowanie wielu funkcji dostępnych w arkuszu kalkulacyjnym
 wyjaśnia różnicę między tabelą osadzoną a połączoną
 samodzielnie wyszukuje opcje menu potrzebne do rozwiązania określonego problemu
 projektuje samodzielnie tabelę arkusza z zachowaniem poznanych zasad wykonywania obliczeń w arkuszu kalkulacyjnym.
Bazy danych:
 potrafi samodzielnie zaprojektować poprawną strukturę bazy danych na wybrany przez siebie temat, w tym ustalić pola, zaprojektować formularz,
zaplanować odpowiednie zapytania i raporty oraz je utworzyć
 podaje przykłady systemów informatycznych z otoczenia i wyjaśnia ich zastosowanie
 rozumie różnicę między wynikiem wyszukiwania dowolnego ciągu znaków z wykorzystaniem opcji Znajdź i z użyciem zapytania
 potrafi skorzystać z tego samego raportu do wydrukowania danych na podstawie różnych zapytań.
Algorytmika:
 potrafi samodzielnie napisać specyfikację określonego zadania
 potrafi samodzielnie zapoznać się z programem edukacyjnym przeznaczonym do konstrukcji schematów blokowych
 buduje schemat blokowy algorytmu, w których wystąpią złożone sytuacje warunkowe
 określa, kiedy może nastąpić zapętlenie w algorytmie iteracyjnym i potrafi rozwiązać ten problem
 buduje schemat blokowy określonego algorytmu iteracyjnego, np. algorytmu Euklidesa, korzystając z programu edukacyjnego
 wyjaśnia zasady programowania i kompilowania oraz wie, jak są pamiętane wartości zmiennych; rozróżnia kompilację od interpretacji
 pisze programy w języku Logo, stosując procedury
 tworzy schematy blokowe wybranych algorytmów, korzystając z programu edukacyjnego
100

korzystając z dodatkowych źródeł, np. Internetu, wyszukuje informacje na temat modelowania.
 omawia schemat działania komputera, m.in. przekształcanie informacji w dane, przetwarzanie danych oraz wyjaśnia funkcje procesora odpowiedzialnego za
te procesy; wyjaśnia, czym jest BIOS
 podaje przykłady kart rozszerzeń, które można zainstalować w komputerze
 omawia różne typy komputerów oraz budowę i działanie wybranych urządzeń współpracujących z komputerem, np. kamery cyfrowej i internetowej
 potrafi skorzystać w razie potrzeby z pomocy do programu
 wyjaśnia procesy zachodzące w czasie uruchamiania i instalowania programu
 potrafi zainstalować i odinstalować prosty program, np. edukacyjny, grę
 omawia cechy wybranych systemów operacyjnych, m.in.: Windows, Linux, Mac OS
 wyjaśnia różnicę między różnymi rodzajami licencji
 potrafi ze zrozumieniem przeczytać treść licencji na używany program
 przekształca formaty plików graficznych
 umieszcza napisy na obrazie, porównując możliwości trzech wybranych programów graficznych
 tworzy rozbudowane animacje komputerowe
 zmienia kolory i inne efekty na zdjęciu, stosując wybrane programy graficzne
 drukuje obraz, ustalając samodzielnie wybrane parametry wydruku
 omawia inne rodzaje zagrożeń (konie trojańskie, programy szpiegujące)
 wie, jak ochronić się przed włamaniem się do komputera; wyjaśnia czym jest firewall.
 zna i stosuje sposoby usprawniające pracę nad tekstem (m.in. stosowanie gotowych szablonów, wbudowanych słowników)
 stosuje różne typy tabulatorów, potrafi zmienić ich ustawienia w całym tekście
 wstawia dowolne wzory, wykorzystując edytor równań
 osadza obraz w dokumencie tekstowym, wstawia obraz do dokumentu tekstowego z zachowaniem połączenia oraz omawia różnice między tymi dwoma
metodami
 stosuje przypisy
 zna rodzaje tabulatorów i potrafi je właściwie zastosować
 stosuje odpowiednio spacje nierozdzielającą
 drukuje dokumenty tekstowe, dobierając odpowiednie parametry drukowania.
101
 opisuje sieci lokalne i globalne oraz podstawowe klasy sieci; potrafi udostępniać zasoby, np. foldery
 wie, jak uzyskać dostęp do Internetu
 potrafi zastosować różne narzędzia do wyszukiwania informacji; stosuje złożony sposób wyszukiwania
 porządkuje najczęściej odwiedzane strony
 omawia wybrane usługi internetowe (m.in.: nauka i praca w Internecie, książki czasopisma, muzea, banki, zakupy i aukcje, podróże, rozrywka)
 uczestniczy w dyskusji na forum dyskusyjnym, stosując zasady netykiety
 na przykładach uzasadnia zalety i zagrożenia wynikające z pojawienia się Internetu
 formatuje tekst na stronie, wstawia tabele
 publikuje utworzone strony w Internecie
 wie, jak założyć internetowy dziennik – blog
 umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych
 współpracuje w grupie przy tworzeniu projektu, wykonując samodzielnie zadania szczegółowe
 umieszcza w prezentacji efekty dźwiękowe
 przygotowuje prezentację w postaci albumu fotograficznego
 współpracuje w grupie przy tworzeniu projektu, wykonując samodzielnie zadania szczegółowe.
 potrafi układać rozbudowane formuły z zastosowaniem funkcji JEŻELI
 potrafi samodzielnie zastosować adres bezwzględny lub mieszany, aby ułatwić obliczenia
 wykonuje w arkuszu proste obliczenia z dziedziny fizyki, matematyki, geografii, np. tworzy tabelę do obliczania wartości funkcji liniowej i tworzy
odpowiedni wykres
 tworzy, zależnie od danych, różne typy wykresów: XY (punktowy), liniowy, kołowy
 wstawia tabelę arkusza do dokumentu tekstowego jako obiekt osadzony i jako obiekt połączony
 wstawia tabelę arkusza kalkulacyjnego do dokumentu tekstowego z pliku.
Bazy danych:
 tworzy formularze, dostosowując formularz do wprowadzanych danych; potrafi skorzystać z kreatora zadań i modyfikować formularz w widoku projektu
 umieszcza w raporcie podsumowania, określające dane statystyczne (minimum, maksimum), porządkuje dane w raporcie według zadanych kryteriów
 wymienia i omawia etapy projektowania systemów informatycznych
 współpracuje w grupie, wykonując samodzielnie zadania szczegółowe.
Algorytmika:
 wyjaśnia pojęcie specyfikacja problemu
 prezentuje algorytmy iteracyjne za pomocą listy kroków i schematu blokowego, korzystając z programu edukacyjnego
 realizuje algorytm z warunkami w arkuszu kalkulacyjnym
102






zna pojęcia: translacja, kompilacja, interpretacja
wyjaśnia, na czym polega prezentacja algorytmu w postaci programu
wyjaśnia pojęcia: parametr formalny i aktualny; zapisuje algorytmy iteracyjne w Magicznych Bloczkach
opisuje algorytm znajdowania wybranego elementu w zbiorze uporządkowanym – stosuje algorytm poszukiwania przez połowienie
analizuje gotowy schemat blokowy algorytmu sortowania bąbelkowego, korzystając z programu Magiczne Bloczki
wykonuje prosty model, np. rzutu monetą, korzystając z arkusza kalkulacyjnego.
 omawia zastosowanie komputera w różnych dziedzinach życia, nauki i gospodarki
 zna pojęcia: program komputerowy, pamięć, system dwójkowy, bit, bajt, RAM
 omawia podstawowe układy mieszczące się na płycie głównej
 wymienia i omawia różne typy komputerów oraz budowę i działanie wybranych urządzeń współpracujących z komputerem, np. skanera, aparatu cyfrowego
 umieszcza skrót programu na pulpicie
 wybiórczo korzysta z pomocy do programów
 wyjaśnia rolę pamięci operacyjnej w czasie uruchamiania programu
 wie, jak odinstalować program komputerowy
 podaje przykłady systemów operacyjnych
 zna pojęcie: prawo autorskie
 omawia przykładowe rodzaje darmowych licencji
 zna podstawowe formaty plików graficznych
 posługuje się narzędziami malarskimi trzech wybranych programów graficznych do tworzenia kompozycji z figur
 wykonuje operacje na obrazie i jego fragmentach, m.in.: zaznacza, kopiuje i wkleja fragmenty rysunku i zdjęcia, stosując wybrane programy graficzne
 tworzy animacje komputerowe
 drukuje rysunek
 pakuje i rozpakowuje pliki lub foldery
 omawia ogólne zasady działania wirusów komputerowych
 zna zasady ochrony przed złośliwymi programami
 posługuje się programem antywirusowym w celu wykrycia wirusów.
 zna ogólne możliwości edytorów tekstu i zasady pracy z dokumentem tekstowym
 zna i stosuje podstawowe zasady redagowania tekstu; dostosowuje formatowanie tekstu do jego przeznaczenia
103
 wykorzystuje możliwości automatycznego wyszukiwania i zamiany znaków
 stosuje tabulacje, wcięcia, interlinie
 stosuje automatyczną numerację i wypunktowanie
 wykorzystuje edytor równań do pisania prostych wzorów
 zna podstawowe zasady pracy z długim tekstem (redaguje nagłówek, stopkę wstawia numery stron)
 potrafi podzielić tekst na kolumny.
 wymienia zalety łączenia komputerów w sieć
 zna pojęcia: witryna, strona główna, serwer internetowy, hiperłącze, hipertekst
 potrafi wyszukiwać informacje w Internecie: korzysta z katalogów stron WWW; wyszukuje informacje w internetowych zasobach danych
 dba o formę listu i jego pojemność; ozdabia listy, załączając rysunek, dodaje tło; stosuje podpis automatyczny; zakłada książkę adresową
 potrafi założyć konto pocztowe, korzystając z programu do obsługi poczty i przez stronę WWW
 podaje i omawia przykłady usług internetowych oraz różnych form komunikacji
 zna podstawowe przepisy dotyczące korzystania z e-usług
 zna funkcje i zastosowanie najważniejszych znaczników HTML
 potrafi wstawiać obrazy do utworzonych stron
 umie tworzyć listy wypunktowane i numerowane i wstawiać hiperłącza
 przygotowuje plan prezentacji; planuje wygląd slajdów
 korzysta z szablonów; dobiera odpowiedni szablon do danej prezentacji; potrafi ustawić tło jednakowe dla wszystkich slajdów
 wstawia na slajd hiperłącza, umieszcza przyciski akcji
 dba o poprawność redakcyjną tekstów.
 potrafi prawidłowo zaprojektować tabelę arkusza kalkulacyjnego (m.in.: wprowadza opisy do tabeli, formatuje komórki arkusza; ustala format danych,
dostosowując go do wprowadzanych informacji)
 rozróżnia zasady adresowania względnego, bezwzględnego i mieszanego
 stosuje arkusz do kalkulacji wydatków i do obliczania ceny z podatkiem VAT; dostosowuje odpowiednio rodzaj adresowania
 zna zasady doboru typu wykresu do danych i wyników; drukuje tabelę arkusza, dobierając odpowiednie parametry drukowania; rozróżnia linie siatki
i obramowania.
Bazy danych:
 wyjaśnia, na czym polega przetwarzanie danych w bazach danych
 projektuje tabelę, stosując podstawowe zasady tworzenia tabel
 tworzy prosty formularz za pomocą kreatora zadań
 tworzy kwerendy w widoku projektu; w zapytaniach stosuje proste kryterium wyboru (dotyczące jednego lub dwóch pól)
104
 przygotowuje raporty na podstawie tabeli lub kwerendy
 drukuje raporty.
Algorytmika:
 omawia etapy rozwiązywania problemu (zadania)
 wie, na czym polega iteracja
 analizuje algorytmy, w których występują powtórzenia i określa, od czego zależy liczba powtórzeń
 buduje schemat blokowy algorytmu z warunkiem prostym, korzystając z programu edukacyjnego
 realizuje algorytm liniowy i z warunkami w arkuszu kalkulacyjnym
 definiuje procedury w Logo z parametrami i bez parametrów oraz wywołuje je
 realizuje prostą sytuację warunkową w Magicznych Bloczkach
 realizuje algorytmy iteracyjne
 omawia algorytm sortowania przez wybór na konkretnym przykładzie; analizuje gotową listę kroków tego algorytmu
 omawia algorytm sortowania bąbelkowego na konkretnym przykładzie
 wyjaśnia, na czym polega modelowanie rzeczywistości
 omawia, korzystając z gotowego przykładu, np. modelu rzutu kostką sześcienną do gry, na czym polega modelowanie.
 wskazuje kilka przykładów zastosowania komputera, np. w szkole, zakładach pracy i życiu społecznym
 definiuje komputer jako zestaw urządzeń elektronicznych i określa ich przeznaczenie
 zna jednostki pojemności pamięci
 wymienia i omawia różne typy komputerów oraz budowę i działanie wybranych urządzeń współpracujących z komputerem
 omawia przeznaczenie poszczególnych rodzajów programów użytkowych, podając przykłady konkretnych programów
 wie, na czym polega uruchamianie i instalowanie programów
 podaje przykłady nośników pamięci
 zna podstawowe funkcje systemu operacyjnego
 wie, co to jest licencja na program i wymienia jej rodzaje
 wymienia przykłady przestępczości komputerowej
 zna zasady tworzenia dokumentu komputerowego na przykładzie tworzenia rysunku w programie graficznym
 rozumie, dlaczego należy zapisać dokument na nośniku pamięci masowej
 przy użyciu wybranego edytora grafiki tworzy rysunki, stosując operacje na obrazie i jego fragmentach, przekształca obrazy; umieszcza napisy na obrazie
 tworzy proste animacje komputerowe
105
 rozumie, dlaczego należy wykonywać kopie dokumentów
 potrafi kopiować, przenosić i usuwać pliki i foldery metodą przez Schowek oraz metodą przeciągnij i upuść
 stosuje podstawowe zasady ochrony przed wirusami komputerowymi.
 zna i stosuje podstawowe zasady formatowania i redagowania tekstu
 formatuje tekst: wybiera atrybuty tekstu, sposób wyrównywania tekstu między marginesami, parametry czcionek
 formatuje rysunek (obiekt) wstawiony do tekstu; zmienia jego rozmiary, oblewa tekstem lub stosuje inny układ rysunku względem tekstu
 wstawia tabelę i wykonuje podstawowe operacje na jej komórkach.
 zna podstawowe zasady pracy w szkolnej (lokalnej) sieci komputerowej
 zna pojęcia: Internet, strona internetowa, WWW
 omawia wybrane usługi internetowe
 potrafi wyszukiwać informacje w Internecie: korzysta z wyszukiwarek
 dołącza załączniki do listu; korzysta z książki adresowej
 zna i stosuje zasady netykiety pocztowej
 omawia inne sposoby komunikowania się przez Sieć
 stosuje przepisy prawa związane z pobieraniem materiałów z Internetu; zdaje sobie sprawę z konieczności racjonalnego gospodarowania czasem spędzonym
w Sieci
 potrafi, korzystając z podstawowych znaczników HTML, tworzyć prostą strukturę strony
 umie tworzyć akapity i wymuszać podział wiersza, dodawać nagłówki do tekstu, zmieniać krój i wielkość czcionki
 zna cechy dobrej prezentacji
 podaje przykładowe programy do tworzenia prezentacji
 wykonuje przejścia między slajdami
 stosuje tło we wszystkich slajdach; potrafi ustawić tło inne dla każdego slajdu
 zmienia kolejność slajdów; usuwa niepotrzebne slajdy.
 zna i stosuje zasadę adresowania względnego
 potrafi tworzyć formuły wykonujące bardziej zaawansowane obliczenia
 stosuje funkcje arkusza kalkulacyjnego, tj.: SUMA, ŚREDNIA
 modyfikuje tabele w celu usprawnienia obliczeń, m.in.: wstawia i usuwa wiersze (kolumny); zmienia szerokość kolumn i wysokość wierszy tabeli; wie,
jak wprowadzić do komórek długie teksty i duże liczby
 tworzy wykres składający się z dwóch serii danych, potrafi dodać do niego odpowiednie opisy.
106
Bazy danych:
 podaje przykłady zbiorów informacji, które mogą być gromadzone w bazach danych
 podaje przykłady oprogramowania do tworzenia baz danych; wymienia obiekty, jakie może zawierać plik bazy danych
 wyjaśnia pojęcie klucza; potrafi ustalić porządek malejący lub rosnący w bazie według podanych przez nauczyciela kluczy
 wyjaśnia funkcję formularzy i raportów
 tworzy proste zapytanie na podstawie gotowej tabeli, korzystając z kreatora zadań.
Algorytmika
 wyjaśnia pojęcie algorytmu
 określa dane do zadania oraz wyniki i zapisuje prosty algorytm liniowy w postaci listy kroków
 określa sytuacje warunkowe, tj. takie, które wyprowadzają różne wyniki – zależnie od spełnienia narzuconych warunków
 buduje schemat blokowy prostego algorytmu liniowego, korzystając z programu edukacyjnego; analizuje schemat blokowy algorytmu z rozgałęzieniami
 pisze proste programy w magicznych Bloczkach, używając podstawowych poleceń
 opisuje algorytm, znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym, na przykładzie wyboru największej liczby spośród n liczb – stosuje
przeszukiwanie liniowe
 stosuje algorytm poszukiwania przez połowienie w zabawie w zgadywanie liczby
 analizuje i omawia gotowe modele różnych zjawisk, np. przyrodniczych.
 podaje kilka zastosowań komputera
 wymienia części składowe zestawu komputerowego
 posługuje się komputerem i urządzeniami TI w podstawowym zakresie
 podaje kilka przykładów urządzeń współpracujących z komputerem
 wie, że nadmierna ilość czasu spędzonego przy komputerze zagraża zdrowiu psychicznemu i fizycznemu
 zdaje sobie sprawę, że można uzależnić się od komputera; zna i stosuje sposoby zapobiegania uzależnianiu się od komputera
 zna podstawowe zasady pracy z programem komputerowym (uruchamianie, wybór opcji z menu, kończenie pracy z programem)
 wie, jaka jest rola systemu operacyjnego
 wie, że należy posiadać licencję na używany program komputerowy
 wie, na czym polega piractwo komputerowe i jakie grożą sankcje za nielegalne uzyskanie programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści
majątkowych
 przy użyciu wybranego edytora grafiki tworzy prosty rysunek, używając podstawowych narzędzi graficznych
 potrafi zapisać dokument komputerowy w pliku w określonym miejscu (dysku, folderze); odczytuje rysunek zapisany w pliku, wprowadza zmiany i zapisuje
ponownie
107
 kopiuje, przenosi i kasuje pliki wybraną przez siebie metodą
 rozumie, jakie szkody może wyrządzić wirus komputerowy.
 tworzy prosty dokument tekstowy
 stosuje wyróżnienia w tekście, korzystając ze zmian parametrów czcionki
 wykonuje podstawowe operacje na fragmentach tekstu – kopiowanie, wycinanie, wklejanie
 ozdabia tekst gotowymi rysunkami, obiektami z galerii obrazów, stosując wybraną przez siebie metodę
 zapisuje dokument w pliku.
 wymienia kilka zastosowań Internetu
 otwiera stronę o podanym adresie; wyszukuje informacje w Internecie według prostego hasła; porusza się po stronie WWW
 redaguje i wysyła prosty list elektroniczny, korzystając z podstawowych zasad netykiety
 potrafi skorzystać z wybranych form komunikacji, np. z komunikatora, stosując zasady netykiety
 zna zagrożenia i ostrzeżenia dotyczące korzystania z komunikacji za pomocą Internetu; zdaje sobie sprawę z anonimowości kontaktów w Sieci
 zna ogólne zasady projektowania stron WWW i wie, jakie narzędzia umożliwiają ich tworzenie
 wie, w jaki sposób zbudowane są strony WWW
 wie, co to jest prezentacja multimedialna i posługuje się programem do jej tworzenia
 zna podstawowe zasady tworzenia prezentacji
 tworzy prezentację składającą się z kilku slajdów z zastosowaniem animacji niestandardowych; wstawia do slajdu tekst i grafikę
 zapisuje prezentację, potrafi uruchomić pokaz slajdów.
 zna zastosowania arkusza kalkulacyjnego i omawia budowę dokumentu arkusza
 pisze formułę wykonującą jedno z czterech podstawowych działań arytmetycznych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie)
 potrafi zastosować kopiowanie i wklejanie formuł
 zna ogólne zasady przygotowania wykresu w arkuszu kalkulacyjnym
 korzysta z kreatora wykresów do utworzenia prostego wykresu
 zapisuje utworzony arkusz we wskazanym folderze docelowym.
Bazy danych:
 podaje przykłady baz danych ze swojego otoczenia, np. w szkolnym sekretariacie, bibliotece
 na przykładzie gotowego pliku bazy danych potrafi omówić jej strukturę – określić, jakie informacje są w niej pamiętane i wyjaśnić pojęcia: tabela, rekord,
pole
 korzystając z gotowego formularza, potrafi zaktualizować dane w rekordzie i dopisać nowy rekord
 potrafi wyświetlić wynik gotowego zapytania i omówić czego zapytanie dotyczyło
108
 prezentuje informacje, korzystając z przygotowanych raportów.
Algorytmika:
 zapisuje prosty algorytm liniowy w postaci listy kroków
 zna podstawowe zasady prezentacji algorytmów w postaci schematów blokowych (zna podstawowe bloki potrzebne do budowania schematu blokowego)
 analizuje gotowy schemat blokowy prostego algorytmu
 pisze proste programy w Logo, używając podstawowych poleceń
 opisuje algorytm, znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporządkowanym, na przykładzie wyboru najwyższego ucznia spośród pięciu
 ogląda, korzystając z gotowych plików, modele zjawisk.
WYCHOWANIE FIZYCZNE
OCENIANIE
Przedmiotem oceny są następujące właściwości ucznia pogrupowane w obszary:
1.
2.
3.
4.
5.
Udział w lekcjach wychowania fizycznego (w tym pływanie), /frekwencja/.
Aktywność na lekcji WF.
Poziom i postęp umiejętności.
Poziom i postęp wiadomości.
Aktywność poza lekcjami WF.
OCENA KOŃCOWA z przedmiotu jest średnią ocen z poszczególnych obszarów.
Każdego ucznia obowiązuje strój sportowy /biała koszulka, ciemne spodenki, skarpetki, obuwie sportowe z jasną podeszwą i rakietka do tenisa stołowego/.
Uczeń zwolniony z lekcji pływania /zwolnienie całoroczne lub dłuższe zwolnienie lekarskie/ uczęszcza na czwartą godzinę wychowania fizycznego z inna klasą
Ad. 1. FREKWENCJA NA WF
Kryteria oceny:
 celujący (6) – ocenę celująca otrzymuje uczeń, który systematycznie uczestniczył w co najmniej 100% obowiązkowych zajęć z wychowania fizycznego (z
wyjątkiem zwolnień lekarskich), a wszystkie jego nieobecności są usprawiedliwione
 bardzo dobry (5) ocenę bardzo dobra otrzymuje uczeń, który uczestniczył w zajęciach wychowania fizycznego w 90 – 99% i wszystkie jego
nieobecności są usprawiedliwione (w przeciągu tygodnia od nieobecności pisemnie od rodziców lub od lekarza)
109



dobry (4) ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który posiada frekwencję w granicach 70-89% i ma jedną lub dwie nieusprawiedliwione nieobecności
dostateczny (3) ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który posiada frekwencję w granicach 55-69% i ma trzy nieusprawiedliwione nieobecności
dopuszczający (2) – ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który posiada frekwencję 50-54% i ma pięć do sześciu nieusprawiedliwionych nieobecności.
UWAGI:




nieobecność spowodowana zawodami sportowymi lub innymi konkursami szkolnymi i pozaszkolnymi traktowana jest jak uczestnictwo w zajęciach
przez nieobecność nieusprawiedliwioną rozumie się brak informacji na piśmie od rodziców lub lekarza w przeciągu tygodnia od zaistniałej sytuacji
trzy nieusprawiedliwione spóźnienia traktowane są jak jedna nieobecność nieusprawiedliwiona
nieobecność na zajęciach dydaktycznych /lekcjach/ oraz zwolnienia doraźne od Rodziców należy odrobić na szkolnych zajęciach sportowych w ilości
ustalonej z nauczycielem wychowania fizycznego
 brak stroju skutkuje oceną niedostateczną i ma wpływ na ocenę z frekwencji ucznia /możliwe jest odrabianie lekcji wychowania fizycznego na zajęciach
dodatkowych po uzgodnieniu z nauczycielem prowadzącym/.
Ad. 2. AKTYWNOŚĆ NA WF
Aktywność ucznia na lekcji jest oceniana na podstawie obserwacji nauczyciela w skali od 1 do 6. Każdy uczeń w jednym semestrze otrzymuje od 2 do 3 ocen
za aktywność. Za brak stroju uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną /uczeń ma prawo do zgłoszenia jednego nieprzygotowania do lekcji w ciągu semestru/.
Kryteria oceny:
 celujący (6) – ocenę celująca otrzymuje uczeń, który na podstawie obserwacji nauczyciela i rejestracji aktywności w arkuszu obserwacji uzyskał dużą ilość
plusów
 bardzo dobry (5) ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który uzyskał dużą ilość plusów i jeden minus
 dobry (4) ocenę dobra otrzymuje uczeń, który uzyskał większa ilość plusów niż minusów
 dostateczny (3) ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który ma przewagę minusów nad plusami
 dopuszczająca (2) - ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który uzyskał dużą liczbę minusów i jeden plus.
UWAGI:
 ocena bieżąca w sakli dwustopniowej: (+) otrzymuje uczeń, który ćwiczy w sposób zbliżony do swoich maksymalnych możliwości, (-) otrzymuje
uczeń, który bez uzasadnionego powodu unika ćwiczeń lub ćwiczy poniżej swoich możliwości
 za brak stroju uczeń otrzymuje (-) w obszarze aktywności.
Ad. 3. POSTĘP i POZIOM UMIEJĘTNOŚCI:
110
Umiejętności ruchowe będą oceniane na bieżąco w cyklu zajęć obejmującym nauczanie i doskonalenie poszczególnych technik z dyscyplin ujętych w programie
w skali od 1 – 6. W podsumowaniu uczeń uzyskuje jedną średnią ocenę z obszaru umiejętności. Oceny cząstkowe wg kryteriów nauczyciela prowadzącego
dostosowane do możliwości ucznia.
Formy aktywności ruchowej:
1. Lekkoatletyka i atletyka terenowa.
2. Gry i zabawy rekreacyjne.
3. Zespołowe gry sportowe.
4. Różne formy ćwiczeń muzyczno – ruchowych.
5. Gimnastyka podstawowa.
6. Pływanie.
7. Judo, tenis stołowy i inne – dyscypliny wybrane jako zajęcia fakultatywne.
Ad. 4. POZIOM I POSTĘP WIADOMOŚCI:
Wiadomości będą oceniane na bieżąco na lekcjach WF w skali od 1-6. W podsumowaniu uczeń uzyskuje jedną średnią ocenę z obszaru wiadomości.
Oceny cząstkowe wg kryteriów nauczyciela prowadzącego dostosowane do możliwości ucznia.
Akcentujemy wiedzę z zakresu:
 edukacja zdrowotna
 przygotowanie i przeprowadzenie rozgrzewki
 wiedza z zakresu związku zdrowia ze sprawnością fizyczną
 historia igrzysk olimpijskich, aktualności sportowe.
 przepisy sportowe, sędziowanie
 diagnoza sprawności fizycznej i rozwoju fizycznego.
Ad. 5. AKTYWNOŚĆ POZA LEKCJAMI WF
 udział w nieobligatoryjnych zajęciach pozalekcyjnych /kryteria jak w obszarze frekwencja/
 udział w systematycznym szkoleniu sportowym (kluby sportowe) /kryteria:
 ocena dobra na podstawie zaświadczenia o uczestniczeniu w systematycznym szkoleniu
 ocena bardzo dobra na podstawie zaświadczenia o uczestniczeniu w systematycznym szkoleniu i osiąganiu wyników sportowych na poziomie IV – VII m.
w województwie oraz II i III m. w zawodach miejskich
 ocena celująca na podstawie zaświadczenia o uczestniczeniu w systematycznym szkoleniu i osiąganiu wyników sportowych na poziomie I-III m.
w województwie oraz I m. w zawodach miejskich.
111
 Reprezentowanie Gimnazjum nr 3 na zawodach sportowych:
 ocena dobra za reprezentowanie Gimnazjum nr 3
 ocena bardzo dobra za awansowanie do finałów rozgrywek o Mistrzostwo Miasta Gimnazjów
 ocena celująca za osiągnięty wynik sportowy miejsca I – IV.
 Pomoc w organizacji imprez sportowych
Ocena w skali 1 – 6 wg uznania nauczyciela w zależności od wkładu pracy.
EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA
Przedmiotowy system oceniania z Edukacji dla Bezpieczeństwa:
Ocena
Celująca
Bardzo dobra
Dobra
Dostateczna
Umiejętność i aktywność ucznia
inicjuje dyskusję, przedstawia własne (racjonalne) koncepcje, rozwiązań,
działań, przedsięwzięć systematycznie wzbogaca swoją wiedzę i
umiejętności, dzieli się tym z grupą, odnajduje analogie, wskazuje szanse i
zagrożenia określonych rozwiązań, wyraża własny, krytyczny, twórczy
stosunek do omawianych zagadnień, argumentuje w obronie własnych
poglądów, posługując się wiedzą w szerokim spektrum
sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych źródeł informacji, samodzielnie
rozwiązuje zadania i problemy postawione przez nauczyciela, jest aktywny na
lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych (zawodach, konkursach), bezbłędnie
wykonuje czynności, ratownicze, koryguje błędy kolegów, odpowiednio
wykorzystuje sprzęt i środki ratownicze, sprawnie wyszukuje w różnych
źródłach, informacje o sposobach alternatywnego działania (także
doraźnego), umie pokierować grupą rówieśników
samodzielnie korzysta ze wskazanych źródeł informacji, poprawnie rozumuje
w kategoriach przyczynowo – skutkowych, samodzielnie wykonuje typowe
zadania o niewielkim stopniu złożoności, podejmuje wybrane zadania
dodatkowe, jest aktywny w czasie lekcji, poprawnie wykonuje czynności
ratownicze, umie dobrać potrzebny sprzęt i wykorzystać niektóre środki
ratownicze
pod kierunkiem nauczyciela wykorzystuje podstawowe źródła informacji,
samodzielnie wykonuje proste zadania w trakcie zajęć, przejawia przeciętną
aktywność
Wiedza ucznia
zdobył pełen zakres wiedzy,
przewidziany w programie,
ma odpowiednio ukształtowane
postawy proobronne
i prozdrowotne
zdobył prawie pełen zakres
wiedzy przewidziany
w programie, sprawnie
wykorzystuje wiedzę z różnych
przedmiotów do rozwiązywania
zadań z zakresu edukacji
dla bezpieczeństwa.
opanował materiał programowy w
stopniu zadowalającym
opanował podstawowe elementy
programu, pozwalające na
podjęcie działań ratowniczych
112
Dopuszczająca
przy pomocy nauczyciela wykonuje proste polecenia, wykorzystując
podstawowe umiejętności
i zabezpieczających
wykazuje braki w wiedzy,
nieuniemożliwiają one jednak
dalszej edukacji i mogą zostać
usunięte
RELIGIA
Ocena DOPUSZCZAJĄCA
Katechizowany:
• opanował konieczne pojęcia religijne
• prezentuje luźno zestawione wiadomości programowe
• prezentuje mało zadawalający poziom postaw i umiejętności
• wykazuje brak rozumienia podstawowych uogólnień
• brak mu podstawowej umiejętności wyjaśniania zjawisk
• nie potrafi stosować wiedzy, nawet przy pomocy nauczyciela
• podczas przekazywania wiadomości popełnia liczne błędy, wykazuje niepoprawny styl wypowiedzi, ma trudności
z wysławianiem się
• prowadzi zeszyt, ale jest on nieuzupełniony
• ma problemy ze znajomością podstawowych wiadomości katechizmowych
• wykazuje poprawny stosunek do religii
• opanował elementarne wiadomości i umiejętności programowe przewidziane dla danego etapu edukacyjnego; są to wiadomości
i umiejętności bardzo przystępne, proste i praktyczne, niezbędne w funkcjonowaniu szkolnym i pozaszkolnym.
O ocenie dopuszczającej mogą przesądzić także inne indywidualne cechy, postawy i braki obserwowane u ucznia.
113
Ocena DOSTATECZNA
Katechizowany:
• opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności
• prezentuje podstawowe treści materiału programowego z religii
• wykazuje się wiadomościami podstawowymi, które łączy w logicznie związki
• dość poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze zjawiska z pomocą nauczyciela
• przy pomocy nauczyciela potrafi wykorzystać wiadomości do celów praktycznych i teoretycznych
• w przekazywaniu wiadomości z religii popełnia niewielkie i nieliczne błędy
• prezentuje słabą kondensację wypowiedzi
• wykazuje się podstawową znajomością pacierza
• w jego zeszycie występują sporadyczne braki notatek, prac domowych
• prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem
• wiadomości i umiejętności ucznia są na poziomie podstawowych wiadomości i umiejętności przewidzianych programem
nauczania dla danego etapu; wiadomości i umiejętności należą do przystępnych, o średnim stopniu złożoności i wystarczą do
pomyślnego dalszego uczenia się.
O ocenie dostatecznej mogą przesądzić także inne indywidualne uwarunkowania danego ucznia.
Ocena DOBRA
Katechizowany:
• opanował materiał programowy z religii w stopniu dostatecznym
• prezentuje wiadomości powiązane związkami logicznymi
• poprawnie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska podane przez nauczyciela
• stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela
• podczas wypowiedzi nie popełnia rażących błędów stylistycznych
• wykazuje się dobrą znajomością wiadomości katechizmowych
• w zeszycie posiada wszystkie notatki i prace domowe
• podczas lekcji posiada określone pomoce (podręcznik, zeszyt i inne) i korzysta z nich
• jest zainteresowany przedmiotem
• wykazuje się dobrą umiejętnością zastosowania zdobytych wiadomości
• postawa ucznia nie budzi wątpliwości
114
•
•
stara się być aktywnym podczas lekcji
wiadomości i umiejętności ucznia przewidziane programem nauczania nie są pełne dla danego etapu nauczania, ale wiele
umiejętności ma charakter złożony i samodzielny.
O ocenie dobrej mogą przesądzić także inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.
Ocena BARDZO DOBRA
Katechizowany:
• opanował pełny zakres wiedzy, postaw i umiejętności określony poziomem nauczania religii
• prezentuje poziom wiadomości powiązanych ze sobą w logiczny układ
• właściwie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska bez ingerencji nauczyciela
• umiejętnie wykorzystuje wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela
• wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi
• cechuje go pełna znajomość podstawowych wiadomości katechizmowych
• wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe
• aktywnie uczestniczy w religii
• jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem
• opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności wyznaczonych przez nauczyciela programem nauczania; osiągnięcia ucznia
należą do złożonych i wymagających samodzielności.
O ocenie bardzo dobrej mogą decydować również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.
Ocena CELUJĄCA
Katechizowany:
• wykazuje się wiadomościami wykraczającymi poza program religii własnego poziomu edukacji
• prezentuje wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ
• samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych
• wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi, swobodą w posługiwaniu się terminologią przedmiotową i inną
• uczestniczy w konkursach wiedzy religijnej
• jego pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń
• poznane prawdy wiary stosuje w życiu
• wykazuje się umiejętnościami i wiadomościami wykraczającymi poza wymagania edukacyjne; jego praca jest oryginalna
i twórcza oraz wskazuje na dużą samodzielność.
115
O ocenie celującej mogą decydować również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące go do tej oceny.
116

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Zespołu Szkół

Transkrypt

Podobne dokumenty