KONSTRUKCJE BUDOWLANE
Transkrypt
KONSTRUKCJE BUDOWLANE
KONSTRUKCJE BUDOWLANE ISSN 2353-5261 edycja 2015 mie si ę c z n ik po leca konstrukcje budowlane VADEMECUM Wydawnictwo Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Sp. z o.o. 2015 Szanowni Państwo, Izba Projektowania Budowlanego, jako organizacja samorządu gospodarczego, grupująca firmy projektowo-inżynierskie w Polsce, jest zainteresowana i popiera wszelkie działania, w tym publikacje fachowe, poszerzające wiedzę techniczną związaną z budownictwem, a w szczególności upowszechniającą najnowsze osiągnięcia i wskazówki naukowców polskich uczelni technicznych. Oceniamy, że jest to dobra transmisja od szczebla nauki do praktyki gospodarczej zagadnień techniczno-technologicznych, ułatwiających wdrażanie postępu do polskiego budownictwa. Publikacja VADEMECUM Konstrukcje Budowlane w dziale pierwszym omawia: problematykę trwałości konstrukcji żelbetowych, co przy zapowiadanej konieczności przejścia na uwzględnianie w działalności budowlanej kosztów z całego cyklu życia obiektów budowlanych, jest bardzo istotne i potrzebne, konstrukcje stalowe o dużych rozpiętościach, których stosowanie ma swoje uzasadnienie w obecnych realiach gospodarczych, budownictwo na bazie drewna – to również zagadnienia bardzo potrzebne specjalistom budownictwa, jako wpływające na zmniejszenie ilości CO2, powodowanej przez tą branżę, remonty i wzmocnienie konstrukcji murowanych, to także problematyka przydatna w świetle czekających Polskę działań, związanych z konieczną rewitalizacją obszarów zdegradowanych lub obiektów zabytkowych. W dziale VADEMECUM pt. „Firmy, produkty, technologie” zamieszczone zostały materiały informacyjno-reklamowe firm zajmujących się produkcją, projektowaniem i wykonawstwem różnych typów konstrukcji budowlanych. Wiedza i informacja zawarta w tych prezentacjach może być również przydatna w określonych segmentach działalności budowlanej. Polecam P.T. Czytelnikom korzystanie z VADEMECUM. Ksawery Krassowski Prezes Izby Projektowania Budowlanego 2 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 KONSTRUKCJE BUDOWLANE WYDAWCA WYDAWNICTWO POLSKIEJ IZBY INŻYNIERÓW BUDOWNICTWA Sp. z o.o. 00-924 Warszawa ul. Kopernika 36/40, lok. 110 tel. 22 551 56 00, faks 22 551 56 01 www.inzynierbudownictwa.pl www.vademecuminzyniera.pl www.kataloginzyniera.pl [email protected] Szanowni Państwo, VADEMECUM Konstrukcje Budowlane to publikacja, w której zawarte są informacje z zakresu projektowania i budowy obiektów z wykorzystaniem różnych konstrukcji budynków. Ze względu na zastosowany materiał można podzielić je na: murowe, betonowe i żelbetowe, stalowe, aluminiowe oraz drewniane. Konstrukcje te charakteryzują się różnymi parametrami, jednak każda z nich powinna gwarantować bezpieczeństwo obiektu, przenosząc wszystkie obciążenia działające na dany budynek. W całym procesie budowlanym nie można również zapominać o przestrzeganiu podstawowych zasad BHP, aby uniknąć awarii czy katastrof budowlanych. W VADEMECUM Konstrukcje Budowlane jest dział Kompendium wiedzy, w którym autorzy z uczelni technicznych zwracają uwagę na zagadnienia, dotyczące najczęściej stosowanych konstrukcji – żelbetowych, murowych, stalowych i drewnianych. W dalszej części publikacji przedstawiamy firmy, które oferują usługi takie jak projektowanie czy wykonawstwo, a także produkty i technologie wykorzystywane przy wznoszeniu budynków. Zapraszam na naszą stronę internetową www.vademecuminzyniera.pl, na której znajdą Państwo zarówno artykuły zawarte w niniejszej publikacji, jak również inne związane z budownictwem np. mostowym, drogowym i kolejowym, energooszczędnym oraz hydroizolacjami. Zarówno VADEMECUM Konstrukcje Budowlane, jak i inne nasze publikacje, dostępne są w całości w postaci e-wydania. Zachęcam do zapoznania się ze wszystkimi wydaniami VADEMECUM. Prezes zarządu: Jaromir Kuśmider REDAKCJA Redaktor naczelna: Anna Dębińska Redaktor prowadzący: Piotr Bień Redaktorzy: Aneta Małek Justyna Mioduszewska Projekt graficzny: Jolanta Bigus-Kończak Skład i łamanie: Jolanta Bigus-Kończak Grzegorz Zazulak BIURO REKLAMY Szef biura reklamy: Dorota Błaszkiewicz-Przedpełska – tel. 22 551 56 27 [email protected] Zespół: Natalia Gołek – tel. 22 551 56 26 [email protected] Dorota Malikowska – tel. 22 551 56 06 [email protected] Urszula Obrycka – tel. 22 551 56 20 [email protected] Małgorzata Roszczyk-Hałuszczak – tel. 22 551 56 11 [email protected] Monika Zajko – tel. 22 551 56 20 [email protected] Martyna Brzezicka zdjęcia na okładce Fotolia.com: Andrew Tobin, Tiberius Gracchus, Hellen Sergeyeva, erodygin, thieury, Jérôme Rommé, PeJo miesięcz nik druk CGS Drukarnia Sp. z o.o. Print Management: printCARE p ole nakład 3000 egz. Patr on at Anna Dębińska Redaktor naczelna – Redakcja Katalogów ca Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca. Wszystkie materiały objęte są prawem autorskim. Przedruk i wykorzystywanie opublikowanych materiałów w całości lub we fragmencie może odbywać się wyłącznie po wcześniejszym uzyskaniu pisemnej zgody od Wydawcy. Artykuły zamieszczone w „VADEMECUM Konstrukcje Budowlane” w dziale Kompendium wiedzy prezentują stanowiska, opinie i poglądy ich Autorów. Wszystkie reklamy oraz informacje zawarte w artykułach i prezentacjach zamieszczone w „VADEMECUM Konstrukcje Budowlane” w działach: Firmy, Produkty, Technologie oraz Przegląd Produktów i Realizacji, Wypowiedzi Ekspertów, a także w Indeksie firm pochodzą od firm i Wydawnictwo Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Sp. z o.o. nie ponosi za nie odpowiedzialności. Med ialn kompendium wiedzy Trwałość konstrukcji żelbetowych, dr hab. inż. Paweł Łukowski, prof. PW, dr hab. inż. Andrzej Garbacz, prof. PW Konstrukcje stalowe o dużych rozpiętościach, dr inż. Maciej Cwyl, dr inż. Stanisław Wierzbicki Naprawy i wzmocnienia konstrukcji murowych, dr hab. inż. Lech Rudziński, dr inż. Andrzej Kroner Budownictwo na bazie drewna, dr inż. Dorota Kram Kompendium wiedzy Trwałość to zdolność materiału lub konstrukcji do utrzymania wymaganych właściwości użytkowych w czasie. Budowla, której zdolność do prawidłowego spełniania założonych funkcji uległa pogorszeniu, wymaga przeprowadzenia naprawy, czyli podjęcia działań, mających na celu przywrócenie obiektowi właściwego stanu użytkowania. Jeżeli konieczne jest odtworzenie całkowicie lub w znacznym stopniu zniszczonego obiektu, mamy do czynienia z rekonstrukcją. Paweł Łukowski, prof. PW dr hab. inż. Andrzej Garbacz, prof. PW Politechnika Warszawska dr hab. inż. KONSTRUKCJI ŻELBETOWYCH TRWAŁOŚĆ Przystosowanie konstrukcji do nowych wa- rysa runków użytkowania wymaga modernizacji, a w przypadku zwiększonych obciążeń beton skażony / skarbonatyzowany – wzmocnienia. W celu poprawy trwałości konstrukcji stosuje się ochronę antykoro- skorodowane zbrojenie zyjną [1]. Beton jest materiałem względnie tanim, wykruszenie jeśli chodzi o wznoszenie konstrukcji, ale jego naprawa lub wymiana podczas użyt- odspojenie kowania obiektu jest kosztowna. W Normie Europejskiej PN-EN 206 [2] sformułowano ▲ Rys. 1. Schematyczne przedstawienie uszkodzeń żelbetu wg [1] wymagania dotyczące trwałości betonu, a w Eurokodzie 2 (EN-1992-1-1) [3] ogólne USZKODZENIA BETONU wymagania trwałości konstrukcji żelbeto- KOROZJA ZBROJENIA wych. Naprawom elementów i konstrukcji żelbetowych poświęcona jest obszerna seria Norm Europejskich PN-EN 1504 (dziesięć części) [4]. Mechaniczne Inne fizyczne Chemiczne Karbonatyzacja Prądy błądzące Szkodliwe zanieczyszczenia Objawy uszkodzeń Wprowadzone podczas produkcji Pierwszym i niezbędnym etapem każdej naprawy jest diagnostyka konstrukcji – określenie jej stanu oraz przyczyn zaistniałych Ze środowiska zewnętrznego ▲ Rys. 2. Podstawowe przyczyny uszkodzeń konstrukcji żelbetowych wg [5] uszkodzeń. Podstawowe rodzaje uszko- 6 u szkodzenia powierzchni: pylenie, brak dzeń betonu (rys. 1) to spękania i ubytki. cjalnie sięgające strefy zbrojenia. Występu- W odniesieniu do rys ważne jest położenie ją także: wobec zbrojenia, a także szerokość, dłu- w ady złączy, tzn. uszkodzenia na styku gość i głębokość. Rysy oraz ubytki betonu warstw betonu układanego w różnym mogą być powierzchniowe, o znaczeniu czasie lub w miejscu celowo wprowadzo- skupiska głównie estetycznym lub głębokie – poten- nego podziału pustek lub obszarów niedostatecznie Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 odporności na ścieranie, przebarwienia, złuszczenia i odpryski wady struktury materiału: segregacja, ziaren kruszywa, lokalnych Kompendium wiedzy zagęszczonych („struktura plastra miodu”, „raki”) ▼ Tablica 1. Klasy ekspozycji betonu wg PN-EN 206 Klasa d eformacje kształtu: ugięcia i zwichrowania. W przypadku elementu żelbetowego szcze- X0 gólnie istotne znaczenie ma postęp karbonatyzacji – zobojętnienia otuliny betonowej oraz stopień jej skażenia. Opis środowiska 1. Brak zagrożenia korozją lub agresją środowiska Betony bez zbrojenia i innych elementów metalowych: dowolne oddziaływania środowiska z wyjątkiem zamrażania/rozmrażania, ścierania lub agresji chemicznej. Betony zbrojone lub zawierające inne elementy metalowe: warunki bardzo suche 2. Korozja spowodowana karbonatyzacją Beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe, narażony na kontakt z powietrzem i wilgocią XC1 Suche lub stale mokre XC2 Mokre, sporadycznie suche występowania XC3 Umiarkowanie wilgotne uszkodzeń mogą być błędy projektowe XC4 Cyklicznie mokre i suche Przyczyny uszkodzeń Pierwotnymi przyczynami 3. Korozja spowodowana chlorkami niepochodzącymi z wody morskiej (w tym nietrafny dobór rozwiązania materiałowo-technologicznego), wykonawcze i eksploatacyjne. W Normie Europejskiej Beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe, narażony na kontakt z wodą zawierającą chlorki, w tym sole odladzające, pochodzące z innych źródeł niż woda morska PN-EN 206 określono klasy ekspozycji be- XD1 Umiarkowanie wilgotne tonu, to znaczy warunki, w jakich może on XD2 Mokre, sporadycznie suche być użytkowany (tab. 1 i 2) oraz podsta- XD3 Cyklicznie mokre i suche 4. Korozja spowodowana chlorkami pochodzącymi z wody morskiej wowe zalecenia dotyczące składu betonu w odniesieniu do poszczególnych klas ekspozycji (tab. 1). Materiał w konstrukcji podlega działaniu czynników korozyjnych o charakterze chemicznym, biologicznym, mechanicznym i innym fizycznym (rys. 2). Do przyczyn mechanicznych należą uderzenia, przeciążenia, Beton zawierający zbrojenie lub inne elementy metalowe, narażony na kontakt z chlorkami pochodzącymi z wody morskiej, znajdującymi się w wodzie lub w powietrzu XS1 Narażenie na działanie soli zawartych w powietrzu, ale nie na bezpośredni kontakt z wodą morską XS2 Stałe zanurzenie XS3 Strefy pływów, rozbryzgów i aerozoli 5. Agresja spowodowana zamrażaniem/rozmrażaniem przy udziale środków odladzających lub bez ich udziału przemieszczenia (osiadanie), a także wibracje bądź wybuch. Pod wpływem oddziaływania środowiska zewnętrznego może wystąpić korozja chemiczna betonu, korozja elektrochemiczna zbrojenia, a także korozja fizyczna betonu – destrukcja mrozowa bądź cieplno-wilgotnościowa, zmęczenie mechaniczne oraz erozja. Niszczenie może następować w wyniku oddziaływania organizmów żywych, np. owadów, grzybów, bakterii (korozja biologiczna), a także wandalizmu człowieka. Jak wykazuje doświadczenie, najczęstszymi przyczynami niszczenia obiektów betonowych w Polsce są [6]: Beton w stanie mokrym, narażony na znaczącą agresję spowodowaną cyklicznym zamrażaniem/rozmrażaniem XF1 Umiarkowane nasycenie wodą bez środków odladzających XF2 Umiarkowane nasycenie wodą ze środkami odladzającymi XF3 Silne nasycenie wodą bez środków odladzających XF4 Silne nasycenie wodą ze środkami odladzającymi lub wodą morską 6. Agresja chemiczna Beton narażony na agresję chemiczną gruntów naturalnych lub wody gruntowej (tabl. 2) XA1 Środowisko chemicznie mało agresywne XA2 Środowisko chemicznie średnio agresywne XA3 Środowisko chemicznie silnie agresywne ▼ Tablica 2. Wartości graniczne dotyczące klas ekspozycji w przypadku agresji chemicznej gruntu naturalnego i wody gruntowej wg PN-EN 206 Charakterystyka chemiczna k orozja mrozowa, następująca w wyniku powtarzającego się zamrażania i rozmrażania wody w porach betonu, zwłaszcza w połączeniu z oddziaływaniem środków odladzających s każenie betonu i w jego wyniku korozja chemiczna (np. korozja siarczanowa, kwasowa itp.) betonu lub zbrojenia cesów karbonatyzacji – zobojętnienia betonu lub uszkodzeń mechanicznych (spękania otuliny mogą być zarówno XA2 XA3 SO42– mg/l ≥ 200 i ≤ 600 > 600 i ≤ 3 000 > 3 000 i ≤ 6 000 pH ≤ 6,5 i ≥ 5,5 < 5,5 i ≥ 4,5 CO2 mg/l agresywny ≥ 15 i ≤ 40 > 40 i ≤ 100 < 4,5 i ≥ 4,0 > 100 aż do nasycenia NH4+ mg/l ≥ 15 i ≤ 30 > 30 i ≤ 60 > 60 i ≤ 100 Mg2+ mg/l ≥ 300 i ≤ 1 000 > 1 000 i ≤ 3 000 > 3 000 aż do nasycenia > 3 000 i ≤ 12 000 > 12 000 i ≤ 24 000 u trata zdolności ochronnych otuliny betonowej wobec zbrojenia w wyniku pro- XA1 Woda gruntowa Grunt 2– 4 SO mg/kg całkowite Kwasowość według Baumanna Gully’ego ml/kg ≥ 2 000 i ≤ 3 000 > 200 edycja 2015 niespotykane w praktyce Konstrukcje budowlane Vademecum 7 Kompendium wiedzy ▼ Tablica 3. Wartości graniczne dotyczące składu betonu zalecane przez PN-EN 206 przy różnych klasach ekspozycji Klasa Maksymalne w/c Minimalna klasa wytrzymałości Minimalna zawartość powietrza (%) Inne wymagania X0 – C12/15 – – – XC1 0,65 C20/25 260 – – XC2 0,60 C25/30 280 – – XC3 0,55 C30/37 280 – – XC4 0,50 C30/37 300 – – XD1 0,55 C30/37 300 – – XD2 0,55 C30/37 300 – – XD3 0,45 C35/45 320 – – XS1 0,50 C30/37 300 – – XS2 0,45 C35/45 320 – – XS3 0,45 C35/45 340 – – XF1 0,55 C30/37 300 – XF2 0,55 C25/30 300 4,0 XF3 0,50 C30/37 320 4,0 XF4 0,45 C30/37 340 4,0 XA1 0,55 C30/37 300 – XA2 0,50 C30/37 320 – XA3 0,45 C35/45 360 – kruszywo zgodne z PN-EN 12620 o odpowiedniej mrozoodporności cement odporny na siarczany następstwem procesów korozji zbrojenia, dywany dalszy czas użytkowania. Rozwa- badanego materiału i nie wywołują jego jak i ich przyczyną). żania techniczne powinny być uzupełnione uszkodzenia, tym samym nie zachodzi po- Szczególny przypadek stanowi korozja o aspekt ekonomiczny. Diagnoza stanu trzeba naprawy. Do nieniszczących metod wewnętrzna konstrukcji prowadzi do podjęcia decyzji badania można zaliczyć zwłaszcza: metodę o naprawie (rys. 3). sklerometryczną (np. młotek Schmidta) oraz składników, np. alkaliczna reakcja kru- Istotnym elementem diagnostyki obiektu metody akustyczne (metody ultradźwiękowe szywa z cementem. jest ocena stanu materiału w elemencie lub i metoda impact-echo). stwem betonu, niewłaściwego Zarysowania będąca następ- dobrania konstrukcji jego żelbetowych konstrukcji (rys. 4). Badania wykonywane na Naprawy i ochrona konstrukcji w świetle Norm Europejskich występują w następstwie zmian objęto- obiekcie można ogólnie podzielić na nisz- ściowych twardniejącego betonu oraz czące, semi-nieniszczące i nieniszczące [7]. oddziaływań środowiska. Rysy są do Badania niszczące wiążą się z poważnym pewnego stopnia związane z samą natu- naruszeniem struktury materiału, wymagają- Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) rą żelbetu. Przyczynami zarysowań mogą cym dokonania istotnej naprawy. Metody se- opracował serię 10 norm pod ogólnym ty- być również: mi-nieniszczące wiążą się z niewielką inge- tułem „Products and systems for the pro- b łędy projektowe, np. zbyt mała ilość rencją w strukturę materiału i wymagają, co tection and repair of concrete structure” zbrojenia najwyżej, naprawy powierzchniowej, można – „Wyroby i systemy do ochrony i napraw b łędy technologiczne, np. zbyt długie tu zaliczyć badanie przyczepności przez konstrukcji z betonu” (tab. 4). Normy te od- przerwy technologiczne przy układaniu odrywanie („pull-off”). Badania nieniszczą- noszą się do materiałów stosowanych prak- warstw mieszanki betonowej, niedosta- ce polegają na stosowaniu takich metod, tycznie we wszystkich etapach naprawy teczne zagęszczenie mieszanki, niewła- które nie powodują ingerencji w strukturę i ochrony konstrukcji żelbetowych. ściwa pielęgnacja betonu oraz zbyt płytka i porowata otulina zbrojenia p rzeciążenia podczas użytkowania powo- ▼T ablica 4. Normy Europejskie z serii PN-EN 1504 Numer EN Tytuł 1504-1 Definicje, wymagania, kontrola jakości i ocena zgodności 1504-2 Systemy ochrony powierzchniowej betonu 1504-3 Naprawy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne 1504-4 Łączenie konstrukcyjne Diagnostyka stanu materiału i konstrukcji 1504-5 Iniekcja betonu 1504-6 Kotwienie stalowych prętów zbrojeniowych 1504-7 Ochrona zbrojenia przed korozją Racjonalna ocena możliwości i celowości 1504-8 Sterowanie jakością i ocena zgodności naprawy konstrukcji wymaga diagnozy sta- 1504-9 Ogólne zasady stosowania wyrobów i systemów nu technicznego obiektu, uwzględniającej 1504-10 Stosowanie wyrobów i systemów na placu budowy oraz kontrola jakości prac dujące lokalne przekroczenie granicznych naprężeń rozciągających, np. uderzenia bądź udary cieplne. przyczyny powstania uszkodzeń i przewi- 8 Minimalna zawartość cementu (kg/m3) Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 Kompendium wiedzy DIAGNOZA STANU TECHNICZNEGO między innymi iniekcje scalające i wypeł- DECYZJA niające rysy, częściowa wymiana i uzupełnienie zbrojenia oraz uzupełnianie aktualny stan konstrukcji, łącznie z uszkodzeniami ukrytymi i potencjalnymi odłożenie naprawy / zmniejszenie obciążeń ubytków w strefie zbrojenia. W normie PN-EN 1504-9 sformułowano 6 zasad (tab. 5) dotyczących naprawy betonu porównanie wzniesionej konstrukcji z założeniami projektu warunki podczas wznoszenia budowli ANALIZA obecne oddziaływanie środowiska dotychczasowy przebieg użytkowania ponowna analiza nośności i ewentualnie obniżenie dopuszczalnych obciążeń konstrukcji i 5 zasad (tab. 6) ochrony zbrojenia. „Za- ochrona / ograniczenie dalszych uszkodzeń, bez ulepszania konstrukcji kowano odpowiednie metody technicznej ulepszenie, wzmocnienie lub renowacja części lub całości konstrukcji ne i stopniowo wdrażane [9] są elektroche- naprawa części lub całej konstrukcji przyszłe wymagania rozbiórka części lub całości konstrukcji ASPEKT EKONOMICZNY sady” te należy rozumieć jako ogólne cele, jakie zamierza się osiągnąć, wykonując naprawę lub ochronę. Zasadom przyporządrealizacji. Od wczesnych lat osiemdziesiątych rozwijamiczne metody napraw. Atrakcyjność tych metod w naprawach żelbetu wynika zwłaszcza z ich „bezinwazyjnego” charakteru. Ograniczenie stanowi wciąż niedostateczne rozpoznanie skutków ubocznych. Ochrona przed korozją W celu przeciwdziałania skutkom korozji stosuje się: ▲ Rys. 3. Przesłanki i możliwe warianty decyzji o naprawie o chronę konstrukcyjną przez odpowiedOcena oddziaływania środowiska Analiza dokumentacji Analiza cieplnowilgotnościowa Wstępne obserwacje konstrukcji nie ukształtowanie konstrukcji, zmniejszające agresywne oddziaływanie środowiska – projektowanie konstrukcji, tak aby powierzchnia betonu narażona na Ustalenie miejsc, w których może nastąpić stymulowanie procesów korozji działanie czynników korozyjnych była jak najmniejsza, bez miejsc, w których mo- Odkrywki Pomiary nieniszczące dla ustalenia miejsc rozwoju korozji głyby się zbierać agresywne pyły, ciecze Pobranie próbek do badań laboratoryjnych Pomiary głębokości zobojętnienia betonu lub opary; do ochrony konstrukcyjnej zalicza się także zapewnienie odpowiedniej grubości otuliny betonowej w żelbecie o chronę materiałowo-strukturalną, czyli Badanie skażenia betonu i zdolności dopasowywania powierzchni stali zwiększenie odporności materiału na działanie agresywnych środowisk przez odpowiedni dobór składu i struktury ma- Ustalenie miejsc potencjalnie największego zagrożenia korozyjnego Wytypowanie miejsc i dokonanie pomiarów uszkodzeń zbrojenia teriałów o chronę powierzchniową, czyli zwiększenie odporności konstrukcji przez ograni- Bezpośrednie pomiary na prętach czenie lub odcięcie dostępu środowiska Ocena stopnia zaawansowania procesów korozji i prognozowanie trwałości konstrukcji agresywnego; rozważa się trzy metody Ustalenie zakresu naprawy hydrofobizującą, impregnację i nakłada- ochrony powierzchniowej: impregnację nie powłok (rys. 5). ▲ Rys. 4. Badanie stanu materiałów w konstrukcji [8] Impregnacja poprawia niektóre jego właściwości, zwłaszcza odporność na wilgoć, Zgodnie z normą PN-EN 1504-3 wyróżnia mogą obejmować zarówno elementy szczelność i wytrzymałość mechaniczną się, w zależności od rodzaju i zakresu na- nośne jak i nienośne, ale bez ingerencji w strefie przypowierzchniowej. Jeśli za- prawianych uszkodzeń: w ich pracę statyczną mierzony efekt impregnacji ogranicza się n aprawy (powierzch- n aprawy konstrukcyjne, obejmujące ele- do zwiększenia odporności powierzchni niowe, kosmetyczne), których celem jest menty nośne obiektu i związane z inge- betonu na wnikanie wody, mówimy o hydro- przywrócenie kształtu i estetyki obiektu rencją w ich pracę statyczną; celem jest fobizacji. Systemy ochrony powierzchnio- – reprofilacja; naprawy powierzchniowe poprawa nośności elementu; należą tu wej o szczególnych właściwościach (duża niekonstrukcyjne edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 9 Kompendium wiedzy ▼ Tablica 5. Zasady i metody naprawy betonu według PN-EN 1504-9 Oznaczenie PI MC CR SS PR RC Zasada p rzygotowanie podłoża betonowego: Metoda – materiały impregnacyjne – najczęściej preparaty mineralne zawierające krze- Ochrona przed wnikaniem (Protection against Ingress) – impregnacja – iniekcja – powłoki ochronne Ograniczenie zawilgocenia (Moisture Control) – impregnacja/hydrofobizacja/uszczelnianie – powłoki ochronne (osłony/okładziny) – ochrona elektrochemiczna miany (silikatyzacja), silikony i siloksany, bądź żywiczne o niskiej lepkości Odbudowanie elementu (Concrete Restoration) – betony i zaprawy – betony natryskowe – częściowa wymiana Wzmacnianie (Structural Strengthening) – iniekcja – dodatkowe pręty, płyty, taśmy – zwiększenie przekroju – sprężanie Odporność na czynniki fizyczne (Physical Resistance) – impregnacja – powłoki ochronne Odporność na czynniki chemiczne (Resistance to Chemicals) – impregnacja – powłoki ochronne – środki gruntujące – stosowane przed nakładaniem polimerowych materiałów naprawczych lub ochronnych, najczęściej syntetyczne żywice – materiały do wykonywania warstw łą(cienkowarstwowe/ uszczelnianie) czących – zazwyczaj modyfikowane zaczyny lub mikrozaprawy cementowe – środki iniekcyjne uszczelniające i/lub wzmacniające – stosowane są preparaty mineralne (cementowe i krzemia- (grubowarstwowe) nowe) lub polimerowe (epoksydowe, poliuretanowe i akrylowe) ładunki klejowe – służące do osadzania kotew w elementach betonowych; ładu- (uzupełnienia lokalne) nek zawiera mieszankę żywic i wypełniacza mineralnego oraz utwardzacza w dokładnie odmierzonej ilości; reakcja utwardzania zaczyna się, gdy obraca- (uzupełnienia rozległe) jąca się kotew spowoduje rozerwanie opakowania ▼ Tablica 6. Zasady i metody dotyczące ochrony zbrojenia według PN-EN 1504-9 Oznaczenie Zasada Metoda Utrzymanie lub przywrócenie stanu pasywnego stali zbrojeniowej (Preserving or Restoring Passivity) – zwiększenie grubości otuliny – wymiana betonu – realkalizacja (elektrochemicznie) – usunięcie chlorków IR Podwyższenie oporności elektrycznej otuliny betonowej (Increasing Resistivity) – ograniczenie zawilgocenia – impregnacja/uszczelnianie – powłoki ochronne (okładziny) CC Kontrola obszarów katodowych (Cathodic Control) – ograniczenie dostępu tlenu – powłoki ochronne CP Ochrona katodowa (Cathodic Protection) – zewnętrzne źródło prądu CA Kontrola obszarów anodowych (Control of Anodic Areas) – powłoki na zbrojeniu – inhibitory korozji RP ładunku i wymieszanie składników u zupełnianie ubytków, zarówno głębokich, sięgających zbrojenia (naprawy konstrukcyjne), jak i płytkich (naprawy powierzchniowe); są to szpachlówki i zaprawy o spoiwie cementowym (modyfikowanym polimerami) lub żywicznym (epoksydowym lub akrylowym); do tej grupy materiałów zalicza się także beton natryskowy (stosuje się kompozyty cementowe modyfikowane polimerami oraz pyłem krzemionkowym, a także włóknami stalowymi lub polipropylenowymi) o chronę powierzchniową – wybór rozwiązania materiałowego zależy od stopnia i rodzaju agresywności środowiska; sto- 10 chemoodporność, odporność na uderze- danych efektów wobec naprawianej kon- sowane są zarówno powłoki mineralne, nia, wysoki stopień wodoszczelności) okre- strukcji, innych konstrukcji, wykonawców, jak i żywiczne. śla się jako powłoki lub wyprawy specjalne. użytkowników, osób trzecich i środowiska”. W zależności od stopnia agresywności Wymagania przydatności materiału obej- środowiska w stosunku do materiałów kon- mują cechy chemiczne, mechaniczne i inne strukcyjnych należy stosować odpowiedni fizyczne wymagane w celu zapewnienia Część 10 normy PN-EN 1504 zawiera zale- rodzaj ochrony (tab. 7). trwałości i stabilności naprawianego betonu cenia stosowania wyrobów lub systemów i całej konstrukcji. naprawczych na placu budowy oraz kontroli Dobór materiałów do napraw i ochrony Przyporządkowując poszczególne materia- jakości przeprowadzonych prac zależnie ły funkcjom, jakie spełniają w różnych eta- od przyjętej metody naprawy. Wyróżnia się pach naprawy, można wyróżnić [10]: cztery zasadnicze etapy kontroli jakości: W normie PN-EN 1504-1 przydatność ma- o chronę zbrojenia – powłoki ochronne o cena stanu podłoża przed i/lub po przy- teriału naprawczego lub ochronnego jest o spoiwie cementowym (alkalizacja), bądź definiowana jako „zapewnienie skutecznej żywicznym, i trwałej naprawy lub ochrony bez niepożą- (szczelność) Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 najczęściej epoksydowym Kontrola jakości prac gotowaniu s prawdzenie tożsamości wszystkich stosowanych wyrobów Kompendium wiedzy Ochrona powierzchniowa impregnacja powłoki wyprawy hydrofobizacja cienkowarstwowe częściowe wypełnienie grubowarstwowe wykładziny uszczelnienie ▲ Rys. 5. Sposoby ochrony powierzchniowej ▼ Tablica 7. Rodzaje ochrony konstrukcji przed korozją w zależności od agresywności środowiska; „+” oznacza konieczność stosowania danego rodzaju ochrony Ochrona Stopień agresywności środowiska wg PN-EN 206 (por. tabl. 1 i 2) słaby, XA1 średni, XA2 Konstrukcyjna + + + Materiałowo-strukturalna + + + Powierzchniowa ograniczająca silny, XA3 + Powierzchniowa odcinająca z apewnienie wymaganych + warunków do napraw i ochrony konstrukcji betono- przed i/lub podczas stosowania wyrobów wych. Stanowią one próbę sformalizowa- o cena właściwości końcowych w stanie nego ujęcia zagadnienia napraw według utwardzonym. Najistotniejszym etapem kontroli jakości współczesnego stanu wiedzy i techniki. Należy jednak zauważyć, że dziedzina ta jest określenie stanu podłoża przed lub po znajduje się nadal w dynamicznym rozwoju jego przygotowaniu. Właściwe przygotowa- i jest przedmiotem licznych dyskusji. nie powierzchni betonu, a w konsekwencji 7. Runkiewicz L., Badania konstrukcji żelbetowych, Wydawnictwo Biuro Gamma, uzyskanie wysokiej przyczepności materiału 2002. Literatura naprawczego do podkładu betonowego, jest 8. Instrukcja Instytutu Techniki Budowlanej jednym z głównych czynników wpływających 1. C zarnecki L., Emmons P.H., Naprawa nr 361/99: Zasady oceny bezpieczeństwa na skuteczność napraw [11]. Liczny zestaw i ochrona konstrukcji betonowych, Polski konstrukcji żelbetowych, ITB, Warszawa, badanych cech zaproponowano do oceny Cement, Kraków, 2003. właściwości końcowych w stanie utwardzo- 1999. 2. P N-EN 206 Beton – Część 1: Wymaga- 9. Czarnecki L., Naprawy elektrochemiczne, nym, która może być w pewnym stopniu nia, właściwości, produkcja i zgodność. utożsamiana z oceną skuteczności naprawy. 3. P N-EN 1992-1-1:2005 Eurokod 2: Projek- 10. Czarnecki L., Łukowski P., Garbacz A., towanie konstrukcji z betonu – Część 1-1: Materiały do napraw konstrukcji żelbe- Reguły ogólne i reguły dla budynków. towych oraz technologie ich stosowania 4. P N-EN 1504-1÷10 Wyroby i systemy do w: „Naprawy i wzmocnienia konstrukcji Naprawy konstrukcji żelbetowych stano- ochrony i napraw konstrukcji z betonu. budowlanych. Konstrukcje żelbetowe, wią złożone i trudne technicznie zadanie. 5. C zarnecki L., Łukowski P., Naprawa kon- Tom I – Wykłady”, Polski Związek Inży- Opracowanie podstaw naukowych i wyni- strukcji betonowych użytkowanych w wa- nierów i Techników Budownictwa, Gliwi- kających stąd zaleceń technicznych prze- runkach zagrożeń chemicznych, Materia- prowadzania napraw wymaga całościowe- ły Budowlane, nr 12/2005, str. 1-3. Podsumowanie Materiały Budowlane, nr 8/2001, str. 36-38. ce, 2014, str. 99-180. 11. Czarnecki L., Courard L., Garbacz A., go ujęcia. Wiele uporządkowania i nowych 6. C zarnecki L., Uszkodzenia i naprawy be- Ocena skuteczności napraw – wpływ ja- inspiracji przynosi seria Norm Europejskich tonu, Inżynieria i Budownictwo, nr 2/2002, kości podkładu betonowego, Inżynieria EN 1504 dotyczących wyrobów i systemów str. 59-65. i Budownictwo, nr 12/2007, str. 630-634. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 11 Kompendium wiedzy Wraz z postępem technicznym w budownictwie rosną oczekiwania i możliwości wznoszenia obiektów o coraz większych rozpiętościach, warunkowanych względami architektonicznymi lub funkcjonalno-użytkowymi. Stal, dzięki dobrym parametrom wytrzymałościowym i wysokiej niezawodności, stwarza najszersze możliwości realizacji tego typu obiektów. Konstrukcje o dużych rozpiętościach najczęściej znajdują zastosowanie w budownictwie użyteczności publicznej, budownictwie przemysłowym i mostownictwie. dr inż. Maciej Cwyl dr inż. Stanisław Wierzbicki Politechnika Warszawska 12 KONSTRUKCJE STALOWE O DUŻYCH ROZPIĘTOŚCIACH Do obiektów użyteczności publicznej nale- chium (fot.1), konstrukcja kopuły „Big Egg” go przekrycia dachowego. Powszechne żą pawilony wystawowe, sale audytoryjne w Tokio (fot. 2) i zadaszenie stadionu Geor- w tego rodzaju obiektach jest stosowanie i teatralne, hale sportowe i widowiskowe, gia Dome w Atlancie (fot. 3). lekkich stalowych blach fałdowych o du- dworce kolejowe i terminale lotnicze oraz Jak wynika już z pierwszych przykładów, żej sztywności, płyt z tworzyw sztucznych stadiony z przekryciami trybun lub pełny- konstrukcje o dużych rozpiętościach nie są i elastycznych membran rozpinanych jako mi zadaszeniami. Obiekty przemysłowe to na ogół wykonywane w rzucie prostokąt- powłoka na prętowej konstrukcji nośnej. najczęściej hangary i obiekty magazynowe. nym, mają charakter indywidualny, raczej Generalne dążenie do osiągnięcia jak naj- We współczesnych realizacjach ustrojów okrągły lub owalny. Są projektowane indy- niższej masy konstrukcji ma jednak tak- stalowych spotyka się różne rodzaje kon- widualnie pod kątem określonego obiektu, że niekorzystne strony – konstrukcja jest strukcji pozwalające na uzyskanie bardzo a typizowane ze względów technologicz- bardziej wrażliwa na oddziaływania wiatru, dużych rozpiętości sięgających nawet kilku- nych dopiero w poszczególnych elemen- który staje się jednym z najważniejszych set metrów. Począwszy od elementów bel- tach konstrukcji. czynników projektowych wpływających na kowych poprzez ustroje kratowe i ramowe W przypadku konstrukcji stalowych dużych kształtowanie i zachowanie się konstruk- dochodzimy do rozwiązań pozwalających rozpiętości bardzo istotne znaczenie od- cji. Zagadnienia te są szczególnie istotne na osiągnięcie największych rozpiętości, grywa masa własna. Jest to jedno z głów- w przypadku obiektów częściowo otwartych a więc łukowych, przestrzennych (struktu- nych obciążeń i z tego względu niska masa lub z dużymi otworami (np. bramy w han- ralnych) i cięgnowych. konstrukcji jest bardzo ważnym czynnikiem garach), w których wiatr operuje zarówno Początki rozwoju konstrukcji stalowych du- decydującym o zastosowanym rodzaju na powierzchnie zewnętrzne jak i od strony żych rozpiętości sięgają XIX wieku, kiedy rozwiązania projektowego. Wynikającym wewnętrznej. W takich przypadkach bar- rozpoczęto produkcję stalowych lin wyko- z kryterium masy konstrukcji jest kolejny dzo często występuje „podrywanie" kon- rzystywanych w mostownictwie. Pierwsza charakterystyczny aspekt projektowy – sto- strukcji. Pojawia się więc kwestia zmiany połowa XX wieku zapoczątkowała zastoso- sowanie stali o podwyższonej wytrzymało- wanie konstrukcji stalowych dużych rozpię- ści (S355, S460 itp.) oraz w możliwie dużej tości w budownictwie kubaturowym. Jedny- ilości lekkich elementów linowych, wstępnie mi z pierwszych przykładów mogą tu być np. sprężonych i ustrojów prętowych z dużą hangar z 1916 r. na dawnym lotnisku Kra- liczbą elementów rozciąganych. Racjonal- ków-Rakowice czy wybudowane w 1952 r. ne jest ograniczanie w ustrojach prętowych cięgnowe przekrycie Areny w Raleigh. ilości elementów ściskanych, dla których Znacznie późniejsze, ale też o większych warunki smukłości skutkują zwiększonymi rozpiętościach przykłady tego typu reali- przekrojami i w efekcie większą masą całej zacji obiektów sportowych to: przekrycie konstrukcji. W kontekście masy konstruk- obiektów zespołu olimpijskiego w Mona- cji ważne jest także zastosowanie lekkie- Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 ▲ Fot. 1. Stadion Olimpijski w Monachium (1972 r.) [3] Kompendium wiedzy znaku sił wewnętrznych w jej elementach i wynikające stąd problemy konstrukcyjne z zapewnieniem stateczności ściskanym elementom ustroju nośnego. Sytuacja jest dodatkowo pogarszana nierównomiernym oddziaływaniem wiatru na poszczególne fragmenty budowli. Oddzielnym zagadnieniem dotyczącym oddziaływania wiatru jest ustalenie właściwego modelu obciążenia – przy nietypowych i stosunkowo złożonych kształtach przekryć, normowe uproszczone schematy obciążenia wiatrem są często niewystarczające. W takich przypadkach pozostają badania modelu obiektu w tunelu aerodynamicznym lub modelowanie numeryczne oddziaływania wiatru przy pomocy specjalistycznego oprogramowania CFD (Computational Fluid Dynamics). Także obciążenie śniegiem, które w typowych obiektach nie powoduje zwykle większych problemów, w przypadku konstrukcji stalowych o dużych rozpiętościach nabie- ▲ Fot. 3. Georgia Dome w Atlancie (1992 r.) [3] ra innego wymiaru. Pierwszym powodem takiego stanu rzeczy są znaczne wymia- zastosowanie konstrukcje belkowe, ramo- Konstrukcje ramowe pełnościenne ry obiektów, które utrudniają ewentualne we, ramowo-kratowe oraz łukowe pełno- Kolejną grupę ustrojów konstrukcyjnych – usuwanie śniegu z dachu. Drugim, waż- ścienne i kratowe. Tego rodzaju rozwiązania ramowe pełnościenne, na ogół o zmiennym niejszym w kontekście odśnieżania dachu są najbardziej powszechne ze względu na przekroju lub kratownicowe – stosuje się przy problemem, jest rodzaj poszycia. Jak na- możliwość niskie większych rozpiętościach. Ramy pełnościen- pisano wyżej, często są to membrany lub koszty, a przede wszystkim rodzaje bu- ne mogą osiągać rozpiętości dochodzące lekkie płyty z tworzyw sztucznych (np. po- dynków, w których mogą być stosowane, nawet do 100 m, a ramy kratownicowe do liwęglanowe), które są podatne na mecha- takich jak sklepy, galerie handlowe, obiekty 120 m i więcej. Znajdują one zastosowanie niczne uszkodzenia, a usuwanie z takich sportowe (typu halowego), hangary, teatry w konstrukcjach m.in. hangarów lotniczych, powierzchni śniegu jest problematyczne. i sale wystawowe. Rozpiętości tego rodzaju dużych hal sportowych i widowiskowych. Niezwykle ważne jest więc w takich przy- konstrukcji mogą w skrajnych przypadkach Typowy układ ramowy dwuprzegubowy, za- padkach umiejętne ustalenie wszystkich sięgać nawet 60-120 m, przy czym te naj- równo pełnościenny jak i kratowy powoduje, możliwych wariantów obciążenia śniegiem, bardziej powszechne ograniczają się za- że możliwe jest zastosowanie mało skom- tak aby ograniczyć do absolutnego mini- zwyczaj do około 40-50 m. plikowanych, przegubowych oparć na fun- typizacji, stosunkowo mum ewentualną konieczność interwencji związanych z odśnieżaniem dachu. damentach, co znacznie upraszcza kwestie Konstrukcje belkowe zakotwienia i pozwala ograniczyć wielkość Stosowanie konstrukcji belkowych o du- fundamentów. Pewną niedogodnością jest Rozwiązania konstrukcji dużych rozpiętości żych rozpiętościach jest uzasadnione wów- tu jednak konieczność przekazania na fun- czas, gdy podpory nie mogą przejąć pozio- damenty i przejęcia przez nie znacznych mych sił podporowych. Przy zastosowaniu sił poziomych, co albo znacznie ogranicza W przekryciach typowych obiektów o du- podparć ścianami murowanymi, słupami korzystny wpływ przegubowego oparcia żych rozpiętościach, najczęściej znajdują betonowymi czy jednogałęziowymi słupami na wielkość fundamentów albo prowadzi stalowymi kiedy możliwości przeniesienia sił do zastosowania dodatkowych elementów poziomych są ograniczone, jednym z naj- w postaci np. ściągów podposadzkowych właściwszych rozwiązań konstrukcji dachu przejmujących te siły. Często też stosuje się są właśnie dźwigary belkowe walcowane, układy ramowe bezprzegubowe, pozwalają- ażurowe i blachownicowe przy rozpięto- ce kosztem wielkości fundamentów zmniej- ściach nawet do 50 m. Należy jednak za- szyć jednostkowe zużycie stali. Tego typu znaczyć, że generalnie konstrukcje takie nie rozwiązania, szczególnie w przypadku ram są zbyt ekonomiczne z punktu widzenia zu- pełnościennych, pozwalają uzyskać wyso- życia stali. Są natomiast proste i tanie w wy- kości konstrukcji w kalenicy poniżej 1/50 roz- twarzaniu oraz przyjazne z punktu widzenia piętości, co jest bardzo korzystne z punktu montażu na placu budowy. widzenia wykorzystania kubatury budynku. ▲ Fot. 2. Stadion Tokyo Dome (1988 r.) [1] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 13 Kompendium wiedzy Ustroje przestrzenne ekonomiczne przemawiają często za ustro- Rozróżniając sposoby ich prefabrykacji Układy ramowe, zarówno pełnościenne jak jami kratowymi, przestrzennymi. Najczę- wyróżnia się systemy z oddzielnych prę- i kratowe mogą być projektowane także jako ściej stosowane są łuki dwuprzegubowe, tów i węzłów, systemy rusztów kratowych ustroje przestrzenne, pozwalające uzyski- czasami trójprzegubowe i bezprzegubo- i układy mieszane. Tego rodzaju przekrycia wać znaczne rozpiętości przy ograniczonej we. Pierwsze rozwiązanie jest najprostsze stosowane są obecnie również ze stopów liczbie podpór wewnętrznych. Przykładem w zastosowaniu, a ostatnie charakteryzuje aluminiowych, dających większą lekkość może tu być konstrukcja dachu, zlokalizo- się najbardziej korzystnym rozkładem mo- konstrukcji dachu. W przypadku przekryć wanej na granicy Gdańska i Sopotu, jednej mentów zginających i najmniejszą masą. strukturalnych wielowarstwowych stosunek z największych hal widowiskowo-sporto- Łuki bezprzegubowe są jednak najbardziej wysokości konstrukcji do jej rozpiętości za- wych w Polsce. Środkowa część konstruk- wrażliwe na zmiany temperatury i wymagają wiera się na ogół w przedziale 1/60-1/100, cji zadaszenia (nad płytą/areną) została największych fundamentów. Trójprzegubo- a w przypadku konstrukcji powłokowych zaprojektowana jako przestrzenny ustrój we ustroje łukowe z kolei są najbardziej wy- stosunek ten może być znacznie mniejszy. kratowy oparty w narożach na czterech magające w fazie montażu – konieczne jest Ze względu na rodzaje węzłów i stosowanie trzonach w rozstawie 66,6x70,6 m. Ustroje stosowanie rusztowań jednogałęziowych prętów struktury, do tego przestrzenne sprawdzają się też w przypad- i urządzeń dźwigowych. W większości przy- rodzaju konstrukcji wykorzystuje się głównie ku częściowo lub całkowicie rozsuwanych padków łukowe konstrukcje o dużych roz- kształtowniki rurowe okrągłe lub zamknięte zadaszeń stadionów. piętościach, podobnie jak układy ramowe, kwadratowe. specjalistycznych wymagają przejęcia sił rozporowych przeKonstrukcje wspornikowe kazywanych na fundamenty – najczęściej Konstrukcje cięgnowe Modyfikacją układów ramowych są po- stosowane są sprężane ściągi podposadz- Odrębnym, najszybciej rozwijającym się wszechne w przypadku średniej wielkości kowe. Typowe przekroje łuków pełnościen- obecnie typem przekryć o dużych rozpięto- stadionów, wspornikowe konstrukcje zada- nych to rury okrągłe, przekroje skrzynkowe ściach są konstrukcje cięgnowe. Składają szeń trybun. Są one projektowane zazwy- oraz dwuteowe. W przypadku łuków prze- się one z pokrycia, układów cięgnowych czaj jako kratownicowe o zmiennej wyso- strzennych, kratowych najczęściej stosowa- i konstrukcji wsporczej. Należą one do naj- kości i wysięgach dochodzących nawet do ne są kształtowniki rurowe. bardziej korzystnych ekonomicznie prze- 50 m. W przypadku większych wysięgów, Wysokość konstrukcyjna łuków, szczegól- kryć stadionów, pływalni i dużych obiektów wsporniki mogą być dodatkowo podwie- nie pełnościennych, może być mniejsza niż sportowych. W tego rodzaju obiektach bez szone linami do wystawionych ponad po- 1/100 ich rozpiętości, a więc są to ustroje podparć pośrednich możliwe jest uzyskiwa- szycie słupów pełniących funkcje masztów. o dużej smukłości. Biorąc pod uwagę, że nie przekryć o rozpiętościach do 400 m. Modyfikacją układów wspornikowych może w tego typu konstrukcjach występują znacz- Ze względu na dużą różnorodność obiek- być podparcie wsporników, usytuowanymi ne siły ściskające, szczególnego znaczenia tów, dla których stosuje się przekrycia cię- wzdłuż trybun, ramami lub łukami. Pozwala nabiera prawidłowe uwzględnienie kwestii to uzyskać większe długości wsporników wyboczenia łuku zarówno w jego płaszczyź- gnowe, ustroje te można podzielić na: u stroje cięgnowe płaskie oraz znacznie ograniczyć przekroje wspor- nie jak i z płaszczyzny. u stroje cięgnowe przestrzenne p rzekrycia cięgnowe typu zamkniętego ników i podpierających je słupów. Tego typu rozwiązania są też stosowane w przypadku Ustroje strukturalne p rzekrycia cięgnowe typu otwartego. dachów stadionów z rozsuwaną środkową Kolejną grupą konstrukcji stosowaną dla Rozwiązania te mogą się wzajemnie przeni- częścią. przekryć o dużych rozpiętościach są ustroje kać – mogą więc być mieszane i stosowane strukturalne. Przekrycia strukturalne będąc wymiennie, zależnie od oczekiwanego efek- Ustroje łukowe wieloogniwowymi, tu architektonicznego. Innym rozwiązaniem przekryć o dużych jącymi się ustrojami prętowymi, wykorzy- Wiotkie i lekkie elementy linowe są podat- rozpiętościach są ustroje łukowe stoso- stują przestrzenną pracę poszczególnych ne na drgania, a niewielkie ich przekroje wane w pawilonach wystawowych, halach elementów prętowych, wykazując przy tym skutkują sportowych, hangarach lotniczych czy przy- dużą sztywność przy stosunkowo niskim konstrukcji pod wpływem obciążeń grawita- kryciach stadionów. Pozwalają one na uzy- zużyciu cyjnych i wiatru – przemieszczenia te, przy skanie podobnych, a nawet większych niż przekryć regularny bardzo dużych rozpiętościach osiągają cza- w przypadku układów ramowych, rozpięto- kształt i powtarzalne moduły. Pręty tworzące sami wartości kilku metrów. Niewielka masa ści przy jednoczesnym zmniejszeniu zuży- strukturę rozmieszczone są „warstwowo”, i bardzo mała sztywność ustrojów linowych cia stali. Największe rozpiętości konstrukcji elementy pomiędzy warstwami mają stałą wymusza stosowanie elementów usztyw- łukowych są osiągane w przypadku prze- długość, a przekrycie zazwyczaj jednakową niających, sztywnego pokrycia, dociążenia kryć stadionów – przykładem jest tu kratowy wysokość. Obecnie stosowane rozwiązania warstwami poszycia lub cięgien napinają- łuk nad stadionem Wembley o rozpiętości pozwalają na realizowanie konstrukcji o roz- cych, które umożliwiają wstępne sprężenie około 315 m i wyniosłości 133 m. Przy roz- piętościach dochodzących nawet do 400 m. konstrukcji. Rozwiązania takie są konieczne piętościach do około 30 m łuki są zazwyczaj Możemy je podzielić na jednowarstwo- ze względu na ssące działanie wiatru na elementami we (powłokowe), dwu- lub trójwarstwowe lekką konstrukcję oraz inne oddziaływania w układach jedno- i dwukrzywiznowych. dynamiczne. Sprężenie cięgien umożliwia jednogałęziowymi, podczas gdy przy większych rozpiętościach względy 14 Vademecum Konstrukcje budowlane materiału. wzajemnie Siatki strukturalnych edycja 2015 uzupełnia- geometryczne mają znacznymi przemieszczeniami Kompendium wiedzy Fot. 4. ► Konstrukcja dachu Stadionu Narodowego w Warszawie jednocześnie formowanie różnych kształ- słupach stalowych, obwodowy ring ściska- wanie przekryć o dużych rozpiętościach. tów dachów oraz pozwala na prawidłową ny o przekroju rurowym Ø 1820x80 mm Jednocześnie coraz lepsze narzędzia do pracę konstrukcji przy niesymetrycznych oraz podwieszone do 72 zastrzałów z od- analizy konstrukcji pozwalają bezpiecznie obciążeniach. Najbardziej rozpowszech- ciągami. Najtrudniejszym technologicznie projektować ustroje o najbardziej nawet nionym kształtem tego rodzaju przekryć są etapem robót było podniesienie linowej wyrafinowanych i złożonych kształtach, dachy owalne i kołowe, które stosowane konstrukcji dachu wraz z iglicą, przeprowa- co z kolei wychodzi naprzeciw oczekiwa- są na przekrycia stadionów, aren sporto- dzone w ciągu 3 tygodni, na przełomie 2010 niom dotyczącym zaspokajania rosnących wych i widowiskowych [6]. Wykorzystuje i 2011 r. Obiekt oddano do użytku w kwiet- wymagań estetycznych, jakie są stawiane się w nich cięgna z lin i prętów stalowych, niu 2012 r. Stadion może jednocześnie po- nowoprojektowanym obiektom. wykonywanych ze stali o podwyższonej za- mieścić ponad 58 tys. osób w czasie me- wartości węgla, z dodatkiem chromu, niklu czu piłkarskiego i 72 tys. osób na widowisku i miedzi, uzyskujących wytrzymałości do koncertowym. 1. Karczewski J. A., Wierzbicki S., Prze- 2400 N/mm2. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych przekryć tego rodzaju na terenie Polski jest Literatura strzenne konstrukcje przekryć stadionów Uwagi końcowe w Japonii, Inżynieria i Budownictwo, dach Stadionu Narodowego z powierzchnią Rozwój masowych imprez sportowych, przekraczającą 60 000 m2, na którą wyko- wystawiennictwa i widowisk powoduje, 2. Kobielak S., Przekrycia stalowe dużych rzystano ponad 37 km lin stalowych (fot. 4). że wzrasta zapotrzebowanie na obiekty rozpiętości, Warsztat pracy projektanta Sprężona konstrukcja eliptycznego dachu o dużych rozpiętościach bez wewnętrz- konstrukcji, Szczyrk, 7-10 marca 2012, przypominająca koło rowerowe z napiętymi nych podpór pośrednich. Stosuje się tom I, str. 1-128. szprychami jest przestrzennym ustrojem nowe, coraz lepsze poszycia wykonane 3. www.stadiony.net. cięgnowym utrzymującym w części środko- z tkanin z włóknem szklanym pokrytych 4. Tofil J., Rozwój współczesnych przekryć wej iglicę o masie około 190 ton. Główna PTFE, nowe rodzaje lin i cięgien z coraz o konstrukcji cięgnowej, Biblioteka cyfro- konstrukcja stalowa zadaszenia stadionu lepszymi splotami i bardziej odpornych wa Politechniki Krakowskiej, str. 381-386. ma masę około 12 000 ton, a konstrukcje na pełzanie pod długotrwałym obciąże- 5. Kubicki J., Kośnik J., Stadion Narodowy, pomocnicze z iglicą, około 2400 ton. Liny niem. Stal jako materiał konstrukcyjny o masie około 1700 ton (wraz z okuciami) w stosunku do jej ceny i parametrów wy- 6. Cwyl M., Konstrukcje cięgnowe w budow- są podtrzymywane przez wieńczący koro- trzymałościowych jest obecnie najlepszym nictwie wielkopowierzchniowym, Świat nę dachu stadionu, oparty na 72 rurowych materiałem pozwalającym na projekto- Szkła 11 (113), Warszawa, 11.2007. edycja 2015 2003, część 1, nr 6, str. 308-312. BOSZ, Olszanica, 2014. Konstrukcje budowlane Vademecum 15 Kompendium wiedzy Konstrukcje murowe, zwane również ścianami, stanowią jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych we wszelkiego typu obiektach. Od ich stanu technicznego zależy w dużej mierze trwałość innych elementów. Dlatego tak ważna jest diagnostyka ścian, wczesne wykrywanie usterek i ich monitorowanie, aby móc przeprowadzić w odpowiednim momencie naprawę. NAPRAWY I WZMOCNIENIA dr hab. inż. Lech Rudziński Kroner Politechnika Świętokrzyska dr inż. Andrzej KONSTRUKCJI MUROWYCH Rodzaje ścian i poziomymi ryglami konstrukcji szkieletowej jednowarstwowa (rys. 1a, b) – ściana bez budynku. Ściany działowe są przegrodami ciągłej spoiny pionowej (podłużnej) lub Ściany – w zależności od charakteru pracy wewnętrznymi oddzielającymi pomieszcze- statycznej i przeznaczenia – dzieli się na nia budynku. konstrukcyjne i niekonstrukcyjne. Zgodnie z normą PN-EN 1996-1-1:2009 jąca się z dwóch równoległych murów ze Ściany konstrukcyjne, zwane również no- rozróżnia się następujące rodzaje ścian spoiną podłużną wypełniona całkowicie śnymi, przenoszą obciążenia od ciężaru (rys. 1): zaprawą murarską, połączonych ze sobą szczeliny na całej wysokości muru d wuwarstwowa (rys. 1c) – ściana składa- własnego oraz obciążenia przekazywanego ze stropów, dachu, balkonów, schodów, a także od parcia gruntu itp. Minimalna grubość ścian konstrukcyjnych z muru o wytrzymałości charakterystycznej fk ≥ 5 N/mm2 powinna wynosić 100 mm, a w przypadku wytrzymałości fk < 5 N/mm2 – 150 mm. Minimalna grubość ścian usztywniających powinna wynosić 180 mm. Ściany niekonstrukcyjne, do których zalicza się ściany działowe i osłonowe, w obliczeniach uważa się za nieprzejmujące obciążeń od innych elementów budynku, przez co można je usunąć bez szkody dla nośności całej konstrukcji budynku, np. w razie potrzeby zmiany wystroju bądź funkcji użytkowej pomieszczeń. Ściany osłonowe stanowią wypełnienie zewnętrzne konstrukcji nośnej budynku. Przenoszą one obciążenia od ciężaru własnego oraz wiatru w obrębie jednego pola wypełnienia konstrukcji, np. między słupami 16 Vademecum Konstrukcje budowlane ▲ Rys. 1. Rodzaje ścian: a) jednowarstwowa, b) jednowarstwowa z ociepleniem, c) dwuwarstwowa, d) szczelinowa: 1 – warstwa nośna, 2 – tynk, 3 – izolacja termiczna, 4 – siatka, 5 – szczelina powietrzna, 6 – kotwy edycja 2015 Kompendium wiedzy kotwami w sposób zapewniający wspólne przenoszenie obciążeń szczelinowa ze szczeliną wypełnioną Diagnostyka konstrukcji murowych materiałem nienośnym (rys. 1d) – ściana składająca się dwóch równoległych, pionowych warstw muru, połączonych ze sobą trwale kotwami lub zbrojeniem Wizja lokalna. Ustalenie przedmiotu, celu i zakresu oceny konstrukcji Analiza dokumentacji i warunków eksploatacji konstrukcji w spoinach wspornych, z których jedna lub obie przenoszą obciążenie pionowe; przestrzeń między obu warstwami stanowi szczelinę niewypełnioną, wypełnioną lub częściowo wypełnioną nienośnym Ustalenie rodzaju elementów i ich pracy w ustroju konstrukcyjnym. Ocena agresywności środowiska materiałem termoizolacyjnym szczelinowa z wypełnioną szczeliną – ściana składająca się z dwóch równo- Wizualna ocena stanu technicznego muru (cegły i zaprawy oraz tynku) ległych murów ze szczeliną wypełnioną w pełni betonem lub zaprawą murarską, Zakres oceny: - grubość muru - rodzaj cegły - grubość spoin oraz ich wypełnienie - występowanie nieprawidłowości i uszkodzeń oraz ewentualnych rys - obecność wykwitów soli itp. - zawilgocenie i ewentualne skutki przemarzania - stan izolacji poziomej i pionowej. zespolonych za pomocą kotew lub zbrojenia w spoinach wspornych w sposób zapewniający wspólne przenoszenie obciążeń. Ustalenie miejsc badań i metod (niszczących i nieniszczących) cech fizycznych oraz mechanicznych Diagnostyka konstrukcji murowych Diagnostyka techniczna to określenie sta- Badanie stopnia skażenia nu technicznego konstrukcji na podstawie zgromadzonej o niej wiedzy, w tym także wyników przeprowadzonych badań. W przypadku konstrukcji murowych główne Zakres badań: - wilgotność i nasiąkliwość - gęstość objętościowa - porowatość i przepuszczalność - wytrzymałości cegły i zaprawy oraz ewentualnie muru. Badania chemiczne np. zawartości szkodliwych soli rozpuszczalnych w czerepie cegły Analiza stanów granicznych nośności i użytkowania konstrukcji działania diagnostyczne można przedstawić schematycznie, jak na rysunku 2. Analiza dokumentacji archiwalnej pozwala Ocena stanu technicznego konstrukcji na rozpoznanie rozwiązań konstrukcyjno-technologicznych remontowanego obiektu, w tym zmian dokonywanych w konstrukcji. Wizja lokalna, czyli oględziny ocenianej konstrukcji, pozwala na: ustalenie przedmiotu, celu oraz zakresu Wnioski dotyczące materiałów i elementów konstrukcji oraz dalszej eksploatacji ▲ Rys. 2. Schemat działań diagnostycznych oceny określenie rodzaju i funkcji, jaką element spełnia w ustroju a także prawidłowość eksploatacji. Wyniki nę bezpieczeństwa konstrukcji oraz wnioski ustalenie warunków pracy elementu mu- wizji lokalnej są podstawą do wytypowania i zalecenia końcowe. rowego, a w szczególności warunków wil- miejsc pobrania próbek do ewentualnych Badania „in situ” przeprowadza się na miej- gotnościowych lub ewentualnego źródła badań laboratoryjnych w celu określenia scu, na obiekcie. Mogą to być badania nie- skażenia zmian właściwości fizycznych i ewentual- niszczące (np. pomiary geodezyjne ugięć ocenę wstępną stanu cegły, zaprawy nie uszkodzeń mechanicznych powstałych elementów konstrukcyjnych, badanie zawil- i tynku oraz stwierdzenie ewentualnych w wyniku użytkowania materiałów oraz usta- gocenia ścian za pomocą aparatury elek- zarysowań i ich charakteru. lenia stopnia ich skażenia w wyniku działania tronicznej) lub odkrywki (np. fundamentów środowiska o zwiększonej agresywności. w celu sprawdzenia materiału konstruk- Obserwacje wizualne powinny umożliwić cyjnego lub głębokości posadowienia bu- ustalenie ewentualnych miejsc występowa- Po wykonaniu oceny wstępnej przystępuje dynku, murów w celu sprawdzenia układu nia uszkodzeń, określenie ich rozmieszcze- się do oceny szczegółowej obejmującej: i jakości poszczególnych warstw, zawilgo- nia, wstępną ocenę przyczyn uszkodzeń, materiał konstrukcyjny ściany (badania wła- cenia, zasolenia). niewłaściwe niewłaściwe ściwości fizycznych, mechanicznych i che- Badania laboratoryjne, wymagające za- zastosowanie elementów konstrukcyjnych, micznych), analizę stanu granicznego, oce- stosowania wykonanie lub edycja 2015 aparatury Konstrukcje budowlane specjalistycznej, Vademecum 17 Kompendium wiedzy przeprowadza się na specjalnie pobranych nami poziomu wód gruntowych. Grunt, powoduje często, że w tym samym przekro- próbkach (np. odwiertach). Zakres badań spulchniony pod fundamentami budynku, ju tworzy się również rysa w murze. obejmuje m.in. określenie wytrzymałości na skutek podwyższania się i obniżania Analizując przykłady zarysowań wywoła- pobranego materiału oraz wilgotności lub zwierciadła wody gruntowej, jest nierówno- nych temperaturą należy stwierdzić, że zasolenia. miernie ściskany przez budynek. Nierówno- najczęstsze przypadki ich wystąpienia zwią- mierne ściskanie gruntu powoduje z kolei zane są z niewłaściwym rozwiązaniem kon- przeprowadza się po zebraniu materiałów, osiadanie i pękanie budynku. strukcyjnym w miejscu połączeń dwóch (lub dotyczących wszystkich czynników ma- Podmywanie fundamentów może być spowo- więcej) materiałów o różnym współczynniku jących lub mogących mieć wpływ na stan dowane ruchami wód gruntowych lub awarią rozszerzalności cieplnej konstrukcji. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że przewodów wodociągowych lub centralnego konstrukcja może być zagrożona wskutek ogrzewania. Również przy wykonywaniu głę- Zarysowania spowodowane skurczem osiągnięcia stanu granicznego, konieczne bokiego wykopu obok istniejącego budynku i pęcznieniem są obliczenia sprawdzające, potwierdzają- może wystąpić przecięcie żyły wodnej i wy- W procesie skurczu wyróżnić można zjawi- ce lub wykluczające możliwość osiągnięcia mywanie gruntu pod fundamentem. ska o charakterze nieodwracalnym, zwane Analizę stanu granicznego konstrukcji takiego stanu. Obliczenia powinny także ogólnie skurczem pierwotnym oraz zjawi- dotyczyć stanu konstrukcji murowej w trak- Rysy spowodowane przeciążeniem ele- ska o charakterze odwracalnym, określane cie lub po naprawie (wzmocnieniu). mentów konstrukcyjnych mianem skurczu wtórnego. Proces skurczu Ocena stanu technicznego powinna przede Przez przeciążenie należy rozumieć takie pierwotnego związany jest z czynnikami wszystkim zawierać wniosek, określający obciążenie elementu konstrukcyjnego bu- chemicznymi i wynika przede wszystkim stopień zagrożenia wystąpieniem awa- dynku, które jest większe od obciążenia z karbonatyzacji zawartych w murze związ- rii lub uszkodzenia konstrukcji. Ponadto przewidzianego i przyjętego w prawidłowo ków wapnia. ocena powinna wskazać przyczyny wystą- wykonanych obliczeniach statycznych pro- W konstrukcjach murowych podstawowe pienia uszkodzeń i sposoby ich usunięcia jektu. Przeciążenie elementu może być wy- znaczenie ma skurcz wtórny związany ze lub zabezpieczenia konstrukcji przed ich wołane przekroczeniem osiowych naprężeń zmianami wilgotności muru. Jego wielkość dalszym oddziaływaniem. Dopiero wtedy rozciągających lub ściskających, naprężeń tego skurczu zależy głównie od początko- formułuje się wnioski dotyczące możliwo- przy zginaniu lub mimośrodowym ściskaniu wej wilgotności muru, wilgotności środo- ści i sposobu naprawy, wzmocnienia i za- bądź rozciąganiu, ścinaniu i skręcaniu. wiska oraz wielkości elementu konstrukcji. bezpieczenia konstrukcji na okres dalszej W przypadku konstrukcji murowych prze- Skurcz wtórny muru nie podlegającego eksploatacji. ciążenie może wynikać m.in. z wadliwego dalszemu zawilgoceniu stabilizuje się po projektu, zmiany schematu statycznego 3-5 latach. wskutek wadliwego wykonania konstruk- Wprowadzenie do produkcji i stosowanie cji, nadbudowy, przeróbek konstrukcji lub w budownictwie zmiany funkcji obiektu. o objętości wielokrotnie przekraczającej Morfologia rys w ścianach Morfologia rys służy zwykle do oceny stanu wytężenia konstrukcji oraz umożliwia okre- elementów murowych objętość jednej cegły oraz zastosowanie ślenie przyczyn pojawienia się zarysowań Rysy wywołane wahaniami temperatury mocnych zapraw cementowych powoduje, konstrukcji. Przez wahania temperatury należy rozu- że zjawiska pęcznienia i skurczu mogą być Przyczyny pojawienia się rys w konstrukcjach mieć zmiany temperatury powietrza, zmiany również częstymi przyczynami zarysowań murowych można podzielić na dwie grupy: temperatury wywołane różnymi procesami i spękań budynków murowanych. m ateriałowo-fizykalne, obejmujące skurcz, technologicznymi w budynkach przemy- Poziome zarysowania ścian mogą pojawić wahania temperatury, pęcznienie, błędy słowych, temperatury pożarowe itp. Wzrost się, gdy jako ocieplenie dachu zastosuje konstrukcyjne i wykonawcze temperatury się się beton żużlowy bez oddylatowania go od w ytrzymałościowe, obejmujące przecią- muru. Ochłodzenie natomiast działa po- muru ścian. Wówczas pęcznienie tego beto- żenie (nadmierne odkształcenia), nierów- dobnie jak skurcz, powodując powstanie nu powoduje zarysowania tuż nad stropem nomierne osiadanie konstrukcji i podłoża rys takiego samego typu. nad najwyższą kondygnacją budynku – za- gruntowego oraz wpływy dynamiczne Współczynnik liniowej odkształcalności ter- rysowaniu często towarzyszy wychylenie i wyjątkowe. micznej αt, zależny od rodzaju elementów (wypychanie) ściany szczytowej z pionu. Rysy spowodowane nierównomiernym ceramiczne) do 6–12·10-6 K-1 (beton na kru- Zarysowania spowodowane wpływami osiadaniem konstrukcji szywach lekkich). W warunkach swobodne- dynamicznymi Pęknięcia murów, będące objawem znacz- go odkształcenia wydłużenie lub skrócenie Dynamiczne działanie obciążeń powodu- nych odkształceń budowli, pojawiają się na ściany jest niegroźne i, co najwyżej, może je drgania budynku i zmęczenie materiału skutek nierównomiernego osiadania podło- wywołać mikrorysy w spoinach pionowych. konstrukcyjnego, co doprowadza do obni- ża gruntowego, powodując ugięcia funda- Przy ograniczeniu swobody odkształceń żenia stopnia bezpieczeństwa elementów mentu i ściany. termicznych i skurczowych, np. jeżeli ścia- i konstrukcji. Przyczyną osiadania gruntu jest też zmiana na ceramiczna współpracuje z ciągłym Wpływy dynamiczne, zależnie od sposobu jego spoistości, wywołana częstymi zmia- wieńcem żelbetowym, pęknięcie wieńca przekazywania obciążeń na konstrukcję, wywołuje rozszerzenie murowych, wynosi od 4–8·10-6 K-1 (elementy 18 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 Kompendium wiedzy można podzielić na: przenoszone przez je się na ogół jako metodę poprzedzającą Po dokładnym oczyszczeniu i odtłuszcze- podłoże, przekazywane bezpośrednio na i uzupełniającą inny rodzaj wzmocnienia niu powierzchni rysy wzdłuż jej biegu, około konstrukcję oraz przez powietrze (falę ude- konstrukcji murowych. 5 cm po obu stronach, pęknięcie uszczelnia rzeniową). Mieszanka iniekcyjna niezależnie od rodza- się kompozytem żywicznym na bazie poli- W kraju najwięcej przypadków wpływów ju, powinna odznaczać się odpowiednią uretanu. Materiał uszczelniający grubości dynamicznych na budynki odnotowano na plastycznością (płynnością), niskim skur- około 10 mm nakłada się na przygotowaną terenach górniczych, w pobliżu zakładów czem, wiązaniem w temperaturze otocze- wcześniej powierzchnię na całej długości z urządzeniami nia, wysoką przyczepnością do łączonych pęknięcia. dróg i kolei o intensywnym ruchu. Mają one elementów oraz założoną wytrzymałością. zawiesinę iniekcyjną zaczyna tłoczyć się za przede wszystkim charakter parasejsmicz- Iniekty można podzielić na mineralne (ce- pośrednictwem pakera startowego – pierw- ny, tzn. wstrząsy lub drgania są przekazy- mentowe, mikrocementowe, polimerowo- szego na rysie. Iniekcję przeprowadza się wane ze źródeł na sąsiednie budynki po- cementowe, gipsowe i gipsowo-wapienne) do momentu, aż materiał nie wypłynie z są- przez podłoże. oraz z tworzyw sztucznych (epoksydowe siedniego otworu lub ciśnienie w pompie i poliuretanowe). osiągnie przewidziane projektem maksi- Do iniekcji rys i pęknięć w murze oraz wy- mum. Wówczas końcówkę węża wylotowe- pełnienia wzmacniającego rozluźnionych go pompy należy przełożyć na paker z któ- Iniekcja rys i spękań konstrukcji murowych najczęściej stosuje rego wypłynął iniekt. Operację tę powtarza Iniekcja polega na wprowadzeniu grawita- się plastikowe pakery wbijane oraz zawie- się, kontynuując iniekcję przez posuwanie cyjnym lub pod ciśnieniem odpowiedniego sinę cementową. Niska lepkość zawiesiny się w ten sposób od dołu do góry. Iniekt materiału wiążącego w rysy i spękania wy- o małej wielkości ziaren, dochodzących należy podawać przy możliwie najniższym stępujące w murze z elementów pełnych. Nie do 60 μm, umożliwia głęboką penetrację ciśnieniu roboczym. należy jej stosować do ścian z elementów w rysy o rozwartości > 0,6 mm, szczeliny Podczas wykonywania iniekcji tempera- drążonych (cegieł dziurawek, pustaków itp.). i pęknięcia. tura (podłoża i powietrza) nie może być Realizacja musi być poprzedzona opraco- Pakery wbijane, ograniczające ciśnienie niższa od +5oC. Czas obróbki zawiesiny waniem technicznym, określającym rodzaj robocze iniekcji do 6 N/mm2, montuje się wynosi 30 minut (dla temperatury +20oC mieszanki iniekcyjnej (iniektu) i sposób jego w naprzemiennych otworach o średnicy i wilgotności względnej 50%). Po iniekcji wprowadzenia oraz szerokość rozwarcia 18 mm. Otwory nawiercane są wzdłuż rysy należy usunąć pakery, otwory wypełnić i charakter rys. Iniekt ma zapewnić przede pod kątem 45o po obu stronach pęknięcia zaprawą wszystkim uszczelnienie i scalenie rozdzie- tak, aby otwór iniekcyjny przeciął rysę we- uszczelnienia usunąć za pomocą młotka lonych części muru, stąd też iniekcję traktu- wnątrz konstrukcji. i przecinaka. technologicznymi oraz Naprawa i wzmacnianie ścian a) Wymieszaną, szybkowiążącą, homogeniczną a pozostałe b) ▲ Rys. 3. a) wzmocnienie ściany przez częściowe przemurowanie, b) jednostronne obmurowanie: 1 – nowy mur, 2 – stary mur, 3 – pręty łączące, 4 – mur z kamienia edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 19 Kompendium wiedzy Przemurowanie i obmurowanie ścian i spryskuje mleczkiem cementowym. Aby staci sworzni wewnętrznych (szczegół 2 na Przemurowanie stosuje się w przypadku zapewnić przewiązanie nowego muru ze rys. 6), rozstawionych w pionie co 1,0 m. mocno spękanych fragmentów ścian o sze- starym należy zastosować stalowe pręty Po zainiektowaniu rys ściana wzmocniona rokości rozwarcia rys powyżej 5 mm. Celem łącznikowe. płaskownikami (rys. 4) pracuje na zgina- przemurowania jest odtworzenie pierwotne- nie jak mur zbrojony w płaszczyźnie spoin go wiązania cegieł, zapewniającego scale- Zbrojenie murów poziomych. Podporami dla wzmacnianego nie rozdzielonych rysami części muru. Wprowadzenie zbrojenia do zarysowanych, muru są ściany poprzeczne lub słupy żelbe- Przemurowanie (rys. 3a) wykonuje się od- głównie pionowo lub ukośnie konstrukcji towe. W strefie ściskanej rysy uszczelnione cinkami, na ogół obustronnie, ze strzępia- murowych, wynika najczęściej z koniecz- zaczynem iniekcyjnym częściowo się zamy- mi poprzecznymi, umożliwiającymi wpusz- ności przeniesienia przez nie naprężeń kają, zaś w strefie rozciąganej naprężenia czenie cegieł nowego odcinka głębiej rozciągających oraz zapewnienia większej są przenoszone przez płaskowniki stalo- w mur niż pozostałych. Przy rozbieraniu sztywności naprawianego muru. Zbrojenie we. Siły poprzeczne, powstające między fragmentów ściany, której naprawiany od- podłużne zwiększa wytrzymałości muru płaskownikami a murem, przejmowane są cinek jest bezpośrednio obciążony przez na rozciąganie i ścinanie, zaś zbrojenie przez sworznie. znaczne siły od podciągów, belek itp., ko- poprzeczne – wytrzymałość na ściskanie. nieczne jest odciążenie ściany przez pod- W zależności od rozmieszczenia rys i spę- Tynki zbrojone stemplowanie. Z tych samych powodów kań, zbrojenie może być stosowane na Wzmacnianie ścian warstwami tynku zbro- powinna być zachowana odpowiednia wybranych odcinkach lub na całej długości jonego polega na utworzeniu konstrukcji odległość między naprawianymi odcinka- wzmacnianej ściany, tak jak w wieńcach murowo-żelbetowej, w której do naprawia- mi ściany, nie mniejsza niż wysokość kon- żelbetowych. Pręty zbrojeniowe (miedzia- nej części ściany dodaje się nową, kilku- dygnacji. ne lub ze stali nierdzewnej, rzadziej ze stali centymetrową warstwę betonu lub zaprawy W przypadku zniszczenia struktury mate- zwykłej ocynkowanej) o niewielkiej średnicy zbrojonej stalą albo wzmocnionych rozpro- riału ściany w jej warstwach zewnętrznych (najczęściej 6 mm) umieszczane są w nie- szonymi włóknami syntetycznymi. Metodę lub zmniejszenia jej nośności na skutek de- przewiązanych spoinach wspornych. O dłu- tę stosuje się przede wszystkim do wzmac- gradacji w materiale wiążącym drobnowy- gości zakotwienia decyduje wytrzymałość niania ścian o rysach rozrzuconych, niere- miarowe elementy ściany, wzmocnienie jej zaprawy na ścinanie. gularnych (rys. 5). wykonuje się przez jednostronne lub dwu- Spękane ściany z cegły można zbroić z obu stronne obmurowanie cegłami na zaprawie stron płaskownikami stalowymi, połączony- Wzmacnianie cementowej. mi wstępnie sprężonymi sworzniami ze stali stwami może być wykonywane jedno- lub Dokonując np. wzmocnienia ściany z ka- klasy A-I lub A-II o wyraźnej granicy pla- dwustronnie, na całej powierzchni lub jej mienia za pomocą jednostronnego obmu- styczności (rys. 4). Po wprowadzeniu sworz- fragmentach. Do wzmocnienia stosowane rowania jej warstwą grubości jednej cegły ni otwór wypełnia się zaprawą cementową są zaprawy wapienno-cementowe, cemen- (rys. 3b), ze wzmacnianej powierzchni usu- 1:2 o współczynniku w/c = 0,7. Płaskowni- towe lub polimerobetonowe, nanoszone wa się tynk, zaś ze spoin zaprawę na głę- ki, rozstawione w pionie co 2-3 m, powinny ręcznie, za pomocą pomp lub przez tor- bokość 2-3 cm. Po starannym oczyszczeniu mieć przekroje nie mniejsze niż 80x6 mm. kretowanie. Ostatnio stosuje się również powierzchni ściany i spoin z resztek tynku Gdy spękania pionowe znajdują się w naro- zaprawy bezskurczowe na cementach eks- i zaprawy, dokładnie zmywa się je wodą żach ścian, stosuje się wzmocnienie w po- pansywnych. ściany zbrojonymi ▲ Rys. 4. Wzmocnienie ścian stalowymi płaskownikami i wstępnie sprężonymi sworzniami: 1 – sworzeń sprężający, 2 – sworzeń wewnętrzny, 3 – płaskowniki stalowe, 4 – podkładki pod sworznie, 5 – pęknięcie w murze wypełnione zaczynem iniekcyjnym, 6 – otwór na sworzeń 20 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 war- Kompendium wiedzy nictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, 2000. 3. Masłowski E., Spiżewska D., Wzmacnianie konstrukcji budowlanych, wyd. 3, Arkady, Warszawa, 2000. 4. Pluta J., Pluta K., Pluta A., Badanie rys budowli metodą strukturalnych punktów charakterystycznych, Materiały Budowlane, nr 9/2005. 5. Remonty i modernizacje budynków, praca zbiorowa pod kierunkiem M. Abramowicza, Wydawnictwo Verlag Dashöfer, Warszawa, 2004. 6. Rudziński L., Konstrukcje murowe – remonty i wzmocnienia, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce, 2010. 7. Zaleski S., Remonty budynków mieszkal▲ Rys. 5. Wzmacnianie spękanego muru tynkiem zbrojonym: 1 – siatka zbrojeniowa, 2 – warstwa tynku, 3 – kotwy nych, Poradnik, wyd. 2, Arkady, Warsza- Wzmacnianie ścian ściągami sprężają- b) cymi a) wa, 1995. Spękane mury można wzmacniać poziomymi ściągami stalowymi, ograniczającymi dalszy rozwój rys, zespalającymi uszkodzone fragmenty muru i przenoszącymi dodatkowe siły rozciągające, mogące pojawić się przy uszkodzeniu ścian. Sprężone ściągi doprowadzają mury do stanu pierwotnego, eliminując konieczność przemurowywania znacznych odcinków przegród. Ściągi do pewnego stopnia stabilizują też nierównomiernie osiadające budynki, przez co unika się skomplikowanego wzmacniania fundamentów i podłoża gruntowego. Prace naprawcze prowadzi się bez wyłączania budynku z użytkowania, wykonując na placu robót jedynie montaż uprzednio przygotowanych ściągów i połączeń. Ściągi wprowadza się na wysokościach przekryć stropów po zewnętrznym obrysie murów, montując je w narożach ścian do pionowych kątowników i sprężając śrubami. Cięgna mocuje się w narożach ścian do pionowych kątowników i spręża śrubami. Szczegóły podpór ściągów przedstawiono na rysunku 6. Literatura 1. B udownictwo ogólne. Elementy budynków. Podstawy projektowania, tom 3, praca zbiorowa pod kierunkiem L. Lichołai, Arkady, Warszawa, 2008. 2. M ałyszko L., Orłowicz R., Konstrukcje murowe. Zarysowania i naprawy, Wydaw- ▲ Rys. 6. Szczegóły podpór ściągów: a) konstrukcja węzła oporowego w miejscu sprężania cięgien, b) część oporowa pod sprężone cięgna: 1 – ściągi, 2 – kształtownik oporowy, 3 – podkładka, 4 – ściana, 5 – nakrętka, 6 – śruba, 7 – tuleja, 8 – zaprawa cementowa edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 21 Kompendium wiedzy Drzewo, będące elementem składowym zielonych płuc ziemi, po ścięciu i niewielkiej obróbce może szybko stać się prostym materiałem budowlanym najmniej obciążającym środowisko swą technologią przetwórstwa. budownictwo ▲ Fot. 1. Konstrukcja zadaszenia (Rabka-Zdrój) dr inż. Dorota Kram Politechnika Krakowska na bazie drewna Drewno – ekologiczny i niskoenergetyczny materiał budowlany i służą produkcji kolejnych wyrobów). Po- tematycznie rośnie wraz z pozyskiwaniem nadto materiał ten po „zużyciu” może zostać drewna w wartościach bezwzględnych (jak spalony, ulec biodegradacji np. w wyniku i w przeliczeniu na jednego mieszkańca). Drewno to surowiec–produkt mający wiele lub bakterii, a po każdym z tych procesów wad takich jak: palność, odkształcalność powraca do ekosystemu w postaci CO2. Drewno i wyroby budowlane na bazie drewna nienia materiału), niekontrolowane pęknię- – drewno podczas rozkładu wyprodukuje Podczas pierwszej obróbki kłody drewna cia. Skoro drewno ma tyle wad, to czemu otrzymujemy proste elementy budowlane tak chętnie wybiera się jego wyroby w zakre- tyle CO2 ile nagromadziło w trakcie swoje- go życia. Warto wiedzieć, że 1 m3 drewna to w postaci tarcicy (rys. 2). Może ona być sie budownictwa? Pierwszym powodem jest nieobrzynana (przetarcie tylko czół i dwóch na pewno moda na ekologię i promowanie blisko tona przetworzonego CO2. W tym kontekście należy zwrócić uwagę płaszczyzn bocznych) lub obrzynana (prze- filozofii „Cradle to Cradle®” (wszelkie dobra na statystyki dotyczące zalesiania na te- tarcie wszystkich czterech płaszczyzn bocz- i odpady – zużyte produkty i ich składniki – renie Polski (tab. 2 [2]). Wynika z nich, że nych). Bardziej złożone procesy technolo- to surowce, które są w całości przetwarzane powierzchnia lasów na terenie Polski sys- giczne, polegające na klejeniu, prasowaniu (deformacje wynikające ze skurczu i pęcz- działania technicznych szkodników drewna Natura zadbała tu o swoistą równowagę bądź mechanicznym scalaniu coraz bardziej ▼ Tablica 1. Wydatkowana energia [kWh] na wytworzenie, eksploatację i rozbiórkę hali o kubaturze 1000 m3 o konstrukcji drewnianej, stalowej i żelbetowej rozdrobnionych struktur drewna, prowadzą do powstawania bardzo zróżnicowanych produktów. Do najbardziej rozpowszechnio- Fazy obiegu materiału Drewno Stal Żelbet Wytworzenie 330 000 630 000 826 000 Transport 60 000 60 000 121 000 poziomych (GL – glulam), tworzące głównie Użytkowanie – 20 lat 1 000 000 1 075 000 1 139 000 rozwiązania belkowe. Jest ona dziś rozbu- Rozbiórka i utylizacja 90 000 62 000 137 000 1 480 000 1 827 000 2 223 000 Suma nej grupy produktów klejonych należy drewno klejone warstwowo z desek o spoinach dowywana o produkty klejone w formie płyt lub tarcz. Reprezentantem tego kierunku rozwiązań może być technologia CLT (Cross Laminated Timber) co oznacza drewno klejone warstwowo poprzecznie (krzyżowo). 9 500 MJ Energii słonecznej 0,9 t CO2 0,5 t H2O oraz N, P, K, Mg, Ca 1 m3 drewna = 9 500 MJ zakumulowanej energii 0,7 t O2 0,3 t H2O ▲ Rys. 1. Bilans procesów chemicznych jednego drzewa [1] 22 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 Odrębną ścieżką tworzenia wyrobów budowlanych na bazie drewna jest pozyskiwanie fornirów i obłogów, które tworzą materiał wyjściowy dla sklejki oraz elementów LVL (Laminated Veneer Lumber), chociaż nie są Kompendium wiedzy ▼ Tablica 2. Zasoby powierzchniowe lasów polskich w statystyce [2] Rok 2000 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Zasoby powierzchniowe lasów – powierzchnie gruntów leśnych Ogółem w tys. ha 9059,5 9170,9 9200,4 9229,3 9254,6 9272,6 9295,6 9328,9 9350,7 9370,0 9383,0 Udział w powierzchni lądowej kraju [%] 29,8 29,9 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 30,5 30,6 30,6 Pozyskanie drewna Ogółem w tys. m 3 Na 1 mieszkańca [m3] 27659 32733 31945 32384 35935 34273 34629 35467 37180 37045 37946 0,68 0,80 0,78 0,79 0,90 0,85 0,86 0,87 0,90 0,91 0,93 stych form szkieletowych oraz masywnych padów. Dalsze rozdrabnianie do poziomu Budownictwo drewniane – podstawowe ustroje budowlane wiórów daje surowiec drzewny potrzebny Na rozwój budownictwa drewnianego moż- z rozwojem technik obróbki drewna (CNC do powstania płyt OSB (Oriented Strand na popatrzeć m.in. z punktu widzenia po- – computer numerical control) oraz dzięki Board) czy belek na bazie PSL. Dla tych pro- szczególnych ustrojów budowlanych, takich dużej i różnorodnej grupie materiałów ter- duktów tak drobne struktury drewna mogą jak: ściana, strop i dach (przekrycie), jak moizolacyjnych ściany drewniane stały się być pozyskiwane również z drzew o niewiel- również pod kątem inżynierskich ambicji, szczelniejsze i „cieplejsze”. Współczesne kich gabarytach. Ostatni etap rozdrobnienia czyli jak zbudować wyższe obiekty i prze- technologie stworzyły szansę zminimali- to wełna i włókna drzewne stanowiące bazę krywać większe rozpiętości. W kontekście zowania współczynnika przenikania ciepła np. dla płyt MDF oraz szeregu izolacyjnych przegród budowlanych istotnymi parame- przez przegrodę nawet do wartości poniżej płyt włóknistych. Całość manipulacji przy trami są lekkość i izolacyjność (cieplna, wil- 0,2 W/(m2K), co wybiega z wymogami do strukturze drewna (modyfikacja termiczna gotnościowa czy akustyczna), a w kontek- roku 2021. lub chemiczna), prowadzi do powstania ście pokonywanych odległości – nośność Obie technologie tworzenia ścian (szkiele- produktów o podwyższonej odporności np. i sztywność konstrukcji. to jedyne produkty w tej grupie. Pozyskiwaniu materiałów tartych (belki, bale, krawędziaki) oraz fornirów towarzyszy sporo od- ścian wieńcowych, których izolacyjność termiczna w porównaniu do dzisiejszych standardów była niewielka (rys. 3). Wraz towa i masywna) wpisują się dobrze w trendy rozwoju budownictwa systemowego, na korozję biologiczną. Technolodzy w pracy z surowcem (drewnem) sięgają jeszcze Ściany tworząc szereg zunifikowanych rozwiązań „głębiej”, mianowicie do poziomu komórki Początkowo brak wyspecjalizowanych na- dla ścian, stropów i dachów. i wykorzystania nanotechnologii. rzędzi ograniczał rozwiązania ścian do proStropy Podobnie jak ściany, również elementy stropowe ulegają przeobrażeniom. Oprócz litych przekrojów prostokątnych obecnie tworzone są różnorodne rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne w formie belkowej i płytowej. Dążenie do lekkości konstrukcji oraz oszczędności drewna litego sprawia, że wśród belkowych rozwiązań dominują przekroje złożone (dwuteowe belki pełnościenne i skratowane). Do popularnych rozwiązań należą tu belki: z e środnikiem pełnościennym – na bazie płyt OSB lub stalowych blach profilowanych z e środnikiem skratowanym – drewnianym lub stalowym (tworzone przy użyciu płytek kolczastych i profili zakończonych płytkami kolczastymi) (rys. 4). Wysokość takich belek jest zależna od oczekiwanej nośności oraz rozpiętości i waha się od dwudziestu do czterdziestu kilku cm. Rozpiętość zaś osiąga ok. 9 m. Oprócz przeznaczenia na elementy ▲ Rys. 2. Przykładowe formy przetworzonego drewna edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 23 Kompendium wiedzy budownictwo masywne ok.17 cm orientacyjne sezonowe zużycie energii na ogrzewanie [kWh/m2/rok] 2 U=1,11 [W/m K] 240 - 400 240 - 280 [kWh/m /rok] 160 - 200 120 - 160 75 - 100 PN-B-03404:1950 U=1,16 [W/m2 K] 0,75 0,55 1950 U=0,18 [W/m2K] U=0,54 [W/m2K] 2 początki normalizacji współczynnika k (obecnie U)1967 U=0,24 [W/m2K] 2 U=0,28 [W/m K] ok.30 cm budownictwo szkieletowe ok.26 cm mur PRUSKI ok.22 cm tradycyjne ściany wieńcowe 1986 1993 0,3 i 0,5 1998 15 - 50 0,3 2008 0,25 2014 zeroenergetyczne 0,23 2017 0,2 2021 ▲ Rys. 3. Historyczny rozwój przegród z udziałem drewna (przykłady) wraz ze wzrostem wymagań dla współczynnika U ▲ Rys. 4. Przykładowe złożone belki stropowe na bazie drewna ▲R ys. 5. Wybrane płytowe systemy stropowe stropowe mogą też znaleźć zastosowanie dowane na bazie trójkąta osiągają nawet 1:10. Większość producentów proponuje na elementy krokwi. 180 m i są największymi konstrukcjami przekroje wynikające z zaplecza technicz- Wśród płytowych (pełnych i skrzynko- drewnianymi co do rozpiętości. Przykła- nego jakim dysponują (szerokość 18-26 cm, wych) rozwiązań stropowych występują dowe zakresy stosowanych rozpiętości wysokość do ok. 224 cm, rozpiętość do skrzynkowe i lite na bazie drewna klejo- przedstawia zestawienie na rys. 6. 55 m). Naturalnie rozmiary te korygują moż- nego krzyżowo (np. CLT). Wśród tych roz- Większość tych rozwiązań bazuje na dźwi- liwości logistyczne i wytrzymałościowe zre- wiązań stropy mogą osiągać rozpiętość garach z drewna klejonego (na bazie GL). alizowanej konstrukcji. do 30 m, nośność do 8-10 kN/m2. Rów- Rozwiązania te swymi gabarytami tworzą Elementy klejone na bazie drewna mają nież odporność ogniowa może być impo- wrażenie bardzo smukłych i lekkich. Pro- też różnorodną formę. Można je wyginać nująca, ponieważ sięgać poziomu REI 30 porcje dźwigarów nie powinny przekraczać w łuk o promieniu nawet 2,5 m (zalecane lub REI 60. Dachy/przekrycia Patrząc na dynamiczny rozwój stropów nie trudno sobie wyobrazić jak nowoczesne są dziś formy dachów. Wprawdzie nadal stosuje się klasyczne więźby dachowe z elementów prętowych, jednak dzięki nowoczesnym łącznikom i złączom przy zastosowaniu dźwigarów złożonych konstrukcje więźb osiągają kilkanaście do kilkudziesięciu metrów. Formy przekryć hal sportowych i przemysłowych opierają się głównie na elementach z drewna klejonego GL. Jednak rozpiętości tu osiągane to raptem dwadzieścia kilka metrów (czasem do 30 m). Rozwiązania kratowe wspomagane formą łuku osiągają już znacznie większe rozpiętości, bo niejednokrotnie sięgające 100 m. Kopuły siatkowe i strukturalne zbu- 24 Vademecum Konstrukcje budowlane ▲ Rys. 6. Orientacyjne zakresy rozwiązań konstrukcyjnych z drewna (rozpiętość, wysokość) [4] edycja 2015 Kompendium wiedzy ▲ Fot. 2. Przekrycie Kościoła św. Faustyny w Krakowie (źródło autora) ▲ Fot. 5. Formy prostych prefabrykacji (dźwigar kratowy na płytki kolczaste) (źródło autora) ▲ Fot. 7. Węzeł podporowy z łącznikami sworzniowymi (przekrycie basenu AGH w Krakowie) (źródło autora) ▲ Fot. 8. Stalowe elementy „wspomagające” konstrukcje drewniane (przekrycie stacji kolejki linowej Kronplatz – Włochy) (źródło autora) ▲ Fot. 3. Przekrycie w łuku nad stacją kolejki górskiej (Pejo – Włochy) (źródło autora) ▲ Fot. 6. Przykładowe systemy na bazie drewna Rozwiązania obejmujące stypizowane hale handlowe mogą być skonstruowane na bazie dźwigarów skratowanych np. na płytki kolczaste. Rozpiętość jest tu ograniczona do dwudziestu kilku metrów. W Europie pod względem liczby rozwiązań systemowych, przodują kraje regionów alpejskich, realizując je w dwóch grupach pod ▲ Fot. 4. Przekrycie w łuku nad stacją kolejki górskiej (Pejo – Włochy) (źródło autora) względem budowy dominujących ustrojów konstrukcyjnych. Jedna to rozwią- ▲ Fot. 9. Połączenie drewna, stali i szkła (źródło autora) zania szkieletowe (SBD – Szkieletowe Budownictwo Drewniane), druga to przegrody czy pozwala dzisiaj projektować i realizować masywne (MBD – Masywne Budownictwo ciekawe formy architektoniczne przy dużych wygięcia to ok. 7 m). Pozwala to na tworze- Drewniane). Kilka przykładów rozwiązań nośnościach węzłów, a co za tym idzie po- nie przekryć w formie kopuł i beczek, formy systemowych na rynku europejskim repre- zwalających na konstruowanie znacznych te są ciekawe i coraz szerzej używane. zentuje fot. 6. rozpiętości przekraczających 100 m. Dzięki łącznikom drewno bardzo dobrze Budownictwo systemowe Konstruowanie modułowych, stypizowa- Łączniki, złącza i połączenia w konstrukcjach drewnianych współpracuje z innymi materiałami budowlanymi m.in. ze szkłem i betonem, co daje ciekawe formy architektoniczne. nych rozwiązań dla budownictwa nisko- Współczesne formy architektoniczne i roz- kubaturowego stworzyło w Europie bu- wiązania konstrukcyjne nie byłyby możliwe downictwo systemowe, zawierające nie bez nowoczesnych łączników i złączy. W wie- tylko myśl techniczną dotyczącą rozwiązań lu przypadkach dzisiejsze połączenie (węzeł) konstrukcyjnych dla stropów i ścian, ale kształtowany jest na bazie klejów lub z udzia- Jeśli chodzi o przeznaczenie drewna w no- kształtujące też te elementy pod wzglę- łem okuć stalowych (blach węzłowych) pro- woczesnej budowli, dominują rozwiązania dem wymogów fizyki budowli (zagadnienia jektowanych i wykonywanych indywidualnie kubaturowe (budynki mieszkalne, biurowe, cieplno-wilgotnościowe i akustyczne). lub seryjnie. Ta różnorodność łączników i złą- sakralne, hale widowiskowo-sportowe lub edycja 2015 Przykłady nowoczesnych rozwiązań Konstrukcje budowlane Vademecum 25 Kompendium wiedzy EXPO 2015 Na koniec warto zwrócić uwagę na targi EXPO w Mediolanie (01.05-31.10.2015 r.). Stały się one miejscem ekspozycji cieka▲F ot. 10. Odate Jukai Dome Park: model konstrukcji znajdujący się na wystawie „Bauen mit Holz – Wege in die Zukunft” TU Monachium (lata 2012-2013) wych form architektonicznych wykonanych z drewna lub drewnem wykończonych np. na bazie bambusa. Szacuje się, że 80% materiałów budowlanych wykorzystanych na tegorocznym EXPO to drewno. Całość ekspozycji otwiera Pawilon ZERO ze swym mottem „Divinus halitus terrae” (Boskie tchnienie ziemi). Pawilon Zero w swym zamyśle odwzorowuje fragmenty skorupy ziemskiej. Jednak nie widać tu imponujących form i konstrukcji drewnianych. Pawilon Polski obudowany skrzynkami na jabłka jest wprawdzie okazały, ale nie jest to konstrukcja drewniana. Natomiast pod względem konstrukcyjnym i architektonicznym im- ▲ Fot. 15. Pawilon Chiński (źródło autora) ponują Pawilony Francuski oraz Chiński. ▲F ot. 11. Drewniana kładka na trasie narciarskiej (Pejo – Włochy) (źródło autora) Pawilon Francuski to odwrócony górzysty teren Francji. W zamyśle architekta impo- Literatura nujące słupy to szczyty gór (konstrukcja 1. Kram D., Drewno naturalnym surowcem postawiona jest więc na wierzchołkach tych współczesnego budownictwa, Wydaw- gór, czyli na głowie). nictwo Politechniki Krakowskiej, Cza- Pawilon Chiński natomiast to połączenie sopismo Techniczne z.11 Architektura drewna i bambusa. 2-A1/2011 (str. 123-131). 2. Leśnictwo 2014, Informacje i opracowania statystyczne – Główny Urząd Statystyczny, ISSN 1230-574X. 3. Frühwald A., Scharal-Rad M., Ökobilanzen Holz: Fakten lesen, verstehen und Handeln, Informationsdienst Holz, 12.1999, ISSN 0466-2114. 4. Wide-Span Wood Sport Structures, Ver- ▲ Fot. 13. EXPO 2015 – Pawilon ZERO (źródło autora) ▲F ot. 12. Wieża widokowa (Lozanna Szwajcaria) i słup oświetleniowy trasy narciarskiej (Santa Caterina – Włochy) (źródło autora) przemysłowe). Wśród pozostałych reprezentantami są: kładki dla ruchu pieszego lub rowerowego (rzadziej mosty drogowe), maszty specjalnego przeznaczenia, wieże widokowe czy konstrukcje wsporcze. Od wybudowania Odate Jukai Dome Park (hala wielofunkcyjna o rozpiętości 157 m) minie w 2017 roku 20 lat i nadal zadziwia w niej fantazja architektów i kunszt konstruktorów. Oprócz budynków powstają też nietypowe rozwiązania jak ekrany akustyczne, wieże i platformy widokowe czy też słupy oświetleniowe. 26 Vademecum ▲ Fot. 14. Pawilon Francuski (źródło autora) Konstrukcje budowlane edycja 2015 satility with wood, Wydawnictwo TRADA i Wood For God, 2006. PRAWO normy technologie ekonomika LIPIEC/SIERPIE PL ISSN 1732-3428 MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA ja tyzac klima lacja i wenty 2015 10 WRZESIE PL ISSN 1732-3428 MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA 11 2015 jalny spec PL ISSN 1732-3428 MIESI}CZNIK tek Doda 9 2015 2015 L I S T O PA D 7/8 2015 PA ¼ D Z I E R N I K 6 CZERWIEC ciekawe realizacje PL ISSN 1732-3428 MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA PL ISSN 1732-3428 MIESI}CZNIK POLSKIEJ IZBY IN¾YNIERÓW BUDOWNICTWA Sprawozdania organów PIIB Akustyka stropów Papy zgrzewalne Erozja wodna IB_06_2015_okladka.indd 1 Decyzje środowiskowe Instalacje uziemiające Zielone dachy spadziste Obszar oddziaływania obiektu DROGI EWAKUACYJNE 2015-05-27 08:48:36 IB_07_08_2015_okladka.indd 1 2015-07-08 11:15:47 BIM dla budownictwa IB_09_2015_okladka.indd 1 Zmiany w ustawie o wyrobach budowlanych Plan BIOZ 2015-08-19 10:04:39 Kruszywa Szczególne korzystanie z wód IB_10_2015_okladka.indd 1 Tunele pod obiektami 2015-09-16 11:00:51 IB_11_2015_okladka.indd 1 2015-10-21 07:55:28 www.inzynierbudownictwa.pl przegląd produktów i realizacji, wypowiedzi ekspertów Dokumentybudowlane.pl – system automatycznego tworzenia dokumentacji budowlanej Węzeł betoniarski MIX MASTER-30 Oprogramowanie AxisVM Balkony prefabrykowane System barier wolnostojących PROSAFE System stropowy RECTOLIGHT Tablice informacyjne i przegrody WALL Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18 g Blok kotwiący BIMx – dokumentacja BIM na ekranie tabletu Stalowe konstrukcje pływające Modernizacja Kanału Gliwickiego Remont kamienicy w technologii Helifix Warsaw Spire – zastosowanie systemu zbrojenia skręcanego Forbuild Budynek biurowy ITM Poland Sp. z o.o. Jak montować płyty gipsowo-włóknowe? Jakie są zalety prefabrykowanych konstrukcji nośnych w budownictwie? Beton architektoniczny – jak osiągnąć dobry efekt? Jakie są zalety konstrukcji stalowych o dużych rozpiętościach? przegląd produktów przegląd realizacji wypowiedzi ekspertów Dokumentybudowlane.pl – system automatycznego tworzenia dokumentacji budowlanej Produkt Producent: dokumentybudowlane.pl Natalia Cholewa DokumentyBudowlane.pl to zupełnie nowy serwis skierowany do małych i średnich firm budowlanych, które chcą zapanować nad dokumentacją budowlaną w prosty, szybki i skuteczny sposób. Serwis został stworzony przez budowlańców dla budowlańców – wystarczy raz wprowadzić dane inwestycji i przy pomocy zaledwie 2 kliknięć wygenerować dowolny, wymagany dokument: protokół odbioru, fakturę, umowę i wszystkie pozostałe dokumenty. Ponadto prawidłowo stworzona i prowadzona dokumentacja zabezpiecza interesy firmy, oszczędza stres przy ewentualnych kontrolach, a także pozwala sprawdzać na bieżąco stan prowadzonych prac. Jednak, co najważniejsze, każda – nawet najmniejsza firma budowlana – może sobie pozwolić na korzystanie z serwisu DokumentyBudowlane.pl. Producent gwarantuje bezpłatny pełny dostęp do systemu przez pierwsze 60 dni. Węzeł betoniarski MIX MASTER-30 Produkt Producent: ELKON POLSKA Sp. z o.o. Zastosowanie: produkcja mieszanki betonowej Jednym z najnowszych produktów firmy Elkon jest mobilny węzeł betoniarski MIX MASTER-30 o wydajności do 30 m3/h, stanowiący idealne rozwiązanie dla małych projektów. Niezbędne wyposażenie węzła zawierające zasobnik kruszywa, mieszalnik talerzowy 750/500 dm3, wagę cementu i wody oraz dodatków chemicznych, umieszczone zostało na jednej przyczepie mającej oś jezdną z kołami oraz zaczep do transportu. Przygotowanie maszyny do produkcji betonu zajmuje jedynie 1-2 godziny, instalacja węzła nie wymaga wykorzystania dźwigu. Na życzenie klienta, węzeł można wyposażyć w pilot zdalnego sterowania umożliwiający start/stop oraz produkcję 4 receptur betonu, przy czym uruchomienie każdej z nich możliwe jest za pomocą przycisku znajdującego się na pilocie. Opcjonalnie MIX MASTER-30 doposażyć można również w laptop oraz drukarkę do wydruku dokumentów WZ czy taśmociąg do załadunku betonowozu. Oprogramowanie AxisVM Produkt Dystrybutor w Polsce: GammaCAD sp. z o.o. Producent: InterCAD Kft. (Węgry) Zastosowanie: analiza 3D oraz wymiarowanie konstrukcji budowlanych i inżynierskich AxisVM to zaawansowany program do analiz i wymiarowania konstrukcji, który bardzo łatwo i szybko można wdrożyć w każdej pracowni. Sprzyja temu interfejs oparty na zakładkach, które po kolei prowadzą użytkownika przez cały proces modelowania, obciążania, analiz i wymiarowania. Do zalet można również zaliczyć bardzo przystępną cenę zakupu i brak subskrypcji. AxisVM umożliwia przeanalizowanie (statyka, dynamika, sejsmika, analiza wyboczeniowa) i zwymiarowanie konstrukcji prętowych oraz tarcz, płyt i powłok. Moduł do wymiarowania fundamentów bezpośrednich umożliwia przeprowadzenie kompleksowych obliczeń konstrukcji w jednym programie. Pełna wersja próbna programu AxisVM ze wszystkimi modułami dodatkowymi dostępna jest do pobrania i przetestowania przez okres 30 dni na stronie www.axisvm.pl. 30 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 przegląd produktów przegląd realizacji Produkt wypowiedzi ekspertów Balkony prefabrykowane Producent: Lechma EKO BUD Sp. z o.o. Zastosowanie: budownictwo mieszkaniowe i obiektów handlowo-biurowych Prefabrykacja żelbetowa to jedna z technologii dająca możliwość uzyskania w procesie budowlanym wysokiej jakości realizacji w znacznie krótszym czasie. Jednym z przykładów, najlepiej ocenianych przez klientów produktów, są balkony prefabrykowane. Solidne wykonanie i możliwość eksploatacji bez dodatkowej konserwacji przekłada się na znacznie niższe koszty realizacji inwestycji przy jednoczesnym podniesieniu standardów jakościowych. Do ich wykonania wykorzystywane są indywidualnie przystosowane szalunki stalowe. W połączeniu z systemem izolacji termicznej (eliminującym mostek cieplny), wodoszczelnym i mrozoodpornym betonem oraz specjalnie zaplanowanym systemem odprowadzania deszczówki, otrzymujemy gotowy, niewymagający dalszej obróbki balkon idealnie wpisujący się w trend architektonicznej ekspozycji betonu licowego. System barier wolnostojących PROSAFE Produkt Producent: PROTEKT Zastosowanie: zabezpieczenie krawędzi budynku przed upadkiem Bariery wolnostojące PROSAFE bazują na zasadzie przeciwwag i są przeznaczone do ochrony zbiorowej pracowników, wykonujących pracę na wysokości na dachach lub powierzchniach obiektów niepublicznych. W systemie tym można wykonać bramy, przejścia, strefy zrzutu śniegu, dojścia i zabezpieczenia dojść do drabin oraz innych urządzeń. Produkt jest zgodny z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Zaletą modułowej konstrukcji systemu PROSAFE jest łatwy transport poszczególnych elementów oraz prosty montaż – bez użycia specjalistycznych narzędzi, przy wykorzystaniu jedynie 5 rodzajów złączek wykonanych ze stali cynkowanej ogniowo. Najcięższy element systemu ma masę 24 kg, a najdłuższy liczy 2 m. Przed montażem należy upewnić się, czy podłoże jest zdolne do przeniesienia obciążenia ściskającego rzędu 0,0068 N/mm2. Pracownicy natomiast muszą zapoznać się z instrukcją użytkowania w zakresie montażu i demontażu systemu. Produkt System stropowy RECTOLIGHT Producent: RECTOR Polska Sp. z o.o. Zastosowanie: budownictwo mieszkaniowe, obiekty usługowe, wymiana stropów Zalety systemu stropowego RECTOLIGHT: ultralekkie i wytrzymałe wypełnienie z paneli RECTOLIGHT – szalunek tracony system oparty na belkach sprężonych rozpiętość stropu do 8 m wysokość stropu od 16 cm brak żeber rozdzielczych dwukrotnie szybszy montaż, łatwe docinanie elementów duża wytrzymałość (beton C 50/60) montaż bezpodporowy możliwy przy rozpiętości stropu do 5,8 m klasa odporności ogniowej do REI 60 brak klawiszowania i spękania stropów 1 paleta RECTOLIGHT odpowiada 7 paletom pustaków betonowych system idealnie sprawdza się podczas wymiany stropów. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 31 przegląd produktów przegląd realizacji wypowiedzi ekspertów Tablice informacyjne i przegrody WALL Produkt Producent: RMIG sp. z o.o. Zastosowanie: zmniejszenie hałasu w pomieszczeniach Tablice informacyjne i przegrody WALL są produkowane w trwałej kombinacji z aluminiowymi ramami i blachami stalowymi. Perforacja zastosowana na powierzchni paneli to R1,5T2,6 (otwory Ø 1,5 mm). Produkty te są skutecznymi pochłaniaczami hałasu o eleganckim i nowoczesnym wzornictwie z Bønnelycke mdd. Seria WALL to ulepszony RMIG Richfon o nowej funkcjonalności, wymiarach i wyglądzie. Jest to jedno z najlepszych rozwiązań dostępnych na rynku do absorpcji hałasu o wysokich częstotliwościach od 1000 do 4000 Hz, występującej najczęściej w pomieszczeniach, w których jest dużo dzieci. Wymiary (szer./wys.): 604/908 mm. Dostępne z blachy stalowej w kolorze czarnym (RAL 9011), białym (RAL 9010), a także w wersji z aluminium malowanego proszkowo w tej samej kombinacji kolorystycznej. Możliwy jest wydruk logo lub innego motywu na tablicy WALL. Do każdej tablicy WALL dołączone są 2 śruby mocujące, 2 kołki mocujące i 6 magnesów. Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18 g Produkt Producent: Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z o.o. marka Weber Leca® Zastosowanie: ściany konstrukcyjne w obiektach zamieszkania zbiorowego i w budynkach wielorodzinnych Keramzytobetonowe Bloczki Leca® BLOK akustyczne 18 g o wymiarach 38x24x18 cm przeznaczone są do wznoszenia ścian konstrukcyjnych i działowych, głównie między mieszkaniami w budynkach wielorodzinnych, mieszkalnych szeregowych, bliźniakach, hotelach itp. Charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością akustyczną na poziomie Rw = 57 (-1, -5) dB. Ściany należy murować na pełną spoinę poziomą i pionową przy użyciu zaprawy cementowo-wapiennej. Aby uzyskać wysokie parametry ochrony przed hałasem ściany trzeba obustronnie otynkować wyprawą gipsową lub cementowo-wapienną. Blok kotwiący Produkt Producent: TULNAK Firma Rodzinna A.R.D. Nakielscy Zastosowanie: kotwienie – mocowanie stężeń prętowych w słupie nośnym Bloki kotwiące służą do połączenia prętów stężających z głównymi elementami konstrukcji (rygle, słupy) samoczynnie dostosowując przy tym kąt pochylenia. Produkowany przez firmę Tulnak blok konstrukcyjnie zbliżony jest do mocowania stężeń prętowych wykonanego w holenderskiej technologii Remco, które składało się z elementu zwanego „kołyską” – mocowanego bezpośrednio w słupie nośnym i podkładki – dopasowanej do średnicy stężenia. Holenderskie rozwiązanie charakteryzuje się ograniczoną wielkością przenoszonych sił, dlatego biuro projektowe firmy Tulnak dopracowało kształt bloku i podkładki maksymalizując wytrzymałości. Współpraca z największymi w Europie wytwórcami hal stalowych oraz badania wytrzymałościowe przeprowadzone na Politechnice Łódzkiej w 2013 r., doprowadziły do powstania idealnego rozwiązania dla mocowania stężeń prętowych. Firma Tulnak produkuje bloki kotwiące w 3 typach w zależności od nośności: 12/16 (75 kN), 20/24 (150 kN), 27/30 (190 kN). 32 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 przegląd produktów przegląd realizacji Produkt wypowiedzi ekspertów BIMx – dokumentacja BIM na ekranie tabletu Dystrybutor w Polsce: WSC Witold Szymanik i S-ka Sp. z o.o. Zastosowanie: projektowanie architektoniczne i budowlane oraz integracja dokumentacji Program ARCHICAD firmy GRAPHISOFT udostępnia technologię BIM w zaawansowanej formie, umożliwiając przy tym wymianę danych z programami branżowymi innych firm (Open BIM). ARCHICAD korzystając z najnowszych rozwiązań informatycznych, chmur danych i internetu, ustanawia nowe standardy w komunikowaniu się zespołów projektowych z inwestorem i wykonawcą. Niezbędne jest jednak ograniczenie roli papierowej dokumentacji. Z pomocą przychodzi współpracująca z programem ARCHICAD aplikacja BIMx, będąca zaawansowaną przeglądarką modeli BIM przechowywanych w chmurze. Działa ona na tabletach z systemami iOS lub Android. BIMx umożliwia m.in. generowanie w czasie rzeczywistym przestrzennych przekrojów i detali oraz odczytywanie dowolnie wskazanych wymiarów, powierzchni i kubatur. Dzięki BIMx informacje zawarte w projekcie mogą stać się aktualizowanym na bieżąco strumieniem danych, trafiającym wprost na budowę, do rąk osób wyposażonych w tablety. Stalowe konstrukcje pływające Produkt Producent: ZREMB POLAND Sp. z o.o. Projektant: arch. Piotr Pietkiewicz Zremb Poland w ofercie konstrukcji stalowych oferuje różnorodne rozwiązania samonośnych konstrukcji pływających. Na indywidualne zamówienia klientów wykonuje rekreacyjne pomosty pływające, konstrukcje pływających platform roboczych, przystanie jachtowe, różnej wielkości refulery i inne pływające konstrukcje pomocnicze. Firma realizuje również konstrukcje pływające z zastosowaniem technologii siatkobetonu i prefabrykowane żelbetowe. Podczas wykonywania projektów przykłada szczególną uwagę do ergonomii i estetyki zastosowanych rozwiązań, współpracując z uznanymi inżynierami i architektami. Realizacja Modernizacja Kanału Gliwickiego Dostawca rusztowań: BFN Firma Handlowo-Usługowa Lokalizacja: Kanał Gliwicki Realizacja: 2014 r. Przykładem wykorzystania rusztowań przy obiektach hydrotechnicznych jest „Modernizacja śluz odrzańskich na odcinku będącym w zarządzie RZGW Gliwice – przystosowanie do III klasy drogi wodnej”. Projekt obejmuje gruntowny remont i modernizację śluz Łabędy, Dzierżno, Rudziniec i Kłodnica. Kanał Gliwicki jest drogą wodną łączącą rzekę Odrę z Gliwicami, a jego długość to 40,6 km, maksymalna głębokość – 3,50 m, a różnica poziomów wody na początku i końcu kanału wynosi 43,60 m. Z rusztowań były prowadzone m.in. następujące prace: remont stalowych ścian komór śluz i regeneracja powłok antykorozyjnych konstrukcji stalowych – zastosowano rusztowania modułowe, które umożliwiły rozbudowę dolnej części konstrukcji, co było wymagane dla uzyskania stateczności rusztowań wolnostojących remont sterowni, maszynowni, przepompowni, budynków technicznych i socjalnych – tu sprawdziły się systemowe rusztowania ramowe z dodatkowymi komponentami tj. dźwigarami kratowymi i konsolami. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 33 przegląd produktów przegląd realizacji wypowiedzi ekspertów Remont kamienicy w technologii Helifix Realizacja Wykonawca napraw w technologii Helifix: Budosprzęt Sp. z o.o. Inwestor: Wspólnota Mieszkaniowa Nieruchomości przy ul. Grodowa 18, Gliwice Lokalizacja: Gliwice, ul. Grodowa 18 Realizacja: lipiec 2015 r. Na terenie gliwickiej starówki firma Budosprzęt przygotowała dla remontowanej kamienicy koncepcję scalenia uszkodzeń ściany frontowej w technologii Helifix. Sprawnie zamontowała również pręty HeliBar i kotwy CemTie z zastosowaniem zaprawy HeliBond. Prace prowadzone były bez konieczności opuszczania lokali przez mieszkańców i przy minimalnej dla nich uciążliwości. Technologia Helifix umożliwia wykonywanie napraw i przywracanie integralności uszkodzonym konstrukcjom z minimalnym naruszaniem istniejących materiałów. Cecha ta jest szczególnie ważna przy remontowaniu staromiejskich zespołów kamienic będących często obiektami zabytkowymi, pozwalając na zachowanie ich w dobrym stanie dla przyszłych pokoleń. Warsaw Spire – zastosowanie systemu zbrojenia skręcanego Forbuild Realizacja Producent i dostawca systemu łączenia zbrojenia: Forbuild SA Inwestor: Ghelamco Poland Lokalizacja: Warszawa, plac Europejski Realizacja: od 2011 r. (planowane zakończenie w 2016 r.) Obecnie powstający Warsaw Spire będzie najwyższym obiektem biurowym w Warszawie i jednym z najwyższych w Europie. W skład kompleksu wejdą trzy budynki: 220-metrowy wieżowiec oraz dwa budynki boczne o wysokości 55 m każdy. Całkowita powierzchnia użytkowa inwestycji to około 100 000 m2. Wykonawcą konstrukcji żelbetowej jest firma Monting, a cała inwestycja powstaje zgodnie z wytycznymi certyfikatu BREEAM na poziomie Excellent. Do systemowego uciąglania prętów zbrojeniowych konstrukcji zużyto ok. 25 tys. sztuk połączeń skręcanych typu BARTEC firmy Forbuild. BARTEC to system mechanicznego doczołowego łączenia (skręcania) prętów zbrojeniowych w zakresie średnic od 12 do 40 mm, zapewniający 100% nośności obliczeniowej pręta. Budynek biurowy ITM Poland Sp. z o.o. Realizacja Wykonawca: STOLRAD Sp. z o.o. Inwestor: ITM POLAND Sp. z o.o. Projekt obiektu: WG Studio Sp. z o.o. Generalny wykonawca: ROSABUD S.A. Realizacja: 01.2014-08.2015 r. Firma Stolrad w ramach inwestycji pt. „Rozbudowa Zakładu Produkcyjnego ITM Poland Sp. z o.o. przy ul. Warsztatowej w Radomiu" wykonała następujące prace: dokumentację wykonawczą i warsztatową fasady słupowo-ryglowe w systemie Yawal FA 50 HI, FA 50 SW zewnętrzną stolarkę okienną i drzwiową w systemie Yawal TM 74, TM 77 HI zewnętrzną i wewnętrzną stolarkę okienną i drzwiową o odporności ogniowej EI 30 i EI 60 w systemie TM 75 elewację wentylowaną w systemie Alucobond elewację wentylowaną z płyt gresowych Floor Gres Ecotech z ukrytym mocowaniem aluminiowe żaluzje elewacyjne w systemie Yawal dachy szklane mocowane punktowo na okuciach ze stali nierdzewnej. 34 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 przegląd produktów przegląd realizacji Wypowiedź eksperta Marek Piotrowski Techniczny konsultant sprzedaży FERMACELL Systemy suchej zabudowy Jak montować płyty gipsowo-włóknowe? System Fermacell eliminuje szereg czasochłonnych i kosztownych czynności powszechnie występujących w innych technologiach związanych z suchą zabudową wnętrz. Pionowe elementy szkieletu stalowego – profile C, nie są łączone z profilami poziomymi U. Przy zastosowaniu Jakie są zalety prefabrykowanych konstrukcji nośnych w budownictwie? Produkcja drewnianych konstrukcji nośnych bazuje na licencji twórcy kompletnej linii technologicznej. Do łączenia poszczególnych węzłów wykorzystuje się płytkę kolczastą, która w przeciwieństwie do połączeń ciesielskich nie osłabia miejsca połączenia. Dzięki temu można stosować dużo mniejsze przekroje drewna niż ma to miejsce w tradycyjnej technologii, a maksymalna rozpiętość wiązara, jaka może zostać wykonana bez podpór pośrednich to 30 m. Nie jest wymagany strop pod konstrukcją, co wyraźnie obniża koszty całej inwestycji. Gotowe konstrukcje są produkowane w zakładzie produkcyjnym, gdzie każdy element jest przycinany piłą numeryczną, układany na szablonie i łączony prasą. Taki sposób produkcji eliminuje jakiekolwiek odchyłki wymiarowe, czego efektem jest wysoka dokładność wykonania – nieporównywalna z żadną inną technologią. Elementy są dowożone na plac budowy w całości jako gotowe i łatwe do zamontowania prefabrykaty, co wydatnie przyspiesza termin zakończenia prac montażowych. Wypowiedź eksperta Krzysztof Turczyniak Dyrektor Oddziału Mazowsze NOE–PL sp. z o.o. Beton architektoniczny – jak osiągnąć dobry efekt? W swojej zawodowej praktyce spotykam się w projektach z określeniem beton architektoniczny lub licowy, przy czym często brakuje jasno określonych parametrów w rozumieniu powierzchni. wypowiedzi ekspertów szkieletu stalowego płyty o wysokości dostosowanej do wysokości pomieszczenia mocuje się wyłącznie do profili pionowych. Nie wymaga się dodatkowego zabezpieczania przed uszkodzeniem narożników płyt metalowymi kątownikami. System Fermacell obejmuje cały szereg konstrukcji ściennych, sufitowych oraz podłogowych oznaczonych odpowiednimi symbolami, ułatwiającymi dobór właściwych przegród w zależności od wymaganych parametrów technicznych i ekonomicznych. Fermacell umożliwia wykonanie ścian w klasie odporności ogniowej od EI 30 do EI 120 i dźwiękochłonności do 66 dB. Godzinną odporność ogniową EI i dźwiękochłonność o wartości 52 dB uzyskuje już konstrukcja o pojedynczym poszyciu płytami gr. 12,5 mm z wypełnieniem wełną mineralną 50 kg/m3 gr. 60 mm. Przy zastosowaniu poszycia dwuwarstwowego uzyskano odporność ogniową EI 120. W oparciu o tę samą standardową płytę gipsowo-włóknową oferowane są gotowe, warstwowe elementy podłogowe, zastępujące tradycyjne mokre wylewki. Elementy jastrychowe Fermacell wykonane są z dwóch płyt gipsowo-włóknowych o wym. 150x50 cm, sklejonych ze sobą i przesuniętych względem siebie o 5 cm. Utworzona w ten sposób zakładka umożliwia łatwe łączenie ze sobą kolejnych elementów podłogowych, układanych „jednym ciągiem”, z przesunięciem w rzędach. Wypowiedź eksperta Agnieszka Klimowicz-Łabno Kierownik działu marketingu i sprzedaży KASPER Polska Sp. z o.o. Jakość powierzchni betonu architektonicznego powinna być precyzyjnie określona i przekazana na linii architekt-inwestor-generalny wykonawca-wykonawca konstrukcji żelbetowej. Bardzo gorąco zachęcam do wykonania powierzchni próbnych (np. ścian) w skali 1:1, gdzie można określić takie parametry jak: gładkość powierzchni ewentualnie fakturę (nie zawsze pożądany jest wysoki stopień gładkości), rodzaj i sposób łączenia deskowań, ilość i sposób rozmieszczenia ściągów w szalunkach, sposób zaślepienia pozostałych po nich otworów czy typ stożków. Ważnym elementem podczas oceniania jakości elementów wykonanych w technologii betonu licowego jest odległość z jakiej będzie wykonywana ocena. Powinna być ona taka sama jak ta, z której była oceniana ściana próbna, np. 2 m. Innym zagadnieniem są błędy wykonawcze, które można wyeliminować prostymi sposobami, a są decydujące o końcowym efekcie wizualnym. Do najprostszych metod jest zastosowanie uszczelek pomiędzy tarczami szalunkowymi oraz uszczelek na stożkach (konusach) zapobiegających wyciekowi mleczka cementowego, a tym samym przeciwdziałających odsłonięciu się kruszywa. Drugą metodą jest ilość zastosowanego środka antyadhezyjnego. Deskowania powinny być pokryte taką ilością płynu, której praktycznie nie widać. Ewentualny nadmiar powinien być usunięty, w przeciwnym razie na betonie pozostaną tzw. chmury. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 35 przegląd produktów przegląd realizacji Wypowiedź eksperta Mariusz Oparcik Dyrektor ds. produkcji ROSA-MET Radom Sp. z o.o. Jakie są zalety konstrukcji stalowych o dużych rozpiętościach? W budownictwie nieustannie poszukuje się nowych rozwiązań, które pomogłyby w szybki i tani sposób wybudować halę produkcyjną, sportową, hangar lub też zajezdnię. Istnieje zasada złotego 36 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 wypowiedzi ekspertów trójkąta ekonomicznego, mówiąca o tym, że tanio nie znaczy dobrze, a szybko i dobrze nie oznacza tanio. Jednak zasada ta nie sprawdza się w konstrukcjach stalowych. Nieosiągalne wcześniej możliwości daje nam zastosowanie nowych schematów konstrukcyjnych w połączeniu z innowacyjnymi technologiami. Pozwala to nam budować obiekty o dużych rozpiętościach, takie jak hale przemysłowe (produkcyjne, magazynowe), hale obsługowe (hangary, stacje obsługi samochodów) oraz budynki użyteczności publicznej (widowiskowe, sportowe, handlowe). Konstrukcje te cechuje sztywność tarczowa obudowy dachu i ścian, a także współdziałanie elementów stalowych z betonem. Nieoceniony jest też łatwy montaż oraz proste rozwiązania systemowe połączeń. Konstrukcje opracowywane są indywidualnie w zakresie formy architektonicznej oraz funkcji, jaką obiekt będzie spełniał w przyszłości. Dzięki zastosowaniu naszych nowych technologii, konstrukcje o dużych rozpiętościach można łatwo zaprojektować, a także zachować dużo wolnej przestrzeni. Podnosi to funkcjonalność konstrukcji, wprowadza ciekawe rozwiązania architektoniczne przy mniejszym nakładzie środków oraz daje dużą elastyczność w zakresie zastosowań (choćby w sektorze publicznym). bogate kompendium wiedzy budowlanej firmy produkty technologie BWL-Projekt Sp. z o.o. BALEX METAL Sp. z o.o. BFN Firma Handlowo-Usługowa ELKON POLSKA Sp. z o.o. Budosprzęt Sp. z o.o. FERMACELL Systemy suchej zabudowy FORBUILD SA dokumentybudowlane.pl Natalia Cholewa KASPER Polska Sp. z o.o. Grupa SILIKATY Sp. z o.o. GammaCAD sp. z o.o. Lechma EKO BUD Sp. z o.o. NOE–PL sp. z o.o. PROTEKT RECTOR Polska Sp. z o.o. RMIG sp. z o.o. STOLRAD Sp. z o.o. Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z o.o. marka Weber Leca® TULNAK Firma Rodzinna A.R.D. Nakielscy WSC Witold Szymanik i S-ka Sp. z o.o. Graphisoft Center Poland ZREMB POLAND Sp. z o.o. firmy produkty technologie BWL-Projekt Sp. z o.o. BWL-Projekt Sp. z o.o. ul. Pęcicka 9 01-688 Warszawa tel. 22 832 21 35 (36), 22 833 62 79 faks 22 833 62 77 www.bwl-projekt.pl [email protected] W początkowym okresie ścisła współpraca m.in. z ILBAU i PORR z Austrii, HOCHTIEF z Niemiec oraz RTKL i SOM z USA w znacznym stopniu ukształtowała BWL-Projekt jako biuro projektowe mogące podjąć się dużych i skomplikowanych zadań. Trudne realizacje były zawsze wyzwaniem, ale chętnie były podejmowane. Stanowiły istotny czynnik profesjonalnego i biznesowego rozwoju. Rozszerzały zakres i horyzont wiedzy facho▲ Fot. 1. PZU Tower, Warszawa ▲ Fot. 2. Hotel Polonia, Warszawa wej w dziedzinie projektowania konstrukcji i realizacji inwestycji budowlanych. Nie- tego przedsiębiorstwa. Od początku duży jednokrotnie wymagały one zastosowania nacisk kładziono na nowoczesny warsztat specjalistycznych robót inżynieryjnych, no- stworzona pozwalający projektować efektywnie przy wych lub pionierskich technologii takich jak: w 1998 roku jako odpowiedź na zapotrze- zachowaniu wysokich standardów jakościo- ściany szczelinowe, metody ciśnieniowe, bowanie rynku w momencie rozpoczęcia wych. Ciągłe inwestowanie w najnowsze iniekcyjne wzmacnianie gruntu, gwoździo- rewolucji technologicznej. Po upadku po- oprogramowanie oraz w zespół zaowoco- wanie, torkretowanie, palowanie bez lub przedniego systemu w Polsce przed pro- wało mocniejszą pozycją na rynku, a firma ze sprężaniem podstaw, a także technolo- jektantami w każdej branży, począwszy od zdobywała coraz większe i bardziej ambitne gie betonu sprężonego: kablobetonu oraz architektury poprzez instalacje aż do kon- projekty. strunobetonu. ▲ Fot. 3. Metropolitan, Warszawa ▲ Fot. 4. Hotel Intercontinental, Warszawa O firmie Firma BWL-Projekt została strukcji, stanęły nowe możliwości oraz nowe wyzwania. Gwałtownie otworzył się rynek inwestycyjny. Powstawały masowo nowe firmy budowlane, zdolne do coraz większych i bardziej skomplikowanych realizacji. Biura projektowe chcące sprostać tym wyzwaniom musiały działać szybko i efektywnie, uwzględniając nowe standardy. W tym czasie powstał BWL-Projekt, oferujący usługi projektowe i konsultingowe w pełnym zakresie branży konstrukcyjnej. Twórcą firmy i do dzisiaj jej głównym projektantem jest mgr inż. Jerzy Błażeczek, który już wtedy miał wieloletnie doświadczenie i pokaźny dorobek zrealizowanych projektów, zdobyte w trzech znanych warszawskich firmach projektowych. Dzięki współpracy z czołowymi pracowniami architektonicznymi, inwestorami i firmami budowlanymi z Europy Zachodniej oraz USA nastąpił szybki rozwój 40 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 firmy Zakres działalności produkty b udynki wysokie – Sea Towers w Gdyni, Sky Tower we Wrocławiu, Cosmopolitan Firma projektuje m.in. konstrukcje betono- Twarda 2/4, RONDO 1, PZU Tower, Plati- we, monolityczne, prefabrykowane lub mie- num Towers, Hotel InterContinental, Mille- szane (prefabrykowane monolityzowane), nium Plaza, ILMET stalowe, zespolone, a także z deskowaniem b udynki o skomplikowanej geometrii, traconym – stropy monolityczne na płytach budynki o konstrukcji nadwieszonej lub filigranowych. W trakcie specjalistycznych podciętej – Sea Towers w Gdyni, Cosmo- lub wyjątkowo skomplikowanych zleceń politan Twarda 2/4, Hotel InterContinental, BWL-Projekt współpracuje z wybitnymi spe- RONDO 1 cjalistami w swoich dziedzinach na przykład b udynki zabytkowe podlegające konser- w zakresie fundamentowania budynków watorowi zabytków (niemające dokumen- wysokich lub konstrukcji podwieszonych, tacji archiwalnej, w przeszłości niszczone, sprężonych. W dorobku firmy znaleźć moż- palone i odbudowywane) wymagające na projekty m.in. budynków biurowych, wymiany konstrukcji i wzmacniania – Ka- hoteli, budynków mieszkalnych, stacji tech- mienica hr. Edwarda Raczyńskiego, Hotel nicznych metra, portów lotniczych, pod- Polonia, Dom Pod Gryfami, Dom Towaro- ziemnej stacji kolejowej, a także obiektów technologie wy SMYK (dawniej CEDET) przemysłowych. Specjalnością BWL-Projekt r ealizowane w trudnych i bardzo trud- są jednak budynki wysokie. Spółka wykonu- nych warunkach gruntowych, realizowane je również ekspertyzy, audyty, analizy oraz na gruntach nasypowych – Sea Towers weryfikacje w zakresie konstrukcji budowla- w Gdyni, KDG w Warszawie, Port Lotniczy Metropolitan, Raiffeisen Bank w Warszawie nych. Świadczy szeroko pojęte usługi kon- im. Fryderyka Chopina w Warszawie Ter- b udynki wymagające ingerencji w kon- sultingowe w tej dziedzinie. Dużym atutem ▲F ot. 5. University Business Center, Warszawa wania – Centrum Bankowo-Finansowe, strukcje istniejących w sąsiedztwie bu- minal 2 z pirsami firmy jest zespół młodych i ambitnych pro- b udynki z kondygnacjami podziemnymi jektantów otwartych na wszystko co nowe realizowane w trudnych warunkach hydro- d uże obiekty realizowane jednocześnie i ciekawe, nastawionych na rozwój, zdoby- logicznych w osłonie ścian szczelinowych na wielu frontach robót, wymagające wanie wiedzy i doświadczenia. BWL-Projekt lub w innych technologiach – Hotel Radis- przygotowania w krótkim czasie bardzo stale inwestuje w nowe oprogramowanie, son, Cosmopolitan Twarda 2/4, Platinum dużej ilości dokumentacji projektowej a także organizuje i finansuje specjalistycz- Towers, Centrum Bankowo-Finansowe – centra handlowe: CH Wileńska, CH Blue b udynki realizowane w otoczeniu bu- City, CH Arkadia w Warszawie, CH Super- ne szkolenia. dynków zabytkowych lub zniszczonych, dynków – Centrum Bankowo-Finansowe sam w Katowicach i wiele innych. Realizacje gdzie były szczególnie duże wymagania Na podstawie projektów BWL-Projekt aktu- dotyczące odkształceń i przemieszczeń alnie realizowanych jest 5 inwestycji. Firma Wśród zrealizowanych projektów autorstwa podłoża gruntowego lub bezpieczeństwa opracowuje obecnie 6 nowych projektów BWL-Projekt są: w czasie budowy i późniejszego użytko- w różnych fazach zaawansowania. ▲ Fot. 6. Sea Towers, Gdynia ▲ Fot. 7. Hotel Radisson, Warszawa edycja 2015 ▲F ot. 8. RONDO I, Warszawa Konstrukcje budowlane Vademecum 41 firmy produkty technologie ELKON POLSKA Sp. z o.o. znajdują się mobilne, pół mobilne i stacjonarne węzły betoniarskie, a także pompy do betonu, systemy recyklingu betonu, zabudowy zimowe, systemy grzewcze wytwórni oraz bardzo szybkie kubełkowe przenośniki betonu. Na życzenie klienta firma wykonuje również projekty specjalne węzłów beto- ELKON POLSKA Sp. z o.o. ul. Starzyńskiego 46B 05-090 Dawidy Bankowe tel. 22 300 17 58, 608 208 208 faks 22 300 17 59 www.ElkonPolska.pl [email protected] niarskich, dostosowywane do ich wymagań i możliwości. Oprócz sprzedaży oraz wynajmu maszyn oferuje także lokalny magazyn części znajdujący się w Ciechanowie. Spółka zajmuje się również obsługą kontraktów od strony produkcji betonu z wykorzystaniem materiałów klienta. O firmie Węzły Mobile Master oraz Quick Master Zalety mobilnych i szybko przestawnych Elkon, założony w Turcji w 1975 roku, to je- wytwórni: den z największych producentów wytwórni łatwy i ekonomiczny transport betonu w Europie (powyżej 2800 zainsta- – węzły serii Mobile Master – jednostka lowanych betoniarni w ponad 95 krajach główna transportowana przy użyciu za- świata). Na przestrzeni 40 lat firma opraco- ledwie jednego ciągnika siodłowego, wała design, wydajną produkcję, szybką in- wszystkie urządzenia umieszczone zo- stalację oraz serwis posprzedażowy ponad stały na pojedynczym bloku podwozia 40 modeli węzłów betoniarskich. W ofercie wyposażonego w tylną oś z oponami ęzły serii Quick Master – transporto–w wane za pomocą możliwie najmniejszej liczby 40" kontenerów lub plandek typu TIR. łatwe do wykonania fundamenty – wszystkie komponenty zainstalowane mogą być na płaskiej betonowej powierzchni, na poziomie gruntu s zybka instalacja i krótki czas uruchamiania produkcji (1-2 dni) – główne moduły i przewody są preinstalowane w fabrykach Elkon, aby zapewnić łatwy i szybki montaż na miejscu d ostępne zasobniki kruszywa typu rzędowego oraz kieszeniowego n iewielka powierzchnia instalacji – kompaktowa budowa stwarza użytkownikom szerokie możliwości produkowania betonu nawet na bardzo małych placach budowy s zeroki zakres produktów – w zależności od potrzeb klienta oferujemy mieszalniki talerzowe, planetarne i dwuwałowe o wydajnościach od 30 m3/h do 140 m3/h. 44 Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 firmy Węzły ELKOMIX Wynajem sprzętu Zalety wytwórni stacjonarnych: Firma Elkon zajmuje się wynajmem węzłów wysoka wydajność produkcji – szeroki wy- betoniarskich, dzięki czemu zamiast kupna bór stacjonarnych węzłów betoniarskich klient ma możliwość zaoszczędzenia pie- o wydajnościach z zakresu od 16 m3/h do niędzy na realizowanym kontrakcie oraz ma 175 m3/h w przypadku maszyn z jednym pewność, że otrzyma beton na czas, zgod- mieszalnikiem oraz o wydajnościach rzę- nie z harmonogramem i w ilości na jaką du 200 m3/h, 270 m3/h, 300 m3/h, 350 m3/h obecnie ma zapotrzebowanie. w przypadku węzłów z podwójnym mie- Elkon oferuje różne węzły betoniarskie mo- szalnikiem (na tej samej platformie wy- bilne oraz szybko przestawne o wydajno- twórni) ściach na poziomie 80-360 m3/h, a także różne rozmieszczenia elementów wytwór- maszyny do produkcji stabilizacji czy mie- ni – indywidualne projekty węzłów dla szania kruszyw o dużych wydajnościach przedsięwzięć wymagających specjal- rzędu 300 t/h. nych rozwiązań; firma może także zapro- Węzły betoniarskie wynajmowane przez jektować stacjonarny węzeł betoniarski firmę, montowane są bezpośrednio na za- na obszarze o ograniczonej powierzch- pleczu budowy, posadowione mogą być na ni, dokładnie pod wymagania klienta, płytach drogowych, bez konieczności wy- tak aby zwiększyć zyski zamawiającego konywania specjalnych fundamentów. Ich z wykorzystania minimalnego placu instalacja nie wymaga uzyskiwania jakich- produkcja betonu dowolnego rodzaju – technologie produkty kolwiek pozwoleń na budowę czy też oceny możliwość produkcji wysokogatunkowych oddziaływania na środowisko. betonów wielu typów za pomocą różnych Wynajęcie węzła betoniarskiego do obsługi mieszalników i ich konfiguracji (do beto- dużej inwestycji staje się opłacalne już przy nów mostowych, do kostki brukowej, do wielkości produkcji rzędu 30 000 m3 betonu. betonów architektonicznych za pomocą Dodatkową zaletą maszyn Elkon przezna- obudowy maszyny oraz ogrzewania. Mając mieszalników planetarnych, talerzowych czonych do wynajmu jest to, że są to nowe na uwadze oszczędność kosztów związa- oraz dwuwałowych) węzły betoniarskie, co minimalizuje ryzyko nych z eksploatacją wytwórni oraz dbałość przestojów w pracy, powodowanych przez o środowisko naturalne, firma proponuje dukcji betonu – dzięki zastosowaniu awarie. także opcjonalne wyposażenie instalacji w pełni automatycznego systemu kon- W zależności od potrzeb zamawiającego, w mobilny system recyklingu betonu. trolnego produkcja betonu o najwyższej węzły mogą być przygotowane do pracy Firma Elkon Polska wynajmuje maszyny dłu- jakości jest niezwykle prosta. całorocznej dzięki zastosowaniu mobilnej goterminowo, również w niestandardowych wysoka jakość i precyzyjny system pro- sytuacjach, np. w przypadku braku możliwości zakupu węzła jako środka trwałego przy jednocześnie dużej produkcji betonu na rynek lokalny. Serwis posprzedażowy Elkon ma wysoko wykwalifikowany zespół odpowiadający za sprawną, profesjonalną obsługę posprzedażową. Główne cechy obsługi posprzedażowej świadczonej przez firmę to: m agazyn części zamiennych wszystkich typów węzłów betoniarskich Elkon w ymagana kontrola i ewentualne korekty systemu automatyki wytwórni betonu mogą być wykonane przez zdalne połączenie internetowe p odczas rozruchu wytwórni zespół nadzorujący Elkon przeprowadza szkolenie dla operatorów i inżynierów klienta w zakresie użytkowania, konserwacji sprzętu itp. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 45 firmy technologie produkty Systemy suchej zabudowy z zastosowaniem płyt gipsowych, na dobre rozpowszechniły się w budownictwie. Ściany szkieletowe często zastępują tradycyjne, murowane przegrody, skracając czas ich wykonania i ograniczając koszty prac budowlanych. Niestety rozwiązania te nie są pozbawione wad. Ich struktura ma często ograniczone możliwości ochrony przed ogniem, wilgocią i hałasem. Także niewielka odporność mechaniczna poszycia utrudnia właściwy montaż i eksploatację oraz sprawia, iż pod wszelkie zewnętrzne obciążenia wymagana jest często dodatkowa konstrukcja wsporcza. Płyty Fermacell – na ściany, sufity i podłogi Płyty gipsowo-włóknowe Fermacell pożarowe oraz znakomicie sprawdzają się stosowane w pomieszczeniach suchych w pomieszczeniach wilgotnych. Szereg o względnej wilgotności powietrza do 70% testów państwowych i przeprowadzonych i okresowo (do 10 godz.) w pomieszcze- Rozwiązaniem powyższych problemów są w niezależnych instytutach potwierdzają, niach o wilgotności względnej powietrza do płyty gipsowo-włóknowe Fermacell. Powsta- że systemy suchej zabudowy Fermacell 85%, zarówno w budynkach nowo realizo- ją one z gipsu (80%) i włókien celulozy (20%), to produkty ekonomiczne i zapewniające wanych, jak i w obiektach remontowanych które pod wpływem wysokiego ciśnienia two- wysoką jakość. Z tego względu płyty gip- lub modernizowanych. rzą homogeniczną mieszankę w formie twar- sowo-włóknowe wykorzystywane są w bu- Przed malowaniem, tapetowaniem oraz dych płyt. W efekcie obróbki technologicznej downictwie przemysłowym, użyteczności naklejaniem glazury zbędne jest gruntowa- powstają uniwersalne produkty, idealne do publicznej, komercyjnym, a także w bu- nie płyt, ponieważ w trakcie procesu tech- stosowania w systemach suchej zabudowy. downictwie mieszkaniowym jedno- i wielo- nologicznego zostały one zabezpieczone Największymi zaletami płyt Fermacell są: rodzinnym: przed nadmiernym wchłanianiem wilgoci. wytrzymałość na obciążenia mechaniczne d o budowy ścian działowych na stalowej Przyklejenie ciężkich płyt z glazury czy ka- ognioodporność – materiał niepalny kl. A2 odporność na działanie wilgoci paroprzepuszczalność i bezwonność wysoka stabilność i wytrzymałość lub drewnianej konstrukcji nośnej jako okładzina ścian masywnych od wewnątrz mienia można wykonać już na pojedynczej warstwie płyt grubości 12,5 mm, bez ryzyka powstania szkodliwych naprężeń. Podczas jako poszycie ścian szkieletowych (płyty montażu na powierzchni ściany: półek, izolacyjność akustyczna gipsowe mogą być stosowane także na szafek kuchennych i łazienkowych, grzej- możliwość gięcia dla promienia r ≥ 150 cm zewnątrz, pod warunkiem zastosowania ników nie ma potrzeby stosowania dodat- i r ≤ 400 cm (gięcie na mokro na budowie); trwałej i skutecznej warstwy elewacyjnej) kowej wewnętrznej konstrukcji. Wszystkie promień r ≤ 150 cm – gięcie przez wyspe- d o budowy sufitów podwieszonych i za- te elementy można bezpiecznie zawiesić cjalizowane firmy ekologiczność (brak chemicznych środków klejących i gruntujących). budowy poddaszy bezpośrednio na płycie, używając zwykłych jako gotowe elementy podłogowe, tzw. suche jastrychy. wkrętów (30 kg/1 punkt) lub wkrętów z kołkiem rozporowym do pustych przestrzeni (50 kg/1 punkt). Dodatkowo wyposażenie Fermacell oferuje uniwersalne płyty bu- Płyty Fermacell na ścianach, jak i na stro- wnętrz można zaplanować już po zamonto- dowlane, które są neutralne biologicznie, pach (w formie elementów podłogowych, waniu poszycia ścian. Także zmiana aran- mają bardzo dobre właściwości przeciw- czyli tzw. suchych wylewek) mogą być żacji nie ma żadnych ograniczeń. FERMACELL Systemy suchej zabudowy ► ul. Migdałowa 4 ► 02-796 Warszawa ► tel. 22 645 13 38 (39) ► faks 22 645 15 59 ► www.fermacell.pl ► www.budowaniedoskonale.pl ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 47 firmy produkty technologie Łatwy i szybki montaż, pewność połączenia, oszczędność czasu i środków. Tak wykonawcy opisują systemy zbrojenia betonu BINDAX i BARTEC firmy Forbuild SA. Zostały one wielokrotnie sprawdzone i są chętnie wykorzystywane na największych polskich inwestycjach jak Warsaw Spire w Warszawie czy budowa bloków energetycznych ▲ Fot. 1. Systemy BINDAX i BARTEC 5 i 6 Elektrowni Opole. Systemy zbrojenia w ofercie FORBUILD SA Forbuild jest dostawcą szerokiej gamy Zestawy BINDAX złożone są z podłużnych p ozwala na zachowanie ciągłości oraz produktów, także tych o wysokim zaawan- profili stalowych (szyn) wykonanych z per- wymaganego zakotwienia prętów zbro- sowaniu technologicznym, stosowanych forowanej i ocynkowanej blachy stalowej w budowie obiektów inżynieryjnych. Obec- (w profilach osadzone są żebrowane pręty s pecjalnie wyprofilowany kształt perforo- na działalność firmy to produkcja, sprze- zbrojeniowe). Pręty zbrojeniowe z jednej wanej szyny zapewnia prawidłowe przy- daż, dzierżawa sprzętu oraz usługi monta- strony profilu tworzą pętle kotwiące, z dru- gotowanie powierzchni stykowej na połą- żowe własnych produktów i oferowanych giej strony – są do niego przygięte i osłonię- czeniu dwóch, realizowanych w różnym technologii. te grubą taśmą z tworzywa sztucznego. Zastosowanie zestawu łączącego BINDAX jeniowych czasie elementów d zięki bardziej szorstkiemu stykowi Klienci Forbuild mogą liczyć na wykwalifiko- zapewnia spełnienie wszystkich normo- z optymalnie ukształtowaną bruzdą (wrę- waną kadrę i kompleksową obsługę: wych wymagań dotyczących prawidłowego bem), występujące w złączu siły tnące dział techniczny – projektowanie, doradz- ukształtowania styku zespolenia. Zbrojenie two s przedaż – 20 przedstawicieli handlo- przenoszone są w całości odginane BINDAX ma Aprobatę Technicz- k ształt szyny gwarantuje zachowanie pra- ną nr AT-15-3793/2014 wydaną przez ITB widłowej grubości otuliny betonowej prę- wych w 4 oddziałach, biura i magazyny w Warszawie. w Końskich, Warszawie, Gdańsku i So- Zakład produkcyjny Forbuild SA ma Cer- snowcu. tyfikat ZKP ITB-0353/Z wydany przez ITB tów zbrojeniowych s zyna wykonana jest z ocynkowanej blachy stalowej Do kluczowych produktów Forbuild SA za- w Warszawie. Oznacza to, że producent k ształt i konstrukcja szyny zapewniają liczają się: wdrożył system zakładowej kontroli pro- stabilność elementu w trakcie betonowa- systemy zbrojenia odginanego BINDAX dukcji i prowadzi badania próbek wyrobu nia oraz zapobiegają przedostawaniu się i skręcanego BARTEC zgodnie z planem badań dla zapewnienia systemy uszczelniające i dylatacyjne wyrobu o najwyższej jakości. łączniki balkonowe, akcesoria szalunkowe systemy zabezpieczeń na krawędzi SECUMAX podkładki elastomerowe oraz produkty betonu do wnętrza profilu z abezpieczenie prętów zbrojeniowych taśmą z tworzywa sztucznego – per- Zalety systemu: foracja taśmy pozwala na jej szybkie u proszczone wykonywanie przerw robo- usunięcie i rozpoczęcie dalszych prac czych i różnego rodzaju dobetonowań zbrojarskich i sprzęt do budowy mostów. System zbrojenia odginanego BINDAX Zbrojenie odginane BINDAX służy do wykonywania pionowych i poziomych połączeń elementów konstrukcji żelbetowych, betonowanych etapowo oraz elementów prefabrykowanych. 48 Vademecum Konstrukcje budowlane ▲F ot. 2. System zbrojenia odginanego BINDAX edycja 2015 ▲ Fot. 3. System zbrojenia odginanego BINDAX firmy technologie produkty łatwy i szybki montaż – element jest mocowany do szalunku poprzez przybicie gwoździami możliwość dopasowania do różnych kształtów szalunków (np. łukowych) oraz elementy niestandardowe na indywidualne zamówienie. Dane techniczne: standardowa długość elementu: 1,25 m szerokości pojedynczych szyn: 60, 80, 110, 140, 160, 190, 220, 240 mm standardowe średnice prętów zbrojeniowych: 8, 10, 12, 14, 16 mm Fot. 4 ► System zbrojenia skręcanego BARTEC rozstaw prętów w szynie: 10, 15, 20, 25, 30 mm niczną nr AT/2007-03-1128/1 wydaną przez sowania klucza dynamometrycznego ani średnica gięcia: 6 x Ø (średnica pręta) IBDiM w Warszawie. Zakład produkcyjny For- głębokość wnęki (grubość szyny): 30 mm build ma Certyfikat Zgodności ITB-19881/W pręty zbrojeniowe: granica plastyczności wydany przez ITB w Warszawie. Oznacza niewykwalifikowanych fyk ≥ 500 N/mm2, wytrzymałość na rozcią- to, że producent wdrożył system zakładowej połączenie wykonuje się ręcznie na placu ganie ftk ≥ 550 N/mm2 kontroli produkcji i prowadzi badania próbek wyrobu zgodnie z planem badań dla zapew- System zbrojenia skręcanego BARTEC nienia wyrobu o najwyższej jakości. innych urządzeń/narzędzi m ożliwość wykonania połączenia przez pracowników – budowy o ptyczna kontrola poprawności wykonana połączenia p lastikowe, różnokolorowe zaślepki i na- Zalety systemu: kładki pozwalające na łatwą identyfikację BARTEC to system mechanicznego łączenia p ozwala na zachowanie pełnej nośno- prętów zbrojeniowych różnych średnic (skręcania) prętów zbrojeniowych. Połącze- ści prętów zbrojeniowych w miejscu prętów oraz zapobiegające zabrudzeniu nie gwarantuje przeniesienie pełnego obcią- połączenia gwintu zarówno wewnątrz tulei łączącej żenia i zapewnia 100% nośności pręta. m ożliwość wykonania połączenia dwóch prętów o różnych średnicach (połączenie Elementy systemu BARTEC przeznaczone są do wykonywania: mechanicznego łączenia prętów zbrojeniowych w zakresie średnic od 12 do 40 mm kotwienia zbrojenia w konstrukcjach żelbetowych zespoleń prętów zbrojeniowych z konstrukcją stalową. jak i pręta dołączanego trapezowe listwy montażowe skracają czas montażu elementów do szalunku redukcyjne) m ożliwość połączenia z konstrukcją stalową (połączenie spawane) oraz umożliwiają przeniesienie sił ścinających w miejscu złącza roboczego e lementy gwintowane spełniają standardy gwintu metrycznego możliwość wykorzystania stali własnej inwestora do wykonania prętów gwinto- m niejsze zużycie materiału (brak zakładów) dla połączenia doczołowego łatwy i szybki montaż – nie wymaga sto- wanych możliwość wykonania połączeń bezpośrednio na budowie z wykorzystaniem Cały system składa się z prętów gwintowa- kontenerowego, nych, tulei łączących i elementów dodatko- urządzeń. mobilnego zestawu wych uzupełniających. Pręty zbrojeniowe tworzące elementy systemu wykonywane Systemy BINDAX i BARTEC znajdują zasto- są ze stali gatunku BSt500S, B500SP lub sowanie w większości sektorów budownic- innej o lepszych parametrach wytrzymało- twa, począwszy od ochrony środowiska, ściowych. Najczęściej stosowane jest jako poprzez przemysł, infrastrukturę aż po bu- uciąglenie prętów zbrojeniowych na długo- downictwo obiektów handlowo-usługowych ści elementu lub w miejscach przerw robo- i biurowych. Forbuild m.in. poprzez produk- czych w betonowaniu. cję własną elementów nietypowych wspie- Zbrojenie skręcane BARTEC ma Aprobatę Techniczną nr AT-15-8331/2010 wydaną przez ITB w Warszawie oraz Aprobatę Tech- ra firmy budowlane w wykonawstwie coraz ▲ Fot. 5. System zbrojenia skręcanego BARTEC trudniejszych inwestycji jakie realizowane są w Polsce. FORBUILD SA ► ul. Górna 2A ► 26-200 Końskie ► tel. 41 375 13 47 ► faks 41 375 13 48 ► www.forbuild.eu ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 49 firmy technologie produkty Drewno coraz większą popularność zdobywa dzięki swojej naturalności, a także precyzji i łatwości, z jaką można wykonać, montować i rozbierać konstrukcje. Technologie konstrukcji drewnianych ze względu na użycie surowców odnawialnych i możliwość utylizacji osiągnęły poziom pełnego bezpieczeństwa projektowego i użytkowego. Drewniane konstrukcje nośne wykonywane są zasadniczo w trzech technologiach: tradycyjnej, z drewna klejonego oraz jako wiązary kratowe. ▲ Fot. 1. Amfiteatr, Bytom DREWNIANE Agnieszka Klimowicz-Łabno KASPER Polska Sp. z o.o. KONSTRUKCJE NOŚNE Lekkie konstrukcje kratowe łączone w wę- możliwość modelowania połączeń w ob- Firma Kasper Polska Sp. z o.o. oprócz złach płytkami kolczastymi dają możliwość razie trójwymiarowym, a także dokładność powyżej opisanych systemów konstrukcji projektowania wiązarów o rozpiętości do obróbki drewna na maszynach CNC gwa- drewnianych zajmuje się również projek- 30 m bez podpór pośrednich. Elastyczność rantują precyzyjną realizację zadania. Kon- towaniem tej technologii pozwala na dowolne kształto- strukcje z drewna klejonego wyróżnia duża z zastosowaniem wanie połaci dachowej, a także na uzyska- wytrzymałość ogniowa wynikająca z masy dostępnych na rynku światowym połączeń nie poddasza użytkowego z pełną swobodą elementu. Cechuje je wysoki stopień prefa- i okuć ciesielskich. Projektuje i wykonuje wykorzystania jego przestrzeni. Kratownice brykacji oraz oszczędność w wyniku opty- drewniane budynki w systemach szkieleto- umożliwiają zmniejszenie masy użytego ma- malizacji na etapie projektowania. wych lekkich oraz ciężkich. teriału konstrukcyjnego, co sprawia, że dziś Klasyczne konstrukcje stanowią głównie Wiązary i więźby dachowe produkcji firmy jest to najtańsza na rynku technologia drew- tradycyjne rozwiązania konstrukcji dachu Kasper można znaleźć w budynkach su- niana. Zastosowanie nowoczesnych syste- z drewna litego i klejonego. Nowoczesne permarketów, halach produkcyjnych i spor- mów połączeń węzłów konstrukcyjnych, nie- maszyny CNC przeznaczone do obróbki towych, domach jedno- i wielorodzinnych, osłabiających przekroju drewna, pozwala na drewna wraz z oprogramowaniem do projek- nadbudowach, a także w rozwiązaniach projektowanie konstrukcji szkieletowej z du- towania konstrukcji drewnianych pozwalają nietypowych i skomplikowanych technicz- żym marginesem bezpieczeństwa. Rozwią- znaleźć innowacyjne sposoby projektowania nie konstrukcjach. zania te w pełni konkurują z technologiami więźb. Maszyny CNC przeznaczone do pro- żelbetowymi i stalowymi. Dodatkowym atu- dukcji seryjnej są w pełni zautomatyzowane, tem tego systemu jest pełna prefabrykacja, sterowane komputerowo automatycznie wy- skracająca do minimum czas trwania mon- konują wszystkie niezbędne czynności – cię- tażu konstrukcji oraz gwarantująca precyzyj- cie, frezowanie, wiercenie, w tym obracanie ne wykonanie poszczególnych elementów. elementu. Pozwalają na precyzyjną obróbkę Architektura i projektowanie konstrukcyjne drewna z milimetrową dokładnością bez z drewna klejonego są prawie nieograni- konieczności ręcznego pomiaru elementu. czone. Elementy można dowolnie wygi- Rozwiązanie to dzięki precyzji wykonania nać, formować i łączyć, uzyskując ciekawe cięć i jakości elementów konkuruje z więź- rozwiązania przestrzeni. Wysoka jakość bami wykonywanymi metodą tradycyjną. materiału w połączeniu z nowoczesnym Przyspiesza i ułatwia wykonanie połączeń oprogramowaniem statycznym, dającym elementów konstrukcji na budowie. niestandardowych rozwiązań najnowocześniejszych ▲ Fot. 2. Dom jednorodzinny, Zbrosławice KASPER Polska Sp. z o.o. ► ul. Metalowców 6 ► 44-109 Gliwice ► tel./faks 32 270 45 08 (09) ► www.kasperpolska.pl ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 51 firmy produkty technologie SYSTEM SILIKATY pozwala na wzniesienie wszystkich rodzajów ścian spełniających, z dużą nadwyżką wymagania wynikające z obowiązujących przepisów i norm takie jak: bezpieczeństwo konstrukcji, bezpieczeństwo pożarowe, bezpieczeństwo użytkowania, oszczędność energii i ochrona cieplna, higiena, zdrowie, ochrona środowiska, ochrona przed hałasem oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych. SYSTEM SILIKATY Dorota Kajka Grupa SILIKATY Sp. z o.o. a spełnienie wymagań podstawowych Bezpieczeństwo konstrukcji wi pustak wentylacyjny PW). Stosowanie ele- są wyroby niepalne w klasie A1. Silikaty, rów- mentów murowych grupy pierwszej jest nie nież te zawierające pigmenty koloryzujące, Silikatowe elementy murowe charaktery- tylko gwarancją jednorodnego rozkładu na- np. SILIKAT S, decyzją Komisji Europejskiej zują się najwyższą wytrzymałością (nawet prężeń w murze, ale także w odniesieniu do (nr 96/603/EC, 2000/605/EC, 2003/424/EC) 35 N/mm2) spośród wszystkich materiałów punktu 6.1.(6) z normy [N1] są to materiały, zostały zaklasyfikowane ze względu na reak- budowlanych używanych do wznoszenia które mogą zostać użyte w okolicy naprężeń cję na ogień w klasie A1, a więc są materia- murów zapewniając maksymalne bezpie- skupionych (np. w okolicy nadproży). łem całkowicie niepalnym, zapewniającym czeństwo użytkownikom budynków. Ściany konstrukcyjne wykonane z silikatowych elementów murowych wykonuje się przeważ- maksymalne bezpieczeństwo użytkownikom Bezpieczeństwo pożarowe wzniesionych budynków. nie jako ściany jednowarstwowe. Głównym Materiał budowlany i wykonane z niego zadaniem ściany konstrukcyjnej oprócz ściany określają dwa parametry związane przenoszenia ciężaru własnego jest prze- z bezpieczeństwem pożarowym: reakcja Silikatowe elementy murowe charakteryzu- noszenie obciążeń dodatkowych np. z da- na ogień oraz klasa odporności ogniowej. ją się odpornością na korozję biologiczną chu czy stropu. Zgodnie z normą PN-EN W ramach Unii Europejskiej wprowadzono i chemiczną, są materiałem trwałym, dzięki 1996-1-1+A1:2013-05/NA:2014-03 Euro- jednolite klasy ze względu na reakcję na czemu mogą być stosowane do ścian funda- kod 6. Projektowanie konstrukcji murowych. ogień. Najbezpieczniejszymi materiałami mentów i piwnic. W ofercie Grupy SILIKATY Bezpieczeństwo użytkowania Część 1-1: Reguły ogólne dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych [N1] minimalna grubość ściany konstrukcyjnej zależy od wytrzymałości charakterystycznej. W przypadku gdy fk ≥ 5 N/mm2 minimal- na grubość ściany powinna wynosić 10 cm, a gdy jest to ściana usztywniająca 18 cm. W tablicy 1 podano jako przykład nośności ścian konstrukcyjnych wewnętrznych grubości 18 cm obciążonych symetrycznie stropem o jednakowej rozpiętości. Wszystkie ścienne elementy murowe produkowane przez Grupę SILIKATY z uwagi na parametry geometryczne zalicza się do 1 grupy elementów murowych (wyjątek stano- 52 Vademecum Konstrukcje budowlane ▼ Tablica 1. Minimalna nośność ścian wewnętrznych pełnych (bez otworów) obliczona w przekroju górnym, dolnym i środkowym analizowanej ściany – NRd,i * [kN/m]; spoiny zwykłe i cienkie, model ramowy, kategoria wykonania robót – B (w nawiasach podano przybliżoną liczbę kondygnacji) Klasa wytrzymałości fb [N/mm2] Grubość muru t = 180 mm M5 M10 M20 cienka spoina 15 319,2 (IV) 393,1 (V) 484,0 (VI) 394,4 (IV) 20 390,6 (V) 480,8 (VI) 591,8 (VII) 503,6 (VI) 30 518,7 (VI) 638,6 (VIII) 786,3 (IX) 710,8 (VIII) * NRd,i = NRd,1 lub NRd,2 lub NRd,m (1 – przekrój górny, 2 – przekrój dolny, m – przekrój środkowy) edycja 2015 firmy produkty znajduje się produkt przeznaczony do wy- ków silikatowych, która wynosi od 1400 do konywania ścian poniżej poziomu terenu 2000 kg/m3. technologie – SILIKAT F25 (tablica 2). Optymalne wymiary, masa, specjalne uchwyty pozwalają na proste i wygodne przenoszenie bloczka oraz ustawianie w murze, a dokładność wymiaro- Higiena, zdrowie, ochrona środowiska wa T2 (±1 mm) umożliwia wykonanie muru Silikaty są wytwarzane z naturalnych surow- zarówno na cienkiej jak i tradycyjnej spoinie. ców takich jak: piasek (90%), wapno (7%) Wszystkie wyroby są mrozoodporne, dlatego i woda (3%), tym samym stężenie pierwiast- można je stosować w środowisku mokrym ków promieniotwórczych jest w nich mini- z występującym mrozem i środkami odla- malne i wynosi zaledwie f1 < 0,16 Bq/kg, dzającymi (zgodnie z normą PN-EN 1996- f2 < 20 Bq/kg, przy czym obowiązujące nor- -2:2010/NA:2010 jest to środowisko MX3). my to f1 < 1,2 Bq/kg, f2 < 240 Bq/kg. Oszczędność energii i ochrona cieplna Ochrona przed hałasem Z silikatów można w prosty sposób wykonać Ochronę przed utratą ciepła z budynku ściany budynku o bardzo dobrej izolacyjności zapewnia odpowiedni system ocieplenia. akustycznej i zagwarantować ciszę wewnątrz W ścianie jednowarstwowej z ociepleniem pomieszczeń (tab. 3). Izolacyjność akustycz- sam mur nie musi być przegrodą termoizola- na ścian rośnie wraz z ich masą, dlatego duża cyjną, natomiast powinien akumulować cie- masa silikatów jest ich zaletą. Praktycznie pło oraz przenosić obciążenia. Dzięki swoim tylko z silikatów można wymurować jedno- właściwościom, silikaty dobrze akumulują warstwowe ściany spełniające wymagania ciepło. Umożliwia to dłuższe zachowanie stawiane ścianom międzymieszkaniowym. komfortowych warunków we wnętrzach, W SYSTEMIE SILIKATY dostępne są elementy a chwilowe wyłączenie ogrzewania nie na- SILIKAT A oraz SILIKAT APLUS, które pozwalają Zrównoważone budownictwo to nie tylko raża domu na jego szybkie wychłodzenie. na wybudowanie mieszkania o podwyższo- obowiązujący dziś trend, ale również realne Cecha ta jest wynikiem dużej gęstości blocz- nym standardzie akustycznym (tab. 3). działania, które umożliwiają realizację inwe- Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych stycji odpowiadającej założeniom ekologicznym, ekonomicznym oraz ergonomicz- ▼ Tablica 2. Parametry techniczne elementu murowego SILIKAT F25 nym. Silikaty są przyjazne dla środowiska. Wymiary (L/B/H) [mm] Wytrzymałość [N/mm2] Klasa gęstości Mrozoodporność [cykle] Nasiąkliwość Współczynnik λ [W/(mK)] Masa [kg] 500/250/140 20 1,6 50 < 16% 0,61 27 woduje jego skażenia. 500/250/140 25 1,8 50 < 16% 0,81 29 Zalety tak prostego materiału, jakim są Materiał po rozbiórce może być zmielony i ponownie użyty do produkcji, natomiast umieszczony w gruncie jako gruz nie po- bloczki silikatowe, sprawiają że zyskuje ▼ Tablica 3. Wskaźniki oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej jednowarstwowej przegrody wewnętrznej w budynku Wymagana wartość izolacyjności akustycznej R’A1 Ściana międzymieszkaniowa wg PN-B-02151-2:1999 50 dB Ściana międzymieszkaniowa* 53-55 dB Poprawka Ka** SILIKAT APLUS SILIKAT A on coraz większe uznanie nie tylko wśród inwestorów indywidualnych, ale także firm deweloperskich, czy ekip wykonawczych. Elementy wapienno-piaskowe to nowo- gr. 18 cm gr. 25 cm gr. 18 cm gr. 25 cm czesny 3/2 52/53 dB 55/56 dB 51/52 dB 53/54 dB oszczędności na każdym etapie budowy, 3/2 –/53 dB 55/56 dB – 53/54 dB * wg planowanych wymagań dla budynków o podwyższonym standardzie izolacyjności akustycznej ** wg instrukcji ITB 406/2005 Metody obliczania izolacyjności akustycznej między pomieszczeniami w budynku wg PN-EN 12354-1:2002 i PN-EN 12354-2:2002 Wartości poprawki Ka dla ścian o długości 3 m < l ≤ 6 m oraz l > 6 m: ściany zewnętrzne z SILIKATU gr. 18 cm, stropy żelbetowe pełne gr. 20 cm, ściana boczna z SILIKATU N8 lub SILIKATU N12 materiał budowlany, wykonany z tradycyjnych surowców, który pozwala na a później także podczas wieloletniej eksploatacji obiektów. Projektując i wykonując przegrodę funkcyjną z silikatów możemy mieć pewność, że spełni wszystkie wymagania podstawowe stawiane obecnie ścianom. Grupa SILIKATY Sp. z o.o. ► Kruki, ul. Nowowiejska 33 ► 07-415 Olszewo-Borki ► tel./faks 29 760 29 08, 29 760 29 19 ► www.grupasilikaty.pl ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 53 firmy technologie produkty Schody w budownictwie wymagają niewątpliwie wielkiej uwagi zarówno w zakresie architektonicznym, konstrukcyjnym, wizualnym, jak i wykonawczym. Przed ich wykonaniem jeszcze na etapie projektowym ważne jest, by znać odpowiedź na co najmniej kilka aspektów tak, aby uniknąć ewentualnych niespodzianek w późniejszym okresie wykonawczym, a przede wszystkim użytkowym. Trzeba zatem ustalić przeznaczenie schodów, dobrać podstawowe parametry gabarytowe, określić częstotliwość użytkowania, kształt, a także materiał, z którego będą wykonane. Artur Zasadni Lechma EKO BUD Sp. z o.o. Żelbetowe schody prefabrykowane w budownictwie Niewątpliwie każdy z inwestorów oczekuje, możliwiające satysfakcjonujące i poprawne gnacje. Schody zabiegowe doskonale inte- żeby budowa była wykonana jak najprecy- wykonanie biegów schodowych bezpo- grują się z niewielkimi wnętrzami, spełniając zyjniej i przede wszystkim zgodnie z pro- średnio na miejscu inwestycji, narzuca się przy tym komfortowe funkcje użytkowe. Po- jektem. Należy zwrócić szczególną uwagę wręcz konieczność produkcji ich w wyspe- zwalają w ten sposób zachować całkowitą na klatkę schodową, która niestety często cjalizowanych zakładach wytwórczych. Jest mobilność pomiędzy piętrami, nie ujmując okazuje się tzw. piętą achillesową popraw- to korzyść zarówno dla ekip wykonawczych, jednocześnie estetyce wnętrz. nej realizacji. jak i deweloperów, którzy chcąc oddać pla- W schodach tych, wykonywanych z wy- Problem ten można jednak łatwo rozwiązać, nowo gotowy obiekt wysokiej jakości jak korzystaniem niemieckiej technologii form decydując się na żelbetowe schody prefa- najszybciej w ręce inwestora, decydują się stalowych, parametry są dobierane tak, aby brykowane. Inwestor będzie mógł cieszyć na prefabrykację. Szczególnie jeżeli chodzi przy wykorzystaniu minimalnego powierzch- się dokładnością oraz trwałością wykona- o tak skomplikowane elementy, jakimi są niowo obszaru, zapewnić komfort i zgod- nego zgodnie z projektem biegu, a wyko- schody. Daje to obopólną korzyść dla wy- ność z polskimi oraz unijnymi normami użyt- nawca bezproblemową realizacją inwestycji konawcy oraz inwestora, ponieważ dzięki kowania. Stopnie na zabiegu nie wychodzą oraz szybkim czasem montażu. Ponadto bezbłędnemu, sprawnemu i precyzyjne- z jednego punktu, jak w większości przypad- dla tych inwestorów, dla których ważna jest mu wykonaniu koszty inwestycji mogą być ków wykonania „na mokro” i pozostawiają moda architektoniczna, dążąca do ekspo- znacznie niższe. możliwość oparcia stopy nawet w skrajnych nowania licowego betonu, możliwość wy- Przykładem schodów bardzo pożądanych miejscach, przez zapewnienie minimalnej konania biegów schodowych w wersji „na przez przyszłych użytkowników domów głębokości stopnia przy wewnętrznej kra- surowo” jest z pewnością nietypową propo- jedno-, wielorodzinnych, szeregowych oraz wędzi. To rozwiązanie daje bezpieczeństwo zycją wartą szczególnego zainteresowania. bliźniaczych są schody zabiegowe. Są to użytkownikowi, a w szczególności dzieciom, Biorąc pod uwagę napięte terminy, wysokie biegi, których konstrukcja pozbawiona jest które nie spadną trzymając się wewnętrznej koszty utrzymania zaplecza technicznego, spocznika, a dzięki zróżnicowanej szeroko- poręczy (w rzucie projektowym biegów jest trudne warunki na budowie, czasochłon- ści stopni udaje się w sposób funkcjonal- to sytuacja, w której wszystkie stopnie „wy- ność, a w ostatnim czasie również i proble- ny, bezpieczny i jednocześnie estetyczny chodzą” wachlarzowo z centralnego punktu my z doświadczonymi specjalistami, unie- połączyć ze sobą dwie sąsiadujące kondy- wewnątrz zabiegu). Lechma EKO BUD Sp. z o.o. ► ul. Strzeszyńska 30 ► 60-479 Poznań ► tel. 608 798 927 ► www.lechma-ekobud.pl ►[email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 55 firmy produkty technologie Holenderski generalny wykonawca Cordeel (Zwijndrecht) zbudował w Europort Rotterdam, trzecim pod względem wielkości porcie morskim świata i największym w Europie, magazyn dla towarów masowych o kubaturze 65 000 m3 (długości 170 m i szerokości 52 m). Korzystał przy tym z systemu szalunków opracowanego dla niego przez NOE-Bekistingtechniek (Arkel), holenderską firmę córkę przedsiębiorstwa NOE-Schaltechnik (Süssen). WIELKOFORMATOWE CIĘŻKIE Karol Ortyński NOE–PL sp. z o.o. Płyty szalunkowe o powierzchni ponad 14 m2 5,30 m. Wszystkie elementy szalunku mogą w dwóch etapach ścian czołowych o wy- System NOEtop firmy NOE wyróżnia się ster płyt – a przy tym stale utrzymywana jest sokości do 18,50 m. Należało przy tym licznymi zaletami. Przykładowo w wielko- wytrzymałość na parcie betonu wynosząca uwzględnić, że ściany po stronie wewnętrz- powierzchniowych płytach szalunkowych 88 kN/m2. Dla osób odpowiedzialnych za nej są stożkowe. Grube na 1,00 m w pod- można dowolnie wybierać położenie punk- plac budowy w Rotterdamie jeszcze inny stawie stają się cieńsze, osiągając 0,50 m tów sprężania w obrębie pasów, co pozwala powód był decydujący o wyborze systemu na wysokości 6,50 m. Problem został roz- na dużą elastyczność stosowania. Dodat- NOEtop – można go otrzymać także w wer- wiązany przez NOE-Bekistingtechniek za kowym wsparciem dla systemu są wymiary sji XXL, tzn. o wymiarach płyt 5,30x2,65 m. pomocą wielkopowierzchniowych płyt sza- w jakich system jest oferowany przez produ- Dzięki temu powierzchnię ponad 14 m2 lunkowych ze zintegrowanymi pasami sys- centa. NOEtop dostępny jest w wysokości można szalować jednym elementem – po- temu szalunków NOEtop. od 0,66 do 5,30 m i szerokości od 0,25 do zwala to na oszczędność czasu i kosztów. Cechami szczególnymi prowadzonych prac było betonowanie w jednym cyklu ścian bocznych o wysokości do 13,00 m oraz 56 DESKOWANIE ŚCIAN NOEtop Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 być zestawiane ze sobą zarówno w pionie jak i w poziomie – nie wychodząc poza ra- firmy technologie produkty Ściany o grubości malejącej wraz z wysokością Przy budowie hali magazynowej w Rotterdamie prowadzący betonowanie w pierwszym etapie wykonali szalunek o wysokości wego. Montaż jest szybki dzięki zastosowa- cownikom budowlanym z Rotterdamu wy- 13,00 m, zbudowali zbrojenie i uzupełnili je niu samozabezpieczających się haków do konywanie szalowania również elementów najpierw wysokim na 6,00 m szalunkiem za- zawieszania. AB 300 dostępny jest w do- zamykających ścianę. Dzięki temu w dru- mykającym. W trakcie betonowania został stosowanych do zastosowań praktycznych gim etapie prac, wykonane zostało betono- on podwyższony o kolejne 7,00 m. Taki spo- wersjach, które przeznaczone są dla na- wanie części górnej. sób działania umożliwił dobre zagęszczenie rożników zewnętrznych lub wewnętrznych. Tak zorganizowane prace z wykorzysta- dolnych fragmentów ścian. Ponieważ w hali Może być zawieszany zarówno centralnie niem systemów NOEtop i AB 300 pozwoliły miały być składowane materiały luzem, pla- jak i niecentralnie (do 25 cm). Producent generalnemu wykonawcy zbudować halę niści musieli także uwzględniać ich nacisk oferuje ponadto elementy przejściowe po- magazynową w krótkim czasie – prace be- na ściany. Spowodowało to, że grubość zwalające użytkownikowi na łatwe przecho- toniarskie rozpoczęły się pod koniec sierp- ścian sukcesywnie maleje z wysokością. dzenie na pomost roboczy zainstalowany nia 2013 r. i zakończyły się w listopadzie I tak u dołu wynosi ona 1,00 m, a u góry powyżej i poniżej. 2013 r. Budynek został oddany do użytku tylko 0,50 m. Dzięki zintegrowanym pasom W związku z tym NOE AB 300 umożliwił pra- już w pierwszym kwartale 2014 r. płyt wielkopowierzchniowych NOEtop, możliwe było sprężanie w poziomie pomimo stożkowych ścian. W obrębie pasów położenie punktów sprężania można wybierać dowolnie. W związku z tym szalunek można było łatwo ustawić z nachyleniem pod wymaganym kątem. Po ukończeniu pierwszego etapu betonowania, prowadzący prace zastosowali inny produkt NOE-Schaltechnik – pomost roboczy NOE AB 300. Bezpieczna praca na pomostach roboczych NOE Szerokość robocza wykorzystanych podczas prac pomostów AB 300 wynosi 2,10 m, a dopuszczalny ciężar użytkowy 300 kg/m2. Pomost można wyładować na placu budowy bezpośrednio z samochodu ciężaro- NOE–PL sp. z o.o. ► Jeziorki 84 ► 02-863 Warszawa ► tel. 22 853 00 91 ► www.noe.pl ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 57 firmy technologie produkty RECTOR Polska Sp. z o.o. beton monolityczny wylewany na budowie. System RECTOBETON przeznaczony jest do budownictwa mieszkaniowego jednoi wielorodzinnego oraz budynków niemieszkalnych, w tym użyteczności publicznej. Uzyskiwane rozpiętości wahają się od 1 do 10 m. Wysokość stropu (zależna od rozpię- RECTOR Polska Sp. z o.o. ul. Śląska 64E 32-500 Chrzanów tel. 32 626 02 60 faks 32 626 02 61 www.rector.pl [email protected] tości i obciążeń) wynosi od 16 do 34 cm, zaś osiowy rozstaw belek w systemie – 59 lub 60 cm. Minimalna grubość nadbetonu sprawia, że strop RECTOLIGHT jest bar- równa się 4 cm. W zależności od zastoso- dzo elastyczny i dopasowany do każdego wanego układu masa stropu osiąga wartość projektu. 235 kg/m2 lub więcej. Minimalne zużycie betonu jest równe 48 dm3/m2. Stropy zabezpie▲ Fot. 1. Belka stropowa czone tynkiem gipsowym na siatce osiągają ognioodporność od REI 60 do REI 240. O firmie Szalunek tracony wieńca W celu ułatwienia i przyspieszenia kolejnych etapów budowy, firma RECTOR wprowadzi- RECTOLIGHT ła do swojej oferty najtańszy system sza- Rector Lesage, która działając na tamtej- Strop systemowy RECTOLIGHT jest al- żu. Eliminuje on wszelkie mostki termiczne szym rynku od ponad 60 lat jest jednym ternatywą wobec standardowego stropu wieńca, nie wymaga tradycyjnych desko- z liderów w zakresie produkcji prefabryka- z wykorzystaniem pustaka betonowego. wań i jest uniwersalny do wszystkich rodza- tów z betonu sprężonego. W Polsce firma W jego skład wchodzą sprężone belki RS jów ścian i stropów. Jego elementy można rozpoczęła działalność w 2003 r., zapewnia- oraz ultralekkie wypełnienie międzybelko- łatwo dociąć pod każdy wymiar, a montuje jąc jak najlepsze rozwiązania konstrukcyj- we wykonane z wytrzymałego drewna pra- się je za pomocą pianki, kleju lub kołków. ne systemów stropowych RECTOBETON sowanego. Znajduje zastosowanie w no- W systemie tym nie ma kształtek wewnętrz- i RECTOLIGHT. wych budynkach mieszkalnych i użyteczno- nych, ponieważ belki stropowe sprężone ści publicznej oraz przy wymianach stropów RECTOR można opierać bezpośrednio na w starych kamienicach. Nowoczesna kon- murze. Nowoczesny element szalunkowy strukcja stropu uzyskuje ognioodporność wieńca może służyć nie tyko za oszczędny belkowo-pustakowe, REI 60. RECTOLIGHT dwukrotnie przy- i prosty w montażu szalunek tracony, ale prefabrykowane stropy sprężone. Składają śpiesza montaż i redukuje koszt transpor- również jako dodatkowa izolacja termiczna się ze strunobetonowych belek stropowych tu (jedna paleta wypełnienia wystarcza na stropu, szczególnie polecana przy zastoso- oraz wypełnień w postaci żwirobetonowych, wykonanie nawet do 90 m2 stropu). Uzyski- waniu ścian jednowarstwowych. Jest to tak- wibroprasowanych pustaków. Uzupełnie- wane rozpiętości w systemie RECTOLIGHT że bezpieczna alternatywa dla tradycyjnych niem systemu są: zbrojenia przypodpo- wahają się między 1,8 m i ponad 8,0 m. deskowań, których montaż na wyższych rowe, zgrzewane maty siatki stalowej oraz Łatwość w cięciu i wykonywaniu otworów kondygnacjach jest utrudniony. ▲ Fot. 2. RECTOBETON ▲ Fot. 3. RECTOLIGHT ▲ Fot. 4. Szalunek tracony wieńca RECTOR Polska jest filią francuskiej grupy RECTOBETON RECTOBETON to lunkowy, niezwykle lekki i szybki w monta- edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 59 firmy produkty technologie RMIG sp. z o.o. Fale na fasadzie budynku nowej auli muzycznej Regularnie pojawiające się fale są idealnym elementem dekoracyjnym na budynku auli muzycznej Borupgaard Gimnasium w Danii. Sweco Architekci zaprojektowali nowy RMIG sp. z o.o. ul. Pokrzywno 4A 61-315 Poznań tel. 61 88 63 270 faks 61 88 63 279 www.rmig.com [email protected] budynek auli, a artysta Helle Hove stworzył rysunki na fasadzie. Grupa RMIG wykonała z przeciwsłoneczną, zmniejszającą koniecz- panele z trzymilimetrowego anodowane- ność chłodzenia pomieszczeń. go aluminium z niepowtarzalnym wzorem Wykorzystanie listew z perforowanego alu- perforacji, który stanowi elegancki element minium umożliwiło stworzenie doskonałych ozdobny nowej części szkoły. warunków dla imprez sportowych i kulturalnych w eleganckiej bryle nowoczesnego budynku. Grupa RMIG dostarczyła blachy perforowane z aluminium o grubości 2 mm, a podwykonawca – Nouvelle Metallerie Pavageau wykonał gięcie oraz malowanie. ▲ Fot. 1. Château de Cangé we Francji Perforowany corten – klasyka i nowoczesność O firmie RMIG jest światowym producentem blach Podczas pracy nad renowacją Château perforowanych i produktów pochodnych. Dzięki temu może zaoferować doświadcze- ▲ Fot. 2. Borupgaard Gimnasium w Danii de Cangé opodal Saint-Avertin we Francji, architekt Dominique Blondel stworzył wizję nie i wsparcie, jak również dostęp do sieci połączenia klasyki z nowoczesnością. Aby nych w przestrzeni miejskiej. Począwszy od Funkcja fasadowa i przeciwsłoneczna blach perforowanych wstępnych koncepcji poprzez wizualizację, Architekci z Biura Architektonicznego Paul koracyjnych paneli przeciwsłonecznych. produkcję próbek po wytworzenie finalnego Chemetov przy projektowaniu areny spor- Wybór tego materiału stworzył dynamiczny produktu, koncepcja RMIG City Emotion kre- towej Vendéspace© w Mouilleron le Cap- kontrast na fasadzie odrestaurowanego atywnie wykorzystuje możliwości zastosowa- tif we Francji, zdecydowali się na śmiałe zamku, którego widok będzie cieszył kolej- nia blach perforowanych. rozwiązanie ne pokolenia. specjalistów i dostawców w całej Europie. Z klientami dzieli się pasją, wiedzą i doświadczeniem w wykorzystaniu blach perforowa- Doświadczeni technolodzy RMIG łączące funkcję fasadową to osiągnąć zdecydowano się na zastosowanie stali corten. RMIG wyprodukowało 130 m2 perforacji w cortenie z funkcją de- mogą przyjmować zapytania w formie rysunków CAD, w formatach 2D i 3D, optymalizując czas przygotowania i produkcji prototypów. Firma służy wsparciem na każdym etapie – od projektu poprzez dobór właściwych materiałów do obróbki powierzchniowej. Pracownicy działu rozwoju pomagają znaleźć za każdym razem optymalne rozwiązania. Firma oferuje blachy perforowane, przetłaczane, siatki cięto-ciągnione o niestandardowych wzorach, wszelkich kształtach i wielkościach. Poniżej przedstawionych jest kilka najnowszych realizacji z użyciem blach perforowanych. 60 Vademecum ▲ Fot. 3. Vendéspace© we Francji Konstrukcje budowlane edycja 2015 ▲ Fot. 4. Château de Cangé we Francji firmy produkty technologie Coraz częściej się zdarza, że w trakcie odbioru budynku przeprowadzane są na zlecenie inwestora badania akustyki przegród. Aby uniknąć przykrych niespodzianek w wynikach takich badań, warto wiedzieć, od czego zależy izolacyjność akustyczna ściany oraz jak uzyskać jej wymaganą wartość. ▲ Fot. 1. Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20 mgr inż. Andrzej Dobrowolski marka Weber Leca® ŚCIANA AKUSTYCZNA BEZ BŁĘDÓW Jedną z właściwości elementu ścienne- przegród wewnętrznych należy dodatkowo bez ukształtowanego takiego połączenia go jest izolacyjność akustyczna od tzw. odjąć od 1 do 6 dB z uwagi na tzw. przeno- nie pozwoli na uzyskanie oczekiwanej dźwięków przenoszonych przez powietrze. szenie boczne (w typowym budownictwie Parametr ten określany jest wartością Rw, ze stropami masywnymi poprawka wynosi Ściany trzeba łączyć ze sobą za pomocą ewentualnie z poprawkami C i Ctr. Jest to najczęściej od 1 do 4 dB). Po wykonaniu wiązań murarskich (sztrabów, strzępi) – wartość izolacyjności akustycznej wyzna- najlepiej w co drugiej warstwie unikając czona w warunkach laboratoryjnych. Nie tych obliczeń uzyskuje się wartość R’A1, czyli wskaźnik oceny przybliżonej izolacyj- należy jej mylić z izolacyjnością akustycz- ności akustycznej przegrody wewnętrznej S zczelinę ściany pod stropem należy wy- ną ściany wykonanej w danym budynku. w budynku. Nie może ona być mniejsza od pełnić w następujący sposób: najpierw wartości określonej w normie PN-B-02151- z jednej strony ścianę otynkować, po wy- -03:1999. Na przykład ściany wewnętrzne schnięciu tynku od drugiej strony w szcze- pomiędzy mieszkaniami muszą po wybu- linę włożyć wełnę mineralną (nie stosować dowaniu osiągnąć wskaźnik R’A1 nie mniej- styropianu ani pianki montażowej), a na- Obliczenia izolacyjności akustycznej Aby sprawdzić wartość izolacyjności aku- szy niż 50 dB. stycznej przegrody z konkretnego mate- łączników metalowych. stępnie otynkować ścianę z drugiej strony. Można tu również zastosować systemowe Właściwe wykonawstwo riału, w laboratorium buduje się ścianę między dwiema komorami. Wówczas nie muruje się pod presją czasu. Spoiny po- 62 izolacyjności akustycznej. rozwiązania z taśmami i kitami. Na ścianie między mieszkaniami trzeba unikać montażu gniazd i puszek insta- między bloczkami i pustakami ściennymi Chcąc osiągnąć w budynku zakładaną lacyjnych wpuszczanych w ścianę. Jeśli wykonuje się na pełną spoinę i za każdym wartość wskaźnika izolacyjności akustycz- muszą się tam znaleźć, nie należy ich in- razem dokładnie dociska elementy do nej trzeba przestrzegać kilku podstawo- stalować w tym samym miejscu po obu siebie. Szczelnie wypełnia się połączenia wych zasad. ściany z innymi ścianami i stropami. Tynk P rzed przystąpieniem do wykonywania Przepusty instalacji rurowych powinno układa się dokładnie i raczej nie oszczędza przegrody należy szczegółowo zapoznać się dodatkowo doszczelniać masami na jego grubości. się z wytycznymi producenta wyrobów. elastycznymi. Należy unikać rur przyłą- Dla tak wykonanej przegrody określa się Warto ponadto wiedzieć, że murowa- czeniowych grzejników od jednego pio- wartość Rw. Następnie pomniejsza się nie ścian na tzw. pełną spoinę pionową nu do dwóch różnych mieszkań przez stronach ściany. ją o poprawkę C lub Ctr (w zależności od i poziomą najczęściej okazuje się najlep- tego, czy ściana jest przegrodą wewnętrz- szym rozwiązaniem. Praktyka pokazuje, ną budynku czy zewnętrzną) oraz odej- że pozostawianie pustych spoin piono- niać muje 2 dB (ze względu na badania w wa- wych w elementach, które mają ukształ- Zastosowanie runkach laboratoryjnych). W przypadku towane tzw. pióro-wpust, i w elementach tynku gipsowego na ścianie, na której Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 ścianę. Bez zgody projektanta nie wolno zmierodzaju tynków lżejszego wewnętrznych. i cieńszego firmy zalecono użycie tynku technologie produkty cementowo- -wapiennego, skutkuje obniżeniem masy powierzchniowej nawet o 30-40 kg, a to obniża izolacyjność przegrody nawet o kilka decybeli. Przy zastosowaniu płyt gipsowo-kartonowych w przegrodach należy unikać montażu na tzw. placki, ponieważ powoduje to pozostawienie w przekroju przegrody pustek, które działają jak pudła rezonansowe. J astrychy posadzkowe trzeba dokładnie odizolować taśmami od wszystkich ścian, aby wyeliminować materiałowe przenoszenie boczne z podłogi na ścianę. Podsumowując, należy podkreślić, że bardzo ważną rolę w uzyskaniu wymaganej wartości wskaźnika izolacyjności akustycznej przez przegrodę ma właściwe wykonawstwo. Nieszczelna spoina, niewłaściwa izolacja pod stropem, niestaranne połączenie murów czy zbyt cienka warstwa tynku mogą pogorszyć izolacyjność akustyczną nawet o kilka decybeli. Nowy Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20 Specyfika funkcji logarytmicznej, która służy do oceny właściwości izolacyjności akustycznej materiału, znacznie ogranicza możliwości rozwoju jednowarstwowych ▲ Fot. 2. Ściana akustyczna z Leca® BLOK gwarantuje ciszę i spokój ścian wewnętrznych. Jednak po wielu próbach udało się opracować bloczek ścienny o szerokości 24 cm, który przebadany w warunkach laboratoryjnych osiągnął war- Parametry techniczne oraz wyniki badań laboratoryjnych izolacyjność akustyczna przegród wewnętrznych w budynkach wielorodzinnych wynosi R’A1 = 50 dB (PN-B-02151-3:1999, tość Rw = 59 dB (C = -1 dB, Ctr = -5 dB). Dane dla ściany z Bloczków Leca® BLOK tabela 2, wiersz 1, kolumna 5) Jest to nowy keramzytobetonowy Bloczek akustycznych 24/20 o grubości 24 cm, wy- Leca® BLOK akustyczny 24/20 o wymia- murowanej z bloczków o średniej masie – R’A2 = 52 dB. rach 38x24x20 cm (długość x szerokość x 27,2 kg/szt., pokrytej obustronnie tynkiem Na rynku można znaleźć produkty o zbliżo- wysokość) i następujących parametrach: gipsowym 2 x 1,0 cm: nych wartościach izolacyjności akustycz- masa 26-28,5 kg, gęstość ok. 1500 kg/m3, w yniki badań laboratoryjnych i wynikające nej, ale masy powierzchniowe ścian z tych wytrzymałość na ściskanie 11 N/mm2, izo- z nich wartości projektowe wskaźników wyrobów są najczęściej o ok. 30% większe lacyjność cieplna 0,711 W/(m·K), ognio- izolacyjności akustycznej: niż keramzytobetonowego Bloczka Leca® odporność REI 240. Ściana wykonana do – Rw = 59 dB (C = -1 dB, Ctr = -5 dB) BLOK 24/20. Wyrób ten dołączył do dwóch badań wymurowana została na zaprawie – RA1R = 56 dB, RA2R = 52 dB innych Bloczków Leca® BLOK akustycz- cementowo-wapiennej z pełną spoiną pio- s zacunkowe wartości wskaźników oce- nych 18 i 18 g, które mają zbliżoną izolacyj- nową i poziomą oraz pokryta tynkiem gip- ny przybliżonej izolacyjności akustycznej ność akustyczną, jednak szerokość ściany sowym. Badania przeprowadzono w Zakła- ścian w budynku: 24 cm pozwoli projektantom na łatwiejsze dzie Akustyki ITB. – R’A1 = 52-55 dB (minimalna wymagana oparcie na niej stropów. Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z o.o. marka Weber Leca® ► ul. Krasickiego 9 ► 83-140 Gniew ► tel. 58 772 24 10 (11) ► www.lecadom.pl ► [email protected] edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 63 firmy produkty technologie TULNAK Firma Rodzinna A.R.D. Nakielscy Bloki kotwiące Rozwiązanie mocowania stężeń prętowych, wykonane w holenderskiej technologii REMCO, składało się z elementu zwanego „kołyską” mocowanego bezpośrednio w słupie nośnym i podkładki, dopasowanej TULNAK Firma Rodzinna A.R.D. Nakielscy ul. Zakładowa 147C 92-402 Łódź tel. 42 648 80 96 faks 42 648 80 96 www.tulnak.pl, [email protected] do średnicy stężenia. Niestety jej budowa i sposób mocowania ograniczyła wielkość Firma TULNAK, korzystając z wieloletniego Kolejnym produktem firmy są stężenia O firmie doświadczenia w produkcji i udoskonalaniu prętowe ze stali S355 lub S235 w zakresie narzędzi oraz osprzętu przemysłowego, do- średnic od Ø 12 do Ø 36. Długość gwintów Firma TULNAK w 1997 r. rozpoczęła współ- pracowała kształt bloku i podkładki w celu zewnętrznych do 300 mm (w zależności od pracę z holenderskimi spółkami zajmu- maksymalizacji ich wytrzymałości. projektu). Pręty zabezpieczane są antykoro- jącymi się projektowaniem i budową hal Kolejne lata produkcji, współpraca z najwięk- zyjnie warstwą ocynku. stalowych. Pierwszą wspólną inwestycją szymi w Europie wytwórcami hal stalowych była budowa Warszawskiego Rolno-Spo- oraz badania wytrzymałościowe przeprowa- żywczego Rynku Hurtowego w Broniszach dzone na Politechnice Łódzkiej w 2013 roku, o powierzchni 42,5 ha (pod dachem). doprowadziły do powstania idealnego roz- Od tego czasu we współpracy z projektan- wiązania dla mocowania stężeń prętowych. tami, firmami budowlanymi i Politechniką W tablicy poniżej przedstawiono wartości ły i obróbki blacharskie wykonywane z blach Łódzką, firma wprowadza na polski rynek, nośności elementów bloków kotwiących, stalowych (gatunek S235, S355 i inne) o gru- udoskonala, produkuje i dostarcza elemen- składających się z kołyski i podkładki pro- bości do 25 mm. Elementy zabezpieczane ty hal stalowych takie jak: mieniowej. są antykorozyjnie warstwą ocynku. k otwy i śruby fundamentowe s tężenia prętowe b loki kotwiące do stężeń prętowych łączniki (klipy) z astrzały p ręty antyzwichrzeniowe o dciągi linkowe p odstawy pod wentylatory i wywietrzaki Łączniki, zastrzały, obróbki blacharskie TULNAK produkuje również łączniki, zastrza- ▼ Tab. 1. Nośności bloków kotwiących Nazwa Nośność Blok kotwiący 12/16 75 kN Blok kotwiący 20/24 150 kN Blok kotwiący 27/30 190 kN p rzejścia dachowe Systemy jakości Firma TULNAK wraz z rozszerzeniem asortymentu zwiększyła jakość produkowanych wyrobów oraz nieustannie podnoszone są kwalifikacje pracowników. W celu całkowitego i ciągłego nadzoru Kotwy fundamentowe procesów spawania, zakupów, składowa- Wszystkie elementy produkowane są w jed- TULNAK zajmuje się także produkcją kotew staw wprowadziła systemy jakości ISO nym miejscu, dzięki czemu firma nie ma fajkowych, płytkowych, marek fundamen- 9001:2001 oraz w 2013 roku oznakowanie problemów logistycznych z produkcją i re- towych wykonywanych wg projektu oraz CE dla wyrobów budowlanych zgodne alizacją zleceń. zgodnie z normą PN-EN 1993-1-8:2006. z EN 1090-1:2009+A1:2011. ▲ Fot. 2. Blok kotwiący ▲ Fot. 3. Blok kotwiący ▲ Fot. 4. Łącznik d rabiny ppoż. 64 Stężenia prętowe przenoszonych sił. ▲F ot. 1. Zastrzały Vademecum Konstrukcje budowlane edycja 2015 nia, produkcji, zleceń zewnętrznych i do- Nie znalazłeś swojej firmy? Skontaktuj się z nami! tel. 22 551 56 27 rek lama@inz ynierbudownic twa.pl firmy technologie produkty ZREMB POLAND Sp. z o.o. ZREMB POLAND Sp. z o.o. ul. Kościuszki 103/107 21-560 Międzyrzec Podlaski tel. 83 371 28 97, 83 371 40 61 faks 83 371 21 37 www.zremb-poland.eu [email protected] Firma zajmuje się spawaniem metodami MIG, MAG, TIG, MMA. W zakresie przygotowania powierzchni dysponuje śrutownicą przejazdową rolkową 1,5 x 0,5 m i piaskarką. Świadczy usługi malowania natryskowo-hydrodynamicznego na powierzchni ok. 3600 m2. O firmie Zremb ma do swojej dyspozycji hale o łącz- Zremb Poland jest firmą z ponad sześć- nej powierzchni ok. 10 500 m2 i kubaturze dziesięcioletnią praktyką specjalizującą się 65 000 m3. Hala produkcyjna konstrukcji w wykonawstwie wszelkich konstrukcji sta- stalowych o powierzchni 2000 m2 dysponuje lowych (budynków, maszyn części i urzą- dwiema suwnicami o udźwigu 5 t. W skład dzeń dla budownictwa). Od wielu lat firma pozostałej infrastruktury zaliczyć można ma- zapewnia zaplecze firmom budowlanym gazyn stali o powierzchni 7000 m2 wyposa- w postaci szalunków i obudów wykopów. żony w dwie suwnice o udźwigu 8 t, drogi, Firma współpracowała podczas wielu reali- place składowe zewnętrzne o powierzchni zacji, wśród których można wyróżnić takie ok. 25 000 m2 oraz wolną przestrzeń do zagospodarowania w ilości ok. 30 000 m2. przedsięwzięcia jak: budowa Centrum Zdrowia Matki Polki Firma Zremb ma sprzęt umożliwiający: Teren firmy i przestrzeń produkcyjna są cało- stadiony sportowe c ięcie gilotynowe blach do grubości dobowo monitorowane i nadzorowane. wyposażenie kopalń 16 mm i długości 3 m pierwsze stacje metra warszawskiego. Dzięki tym realizacjom firma zdobyła doświadczenie, które wykorzystuje w bieżącej działalności produkcyjnej, dostarczając W najbliższych latach Zremb Poland planu- p alenie gazowe i plazmowe na wycinarkach CNC z arkuszy 2,5 x 6 m je wzbogacić się w park maszynowy, umożliwiający zaawansowaną obróbkę części g ięcie na prasach mechanicznych i hydrau- i konstrukcji wielkoprzestrzennych. Obecnie licznych do 300 t nacisku i 6 m długości jest w stanie wykonywać frezowanie i tocze- konstrukcje stalowe i sprzęt o najwyższej w ykrawanie mechaniczne nie elementów, które ze względu na swoje jakości. toczenie, frezowanie, wytaczanie, szlifo- gabaryty, nie mogą być poddane obróbce wanie i struganie na maszynach konwen- skrawaniem na maszynach o konwencjo- cjonalnych i CNC. nalnych rozmiarach. Oferta firmy Firma realizuje zamówienia konstrukcji, dbając o jakość na każdym etapie produkcji. Ma wszelkie urządzenia służące właściwemu przygotowaniu stali do spawania, obróbki, zabezpieczenia antykorozyjnego, bezpiecznego transportu i montażu u klienta. Nad wszelkimi procesami produkcyjnymi czuwa wykwalifikowana kadra posiadająca doświadczenie i odpowiednie uprawnienia. Potwierdzeniem dbałości o proces produkcji są liczne certyfikaty m.in.: TUVRh EN-1090, SLV, IS. edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 67 indeks firm indeks firm Spis artykułów zamieszczonych w dziale KOMPENDIUM WIEDZY Nazwa Autor Tytuł Strona Politechnika Warszawska dr hab. inż. Paweł Łukowski, prof. PW, dr hab. inż. Andrzej Garbacz, prof. PW Trwałość konstrukcji żelbetowych 6-11 Politechnika Warszawska dr inż. Maciej Cwyl, dr inż. Stanisław Wierzbicki Konstrukcje stalowe o dużych rozpiętościach 12-15 Politechnika Świętokrzyska dr hab. inż. Lech Rudziński, dr inż. Andrzej Kroner Naprawy i wzmocnienia konstrukcji murowych 16-21 Politechnika Krakowska dr inż. Dorota Kram Budownictwo na bazie drewna 22-26 Spis firm zamieszczonych w działach FIRMY, PRODUKTY, TECHNOLOGIE oraz Przegląd Produktów i Realizacji, wypowiedzi ekspertów Nazwa firmy/adres BALEX METAL Sp. z o.o. ul. Wejherowska 12C 84-239 Bolszewo BFN Firma Handlowo-Usługowa ul. Piastowska 42 47-200 Kędzierzyn-Koźle BUDOSPRZĘT Sp. z o.o. ul. Siemianowicka 105 41-902 Bytom BWL-Projekt Sp. z o.o. ul. Pęcicka 9 01-688 Warszawa dokumentybudowlane.pl Natalia Cholewa ul. Wiosenna 2 44-196 Knurów ELKON POLSKA Sp. z o.o. ul. Starzyńskiego 46B 05-090 Dawidy Bankowe 70 Vademecum Konstrukcje budowlane Kontakt Profil działalności Strona tel. 58 778 44 44 faks 58 778 44 48 infolinia 801 000 807 www.balex.eu [email protected] Firma od ponad 20 lat oferuje kompletne i optymalne rozwiązania systemowe dla budownictwa mieszkaniowego, przemysłowego i rolniczego. Aktualnie ma 7 specjalistycznych zakładów produkcyjnych, 14 oddziałów sprzedaży w Polsce i 5 za granicą. 42 tel./faks 77 48 24 607 tel. 784 919 694 www.bfn.pl [email protected] Świadczy usługi w zakresie sprzedaży i wynajmu rusztowań, szalunków fundamentowych, podpór stropowych oraz ogrodzeń tymczasowych. Jest członkiem Polskiej Izby Gospodarczej Rusztowań i autoryzowanym dostawcą rusztowań do Europejskiego Funduszu Leasingowego. 33, 43 tel. 32 388 99 00 faks 32 388 99 01 www.budosprzet.pl [email protected] Świadczy usługi w zakresie: produkcji, sprzedaży i wynajmu szalunków, kontenerów biurowych, obudów wykopów, podpór, dylatacji i rusztowań. Wykonuje również naprawę murów w technologii HELIFIX oraz montaż dylatacji. 34, 46 Oferuje usługi projektowe i konsultingowe w pełnym zakresie branży kontel. 22 832 21 35 (36), 22 833 62 79 strukcyjnej. Projektuje m.in. konstrukcje faks 22 833 62 77 40-41, betonowe, monolityczne, prefabrykowww.bwl-projekt.pl IV okładka wane lub mieszane (prefabrykowane [email protected] monolityzowane), stalowe, zespolone, a także z deskowaniem traconym. tel. 608 488 950 www.DokumentyBudowlane.pl [email protected] Firma oferuje dostęp do serwisu dokumentybudowlane.pl – zupełnie nowego serwisu skierowanego do małych i średnich firm budowlanych zapewniającego łatwe, szybkie i wygodne tworzenie dokumentacji budowlanej. 30, 50 tel. 22 300 17 58, 608 208 208 faks 22 300 17 59 www.ElkonPolska.pl [email protected] Firma oferuje betonownie w różnych konfiguracjach, mieszalniki, pompy do betonu, systemy recyklingu oraz systemy grzewcze wytwórni. Oprócz sprzedaży i wynajmu maszyn firma zapewnia profesjonalny serwis posprzedażowy, a także lokalny magazyn części. 30, 44-45 edycja 2015 indeks firm Nazwa firmy/adres Profil działalności Strona tel. 22 645 13 38 (39) faks 22 645 15 59 www.fermacell.pl www.budowaniedoskonale.pl [email protected] Producent wysokiej jakości systemów suchej zabudowy. W swojej ofercie firma ma płyty gipsowo-włóknowe, płyty cementowo-włóknowe oraz elementy jastrychowe, a także kompletny asortyment do ich montażu. 35, 47 FORBUILD SA ul. Górna 2A 26-200 Końskie tel. 41 375 13 47 faks 41 375 13 48 www.forbuild.eu [email protected] Firma dostarcza materiały, produkty i sprzęt dla budownictwa. Oferuje m.in. systemy zbrojenia betonu, uszczelnienia, łożyska konstrukcyjne, dylatacje i systemy zabezpieczeń. Obecna działalność to produkcja, sprzedaż, dzierżawa oraz usługi montażowe. 34, 48-49 GammaCAD sp. z o.o. ul. Romana Maya 1, lok. 102 61-371 Poznań tel. 61 307 16 33 www.gammacad.pl [email protected] Przedstawiciel i główny dystrybutor programu AxisVM w Polsce. Firma jest odpowiedzialna za sprzedaż, marketing, wsparcie techniczne oraz szkolenia dla użytkowników programu AxisVM. 30, 54 Grupa SILIKATY Sp. z o.o. Kruki, ul. Nowowiejska 33 07-415 Olszewo-Borki Jeden z największych w Polsce producentów wysokiej jakości bloczków tel./faks 29 760 29 08, 29 760 29 19 i cegieł silikatowych. Niezmiennie od lat www.grupasilikaty.pl dba o to, aby zarówno jakość [email protected] nych na rynek produktów, jak i zakres oferowanych usług w pełni pokrywały się z oczekiwaniami Klientów. 52-53 tel./faks 32 270 45 08 (09) www.kasperpolska.pl [email protected] Specjalizuje się w projektowaniu i produkcji drewnianych konstrukcji wiązarowych, ciesielskich oraz wielkogabarytowych konstrukcji z drewna klejonego. 35, 51 tel. 608 798 927 www.lechma-ekobud.pl [email protected] Zakres działań firmy obejmuje wytwarzanie elementów prefabrykowanych na rynku krajowym jak i zagranicznym. Podstawową produkcją są przede wszystkim indywidualnie zaprojektowane schody zabiegowe oraz proste, balkony, słupy oraz podwaliny. 31, 55 tel. 22 853 00 91 www.noe.pl [email protected] Firma oferuje deskowania ścienne i stropowe, a także pełną obsługę w zakresie elementów osprzętu takich jak: dystanse zbrojeniowe, środki antyadhezyjne i hydroizolacje. Działalnością firmy NOE-PL jest również dystrybucja matryc do betonu. 35, 56-57 tel. 42 680 20 83, 42 292 95 00 faks 42 680 20 93 www.protekt.com.pl [email protected] Producent sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, w tym sprzętu ochrony indywidualnej, stałych systemów asekuracyjnych poziomych i pionowych, wolnostojących zabezpieczeń krawędzi, a także wyposażenia dla arborystów. 31, 58 RECTOR Polska Sp. z o.o. ul. Śląska 64E 32-500 Chrzanów tel. 32 626 02 60 faks 32 626 02 61 www.rector.pl [email protected] Firma jest polską filią jednego z francuskich liderów w zakresie produkcji prefabrykatów z betonu sprężonego – Grupy Rector Lesage, która działa na rynku francuskim już od ponad 60 lat. RECTOR Polska oferuje systemy stropowe – RECTOBETON i RECTOLIGHT. 31, 59 RMIG sp. z o.o. ul. Pokrzywno 4A 61-315 Poznań tel. 61 886 32 70 faks 61 886 32 79 www.rmig.com [email protected] Firma należy do globalnej grupy RMIG, która ma 15 biur w 13 krajach Europy i jest światowym producentem blach perforowanych. Oferuje blachy standardowe oraz wykonywane na zamówienie. Gwarantuje wysoką jakość, konkurencyjne ceny i terminowość. 32, 60 FERMACELL Systemy suchej zabudowy ul. Migdałowa 4 02-796 Warszawa KASPER Polska Sp. z o.o. ul. Metalowców 6 44-109 Gliwice Lechma EKO BUD Sp. z o.o. ul. Strzeszyńska 30 60-479 Poznań NOE–PL sp. z o.o. Jeziorki 84 02-863 Warszawa PROTEKT ul. Starorudzka 9 93-403 Łódź Kontakt edycja 2015 Konstrukcje budowlane Vademecum 71 indeks firm Nazwa firmy/adres ROSA-MET Radom Sp. z o.o. ul. Starokrakowska 133 26-600 Radom Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z o.o. marka Weber Leca® ul. Krasickiego 9 83-140 Gniew STOLRAD Sp. z o.o. ul. Partyzantów 5/7 26-600 Radom TULNAK Firma Rodzinna A.R.D. Nakielscy ul. Zakładowa 147C 92-402 Łódź WSC Witold Szymanik i S-ka Sp. z o.o. Graphisoft Center Poland ul. Brukselska 44/2 03-973 Warszawa ZREMB POLAND Sp. z o.o. ul. Kościuszki 103/107 21-560 Międzyrzec Podlaski 72 Vademecum Konstrukcje budowlane Kontakt tel. 48 385 56 00 faks 48 385 56 01 www.rosamet.pl [email protected] Profil działalności Strona Specjalizuje się w projektowaniu, produkcji i montażu konstrukcji stalowych obiektów wielkopowierzchniowych, obiektów sportowych i zadaszeń. Zajmuje się także produkcją gotowych wyrobów metalowych i systemów transportu technologicznego. 36 Pod marką Weber Leca® oferowane jest lekkie kruszywo ceramiczne. Doskonatel. 58 772 24 10 (11) łe parametry izolacyjności termicznej www.lecadom.pl i akustycznej, ognio- i mrozoodporność www.netweber.pl pozwalają na stosowanie Leca® [email protected] ZYTU w geotechnice, budownictwie, ogrodnictwie oraz rolnictwie. 32, 62-63 tel. 48 340 59 13 tel./faks 48 340 59 12 www.stolrad.com.pl [email protected] Fasady aluminiowo-szklane, ślusarka aluminiowa zewnętrzna i wewnętrzna, konstrukcje ognioodporne oraz świetliki i ogrody zimowe. Firma wykonuje również elewacje wentylowane w systemie Alucobond oraz systemach ceramicznych i HPL. 34, 61 tel. 42 648 80 96 www.tulnak.pl [email protected] Firma oferuje produkty dla budownictwa tj.: akcesoria fundamentowe, stężenia prętowe, bloki kotwiące do stężeń prętowych, łączniki (klipy), zastrzały, pręty antyzwichrzeniowe, odciągi linkowe, przejścia dachowe, podstawy pod wentylatory. 32, 64 tel. 22 617 68 35, 22 616 07 65 faks 22 616 07 74 www.archicad.pl [email protected] Przedstawiciel firmy GRAPHISOFT i dystrybutor programu ArchiCAD w Polsce. ArchiCAD to wszechstronny program do projektowania architektonicznego i budowlanego w technologii BIM. 33, 65 tel. 83 371 28 97, 83 371 40 61 faks 83 371 21 37 www.zremb-poland.eu [email protected] Firma od ponad 60 lat jest producentem systemowych szalunków budowlanych, zabezpieczeń do wykopów i części do maszyn. Dominującą stroną produkcji w obecnym czasie jest profesjonalne wykonawstwo konstrukcji stalowych w ramach inżynierii wodnej i lądowej. 33, 67 edycja 2015 BWL-Projekt Sp. z o.o. działa od 1998 roku projektujemy konstrukcje budowlane wykorzystując najnowsze światowe osiągnięcia naszą specjalnością jest projektowanie budynków wysokich n a podstawie naszych projektów wybudowanych zostało ponad 5 milionów metrów kwadratowych obiektów chcemy, aby nazwa naszej firmy reprezentowała profesjonalizm i najwyższą jakość BWL-Projekt Sp. z o.o. we operate since 1998 we design building structures using world’s latest achievements we excel in high-rise building design based on our projects over 5 millions square meters were built we want our brand to stand for professionalism and top quality BWL-Projekt Sp. z o.o. 01-688 Warszawa ul. Pęcicka 9 www.bwl-projekt.pl e-mail: [email protected] tel. ( +48) 22 833 62 79 (+48) 22 832 21 35 fax (+48) 22 833 62 77